| |
| ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ | EUROPEAN COMMISSION |
| Βρυξέλλες, 9.9.2015 | Brussels, 9.9.2015 |
| COM(2015) 454 final | COM(2015) 454 final |
| ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ | COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL |
| σχετικά με τους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις σε σχέση με την τρέχουσα κρίση του ασύλου | on Public Procurement rules in connection with the current asylum crisis |
| ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ | The European Union currently faces numerous challenges due to a sudden, steeply increased influx of asylum seekers. Not least, Member States have to satisfy adequately and speedily the most immediate needs of the asylum seekers (housing, supplies and services). |
| σχετικά με τους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις σε σχέση με την τρέχουσα κρίση του ασύλου | This Communication provides an overview of the possibilities for public procurers, the contracting authorities 1 , to provide infrastructure (housing) as well as supplies and services of first necessity quickly. |
| Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει σήμερα πολυάριθμες προκλήσεις λόγω της αιφνίδιας και απότομης αύξησης που παρατηρείται στην εισροή αιτούντων άσυλο. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη καλούνται να ικανοποιήσουν άμεσα και επαρκώς τις επιτακτικότερες ανάγκες των αιτούντων άσυλο (στέγαση, προμήθειες και υπηρεσίες). | European public procurement rules provide all the necessary tools to satisfy those needs, under the provisions of the current Directive 2004/18/EC 2 (the "Directive") as well as under the newest public procurement Directive 2014/24/EU 3 . This directive has to be transposed by 18 April 2016 and is currently only applicable in those Member States, where transposition measures have already entered into force. |
| Η παρούσα ανακοίνωση εξετάζει αδρομερώς τις δυνατότητες που έχουν οι αγοραστές του δημοσίου, δηλ. οι αναθέτουσες αρχές 1 , να παρέχουν τάχιστα υποδομές (στέγη), καθώς και προμήθειες και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης. | The Communication is based on Directive 2004/18/EC, but indicates the specificities of Directive 2014/24/EU, where those are relevant in the present circumstances 4 . |
| Οι ευρωπαϊκοί κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις παρέχουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την κάλυψη των αναγκών αυτών, σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας οδηγίας 2004/18/ΕΚ 2 (η «οδηγία»), καθώς και σύμφωνα με την τελευταία οδηγία για τις δημόσιες προμήθειες, την οδηγία 2014/24/ΕΕ 3 . Η εν λόγω οδηγία πρέπει να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο έως τις 18 Απριλίου 2016· επί του παρόντος, εφαρμόζεται μόνο στα κράτη μέλη στα οποία έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ μέτρα μεταφοράς. | This Communication does not create any new legislative rules. It reflects the Commission's understanding of the Treaties, the public procurement directives and the case-law of the Court of Justice of the European Union (the Court). It should be noted that, in any event, the binding interpretation of Union law is ultimately the role of the Court. |
| Η παρούσα ανακοίνωση βασίζεται στην οδηγία 2004/18/ΕΚ, αλλά επισημαίνει τις ιδιαιτερότητες της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, όταν αυτές ανταποκρίνονται στις τρέχουσες περιστάσεις 4 . | 1.Scope of Union public procurement rules |
| Η παρούσα ανακοίνωση δεν εισάγει νέες νομοθετικές διατάξεις. Αντικατοπτρίζει την αντίληψη της Επιτροπής όσον αφορά τις Συνθήκες, τις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις και τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (το «Ευρωπαϊκό Δικαστήριο»). Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε κάθε περίπτωση, η δεσμευτική ερμηνεία του ενωσιακού δικαίου αποτελεί τελικά αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. | 1.1.Infrastructure - works |
| 1.Πεδιο εφαρμογης των ενωσιακων κανονων για τις δημοσιες συμβασεις | Infrastructure (i.e. housing) can be provided either by renting existing buildings not requiring extensive adaptations (i.e. works) or by constructing ex novo or refurbishing existing buildings. |
| 1.1.Υποδομές – Έργα | Renting existing buildings is not subject to public procurement rules (Article 16(a) of the Directive 5 ). Provided it is available, housing can be provided without public procurement procedures by renting existing buildings on the market or by allocating existing public infrastructure (e.g. barracks, schools, sports facilities) to such use. Where it becomes necessary to build ex novo, to refurbish or otherwise adapt existing buildings, Union public procurement rules may be applicable 6 . |
| Οι υποδομές (δηλ. η στέγαση) μπορούν να παρέχονται είτε με τη μίσθωση υφιστάμενων κτιρίων που δεν απαιτούν σημαντικές προσαρμογές (δηλ. έργα) είτε με την κατασκευή εκ του μηδενός (ex novo) ή την ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων. | For the Directive to be applicable, the estimated value of the concrete building/renovation/adaptation project must be equal to or greater than the current threshold of EUR 5 186 000 Euro 7 . This applies to each functionally independent project. A municipality, which plans to implement several different housing schemes, will, in general, calculate the value of each scheme separately in order to decide whether the threshold is reached. It is not allowed to subdivide works projects to prevent their coming within the scope of the Directive (Article 9(3) of the Directive). |
