28.8.2010   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 227/62

(1)

Permezz ta’ ittra ddatata l-4 ta’ Diċembru 2003, inġiebu għall-attenzjoni tas-servizzi tal-Kummissjoni għadd ta’ artikoli ppubblikati fil-ġurnali Taljani dwar l-intenzjoni tal-gvern Taljan li japplika tariffi preferenzjali tal-elettriku lil xi impriżi f’Sardegna.

(2)

It-tariffi msemmija hawn fuq kienu introdotti skont l-Artikolu 1 tad-Decreto del Presidente del Consiglio dei Ministri (Digriet tal-Prim Ministru) tas-6 ta’ Frar 2004. Dan id-digriet kellu żewġ effetti ta’ min jinnuthom: a) introduċa tariffi tal-elettriku preferenzjali favur l-impriżi Portovesme Srl (2) ILA (3) u Euroallumina (4) u (b) tawwal iż-żmien tat-tariffa preferenzjali eżistenti favur Alcoa Trasformazioni (produttur ta’ aluminiju primarju, minn hawn ‘il quddiem: “Alcoa”).

(3)

Permezz tal-ittri tat-22 ta’ Jannar 2004 u tad-19 ta’ Marzu 2004 is-servizzi tal-Kummissjoni talbu għal iktar informazzjoni dwar dawn il-miżuri. L-awtoritajiet Taljani wieġbu permezz tal-ittri tas-6 ta’ Frar 2004 u tad-9 ta’ Ġunju 2004. Fl-ittra tal-20 ta’ Settembru 2004 l-awtoritajiet Taljani bagħtu iktar informazzjoni.

(4)

Permezz tal-ittra tas-16 ta’ Novembru 2004, il-Kummissjoni infurmat lill-Italja li kienet iddeċidiet li tibda proċediment skont l-Artikolu 88(2) tat-Trattat tal-KE rigward il-miżura tal-għajnuna.

(5)

Id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tibda l-proċediment kienet ippubblikata f’il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea  (5). Il-Kummissjoni stiednet lill-partijiet interessati biex jissottomettu l-kummenti tagħhom dwar il-miżuri.

(6)

L-Italja bagħtet il-kummenti tagħha fl-ittri ddatati l-4 ta’ Frar 2005 u l-11 ta’ Frar 2005.

(7)

Il-Kummissjoni barra minn hekk irċeviet kummenti minn partijiet interessati li, permezz tal-ittra tat-22 ta’ Marzu 2005 għaddiethom lill-Italja li ngħatat l-opportunita twieġeb għalihom. Il-kummenti tal-Italja waslu fl-ittra tal-20 ta’ Settembru 2005.

(8)

Permezz tal-ittra tat-23 ta’ Diċembru 2005, il-Kummissjoni talbet għal iktar informazzjoni, u din l-awtoritajiet Taljan pprovdewha fl-ittra tat-3 ta’ Marzu 2006. Intalbet iktar kjarifikazzjoni permezz tal-ittra tat-22 ta’ Awwissu 2006, li l-Italja wieġbet bl-ittra tat-28 ta’ Settembru 2006.

(9)

Fid-29 ta’ Ottubru 2008, il-każ inqasam f’parti A, li tirrigwarda l-miżura favur Alcoa u f’parti B li tikkonċerna lil Portovesme, ILA u Euroallumina. Din id-Deċiżjoni tikkonċerna lil Alcoa biss (parti A).

(10)

Fl-ambitu ta’ każ relatat dwar għajnuna mill-Istat (6) il-Kummissjoni saret konxja minn tieni proroga ta’ skeda tariffarja preferenzjali tal-elettriku applikata lil Alcoa. Il-proroga ingħatat skont l-Artikolu 11(11) tad-Digriet Liġi (Decreto Legge) Nru 35 tal-14 ta’ Marzu 2005, adottat f’liġi Nru 80/2005 tal-14 ta’ Mejju 2005“Dispożizzjonijiet urġenti taħt il-Pjan ta’ Azzjoni għall-Iżvilupp Ekonomiku, Soċjali u Territorjali”. Il-benefiċjarji kienu Alcoa u tliet kumpaniji suċċessuri għall-kumpanija Terni (7).

(11)

Permezz tal-ittra tat-23 ta’ Diċembru 2005, il-Kummissjoni talbet għal iktar informazzjoni mill-awtoritajiet Taljani, li wieġbu bl-ittra tal-24 ta’ Frar 2006. L-Italja forniet informazzjoni addizzjonali permezz tal-ittri tat-2 ta’ Marzu 2006 u tas-27 ta’ April 2006.

(12)

Permezz tal-ittra tad-19 ta’ Lulju 2006, il-Kummissjoni infurmat lill-Italja li kienet iddeċidiet li tibda proċediment skont l-Artikolu 88(2) tat-Trattat KE rigward iż-żewġ skemi (każ C 36/06).

(13)

Id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tibda l-proċediment kienet ippubblikata f’il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea  (8). Il-Kummissjoni stiednet lill-partijiet interessati biex jissottomettu l-kummenti tagħhom dwar il-miżuri.

(14)

L-Italja bagħtet il-kummenti tagħha f’ittra ddatata l-25 ta’ Ottubru 2006. Tagħrif addizzjonali ġie pprovdut b’ittri tad-9 ta’ Novembru 2006 u tas-7 ta’ Diċembru 2006.

(15)

Il-Kummissjoni barra minn hekk irċeviet kummenti minn partijiet interessati u għaddiethom lill-Italja li ngħatat l-opportunita twieġeb għalihom. Il-kummenti tal-Italja waslu fl-ittra tat-22 ta’ Diċembru 2006.

(16)

Permezz ta’ ittra tal-20 ta’ Frar 2007, il-Kummissjoni talbet għal informazzjoni addizzjonali rigward l-iskema ta’ tariffi. L-awtoritajiet Taljani fornew din l-informazzjoni permezz tal-ittri tal-10 u 14 ta’ Mejju 2007 rispettivament.

(17)

Fir-18 ta’ Settembru il-każ inqasam f’parti A, rigward it-tliet kumpaniji Terni u f’parti B, rigward Alcoa. Fl-20 ta’ Novembru 2007 il-Kummissjoni adottat deċiżjoni finali negattiva bl-irkupru rigward il-kumpaniji Terni (9).

(18)

Sadanittant, permezz ta’ ittra tad-19 ta’ Jannar 2007, il-Kummissjoni bdiet tesplora l-possibbiltà ta’ miżuri tranżitorji eventwali għall-iskema ta’ tariffi ta’ Alcoa f’Sardegna, marbutin mal-introduzzjoni min-naħa tal-Italja ta’ programm virtwali ta’ rilaxx tal-kapaċità (Virtual Power Plant, minn hawn il-quddiem: “VPP”). L-Italja wieġbet permezz tal-ittri tas-16 ta’ April 2007 u tal-5 ta’ Novembru 2007. Fit-13 ta’ Marzu 2008 saret laqgħa bejn l-awtoritajiet Taljani u s-servizzi tal-Kummissjoni u l-Italja kienet mistiedna tieħu pożizzjoni sat-12 ta’ Mejju 2008. Wara li talbet għal estenzjoni tal-iskadenza ffissata biex tieħu din il-pożizzjoni permezz ta’ ittra tad-29 ta’ Mejju 2008, l-Italja forniet l-informazzjoni permezz tal-ittri tat-12 ta’ Ġunju 2008 u s-7 ta’ Lulju 2008.

(19)

L-Italja talbet għal laqgħa mal-Kummissjoni sabiex tippreżenta l-modalitajiet possibbli ta’ VPP. Il-laqgħa saret fid-9 ta’ Diċembru 2008. L-Italja forniet informazzjoni addizzjonali permezz tal-ittri tad-19 ta’ Diċembru 2008 u tad-19 ta’ Mejju 2009.

(20)

Saret laqgħa oħra fis-26 ta’ Mejju 2009. L-Italja forniet informazzjoni addizzjonali permezz tal-ittri tal-10 ta’ Lulju 2009 u tat-18 ta’ Awwissu 2009.

(21)

Il-produttur tal-aluminju Alcoa, mill-1996 ‘l hawn ibbenefika minn tariffa preferenzjali tal-elettriku għaż-żewġ funderiji tal-aluminju primarju f’Sardegna (Portovesme) u fil-Veneto (Fusina). It-tariffa kinet introdotta fil-bidu għal perjodu ta’ għaxar snin (li skadew fil-31 ta’ Diċembru 2005) fil-kuntest ta’ eżerċizzju ta’ privatizzazzjoni. Dik it-tariffa kienet ġiet awtorizzata mill-Kummissjoni skont ir-regoli dwar għajnuna mill-Istat f’Deċiżjoni li kienet tikkunsidra li ma kinetx tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat. Madanakollu, biż-żmien in-natura tat-tariffa ġiet modifikata u prorogata darbtejn mill-Italja, l-ewwel fl-2004 u imbagħad fl-2005.

(22)

It-tariffa kkontestata hija ssussidjata permezz ta’ ħlas f’kontanti min-naħa tal-Cassa Conguaglio (10), li hija istituzzjoni pubblika, li jnaqqas il-prezz stabbilit kontrattwalment bejn Alcoa u l-fornitur tal-elettriku ENEL. Il-riżorsi meħtieġa jinġabru permezz ta’ pagament parafiskali impost fuq il-konsumaturi tal-elettriku permezz tal-komponent A4 tal-kont tal-elettriku.

(23)

L-iskema ta’ tariffi preferenzjali li minnha tibbenefika Alcoa jipprovduha d-dispożizzjonijiet leġiżlattivi relattivi (2.2.1) u l-kuntest regolatorju ddettaljat stipulat mill-“AEEG”, Autorità per l‘Energia Elettrica e il Gas (l-Awtorità għall-Enerġija Elettrika u l-Gass) (2.2.2.1). Il-Cassa Conguaglio hija l-istituzzjoni li timplimenta l-iskema (2.2.2.2). Għaldaqstant, l-analiżi tal-Kummissjoni tal-iskema ta’ tariffi teħtieġ tikkunsidra kemm id-dispożizzjonijiet leġiżlattivi, kif ukoll il-kuntest regolatorju Taljan.

(24)

Id-dispożizzjonijiet leġiżlattivi ta’ dan il-każ huma l-Artikolu 1 tad-Digriet tal-Prim Ministru tas-6 ta’ Frar 2004 (11) (minn hawn il-quddiem: “id-Digriet tal-2004”), kif implimentat mid-dispożizzjonijiet relevanti u mill-Artikolu 11(11) tad-Digriet Liġi Nru 35 tal-14 ta’ Marzu 2005, adottata f’liġi Nru 80/2005 “Dispożizzjonijiet urġenti taħt il-Pjan ta’ Azzjoni għall-Iżvilupp Ekonomiku, Soċjali u Territorjali” (minn hawn il-quddiem: ‘il-Liġi Nru 80/2005’) kif implimentata mid-dispożizzjonijiet regolatorji relatati (12).

(25)

Fl-1995 l-Italja waqqfet l-Awtorità għall-Enerġija Elettrika u l-Gass (13) (minn hawn il-quddiem: “AEEG”). L-AEEG tieħu ħsieb firxa wiesgħa ta’ attivitajiet regolatorji, kif ukoll għandha poteri wiesa’. B’mod partikolari, l-aġenzija tistabbilixxi u taġġorna t-tariffi tal-elettriku kif ukoll il-modalitajiet biex jinġabru r-riżorsi meħtieġa biex ikopru l-ħlasijiet ġenerali tas-sistema (14). Fit-twettiq tal-funzjonijiet tagħha l-AEEG tieħu kont tal-indikazzjonijiet tal-politika tal-gvern għal dak li jirrigwarda l-forniment tas-servizzi ta’ interess ġenerali fil-pajjiż (15).

(26)

Fl-ambitu tal-poteri mgħoddijin lilha, l-AEEG, tul is-snin adottat għadd kbir ta’ deċiżjonijiet li jistipulaw modalitajiet preċiżi għall-ġestjoni tal-iskemi ta’ tariffi preferenzjali fl-Italja.

(27)

Il-ġestjoni tas-surcharges u ta’ kontribuzzjonijiet oħra fis-settur tal-enerġija elettrika hija fdata lil Cassa Conguaglio per il Settore Elettrico (minn hawn il-quddiem: Cassa Conguaglio) entità pubblika mwaqqfa permezz tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 98 tas-26 ta’ Jannar 1948. Il-Cassa Conguaglio taġixxi fuq struzzjonijiet mill-AEEG. B’mod partikolari, tieħu ħsieb il-flussi finanzjarji relatati mat-tariffi preferenzjali tal-enerġija elettrika (il-ġbir ta’ taxxi u l-ħlasijiet lill-benefiċjarji aħħarin).

(28)

Biex wieħed jevalwa t-tariffa Alcoa li hi s-suġġett ta’ din id-Deċiżjoni huwa meħtieġ li jiġi rikostruwit il-kuntest li fih ġiet introdotta u kif evolviet biż-żmien.

(29)

Fid-bidu tas-snin disgħin, bħala parti mil-likwidazzjoni tal-konglomerat Statali EFIM (16), il-produttur Taljan tal-aluminju Alumix ġie ristrutturat, privatizzat u mibjugħ lil Alcoa. Alumix kienet topera żewġ funderiji tal-aluminju primarju wieħed f’Portovesme (Sardegna) u ieħor f’Fusina (il-Veneto).

