De toekomst van koolstofafvang en -opslag in Europa

Koolstofafvang en -opslag (Carbon Capture and Storage - CCS) is een techniek voor het opsluiten van kooldioxide-emissies uit grote bronnen zoals krachtcentrales, waarbij de emissies worden samengeperst en vervoerd naar een veilige bergplaats diep onder de grond. Die technologie biedt grote mogelijkheden om de klimaatverandering binnen de perken te houden. Maar de kosten, vooral die voor de afvang van de emissies, zijn hoog.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's over de toekomst van koolstofafvang en -opslag in Europa (COM(2013) 180 final van 27.3.2013)

SAMENVATTING

WAT DOET DEZE MEDEDELING?

Met de mededeling van de Europese Commissie benadrukt dat CSS een zeer belangrijke technologie is om voor 2050 over te gaan op een concurrerende koolstofarme economie. Met deze techniek kan de stijgende vraag naar fossiele brandstoffen worden verenigd met de behoefte de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. In de mededeling wordt de vooruitgang geschetst die tot nu toe werd gemaakt en worden de belanghebbende partijen verzocht zich uit te spreken over een aantal mogelijkheden voor het gebruik van de technologie op grotere schaal en op een economisch rendabele manier in de Europese Unie (EU).

KERNPUNTEN

Wereldwijd zijn er momenteel meer dan twintig succesvolle CCS-demonstratieprojecten, waarvan twee in Europa (Noorwegen). Acht daarvan omvatten de volledige CCS-keten: afvang, vervoer en opslag.

In de mededeling worden er een aantal belemmeringen vastgesteld voor een breder gebruik van CSS:

• het ontbreken van een economische stimulans om in CSS te investeren gelet op de huidige lage ETS-prijzen;
• verzet van de bevolking tegen het opslaan van CO₂ op land (zie achtergrond hieronder);
• hoewel er voldoende opslagcapaciteit bestaat, is niet al die capaciteit toegankelijk of in de nabijheid van CO₂-uitstotende bedrijven;
• het gebrek aan internationale samenwerking.

Financiering voor grootschalige CCS-demonstratieprojecten is beschikbaar via het Europees energieprogramma voor herstel en het NER300-programma.

ACHTERGROND

CO₂ kan op diverse plaatsen worden opgeslagen, met name in olie- en gasreservoirs, diepgelegen zoutreservoirs en onontginbare kolenlagen. Het mag niet met de atmosfeer in contact komen. In de CCS-richtlijn, een EU-wet uit 2009 over de geologische opslag van CO₂, worden de voorwaarden voor selectie, vergunning, beheer en sluiting van opslaglocaties bepaald. Er mag geen noemenswaardig risico bestaan op lekken of schade aan de gezondheid van mens of aan het milieu.

In een rapport uit 2005 van de Intergouvernementele werkgroep inzake klimaatverandering wordt geconcludeerd dat geologische reservoirs, als die zorgvuldig worden geselecteerd en beheerd, meer dan 99 % van de opgeslagen CO₂ „zeer waarschijnlijk” langer dan honderd jaar kunnen opsluiten en „waarschijnlijk” langer dan duizend jaar.

Voor meer informatie, zie de website over afvang en geologische opslag van koolstof van de Europese Commissie.

Laatste bijwerking 19.08.2015