Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony UE

Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) to polityka bezpieczeństwa i obrony UE. Stanowi integralną część wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) UE.

STRESZCZENIE

Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) to polityka bezpieczeństwa i obrony UE. Stanowi integralną część wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) UE.

JAKIE SĄ CELE WPBIO?

Stwarza ramy dla aspektów polityki UE związanych z wojskiem i obronnością. WPBiO została wdrożona po podpisaniu traktatu lizbońskiego w 2009 r. i zastępuje poprzednią Europejską Politykę Bezpieczeństwa i Obrony (EPBiO) oraz zwiększa jej zakres. Celem tej polityki jest zapewnienie wspólnego potencjału obronnego Europy.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Aby wdrożyć WPBiO, kraje UE muszą udostępnić UE swój potencjał cywilny i wojskowy.
• WPBiO obejmuje stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej UE. Będzie ona stanowiła wspólną politykę obrony, jeżeli tak postanowi Rada Europejska, stanowiąca jednomyślnie. Polityka ta uznaje charakter polityki bezpieczeństwa i obrony niektórych krajów UE oraz szanuje zobowiązania niektórych krajów UE w ramach NATO. Traktat lizboński wprowadził klauzulę wzajemnej obrony, która stanowi kluczowy element WPBiO.
• Kraje UE będą podejmować odpowiednie środki w celu zwiększenia ich potencjału wojskowego. Europejska Agencja Obrony to organ, który ma ułatwić wprowadzanie tych środków. Przedkłada Radzie UE sprawozdania dotyczące jej działalności, która obejmuje:
  • ustanawianie wspólnych celów dla krajów UE w zakresie potencjału wojskowego;
  • wdrażanie programów mających umożliwić osiągnięcie wyznaczonych celów i zarządzanie tymi programami;
  • harmonizację potrzeb operacyjnych krajów EU poprzez wspólne pozyskiwanie i wykorzystywanie zdolności wojskowych;
  • zarządzanie badaniami w zakresie technologii obronnych (22 obszary priorytetowe obejmujące sprzęt elektroniczny, systemy przeciwminowe oraz ochronę fizyczną);
  • wzmocnienie bazy przemysłowej i technologicznej sektora obrony;
  • zwiększanie efektywności wydatków wojskowych.
• Stała współpraca strukturalna w zakresie obrony (również wprowadzona na mocy traktatu lizbońskiego - art. 42 i 46 Traktatu o Unii Europejskiej) odnosi się do głębszej współpracy pomiędzy krajami UE. W ramach tej współpracy kraje UE zobowiązują się do intensywniejszego zwiększania swojego potencjału obronnego oraz do zapewniania jednostek bojowych w celu prowadzenia zaplanowanych misji. Europejska Agencja Obrony dokonuje oceny wkładu, natomiast Rada udziela upoważnienia do podjęcia współpracy.
• UE może wykorzystywać zasoby cywilne i wojskowe poza terytorium UE w celu utrzymywania pokoju, zapobiegania konfliktom i umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego. Zadania prowadzone w ramach WPBiO obejmują:
  • misje humanitarne i ratunkowe;
  • zapobieganie konfliktom;
  • misje zbrojne służące zarządzaniu kryzysami;
  • wspólne działania rozbrojeniowe;
  • doradztwo wojskowe i wsparcie;
  • operacje stabilizacyjne po zakończeniu konfliktu.
• Rada UE określa cele tych zadań i warunki ich wdrażania. Może powierzyć zadanie krajom UE, które są gotowe i są w stanie wykonać to zadanie. Kraje UE odpowiedzialne za wykonywanie zadań działają we współpracy z Wysokim Przedstawicielem Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa i muszą regularnie informować Radę o postępach.

KONTEKST

Ideę wspólnej polityki obrony w Europie wprowadzono po raz pierwszy w 1948 r. w ramach traktatu brukselskiego (podpisanego przez Zjednoczone Królestwo (1), Francję oraz kraje Beneluksu). Traktat ten zawierał klauzulę wzajemnej obrony, która dała początek Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE). Od tego czasu europejska polityka obrony obrała wiele różnych kierunków i rozwijała się jednocześnie w ramach UZE, NATO i UE.

Więcej informacji: Bezpieczeństwo i obrona - WPBiO

Ostatnia aktualizacja: 16.09.2015

---

(1) Wielka Brytania występuje z Unii Europejskiej i z dniem 1 lutego 2020 r. staje się państwem trzecim (państwem spoza UE).