EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 01999L0002-20081211
Directive 1999/2/EC of the European Parliament and of the Council of 22 February 1999 on the approximation of the laws of the Member States concerning foods and food ingredients treated with ionising radiation
Consolidated text: Οδηγία 1999/2/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Φεβρουαρίου 1999 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών όσον αφορά τα τρόφιμα και τα συστατικά τροφίμων που έχουν υποστεί επεξεργασία με ιοντίζουσα ακτινοβολία
Οδηγία 1999/2/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Φεβρουαρίου 1999 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών όσον αφορά τα τρόφιμα και τα συστατικά τροφίμων που έχουν υποστεί επεξεργασία με ιοντίζουσα ακτινοβολία
01999L0002 — EL — 11.12.2008 — 002.003
Το κείμενο αυτό αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης και δεν έχει καμία νομική ισχύ. Τα θεσμικά όργανα της Ένωσης δεν φέρουν καμία ευθύνη για το περιεχόμενό του. Τα αυθεντικά κείμενα των σχετικών πράξεων, συμπεριλαμβανομένων των προοιμίων τους, είναι εκείνα που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι διαθέσιμα στο EUR-Lex. Αυτά τα επίσημα κείμενα είναι άμεσα προσβάσιμα μέσω των συνδέσμων που περιέχονται στο παρόν έγγραφο
ΟΔΗΓΙΑ 1999/2/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 22ας Φεβρουαρίου 1999 (ΕΕ L 066 της 13.3.1999, σ. 16) |
Τροποποιείται από:
|
|
Επίσημη Εφημερίδα |
||
αριθ. |
σελίδα |
ημερομηνία |
||
L 284 |
1 |
31.10.2003 |
||
L 311 |
1 |
21.11.2008 |
ΟΔΗΓΙΑ 1999/2/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
της 22ας Φεβρουαρίου 1999
για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών όσον αφορά τα τρόφιμα και τα συστατικά τροφίμων που έχουν υποστεί επεξεργασία με ιοντίζουσα ακτινοβολία
Άρθρο 1
1. Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται στην παρασκευή, την εμπορία και την εισαγωγή τροφίμων και συστατικών τροφίμων, που καλούνται στο εξής «τρόφιμα», τα οποία υποβάλλονται σε επεξεργασία με ιοντίζουσα ακτινοβολία.
2. Η παρούσα οδηγία δεν εφαρμόζεται:
στα τρόφιμα που εκτίθενται σε ιοντίζουσα ακτινοβολία που εκπέμπεται από συσκευές μέτρησης ή ελέγχου, εφόσον η απορροφώμενη δόση δεν υπερβαίνει τα 0,01 Gy για τις συσκευές ελέγχου που χρησιμοποιούν νετρόνια και τα 0,5 Gy στις λοιπές περιπτώσεις, με μέγιστη ενεργειακή στάθμη 10 MeV στην περίπτωση των ακτίνων X, 14 MeV στην περίπτωση των νετρονίων και 5 MeV στις λοιπές περιπτώσεις·
στην ακτινοβόληση τροφίμων τα οποία παρασκευάζονται για ασθενείς που βρίσκονται υπό ιατρική επίβλεψη και χρειάζονται διαιτολόγιο με αποστειρωμένες τροφές.
Άρθρο 2
Τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα ακτινοβολημένα τρόφιμα μπορούν να διατίθενται στην αγορά μόνον εφόσον συμμορφούνται προς τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας.
Άρθρο 3
1. Στο παράρτημα I αναφέρονται οι προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται για να εγκριθεί η επεξεργασία τροφίμων με ιοντίζουσα ακτινοβολία. Κατά τη στιγμή της επεξεργασίας, τα τρόφιμα πρέπει να βρίσκονται υπό τις δέουσες συνθήκες καταλληλότητας.
2. Για την ακτινοβόληση των τροφίμων χρησιμοποιούνται μόνον οι πηγές που αναφέρονται στο παράρτημα II, σύμφωνα με τις αναφερόμενες στο άρθρο 7 παράγραφος 2 απαιτήσεις του κώδικα ορθής πρακτικής. Η συνολική μέση απορροφώμενη δόση υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του παραρτήματος III.