(30)

L-akkwist ta’ Alumix minn Alcoa sar bil-kundizzjoni li ENEL, il-fornitur statali tal-elettriku, jipprovdi tariffa preferenzjali għall-forniment tal-enerġija elettrika liż-żewġ funderiji.

(31)

It-tariffa preferenzjali favur Alcoa ġiet stabbilita mid-Digriet Ministerjali tad-19 ta’ Diċembru 1995 (minn hawn il-quddiem: “id-digriet tal-1995”). Dan id-digriet stipula li Alcoa kellha tibbenifika minn tariffa preferenzjali skont id-Deċiżjoni CIP 13/1992 sal-aħħar tal-2005 (17). Wara dik id-data, it-trattament ta’ Alcoa kellu jinġieb fuq l-istess livell ta’ klijenti tal-elettriku oħrajn.

(32)

It-tariffa preferenzjali kienet ivvalutata skont ir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat fil-kuntest tal-każ C38/92. Fid-Deċiżjoni tal-4 ta’ Diċembru 1996 (18) (minn hawn ‘il quddiem: “id-deċiżjoni Alumix”), il-Kummissjoni kienet ikkonkludiet li dan ma kienx jikkonsisti f’għajnuna mill-Istat abbażi tal-kunsiderazzjonijiet mogħtija fil-qosor hawn taħt.

(33)

Fil-kwadru tal-arranġament li qed jiġi kkunsidrat, l-Istat iffissa t-tariffa applikata lil Alcoa, u ENEL, l-uniku fornitur tal-enerġija elettrika dak iż-żmien fl-Italja, fornixxa lil Alcoa l-enerġija elettrika bit-tariffa stabbilita. Il-prezzijiet għaż-żewġ funderiji kienu ġew iffissati għal għaxar snin. Għal Sardegna, kienet ġiet iffissata tariffa ta’ ITL 36,3/kWh fl-1996 u kellha tiżdied bil-mod sa ma tilħaq ITL 39,6/kWh fl-2005. Għall-Veneto it-tariffa kellha tilħaq ITL 39,90/kWh fl-2005. Maqlubin f’Euro, dawn il-prezzijiet ivarjaw bejn EUR 18 u EUR 20/MWh.

(34)

F’dak iż-żmien ENEL kienet entità monopolistika (19) statali li tiddistribwixxi l-enerġija elettrika. Għaldaqstant il-Kummissjoni eżaminat jekk ENEL kinetx qed taġixxi bħala operatur tas-suq razzjonali fl-applikazzjoni tal-prezz stabbilit għal Alcoa.

(35)

Il-Kummissjoni studjat is-sitwazzjoni tal-forniment tal-enerġija elettrika fiż-żewġ reġjuni kkonċernati tul perjodu ta’ għaxar snin koperti bl-applikazzjoni tat-tariffa preferenzjali. Innutat li f’Sardegna u fil-Veneto is-suq tal-enerġija elettrika kien ikkaratterizzat minn kapaċità żejda ta’ ġenerazzjoni ta’ elettriku li x’aktarx ma kinetx se tisparixxi fl-għaxar snin ta’ wara. Innutat ukoll li kien impossibbli għall-produtturi li jesportaw l-enerġija elettrika minn dawn ir-reġjuni minħabba li ma kienx hemm biżżejjed interkonnettività mal-Italja kontinentali fil-każ ta’ Sardegna u minħabba nuqqas ta’ domanda mir-reġjuni ġirien fil-każ tal-Veneto (20).

(36)

F’din is-sitwazzjoni, il-Kummissjoni kienet tal-opinjoni li klijent industrijali kbir bħal Alcoa kellu saħħa qawwija biex jinnegozja fil-konfront ta’ ENEL minħabba li l-għeluq taż-żewġ funderiji, li kienu fost l-aħjar klijenti ta’ ENEL fl-Italja, kien jikkaġuna kapaċità żejda ikbar u kien jibgħat l-istruttura tal-prezzijiet ta’ ENEL kienet tmur għall-agħar. Għaldaqstant, kien fl-interess ekonomiku ta’ ENEL li tforni l-enerġija elettrika bi prezz partikolarment baxx lill-funderiji ta’ Portovesme u Fusina.

(37)

Il-Kummissjoni kienet tal-opinjoni li fornitur razzjonali tal-enerġija elettrika kien ikun lest ibiegħ bi prezz li jkopri l-ispejjeż marġinali medji tal-produzzjoni, ikkalkulati abbażi tat-taħlita effettiva tal-fuwil utilizzat mill-impjanti tal-enerġija fir-reġjun ikkonċernat, kif ukoll kontribuzzjoni żgħira għall-ispejjeż fissi. Irriżulta li l-prezz stabbilit għal Alcoa kien jikkonforma ma’ dawn il-kriterji.Għal dak li għandu x’jaqsam maż-żiediet annwali modesti tal-prezz ta’ Alcoa previsti għall-għaxar snin ta’ wara, il-Kummissjoni kienet ikkunsidrathom ġustifikati skont il-previżjoni li l-prezz marġinali tal-produzzjoni ta’ ENEL kellu jonqos tul is-snin grazzi għal titjib fit-taħlita tal-fjuwil u fit-teknoloġiji tal-produzzjoni.

(38)

Il-Kummissjoni għalhekk ikkonkludiet li meta kkonċediet it-tariffa ENEL kienet qed iġġib ruħha ta’ operatur tas-suq razzjonali u għalhekk iddikjarat li l-miżura ma kinetx tikkostitwixxi għajnuina mill-Istat fis-sens tal-Artikolu 87 (1) tat-Trattat tal-KE.

(39)

Fis-snin immedjatament wara d-deċiżjoni Alumix, is-sistema Taljana tal-elettriku ġiet ristrutturata fid-dawl tal-liberalizzazzjoni gradwali tas-suq tal-enerġija elettrika tal-UE (21).

(40)

Fl-1997 it-tariffa elettrika standard (22) ġie ristrutturata u maqsuma f’komponenti tariffarji (23). It-tariffa ta’ Alcoa għaddiet mill-ewwel bidla. Il-prezz Alumix, li qabel ir-riforma kien ċifra globali, ġie sseparat f’diversi komponenti tariffarji sabiex ikun jista’ jiġi adattat għall-istruttura tariffarja ġdida. Il-komponenti tariffarji applikabbli għal Alcoa tnaqqsu b’mod li l-prezz aħħari kien jikkorrispondi eżattament ma’ dak tad-deċiżjoni Alumix. F’dak l-istadju, ENEL, bħala l-uniku fornitur ta’ enerġija elettrika fl-Italja, kien għadu jikkonċedi t-tariffa direttament: kien japplika l-prezz Alumix għal Alcoa mingħajr ma jirċievi ebda kumpens għall-fornimenti lill-impriża.

(41)

Fl-1999, meta l-Italja ttrasponiet l-ewwel Direttiva ta’ liberalizzazzjoni tal-UE (24), spiċċa l-monopolju ta’ ENEL bħala fornitur tal-enerġija elettrika fl-Italja u inqasmet f’diversit entitajiet.

(42)

Fis-sena 2000 l-Itlja ddeċidiet li tinkludi t-tariffa Alumix fost ‘il-ħlasijiet ġenerali tas-sistema tal-elettriku’ (25). Dan l-istatus ġdid wassal għall-ewwel bida sinifikattiva tal-mekkaniżmu finanzjarju tat-tariffa Alumix. Filwaqt li fil-passat ENEL kienet tbiegħ l-enerġija elettrika direttament lil Alcoa, abbażi tal-mekkaniżmu l-ġdid (26) irċeviet il-prezz ordinarju sħiħ applikat lill-klijenti industrijali kbar, u konsumaturi oħra tal-enerġija elettrika fornew il-fondi meħtieġa biex jiggarantixxu li Alcoa tkompli tħallas il-prezz Alumix.Fil-prattika, lil Alcoa nominalment ġie applikat il-preżż sħiħ, iżda l-impriża ibbenefikat minn skont dirett fuq il-kont. ENEL iffinanzjat dan l-iskont grazzi għal introjtu minn ħlas parafiskali ġdida fuq komponent A4 tat-tariffa elettrika u mħallas mill-utenti kollha (27). Fl-2002 Alcoa ikkonkludiet kuntratt bilaterali mal-ENEL għal prezz nominali li kien jikkorrispondi bejn wieħed u ieħor għat-tariffa standard applikata minn ENEL għall-forniment tal-elettriku b’vultaġġ għoli.

(43)

Bidla oħra sinifikanti seħħet fl-2004 bl-adozzjoni minn naħa ta’ AEEG tar-riżoluzzjoni Nru. 148/04, li fdat il-ġestjoni amministrattiva kollha tat-tariffa lill-Cassa Conguaglio. Abbażi ta’ din is-sistema, ENEL ma baqgħetx iżżomm il-dħul mill-komponent A4, iżda kienet tgħaddih kollu kemm hu lill-Cassa Conguaglio li kienet tagħmel il-kalkoli u tirrimborsa lil Alcoa. Fil-prattika, permezz ta’ dan il-mekkaniżmu Alcoa kienet qed tħallas il-prezz maqbul kontrattwalment ma’ ENEL u kienet tirċievi ex post mill-Cassa Conguaglio kontribut ta’ kumpens li kien jippermettilha tibqa’ tħallas il-prezz Alumix. Għal Alcoa dan il-mekkaniżmu amministrattiv ġdid daħal fis-seħħ f’Settembru 2004 u għadu japplika sal-lum (28).

(44)

Bid-Digriet tal-2004, il-gvern Taljan estenda sat-30 ta’ Ġunju 2007 it-tariffa preferenzjali għall-enerġija elettrika stabbilita mid-Digriet tad-19 ta’ Diċembru 1995 għall-“forniment tal-enerġija elettrika għall-produzzjoni tal-aluminju, ċ-ċomb, fidda u ż-żingu limitati għal impjanti li diġà jeżistu fiż-żmien tad-dħul fis-seħħ ta’ dan id-Digriet u li jinsabu f’territorju insulari u li huma kkaratteizzat minn nuqqas jew insuffiċenza ta’ mezzi ta’ kollegament mal-grid nazzjonali tal-elettriku u l-gass” (29).

(45)

Fil-prattika id-Digriet tal-2004 kien immirat (a) biex jipproroga t-tariffa eżistenti applikabbli għal Alcoa sa Ġunju 2007 u (b) biex jestendi l-istess trattament għal impriżi oħra sitwati f’Sardegna: Portovesme, ILA u Euroallumina.

(46)

Il-proroga tat-tariffa Alcoa stabbilita mid-Digriet tal-2004 ġiet implimentata, fil-livell regolatorju, permezz tad-Deċiżjoni AEEG Nru 148/04, li anke introduċiet il-bidliet fil-mekkaniżmu finanzjarju deskritti hawn fuq fil-premessa (43).

(47)

Din l-ewwel proroga hija s-suġġett tal-proċediment ta’ investigazzjoni formali mibdija rigward id-Digriet tal-2004 fl-ambitu tal-każ C38/04 (30). Skont l-Italja (31), id-Digriet 2004 ma ġiex implimentat fir-rigward ta’ Alcoa, li kompliet tibbenefika mit-tariffa skont il-bażi legali oriġinali, jiġifieri d-Digriet tal-1995.

(48)

Permezz tal-Artikolu 11(11), tal-Liġi Nru 80/2005 l-awtoritajiet Taljani estendew sal-2010 it-tariffa preferenzjali favur Alcoa fil-kundizzjoinjiet tariffarji li kienu fis-seħħa fil-31 ta’ Diċembru 2004 (32). Għall-finijiet tal-Liġi Nru 80/2005, il-proroga tat-tariffa kellha tidħol fis-seħħ mill-1 ta’ Jannar 2005. Madanakollu, id-data sussegwentement inbidlet għall-1 ta’ Jannar 2006 permezz tad-Deċiżjoni AEEG Nru 286/05 fuq struzzjonijiet tal-awtoritajiet nazzjonali.

(49)

Sabiex jiġi determinat il-prezz li Alcoa kellha tħallas wara l-2005, il-Liġi Nru 80/2005 introduċiet indiċi bħala mekkaniżmu li bih, mill-1 ta’ Jannar 2006, il-prezz preferenzjali (jiġifieri l-prezz stabbilit bid-Deċiżjoni Alumix għas-sena 2005) kellu jiżdied b’4 % fis-sena, jew, jekk dan il-valur jirriżulta iktar għoli, biż-żieda perċentwali medja tal-prezzijiet irreġistrati fil-Boroż tal-enerġija elettrika f’Amsterdam u fi Frankfurt (33).

(50)

Madanakollu, wara li saru konsultazzjonijiet mal-benefiċjarji, l-AEEG tat interpretazzjoni differenti mill-mekkaniżmu ta’ aġġornament. Id-deċiżjoni AEEG Nru 217/05 stipulat fil-fatt li ż-żieda annwali tat-tariffa kellha ssegwi l-prezzijiet medji bl-ingrossa, iżda mingħajr ma taqbeż l-4 %.Dan il-mekkaniżmu ta’ aġġornament fil-fatt irriżulta f’żidiet annwali iktar baxxi tat-tariffa preferenzjali meta mqabbla ma’ dak li kien oriġinarjament previst mill-liġi.

