Refuġjati u persuni mingħajr stat — standards komuni għall-kwalifika

 

SOMMARJU TA’:

Id-Direttiva 2011/95/UE dwar standards komuni għall-kwalifika u l-protezzjoni internazzjonali ta’ refuġjati u persuni mingħajr stat

X’INHU L-GĦAN TAD-DIRETTIVA?

Hija għandha l-għan li:

• tistabbilixxi standards komuni għall-identifikazzjoni ta’ ċittadini mhux tal-UE jew ta’ persuni mingħajr stat ġenwinament fil-bżonn ta’ protezzjoni internazzjonali fl-UE, kemm bħala refuġjati kif ukoll bħala benefiċjarji ta’ protezzjoni sussidjarja*;
• tiżgura li dawn il-persuni jkunu jistgħu jużaw livell minimu ta’ benefiċċji u drittijiet fil-pajjiżi kollha tal-UE.

B’dan il-mod, hija tfittex li tillimita l-moviment bejn il-pajjiżi tal-UE tal-persuni kkonċernati minħabba d-differenzi fil-leġiżlazzjoni.

Id-direttiva tirrevedi u tissostitwixxi d-Direttiva 2004/83/KE, sabiex tiġi żgurata l-koerenza mal-każistika* tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (QtĠ-UE) u l-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem .

PUNTI EWLENIN

L-għan u d-definizzjonijiet

• Standards komuni huma stabbiliti biex jiddeterminaw min jikkwalifika bħala refuġjat jew bħala persuna eliġibbli għall-protezzjoni sussidjarja, u biex jiddeterminaw il-kontenut tal-protezzjoni internazzjonali. Madankollu, il-pajjiżi tal-UE jibqgħu liberi li jintroduċu jew iżommu regoli aktar favorevoli għall-persuni li jeħtieġu protezzjoni.
• “Ir-refuġjati” u l-“persuni eliġibbli għal protezzjoni sussidjarja” huma ddefiniti, kif inhuma ddefiniti l-“membri tal-familja” tagħhom— li jestendu għall-missier, l-omm jew adult ieħor li huwa responsabbli għall-benefiċjarju ta’ protezzjoni internazzjonali jekk il-persuna tkun taħt it-18-il sena (minuri) u ma tkunx miżżewġa.

Valutazzjoni tal-applikazzjonijiet

• Il-pajjiżi tal-UE għandhom l-obbligu kondiviż li jikkooperaw b’mod attiv mal-applikant meta jiddeterminaw l-elementi rilevanti ta’ applikazzjoni.
• Lista mhux eżawrjenti ta’ aspetti fosthom fatti, dikjarazzjonijiet u ċirkostanzi (pereżempju, jekk il-persuna tkun sofriet minn persekuzzjoni) tingħata u din għandha titqies fil-valutazzjoni fuq bażi individwali, objettiva u imparzjali.
• Meta huma jkunu għamlu kull sforz biex jissottomettu u jissostanzjaw l-applikazzjoni tagħhom u l-kredibbiltà ġenerali tal-applikazzjoni tagħhom tkun ġiet stabbilita, il-persuni li jfittxu ażil għandhom jingħataw il-benefiċċju tad-dubju anke jekk l-applikazzjoni ma jkollhiex dokumentarju jew evidenza oħra.
• L-applikanti jistgħu jitqiesu li ma jeħtiġux protezzjoni internazzjonali jekk ikunu jistgħu jibbenefikaw minn protezzjoni interna minn persekuzzjoni jew dannu serju fi kwalunkwe parti tat-territorju tal-pajjiż ta’ oriġini tagħhom li għalih huma jista’ jkollhom aċċess b’mod sikur u legali u fejn b’mod raġjonevoli huma mistennija li jissetiljaw.
• Id-direttiva tiċċara li:
  • protezzjoni kontra l-persekuzzjoni jew dannu serju tista’ tingħata biss mill-istat jew mill-partijiet jew l-organizzazzjonijiet, inklużi l-organizzazzjonijiet internazzjonali, li jikkontrollaw l-istat jew parti sostanzjali tat-territorju tiegħu;
  • dawn il-partijiet għandhom ikunu jistgħu u jkunu lesti li joffru protezzjoni effettiva u mhux temporanja;
  • l-applikant għandu jkollu aċċess għal tali protezzjoni.
• Il-pajjiżi tal-UE għandhom jużaw informazzjoni preċiża u aġġornata minn sorsi rilevanti, bħall-Kummissarju Għoli tan-Nazzjonijiet Uniti għar-Rifuġjati u l-Uffiċċju Ewropew ta’ Appoġġ fil-qasam tal-Asil.