Άρθρο 4
1. Ο κοινοτικός κατάλογος των τροφίμων τα οποία επιτρέπεται να υποβάλλονται σε επεξεργασία με ιοντίζουσα ακτινοβολία καθώς και οι μέγιστες επιτρεπόμενες δόσεις ακτινοβολίας καθορίζονται στην εκτελεστική οδηγία η οποία εκδίδεται με τη διαδικασία του άρθρου 100 Α της συνθήκης, λαμβάνοντας υπόψη τους όρους εγκρίσεως που αναφέρονται στο παράρτημα I.
2. Ο κατάλογος αυτός καταρτίζεται σταδιακά.
3. Η Επιτροπή εξετάζει τις ισχύουσες εθνικές άδειες και, αφού ζητήσει τη γνώμη της επιστημονικής επιτροπής τροφίμων, υποβάλλει, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 100 Α της συνθήκης, προτάσεις για την κατάρτιση του καταλόγου.
Το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2000, η Επιτροπή υποβάλλει, σύμφωνα με το άρθρο 100 Α της συνθήκης, πρόταση για τη συμπλήρωση του θετικού καταλόγου που αναφέρεται στην παράγραφο 1.
4. Μέχρις ότου τεθεί σε ισχύ η οδηγία που εκδίδεται βάσει της πρότασης που αναφέρεται στην παράγραφο 3 δεύτερο εδάφιο, τα κράτη μέλη μπορούν να διατηρούν τις υπάρχουσες άδειες όσον αφορά την επεξεργασία τροφίμων με ιοντίζουσα ακτινοβολία εφόσον:
για την επεξεργασία των συγκεκριμένων τροφίμων έχει χορηγηθεί ευνοϊκή γνώμη από την επιστημονική επιτροπή τροφίμων·
η συνολική μέση απορροφώμενη δόση ακτινοβολίας δεν υπερβαίνει τις οριακές τιμές που συνιστά η επιστημονική επιτροπή τροφίμων·
η επεξεργασία με ιοντίζουσα ακτινοβολία και η εμπορία πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας.
5. Μέχρις ότου τεθεί σε ισχύ η οδηγία που εκδίδεται βάσει της πρότασης που αναφέρεται στην παράγραφο 3 δεύτερο εδάφιο, ένα κράτος μέλος μπορεί επίσης να επιτρέπει την επεξεργασία τροφίμων για την οποία διατηρούνται οι σχετικές άδειες από άλλο κράτος μέλος σύμφωνα με την παράγραφο 4, εφόσον πληρούνται οι ίδιες προϋποθέσεις.
6. Τα κράτη μέλη ενημερώνουν αμέσως την Επιτροπή και τα λοιπά κράτη μέλη για τις άδειες που διατηρούνται δυνάμει της παραγράφου 4 ή που χορηγούνται δυνάμει της παραγράφου 5 και για τους όρους από τους οποίους εξαρτώνται. Η Επιτροπή δημοσιεύει τις κοινοποιήσεις αυτές στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
7. Μέχρις ότου τεθεί σε ισχύ η οδηγία που εκδίδεται βάσει της πρότασης που αναφέρεται στην παράγραφο 3 δεύτερο εδάφιο, τα κράτη μέλη μπορούν, τηρώντας πάντοτε τους κανόνες της συνθήκης, να συνεχίσουν να εφαρμόζουν τους υφιστάμενους εθνικούς τους περιορισμούς ή απαγορεύσεις σχετικά με την επεξεργασία τροφίμων με ιοντίζουσα ακτινοβολία και το εμπόριο ακτινοβολημένων τροφίμων που δεν συμπεριλαμβάνονται στον αρχικό θετικό κατάλογο που θεσπίζει η εκτελεστική οδηγία.
Άρθρο 5
1. Η μέγιστη δόση ακτινοβολίας για τα τρόφιμα μπορεί να χορηγείται με δόσεις· ωστόσο, δεν πρέπει να πραγματοποιείται υπέρβαση της μέγιστης δόσης ακτινοβολίας που καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 4. Η ακτινοβόληση δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με χημική μέθοδο που έχει τον ίδιο στόχο.