(51)

It-tieni proroga hija s-suġġett tal-proċediment ta’ investigazzjoni formali li nbdiet fil-kwadru tal-Każ C36/06. Meta l-Kummissjoni fetħet il-proċediment ta’ investigazzjoni formali rigward l-Artikolu 11(12) tal-Liġi 80/2005, l-AEEG, bid-Deċiżjoni Nru 190/06, għamlet pagamenti skont il-Liġi 80/2005 bil-kundizzjoni li Alcoa tipprovdi garanzija bankarja jew garanzija minn parent company biex tkopri r-riskju tal-irkupru tal-għajnuna.

(52)

Il-pagamenti li għamlet il-Cassa Conguaglio lil Alcoa bejn Jannar 2006 u Jannar 2009 huma indikati fit-tabella hawn taħt. Iċ-ċifri għas-sena 2009 mhumiex kompleti, minħabba li jirriflettu biss pagamenti mħallsa f’Jannar 2009, filwaqt li Alcoa rċeviet ukoll ħlasijiet matul ix-xhur ta’ wara.

(53)

Id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tiftaħ proċediment ta’ investigazzjoni formali kienet ibbażata fuq dawn ir-raġunijiet:

(54)

Il-Kummissjoni kklassifikat it-tariffi li ġew introdotti mid-Digriet tal-2004 bħala għajnuna operazzjonali u evalwat jekk din l-għajnuna setgħetx tiġi awtorizzata fuq il-bażi tal-linji gwida għal għajnuna reġjonali mill-Istat (34), minħabba li fl-2004 Sardegna kien reġjun assistit skont l-Artikolu 87(3)(a) tat-Trattat tal-KE. Il-Kummissjoni esprimiet dubji dwar il-possibbiltà ta’ awtorizzazzjoni tal-għajnuna fuq dik il-bażi minħabba li tali għajnuna ad hoc mogħtija lil numru limitat ta’ impriżi, ma kienx jidher li jippromwovi l-iżvilupp reġjonali.

(55)

Rigward il-każ speċifiku ta’ Alcoa, il-Kummissjoni enfasizzat li t-tariffa l-ġdida kienet tidher differenti mit-tariffa Alumix minħabba li din tal-aħħar kienet ingħatat mill-ENEL, il-fornitur Taljan bil-monopolju tal-enerġija elettrika, filwaqt li t-tariffa l-ġdida kienet tinvolvi l-intervent selettiv tal-Istat biex jikkumpensa għad-differenza bejn il-prezz tas-suq maqbul mal-produttur tal-elettriku u l-prezz preferenzjali ffissat fl-1996.

(56)

Barra minn hekk il-Kummissjoni esprimiet id-dubju li l-miżura setgħet ikollha l-effett li naqqas il-livell tat-tassazzjoni applikabbli għall-imrpiżi. Tali tnaqqis kien jeħtieġ bażi ġuridika fid-Direttiva tal-Kunsill 2003/96/KE tas-27 ta’ Ottubru 2003 li tirriforma l-istruttura Komunitarja dwar tassazzjoni fuq prodotti ta’ enerġija u elettriku (35).

(57)

Id-Deċiżjoni tal-2006 li jinbeda proċediment ta’ investigazzjoni formali kienet tiffoka speċifikament fuq it-tariffa Alcoa (36). Il-Kummissjoni nnutat li l-kwadru regolamentarju u l-kundizzjonijiet tas-suq f’dak iż-żmien tad-deċiżjoni Alumix kienu ferm differenti minn dawk li kienu prevalenti fiż-żmien kopert mid-Deċiżjoni tal-Ftuħ. B’mod partikolari, is-suq tal-elettriċità ġie liberalizzat u l-ġestjoni tal-iskema tħalliet f’idejn il-Cassa Conguaglio. Għaldaqstant il-Kummissjoni dehrilha li kien meħtieġ eżami mill-ġdid tal-għajnuna mill-Istat fit-tariffa Alcoa.

(58)

Il-Kummissjoni kienet tal-opinjoni li t-tariffa kienet tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat għar-raġuni li (a) it-tnaqqis tat-tariffa tal-elettriku kienet tikkostitwixxi vantaġġ ekonomiku; (b) id-deċiżjoni li tingaħata t-tariffa kienet ittieħdet mill-awtoritajiet Taljani u kienet ġiet iffinanzjata permezz ta’ trasferiment ta’ riżorsi tal-Istat fil-forma ta’ taxxa parafiskali; (c) il-miżura kienet thedded li taltera l-kompetizzjoni u (d) kienet timpatta l-kummerċ interkomunitarju minħabba li l-aluminju huwa kkummerċjat fis-swieq dinjin. Il-Kummissjoni kkunsidrat il-miżura bħala għajnuna operazzjonali.

(59)

Il-Kummissjoni barra minn hekk iddikjarat li l-konklużjoni ta’ qabel, li t-tariffa Alumix ma kinetx tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat, ma kinetx trendi l-miżura l-ġdida bħala għajnuna eżistenti. L-approvazzjoni tal-Kummissjoni tal-Alumix, ibbażata fuq il-valutazzjoni ekonomika taċ-ċirkustanzi f’dak il-mument, kienet limitata fil-ħin u ma setgħetx tkopri l-proroga tat-tariffa skont il-Liġi Nru 80/2005.

(60)

Għal dak li jirrigwarda l-kompatibbiltà, il-Kummissjoni evalwat jekk it-tariffa preferenzjali setgħetx tiġi awtorizzata abbażi tal-linji gwida dwar għajnuna reġjonali mill-Istat.

(61)

Rigward l-impjant tal-Veneto, il-Kummissjoni nnutat li ma kienx f’reġjun eliġibbli għal għajnuniet skont l-Artikolu 87(3)(a) tat-Trattat tal-KE, u għaldaqstant ma kienx eliġibbli għal għajnuniet b’intenzjoni ta’ għajnuna reġjonali.

(62)

Sardegna kienet reġjun megħjjun skont l-Artikolu 87(3)(a) sal-aħħar tal-2006. Madanakollu, il-Kummissjoni esprimiet dubji dwar il-possibbiltà li tawtorizza l-miżura abbażi tal-linji gwida dwar Għajnuna Reġjonali mill-Istat applikabbli f’dak iż-żmien (37).

(63)

Minkejja l-insistenza tal-Italja fuq il-fatt li l-prezzijiet għoljin tal-elettriku f’Sardegna kienu ta’ ostakolu għall-iżvilupp tal-gżira, il-Kummissjoni sabet li l-Italja ma ppruvatx l-eżistenza ta’ prezzijiet għoljin b’mod sinifikanti f’Sardegna, in ġenerali jew partikolarment għall-impriżi li jikkunsmaw ħafna elettriku (l-Italja ma fornietx informazzjoni fuq il-kuntratti bilaterali li saru bejn l-impriżi li jikkunsmaw ħafna elettriku u l-fornituri tagħhom, bl-ispjega li din l-inforamzzjoni ma kinetx ta’ dominju pubbliku). Barra minn hekk, l-Italja ma spjegatx għal liema raġuni prezzijiet għoljin jikkostitwixxu żvantaġġ reġjonali lanqas b’liema mod it-tariffa kienet tikkontribwixxi għall-iżvilupp reġjonali. Il-Kummissjoni fakkret li fil-Kawża C34/02 (38) ma kinetx aċċettat li n-nuqqas ta’ konċessjonijiet rigward l-elettriku f’Sardegna seta’ jiġi kkunsidrat ostakolu għall-iżvilupp tal-PMI fir-reġjun (u ħadet deċiżjoni negattiva). Għaldaqstant il-Kummissjoni esprimiet dubji dwar il-ħtieġa tal-għajnuna.

(64)

Barra minn hekk il-Kummissjoni esprimiet dubji li tali għajnuna ad hoc proporzjonali mal-iżvantaġġi reġjonali, anke jekk wieħed jikkunsidra l-metodu użat biex jiġi kkalkulat il-prezz preferenzjali, li ma kellu xejn x’jaqsam mal-prezzijiet imħaddma fil-kumplament tal-Italja.

(65)

Il-Kummissjoni nnutat li l-għajnuna ma kinetx qed tonqos f’termini reali peress li kien hemm il-limitu ta’ 4 % impost fuq iż-żjieda tat-tariffa.

(66)

Rigward il-perjodu kopert mill-linji gwida dwar Għajnuna Reġjonali mill-Istat 2007-2013 (39), il-Kummissjoni nnutat li Sardegna ma kinetx se tibqa’ tikkwalifika għal għajnuniet reġjonali abbażi tal-Artikolu 87(3)(a), tat-Trattat tal-KE, u b’mod partikolari għal għajnuniet operazzjonali. Ikkunsidrat li filwaqt li seta’ jiġi awtorizzat perjodi transitorju ta’ sentejn, abbażi tal-linji gwida reġjonali, sabiex issir l-eliminazzjoni gradwali tal-iskemi ta’ għajnuna operazzjonali fis-seħħ, ma kienx jidher xieraq li jitħallew jiġu introdotti għajnuniet ġodda operazzjonali għal ftit xhur kif ukoll fid-dawl tal-fatt tad-dubji li tqajmu u tan-natura tal-għajnuna ti tikkawża distorsjoni.

(67)

Bħala konklużjoni, il-Kummissjoni esprimiet dubji għal dak li għandu x’jaqsam mal-possibbiltà li tawtorizza tariffa preferenzjali għal Alcoa kemm bħala għajnuna reġjonali jew abbażi ta’ xi raġuni oħra, li f’kull każ l-Italja ma rnexxilhiex tidentifika.

(68)

Id-deċiżjoni tal-2006 dwar il-bidu ġiet sfidata minn Alcoa quddiem il-Qorti tal-Ewwel Istanza. Fil-25 ta’ Marzu 2009 il-Qorti tat sentenza (minn hawn ‘il quddiem “is-sentenza tal-Qorti”) li kkonfermat id-deċiżjoni dwar il-ftuħ u ċaħdet l-argumenti ta’ Alcoa fl-intier tagħhom (40).

(69)

L-istedina tal-Kummissjoni sabiex jiġu ppreżentati kummenti dwar iż-żewġ deċiżjonijiet li jinfetaħ il-proċediment ta’ investigazzjoni formali qanqlet reazzjonijiet min-naħa ta’ Alcoa u minn partijiet terzi. Hawnhekk huwa inkluż biss is-sommarju tal-kummenti li jappartjenu lil Alcoa.

(70)

Skont Alcoa, it-tariffa hija intiża biex tindirizza falliment tas-suq, u b’mod partikolari l-inkapaċità tas-suq tal-enerġija elettrika li ġie liberalizzat dan l-aħħar li jforni prezzijiet kompetittivi minħabba l-qawwa tas-suq tal-operaturi tradizzjonali. Dan il-falliment tas-suq għandu jkun partikolarment evidenti f’Sardegna. F’dawn iċ-ċirkostanzi, kienu jkunu meħtieġa inizjattivi ta’ azzjoni regolatorja, anke taħt forma ta’ skemi tariffarji, biex jakkumpanjaw it-transizzjoni mill-monopolju għal kompetizzjoni sħiħa.

(71)

L-analiżi ġuridika ta’ Alcoa tinsisti fuq il-fatt li t-tariffa ma tikkostitwix għajnuna fit-tifsira tal-Artikolu 87(1) tat-Trattat KE, minħabba li ċ-ċirkostanzi li ġġustifikaw id-deċiżjoni tal-1996 li ma jkunx hemm għajnuna fil-każ ta’ Alumix kienu jkunu xorta waħda validi. B’mod partikolari, it-tariffa ma kinetx tagħti vantaġġ, il-metodu ta’ finanzjament tagħha ma kinetx tinvolvi trasferiment ta’ riżorsi tal-Istat u, meta wieħed jikkunsidra il-karatteristiċi tal-kummerċ tal-aluminju primarju, it-tariffa ma kinetx tinċidi fuq il-kummerċ intrakomunitarju, u lanqas toħloq distorsjoni tal-kompetizzjoni.

(72)

Barra minn hekk Alcoa ssostni li anke jekk il-miżura kienet ikklassifikata bħala għajnuna mill-Istat, it-tariffa ta’ Sardegna kienet tkun kompatibbli mar-regoli ta’ għajnuna reġjonali mill-Istat.

(73)

Alcoa tissottometti li t-tariffa toffri rimedju għall-falliment tas-suq, li ma tikkostitwix għajnuna mill-Istat, li f’kull każ kienet tikkostitwixxi għajnuna diġà eżistenti u mhux għajnuna ġdida u li l-prinċipju ta’ aspettativi leġittimi kien jipprekludi l-irkupru.

(74)

Alcoa tipprovdi ħafna informazzjoni dwar il-produzzjoni u l-kummerċ tal-aluminju. Il-produzzjoni tal-aluminju primarju (smelting) huwa l-iktar proċess li jikkonsma enerġija mill-proċessi kollha (b’konsum ta’ 15-il KWh għal kull kilo ta’ aluminju). Fil-livell dinji, il-produzzjoni ta’ aluminju primarju fl-2006 kienet ta’ madwar 33,7 miljun tunnellata, li minnhom 4,5 miljuni biss kienu prodotti fiż-ŻEE. L-UE 25 u ż-ŻEE huma importaturi netti sinifikanti tal-aluminju primarju. Fl-2006 l-UE 25 importat 4,7 miljun tunnellata u huwa previst li l-importazzjonijiet se jilħqu l-5,5 miljun tunnellata fl-2010. Fl-2006 l-industrija tal-aluminju fl-UE 25 kienet timpjega 106 000 persuna direttament (41) u madward 300 000 persuna indirettament. Fiż-żmien meta Alcoa ppreżentat il-kummenti tagħha, fl-UE 25 kienu joperaw 22 funderija tal-aluminju primarju (31 fiż-ŻEE), u kollha f’kapaċità sħiħa.