| Η μίσθωση υφιστάμενων κτιρίων δεν υπόκειται στους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις [άρθρο 16 στοιχείο α) της οδηγίας 5 ]. Η στέγαση, όταν είναι διαθέσιμη, μπορεί να παρέχεται εκτός διαδικασιών δημόσιων συμβάσεων, με τη μίσθωση υφιστάμενων κτιρίων στην αγορά ή με τη διάθεση υφιστάμενων δημόσιων υποδομών (π.χ. στρατώνων, σχολείων, αθλητικών εγκαταστάσεων) για τη συγκεκριμένη χρήση. Στις περιπτώσεις που είναι αναγκαίο είτε να οικοδομηθούν κτίρια εκ του μηδενός (ex novo) είτε να ανακαινιστούν ή να προσαρμοστούν με άλλον τρόπο υφιστάμενα κτίρια, μπορούν να εφαρμόζονται οι ενωσιακοί κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις 6 . | Below this threshold, national law applies. However, the basic principles of Union law in this area – the principles of non-discrimination on the basis of nationality, equal treatment and transparency – apply, should the concrete project have a certain cross-border interest 8 . |
| Για να έχει εφαρμογή η οδηγία, η εκτιμώμενη αξία του συγκεκριμένου έργου κατασκευής/ανακαίνισης/προσαρμογής πρέπει να είναι ίση ή μεγαλύτερη από το ισχύον κατώτατο όριο των 5 186 000 ευρώ 7 . Αυτό ισχύει για κάθε λειτουργικά ανεξάρτητο έργο. Όταν μια δημοτική αρχή σχεδιάζει να υλοποιήσει διάφορα στεγαστικά προγράμματα, υπολογίζει, σε γενικές γραμμές, την τιμή κάθε προγράμματος χωριστά, ώστε να αποφασίσει κατά πόσον επιτυγχάνεται το κατώτατο όριο. Δεν επιτρέπεται η κατάτμηση σχεδίων έργων προς αποφυγή της εφαρμογής της οδηγίας (άρθρο 9 παράγραφος 3 της οδηγίας). | 1.2.Supplies |
| Κάτω από το όριο αυτό, εφαρμόζεται η εθνική νομοθεσία. Ωστόσο, σε περίπτωση που το συγκεκριμένο έργο έχει βέβαιο διασυνοριακό ενδιαφέρον 8 , εφαρμόζονται οι βασικές αρχές του ενωσιακού δικαίου στον εν λόγω τομέα – η αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω ιθαγένειας, η αρχή της ίσης μεταχείρισης και η αρχή της διαφάνειας. | The arrival of numerous asylum seekers will also require the urgent provision of supplies (e.g. tents, containers, clothes, blankets, beds, food). |
| 1.2.Προμήθειες | The Directive will apply to all supply contracts awarded by a contracting authority 9 , provided that their estimated value is equal to or greater than the applicable threshold, which can be either EUR 134 000 or EUR 207 000 10 , depending on the nature of the contracting authority 11 . |
| Η άφιξη πολυάριθμων αιτούντων άσυλο θα απαιτήσει επίσης την επείγουσα παροχή προμηθειών (π.χ. σκηνών, κοντέινερ, ρούχων, κλινοσκεπασμάτων, κρεβατιών, τροφίμων). | Below these thresholds national law applies. The above-mentioned basic principles of Union law apply under the same conditions as for works contracts. |
| Η οδηγία θα εφαρμόζεται σε όλες τις συμβάσεις προμηθειών που συνάπτονται από αναθέτουσα αρχή 9 , με την προϋπόθεση ότι η εκτιμώμενη αξία τους είναι ίση ή μεγαλύτερη από το ισχύον κατώτατο όριο, το οποίο μπορεί να είναι είτε 134 000 ευρώ είτε 207 000 ευρώ 10 , ανάλογα με τη φύση της αναθέτουσας αρχής 11 . | 1.3.Services |
| Κάτω από τα όρια αυτά, εφαρμόζεται η εθνική νομοθεσία. Οι προαναφερθείσες βασικές αρχές του ενωσιακού δικαίου εφαρμόζονται υπό τους ίδιους όρους που ισχύουν για τις συμβάσεις έργων. | Finally, the arrival of asylum seekers also requires the procurement of services (e.g. cleaning, health, catering, security). |
| 1.3.Υπηρεσίες | For service contracts the rules of the current Directive and of Directive 2014/24/EU are fundamentally different. |
| Τέλος, η άφιξη αιτούντων άσυλο απαιτεί επίσης την παροχή ορισμένων υπηρεσιών (π.χ. υπηρεσιών καθαρισμού, υγείας, τροφοδοσίας, ασφάλειας). | Under Directive 2004/18/EC services are only subject to the Directive in full if they are exhaustively listed 12 . Of these services, bus transport and cleaning services especially might be needed for asylum seekers. For all other services than those exhaustively listed, the Directive 13 only requires ex post transparency 14 and application of the provisions governing technical specifications. |
| Όσον αφορά τις συμβάσεις υπηρεσιών, οι κανόνες της ισχύουσας οδηγίας και οι κανόνες της οδηγίας 2014/24/ΕΕ διαφέρουν θεμελιωδώς. | Service contracts are subject to the Directive from the same thresholds as supply contracts. In addition, the basic principles of Union law apply to service contracts if they have a certain cross-border interest under the same conditions as for works contracts 15 . |
| Σύμφωνα με την οδηγία 2004/18/ΕΚ, οι υπηρεσίες υπάγονται πλήρως στην οδηγία μόνον αν αναφέρονται εξαντλητικά 12 . Από τις υπηρεσίες αυτές, για τους αιτούντες άσυλο ενδέχεται να χρειαστούν ιδίως υπηρεσίες μεταφοράς με λεωφορείο και υπηρεσίες καθαρισμού. Για όλες τις άλλες υπηρεσίες, πλην εκείνων που αναφέρονται εξαντλητικά, η οδηγία 13 απαιτεί μόνον εκ των υστέρων διαφάνεια 14 και εφαρμογή των διατάξεων που διέπουν τις τεχνικές προδιαγραφές. | Directive 2014/24/EU is, in principle, applicable in full to all services. However, particular procurement rules apply to "social and other specific services" 16 , the 'light regime' 17 . The light regime, in the context of providing services to asylum seekers, could be relevant for instance in respect of catering, health and social services. Some services are completely excluded from the application of Directive 2014/24/EU. This applies to rescue and ambulance services under certain conditions 18 . |
