Jurysdykcja i prawo właściwe dotyczące kwestii dziedziczenia oraz europejskie poświadczenie spadkowe

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) nr 650/2012 dotyczące kwestii dziedziczenia i ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego

STRESZCZENIE

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEGO ROZPORZĄDZENIA?

• Gwarantuje ono pewność prawa beneficjentom dziedziczenia o charakterze międzynarodowym, pozwala unikać wydawania sprzecznych orzeczeń i upraszcza przebieg postępowań. Tym samym ułatwia ono beneficjentom korzystanie w innym kraju UE z praw, które zostały im przyznane lub na nich przeniesione w drodze dziedziczenia.
• Określa ogólnounijne zasady dotyczące jurysdykcji i prawa właściwego dla kwestii dziedziczenia w UE, a także zasady dotyczące uznawania i wykonywania orzeczeń wydawanych w dowolnym kraju UE oraz przyjmowania i wykonywania dokumentów formalno-prawnych wydawanych w dowolnym kraju UE.
• Ustanawia również europejskie poświadczenie spadkowe, przeznaczone dla spadkobierców, zapisobierców i wykonawców testamentu lub zarządców spadku, którzy potrzebują wykazać swój status lub wykonywać swoje prawa lub uprawnienia w innym kraju UE.
• Ma ono zastosowanie do wszystkich krajów UE z wyjątkiem Zjednoczonego Królestwa (1), Irlandii i Danii, które nadal będą stosować zapisy prawa krajowego w kwestiach dziedziczenia o charakterze międzynarodowym. Pozostałe kraje UE stosują krajowe zasady dotyczące uznawania i wykonywania orzeczeń wydawanych w tych trzech państwach.
• Niniejsze rozporządzenie stosuje się do dziedziczenia po osobach zmarłych w dniu lub po dniu 17 sierpnia 2015 r.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres

Niniejsze rozporządzenie stosuje się do wszelkich cywilnych aspektów dotyczących dziedziczenia majątku po osobach zmarłych.

Nie ma ono zastosowania do spraw:

• podatkowych,
• celnych ani
• administracyjnych.

Niniejsze rozporządzenie nie ma też zastosowania do dziedzin prawa cywilnego innych niż dziedziczenie, np. do kwestii odnoszących się do małżeńskich ustrojów majątkowych, darowizn i funduszy emerytalnych.

Jurysdykcja i prawo właściwe

• Sądy kraju UE, w którym zmarły miał swoje miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci, mają jurysdykcję do orzekania co do ogółu spraw dotyczących spadku.
• Co do zasady prawem właściwym dla kwestii dziedziczenia jest prawo kraju, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci. Może być to zarówno prawo kraju UE, jak i kraju spoza UE.
• Przed śmiercią dana osoba może jednak wybrać jako prawo właściwe prawo państwa, którego obywatelstwo posiada. Jeżeli dana osoba posiada obywatelstwo kraju UE, strony, których dotyczy dziedziczenie, mogą uzgodnić wniesienie sprawy dotyczącej dziedziczenia do sądu tego kraju UE, nie zaś do sądu kraju, w którym zmarły miał swoje miejsce zwykłego pobytu.
• Temu samemu prawu podlega ogół spraw spadkowych, bez względu na charakter składników majątków (ruchomego i nieruchomego) i niezależnie od kraju ich położenia.

Prawu właściwemu podlegają np.:

• określenie beneficjentów i ich udziałów;
• zdolność do dziedziczenia;
• uprawnienia spadkobierców, wykonawców testamentów i zarządców spadku;
• odpowiedzialność za długi spadkowe;
• dział spadku.

Uznawanie i wykonywanie

Stosowanie jednego prawa przez jeden organ w sprawach dotyczących dziedziczenia o charakterze międzynarodowym pozwala uniknąć równoległego prowadzenia postępowań, mogących skutkować wydaniem sprzecznych orzeczeń sądowych. Zapewnia to też uznawanieorzeczeń wydanych w danym kraju UE w całej UE, bez potrzeby przeprowadzania specjalnego postępowania. Orzeczenia wydane w kraju UE i wykonalne w tym kraju są wykonalne w innym kraju UE, jeżeli na wniosek jakiejkolwiek zainteresowanej strony lokalny sąd stwierdził ich wykonalność w tym kraju.

Europejskie poświadczenie spadkowe

• Europejskie poświadczenie spadkowe (EPS) stanowi dokument opcjonalny wydawany przez organ rozpatrujący sprawy spadkowe.
• EPS jest przeznaczone dla spadkobierców, zapisobierców oraz wykonawców testamentów lub zarządców spadku, którzy potrzebują wykazać w innym kraju UE swój status lub wykonywać, odpowiednio, swoje prawa jako spadkobiercy lub zapisobiercy, lub swoje uprawnienia jako wykonawcy testamentów lub zarządcy spadku.
• Wydane EPS jest uznawane we wszystkich krajach UE, bez potrzeby stosowania jakiejkolwiek szczególnej procedury.
• W odróżnieniu od krajowych poświadczeń spadkowych, które rodzą odmienne skutki, zależne od tego, w którym kraju UE zostały wydane, EPS będzie rodzić jednolite, określone niniejszym rozporządzeniem skutki we wszystkich krajach UE.
• Rozporządzenie (UE) nr 1329/2014 określa formularze, które należy stosować w kontekście niniejszego rozporządzenia, a w szczególności EPS.

OD KIEDY NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Niniejsze rozporządzenie weszło w życie 5 lipca 2012 r.

KONTEKST

Więcej informacji można znaleźć na portalu e-sprawiedliwość

Europejskie poświadczenie spadkowe (Europejski portal e-sprawiedliwość)

AKT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz.U. L 201 z 27.7.2012, s. 107–134)

Kolejne zmiany do rozporządzenia (UE) nr 650/2012 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Niniejszy tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentalną.

AKTY POWIĄZANE

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1329/2014 z dnia 9 grudnia 2014 r. ustanawiające formularze, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz.U. L 359 z 16.12.2014, s. 30–84). Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 25.01.2016

---

(1) Wielka Brytania występuje z Unii Europejskiej i z dniem 1 lutego 2020 r. staje się państwem trzecim (państwem spoza UE).