Κατώτατοι μισθοί στην ΕΕ

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία (ΕΕ) 2022/2041 για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) δημιουργώντας ένα πλαίσιο για:

• την επάρκεια των νόμιμων κατώτατων μισθών*·
• την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων* για τον καθορισμό των μισθών·
• τη βελτίωση της αποτελεσματικής πρόσβασης των εργαζομένων στα δικαιώματά τους σε προστασία με τη μορφή κατώτατου μισθού* όπου αυτός προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία ή/και από τις συλλογικές συμβάσεις.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Πεδίο εφαρμογής

Η οδηγία αφορά όλους τους εργαζόμενους στην ΕΕ που έχουν σύμβαση ή σχέση εργασίας, όπως αυτή ορίζεται από τη νομοθεσία, τις συλλογικές συμβάσεις ή την πρακτική που ισχύει σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τη νομολογία του Δικαστηρίου.

Για τη στήριξη των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των μισθών, τα κράτη μέλη, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, πρέπει:

• να προωθούν την ανάπτυξη και ενίσχυση της ικανότητας των κοινωνικών εταίρων να συμμετέχουν σε συλλογικές διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των μισθών, ιδίως σε κλαδικό ή διακλαδικό επίπεδο·
• να ενθαρρύνουν τις εποικοδομητικές, ουσιαστικές και εμπεριστατωμένες διαπραγματεύσεις για τους μισθούς μεταξύ των κοινωνικών εταίρων·
• να παίρνουν μέτρα για την προστασία της άσκησης του δικαιώματος συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των μισθών και να προστατεύουν τους εργαζόμενους και τους εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων από διακρίσεις όσον αφορά την απασχόλησή τους·
• να παίρνουν μέτρα για την προστασία των εργαζομένων και των συνδικαλιστικών εκπροσώπων, καθώς και των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των οργανώσεων των εργοδοτών, από ενδεχόμενες παρεμβάσεις μεταξύ τους ή των εκπροσώπων ή των μελών τους κατά τη σύσταση, τη λειτουργία ή τη διοίκησή τους·
• όταν το ποσοστό της κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι χαμηλότερο από το κατώτατο όριο του 80 %, να θεσπίζουν πλαίσιο με τους αναγκαίους πρόσφορους όρους για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, είτε με νόμο είτε μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, και να καταρτίζουν σχέδιο δράσης για την αύξηση της κάλυψης.

Τα κράτη μέλη με νομοθετημένο κατώτατο μισθό δρομολογούν ορισμένες διαδικασίες για να διασφαλίσουν ότι θα είναι επαρκής, με στόχο:

• την επίτευξη αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου·
• τη μείωση της φτώχειας των εργαζομένων·
• την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και της κοινωνικής σύγκλισης προς τα πάνω·
• τη μείωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων.

Τα κράτη μέλη:

• χρησιμοποιούν κριτήρια που πρέπει να περιλαμβάνουν τουλάχιστον:
  • την αγοραστική δύναμη των νόμιμων κατώτατων μισθών, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος διαβίωσης,
  • το γενικό επίπεδο των μισθών, τον ρυθμό αύξησης των μισθών και την κατανομή τους,
  • τα εθνικά επίπεδα και τις εξελίξεις, μακροπρόθεσμα, όσον αφορά την παραγωγικότητα·
• χρησιμοποιούν ενδεικτικές τιμές αναφοράς για την αξιολόγηση της επάρκειας των νόμιμων κατώτατων μισθών —τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή εάν αυτή δεν οδηγεί σε μείωση του νόμιμου κατώτατου μισθού·
• επικαιροποιούν τους νόμιμους κατώτατους μισθούς τουλάχιστον ανά διετία ή, στην περίπτωση που χρησιμοποιούν μηχανισμό αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, τουλάχιστον ανά τετραετία·
• ορίζουν ένα ή περισσότερα συμβουλευτικά όργανα·
• διασφαλίζουν τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στον καθορισμό και στην επικαιροποίηση των νόμιμων κατώτατων μισθών·
• διασφαλίζουν, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, ότι οι εργαζόμενοι θα έχουν αποτελεσματική πρόσβαση σε προστασία με τη μορφή κατώτατου μισθού προβλέποντας:
  • αποτελεσματικούς και αναλογικούς ελέγχους και επιτόπιες επιθεωρήσεις που δεν εισάγουν διακρίσεις·
  • επαρκείς πόρους, κατάρτιση και κατευθυντήριες οδηγίες για τις αρχές επιβολής, για τη στόχευση και τη δίωξη εργοδοτών που δεν συμμορφώνονται.