| Οι συμβάσεις υπηρεσιών υπόκεινται στην οδηγία από τα ίδια κατώτατα όρια με εκείνα των συμβάσεων προμηθειών. Επιπλέον, οι βασικές αρχές του ενωσιακού δικαίου εφαρμόζονται στις συμβάσεις υπηρεσιών που παρουσιάζουν βέβαιο διασυνοριακό ενδιαφέρον, υπό τους ίδιους όρους με εκείνους που ισχύουν για τις συμβάσεις έργων 15 . | In general, Directive 2014/24/EU will be applicable from the same threshold as under the previous Directive 19 . For the services subject to the light regime, the applicable threshold has been set at EUR 750 000 20 . |
| Καταρχήν, η οδηγία 2014/24/ΕΕ εφαρμόζεται πλήρως σε όλες τις υπηρεσίες. Ωστόσο, στις «κοινωνικές και άλλες ειδικές υπηρεσίες» εφαρμόζονται ορισμένοι ειδικοί κανόνες περί δημόσιων συμβάσεων 16 , το λεγόμενο «απλοποιημένο καθεστώς» 17 . Στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών στους αιτούντες άσυλο, το απλοποιημένο καθεστώς θα μπορούσε π.χ. να αφορά τις υπηρεσίες τροφοδοσίας, τις υπηρεσίες υγείας και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Ορισμένες υπηρεσίες εξαιρούνται εντελώς από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. Αυτό ισχύει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις 18 , για τις υπηρεσίες διάσωσης και τις υπηρεσίες ασθενοφόρων. | The light regime obliges contracting authorities to ensure publicity at EU level both before and after the contract award, and to respect some basic procedural obligations (in particular to ensure the principle of non-discrimination). The procedures for the award of these categories of services will be regulated under national law. The general principles of Union law will apply to these services below the threshold provided that they present a certain cross-border interest 21 . |
| Κατά κανόνα, η οδηγία 2014/24/ΕΕ θα εφαρμόζεται από το ίδιο κατώτατο όριο με αυτό που ορίζεται στην προηγούμενη οδηγία 19 . Για τις υπηρεσίες που υπάγονται στο απλοποιημένο καθεστώς, το ισχύον κατώτατο όριο καθορίστηκε σε 750 000 ευρώ 20 . | 2.Choice of procedures and deadlines under EU public procurement rules |
| Το απλοποιημένο καθεστώς υποχρεώνει τις αναθέτουσες αρχές να εξασφαλίζουν δημοσιότητα σε επίπεδο ΕΕ, τόσο πριν όσο και μετά τη σύναψη της σύμβασης, και να τηρούν ορισμένες βασικές διαδικαστικές υποχρεώσεις (ιδίως την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων). Οι διαδικασίες για την ανάθεση των εν λόγω κατηγοριών υπηρεσιών θα ρυθμίζονται από το εθνικό δίκαιο. Οι γενικές αρχές του ενωσιακού δικαίου θα εφαρμόζονται στις υπηρεσίες αυτές κάτω από το κατώτατο όριο, υπό την προϋπόθεση ότι παρουσιάζουν βέβαιο διασυνοριακό ενδιαφέρον 21 . | 2.1.General |
| 2.Επιλογη των διαδικασιών και προθεσμιες βασει των ενωσιακων κανονων για τις δημοσιες συμβασεις | For contracts falling within the scope of the Directive, the contracting authority can choose to award the contract following an open or a restricted procedure (Article 28 of the Directive) 22 . The minimum deadline to submit an offer in an open procedure is of 52 days, but it can be reduced to 40 days by using electronic means (Article 38 of the Directive). In a restricted procedure, the general deadlines are 37 days to submit a request for participation and an additional 40 days to submit a tender after selection by the contracting authority of those admitted to submit a tender (Article 38(3) of the Directive; these deadlines may be set at respectively 30 and 35 days where electronic means are used 23 ). |
| 2.1.Γενικά | For open procedures subject to Directive 2014/24/EU, a deadline of 35 days for the submission of tenders will apply 24 . In the case of restricted procedures, Directive 2014/24/EU foresees a deadline of 30 days for the submission of requests to participate followed by an additional deadline of 30 days for the presentation of tenders 25 . This last deadline may, where the national legislation has implemented this option, be agreed between sub-central contracting authorities, such as regional or local authorities, and the participants; if an agreement cannot be reached, then a minimum deadline of 10 days may be applied 26 . |
| Για τις συμβάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να επιλέξει την ανάθεση της σύμβασης με ανοικτή ή κλειστή διαδικασία (άρθρο 28 της οδηγίας) 22 . Η ελάχιστη προθεσμία για την υποβολή προσφορών στις ανοικτές διαδικασίες είναι 52 ημέρες, αλλά μπορεί να συντμηθεί σε 40 ημέρες, αν χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικά μέσα (άρθρο 38 της οδηγίας). Στις κλειστές διαδικασίες, οι γενικές προθεσμίες ανέρχονται σε 37 ημέρες για την υποβολή των αιτήσεων συμμετοχής, και σε επιπλέον 40 ημέρες για την υποβολή προσφορών αφότου η αναθέτουσα αρχή επιλέξει εκείνους που γίνονται δεκτοί να υποβάλουν προσφορά (άρθρο 38 παράγραφος 3 της οδηγίας· οι εν λόγω προθεσμίες μπορεί να ανέρχονται σε 30 και 35 ημέρες αντίστοιχα, αν χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικά μέσα 23 ). | 2.2.Urgency |