(75)

L-aluminju primarju huwa prodott bażiku u l-prezz ta’ referenza tiegħu huwa stabbilit fil-Metal Exchange ta’ Londra. Iż-żewġ funderiji Taljani ta’ Fusina u Portovesme jipproduċu madwar 200 000 tunnellata. Skont Alcoa, din il-produzzjoni limitata mhix kapaċi jkollha effett fuq il-prezzijiet tal-aluminju primarju.

(76)

L-enerġija elettrika hija l-ispiża prinċipali għall-produzzjoni tal-aluminju primarju. Skont Alcoa il-funderiji jistgħu jiffunzjonaw biss jekk ikunu ġew konklużi ftehimiet fit-tul mal-produtturi tal-enerġija elettrika. Ftehimiet fit-tul li huma cost-based għad jistgħu isiru ma bejjiegħa li huma disposti jagħmlu dan, kif juri l-ftehim stipulat minn Alcoa fl-Islanda (42). Madanakollu, skont Alcoa fin-nuqqas ta’ ftehimiet kuntrattwali li huma cost-based il-funderiji kellhom jagħlqu. Mill-2003 ‘l hawn, fl-UE 25 għalqu tliet funderiji għal din ir-raġuni u ġew imħabbra pjani oħra ta’ għeluq. Alcoa tikkonkludi li mingħajr il-proroga tat-tariffa, kienet tkun sfurzata tagħlaq fil-pront iż-żewġ impjanti Taljani f’Fusina (Veneto) u Portovesme (Sardegna).

(77)

Alcoa tenfasizza li l-gvernijiet ta’ diversi Stati Membri qed jinkoraġġixxu li jiġu konklużi kuntratti ta’ fornitura fit-tul li huma cost-based bejn il-konsumaturi industrijali u l-produtturi tal-enerġija elettrika, fid-dawl tal-fatt li s-swieq tal-elettriku mhux qed jiffunzjonaw kif suppost. Dawn is-soluzzjonijiet huma kkunsidrati meħtieġa bħala miżuri temporanji biex jiggarantixxu prezzijiet ekwi u biex jiġi evitat l-għeluq fl-industrija. Alcoa tipprovdi deskrizzjoni qasira tal-miżuri adottati minn: il-Finlandja (konsorzji li jinvestu f’reattur nukleari ġdid, b’off-take rights bi prezz marbut mal-ispejjeż tal-produzzjoni), il-Ġermanja (skont ta’ 35-50 % fuq l-ispejjeż ta’ trażmissjoni, kif ukoll tnaqqis fil-ħlas relatat mal-enerġija rinnovabbli għall-utenti industrijali kbar), Spanja (tariffa regolati), Franza (konsorzji tal-utenti l-kbar li qed jinvestu f’impjanti nukleari ġodda, tariffi “ta’ ritorn” regolati), l-Isvezja (konsorzji għal investimenti f’impjanti ġodda), il-Belġju (konsorzju għall-akkwisti).

(78)

Alcoa tenfasizza li l-istess Kummissjoni tirrikonoxxi, fl-inkjesta dwar is-settur tal-enerġija (43) li s-swieq tal-elettriku fl-Ewropa ma jiffunzjonawx kif suppost. Alcoa wkoll telenka sensiela ta’ inizjattivi adottati jew imħabbra mill-Kummissjoni fis-settur tal-enerġija, bħall-ħidma tal-High Level Group dwar l-Enerġija, il-kompetittività u l-Ambjent (44).

(79)

Alcoa tinsisti li t-tariffa mhix għajnuna mill-Istat minħabba li: (a) ma hu verifikat ebda tibdil sinifikanti fiċ-ċirkustanzi li wasslu lill-Kummissjoni biex tikkonkludi li t-tariffa Alumix ma kinetx tagħti vantaġġ; b’mod partikolari il-prezz imħallas minn Alcoa jkompli jkun koerenti mal-parametri indikati mill-Kummissjoni fid-deċiżjoni Alumix; (b) il-miżura ma toħloqx distorsjoni fil-kompetizzjoni u għandha effetti fuq il-kummerċ intrakomunitarju; u (c) skont il-każistika tal-qrati Komunitarji, il-miżura ma tinvolvix it-trasferiment ta’ riżorsi Statali.

(80)

Alcoa tgħid li fl-evalwazzjoni tal-preżenza ta’ vantaġġ, huwa importanti ħafna li jiġi stabbilit jekk il-prezz imħallas lil Alcoa kienx inqas għal dak normali tas-suq. Alcoa tinsisti li l-prezz speċjali huwa ekwilvalenti għal dak li l-impriża kieku kellha tħallas f’kundizzjonijiet normali tas-suq, jew inkella f’suq totalment kompetittiv. Fil-każ Alumix, il-Kummissjoni kienet waslet għall-konklużjoni li, f’suq totalment kompetittiv, fornitur tal-enerġija elettrika privat kien ibigħ l-enerġija lill-aħjar klijenti tiegħu għall-ispiża marġinali miżjuda b’kontribuzzjoni żgħira għall-ispejjeż fissi u li l-Istat seta’ jiffissa tariffi bbażati fuq l-istess kriterji. Skont Alcoa, il-każ preżenti jrid jiġi ttestjat fuq jekk il-prezzijiet imħallsa minn Alcoa kinux iktar jew inqas mill-ispejjeż marġinali tal-fornitur tal-enerġija elettrika (miżjuda b’kontribuzzjoni żgħira għall-ispejjeż fissi). Alcoa tippreżenta l-kalkoli biex issostni din it-teżi.

(81)

Kemm għal Sardegna kif ukoll għall-Veneto, Alcoa tutilizza l-prezzijiet minimi IPEX (EUR 20,2 u EUR 21,0 MWh fl-2005 u fl-2006) bħala approssimazzjoni tal-ispejjeż marġinali tal-ġeneraturi, minħabba li ebda fornitur ma kien lest ibiegħ l-enerġija fis-swieq immedjati bi prezzijiet inqas mill-ispejjeż marġinali tagħhom u għalhekk il-prezzijiet immedjati minimi kienu jkunu iktar mill-ispejjeż marġinali għall-produzzjoni. Skont il-kumpanija huwa possibbli tikkonferma l-affidabbiltà tal-prezzijiet minimi ta’ hawn fuq billi wieħed jikkomparahom mal-ispejjeż marġinali standard għall-impjanti tal-elettriku mħaddma bil-faħam, li Alcoa tikkalkula EUR 20/MWh.

(82)

Fil-qosor, skont Alcoa, fil-Veneto kif ukoll f’Sardegna il-metodi indikati fil-premessi (80) u (81) għandhom jikkonfermaw li l-prezzijiet imħallsa minn Alcoa huma koerenti mal-kriterji stipulati fid-deċiżjoni Alumix.

(83)

Alcoa tikkontesta l-użu preżunt min-naħa tal-Kummissjoni tal-prezzijiet medji IPEX bħala parametru biex tevalwa l-preżenza ta’ vantaġġ. Alcoa tissottometti li l-prezz medju IPEX mhuwiex rappreżentattiv tal-prezz imħallas minn konsumatur industrijali kbir bħal Alcoa, li tikkonsma l-elettriku 24 siegħa kuljum u li ma takkwistax l-elettriku fis-suq immedjat, iżda tikkonkludi kuntratt bilaterali għal fornitura fit-tul.

(84)

Barra minn hekk, Alcoa tissottometti li ENEL tgawdi minn pożizzjoni dominanti fil-forniment tal-enerġija elettrika kważi kullimkien fl-Italja. F’Sardegna, b’mod partikolari, ENEL hija protetta mill-kompetizzjoni permezz ta’ fornituri li mhumiex Sardi b’riżultat tal-kapaċità limitata ta’ interkonnettività bejn Sardegna u l-Italja kontinentali. Għaldaqstant fl-Italja għalissa la s-suq immedjat u lanqas is-suq għal ftehimiet ta’ forniment fit-tul ma huma kkaratterizzati minn struttura effettiva kompetittiva. Għalhekk, il-prezzijiet applikati minn ENEL lil Alcoa jirriflettu l-prezzijiet li normalment jipprevalu f’suq totalment kompetittiv f’Sardegna u fil-Veneto.

(85)

Fl-aħħar, Alcoa tissottometti li l-prezzijiet li ħallset fl-Italja għadhom jikkonformaw għal kollox mal-kriterji ffissati mill-Kummissjoni fid-deċiżjoni Alumix u jirriflettu b’mod preċiż dak li jiġri kieku s-suq kellu jiffunzjona kif suppost. Għaldaqstant, Alcoa mhix tibbenefika minn vantaġġ li ma kinetx tibbenefika minnu f’suq totalment kompetittiv.

(86)

Alcoa tissottometti li t-tariffa ma għandha ebda impatt fuq il-kummerċ intrakomunitarju u ma tistax tgħawwġ il-kompetizzjoni. Il-prezz tal-aluminju primarju huwa stabbilit mill-Metal Exchange ta’ Londra u l-varjazzjonijiet fl-ispejjeż tal-produzzjoni lokali ma jittraduċux f’differenzi fil-prezz. Il-produzzjoni tal-aluminju primarju fl-Italja hija tant baxxa, skont Alcoa, li ma tistax tagħmel impatt fuq l-prezzijiet dinjin.

(87)

It-talba għall-aluminju primarju fl-UE 25 żdiedet b’mod kostanti (it-talba żdiedet bi 42 % bejn l-1996 u l-2005). Madanakollu, il-produzzjoni Ewropea ma segwietx bl-istess pass. Fl-2004 41 % biss tad-domanda tal-UE 25 kienet koperta mill-produzzjoni fl-UE 25 meta mqabbel ma’ 50 % fl-1996. Madanakollu kien hemm defiċit ta’ produzzjoni dejjem jiżdied fl-UE, filwaqt li t-talba baqgħu jissodisfawha esportazzjonijiet minn pajjiżi terzi.

(88)

Alcoa tikkontendi li jekk l-industrija tal-aluminju fl-Italja tisparixxi, ebda operatur ġdid Taljan jew mill-UE ma jista’ jissostitwixxi l-kapaċità li tkun għalqet fl-Italja, minħabba li l-impjanti fl-UE diġà qed joperaw f’kapaċità sħiħa u, meta wieħed jikkunsidra li l-prospettivi fit-tul huma inċerti rigward id-disponibbiltà ta’ enerġija elettrika bi prezzijiet raġonevoli, ebda produttur ġdid jew li diġà jeżisti ma jkollu l-inċentiv li jkabbar il-kapaċità tiegħu.

(89)

Barra minn hekk, Alcoa tgħid li l-interessi tal-produtturi Ewropej l-oħra mhumiex mhedda jekk jitkomplew it-tariffi fl-Italja, minħabba li dawn iwasslu l-enerġija elettrika bi prezz li huwa marġinalment biss irħas mill-prezz medju peżat li jħallsu l-produtturi tal-aluminju primarju fl-EU 25.

(90)

Tqabbil tat-tariffi medji tal-funderiji

(91)

Alcoa tibbaża fuq il-każistika Preussen-Elektra  (45) u Perle  (46) biex tissostanzja t-teżi li l-miżura fil-kwistjoni mhix iffinanzjata minn riżorsi Statali. Alcoa tgħid li l-fondi meħtieġa għall-finanzjament tat-tariffa huma trasferiti minn entitajiet privati (l-utenti tal-enerġija elettrika) lil entità privata (Alcoa), filwaqt li r-rwol tal-Istat huwa limitat għall-adozzjoni ta’ liġi li timponi l-ħlas tal-ammonti ta’ flus mitluba, mingħajr ebda poter diskrezzjonali li jiddisponi mill-fondi għajr fl-implimentazzjoni tal-iskema prevista mill-liġi. B’mod partikolari, skont Alcoa, il-Cassa Conguaglio ma teżerċita ebda kontroll fuq il-fondi u hija sempliċement intermedjarju tal-kontabbiltà.

(92)

Barra minn hekk Alcoa tissottometti li anke jekk wieħed jikkunsidra t-tariffa bħala għajnuna mill-Istat, tali miżura kienet tkun “għajnuna eżistenti” iktar milli “għajnuna ġdida”.

(93)

Alcoa tgħid li d-deċiżjoni Alumix ma kinetx limitata fiż-żmien u l-applikabbiltà tagħha ma waqfitx fil-31 ta’ Diċembru 2005. Skont Alcoa, it-teżi tal-Kummissjoni li “bidla fiċ-ċirkostanzi” qassret l-effettività tad-deċiżjoni Alumix ma treġix minħabba li la l-liberalizzazzjoni tas-suq u lanqas ir-rwol mgħoti lill-Cassa Conguaglio ma jwasslu għal kambjament sostanzjali rigward il-vantaġġ (jew pjuttost, in-nuqqas ta’ vantaġġ) li jirriżulta mill-iskema Alumix. Alcoa kompliet tħallas l-istess prezz nett wara r-riformi u dan il-prezz ma kienx jagħti vantaġġ lix-xerrej tal-enerġija, kif inhu rikonoxxut fid-deċiżjoni Alumix. Għaldaqstant ir-riformi ma kinux jikkostitwixxu “bidla fiċ-ċirkostanzi” u għalhekk dan irendi d-deċiżjoni Alumix invalida. Rigward ir-rwol mogħti lill-Cassa Conguaglio, skont Alcoa il-kambjament kien wieħed purament amministrattiv li ma kellux impatt fuq is-sustanza tal-mekkaniżmu.