2. Εξαιρέσεις από την παράγραφο 1 μπορούν να θεσπίζονται από την Επιτροπή. Τα μέτρα αυτά, τα οποία έχουν ως αντικείμενο την τροποποίηση μη ουσιωδών στοιχείων της παρούσας οδηγίας με τη συμπλήρωσή της, θεσπίζονται σύμφωνα με την κανονιστική διαδικασία με έλεγχο στην οποία παραπέμπει το άρθρο 12 παράγραφος 4.
Άρθρο 6
Η επισήμανση των τροφίμων που έχουν υποστεί επεξεργασία με ιοντίζουσα ακτινοβολία διέπεται από τις ακόλουθες διατάξεις:
Για τα προϊόντα που προορίζονται για τον τελικό καταναλωτή και για χώρους ομαδικής σίτισης:
εάν τα προϊόντα πωλούνται μεμονωμένα, στην επισήμανση πρέπει να αναγράφεται η ένδειξη «ακτινοβολημένο» ή «επεξεργασμένο με ιοντίζουσα ακτινοβολία», όπως προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 της οδηγίας 79/112/ΕΟΚ.
Εάν τα προϊόντα πωλούνται χύμα, η ένδειξη αυτή αναγράφεται μαζί με την ονομασία του προϊόντος σε επιγραφή ή πινακίδα που τοποθετείται επάνω ή δίπλα στο δοχείο που περιέχει το προϊόν·
εάν ένα ακτινοβολημένο προϊόν χρησιμοποιείται ως συστατικό, η ίδια ένδειξη συνοδεύει την ονομασία του στον κατάλογο συστατικών.
Εάν τα προϊόντα πωλούνται χύμα, η ένδειξη αυτή αναγράφεται μαζί με την ονομασία του προϊόντος σε επιγραφή ή πινακίδα που τοποθετείται επάνω ή δίπλα στο δοχείο που περιέχει το προϊόν·
κατά παρέκκλιση από το άρθρο 6 παράγραφος 7 της οδηγίας 79/112/ΕΟΚ, η ίδια ένδειξη απαιτείται για να επισημαίνονται και τα ακτινοβολημένα συστατικά που χρησιμοποιούνται σε σύνθετα συστατικά τροφίμων, ακόμη και εάν τα συστατικά αυτά περιέχονται στο τελικό προϊόν σε αναλογία μικρότερη του 25 %.
Για τα προϊόντα που δεν προορίζονται για τον τελικό καταναλωτή ή για μονάδες ομαδικής εστιάσεως:
η ένδειξη της προηγουμένης παραγράφου πρέπει να επισημαίνει την επεξεργασία με ιοντίζουσα ακτινοβολία, τόσο στα τρόφιμα, όσο και στα συστατικά που περιέχονται σε μη ακτινοβολημένα τρόφιμα·
πρέπει να αναφέρονται η ονομασία και η διεύθυνση της εγκατάστασης που πραγματοποίησε την ακτινοβόληση, ή ο αριθμός αναφοράς της που αναφέρεται στο άρθρο 7.
Η ένδειξη που καταδεικνύει την επεξεργασία πρέπει να αναγράφεται πάντοτε στα έγγραφα που συνοδεύουν τα ακτινοβολημένα τρόφιμα ή που αναφέρονται σ' αυτά.