| Για τις ανοικτές διαδικασίες που διέπονται από την οδηγία 2014/24/ΕΕ, θα εφαρμόζεται προθεσμία 35 ημερών για την υποβολή των προσφορών 24 . Για τις κλειστές διαδικασίες, η οδηγία 2014/24/ΕΕ προβλέπει προθεσμία 30 ημερών για την υποβολή των αιτήσεων συμμετοχής και επιπλέον προθεσμία 30 ημερών για την υποβολή των προσφορών 25 . Η τελευταία προθεσμία, σε περίπτωση που η εθνική νομοθεσία προβλέπει τη συγκεκριμένη επιλογή, μπορεί να συμφωνηθεί μεταξύ των μη κεντρικών αναθετουσών αρχών –π.χ. των περιφερειακών ή των τοπικών αρχών– και των συμμετεχόντων· αν δεν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία, τότε μπορεί να εφαρμοστεί ελάχιστη προθεσμία 10 ημερών 26 . | If urgency requires it, the Directive foresees a substantial reduction of the general deadlines. In this case, contracting authorities can choose an "accelerated restricted procedure", in which the deadlines to submit a request for participation are 15 days and to submit an offer 10 days 27 . This allows for a speedy award of the contract. |
| 2.2.Κατάσταση έκτακτης ανάγκης | Directive 2014/24/EU maintains this procedure 28 and introduces in addition an “accelerated open procedure”, by providing that the deadline for the submission of tenders may be reduced to 15 days in cases of duly justified urgency 29 . |
| Εάν προκύψει κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η οδηγία προβλέπει σημαντική σύντμηση των γενικών προθεσμιών. Στην περίπτωση αυτή, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να επιλέξουν την «επισπευσμένη κλειστή διαδικασία», στο πλαίσιο της οποίας οι προθεσμίες είναι 15 ημέρες για την υποβολή αίτησης συμμετοχής και 10 ημέρες για την υποβολή προσφοράς 27 . Αυτό καθιστά εφικτή την ταχεία ανάθεση της σύμβασης. | Using an "accelerated restricted procedure" means applying a minimum of equal treatment and transparency, making it possible to ensure some competition even in cases of urgency. In many cases, it might be possible to award the necessary contracts using such "accelerated restricted procedures" (or, under Directive 2014/24/EU, “accelerated open procedures”). |
| Η οδηγία 2014/24/ΕΕ διατηρεί αυτή τη διαδικασία 28 και θεσπίζει επιπλέον «επισπευσμένη ανοικτή διαδικασία», προβλέποντας ότι η προθεσμία για την υποβολή των προσφορών μπορεί να συντμηθεί σε 15 ημέρες σε περιπτώσεις δεόντως αιτιολογημένης έκτακτης ανάγκης 29 . | 3.Negotiated procedure without publication in cases of extreme urgency |
| Η χρήση της «επισπευσμένης κλειστής διαδικασίας» συνεπάγεται την εφαρμογή τουλάχιστον των αρχών της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας, ώστε να μπορεί να διασφαλίζεται, σε κάποιον βαθμό, ο ανταγωνισμός, ακόμα και όταν συντρέχει έκτακτη ανάγκη. Σε πολλές περιπτώσεις, ενδέχεται να είναι δυνατόν να ανατεθούν οι αναγκαίες συμβάσεις με την «επισπευσμένη κλειστή διαδικασία» (ή, σύμφωνα με την οδηγία 2014/24/ΕΕ, με την «επισπευσμένη ανοικτή διαδικασία»). | With the "negotiated procedure without publication", Union law provides an additional tool, which will allow awarding contracts to provide for the asylum seekers' need also in the most urgent cases. |
| 3.Διαδικασια με διαπραγματευση χωρις δημοσιευση σε περιπτωσεις κατεπειγουσας αναγκης | Contracting authorities may award public contracts by a negotiated procedure without publication "insofar as is strictly necessary when, for reasons of extreme urgency brought about by events unforeseeable by the contracting authorities in question, the time limit for the open, restricted or negotiated procedures with publication cannot be complied with. The circumstances invoked to justify extreme urgency must not in any event be attributable to the contracting authority." (Article 31(1)(c) of the Directive 30 ). |
| Με τη «διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση», το ενωσιακό δίκαιο παρέχει ένα πρόσθετο εργαλείο, το οποίο θα επιτρέπει την ανάθεση συμβάσεων ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες των αιτούντων άσυλο ακόμα και στις περιπτώσεις κατεπείγουσας ανάγκης. | As contracting authorities derogate in this case from the basic principle of the Treaty concerning transparency, the European Court of Justice requires that the use of this procedure remains exceptional. All the conditions have to be met cumulatively and they have to be interpreted restrictively (see, for instance cases C-275/08, Commission v Germany, and C-352/12, Consiglio Nazionale degli Ingegneri). A "negotiated procedure without publication" allows contracting authorities to negotiate directly with potential contractors; it does not allow for a direct award to a preselected economic operator unless only one will be able to deliver within the technical and time constraints imposed by the extreme urgency. |
| Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις χρησιμοποιώντας τη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση «στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο, εάν λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε γεγονότα απρόβλεπτα για τις ενδιαφερόμενες αναθέτουσες αρχές, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή με διαπραγμάτευση διαδικασίες με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού. Οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη.» [άρθρο 31 παράγραφος 1 στοιχείο γ) της οδηγίας 30 ]. | Each contracting authority will have to evaluate whether the conditions for using such a "negotiated procedure without prior publication" are met. It will have to justify its choice of such a procedure in an individual report. 31 In the individual assessment of each case the following cumulative criteria will have to be fulfilled: |
