Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) 2021/1755 dotyczące pobrexitowej rezerwy dostosowawczej

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie:

• ustanawia pobrexitową rezerwę dostosowawczą;
• określa jej cele, budżet i zasady.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rezerwa zapewnia wsparcie krajowych działań wprowadzonych w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2023 r.:

• w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom gospodarczym, społecznym, terytorialnym i środowiskowym wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej (UE);
• dla wszystkich państw członkowskich UE, ich regionów i społeczności lokalnych oraz sektorów niekorzystnie dotkniętych skutkami wystąpienia.

Budżet rezerwy wynosi 5 470 435 000 EUR (w cenach bieżących). Środki te będą alokowane w dwóch etapach. Pierwszy etap (80 %) zostanie uruchomiony w formie płatności zaliczkowych, które zostaną wypłacone w trzech transzach: pierwsza w wysokości około 1,7 mld EUR w 2021 r., druga w kwocie 1,3 mld EUR do kwietnia 2022 r., a trzecia — 1,3 mld EUR do kwietnia 2023 r.; pozostała kwota w wysokości około 1,1 mld EUR zostanie udostępniona w 2025 r. w celu zwrócenia kosztów kwalifikowalnych faktycznie poniesionych i pokrytych przez państwa członkowskie na realizację działań kwalifikujących się do wsparcia.

Rozporządzenie zmieniające (UE) 2023/435 wprowadza możliwość wnioskowania o przesunięcie środków do Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, pod określonymi warunkami, w celu zaradzenia kryzysowi energetycznemu wynikającemu ze skutków rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie.

Kryteria kwalifikowalności obejmują działania mające na celu między innymi:

• wsparcie przedsiębiorstw prywatnych i publicznych, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw, osób samozatrudnionych, lokalnych społeczności i organizacji;
• wsparcie najbardziej dotkniętych sektorów gospodarki;
• wsparcie przedsiębiorstw, regionalnych i lokalnych społeczności i organizacji zależnych od działalności połowowej;
• wsparcie ochrony i tworzenia miejsc pracy, w tym zielone miejsca pracy, mechanizmy zmniejszonego wymiaru czasu pracy, przekwalifikowanie i szkolenia w sektorach niekorzystnie dotkniętych;
• zapewnienie funkcjonowania kontroli granicznych, celnych, sanitarnych i fitosanitarnych, bezpieczeństwa i rybołówstwa, jak również poboru podatków pośrednich, z uwzględnieniem dodatkowego personelu i jego szkoleń oraz infrastruktury;
• usprawnienie wydawania certyfikatów i pozwoleń dla produktów;
• wsparcie komunikacji, informowania oraz zwiększania świadomości skierowane do obywateli i przedsiębiorstw w zakresie zmian dotyczących ich praw i obowiązków;
• ponowną integrację z Unią obywateli UE oraz kwalifikujących się obywateli Zjednoczonego Królestwa.

Alokacja środków finansowych odbywa się zgodnie z metodą określoną w załączniku I:

• udział w handlu ze Zjednoczonym Królestwem (4 540 461 050 EUR);
• wartość połowów ryb w wodach Zjednoczonego Królestwa (656 452 200 EUR);
• ludność nadmorskich regionów graniczących ze Zjednoczonym Królestwem (273 521 750 EUR).

Państwa członkowskie, które są w znaczący sposób zależne od sektora rybołówstwa, będą musiały przekazać określony procent alokowanych środków krajowych na wsparcie łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego oraz lokalnych i regionalnych społeczności nadbrzeżnych zależnych od działalności połowowej.

Zasady zarządzania finansami stanowią, co następuje.