Άρθρο 7
1. Τα κράτη μέλη γνωστοποιούν στην Επιτροπή την ή τις αρμόδιες αρχές που είναι υπεύθυνες για:
2. Έγκριση χορηγείται μόνον εφόσον η εγκατάσταση:
3. Κάθε κράτος μέλος διαβιβάζει στην Επιτροπή:
Επίσης, κάθε χρόνο, τα κράτη μέλη διαβιβάζουν στην Επιτροπή:
4. Με βάση τα στοιχεία που παρέχονται σύμφωνα με την παράγραφο 3, η Επιτροπή δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Άρθρο 8
1. Για κάθε χρησιμοποιούμενη πηγή ιοντίζουσας ακτινοβολίας, οι εγκεκριμένες σύμφωνα με το άρθρο 7 εγκαταστάσεις ακτινοβόλησης πρέπει να τηρούν αρχείο στο οποίο καταγράφονται, για κάθε παρτίδα τροφίμων που υφίσταται επεξεργασία:
το είδος και η ποσότητα των ακτινοβολούμενων τροφίμων·
ο αριθμός της παρτίδας·
το πρόσωπο που παρήγγειλε τη διενέργεια της ακτινοβολίας·
ο παραλήπτης των επεξεργασμένων τροφίμων·
η ημερομηνία ακτινοβόλησης·
τα υλικά συσκευασίας που χρησιμοποιήθηκαν κατά την επεξεργασία·
οι παράμετροι ελέγχου της διαδικασίας ακτινοβόλησης σύμφωνα με το παράρτημα III, τα αποτελέσματα των διενεργούμενων δοκιμών δοσιμετρίας και τα λαμβανόμενα αποτελέσματα, με λεπτομέρειες, ιδίως, όσον αφορά τα κατώτερα και ανώτερα όρια της απορροφώμενης δόσης και τον τύπο της ιοντίζουσας ακτινοβολίας·
οι αρχικές μετρήσεις για την τεχνική καταλληλότητα της δόσης.
2. Τα αρχεία που αναφέρονται στην παράγραφο 1 διατηρούνται επί πέντε χρόνια.
3. Οι λεπτομέρειες εφαρμογής του παρόντος άρθρου θεσπίζονται με τη διαδικασία του ►M2 άρθρου 12 παράγραφος 2 ◄ .
Άρθρο 9
1. Τρόφιμα που έχουν υποστεί επεξεργασία με ιοντίζουσα ακτινοβολία μπορούν να εισάγονται από τρίτη χώρα μόνον εφόσον:
2.
Με τη διαδικασία του ►M2 άρθρου 12 παράγραφος 2 ◄ , η Επιτροπή καταρτίζει κατάλογο των εγκεκριμένων εγκαταστάσεων οι οποίες ελέγχονται επίσημα ώστε να εξασφαλίζεται η τήρηση των απαιτήσεων του άρθρου 7.
Για να καταρτίσει τον κατάλογο αυτόν, η Επιτροπή μπορεί να αναθέτει σε εμπειρογνώμονες να αξιολογούν και να επιθεωρούν, κατ' εντολήν της, εγκαταστάσεις ακτινοβόλησης τρίτων χωρών, σύμφωνα με το άρθρο 5 της οδηγίας 93/99/ΕΟΚ.
Η Επιτροπή δημοσιεύει τον κατάλογο αυτόν και τις τυχόν τροποποιήσεις του στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Η Επιτροπή μπορεί να συνάπτει τεχνικούς διακανονισμούς με τους αρμόδιους οργανισμούς τρίτων χωρών σχετικά με τις προϋποθέσεις εκτέλεσης των αξιολογήσεων και επιθεωρήσεων που αναφέρονται στο στοιχείο α).
Άρθρο 10
Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για τη συσκευασία των τροφίμων που πρόκειται να ακτινοβοληθούν πρέπει να είναι κατάλληλα για το σκοπό αυτόν.
Άρθρο 11
Οι τροποποιήσεις των παραρτημάτων προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας θεσπίζονται με τη διαδικασία του άρθρου 100 Α της συνθήκης.
Άρθρο 12
1. Η Επιτροπή επικουρείται από τη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, η οποία συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ( 2 ).
2. Στις περιπτώσεις που γίνεται μνεία της παρούσας παραγράφου, εφαρμόζονται τα άρθρα 5 και 7 της απόφασης 1999/468/ΕΚ, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 8 αυτής.
Η προθεσμία του άρθρου 5 παράγραφος 6 της απόφασης 1999/468/ΕΚ ορίζεται τρίμηνη.
