EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52014DC0420
Recommendation for a COUNCIL RECOMMENDATION on the Netherlands' 2014 national reform programme and delivering a Council opinion on the Netherlands’ 2014 stability programme
Zalecenie ZALECENIE RADY w sprawie krajowego programu reform Niderlandów na 2014 r. oraz zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez Niderlandy programu stabilności na 2014 r.
Zalecenie ZALECENIE RADY w sprawie krajowego programu reform Niderlandów na 2014 r. oraz zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez Niderlandy programu stabilności na 2014 r.
/* COM/2014/0420 final */
Zalecenie ZALECENIE RADY w sprawie krajowego programu reform Niderlandów na 2014 r. oraz zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez Niderlandy programu stabilności na 2014 r. /* COM/2014/0420 final */
Zalecenie ZALECENIE RADY w sprawie krajowego programu reform
Niderlandów na 2014 r.
oraz zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez
Niderlandy programu stabilności na 2014 r. RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 121 ust. 2 i
art. 148 ust. 4, uwzględniając rozporządzenie
Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru
pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych[1], w szczególności
jego art. 5 ust. 2, uwzględniając rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w
sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich
korygowania[2],
w szczególności jego art. 6 ust. 1, uwzględniając zalecenie Komisji
Europejskiej[3], uwzględniając rezolucje Parlamentu
Europejskiego[4], uwzględniając konkluzje Rady
Europejskiej, uwzględniając opinię Komitetu
Zatrudnienia, uwzględniając opinię Komitetu
Ekonomiczno-Finansowego, uwzględniając opinię Komitetu
Ochrony Socjalnej, uwzględniając opinię Komitetu
Polityki Gospodarczej, a także mając na uwadze, co
następuje: (1)
W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska
przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii
na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa
2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej,
która skupia się na najważniejszych obszarach wymagających
podjęcia działań służących pobudzeniu
europejskiego potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i
konkurencyjności. (2)
W dniu 13 lipca 2010 r., na podstawie wniosków
Komisji, Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych
polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata
2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą
wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich,
które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa
członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych
wytycznych w swojej krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia. (3)
W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw lub
rządów przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia,
nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym
i w strefie euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów
i obszarów polityki. Podjęli oni decyzję co do działań,
które należy przedsięwziąć w państwach
członkowskich, i wyrazili pełną gotowość do realizacji
celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla
poszczególnych krajów. (4)
W dniu 9 lipca 2013 r. Rada przyjęła
zalecenie w sprawie krajowego programu reform Niderlandów na 2013 r. oraz
wydała opinię na temat przedstawionego przez Niderlandy
zaktualizowanego programu stabilności na lata 2012–2017. W dniu 15
listopada 2013 r., zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 473/2013[5], Komisja
przedstawiła swoją opinię na temat projektu planu
budżetowego Niderlandów na 2014 r.[6]. (5)
W dniu 13 listopada 2013 r. Komisja
przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego[7], rozpoczynając tym
samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2014 r.
Tego samego dnia Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011,
przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania[8], w którym wskazała
Niderlandy jako jedno z państw członkowskich, w przypadku których
przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji. (6)
W dniu 20 grudnia 2013 r. Rada Europejska
zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności
finansowej, konsolidacji budżetowej i działań wspierających
wzrost gospodarczy. Rada Europejska podkreśliła potrzebę
dążenia do zróżnicowanej konsolidacji budżetowej
sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych
warunków udzielania pożyczek, wspierania wzrostu i konkurencyjności,
rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak
również modernizacji administracji publicznej. (7)
W dniu 5 marca 2014 r., na podstawie art. 5
rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, Komisja opublikowała wyniki
szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Niderlandów[9]. W wyniku analizy
Komisja doszła do wniosku, że w Niderlandach nadal
występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które
wymagają monitorowania i działań politycznych. Należy
zwrócić uwagę zwłaszcza na kształtowanie się sytuacji
makroekonomicznej, jeżeli chodzi o zadłużenie sektora prywatnego
i bieżący proces zmniejszania tego zadłużenia, w
powiązaniu z utrzymującymi się problemami na rynku
mieszkaniowym. Wprawdzie duża nadwyżka na rachunku obrotów
bieżących nie wiąże się z zagrożeniami
porównywalnymi do tych, które niosą za sobą znaczne deficyty,
częściowo wynika też z konieczności zmniejszania
zadłużenia, ale Komisja – w ramach europejskiego semestru –
będzie obserwować sytuację na rachunku obrotów
bieżących w Niderlandach. (8)
W dniu 29 kwietnia 2014 r. Niderlandy przedłożyły
swój krajowy program reform na
2014 r.,
a w dniu 30 kwietnia 2014 r. – swój program stabilności na 2014 r.