• Wypłaty środków są realizowane w ramach zarządzania dzielonego zgodnie z rozporządzeniem finansowym (rozporządzenie (UE, Euratom) 2018/1046).
• Komisja Europejska zaciąga zobowiązania budżetowe* w transzach w odniesieniu do każdego państwa członkowskiego w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2023 r.
• Każde państwo członkowskie składa wniosek dotyczący tymczasowo alokowanego wkładu finansowego na 2025 r. do 30 września 2024 r.
• Zawiera on informacje na temat całkowitych wydatków publicznych.
• Do wniosku o finansowanie dołącza się sprawozdanie z wykorzystania zawierające:
  • opis negatywnego wpływu brexitu pod względem skutków politycznych i geograficznych;
  • opis zrealizowanych działań w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom;
  • uzasadnienie kwalifikowalności poniesionych i pokrytych wydatków oraz ich bezpośredniego związku z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z UE;
  • opis procedur wprowadzonych w celu uniknięcia podwójnego finansowania oraz zapewnienia komplementarności wobec innych unijnych polityk i instrumentów finansowania;
  • opis przyczyniania się działań do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej.
• Komisja:
  • upewnia się, że wniosek jest kompletny, dokładny i prawdziwy;
  • ustanawia kwotę kwalifikowalnych wydatków i kwotę przeznaczoną na pomoc techniczną.
• Wszystkie kwoty są denominowane w euro.

Zasady zarządzania i kontroli wymagają, by:

• państwa członkowskie:
  • podjęły wszelkie niezbędne działania o charakterze ustawodawczym, wykonawczym i administracyjnym, aby chronić interesy finansowe UE,
  • wyznaczyły podmiot odpowiedzialny za zarządzanie wkładem finansowym z rezerwy,
  • utworzyły systemy zarządzania i kontroli zgodnie ze wzorem w załączniku III,
  • zapobiegały nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym oraz je wykrywały i korygowały, a także unikały konfliktu interesów,
  • współpracowały z Komisją, Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskim Trybunałem Obrachunkowym;
• podmioty zarządzające wkładem finansowym:
  • zapewniały funkcjonowanie skutecznego i wydajnego systemu kontroli wewnętrznej,
  • stosowały jasne zasady wyboru projektów, elektroniczny system rachunkowości, a także przechowywały dokumenty przez okres pięciu lat;
• Komisja:
  • przeprowadzała audyty na miejscu oraz miała dostęp do odpowiednich dokumentów,
  • stwierdzała istnienie ryzyka w krajowych systemach zarządzania i kontroli;
• państwa członkowskie dokonywały korekt finansowych w przypadku wykrytej nieprawidłowości.

Zgodnie z zasadami dotyczącymi działań informacyjnych i komunikacyjnych państwa członkowskie oraz ich władze regionalne i lokalne są odpowiedzialne za informowanie opinii publicznej o osiągnięciach i oddziaływaniu wkładu finansowego UE.

Zgodnie z wymogami dotyczącymi oceny i sprawozdawczości Komisja:

• do czerwca 2024 r. poinformuje Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej o procesie wdrażania rozporządzenia;
• do 30 czerwca 2027 r. przeprowadzi ewaluację skuteczności, efektywności, trafności, spójności i unijnej wartości dodanej rezerwy;
• do 30 czerwca 2028 r. przedstawi Parlamentowi, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie z wdrożenia rezerwy.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ono zastosowanie od 9 października 2021 r.

KONTEKST

• Rezerwa stanowi specjalną jednorazową inicjatywę kryzysową w odpowiedzi na bezprecedensowy przypadek wystąpienia jednego z państw członkowskich z UE. Skutki tego wystąpienia będą odczuwalne w całej Unii, ale dla niektórych państw członkowskich, regionów, społeczności lokalnych oraz sektorów będą one bardziej dotkliwe.
• Rezerwa ma za zadanie wesprzeć przedsiębiorstwa prywatne i publiczne, które zostały niekorzystnie dotknięte zakłóceniami przepływów handlowych, w tym nowymi kosztami związanymi z odprawą celną oraz procedurami administracyjnymi.
• Więcej informacji:
  • Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1755 z dnia 6 października 2021 r. ustanawiające pobrexitową rezerwę dostosowawczą (Dz.U. L 357 z 8.10.2021, s. 1–26).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) 2021/1755 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz.U. L 29 z 31.1.2020, s. 7–187).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1–222).

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2023