| Δεδομένου ότι οι αναθέτουσες αρχές παρεκκλίνουν εν προκειμένω από τη βασική αρχή της Συνθήκης σχετικά με τη διαφάνεια, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απαιτεί η χρήση της διαδικασίας αυτής να εξακολουθήσει να γίνεται κατ’ εξαίρεση. Όλες οι προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται σωρευτικά και πρέπει να ερμηνεύονται συσταλτικά (βλ., π.χ., την υπόθεση C-275/08, Επιτροπή κατά Γερμανίας, και την υπόθεση C-352/12, Consiglio Nazionale degli Ingenieri). Η «διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση» επιτρέπει στις αναθέτουσες αρχές να διαπραγματεύονται απευθείας με τους δυνητικούς αναδόχους· δεν επιτρέπει την απευθείας ανάθεση σε προεπιλεγμένο οικονομικό φορέα, εκτός αν μόνο ένας τέτοιος φορέας θα είναι σε θέση να εκτελέσει τη σύμβαση εντός των τεχνικών και χρονικών περιορισμών που επιβάλλονται από τον κατεπείγοντα χαρακτήρα τις κατάστασης. | 3.1."Events unforeseeable by the contracting authority in question" |
| Κάθε αναθέτουσα αρχή θα πρέπει να αξιολογεί κατά πόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη χρήση της εν λόγω «διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση» και, σε χωριστή έκθεση, θα πρέπει να αιτιολογεί την απόφασή της να επιλέξει τέτοια διαδικασία 31 . Κατά την αξιολόγηση κάθε μεμονωμένης περίπτωσης πρέπει να πληρούνται τα ακόλουθα σωρευτικά κριτήρια: | In many Member States, the number of persons seeking asylum has increased significantly over a relatively short period. |
| 3.1.«Γεγονότα απρόβλεπτα για τις ενδιαφερόμενες αναθέτουσες αρχές» | It can be expected that, in general, a concrete contracting authority did not and could not know sufficiently in advance how many asylum seekers it would have to provide for. The specific need for an individual municipality to provide housing, supplies or services to asylum seekers could, therefore, not be planned in advance, and would thus constitute an unforeseeable event for the municipality in question. |
| Σε πολλά κράτη μέλη, ο αριθμός των ατόμων που ζητούν άσυλο έχει αυξηθεί σημαντικά μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. | 3.2.Extreme urgency making compliance with general deadlines impossible |
| Μπορεί να αναμένεται ότι, κατά κανόνα, μια συγκεκριμένη αναθέτουσα αρχή δεν γνωρίζει και δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει επαρκώς εκ των προτέρων τον αριθμό των αιτούντων άσυλο τις ανάγκες των οποίων καλείται να αντιμετωπίσει. Ως εκ τούτου, η συγκεκριμένη ανάγκη μιας μεμονωμένης δημοτικής αρχής να παράσχει στέγη, προμήθειες ή υπηρεσίες στους αιτούντες άσυλο δεν μπορεί να προγραμματιστεί εκ των προτέρων και, κατά συνέπεια, συνιστά απρόβλεπτο γεγονός για την εν λόγω αρχή. | It cannot be doubted that the most immediate needs of the asylum seekers coming to the various Member States (housing, supplies and services) should be ensured with all possible speed. |
| 3.2.Ο κατεπείγων χαρακτήρας της κατάστασης καθιστά αδύνατη τη συμμόρφωση με τις γενικές προθεσμίες | Whether this makes it impossible to respect even the very short deadlines of the accelerated restricted procedure (or the accelerated open procedure provided for under Directive 2014/24/EU), will have to be assessed on a case-by-case basis. |
| Αναμφισβήτητα, οι πλέον επιτακτικές ανάγκες των αιτούντων άσυλο που καταφθάνουν στα διάφορα κράτη μέλη (στέγαση, προμήθειες και υπηρεσίες) θα πρέπει να καλύπτονται το ταχύτερο δυνατόν. | As clarified in the Court’s jurisprudence 32 , if extreme urgency is invoked, the procurement need has to be satisfied without delay. The exception cannot be invoked for the award of contracts that take longer than they would have taken if a transparent, open or restricted, procedure had been used, including accelerated (restricted) procedures. |
| Θα πρέπει να αξιολογείται κατά περίπτωση αν αυτό έχει ως συνέπεια να είναι αδύνατο να τηρηθούν ακόμη και οι πολύ σύντομες προθεσμίες της επισπευσμένης κλειστής διαδικασίας (ή της επισπευσμένης ανοικτής διαδικασίας που προβλέπεται στην οδηγία 2014/24/ΕΕ). | 3.3.Causal link between the unforeseen event and the extreme urgency |
| Όπως διευκρινίζεται στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου 32 , αν γίνεται επίκληση κατεπείγουσας ανάγκης, η σχετική σύμβαση πρέπει να ανατίθεται χωρίς καθυστέρηση. Η εξαίρεση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα για την ανάθεση συμβάσεων για τις οποίες απαιτείται περισσότερος χρόνος απ’ ό,τι θα απαιτούνταν αν είχε εφαρμοστεί διαφανής –ανοικτή ή κλειστή– διαδικασία, συμπεριλαμβανομένης της επισπευσμένης (κλειστής) διαδικασίας. | For the provision of the most immediate needs to asylum seekers within a very short timeframe the causal link between the increase in asylum seekers and the need to provide for their needs cannot reasonably be doubted. |
