Πρόδρομες ουσίες ναρκωτικών: εσωτερική πτυχή

Με τον παρόντα κανονισμό, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) εναρμονίζει τα μέτρα για τον έλεγχο και την εποπτεία , ουσιών οι οποίες συχνά χρησιμοποιούνται για την παράνομη παρασκευή παραισθησιογόνων ή ψυχοτρόπων ουσιών. Με αυτόν τον τρόπο, σκοπεύει να προλάβει τη διοχέτευση αυτών των ουσιών.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 273/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Φεβρουαρίου 2004, περί των πρόδρομων ουσιών των ναρκωτικών [Βλέπε τις πράξεις τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Ο αποτελεσματικός έλεγχος των χημικών προϊόντων που χρησιμοποιούνται για την παράνομη παρασκευή παραισθησιογόνων και ψυχοτρόπων ουσιών αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας ναρκωτικών. Ωστόσο, τα προϊόντα αυτά, που καλούνται πρόδρομες ουσίες, έχουν επίσης και νόμιμες βιομηχανικές χρήσεις. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να αναγνωριστεί και να προστατευθεί το νόμιμο εμπόριο των ουσιών αυτών και να εμποδιστεί ταυτόχρονα η εκτροπή τους προς παράνομες χρήσεις.

Στόχος είναι η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των δράσεων που στοχεύουν στον περιορισμό της παραγωγής παράνομων ναρκωτικών και εκείνων που στοχεύουν στην αποφυγή δημιουργίας προσκομμάτων στο νόμιμο εμπόριο χημικών προϊόντων.

Μέτρα ελέγχου των πρόδρομων ουσιών

Σκοπός του παρόντος κανονισμού είναι να καθοριστούν εναρμονισμένα μέτρα ελέγχου και εποπτείας στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) όσον αφορά ορισμένες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται συχνά στην παρασκευή παράνομων ναρκωτικών. Ορίζει τις «διαβαθμισμένες ουσίες» * σύμφωνα με το άρθρο 12 της σύμβασης των Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) (βλέπε παρακάτω). Ως προς τις διαβαθμισμένες αυτές ουσίες, ο κανονισμός προβλέπει διατάξεις σχετικά με την έγκριση, τις δηλώσεις του πελάτη και τη σήμανση. Θεσπίζεται διαδικασία εποπτείας ώστε να παρεμποδίζεται η εμφάνιση εμποδίων στην ελεύθερη συναλλαγή των ουσιών αυτών μεταξύ των χωρών της ΕΕ.

Ταυτόχρονα, ο κανονισμός παρέχει επίσης ορισμό των «μη διαβαθμισμένων ουσιών» *, σύμφωνα με το άρθρο 12 της σύμβασης του ΟΗΕ για τις οποίες η Επιτροπή συντάσσει κατευθυντήριες γραμμές προβλέποντας ελαστικότερο σύστημα ελέγχου σε σχέση με εκείνο που επιβάλλεται στις διαβαθμισμένες ουσίες.

Ο κανονισμός υποχρεώνει όλες τις επιχειρήσεις * να κοινοποιούν αμέσως στις αρμόδιες αρχές όλα τα στοιχεία, όπως μη συνήθεις παραγγελίες ή συναλλαγές που αφορούν διαβαθμισμένες ουσίες οι οποίες πρόκειται να διατεθούν στην αγορά *, σε περίπτωση που υπάρχει υπόνοια οι ουσίες αυτές να εκτραπούν προς την παράνομη παρασκευή παραισθησιογόνων ή ψυχοτρόπων ουσιών.