W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami
poddano je jednoczesnej ocenie. (9)
Celem strategii budżetowej zarysowanej w
programie stabilności na rok 2014 jest zapewnienie trwałej korekty
nadmiernego deficytu odnotowanego w 2013 r. oraz osiągnięcie sytuacji
budżetowej bliskiej średniookresowego celu budżetowego do 2015
r. Średniookresowym celem budżetowym jest osiągnięcie
deficytu strukturalnego na poziomie nie wyższym niż 0,5 % PKB, co
jest zgodne z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Zrealizowano dodatkowe
działania konsolidacyjne na znaczną skalę, ale planuje się,
że (ponownie obliczone) saldo strukturalne w 2014 r. utrzyma się na
stałym poziomie w porównaniu z 2013 r., co wskazuje na znaczące
odchylenie od wymaganej minimalnej korekty na poziomie 0,5 % PKB. Planuje
się, że w 2015 r. (ponownie obliczone) saldo strukturalne poprawi
się o 0,3 punktu procentowego PKB. Zarówno w 2014 r., jak i w 2015 r.
przewiduje się tempo wzrostu wydatków zgodne z wartością
odniesienia dla wydatków. W następstwie dokonania ogólnej oceny strategii
budżetowej Niderlandów ścieżka korekty zmierzająca do
osiągnięcia średniookresowego celu jest częściowo
zgodna z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Zgodnie z programem
stabilności dług brutto sektora instytucji rządowych i
samorządowych ustabilizuje się w 2015 r., po czym się
obniży. Scenariusz makroekonomiczny będący podstawą prognoz
budżetowych zawartych w programie jest prawdopodobny, a jego autorem jest
niezależny organ – Niderlandzkie Biuro Analiz Polityki Gospodarczej.
Wydaje się, że ryzyko dla celów budżetowych jest znaczne, lecz w
dużej mierze zrównoważone. W prognozie Komisji z wiosny 2014 r.
zakłada się stabilizację salda strukturalnego w 2014 r., a
następnie jego poprawę o 0,5 % PKB w 2015 r. Zgodnie z prognozami
Komisji Niderlandy będą przestrzegać wartości odniesienia
dla wydatków w 2014 r., ale nie w roku 2015. Ogromne znaczenie dla
zwiększenia potencjału wzrostu Niderlandów ma to, aby wymagana
konsolidacja zabezpieczała wydatki pobudzające wzrost, m.in. wydatki
na innowacje i badania, w tym badania podstawowe, oraz na kształcenie i
szkolenie. Na podstawie oceny programu wydanej przez Radę oraz prognoz
Komisji, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1466/97, Rada jest zdania,
że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w
Niderlandach został trwale obniżony w 2013 r. do poziomu poniżej
3 % PKB, lecz że istnieje ryzyko znacznego odejścia Niderlandów od wymogów
funkcji zapobiegawczej paktu stabilności i wzrostu począwszy od 2014
r. (10)
Głównym wyzwaniem jest sytuacja na rynku
mieszkaniowym, gdzie na przestrzeni dziesięcioleci wykształciły
się bariery oraz prowadzące do zakłóceń ulgi, które
wywierają wpływ na modele finansowania nieruchomości oraz
sektorowe wzorce oszczędzania. Tendencja panująca wśród
gospodarstw domowych polegająca na zaciąganiu większych
długów hipotecznych brutto w oparciu o majątek gospodarstwa domowego
w dużym stopniu odzwierciedla istniejące od dłuższego czasu
ulgi podatkowe, szczególnie możliwość pełnego odliczenia od
podatku odsetek od kredytu hipotecznego. Od kwietnia 2012 r. wprowadzono szereg
środków, które częściowo rozwiązały kwestię
wspomnianych ulg. Niektóre z nich dotyczą dostosowania rozwiązań
podatkowych w odniesieniu do finansowania mieszkalnictwa. Stopniowe
dążenie do ograniczenia możliwości odliczania od podatku
odsetek od kredytu hipotecznego oraz stosowania skuteczniejszych zachęt do
amortyzacji jest uzasadnione, lecz wprowadzanie tego środka etapami odbywa
się zbyt powoli, by móc znacząco wpłynąć na
podejście do amortyzacji. Wskaźnik określający stosunek
wartości kredytu do wartości zabezpieczenia, który miałby
wynieść 100 % w 2018 r., jest nadal wysoki. Rynek najmu
ograniczają przepisy oraz obecność bardzo rozbudowanego sektora
lokali socjalnych, w którym również występuje problem długich
list oczekujących. Wprowadzenie niedawno większego zróżnicowania
stawek czynszu w sektorze lokali socjalnych opartych o dochody to krok we
właściwym kierunku, lecz wpływ tego działania jest
ograniczony. Spółki mieszkalnictwa socjalnego nadal mogą stawiać
budynki mieszkalne, w których miesięczny czynsz przekracza pułap
najmu socjalnego. Chociaż w zaleceniach na 2013 r. wzywano do
ukierunkowania wsparcia na najbardziej potrzebujące gospodarstwa domowe,
nie nastąpiła zmiana kierunku działania. Zaproponowane
środki uznaje się wprawdzie za krok we właściwym kierunku,
ale ogólne tempo reform jest zbyt powolne, by móc zaradzić podstawowym
problemom i dlatego konieczne jest ich przyspieszenie; jednocześnie
należy nadal zapewniać dostępność lokali socjalnych
osobom będącym w niekorzystnym położeniu, które nie są
w stanie uzyskać mieszkania na warunkach rynkowych, w tym mieszkania w
lokalizacjach, na które panuje wysoki popyt. W zaleceniach na 2013 r.