| 3.3.Αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του απροβλέπτου συμβάντος και του κατεπείγοντος χαρακτήρα | 3.4.“Insofar as is strictly necessary” |
| Ως προς την κάλυψη των πλέον επιτακτικών αναγκών των αιτούντων άσυλο σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, δεν μπορεί ευλόγως να αμφισβητηθεί η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της αύξησης των αιτούντων άσυλο και της ανάγκης αντιμετώπισης των αναγκών τους. | Negotiated procedures without prior publication may offer the possibility to meet adequately immediate needs. They cover only the gap until more stable solutions can be found, such as framework contracts for supplies and services, awarded by regular procedures (including accelerated procedures). |
| 3.4.«Στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο» | 4.Conclusions |
| Οι διαδικασίες με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση μπορούν να προσφέρουν τη δυνατότητα αποτελεσματικότερης ανταπόκρισης όσον αφορά τις άμεσες ανάγκες. Καλύπτουν απλώς το κενό έως ότου βρεθούν σταθερότερες λύσεις, όπως οι συμβάσεις-πλαίσια προμηθειών και υπηρεσιών που συνάπτονται με τις συνήθεις διαδικασίες (συμπεριλαμβανομένων των επισπευσμένων διαδικασιών). | Contracting authorities will have to assess on a case-by-case basis which procedure they choose for the award of contracts aiming at providing for the immediate needs of asylum seekers (housing, supplies or services). |
| 4.Συμπερασματα | For individual projects above the relevant thresholds for the application of Union public procurement directives, where the needs must be met through new procurement 33 , contracting authorities will, first, consider to avail themselves of all possibilities to substantially reduce the deadlines by using an accelerated (restricted or, under Directive 2014/24/EU, open) procedure. |
| Οι αναθέτουσες αρχές θα πρέπει να αξιολογούν κατά περίπτωση τη διαδικασία που θα επιλέξουν για την ανάθεση συμβάσεων με σκοπό την κάλυψη των επιτακτικότερων αναγκών των αιτούντων άσυλο (στέγαση, προμήθειες ή υπηρεσίες). | Should those not allow for the sufficiently speedy provision of housing, supplies and services, a negotiated procedure without publication can be envisaged. |
| Για τα μεμονωμένα έργα που υπερβαίνουν τα σχετικά κατώτατα όρια όσον αφορά την εφαρμογή των οδηγιών της Ένωσης για τις δημόσιες συμβάσεις, όταν οι ανάγκες πρέπει να ικανοποιηθούν με νέες συμβάσεις 33 , οι αναθέτουσες αρχές θα πρέπει, πρώτον, να εξετάζουν κάθε δυνατότητα σημαντικής σύντμησης των προθεσμιών με τη χρήση επισπευσμένης (κλειστής ή, δυνάμει της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, ανοικτής) διαδικασίας. | Union procurement rules provide for adequate rules to satisfy the most immediate needs of asylum seekers in the current exceptional circumstances. |
| Αν οι λύσεις αυτές δεν επιτρέπουν την επαρκώς ταχεία παροχή στέγης, προμηθειών και υπηρεσιών, μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο χρήσης της διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση. | (1) The State, regional or local authorities, bodies governed by public law, associations formed by one or several of such authorities or one or several of such bodies governed by public law. |
| Οι ενωσιακοί κανόνες για τις συμβάσεις προβλέπουν επαρκή μέσα για την κάλυψη των επιτακτικότερων αναγκών των αιτούντων άσυλο υπό τις παρούσες εξαιρετικές περιστάσεις. | (2) Directive 2004/18/EC of the European Parliament and of the Council of 31 March 2004 on the coordination of procedures for the award of public works contracts, public supply contracts and public service contracts, OJ L 134 of 30.4.2004, p. 114. |
| (1) Το κράτος, οι περιφερειακές ή οι τοπικές αρχές, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου και οι ενώσεις που αποτελούνται από μία ή περισσότερες τέτοιες αρχές ή από έναν ή περισσότερους οργανισμούς δημοσίου δικαίου. | (3) Directive 2014/24/EU of the European Parliament and of the Council of 26 February 2014 on public procurement and repealing Directive 2004/18/EC, OJ L 94 of 28.3.2014, p. 65. |
| (2) Οδηγία 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαρτίου 2004, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών (ΕΕ L 134 της 30.4.2004, σ. 114). | (4) This concerns especially the major change of the rules applicable to services (see point 1.3 below) and the introduction of an accelerated open procedure (see point 3 below). |
| (3) Οδηγία 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες και την κατάργηση της οδηγίας 2004/18/ΕΚ (ΕΕ L 94 της 28.3.2014, σ. 65). | (5) Cf. also Article 10(a) of Directive 2014/24/EU. |
| (4) Πρόκειται ειδικότερα για τη σημαντική αλλαγή των κανόνων που εφαρμόζονται στον τομέα των υπηρεσιών (βλ. σημείο 1.3 κατωτέρω) και την καθιέρωση επισπευσμένης ανοικτής διαδικασίας (βλ. σημείο 3 κατωτέρω). | (6) Article 1 (2)(b) of the Directive and Article 2(6) of Directive 2014/24/EU on the definition of public works contracts. |
| (5) Πρβλ. επίσης άρθρο 10 στοιχείο α) της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. | (7) Each two years, the applicable thresholds and their countervalue in the national currencies of the Member States, whose currency is not the euro, are revised following a purely mathematical methodology, set out directly in the public procurement directives themselves. The next revision will apply as of 1 January 2016. |