Υποχρεώσεις που επιβάλλονται στις επιχειρήσεις

Στις επιχειρήσεις που επιθυμούν να εμπορευθούν ουσίες διαβαθμισμένες ως πρόδρομες (κατηγορίες 1 ή 2 του παραρτήματος Ι) επιβάλλονται ορισμένες υποχρεώσεις. Οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει:

• να ορίσουν ένα αρμόδιο πρόσωπο για την εμπορία και να κοινοποιήσουν το ονοματεπώνυμο και τα στοιχεία του στις αρμόδιες αρχές,
• να δηλώσουν τις διευθύνσεις των τόπων όπου παρασκευάζονται οι ουσίες αυτές ή διοχετεύονται στο εμπόριο (για την κατηγορία 2),
• να ζητήσουν από τις αρμόδιες αρχές έγκριση για την κατοχή ουσιών που προβλέπονται στην κατηγορία 1 (προβλέπεται μια ειδική έγκριση για τα φαρμακευτικά ή κτηνιατρικά εργαστήρια, για ορισμένες κατηγορίες αρμόδιων αρχών ή για τις ένοπλες δυνάμεις),
• να ζητήσουν από τον πελάτη να υπογράψει δήλωση όπου θα προσδιορίζεται η χρήση της ουσίας που του έχουν προμηθεύσει,
• να προμηθεύουν τις διαβαθμισμένες ουσίες μόνο σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που έχουν στην κατοχή τους έγκριση κατοχής για τις εν λόγω ουσίες (κατηγορία 1),
• να προβαίνουν σε σήμανση των διαβαθμισμένων ουσιών πριν από τη μεταφορά τους, στην οποία σήμανση θα αναφέρεται το όνομα της ουσίας, η ποσότητα και το βάρος, το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνση του προμηθευτή και του παραλήπτη.

Οι διαβαθμισμένες ουσίες που υπάγονται στην κατηγορία 2 υπόκεινται σε λιγότερο δεσμευτικές υποχρεώσεις σε σχέση με τις ουσίες της κατηγορίας 1, ώστε να μην δημιουργούνται άχρηστα προσκόμματα στο εμπόριο, ειδικότερα όταν οι αντίστοιχες ποσότητες δεν υπερβαίνουν εκείνες που αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙ.

Χάρη στη συνδρομή μίας επιτροπής, η Επιτροπή αναλαμβάνει να επεξεργάζεται και να αναπροσαρμόζει τον πίνακα των ουσιών που αποτελούν αντικείμενο εποπτείας. Οι πίνακες αυτοί πρέπει να διανέμονται στις επιχειρήσεις από τις χώρες της ΕΕ.

Με τον παρόντα κανονισμό καταργείται η οδηγία 92/109/EΟΚ του Συμβουλίου, οι οδηγίες της Επιτροπής 93/46/ΕΟΚ, 2001/8/EΚ και 2003/101/EΚ, καθώς και οι κανονισμοί της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 1485/96 και (EΚ) αριθ. 1533/2000.

Πλαίσιο: η εσωτερική και εξωτερική πτυχή της καταπολέμησης των ναρκωτικών

Το 1990, η ΕΕ ενέκρινε, με την απόφαση 90/611/ΕΟΚ του Συμβουλίου, τη σύμβαση του ΟΗΕ κατά του λαθρεμπορίου ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών. Στο άρθρο 12 της σύμβασης του ΟΗΕ προβλεπόταν η έγκριση μέτρων με στόχο την εποπτεία της παρασκευής και διανομής ουσιών πρόδρομων των ναρκωτικών. Όσον αφορά την εξωτερική πτυχή, δηλαδή την εποπτεία του εμπορίου των πρόδρομων ουσιών των ναρκωτικών μεταξύ των χωρών της ΕΕ και των τρίτων χωρών, οι όροι του άρθρου 12 πληρούνται με τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 111/2005 του Συμβουλίου.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 7ης Ιανουαρίου 2010 σύμφωνα με το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 273/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Φεβρουαρίου 2004, και με το άρθρο 32 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 111/2005 του Συμβουλίου, σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για την παρακολούθηση του εμπορίου προδρόμων ουσιών των ναρκωτικών μεταξύ της Κοινότητας και τρίτων χωρών [COM(2009) 709 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η παρούσα έκθεση αξιολογεί την εφαρμογή και τη λειτουργία των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 273/2004 (ανωτέρω) και 111/2005.