Kwalifika għal status ta’ refuġjat

• X’inhu “att ta’ persekuzzjoni” skont it-tifsira tal-Konvenzjoni ta’ Ġinevra huwa ċċarat fir-rigward tal-istatus tar-refuġjati, u l-forom differenti li jista’ jieħu.
• Irid ikun hemm raġuni għall-persekuzzjoni, u t-test jindika l-aspetti — ir-razza, ir-reliġjon, in-nazzjonalità, is-sħubija ta’ grupp soċjali partikolari jew opinjoni politika — li għandhom jitqiesu għall-valutazzjoni tar-raġunijiet għall-persekuzzjoni.
• In-nuqqas ta’ protezzjoni mill-persekuzzjoni għal waħda mir-raġunijiet indikati hawn fuq hija wkoll raġuni biex wieħed jikkwalifika għal status ta’ refuġjat.

Kwalifika għal protezzjoni sussidjarja

Id-“dannu serju” li ċittadin mhux tal-UE kkonċernat jirriskja li jsofri jekk huwa/hija jirritornaw lejn il-pajjiż ta’ oriġini tagħhom, jew fil-każ ta’ persuna mingħajr stat, lejn il-pajjiż ta’ residenza abitwali ta’ qabel tagħha, jinkludi:

• piena kapitali jew eżekuzzjoni;
• tortura jew trattament inuman jew degradanti jew kastig;
• theddida serja u individwali għall-ħajja jew għall-persuna ċivili minħabba vjolenza indiskriminatorja f’sitwazzjonijiet ta’ konflitt armat.

Telf jew esklużjoni mill-istatus ta’ refuġjat jew protezzjoni sussidjarja

Id-direttiva telenka:

• ċirkostanzi li fihom l-istatus ta’ refuġjat jew protezzjoni sussidjarja jieqfu (pereżempju meta l-applikant jikseb nazzjonalità ġdida) jew jiġu esklużi (pereżempju jekk l-applikant ikun wettaq delitt ta’ gwerra jew delitt kontra l-umanità);
• raġunijiet li fuqhom dawk id-drittijiet jistgħu jiġu revokati, jintemmu jew jiġi rrifjutat it-tiġdid tagħhom — inkluż meta jkun hemm raġunijiet raġjonevoli biex l-applikant jitqies bħala periklu għas-sigurtà jew għall-komunità tal-pajjiż ospitanti tal-UE.

Kontenut tal-protezzjoni internazzjonali

Il-kontenut tal-istatus ta’ benefiċjarju ta’ protezzjoni sussidjarja jinġieb eqreb għal dak ta’ refuġjat, u b’hekk jelimina bil-kbir il-possibbiltà li l-pajjiżi tal-UE jillimitaw l-aċċess għal xi drittijiet għar-refuġjati biss.

Il-protezzjoni internazzjonali li għandha tingħata mill-pajjiż ospitanti tal-UE tinkludi d-drittijiet li ġejjin.