sugerowano, iż zintensyfikowanie działań na rynku mieszkaniowym
powinno zależeć od rozwoju ogólnej sytuacji gospodarczej. Spodziewane
jest dalsze ożywienie gospodarki i rynku mieszkaniowego, dlatego też
należałoby rozważyć przyspieszenie tempa reform. (11)
Długoterminowa stabilność systemu
emerytalnego umocniła się dzięki stopniowemu podnoszeniu
ustawowego wieku emerytalnego z 65 lat w 2012 r. do 67 lat w 2023 r. Niderlandy
zainicjowały szeroko zakrojone reformy publicznego i prywatnego filaru
systemu emerytalnego oraz systemu opieki długoterminowej.
Uzupełniają je reformy zachęcające pracowników w starszym
wieku do pozostania dłużej na rynku pracy i zwiększonej mobilności
na rynku pracy. Reformy systemu opieki długoterminowej skutkowały
przeniesieniem odpowiedzialności na gminy i jednoczesną redukcją
wydatków ogólnych oraz skupieniem się na przyroście wydajności.
Część tych zasadniczych reform nadal czeka na przyjęcie. Do
rozwiązania pozostaje wciąż kwestia odpowiedniego
wewnątrzpokoleniowego i międzypokoleniowego podziału kosztów i
ryzyka oraz monitorowanie jakości opieki długoterminowej i
dostępu do niej. Wykonanie planów dotyczących reformy opieki
długoterminowej pomogłoby ograniczyć dynamicznie rosnące
koszty starzenia się społeczeństwa i tym samym poprawiłoby
stabilność finansów publicznych. W tym kontekście należy
utrzymać na odpowiednim poziomie jakość opieki
długoterminowej i dostęp do niej. (12)
Reformy rynku pracy zaproponowane przez rząd
zmierzają do zwiększenia współczynnika aktywności zawodowej
i mobilności. Celem ustawy o uczestnictwie jest zwiększenie
współczynnika aktywności zawodowej. Reformy te nie są jednak
jeszcze usankcjonowane prawnie. Ponadto konieczne są dalsze środki,
by wyeliminować czynniki zniechęcające do podejmowania pracy
oraz poprawić zdolność do zatrudnienia osób znajdujących
się na marginesie rynku pracy, w tym kobiet, osób ze środowisk
migracyjnych, osób niepełnosprawnych, a także osób starszych.
Niderlandy zapowiedziały reformę systemu świadczeń dla
bezrobotnych oraz zmianę względnie restrykcyjnych przepisów w
dziedzinie ochrony zatrudnienia, łącznie z zachętą
podatkową mającą zwiększyć uczestnictwo w rynku pracy.
Choć środki te zmierzają we właściwym kierunku, ich
pełna ocena będzie możliwa dopiero po ich faktycznym
przyjęciu. Szybsze wyeliminowanie pozostałych czynników
zniechęcających osoby będące drugim żywicielem rodziny
do zwiększenia liczby przepracowanych godzin mogłoby dodatkowo zmniejszyć
niedobór pracowników w przyszłości. W końcu lepsze wykorzystanie
istniejącej elastyczności ram instytucjonalnych dla bardziej
zróżnicowanego wzrostu płac może wspierać ogólny dochód
gospodarstw domowych, a tym samym popyt krajowy bez szkody dla konkurencyjności. (13)
W ramach europejskiego semestru Komisja
przeprowadziła wszechstronną analizę niderlandzkiej polityki
gospodarczej. Oceniła program stabilności i krajowy program reform.
Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonej
polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej w Niderlandach, ale
także ich zgodność z przepisami i wytycznymi UE ze względu
na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania
gospodarczego w Unii Europejskiej przez wnoszenie na poziomie UE wkładu w
przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach
europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach
1–4. (14)
W świetle tej oceny Rada przeanalizowała
program stabilności Niderlandów, a jej opinia[10] znajduje
odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej. (15)
W świetle dokonanej przez Komisję
szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada zbadała
krajowy program reform i program stabilności. Jej zalecenia na podstawie
art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w
zaleceniach 2 i 4 poniżej. (16)
W ramach europejskiego semestru Komisja
przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro
jako całości. Na podstawie tej analizy Rada wydała osobne
zalecenia dla tych państw członkowskich, których walutą jest
euro. Niderlandy powinny zagwarantować pełne i terminowe
wdrożenie również tych zaleceń, NINIEJSZYM ZALECA Niderlandom
podjęcie w latach 2014–2015 działań mających na celu: 1. Po
dokonaniu korekty nadmiernego deficytu – zwiększenie środków
budżetowych na 2014 r., w świetle pojawiającej się
różnicy wynoszącej 0,5 % PKB na podstawie prognozy Komisji z wiosny
2014 r., wskazującej na ryzyko znaczącego odejścia od wymogów
paktu stabilności i wzrostu. Znaczne wzmocnienie w 2015 r. strategii
budżetowej w celu zapewnienia osiągnięcia, a następnie
utrzymania średniookresowego celu, a także zapewnienia przestrzegania
reguły dotyczącej zadłużenia w celu utrzymania trwałej
tendencji spadkowej długu brutto sektora instytucji rządowych i
samorządowych. Ochronę wydatków w obszarach bezpośrednio
związanych ze wzrostem, takich jak edukacja, innowacje i badania. 2. Zintensyfikowanie reformy
rynku mieszkaniowego poprzez szybsze wprowadzenie ograniczenia
możliwości odliczania od podatku odsetek od kredytów hipotecznych
oraz zapewnienie bardziej rynkowych mechanizmów ustalania cen na rynku wynajmu,
a także dalsze powiązanie stawek czynszu z dochodami gospodarstw
domowych w sektorze lokali socjalnych. Monitorowanie wyników reform na rynku
lokali socjalnych pod względem dostępności i
przystępności cenowej dla gospodarstw domowych o niskich dochodach.
Podejmowanie dalszych wysiłków na rzecz ukierunkowania polityki w zakresie
mieszkalnictwa socjalnego na wspieranie najbardziej potrzebujących
gospodarstw domowych. 3. Wdrażanie reform
drugiego filaru systemu emerytalnego, co zapewni odpowiedni
wewnątrzpokoleniowy i międzypokoleniowy podział kosztów i
ryzyka. Oparcie stopniowego podnoszenia ustawowego wieku emerytalnego na
działaniach zmierzających do zwiększenia zdolności do
zatrudnienia pracowników w starszym wieku. Wdrożenie przewidywanych reform
w zakresie opieki długoterminowej celem zapewnienia trwałości przy
jednoczesnym zapewnieniu sprawiedliwego dostępu do usług oraz ich
jakości, jak i monitorowanie wyników tych reform. 4. Dalszą poprawę
uczestnictwa w rynku pracy, zwłaszcza osób młodych znajdujących
się na marginesie rynku pracy oraz ograniczanie czynników podatkowych
zniechęcających do podjęcia zatrudnienia. Wdrożenie reform
w zakresie przepisów dotyczących ochrony zatrudnienia i systemu
świadczeń dla bezrobotnych oraz zaradzenie kwestii sztywności
rynku pracy. W porozumieniu z partnerami społecznymi oraz zgodnie z
praktyką krajową – umożliwienie bardziej zróżnicowanego
wzrostu płac poprzez pełne wykorzystanie istniejących ram
instytucjonalnych. Sporządzono w Brukseli dnia […] r. W
imieniu Rady Przewodniczący [1] Dz.U. L 209 z 2.8.1997, s. 1. [2] Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 25. [3] COM(2014) 420 final. [4] P7_TA(2014)0128 i
P7_TA(2014)0129. [5] Dz.U. L 140 z 27.5.2013, s. 11. [6] C(2013) 8008 final [7] COM(2013) 800 final. [8] COM(2013) 790 final. [9] SWD(2014) 87 final. [10] Na podstawie art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE)
nr 1466/97.