(94)

Barra minn hekk Alcoa tiddikjara li anke jekk wieħed jammetti li kien hemm kambjament fiċ-ċirkustanzi, il-kumpanija xorta waħda kien ikollha dritt għal trattament ta’ “għajnuna eżistenti” fl-ambitu tal-Artikolu 1(b) u (v), l-ewwel sentenza tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 (47) (miżuri li saru għajnuna minħabba l-evoluzzjoni tas-suq komuni). Dan tikkonfermah il-każistika taċ-Ċentri ta’ Koordinament fil-Belġju  (48). Il-Qorti fil-fatt stabbiliet li, ladarba l-Kummissjoni kienet iddeċidiet li skema ta’ għajnuna partikolari ma kinetx tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat, l-uniku mod kif din setgħet tiġi evalwata mill-ġdid huwa billi ssegwi r-regoli dwar l-għajnuniet eżistenti, u l-effet tal-evalwazzjoni mill-ġdid jista’ jkun biss pro futuro.

(95)

Skont Alcoa huwa irrelevanti jekk il-liberalizzazzjoni tas-swieq tal-enerġija saritx wara li l-Kummissjoni kienet adottat id-deċiżjoni Alumix, ladarba l-liberalizzazzjoni ma kellhiex impatt fuq ir-raġunament bażi wara l-konklużjoni ta’ non-għajnuna (il-fatt li l-prezzijiet ikopru l-ispejjeż marġinali) u ma setgħetx tikkawża bidla fil-karattru tal-miżura. Għaldaqstant il-Kummissjoni ma tistax tinvoka l-Artikolu 1(b), (v), it-tieni sentenza, tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 (49), biex tiddikjara l-miżura “għajnuna ġdida”. Barra minn hekk, anke jekk wieħed jassumi li l-liberalizzazzjoni lagħbet parti, Alcoa ssostni li, abbażi tal-każistika Alzetta  (50) il-Kummissjoni ma setgħetx tibbaża fuq l-Artikolu 1(b), (v), it-tieni sentenza tar-Regolament 659/1999.

(96)

Barra minn hekk, il-liberalizzazzjoni tas-suq tal-enerġija elettrika kienet saret qabel l-adozzjoni tar-Regolament Nru. 659/1999. Għalhekk dan tal-aħħar ma jistax jiġi applikat għal miżuri fis-settur tal-elettriku anke jekk dawn saru għajnuna bħala riżultat tal-liberalizzazzjoni; tali miżuri jaqgħu taħt l-Artikolu 1(b)(v), l-ewwel sentenza tar-Regolament (KE) Nru 659/1999 (għajnuna eżistenti) u taħt il-ġurisprudenza tal-Qorti rigward Alzetta.

(97)

Alcoa tkompli tissottometti li anke jekk l-iskema preżenti ma kellhiex tkun ikkunsidrata għajnuna eżistenti, il-kumpanija xorta waħda kien ikollha d-dritt tinvoka l-aspettattivi leġittimi, meta wieħed jikkunsidra l-investimenti kbar li għamlet Alcoa fiż-żewġ entitajiet bil-ftehim li t-tariffa ma kinetx tikkostitwixxi għajnuna u anke minħabba l-eżistenza ta’ prassi f’deċiżjonijiet preċedenti tal-Kummissjoni li jindikaw marġini ta’ diskrezzjoni fl-applikazzjoni tat-“trattament tal-għajnuna eżistenti”, b’mod partikolari d-deċiżjoni tal-Kummissjoni rigward l-iskema ta’ allokazzjonijiet f’eżenzjonijiet mit-taxxa għal stabbiliment barra mill-pajjiż (51).

(98)

Alcoa tinsisti li, fi kwalunkwe każ, safejn għandu x’jaqsam l-impjant ta’ Sardegna, il-miżura kkontestat tissodisfa r-rekwiżiti għall-għoti ta’ għajnuna reġjonali.

(99)

Alcoa tiddeskrivi l-iżvantaġġi reġjonali ta’ Sardegna u l-problemi tal-industriji li jikkunsmaw ħafna elettriku li ġejjin min-nuqqas ta’ interkonnettività fil-forniment tal-enerġija elettrika ta’ Sardegna u mill-eżistenza ta’ duopoli ENEL/ENDESA li tgħawweġ il-proċess normali ta’ kompetizzjoni u żżomm il-prezzijiet għoljin anke għall-utenti l-kbar. It-tariffa għandha l-għan li tirrimedja dan l-iżvantaġġ.

(100)

Alcoa tenfasizza li l-għeluq tal-funderiji kien ikollu, bħala effett immedjat, it-telf ta’ 2 500 impjieg. Madanakollu, kien ikun hemm anke effett indirett fuq eluf ta’ impjiegi oħra minħabba l-pożizzjoni ta’ Alcoa waħda mill-kumpaniji li l-iktar iħaddmu nies fir-reġjun. L-impatt kien ikun iktar drammatiku fil-każ ta’ għeluq immedjat, b’kuntrast ma’ eliminazzjoni gradwali tal-attività.

(101)

Alcoa ssostni li t-tariffa twieġeb għar-rekwiżi tal-proporzjonalità, għall-fatt li hija limitata għall-bżonn li tindirizza l-falliment tas-suq (in-nuqqas ta’ suq kompetittiv f’Sardegna) u l-prezz huwa konformi mal-medja peżata tal-prezzijiet tal-elettriku li jħallsu funderiji oħrajn fl-UE 25.

(102)

Skont Alcoa ma ġiex ippruvat in-nuqqas ta’ karatteristika ta’ tnaqqis gradwali tat-tariffa. Dan għandu jiġi vvalutat imqabbel mal-ispejjeż marġinali tal-fornituri; biex turi li t-tariffa mhix qed tonqos, il-Kummissjoni jeħtiġilha tipprova żieda f’dawn l-ispejjeż. Rigward il-limitu massimu ta’ 4 % fiż-żieda inkrementali, ikkontestata mill-Kummissjoni, li ma jiggarantix it-tnaqqis tat-tariffa, Alcoa ssostni li huwa normali li l-prezz jibqa’ fiss għal ċertu perjodu. Barra minn hekk, limitu massimu għandu jirrifletti tendenza normali, u ma jieħux kont ta’ avvenimenti annormali, bħaż-żieda eċċezzjonali fi-prezzijiet taż-żejt. Fl-aħħar mill-aħħar Alcoa tosserva li l-Kummissjoni rrikonoxxiet it-tnaqqis ta’ mekkaniżmu li żamm il-vantaġġ għal bejn erba’ u ħames snin u imbagħad beda jonqos gradwalament (52).

(103)

Alcoa hija tal-fehma li t-tariffa hija transitorja għaliex ġiet iffissata għal sakemm tiġi eliminata l-problema tal-interkonnettività mat-territorju ewlieni (x’aktarx fl-2010). Barra minn hekk, it-teżi tal-Kummissjoni li skontha l-miżura ilha fis-seħħ għal iktar minn ħames snin mhix fondata meta wieħed iqis li s’issa t-tariffa ma kinetx tikkostitwixxi għajnuna.

(104)

Fl-aħħar, Alcoa ssostni li l-linji gwida tal-2007 dwar l-għajnuna reġjonali mill-Istat għall-2007-2013 (53) mhumiex applikabbli fis-sustanza minħabba li t-tariffa ingħatat qabel l-2007 u għalhekk trid tiġi evalwata b’konformità mal-linji gwida dwar l-Għajnuna Nazzjonali Reġjonali tal-1998 (54) kif indikat fid-dispożizzjonijiet transitorji tal-linjigwida tal-2007.

(105)

Kompetitur ta’ Portovesme Srl (55) ippreżenta analiżi tat-tariffa Alumix, u kkonkluda li t-tariffi preferenzjali kollha applikati mill-Italja f’Sardegna abbażi tad-Digriet tal-2004 jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat illegali li ma jistgħux jiġu awtorizzati bħala għajnuniet għall-funzjonament tar-reġjuni u għandhom jiġu ddikjarati inkompatibbli.

(106)

Żewġ assoċjazzjonijiet ta’ produtturi tal-aluminju jissottomettu li t-tariffi huma meħtieġa biex ma jippermettux id-delokalizzazzjoni tal-industrija barra mill-UE sakemm jinstabu soluzzjonijiet fit-tul.

(107)

Il-kompetitur ta’ Portovesme Srl imsemmi fil-premessa (105) talab lill-Kummissjoni biex tikkunsidra l-kontribut tiegħu fil-Każ C 13/06 (56), anke fl-evalwazzjoni ta’ dan il-każ. Mill-ġdid il-kumpanija tikkonkludi li t-tariffi għandhom jiġu ddikjarati inkompatibbli.

(108)

L-Italja talbet lill-Kummissjoni biex ma tiħux kont ta’ dawn il-kummenti, li hi tikkunsidra mhux pertinenti, peress li l-każ C13/06 ma jikkonċernax l-istess materja: il-miżuri li ġew eżaminati fil-każ C13/06 kienu jikkostitwixxu għajnuna ġdida filwaqt li t-tariffa Alcoa kienet l-estensjoni ta’ miżura eżistenti. Barra minn hekk, it-tielet parti interessata, li mhux produttur tal-aluminju, ma tkunx effettwata direttament mill-miżura favur Alcoa.

(109)

Il-Kummissjoni ma tistax taċċetta t-talba tal-Italja. Il-fatt li t-tariffa għandha sfond storiku differenti minn tariffi oħrajn ma tnaqqasx ir-relevanza tal-kummenti dwar il-kwistjoni, sakemm dawn jindirizzaw mistoqsijiet relevanti bħall-karattru tal-għajnuna tal-Istat rigward it-tariffi tal-elettriku f’Sardegna, il-kontribut tagħhom għall-iżvilupp reġjonali u l-impatt tagħhom fuq il-kompetizzjoni. Barra minn hekk, fil-kwadru ta’ investigazzjoni rigward Artikolu 88(2), tat-Trattat KE, m’hemmx bżonn li parti terza tkun milquta direttament u individwalment mill-miżura li dwarha tippreżenta l-kummenti tagħha.

(110)

L-Italja tenfasizza li s-suq tal-enerġija elettrika fl-UE għadu mhux totalment kompetittiv, ħaġa li tirrikonoxxi l-istess Kummissjoni. L-impriżi, b’mod partikolari dawk li jikkunsmaw ħafna elettriku, ma jistgħux jakkwistaw elettriku b’kundizzjonijiet komparabbli fid-diversi Stati Membri.

(111)

Fl-Italja minkejja l-liberalizzazzjoni tas-settur, jeżistu nuqqasijiet strutturali (pereżempju interkonnettività insuffiċjenti) li jissarrfu fi prezzijiet għoljin għall-enerġija u fi struttura tas-suq ikkonċentrata li tagħmilha diffiċli għall-klijenti eliġibbli biex jagħżlu l-fornitur tagħhom tal-enerġija elettrika. Il-problemi huma partikolarment akuti f’Sardegna, fejn jeżistu biss żewġ fornituri. Għaldaqstant, l-Italja ssostni li sistema tariffarja li tirrifletti l-profil tad-domanda għandha tkun ikkunsidrata ġġustifikata bħala miżura regolamentarja li tixbaħ il-mekkaniżmi li suppost joperaw f’suq totalment kompetittiv. Dan l-intervent għandu jirrestawra l-bilanċ fil-kundizzjonijiet bejn l-impriżi li jikkunsmaw ħafna elettriku u li joperaw fid-diversi Stati Membri.

(112)

Rigward Alcoa, l-Italja tissottometti li t-tariffa Alumix oriġinali stabbilita mid-Digriet tal-1995 kienet ġiet dikjarata mill-Kummissjoni li ma tikkostitwix għajnuna mill-Istat minħabba li kienet relatata b’mod oġġettiv mal-profil tal-konsum tal-funderija u kienet tirrifletti l-ispeċifiċità tal-forniment u tad-domanda (supply and demand) tal-enerġija fir-reġjuni kkonċernati.

(113)

Skont l-Italja, id-Digriet tal-2004 huwa bbażat fuq l-istess elementi ta’ fatt li wasslu lill-Kummissjoni biex tikkonkludi li ma kienx hemm għajnuna mill-Istat, filwaqt li jittieħed kont ukoll tal-kriżi attwali fl-industrija metallurġika f’Sardegna. Id-differenza bejn is-sistema l-qadima u dik ġdida tirrigward biss l-“istruttura tariffarja”. L-Italja tgħid li dawn il-bidliet saru neċessarji wara t-tnedija tas-suq intern tal-enerġija u sabiex tiġi ggarantita n-“newtralità tariffarja”.

(114)

B’mod iktar speċifiku, l-Italja tissottometti li t-tariffa Alcoa ma tinqabadx mill-projbizzjoni tal-Atikolu 87(1) tat-Trattat KE, minħabba li ma tinvolvix it-trasferiment ta’ riżorsi Statali u mhix kapaċi tgħawweġ il-kompetizzjoni lanqas tagħmel impatt fuq il-kummerċ intrakomunitarju. In-natura ta’ non-għajnuna tal-iskema tariffarja kienet ir-raġuni għaliex l-Italja deherilha li ma kienx neċessarju li tinnotifika d-Digriet fl-2004. L-Italja tissottometti li, f’kull każ, wara l-ftuħ tal-investigazzjoni profonda, l-Italja waqfet tapplika d-Digriet tal-2004 għal Alcoa.