3. Στις περιπτώσεις που γίνεται μνεία της παρούσας παραγράφου, ισχύουν το άρθρο 5α παράγραφοι 1 έως 4 και το άρθρο 7 της απόφασης 1999/468/ΕΚ, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 8 αυτής.
4. Στις περιπτώσεις που γίνεται μνεία της παρούσας παραγράφου, εφαρμόζονται το άρθρο 5α παράγραφοι 1 έως 4 και παράγραφος 5 στοιχείο β), και το άρθρο 7 της απόφασης 1999/468/ΕΚ, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 8 αυτής.
Οι προθεσμίες που προβλέπονται στο άρθρο 5α, παράγραφος 3, στοιχείο γ) και παράγραφος 4, στοιχεία β) και ε), της απόφασης 1999/468/ΕΚ καθορίζονται σε δύο μήνες, έναν μήνα και δύο μήνες, αντίστοιχα.
5. Στις περιπτώσεις που γίνεται μνεία της παρούσας παραγράφου, εφαρμόζονται το άρθρο 5α παράγραφοι 1, 2, 4 και 6 και το άρθρο 7 της απόφασης 1999/468/ΕΚ, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 8 αυτής.
Άρθρο 13
Για κάθε θέμα που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας και που ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στη δημόσια υγεία ζητείται η γνώμη της επιστημονικής επιτροπής τροφίμων.
Άρθρο 14
1. Σε περίπτωση που, κατόπιν νέων πληροφοριών ή μετά από επανεκτίμηση πληροφοριών μετά την έκδοση της παρούσας οδηγίας, ένα κράτος μέλος διαθέτει σαφείς αποδείξεις ότι η ακτινοβόληση ορισμένων τροφίμων θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία, μολονότι τηρεί τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας, το κράτος μέλος αυτό μπορεί να αναστέλλει ή να περιορίζει προσωρινά την εφαρμογή των διατάξεων αυτών στην επικράτειά του, ενημερώνει δε αμέσως σχετικά τα άλλα κράτη μέλη και την Επιτροπή, αιτιολογώντας την απόφασή του αυτή.
2. Η Επιτροπή εξετάζει το συντομότερο δυνατό, στο πλαίσιο της μόνιμης επιτροπής τροφίμων, την αιτιολόγηση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 και λαμβάνει τα επιβαλλόμενα μέτρα με τη διαδικασία του ►M2 άρθρου 12 παράγραφος 2 ◄ . Το κράτος μέλος που έχει λάβει την απόφαση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 μπορεί να τη διατηρήσει σε ισχύ μέχρις ενάρξεως ισχύος των ανωτέρω μέτρων.
3. Προσαρμογές της παρούσας οδηγίας ή της οδηγίας εφαρμογής της είναι δυνατόν να πραγματοποιούνται από την Επιτροπή μόνον στον αναγκαίο βαθμό για τη διασφάλιση της προστασίας της δημόσιας υγείας και περιορίζονται, εν πάση περιπτώσει, σε απαγορεύσεις ή περιορισμούς σε σύγκριση με την προηγούμενη νομική κατάσταση. Τα μέτρα αυτά, τα οποία έχουν ως αντικείμενο την τροποποίηση μη ουσιωδών στοιχείων της παρούσας οδηγίας, μεταξύ άλλων με τη συμπλήρωσή της, θεσπίζονται σύμφωνα με την κανονιστική διαδικασία με έλεγχο στην οποία παραπέμπει το άρθρο 12 παράγραφος 3. Για επιτακτικούς λόγους επείγοντος, η Επιτροπή μπορεί να εφαρμόζει τη διαδικασία επείγοντος στην οποία παραπέμπει το άρθρο 12 παράγραφος 5.
Άρθρο 15
Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ νομοθετικές, διοικητικές και κανονιστικές διατάξεις ώστε να συμμορφωθούν προς την παρούσα οδηγία και:
Τα κράτη μέλη ενημερώνουν την Επιτροπή.
Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, αναφέρονται στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από ανάλογη αναφορά κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Οι λεπτομερείς διατάξεις για την αναφορά αυτή καθορίζονται από τα κράτη μέλη.