| (6) Άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο β) της οδηγίας, και άρθρο 2 παράγραφος 6 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ σχετικά με τον ορισμό των δημοσίων συμβάσεων έργων. | (8) Whether a given procurement presents or not a “certain cross-border interest”, must be determined by a case-by-case analysis based on the different factors, see the Commission interpretative communication on the Community law applicable to contract awards not or not fully subject to the provisions of the public procurement directives, OJ C 179, 1.8.2006, p. 2–7 and further developed in the recent jurisprudence of the European Court of Justice. See for instance point 46 of the judgment of the Court of 11 December 2014 in Case C‑113/13, and the jurisprudence referred to therein. |
| (7) Ανά διετία, τα εφαρμοστέα κατώτατα όρια και η ισοτιμία τους στα εθνικά (εκτός του ευρώ) νομίσματα των κρατών μελών αναθεωρούνται βάσει αμιγώς μαθηματικής μεθοδολογίας, η οποία παρουσιάζεται άμεσα στις ίδιες τις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις. Η επόμενη αναθεώρηση θα ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2016. | (9) In specific cases, exceptions might apply as specified in the Directive. |
| (8) Το κατά πόσον μια σύμβαση παρουσιάζει ή όχι «βέβαιο διασυνοριακό ενδιαφέρον» πρέπει να προσδιορίζεται κατά περίπτωση, με ανάλυση βάσει διαφόρων παραγόντων [βλ. την ερμηνευτική ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με το κοινοτικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων οι οποίες δεν καλύπτονται ή καλύπτονται εν μέρει από τις οδηγίες για τις «δημόσιες συμβάσεις» (ΕΕ C 179 της 1.8.2006, σ. 2-7), η οποία αναπτύσσεται περαιτέρω στην πρόσφατη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Βλ., π.χ., σκέψη 46 της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2014, στην υπόθεση C-113/13, και την αναφερόμενη σ’ αυτή νομολογία. | (10) See footnote 7. |
| (9) Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις μπορούν να εφαρμόζονται εξαιρέσεις, όπως ορίζεται στην οδηγία. | (11) The lower threshold applies to supply contracts awarded by central government authorities (e.g. ministries), which are listed in the Directive’s Annex IV, whereas the higher threshold applies to supply contracts awarded by any other contracting authority, including in particular regional and local authorities. |
| (10) Βλ. υποσημείωση 7. | (12) Annex II A of the Directive: maintenance and repair services, land transport services, air transport services, mail transport, telecommunication services, financial services, computer and related services, research and development services, accounting, auditing and bookkeeping services, market research and public opinion polling services, management consulting services, architechtural and engineering services, advertising services, building cleaning and property management services, publishing and printing services, sewage and refuse disposal services (further specified by their CPV-codes). |
| (11) Το χαμηλότερο κατώτατο όριο εφαρμόζεται στις συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από τις κεντρικές κυβερνητικές αρχές (π.χ. τα υπουργεία), οι οποίες παρατίθενται στο παράρτημα IV της οδηγίας, ενώ το υψηλότερο κατώτατο όριο εφαρμόζεται στις συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από οποιαδήποτε άλλη αναθέτουσα αρχή, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των περιφερειακών και των τοπικών αρχών. | (13) Listed non-exhaustively in Annex II B of the Directive (it includes the catch-all category “other services”). |
| (12) Παράρτημα ΙΙ Α της οδηγίας: υπηρεσίες συντήρησης και επισκευών, υπηρεσίες χερσαίων μεταφορών, υπηρεσίες εναέριων μεταφορών, μεταφορά ταχυδρομείου, τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, υπηρεσίες πληροφορικής και συναφείς υπηρεσίες, υπηρεσίες έρευνας και ανάπτυξης, υπηρεσίες λογιστικής, λογιστικού ελέγχου και τήρησης λογιστικών βιβλίων, υπηρεσίες έρευνας αγοράς και δημοσκοπήσεων, υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε θέματα διαχείρισης, υπηρεσίες αρχιτέκτονα και υπηρεσίες μηχανικού, διαφημιστικές υπηρεσίες, υπηρεσίες καθαρισμού κτιρίων και υπηρεσίες διαχείρισης ακινήτων, υπηρεσίες εκδόσεων και εκτυπώσεων, υπηρεσίες αποκομιδής απορριμμάτων και υπηρεσίες αποχέτευσης (εξειδικεύονται περαιτέρω με μνεία των κωδικών CPV). | (14) I.e. sending a notice to the Office of Publication of the European Union, for information or publication once the contract has been awarded. |
| (13) Αναφέρονται, αλλά όχι εξαντλητικά, στο παράρτημα ΙΙ Β της οδηγίας (περιλαμβάνεται η γενική κατηγορία «Λοιπές υπηρεσίες»). | (15) Below the relevant threshold for the services exhaustively listed in Annex II A, both above and below the thresholds for all other services. |
| (14) Δηλ. αποστέλλεται ανακοίνωση στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για ενημερωτικούς σκοπούς ή προκειμένου να δημοσιευθεί αφότου θα έχει ανατεθεί η σύμβαση. | (16) Articles 74 to 77 of Directive 2014/24/EU; those services are exhaustively listed in Annex XIV of Directive 2014/24/EU: Health, social and related services; administrative social, educational, healthcare and cultural services; compulsory social security services; benefit services; other community, social and personal services; religious services; hotel and restaurant services; legal services; other administrative and government services; provision of services to the community; prison related services, public security and res cue services; investigation and security services; international services; postal services (further specified by their CPV-codes). |