(115)

Rigward l-intervent tar-riżorsi Statali l-Italja tgħid li s-sistema tariffarja hija perfettament komparabbli ma’ dik li, fil-kawża Preussen-Elektra, il-Qorti tal-Ġustizzja kienet iddikjarat li ma kinetx tinvolvi riżorsi tal-Istat. Il-Cassa Conguaglio, bħala “korp ta’ sistema ta’ kontabbiltà teknika” ma tistax tqassam ir-riżorsi finanzjarji li tamministra kif trid hi. Il-fatt li l-AEEG u l-Ministeru tal-Finanzi jistgħu jeżerċitaw ċertu kontroll fuq l-attività tal-Cassa Conguaglio ma jfissirx li l-Istat jista’ jiddisponi liberament minn dawk ir-riżorsi.

(116)

Rigward l-impatt fuq il-kummerċ intrakomunitarju, l-argumenti li ġew ippreżentati mill-Italja huma identiċi għal dawk ta’ Alcoa (ara (86)-(90)).

(117)

Skont l-Italja, f’kull każ it-tariffa applikabbli f’Sardegna tista’ tkun ikkunsidrata kompatibbli mas-suq komuni bħala għajnuna reġjonali abbażi tal-kunsiderazzjonijiet li ġejjin. L-imperfezzjonijiet tas-suq tal-elettriku rigward l-enerġija elettrika f’Sardegna jikkostitwixxu żvantaġġ reġjonali, li t-tariffa tfittex li telimina. It-tariffa għandha riperkussjonijiet pożittivi fuq l-impjiegi u ż-żamma tal-fibra soċjali u ekonomika tal-gżira. Hija proporzjonali għall-iżvantaġġi li qed jiffaċċja l-benefiċjarju, għal żmien qasir u transitorju.

(118)

L-Italja dehrilha li ma kienx neċessarju li tinnotifika taħt ir-regoli dwar l-għajnuna mill-istat il-proroga tat-tariffa mid-dispożizzjoni tal-Artikolu 11(11) tal-Liġi 80/2005 bl-argument li l-miżura tkompli ma tikkostitwix għajnuna mill-Istat. Tabilħaqq l-Italja ssostni li l-proroga ta’ miżura li ma tikkostitwix għajnuna hija differenti minn proroga ta’ miżura li tikkostitwixxi għajnuna, biss fis-sens li din tal-aħħar tista’ tiġi kkunsidrata għajnuna ġdida.

(119)

Bħal Alcoa, l-Italja hi tal-fehma li d-deċiżjoni Alumix ma kinitx limitata fiż-żmien Din kienet intenzjonata hekk u turi li l-Kummissjoni nnifisha kienet ammettiet li t-tariffa kienet teħtieġ li tkun miżura fit-tul. L-Italja issostanzjat dan l-argument billi rreferiet għall-paragrafu fid-deċiżjoni Alumix fejn il-Kummissjoni tiddikjara li “r-ristrutturazzjoni u t-twassil tal-operat ta’ Alumix għall-vjabbiltà jassiguraw li l-iżvilupp ta’ dawn iż-żewġ żoni ma jkunx fil-qosor iżda fit-tul”.

(120)

L-Italja tgħid li t-tariffa ma tinvolvix vantaġġ, għall-istess raġunijiet diġà żviluppati minn Alcoa u ppreżentati fi (80) - (85), li m’għandhiex impatt fuq il-kummerċ (ara (86) - (90) u li ma tinvolvix trasferiment ta’ riżorsi tal-Istat (ara (115)).

(121)

L-Italja tirreferi għall-kapaċità żejda fil-ġenerazzjoni tal-elettriku li hi prevalenti f’Sardegna u tenfasizza li f’tali sitwazzjoni normalment Alcoa kien ikollha ħafna saħħa biex tinnegozja u tieħu prezz kompetittiv ftit biss ogħla mill-prezz tal-produzzjoni marġinali tal-produttur. Il-fatt li dan mhux possibbli f’Sardegna huwa dovut, skont l-Italja, għall-imġieba tal-operatur dominanti, li jista’ jiffissal-prezz f’Sardegna u m’għandu ebda interess kummerċjali li jbiegħ bi prezz irħas, meta jaf li Alcoa ma tistax takkwista l-elettriku li teħtieġ minn x’imkien ieħor. Barra minn hekk, f’sitwazzjoni ta’ duopolju (ENEL u ENDESA, illum E.ON (57), iż-żewġ operaturi jista’ jkollhom interess japplikaw prezz ogħla minn dak li hu l-aħjar ekonomikament, sabiex jevitaw li jinħoloq “eżempju ħażin” għall-kumplament tal-Italja. Minħabba s-saħħa kbira li kellha fis-suq l-ex kumpanija molopolistika ENEL (58), l-Italja tikkonkludi li m’hemmx differenza sostanzjali bejn il-prezz mogħti lil Alcoa f’sitwazzjoni ta’ monopolju (approvat mill-Kummissjoni f’Alumix) u t-tariffa applikabbli fil-kundizzjonijiet tas-suq, ferm imperfett, tal-lum.

(122)

L-Italja tikkontesta wkoll ir-referenza għall-prezzijiet medji IPEX għall-istess raġunijiet spejagati fil-premessa (83).

(123)

Barra minn hekk, l-Italja ssostni li l-argumenti ekonomiċi li fuqhom hija bbażata d-deċiżjoni Alumix baqgħu l-istess matul is-snin. Għaldaqstant, m’hemm xejn ġdid fil-proroga tat-tariffa u ma tistax tiġi kkunsidrata bħala għajnuna ġdida. Minn naħa l-oħra mhux korrett li l-miżura tiġi kklassifikata bħala għajnuna illegali.

(124)

L-Italja ssostni li, fil-valutazzjoni tagħha, il-Kummissjoni kellha tikkunsidra wkoll il-konklużjonijiet tal-ewwel rapport tal-High Level Group on Energy, Competitiveness and the Environment, li jiddistingwi żewġ fatturi ġodda li llimitaw il-produzzjoni tal-aluminju f’dawn l-aħħar snin, jiġifieri il-globalizzazzjoni tas-suq ta’ referenza għall-aluminju u t-tnedija tas-suq intern tal-enerġija.

(125)

B’mod partikolari, il-kwistjoni tal-ispejjeż għolja tal-elettriku għall-produzzjoni tal-aluminju f’Sardegna u fil-Veneto, li hija rikonoxxuta fid-deċiżjoni Alumix, baqgħet ma ġietx solvuta mill-1996 ‘l hawn. Il-persistenza ta’ dawn iż-żewġ kwistjonijiet tiġġustifika l-proroga tat-tariffa, li f’kull każ kienet intiża bħala miżura fit-tul biex tiffavorixxi l-iżvilupp industrijali. L-Italja tenfasizza li anke ċ-ċirkustanzi l-oħra li l-Kummissjoni kkunsidrat fid-deċiżjoni Alumix baqgħu ma nbidlux, b’mod partikolari l-profili speċifiċi ta’ konsum tal-funderiji tal-aluminju u n-nuqqas ta’ liberalizzazzjoni tas-suq tal-elettriku.

(126)

L-Italja ssostni li fi stennija tal-liberalizzazzjoni sħiħa tas-suq, huwa meħtieġ li jiġu prorogati t-tariffi preferenzjali tal-elettriku u strumenti simili introdotti minn Stati Membri oħra bil-għan li jissalvagwardjaw u jsaħħu l-kompetittività tal-industrija Ewropea.

(127)

L-unika soluzzjoni fit-tul biex tnaqqas l-ispejjeż tal-elettriku, skont l-Italja, tikkonsisti fil-kostruzzjoni ta’ infrastruttura adegwata għall-ġenerazzjoni tal-enerġija elettrika u ta’ interkonnettività, li effettivament tiftaħ is-suq għal operaturi ġodda. L-Italja ssemmi l-pajp tal-gass GALSI li se jwassal il-gass naturali Alġerin lejn l-Ewropa permezz ta’ Sardegna u s-sistema ta’ kejbils fil-baħar SAPEI, li se ttejjeb l-interkonnettività mal-Italja kontinentali. Dawn l-infrastrutturi huma fil-fatt fil-fażi ta’ kostruzzjoni. Għaldaqstant l-Italja tgħid li t-tariffi jeħtieġ jibqgħu sakemm dawn l-infrastrutturi jkunu tlestew.

(128)

L-Italja tenfasizza wkoll li l-każ preżenti ma jistax jitqabbel mal-każ C 34/02, ikkwotat fid-deċiżjoni dwar il-ftuħ tal-proċediment tal-2006 biex ikun suġġerit li l-Kummissjoni kienet diġà kkonkludiet li l-interkonnettività elettrika insuffiċjenti ma kinetx tikkostitwixxi żvantaġġ reġjonali għal Sardegna. Skont l-Italja, il-każ imsemmi kien jirrigwarda għajnuniet lil impriżi żgħar u ta’ daqs medju li ma kinux jikkunsmaw ħafna enerġija u għalhekk ma jbatux daqstant in-nuqqas ta’ struttura adegwata tal-enerġija u l-imperfezzjoni tas-suq tal-elettriku f’Sardegna f’konfront ma’ impriżi bħal Alcoa.

(129)

L-Italja tindika wkoll li l-High Level Group huwa konxju tal-fatt li l-industriji elettro-intensivi bħall-industriji tal-metall bil-ħadid jew mingħajru (59) jeħtieġ li tinżamm fit-territorju tal-UE, billi titjieb il-kompetittività tagħhom u b’mod partikolari billi jkollhom aċċess preferenzjali għall-prezzijiet kompetittivi.

(130)

L-Italja tipprovdi deskrizzjoni dettaljata tal-miżuri adottati minn Stati Membri oħra, b’mod partikolari l-Ġermanja, Spanja, Franza, il-Finlandja u l-Greċja biex inaqqsu l-ispejjeż tal-enerġija elettrika tal-industriji elettro-intensivi u biex jevitaw ir-rilokazzjoni tagħhom barra mill-UE. L-Italja tirrimarka li, filwaqt li l-miżuri jistgħu jieħdu forom differenti, dawn jipproduċu l-istess effetti ekonomiċi bħat-tariffa preferenzjali Taljana, u tenfasizza li tkun ħaġa tajba jekk l-UE tarmonizza dawn il-miżuri biex toħloq livell ekwu bejn l-industriji Ewropej u l-kompetituri tagħhom f’pajjiżi terzi. Madanakollu, fit-terminu l-qasir, il-miżuri adottati mill-Italja ma kellhomx jiġu kkunsidrati bħala għajnuna u għandhom jitkejlu bl-istess mod użat għal dawk introdotti minn Stati Membri oħra.

(131)

Bħala pass preliminari, il-Kummissjoni tikkunsidra li hu meħtieġ li l-ambiti temporali u materjali tal-investigazzjoni jiġu ċċarati kif definit fid-deċiżjonijiet tal-ftuħ.

(132)

Il-ħtieġa għal din il-kjarifikazzjoni toħroġ mill-fatt li, meta d-Digriet tal-2004 daħal fis-seħħ f’April 2004, it-tariffa preferenzjali ta’ Alcoa kienet koperta minn approvazzjoni ta’ għajnuna mill-Istat (id-deċiżjoni Alumix) sa Diċembru 2005 (60).

(133)

Minħabba li hemm koinċidenza temporali bejn l-iskema Alumix u d-dispożizzjonijiet ikkontestati fl-2004, hemm bżonn li jiġi ċċarat jekk id-deċiżjoni tal-ftuħ tal-proċediment tal-2004 sfidatx l-estensjoni temporali tat-tariffa Alcoa lil hinn miż-żmien oriġinali tal-iskema Alumix (mill-1 ta’ Jannar 2006 ‘il quddiem) jew jekk sfidatx ukoll l-iskema Alumix innifisha għall-perjodu 2004-2005 minħabba t-tibdil fil-mekkaniżmu finanzjarju tagħha.

(134)

Jekk wieħed jaqra sew id-deċiżjoni nnifisha jsib li din tikkontesta, b’mod ġenerali, l-iskema tariffarja l-ġdida introdotta bid-Digriet tal-2004 favur il-benefiċjarji kkonċernati (Portovesme Srl, ILA Spa, Euroalluminia Spa u Alcoa) u ma tistax tiġi interpretata li qed tikkontesta lill-iskema Alumix innifisha. Din il-konklużjoni hija korroborata mill-osservazzjonijiet li ġejjin:

(135)

L-ewwel nett, il-valutazzjoni tal-miżura kkontestata hija globali u ma tiddistingwix bejn il-benefiċjarji. B’mod partikolari, il-pożizzjoni distinta ta’ Alcoa bħala l-benefiċjarju tat-tariffa awtorizzata Alumix mhix deskritta u lanqas ivvalutata fid-dettall.

(136)

It-tieni, l-osservazzjonijiet tal-Kummissjoni dwar id-differenza sostanzjali li hemm bejn l-iskema Alumix u l-skema tariffarja ġdida (61) għandhom l-għan biss li juru li l-konklużjonijiet fil-każ ta’ Alumix ma jistgħux ikunu estrapolati għall-iskema tariffarja ġdida, minħabba l-mekkaniżmu finanzjarju huwa differenti.