• Protezzjoni minn refoulement*.
• L-aċċess tar-refuġjati u tal-benefiċjarji ta’ protezzjoni sussidjarja għal informazzjoni, f’lingwa li jistgħu jifhmu jew li huma raġjonevolment mistennija li jifhmu, dwar id-drittijiet u l-obbligi relatati mal-istatus tagħhom.
• Protezzjoni tal-unità tal-familja.
• Sakemm ma jkunx hemm raġunijiet obbligatorji ta’ sigurtà nazzjonali jew ta’ ordni pubbliku, il-ħruġ ta’:
  • permessi ta’ residenza — validi għal mill-inqas 3 snin għar-refuġjati, u mill-inqas sena (sentejn mat-tiġdid) fil-każ ta’ protezzjoni sussidjarja, u
  • dokumenti ta’ vjaġġar biex wieħed jivvjaġġa barra t-territorju nazzjonali — fil-każ ta’ protezzjoni sussidjarja, biss meta l-individwi mhumiex kapaċi jiksbu passaport nazzjonali.
• Aċċess għall-impjieg u opportunitajiet edukattivi u ta’ taħriġ relatati mal-impjieg, bi trattament ugwali fil-kundizzjonijiet ta’ impjieg.
• Aċċess għall-edukazzjoni — trattament ugwali bħaċ-ċittadini għall-minuri u bħall-persuni residenti legalment li mhumiex ċittadini tal-UE għall-adulti.
• Aċċess ugwali għal proċeduri għar-rikonoxximent ta’ diplomi u kwalifiki professjonali barranin.
• Trattament ugwali maċ-ċittadini fir-rigward tal-għajnuna soċjali (din tista’ tkun limitata għal benefiċċji ewlenin fil-każ ta’ protezzjoni sussidjarja).
• Rappreżentazzjoni ta’ minuri mhux akkumpanjati minn gwardjan legali jew, fejn meħtieġ, minn organizzazzjoni responsabbli għall-benesseri tal-minuri, jew minn rappreżentazzjoni xierqa oħra kif previst fis-sistema legali nazzjonali.
• Aċċess għal akkomodazzjoni taħt kundizzjonijiet ekwivalenti għal dawk ta’ persuni residenti legalment oħra li mhumiex ċittadini tal-UE.
• Libertà ta’ moviment fi ħdan it-territorju nazzjonali taħt l-istess kundizzjonijiet u restrizzjonijiet bħal dawk ta’ persuni residenti legalment oħra li mhumiex ċittadini tal-UE.
• Aċċess għal faċilitajiet ta’ integrazzjoni.
• Jekk ikun meħtieġ, assistenza għal ripatrijazzjoni.

Pajjiżi li jaqgħu barra l-kamp ta’ applikazzjoni tad-direttiva

L-Irlanda u r-Renju Unit (1) għażlu li jibqgħu barra mid-direttiva, kif setgħu jagħmlu skont il-Protokoll 21 anness għat-Trattat ta’ Lisbona. Konsegwentement, huma jibqgħu jkunu marbuta bid-Direttiva 2004/83/KE.

Id-Danimarka la hija marbuta b’din id-direttiva u lanqas bid-direttiva preċedenti minħabba l-Protokoll 22 dwar il-pożizzjoni tagħha anness għat-Trattat ta’ Lisbona.

ID-DIRETTIVA META DAĦLET FIS-SEĦĦ?

Id-Direttiva 2011/95/UE tirrevedi u tissostitwixxi d-Direttiva 2004/83/KE. Ħafna mill-artikoli tad-Direttiva 2011/95/UE, li jirrelataw mal-aspetti li ma kinux koperti mid-Direttiva 2004/83/KE, ilhom japplikaw mit-22 ta’ Diċembru 2013. Ir-regoli l-ġodda li jinsabu fid-Direttiva 2011/95/UE kellhom isiru liġi fil-pajjiżi tal-UE sal-21 ta’ Diċembru 2013.