| (15) Κάτω από το σχετικό κατώτατο όριο, όταν πρόκειται για τις υπηρεσίες που αναφέρονται εξαντλητικά στο παράρτημα ΙΙ Α· τόσο πάνω όσο και κάτω από τα όρια αυτά, όταν πρόκειται για όλες τις άλλες υπηρεσίες. | (17) Recital 28 of Directive 2014/24/EU. |
| (16) Άρθρα 74 έως 77 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ· οι εν λόγω υπηρεσίες αναφέρονται εξαντλητικά στο παράρτημα XIV της οδηγίας 2014/24/ΕΕ: υπηρεσίες υγείας, κοινωνικές υπηρεσίες και συναφείς προς αυτές υπηρεσίες· διοικητικές κοινωνικές, εκπαιδευτικές, υγειονομικές και πολιτιστικές υπηρεσίες· υπηρεσίες υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης· υπηρεσίες παροχής επιδομάτων· λοιπές κοινοτικές, κοινωνικές και ατομικές υπηρεσίες· θρησκευτικές υπηρεσίες· υπηρεσίες ξενοδοχείων και εστιατορίων· νομικές υπηρεσίες· λοιπές διοικητικές και κρατικές υπηρεσίες· παροχή υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο· υπηρεσίες φυλακών, δημόσιας ασφάλειας και διάσωσης· υπηρεσίες ερευνών και ασφαλείας· διεθνείς υπηρεσίες· ταχυδρομικές υπηρεσίες (εξειδικεύονται περαιτέρω με μνεία των κωδικών CPV). | (18) Article 10 (h) of Directive 2014/24/EU. |
| (17) Αιτιολογική σκέψη 28 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ | (19) The lower threshold applies to service contracts awarded by central government authorities, whereas the higher threshold applies to service contracts awarded by any other contracting authority, including in particular regional and local authorities. |
| (18) Άρθρο 10 στοιχείο η) της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. | (20) This threshold will remain unaltered also after 1 January 2016, since it will not be revised as the other thresholds. |
| (19) Το χαμηλότερο κατώτατο όριο εφαρμόζεται στις συμβάσεις υπηρεσιών που ανατίθενται από τις κεντρικές κυβερνητικές αρχές, ενώ το υψηλότερο κατώτατο όριο εφαρμόζεται στις συμβάσεις υπηρεσιών που ανατίθενται από οποιαδήποτε άλλη αναθέτουσα αρχή, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των περιφερειακών και των τοπικών αρχών. | (21) Recitals 114 to 117 of Directive 2014/24/EU offer some clarifications on this notion in the particular context of the light regime. |
| (20) Το συγκεκριμένο όριο θα παραμείνει αμετάβλητο και μετά την 1η Ιανουαρίου 2016, αφού δεν θα αναθεωρηθεί όπως τα άλλα κατώτατα όρια. | (22) Negotiated procedures with prior publication or competitive dialogues would probably not be of interest in this context as the conditions for their use would not be met under the circumstances envisaged in this communication. |
| (21) Οι αιτιολογικές σκέψεις 114 έως 117 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ παρέχουν ορισμένες διευκρινίσεις σχετικά με τη συγκεκριμένη έννοια στο ιδιαίτερο πλαίσιο του απλοποιημένου καθεστώτος. | (23) Article 38(5) and (6) of the Directive. |
| (22) Πιθανώς, δεν θα ήταν σκόπιμο να διερευνηθούν σ’ αυτό το πλαίσιο οι διαδικασίες με διαπραγμάτευση με προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού ή ο ανταγωνιστικός διάλογος, αφού οι όροι χρήσης τους δεν θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν υπό τις συνθήκες που εξετάζονται στην παρούσα ανακοίνωση. | (24) Article 27 of Directive 2014/24/EU. |
| (23) Άρθρο 38 παράγραφοι 5 και 6 της οδηγίας. | (25) Article 28 of Directive 2014/24/EU. |
| (24) Άρθρο 27 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. | (26) Article 28(4) of Directive 2014/24/EU. |
| (25) Άρθρο 28 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. | (27) Article 38(8) of the Directive. |
| (26) Άρθρο 28 παράγραφος 4 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. | (28) Article 28(6) of Directive 2014/24/EU. |
| (27) Άρθρο 38 παράγραφος 8 της οδηγίας. | (29) Article 27(3) of Directive 2014/24/EU. |
| (28) Άρθρο 28 παράγραφος 6 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. | (30) A substantially identical provision is set out in Article 32(2)(c) of Directive 2014/24/EU. |
| (29) Άρθρο 27 παράγραφος 3 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. | (31) Article 43(f) of Directive 2004/18/EC and Article 84 (1) (f) of Directive 2014/24/EU. |
| (30) Ουσιαστικά πανομοιότυπη διάταξη περιλαμβάνεται στο άρθρο 32 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. | (32) See Judgment of the Court in case C-352/12 of 20 June 2013, par. 50 – 52. |
| (31) Άρθρο 43 στοιχείο στ) της οδηγίας 2004/18/ΕΚ και άρθρο 84 παράγραφος 1 στοιχείο στ) της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. | (33) As opposed to meeting them e.g. through own resources, public-public cooperation, drawing on existing contracts. |
| (32) Βλ. απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στην υπόθεση C-352/12, της 20ής Ιουνίου 2013, σκέψεις 50-52. | |
| (33) Σε αντίθεση με την κάλυψη των εν λόγω αναγκών μέσω, π.χ., ιδίων πόρων, συνεργασίας μεταξύ δημοσίων φορέων, αξιοποίησης υφιστάμενων συμβάσεων. | |