(137)

It-tielet, jekk id-deċiżjoni tal-ftuħ tal-2004 kellha l-intenzjoni li tikkontesta l-iskema Alumix oriġinali, kienet tikkwota l-bażi legali li taħtha ingħatat oriġinarjament it-tariffa oriġinali (id-Digriet tal-1995) u kienet tforni xi spjegazzjoni għalfejn il-mekkaniżmu tariffarju, kif immodifikat mill-qafas regolatorju ġdid, naqqas il-validità tal-konklużjonijiet tal-Kummissjoni f’Alumix qabel id-data tal-iskadenza tal-iskema.

(138)

Għaldaqstant, il-Kummissjoni tikkunsidra li, safejn jirrigwarda lil Alcoa, id-deċiżjoni tal-ftuħ tal-proċediment tal-2004 kienet tikkontesta l-proroga tal-iskema Alumix wara l-iskedenza tagħha fil-31 ta’ Diċembru 2005. L-ambitu temporali tal-investigazzjoni tal-2004 huwa għalhekk limitat għall-perjodu li jibda mill-1 ta’ Jannar 2006.

(139)

Madanakollu, f’dik id-data d-Digriet tal-2004 kien superat mil-Liġi Nru. 80/2005 li daħlet fis-seħħ fl-1 ta’ Jannar 2006 (ara paragrafi (48) u (142)). Għalhekk, dan id-Digriet, fis-sustanza mhux relevanti għall-finijiet ta’ din l-investigazzjoni.

(140)

It-test tad-deċiżjoni tal-ftuħ tal-2006 ma jeħtieġ ebda interpretazzjoni u mingħajr dubju jikkontesta l-proroga tat-tariffa sal-2010 stabbilita fil-Liġi Nru 80/2005 (62), mhux l-iskema Alumix innifisha.

(141)

Għal dak li jirrigwarda l-iskop temporali tal-investigazzjoni tal-2006, il-Kummissjoni tinnota li, f’dan il-każ m’hemmx koinċidenza bejn l-iskema Alumix, li skadiet f’Diċembru 2005, u l-proroga kkontestata tat-tariffa li daħlet fis-seħħ fl-1 ta’ Jannar 2006 (ara fuq paragrafu (48)). Dan huwa kkonfermat fil-paragrafu 132 tas-sentenza tal-Qorti.

(142)

Minħabba li mill-1 ta’ Jannar 2006 ‘l hawn id-Digriet tal-2004 ġie superat mil-Liġi Nru 80/2005, id-Digriet 2004 mhuwiex direttament relevanti għall-investigazzjoni. L-investigazzjoni għalhekk tiffoka fuq miżura sostantiva waħda: il-proroga tat-tariffa Alcoa mill-1 ta’ Jannar 2006 sal-31 ta’ Diċembru 2010, taħt il-Liġi Nru 80/2005 moqrija flimkien mad-dispożizzjonijiet regolamentari rilevanti adottati mill-AEEG. Madanakollu, jekk l-Italja jidrilha li, minkejja l-adozzjoni tal-Liġi Nru 80/2005 id-Digriet tal-2004 jista’ jservi ta’ bażi ġuridika għall-perjodu Jannar 2006-Ġunju 2007, il-konklużjonijiet ta’ din id-Deċiżjoni għandhom jiġu kkunsidrati relevanti anke għall-miżura introdotta bid-Digriet 2004 (63).

(143)

Fit-tifsira tal-Artikolu 87(1) tat-Trattat tal-KE miżura tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat jekk jiġu ssodisfati dawn il-kundizzjonijiet: il-miżura (a) tagħti vantaġġ ekonomiku lill-benefiċjarju; (b) tingħata mill-Istat jew minn riżorsi Statali; (c) tkun selettiva; (d) ikollha impatt fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri u hi ta’ natura tali li tagħwweġ il-kompetizzjoni fl-UE.

(144)

Kemm l-Italja kif ukoll Alcoa jsostnu li t-tariffa mhix għajnuna mill-Istat.

(145)

Bħala rimarka preliminari, il-Kummissjoni tinnota li skont l-iskema tariffarja stabbilita fl-Artikolu 11(11) tal-Liġi Nru 80/2005, l-Istat jintervjeni biex iżomm il-prezz tal-elettriku li hu ferm inqas minn dak li Alcoa setgħet takkwista (u kienet tottjeni) f’kundizzjonijiet attwali tas-suq. Kieku Alcoa kienet kapaċi takkwista dan il-prezz imnaqqas direttament minn wieħed mill-fornituri tal-elettriku fir-reġjuni kkonċernati, ma kien ikun meħtieġ ebda intervent mill-Istat. La l-Italja u lanqas Alcoa ma jikkontestaw l-asserzjoni li, fir-reġjuni kkonċernati, il-prezzijiet tas-suq kurrenti huma ogħla mill-prezz effettivament imħallas minn Alcoa grazzi għar-rimbors tal-Cassa Conguaglio.

(146)

Rigward il-metodoloġija proposta minn Alcoa biex tiġi vvalutata l-preżenza ta’ vantaġġ (jekk il-prezz preferenzjali huwiex inqas mill-prezz prevalenti f’suq totalment kompetittiv), wieħed għandu jinnota li dan l-argument diġà ma ntlaqax mis-sentenza tal-Qorti (paragrafu 71 tas-sentenza). La l-qrati tal-Komunità, lanqas fil-Kummissjoni qatt ikkunsidraw, fil-valutazzjoni tal-eżistenza ta’ vantaġġ, il-kundizzjonijiet li kieku jipprevalu f’każ ta’ suq ipotetiku li jiffunzjona aħjar. Il-kwadru ta’ riferiment dejjem ħareġ mill-kundizzjonijiet prevalenti fis-swieq attwali, kif jagħti xhieda pereżempju, il-każ tal-“ortikulturi” Olandiżi (64), li fih il-Kummissjoni applikat l-eżami tal-operatur tal-ekonomija tas-suq biex tivvaluta l-preżenza ta’ vantaġġ f’ċerti prezzijiet tal-gass.

(147)

Barra minn hekk, l-argument ta’ Alcoa jimplika li, fejn suq ma jiffunzjonax sew, ikun ġustifikabbli li Stat Membru jiffissal-prezzijiet li joħolqu simulazzjoni ta’ kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni effettiva. Jekk suq totalment kompetittiv jittieħed bħala kwadru ta’ riferiment, il-prezzijiet iffissati b’dan il-mod mill-Istat ma jagħtux vantaġġ. Din il-loġika tmur kontra l-prinċipju, ikkonsolidat sew fil-każistika Komunitarja, li “l-fatt li Stat Membru jfittex li jqarreb permezz ta’ miżuri unilaterali, il-kundizzjonijiet tal-kompetizzjoni f’settur ekonomiku partikolari għal dawk prevalenti fi Stati Membri oħra, ma jistax ineħħi minn dawn il-miżuri l-karattru ta’ għajnuna mill-Istat” (65). Il-Kummissjoni tikkunsidra li l-prinċipju ta’ hawn fuq japplika l-istess għal sitwazzjoni li fiha Stat Membru jqarreb il-kundizzjonijiet tal-kompetizzjoni għal dawk f’suq totalment kompetittiv.

(148)

Barra minn hekk, kieku ġiet segwita l-proposta ta’ Alcoa, is-sussidji mogħtija minn Stati Membri biex jimlew il-vojt bejn il-prezz negozjat liberament bejn żewġ operaturi tas-suq u l-prezz teoretiku li seta’ jinstab f’akkordju f’kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni sħiħa ma kinux jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat. Dan kien ixejjen l-iskop tal-kontroll ta’ għajnuna mill-Istat.

(149)

Alcoa ssostni madanakollu li din kienet proprju il-metodoloġija applikata mill-Kummissjoni fil-każ Alumix.

(150)

Il-Kummissjoni tfakkar li l-metodu segwit fil-każ Alumix kien jirrigwarda sitwazzjoni speċifika ħafna. F’Alumix, it-tariffa tħalliet minn ENEL, li dak iż-żmien kienet entità pubblika li kienet distributur l-elettriku f’sistema monopolistika, f’suq tal-elettriku li ma kienx għadu liberalizzat (66). Minħabba din is-sitwazzjoni, il-Kummissjoni kellha taċċerta jekk ENEL kinitx qed tbigħ bi prezz artifiċjalment baxx, jew jekk kinitx qed iġġib ruħha bħal operatur tas-suq razzjonali. Minħabba l-monopolju tal-ENEL fuq il-ġenerazzjoni u d-distribuzzjoni tal-elettriku, ma kien hemm ebda prezz tas-suq kompetittiv li għalih setgħet tirreferi l-Kummissjoni biex tivvaluta l-preżenza ta’ vantaġġ. Għaldaqstant, il-Kummissjoni fasslet metodu biex tindividwa l-prezz tas-suq teoretikament l-iktar baxx li għalih il-fornitur razzjonali seta’ jkun dispost li jbigħ lill-“aħjar klijent” tiegħu (l-ikbar konsumatur bi profil ta’ konsum ċatt) fiċ-ċirkustanzi speċifiċi tas-suq f’Sardegna u fil-Veneto. Fil-fatt fornitur razzjonali kien ifittex li jkopri mill-inqas l-ispejjeż marġinali tal-produzzjoni tiegħu, kif ukoll parti żgħira mill-ispejjeż fissi.

(151)

Madanakollu din il-metodoloġija ma tistax tiġi applikata b’mod ġeneralizzat u barra mill-kuntest oriġinali, f’sitwazzjoni li fiha il-prezzijiet mhumiex iktar iffissati minn monopolju tal-Istat, iżda huma nnegozjati liberament fuq is-suq, u l-prezz Alcoa ma jistax jiġi interpretat bħala frott ta’ tranżazzjoni kummerċjali normali, iżda jidher ċar li huwa tariffa ssussidjata. Fil-fatt b’segwitu għall-iżviluppi msemmija hawn fuq fil-premessi (39) sa (43) l-iskema m’għadhiex “tariffa” fis-sens strett tagħha, fis-sens li m’għadhiex il-prezz applikat mill-fornitur ta’ Alcoa, jew prezz nett iffinanzjat minn dan il-fornitur, iżda pjuttost il-“prezz finali” li jirriżulta minn rimbors maħruġ mill-Cassa Conguaglio rigward il-prezz imħallas lill-fornitur ta’ Alcoa. Sadanittant, l-analiżi żviluppata fid-deċiżjoni Alumix, li eżaminat l-imġieba ta’ ENEL, hija manifestament nieqsa minn kwalunkwe relevanza, kif ikkonfermat mis-sentenza tal-Qorti, partikolarment fil-paragrafu 132 tagħha.

(152)

Minħabba li l-kriterji ta’ Alumix mhumiex relevanti biex ikun ivvalutat jekk l-iskema tariffarja attwali tagħtix vantaġġ lil Alcoa, hekk ukoll huma irrelevanti l-kalkoli forniti mill-Italja u Alcoa biex juru li l-prezz għadu konformi mal-kriterji ta’ Alumix minħabba li jkopri l-ispejjeż marġinali ta’ produzzjoni ta’ ENEL.

(153)

F’kull każ, il-Kummissjoni hi tal-fehma li l-kalkoli forniti mill-Italja u minn Alcoa ma jivvalutawx baxx il-prezz li Alcoa kienet tħallas “f’kundizzjonijiet normali” f’suq totalment kompetittiv, anke jekk wieħed jammetti, u mhuwiex konċedut, li l-ispejjeż marġinali ta’ produzzjoni tal-ġeneratur jistgħu jittieħdu bħala parametru ta’ riferiment xieraq.

(154)

B’mod partikolari, il-prezzijiet minimi IPEX, li skont Alcoa jirrappreżentaw kemm kienet tħallas Alcoa “normalment” f’suq totalment kompetittiv (EUR 20) jikkorrispondu għall–ispejjeż marġinali ta’ produzzjoni tal-impjanti baseload (dawk l-iktar ekonomiċi). Madanakollu, l-elettriku minn dawn l-impjanti jinbiegħ bi prezz baxx f’ħinijiet li huma off-peak biss (67). Fis-sigħat peak, l-elettriku kollu li jiġi ġġenerat (anke dak tal-impjanti baseload) jinbiegħ bi prezz ħafna iktar għoli, minħabba li l-prezz huwa ffissat minn impjant marġinali li huwa mid-merit jew peak  (68). Alcoa tikkonsma elettriku mhux biss fil-ħin off-peak iżda 24 siegħa kuljum. Għaldaqstant, biex ikun rappreżentattiv, prezz li jirrifletti b’mod plawsibbli il-kompetizzjoni perfetta għandu jkun ta’ medja peżata, li tieħu kont tal-prezzijiet baxxi mħallsa barra mill-ħinijiet peak kif ukoll il-prezzijiet għolja mħallsa fil-ħinijiet peak.