Η αξιολόγηση της Επιτροπής, που πραγματοποιήθηκε βάσει στοιχείων που έστειλα οι χώρες της ΕΕ, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το νομικό πλαίσιο για τον έλεγχο του εμπορίου παρέχει, σε γενικές γραμμές, μέτρα που είναι αναλογικά για την αποτροπή της εκτροπής των πρόδρομων ουσιών, χωρίς να παρεμποδίζει το νόμιμη εμπορία τους. Η καλή λειτουργία της συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων και των αρμοδίων αρχών έχει συμβάλει σημαντικά σε αυτό. Επιπλέον, οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τη χημική βιομηχανία, σε συνδυασμό με το νέο ηλεκτρονικό κύκλο κατάρτισης για τις οικονομικές επιχειρήσεις συμπληρώνουν ικανοποιητικά το εν λόγω νομικό πλαίσιο.

Οι χώρες της ΕΕ εφάρμοσαν το κοινό σύστημα παροχής αδειών για τις πρόδρομες ουσίες της κατηγορίας 1 ικανοποιητικά, και το εν λόγω σύστημα λειτουργεί αποτελεσματικά τόσο για τις αρμόδιες αρχές όσο και για τη βιομηχανία. Ωστόσο, η υποχρέωση καταχώρισης για τις πρόδρομες ουσίες της κατηγορίας 2 ενδέχεται να παρουσιάζει ορισμένες αδυναμίες που αφορούν τον κατάλληλο έλεγχο και την αποτροπή της εκτροπής των ουσιών αυτών στο εμπόριο. Επιπροσθέτως, ορισμένες διατάξεις (π.χ. σχετικά με τις δηλώσεις των πελατών ή τα κριτήρια για τον προσδιορισμό των μιγμάτων) ερμηνεύονται διαφορετικά από τις χώρες της ΕΕ. Άλλες δυσκολίες αφορούν την ανεπαρκή συχνότητα υποβολής εκθέσεων από τους φορείς στις αρμόδιες αρχές, και ορισμένες πτυχές της νομοθεσίας σε σχέση με το εξαγωγικό εμπόριο, όπως άκαμπτες προθεσμίες για τις ειδοποιήσεις προ εξαγωγών και απουσία απλοποιημένων διαδικασιών χορήγησης αδειών.

Κατά συνέπεια, η έκθεση προβαίνει στις ακόλουθες συστάσεις:

• ενίσχυση της εναρμονισμένης εφαρμογής του νομοθετικού πλαισίου από τις χώρες της ΕΕ, ειδικότερα με την κοινοποίηση των βέλτιστων πρακτικών·
• βελτίωση της υποβολής εκθέσεων, για παράδειγμα αυξάνοντας τη συχνότητα με την οποία οι επιχειρήσεις πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις στις αρμόδιες αρχές·
• ενδεχομένως αλλαγή της υπάρχουσας νομοθεσίας ώστε να ενισχυθούν οι έλεγχοι των πρόδρομων ουσιών της κατηγορίας 2·
• ενίσχυση των ελέγχων για τα φαρμακευτικά σκευάσματα/προϊόντα που περιέχουν εφεδρίνη ή ψευδο-εφεδρίνη που διαμετακομίζονται μέσω της ΕΕ·
• τροποποίηση των διαδικαστικών απαιτήσεων για να επιτευχθεί επίπεδο ελέγχων που να αναλογεί στον κίνδυνο εκτροπής.

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1277/2005 της Επιτροπής, της 27ης Ιουλίου 2005, για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 273/2004 , του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, περί των πρόδρομων ουσιών των ναρκωτικών, καθώς και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 111/2005, του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων παρακολούθησης του εμπορίου πρόδρομων ουσιών των ναρκωτικών μεταξύ της Κοινότητας και τρίτων χωρών [Επίσημη Εφημερίδα L 202 της 03.08.2005]. Ο παρών κανονισμός καθορίζει τις λεπτομέρειες εφαρμογής των προαναφερθέντων κανονισμών όσον αφορά το αρμόδιο πρόσωπο, την έγκριση και της εγγραφής στο μητρώο των επιχειρήσεων, την ανακοίνωση των πληροφοριών, τις κοινοποιήσεις πριν από την εξαγωγή και τις άδειες εξαγωγής και εισαγωγής στον τομέα των πρόδρομων ουσιών των ναρκωτικών.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 24.02.2011