SFOND

Magħrufa bħala d-“Direttiva dwar il-Kwalifika”, id-direttiva hija waħda mill-istrumenti ewlenin fi ħdan is-Sistema Ewropea Komuni tal-Asil (SEKA) flimkien mad-Direttiva dwar il-Proċeduri tal-Asil, id-Direttiva dwar il-kondizzjonijiet ta’ akkoljenza, ir-Regolament ta’ Dublin u r-Regolament EURODAC. Ta’ importanza wkoll huwa t-tisħiħ ta’ solidarjetà finanzjarja bir-regolament li jistabbilixxi Fond għall-Asil, il-Migrazzjoni u l-Integrazzjoni. Fl-2016, il-Kummissjoni Ewropea adottat komunikazzjoni li tniedi l-proċess għal riforma tas-SEKA.

TERMINI EWLENIN

DOKUMENT EWLIENI

Id-Direttiva 2011/95/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Diċembru 2011 dwar standards għall-kwalifika ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala benefiċjarji ta’ protezzjoni internazzjonali, għal stat uniformi għar-refuġjati jew għal persuni eliġibbli għal protezzjoni sussidjarja, u għall-kontenut tal-protezzjoni mogħtija (ĠU L 337, 20.12.2011, pp. 9-26)

DOKUMENTI RELATATI

Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill għar-riforma tas-Sistema Ewropea Komuni tal-Ażil u għat-tisħiħ ta’ rotot legali lejn l-Ewropa (COM(2016) 197 final, 6.4.2016)

Ir-Regolament (UE) 516/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta’ April 2014 li jistabbilixxi l-Fond għall-Asil, il-Migrazzjoni u l-Integrazzjoni, li jemenda d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2008/381/KE u li jħassar id-Deċiżjonijiet Nru 573/2007/KE u Nru 575/2007/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill u d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2007/435/KE (ĠU L 150, 20.5.2014, p. 168-194)

Id-Direttiva 2013/32/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Ġunju 2013 dwar proċeduri komuni għall-għoti u l-irtirar tal-protezzjoni internazzjonali (ĠU L 180, 29.6.2013, pp. 60–95)

Id-Direttiva 2013/33/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Ġunju 2013 li tistabbilixxi l-istandards dwar l-akkoljenza ta’ applikanti għall-protezzjoni internazzjonali (ĠU L 180, 29.6.2013, pp. 96-116)

Ir-Regolament (UE) Nru 604/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Ġunju 2013 li jistabbilixxi l-kriterji u l-mekkaniżmi biex ikun iddeterminat liema hu l-Istat Membru responsabbli biex jeżamina applikazzjoni għall-protezzjoni internazzjonali iddepożitata għand wieħed mill-Istati Membri minn ċittadin ta’ pajjiż terz jew persuna apolida (ĠU L 180, 29.6.2013, pp. 31-59)

Emendi suċċessivi għar-Regolament (UE) Nru 604/2013 ġew inkorporati fid-dokument oriġinali. Din il-verżjoni konsolidata għandha valur dokumentarju biss.

Ir-Regolament (UE) Nru 603/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Ġunju 2013 dwar l-istabbiliment tal-“Eurodac” għat-tqabbil ta’ marki tas-swaba’ għall-applikazzjoni effettiva tar-Regolament (UE) Nru 604/2013 li jistabbilixxi l-kriterji u l-mekkaniżmi biex ikun iddeterminat l-Istat Membru responsabbli biex jeżamina applikazzjoni għall-protezzjoni internazzjonali ddepożitata f’wieħed mill-Istati Membri minn ċittadin ta’ pajjiż terz jew persuna apolida u dwar talbiet għat-tqabbil ma’ data tal-Eurodac mill-awtoritajiet tal-infurzar tal-liġi tal-Istati Membri u mill-Europol għall-finijiet ta’ infurzar tal-liġi, u li jemenda r-Regolament (UE) Nru 1077/2011 li jistabbilixxi Aġenzija Ewropea għat-tmexxija operattiva tas-sistemi tal-IT fuq skala kbira fl-ispazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja (ĠU L 180, 29.6.2013, pp. 1-30)

l-aħħar aġġornament 29.01.2018

---

(1) Ir-Renju Unit joħroġ mill-Unjoni Ewropea u jsir pajjiż terz (pajjiż mhux tal-UE) mill-1 ta’ Frar 2020.