Traktat z Marrakeszu

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Traktat z Marrakeszu o dostępie do druku osób słabowidzących

Decyzja (UE) 2018/254 w sprawie zawarcia Traktatu z Marrakeszu

JAKIE SĄ CELE TRAKTATU I DECYZJI?

Traktat z Marrakeszu ma na celu poprawę dostępności i transgranicznej wymiany niektórych utworów i innych przedmiotów objętych ochroną w dostępnych formatach dla osób niewidomych, osób niedowidzących lub osób z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem.

Decyzja ta upoważnia zawarcie traktatu przez UE.

Traktat z Marrakeszu został wdrożony do prawa UE dyrektywą (UE) 2017/1564 i rozporządzeniem (UE) 2017/1563.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Traktat z Marrakeszu wymaga, aby umawiające się strony zezwoliły na wyjątki lub ograniczenia praw autorskich i praw pokrewnych w celu zwielokrotniania i rozpowszechniania, w dostępnych formatach, niektórych utworów i innych przedmiotów objętych ochroną, oraz w celu międzynarodowego obrotu tymi kopiami.

Beneficjenci

Beneficjentami w rozumieniu traktatu są osoby dotknięte niepełnosprawnością, która przeszkadza w skutecznym czytaniu materiałów drukowanych. Obejmują one osoby niewidome lub z niepełnosprawnościami utrudniającymi naukę, niepełnosprawnościami fizycznymi lub niepełnosprawnościami wzroku, które uniemożliwiają im czytanie i rozumienie materiałów drukowanych lub trzymanie albo manewrowanie książkami lub innymi drukowanymi dziełami (beneficjenci w rozumieniu traktatu).

Obejmuje to utwory „w formie tekstu, notacji lub związanych z nimi ilustracji, opublikowane lub w inny sposób publicznie udostępnione we wszelkich formach”, w tym audiobooki.

Traktat uznaje również rolę upoważnionych podmiotów, które mogą, na zasadzie niekomercyjnej, udostępniać kopie opublikowanych utworów w dostępnym formacie, do celów niekomercyjnego użyczania lub dystrybucji elektronicznej, o ile dostęp do utworu jest zgodny z prawem, wprowadzając jedynie te zmiany, które są niezbędne do udostępnienia utworu, oraz dostarczając kopie na wyłączny użytek beneficjentów.

Wyjątki lub ograniczenia praw autorskich, w tym w przypadku przywozu i wywozu

Traktat wymaga, aby strony wprowadziły wyjątek lub ograniczenie do krajowego prawa autorskiego w celu umożliwienia zwielokrotniania i rozpowszechniania kopii w dostępnym formacie.

Ponadto, w celu ułatwienia międzynarodowego obiegu kopii książek w dostępnym formacie, traktat wymaga, aby strony zezwoliły na przywóz i wywóz kopii w dostępnym formacie pod pewnymi warunkami:

• kopia może zostać przywieziona bez upoważnienia posiadacza praw;
• upoważniony podmiot może wywozić kopie w dostępnym formacie do beneficjenta lub innego upoważnionego podmiotu na wyłączny użytek utworów przez beneficjentów.

Strony traktatu

Uczestnictwo w traktacie jest otwarte dla członków Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) i UE. Traktat nakłada na WIPO obowiązek ustanowienia „informacyjnego punktu dostępu”, aby umożliwić dobrowolne dzielenie się informacjami i identyfikację upoważnionych podmiotów. Ustanawia również Zgromadzenie Umawiających się Stron, którego głównym zadaniem jest utrzymanie i rozwój traktatu.

Ratyfikacja przez UE

W dniu 13 września 2017 r. rozporządzeniem (UE) 2017/1563 i dyrektywą (UE) 2017/1564 wprowadzono do prawa UE nowy obowiązkowy wyjątek od przepisów dotyczących praw autorskich, zgodnie z postanowieniami traktatu. W dniu 15 lutego 2018 r. decyzją Rady (UE) 2018/254 zatwierdzono zawarcie traktatu przed jego pełną ratyfikacją.

OD KIEDY TRAKTAT MA ZASTOSOWANIE?

Traktat z Marrakeszu wszedł w życie 30 września 2016 r., 3 miesiące po osiągnięciu wymaganej liczby 20 stron traktatu.

Decyzja Rady zatwierdzająca zawarcie traktatu została przyjęta w dniu 15 lutego 2018 r., a UE ratyfikowała traktat w dniu 12 października 2018 r.

KONTEKST

W 2017 r. Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że UE ma wyłączne kompetencje i że Traktat z Marrakeszu może zostać zawarty przez UE działającą samodzielnie, bez udziału poszczególnych państw UE.

Strony traktatu mają swobodę wprowadzania w życie jego postanowień, biorąc pod uwagę ich własne systemy prawne i praktyki, zgodnie z trzystopniowymi zobowiązaniami testowymi ustanowionymi w art. 9 ust. 2 Konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych. Zgodnie z konwencją wszelkie wyjątki lub ograniczenia nie mogą być sprzeczne z normalnym wykorzystaniem utworu i nie mogą w nieuzasadniony sposób naruszać uzasadnionych interesów autora.

Więcej informacji:

• Wdrożenie Traktatu z Marrakeszu do prawa UE (Komisja Europejska).

GŁÓWNE DOKUMENTY

Traktat z Marrakeszu o ułatwieniu dostępu do opublikowanych utworów osobom niewidomym, słabowidzącym i osobom z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem (Dz.U. L 48 z 21.2.2018, s. 3–11)

Decyzja Rady (UE) 2018/254 z dnia 15 lutego 2018 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Traktatu z Marrakeszu o ułatwieniu dostępu do opublikowanych utworów osobom niewidomym, słabowidzącym i osobom z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem (Dz.U. L 48 z 21.2.2018, s. 1–2)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1563 z dnia 13 września 2017 r. w sprawie transgranicznej wymiany między Unią a państwami trzecimi kopii w dostępnych formatach określonych utworów i innych przedmiotów chronionych prawem autorskim i prawami pokrewnymi z korzyścią dla osób niewidomych, osób słabowidzących lub osób z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem (Dz.U. L 242 z 20.9.2017, s. 1–5)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1564 z dnia 13 września 2017 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z określonych utworów i innych przedmiotów chronionych prawem autorskim i prawami pokrewnymi z korzyścią dla osób niewidomych, osób słabowidzących lub osób z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem oraz w sprawie zmiany dyrektywy 2001/29/WE w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (Dz.U. L 242 z 20.9.2017, s. 6–13)

Decyzja Rady 2014/221/UE z dnia 14 kwietnia 2014 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, Traktatu z Marrakeszu o ułatwieniu dostępu do opublikowanych utworów osobom niewidomym, niedowidzącym i cierpiącym na inne zaburzenia odczytu druku (Dz.U. L 115 z 17.4.2014, s. 1–2)

Kolejne zmiany do decyzji 2014/221/UE zostały włączone do tekstu podstawowego. Niniejsza wersja skonsolidowana ma wyłącznie wartość dokumentalną.

Ostatnia aktualizacja: 06.11.2018