Άρθρο 16
Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την έβδομη ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Άρθρο 17
Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I
ΟΡΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΗΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
1. |
Η ακτινοβόληση τροφίμων επιτρέπεται μόνον εφόσον:
—
καλύπτει εύλογη τεχνολογική ανάγκη,
—
δεν συνιστά κίνδυνο για την υγεία και πραγματοποιείται υπό τις προτεινόμενες προϋποθέσεις,
—
παρουσιάζει οφέλη για τον καταναλωτή,
—
δεν χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο των κανόνων υγιεινής ή της ορθής μεταποιητικής ή γεωργικής πρακτικής.
|
2. |
Η ακτινοβόληση τροφίμων μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον για τους ακόλουθους στόχους:
—
μείωση του κινδύνου τροφικών ασθενειών με την καταστροφή των παθογόνων οργανισμών,
—
επιβράδυνση της αλλοίωσης των τροφίμων με την καθυστέρηση ή την παύση των διαδικασιών αποσύνθεσης και με την καταστροφή των υπεύθυνων για την αλλοίωση οργανισμών,
—
μείωση των απωλειών σε τρόφιμα λόγω πρόωρης ωρίμανσης, ανάπτυξης ή βλάστησης,
—
απαλλαγή των τροφίμων από οργανισμούς επιβλαβείς για τα φυτά ή τα φυτικά προϊόντα.
|
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II
ΠΗΓΕΣ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΑΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
Τα τρόφιμα επιτρέπεται να υποβάλλονται σε επεξεργασία μόνον μέσω των ακόλουθων πηγών ιοντίζουσας ακτινοβολίας:
ακτίνες γ από ραδιονουκλεΐδια 60 Co ή 137 Cs·
ακτίνες X από μηχανήματα τα οποία λειτουργούν σε ονομαστική ενεργειακή στάθμη (ανώτατη κβαντική ενέργεια) το πολύ 5 MeV·
ηλεκτρόνια που παράγονται από μηχανήματα τα οποία λειτουργούν σε ονομαστική ενεργειακή στάθμη (ανώτατη κβαντική ενέργεια) το πολύ 10 MeV.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III
1. ΔΟΣΙΜΕΤΡΙΑ
Συνολική μέση απορροφώμενη δόση
Προκειμένου να προσδιοριστεί η καταλληλότητα των τροφίμων που υποβάλλονται σε επεξεργασία με συνολική μέση δόση μέχρι 10 kGy, μπορεί να υποτεθεί ότι όλα τα χημικά αποτελέσματα της ακτινοβολίας, εντός των ορίων της συγκεκριμένης δόσης, είναι ανάλογα προς τη δόση.
Η συνολική μέση δόση
ορίζεται από το ακόλουθο ολοκλήρωμα για το συνολικό όγκο του προϊόντος:
όπου
M = συνολική μάζα του ακτινοβολούμενου δείγματος
p = η τοπική πυκνότητα στο σημείο (x,y,z)
d = η τοπικά απορροφώμενη δόση στο σημείο (x,y,z)
dV = dx, dy, dz, το απειροστό στοιχείο όγκου που εκφράζεται στην πράξη σε κλάσματα όγκου
Η συνολική μέση απορροφώμενη δόση μπορεί να προσδιοριστεί απευθείας για ομοιογενή προϊόντα ή για χύμα προϊόντα με ομοιογενή φαινομενική πυκνότητα, κατανέμοντας έναν επαρκή αριθμό δοσιμέτρων με στρατηγικό και τυχαίο τρόπο σε ολόκληρη τη μάζα των προϊόντων. Από την κατανομή της δόσης που προσδιορίζεται κατ' αυτόν τον τρόπο, μπορεί να υπολογιστεί ένας μέσος όρος που εκφράζει τη συνολική μέση απορροφώμενη δόση.
Αν το σχήμα της καμπύλης της δόσης σε ολόκληρο το προϊόν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια, οι θέσεις της ελάχιστης και της μέγιστης δόσης είναι γνωστές. Για τον υπολογισμό της συνολικής μέσης δόσης μπορούν να χρησιμοποιούνται μετρήσεις της κατανομής των δόσεων στις δύο αυτές θέσεις σε μια σειρά δειγμάτων του προϊόντος.