Πρόσθετες διατάξεις απαιτούν από τα κράτη μέλη:

• να συλλέγουν ακριβή δεδομένα για την παρακολούθηση της προστασίας του κατώτατου μισθού·
• να δημοσιοποιούν όλες τις πληροφορίες για τους νόμιμους κατώτατους μισθούς και να ενημερώνουν τους εργαζόμενους και τους εργοδότες για τα μέτρα·
• να φροντίζουν ώστε οι εργαζόμενοι να έχουν πρόσβαση σε μηχανισμό αποτελεσματικής, έγκαιρης και αμερόληπτης επίλυσης διαφορών και δικαίωμα σε επανόρθωση·
• να προστατεύουν τους εργαζόμενους και τους εκπροσώπους τους από τυχόν δυσμενή μεταχείριση από κάποιον εργοδότη·
• να επιβάλλουν κυρώσεις για παραβιάσεις των υποχρεώσεων που απορρέουν από την οδηγία.

Η οδηγία:

• δεν παραβιάζει την αυτονομία των κοινωνικών εταίρων ή το δικαίωμά τους όσον αφορά τη διαπραγμάτευση και σύναψη συλλογικών συμβάσεων·
• δεν υποχρεώνει τα κράτη μέλη:
  • να θεσπίσουν νόμιμο κατώτατο μισθό,
  • να συνάψουν καθολικά εφαρμοστέες συλλογικές συμβάσεις·
• δεν θίγει το δικαίωμα των κρατών μελών:
  • να αποφασίζουν σχετικά με τον καθορισμό νόμιμων κατώτατων μισθών, το επίπεδο των μισθών αυτών και την πρόσβαση στη συγκεκριμένη προστασία,
  • να θεσπίζουν πιο ευνοϊκά μέτρα ή συλλογικές συμβάσεις για τους εργαζόμενους·
• δεν αποτελεί βάσιμο λόγο για την υποβάθμιση του γενικού επιπέδου προστασίας που ήδη παρέχεται στους εργαζομένους, με τη μείωση ή την κατάργηση των κατώτατων μισθών.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ;

Η οδηγία πρέπει να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο έως τις 15 Νοεμβρίου 2024. Οι διατάξεις θα πρέπει να εφαρμόζονται από τις 15 Νοεμβρίου 2024.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Οι κατώτατοι μισθοί ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό στην ΕΕ, γεγονός που αφήνει πολλούς εργαζόμενους απροστάτευτους. Είναι ένας τομέας εθνικής δικαιοδοσίας όπου η ΕΕ έχει υποστηρικτικό και συμπληρωματικό ρόλο. Η οδηγία δεν αποσκοπεί στην εναρμόνιση του επιπέδου των κατώτατων μισθών στην ΕΕ, ούτε στη θέσπιση μιας ενιαίας μεθόδου για τον καθορισμό τους.

Η οδηγία βασίζεται στο άρθρο 153 παράγραφος 1 στοιχείο β) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κάνει ειδική αναφορά στους όρους εργασίας.

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε τα εξής:

• Επαρκείς κατώτατοι μισθοί στην ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Επαρκείς κατώτατοι μισθοί στην ΕΕ (Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία (ΕΕ) 2022/2041 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 2022, για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ L 275 της 25.10.2022, σ. 33-47).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος τρίτο — Οι εσωτερικές πολιτικές και δράσεις της Ένωσης — Τίτλος Χ — Κοινωνική πολιτική — Άρθρο 153 (πρώην άρθρο 137 της ΣΕΚ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 114-116).

τελευταία ενημέρωση 06.02.2023