This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Konwencja Rady Europy o cyberprzestępczości
STRESZCZENIE DOKUMENTU:
Konwencja budapesztańska o cyberprzestępczości (Rada Europy)
JAKIE SĄ CELE KONWENCJI, PROTOKOŁÓW I DECYZJI?
- Celem konwencji jest pomoc w walce z przestępstwami, które mogą być popełnione wyłącznie przy użyciu technologii, w przypadku których urządzenia są zarówno narzędziem popełnienia przestępstwa, jak i celem przestępstwa, oraz przestępstwami, w których technologia została wykorzystana do realizacji innego przestępstwa, takiego jak oszustwo. Zawiera wytyczne dla każdego państwa opracowującego krajowe przepisy dotyczące cyberprzestępczości i służy jako podstawa międzynarodowej współpracy między stronami konwencji.
- Celem pierwszego protokołu dodatkowego jest penalizacja rozpowszechniania materiałów rasistowskich i ksenofobicznych za pośrednictwem systemów komputerowych, a także gróźb i zniewag o podłożu rasistowskim i ksenofobicznym.
- Celem drugiego protokołu dodatkowego jest zapewnienie wspólnych zasad na poziomie międzynarodowym w celu zacieśnienia współpracy w zakresie cyberprzestępczości i gromadzenia dowodów w formie elektronicznej na potrzeby dochodzeń lub postępowań karnych.
- Decyzja upoważnia państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) do ratyfikowania drugiego protokołu dodatkowego w interesie UE.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Konwencja o cyberprzestępczości
- Konwencja obejmuje:
- penalizację zachowań - od nieuprawnionego dostępu, ingerencji w dane i systemy po oszustwa komputerowe i rozpowszechnianie materiałów przedstawiających molestowanie seksualne dzieci;
- uprawnienia proceduralne do prowadzenia dochodzeń w sprawie cyberprzestępczości i zabezpieczania dowodów elektronicznych w odniesieniu do wszelkich przestępstw;
- efektywną współpracę międzynarodową między stronami.
- Strony są członkami Komitetu Konwencji o Cyberprzestępczości i dzielą się informacjami i doświadczeniami, oceniają wdrażanie konwencji lub interpretują konwencję za pomocą wytycznych.
- Spośród 27 państw członkowskich 26 ratyfikowało konwencję – Irlandia złożyła podpis, ale jeszcze nie ratyfikowała dokumentu.
Pierwszy dodatkowy protokół
- Protokół ten rozszerza zakres konwencji o ksenofobiczną i rasistowską propagandę rozpowszechnianą za pośrednictwem systemów komputerowych, zapewniając ofiarom większą ochronę. Co więcej, dokument ten:
- wzmacnia ramy prawne za pomocą zestawu wytycznych dotyczących penalizacji ksenofobii i rasistowskiej propagandy w cyberprzestrzeni;
- usprawnia sposoby i środki współpracy międzynarodowej w zakresie dochodzenia i ścigania przestępstw rasistowskich i ksenofobicznych w internecie.
Drugi dodatkowy protokół
- Celem tego protokołu jest dalsze wzmocnienie współpracy międzynarodowej.
- Dotyczy szczególnego wyzwania, jakim jest przechowywanie dowodów elektronicznych związanych z cyberprzestępczością i innymi przestępstwami przez dostawców usług w zagranicznych jurysdykcjach, w sytuacji, gdy uprawnienia organów ścigania są ograniczone granicami krajów.
- Główne zagadnienia obejmują:
- nową podstawę prawną umożliwiającą bezpośrednie zwracanie się do rejestratorów w innych jurysdykcjach w celu uzyskania informacji o rejestracji nazw domen;
- nową podstawę prawną umożliwiającą wydawanie bezpośrednich poleceń dostawcom usług w innych jurysdykcjach w celu uzyskania informacji o abonentach;
- udoskonalone metody uzyskiwania informacji o abonentach i danych o ruchu w ramach współpracy międzyrządowej;
- sprawniejszą współpracę w sytuacjach nadzwyczajnych, w tym korzystanie ze wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych i wspólnych dochodzeń.
Decyzja (UE) 2023/436
- Do Konwencji mogą przystąpić wyłącznie państwa członkowskie, nie zaś sama UE, ponieważ tylko państwa mogą być jej stronami.
- Decyzja określa szereg zastrzeżeń, deklaracji, zgłoszeń i komunikatów, które państwa członkowskie muszą przyjąć przed zakończeniem procesu ratyfikacji. Zapewniają one zgodność protokołu z prawem i polityką UE oraz jednolite stosowanie protokołu przez państwa członkowskie w ich stosunkach z państwami trzecimi.
- Dania i Irlandia nie uczestniczyły w przyjęciu decyzji (UE) 2023/436, w związku z czym nie są nimi związane ani nie stosują jej postanowień.
Unia Europejska w pełni wspiera stosowanie konwencji i jej protokołów zarówno w ramach strategii unii bezpieczeństwa UE (zob. streszczenie), jak i strategii cyberbezpieczeństwa.
DATA WEJŚCIA W ŻYCIE
- Konwencja weszła w życie 1 lipca 2004 r.
- Pierwszy protokół dodatkowy wszedł w życie 1 marca 2006 r.
- Drugi protokół dodatkowy jeszcze nie wszedł w życie.
- Decyzja (UE) 2023/436 ma zastosowanie od 14 lutego 2023 r.
KONTEKST
Więcej informacji:
- Cyberprzestępczość (Europol).
GŁÓWNE DOKUMENTY
Konwencja o cyberprzestępczości, Rada Europy, Budapeszt, 23.11.2001.
Protokół dodatkowy do Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości dotyczący penalizacji czynów o charakterze rasistowskim lub ksenofobicznym popełnionych przy użyciu systemów komputerowych, Rada Europy, 28.1.2003.
Drugi protokół dodatkowy do Konwencji o cyberprzestępczości dotyczący wzmocnionej współpracy i ujawniania elektronicznego materiału dowodowego (Dz.U. L 63 z 28.2.2023, s. 28–47).
Decyzja Rady (UE) 2023/436 z dnia 14 lutego 2023 r. upoważniająca państwa członkowskie do ratyfikowania, w interesie Unii Europejskiej, Drugiego protokołu dodatkowego do Konwencji o cyberprzestępczości dotyczącego wzmocnionej współpracy i ujawniania elektronicznego materiału dowodowego (Dz.U. L 63 z 28.2.2023, s. 48–53).
DOKUMENTY POWIĄZANE
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa (COM(2020) 605 final z 24.7.2020).
Wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady: Strategia UE w zakresie cyberbezpieczeństwa na cyfrową dekadę (JOIN(2020) 18 final z 16.12.2020).
Ostatnia aktualizacja: 28.11.2023