Σε μερικές περιπτώσεις, ο αριθμητικός μέσος όρος των μέσων τιμών ελάχιστης(
) και μέγιστης (
) δόσης αποτελεί αξιόπιστη κατ' εκτίμηση τιμή της συνολικής μέσης δόσης. Δηλαδή, σε αυτές τις περιπτώσεις:
Ο λόγος
δεν πρέπει να υπερβαίνει το 3.
2. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
2.1. |
Πριν αρχίσει η κανονική ακτινοβόληση ορισμένης κατηγορίας τροφίμων σε μια εγκατάσταση ακτινοβόλησης, προσδιορίζονται οι θέσεις της ελάχιστης και της μέγιστης δόσης με μετρήσεις δόσεων σε ολόκληρη τη μάζα του προϊόντος. Οι εν λόγω μετρήσεις για τον έλεγχο της τεχνικής καταλληλότητας πρέπει να εκτελούνται αρκετές φορές (π.χ. τρεις έως πέντε), ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι μεταβολές της πυκνότητας ή του σχήματος του προϊόντος. |
2.2. |
Οι μετρήσεις πρέπει να επαναλαμβάνονται όποτε μεταβάλλονται το προϊόν, το σχήμα του ή οι συνθήκες ακτινοβόλησης. |
2.3. |
Κατά τη διάρκεια της ακτινοβόλησης, εκτελούνται τακτικές μετρήσεις δόσεων ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν σημειώνεται υπέρβαση των οριακών τιμών. Οι μετρήσεις πρέπει να εκτελούνται με δοσίμετρα που τοποθετούνται στις θέσεις της μέγιστης ή της ελάχιστης δόσης ή σε μια θέση αναφοράς. Η δόση στη θέση αναφοράς πρέπει να συνδέεται ποσοτικώς με τη μέγιστη και την ελάχιστη δόση. Η θέση αναφοράς πρέπει να βρίσκεται σε κατάλληλο σημείο εντός ή επί του προϊόντος, στο οποίο οι διακυμάνσεις των δόσεων είναι χαμηλές. |
2.4. |
Οι τακτικές μετρήσεις δόσεων πρέπει να εκτελούνται σε κάθε παρτίδα και σε τακτικά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας. |
2.5. |
Όταν ακτινοβολούνται ρευστά, μη συσκευασμένα προϊόντα, δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστούν οι θέσεις της μέγιστης και της ελάχιστης δόσης. Στις περιπτώσεις αυτές, για την εξακρίβωση των οριακών τιμών δόσης, μπορεί να χρησιμοποιείται η δειγματοληπτική τοποθέτηση δοσιμέτρων σε τυχαία σημεία. |
2.6. |
Οι μετρήσεις δόσεων πρέπει να εκτελούνται με αναγνωρισμένα συστήματα δοσιμετρίας και οι μετρήσεις να μπορούν να αναχθούν σε πρωτεύοντα πρότυπα. |
2.7. |
Κατά την ακτινοβόληση, πρέπει να ελέγχονται και να καταγράφονται συνεχώς ορισμένες παράμετροι της εγκατάστασης. Για τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν ραδιονουκλεΐδια, στις παραμέτρους αυτές περιλαμβάνονται η ταχύτητα μετακίνησης του προϊόντος ή ο χρόνος παραμονής του στη ζώνη ακτινοβολίας και οι θετικές ενδείξεις για την ορθή θέση της πηγής. Στις εγκαταστάσεις με επιταχυντή σωματιδίων, οι παράμετροι περιλαμβάνουν την ταχύτητα μετακίνησης του προϊόντος καθώς και την ενεργειακή στάθμη, το ρεύμα ηλεκτρονίων και το εύρος της διάταξης σάρωσης της εγκατάστασης. |
( 1 ) ΕΕ L 372 της 31.12.1985, σ. 50.
( 2 ) ΕΕ L 31 της 1.2.2002, σ. 1.