(155)

F’Sardegna, fejn m’hemmx disponibbli gass naturali, l-impjanti li jaħdmu bil-faħam jiddeterminaw il-prezz għal 80 % mis-sena, filwaqt li l-impjanti li jaħdmu biż-żejt jiddeterminaw il-prezz għall-20 % l-oħra. Anke jekk wieħed juża l-istimi ipotetiċi ħafna ta’ Alcoa li l-ispejjeż marġinali ta’ produzzjoni għall-faħam (EUR 20/MWh) u ż-żejt (EUR 60/MWh), medja peżata ta’ dawn l-ispejjeż tkun iktar qrib it-EUR 28/MWh, u għalhekk ċifra iktar għolja mis-EUR 26/MWh attwalment imħallsa minn Alcoa. Għaldaqstant, il-Kummissjoni tikkunsidra li, għall inqas għal Sardegna, it-tariffa Alcoa hija taħt l-ispejjez marġinali ta’ produzzjoni tal-ġeneraturi tal-elettriku, u għalhekk ma tissodisfax il-kriterji ta’ Alumix, anke kieku kienu relevanti.

(156)

Alcoa u l-Italja jsostnu li l-Kummissjoni hija żbaljata meta tipproponi li jintużaw il-prezzijiet medji IPEX bħala approssimazzjoni għall-prezz tas-suq li klijenti kbar industrijali normalment iħallsu fir-reġjuni kkonċernati (ara l-premessa (83)). Madanakollu din hi rappreżentazzjoni żbaljata tar-raġunament tad-deċiżjoni tal-ftuħ tal-2006. F’dik id-deċiżjoni t-tqabbil bejn il-prezzijiet medji IPEX kien maħsub biss biex jiġġustifika d-dubji rigward l-affermazzjoni li l-prezzijiet tal-elettriku f’Sardegna kienu sostanzjalment ogħla minn dawk f’reġjuni Taljani oħra. Il-Kummissjoni ssuġġeriet li d-differenzi fil-prezzijiet medji IPEX bejn reġjun u ieħor jistgħu jkunu rappreżentattivi tad-differenzi tal-prezzijiet bilaterali.

(157)

B’mod partikolari, il-Kummissjoni qatt ma ssuġġeriet li l-prezzijiet medji IPEX setgħu ikunu stima approssimattiva tal-prezz tas-suq li Alcoa setgħet akkwistat. Fil-fatt, f’dan il-każ mhux meħtieġ li wieħed jirrikorri għal approssimazzjoni. Alcoa daħlet f’kuntratt ma’ ENEL bi prezz nominali bejn wieħed u ieħor ekwivalenti, skont l-informazzjoni disponibbli, għat-tariffa standard applikata minn ENEL għall-fornituri ta’ vultaġġ għoli. Dan il-kuntratt huwa l-parametru ta’ riferiment biex jiġi vvalutat u kkwantifikat il-vantaġġ li tgawdi l-kumpanija.

(158)

Fl-aħħar nett, it-tariffa ttaffi l-ħlasijiet li jirriżultaw mill-kuntratt mal-ENEL, u li normalment iridu jiġu inklużi fil-baġit tal-kumpanija u għalhekk, skont każistika stabbilita, il-miżura tagħti vantaġġ ekonomiku lil Alcoa (69). Il-Kummissjoni tikkunsidra li l-vantaġġ huwa ekwivalenti għall-kontribuzzjonijiet kumpensatorji imħallsa mill-Cassa Conguaglio, li jkopru d-differenza bejn il-prezz kuntrattwali u l-prezz preferenzjali. Din il-konklużjoni hija valida għall-funderiji ta’ Alcoa kemm f’Sardegna kif ukoll fil-Veneto.

(159)

Minħabba li t-tariffa preferenzjali tal-elettriku hija mogħtija esklussivament lil Alcoa, il-vantaġġ li tagħti huwa selettiv.

(160)

Skont il-każistika stabbilita vantaġġ jista’ jiġi definit bħala għajnuna mill-Istat taħt l-Artikolu 87(1) tat-Trattat tal-KE biss jekk ikum mogħti direttament jew indirettament minn riżorsi Statali (70) u attribwibbli lill-Istat (71).

(161)

Kif deskritt fil-premessa (43) it-tariffa fil-kwistjoni hija ffinanzjata minn ħlas parafiskali miġbur mill-Cassa Conguaglio permezz tal-komponent A4 tat-tariffa tal-elettriku. Dan il-ħlas huwa obbligatorju minħabba li huwa impost permezz ta’ deċiżjoni tal-AEEG li timplimenta l-liġi nazzjonali. Il-Cassa Conguaglio hija entità pubblika stabbilita bil-liġi li twettaq il-funzjonijiet tagħha abbażi ta’ struzzjonijiet preċiżi stabbiliti fid-deċiżjonijiet tal-AEEG.

(162)

Dejjem skont każistika stabbilita, ir-rendiment minn ġbir ta’ taxxa li hi obbligatorja abbażi ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali u li huwa mħallas lil entità stabbilita bil-liġi, jikkostitwixxi riżorsi Statali fis-sens tal-Artikolu 87 (1) tat-Trattat tal-KE meta dan ikun destinat għall-finanzjament ta’ miżura li tissodisfa l-kriterji l-oħra tal-Artikolu (72).

(163)

L-Italja u Alcoa jinvokaw is-sentenza Preussen-Elektra  (73) u Pearle  (74) biex jissostanzjaw it-teżi li l-miżura fil-kwistjoni mhix iffinanzjata minn riżorsi Statali. Iż-żewġ partijiet jgħidu li l-fondi meħtieġa għall-finanzjament tat-tariffa huma trasferiti minn entitajiet privati (l-utenti tal-enerġija elettrika) lil entità privata (Alcoa), filwaqt li r-rwol tal-Istat huwa limitat għall-adozzjoni ta’ liġi li timponi l-ħlas tal-ammonti ta’ flus mitluba, mingħajr ebda poter diskrezzjonali li tiddisponi mill-fondi għajr fl-implimentazzjoni tal-iskema prevista mill-liġi. B’mod partikolari, skont l-Italja u Alcoa, il-Cassa Conguaglio ma teżerċita ebda kontroll fuq il-fondi u hija sempliċement intermedjarju tal-kontabbiltà.

(164)

Fil-kawża Preussen-Elektra il-Qorti kkunsidrat li obbligu tax-xiri impost fuq id-distributuri tal-enerġija elettrika privati biex jakkwistaw l-elettriku prodott minn sorsi ta’ enerġija rinnovabbli bi prezzijiet minimi ogħla mill-valur ekonomiku attwali ta’ dik it-tip ta’ enerġija elettrika ma jikkostitwix għajnuna mill-Istat minħabba li l-miżura ma tinvolvi ebda trasferiment dirett jew indirett ta’ riżorsi Statali. Skont l-Italja u Alcoa, il-każ preżenti jikkompara mal-każ Preussen-Elektra minħabba li l-fondi huma wkoll trasferiti minn entitajiet privati (l-utenti tal-enerġija elettrika) għal entità privata (Alcoa), u l-Istat ma jħaddimx kontroll fuq ir-riżorsi fil-kwistjoni.

(165)

Il-Kummissjoni tfakkar li, fil-kawża Preussen-Elektra, ir-riżorsi meħtieġa għall-iffinanzjar tal-miżura ġew forniti direttament mid-distributuri għall-produtturi tal-enerġija rinnovabbli mingħajr ma għaddewx minn entita’ pubblika. F’dik is-sistema, il-flejjes biex jiġu trasferiti ma setgħu qatt effettivament ikunu disponibbli għall-awtoritajiet tal-Istat Membru. Minn naħa l-oħra f’dan il-każ, il-flejjes jgħaddu mill-entità pubblika l-Cassa Conguaglio qabel ma jiġu kkanalati lill-benefiċjarju aħħari. Għalhekk il-każistika Preussen-Elektratindirizza tindirizza ċirkostanzi fattwali differenti u mhux relevanti għall-finijiet ta’ dan il-każ.

(166)

Il-każistika Pearle tipprovdi gwida ta’ relevanza iktar diretta. Madanakollu, l-interpretazzjoni tal-Kummissjoni ta’ din il-każistika hija differenti minn dik imressqa mill-Italja u minn Alcoa. F’Pearle, il-Qorti kienet ikkonkludiet li, taħt ċerti kundizzjonijiet, l-introjtu minn ħlas li jgħaddi minn entità pubblika ma jikkostitwix riżorsi Statali. F’Pearle, il-miżuri kienu ffinanzjati kollha kemm huma minn settur ekonomiku fuq l-inizjattiva esklussiva ta’ dak is-settur. Il-fondi inġabru permezz ta’ taxxa parafiskali li għaddiet minn entità pubblika li f’ebda mument ma setgħet tiddisponi mill-fondi. Barra minn hekk, kien hemm xebħ bejn l-entitajiet li ħallsu u dawk li gawdew mill-benefiċċji tal-miżura.

(167)

L-Italja u Alcoa jikkunsidraw li l-kriterju qofol f’Pearle huwa jekk l-Istat għandux id-dritt li jiddisponi mill-fondi għal haġa oħra ħlief għall-iskema prevista mil-Liġi. Huma jikkontedu li l-Cassa Conguaglio ma għandha ebda poter diskrezzjonali rigward il-ħlas tal-fondi, li huma destinati għall-finanzjament tat-tariffi u ma jistgħu qatt jidħlu lura “fil-perimetru tal-finanzi pubbliċi”. Għalhekk, skont l-Italja u Alcoa, l-Istat ma jistax iqassam kif irid dawn il-fondi, li b’konsegwenza ma jikkostitwux riżorsi Statali.

(168)

Bħala rimarka preliminari, wieħed għandu jinnota li filwaqt li wħud mill-kriterji ta’ Pearle jistgħu jitqiesu suġġettivament bħala iktar relevanti minn oħrajn, f’Pearle ma jeżisti ebda “kriterju qofol”. Il-kundizzjonijiet elenkati fis-sentenza huma kumulattivi. Din hija wkoll l-interpretazzjoni mogħtija mill-qorti tal-ewwel istanza fi-kawża Earl Salvat  (75) meta eżaminat it-taxxa parafiskali kkontestata fid-dawl ta’ kull kriterju ta’ Pearle.

(169)

Qabel ma eżaminat ir-rwol tal-Cassa Conguaglio, il-Kummissjoni aċċertat jekk ġewx soddisfati kriterji oħra numerati f’Pearle. Huwa ċar li, differenti minn Pearle, it-tariffa Alcoa kienet stabbilita fuq inizjattiva tal-Istat u mhux fuq inizjattiva ta’ settur ekonomiku. Barra minn hekk, f’Pearle il-benefiċjarji tal-miżura kienu wkoll l-uniċi kontributuri tar-riżorsi, biex b’hekk l-intervent tal-entità pubblika ma kellux tendenza joħloq vantaġġ li jikkostitwixxi piż fuq l-Istat. F’dan il-każ, il-benefiċjarju Alcoa ma jġorrx il-piż finanzjarju tat-taxxa, li waqa kollu fuq il-konsumaturi tal-enerġija elettrika. Għalhekk, il-każistika Pearle ma tistax tiġi kkunsidrata relevanti, irrispettivament minn jekk hemmx meritu fit-teżi ta’ Alcoa u tal-Italja rigward ir-rwol tal-Cassa Conguaglio bħala sempliċement intermedjarju tal-kontabbiltà.

(170)

Rigward il-Cassa Conguaglio, il-Kummissjoni tfakkar li, skont il-każistika stabbilita, “ma għandhiex issir distinzjoni bejn il-każi fejn l-għajnuna tingħata direttament minn entità pubblika jew privata maħtura jew imwaqqfa mill-Istat” (76). Għalhekk, l-istatus pubbliku jew privat tal-Cassa Conguaglio mhux determinanti għall-fini tal-applikazzjoni tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat. Il-fatt li l-Cassa Conguaglio hija entità pubblika ma jimplikax b’mod awtomatiku li l-Artikolu 87 tat-Trattat tal-KE huwa applikabbli (77). Bl-istess mod l-intervent ta’ entità pubblika fih innifsu ma jeskludix l-applikazzjoni ta’ dak l-Artikolu (78).

(171)

Bl-istess mod l-analiżi ma tistax tillimita ruħha biss għall-poteri tal-Cassa Conguaglio fil-kapaċità tagħha bħala entità pubblika. Għandu jiġi aċċertat minflok jekk, b’mod iktar ġenerali, l-Istat, direttament jew permezz ta’ kwalunkwe entità oħra maħtura, jistax jeżerċita kontroll fuq il-fondi utilizzati biex jiffinanzjaw it-tariffa. L-istess eżami kien jeħtieġ isir kieku l-Cassa Conguaglio kienet entità privata.

(172)

Is-sentenza riċenti tal-Qorti fil-każ Essent  (79) tagħti indikazzjonijiet definittivi dwar dan il-punt. Fil-każ Essent, il-Pajjiżi l-Baxxi kienu introduċew permezz ta’ liġi surcharge fuq it-tariffi tal-elettriku. Is-surcharge tħallset mill-konsumaturi tal-elettriku lill-operaturi tan-netwerks, li min-naħa tagħhom ittrasferew il-flejjes lill-kumpanija SEP. SEP ma kellhiex awtorità fil-ġestjoni tal-fondi u kienet topera taħt kontroll mill-qrib tal-awtoritajiet. Il-Qorti kkonkludiet li d-dħul mis-surcharge kien jikkostitwixxi riżorsi Statali, abbażi tal-kunsiderazzjonijiet imressqa: is-soprataxxa fuq it-tariffa kienet imposta permezz ta’ liġi nazzjonali, u għaldaqstant kienet tikkostitwixxi imposta. SEP ma kinitx awtorizzata tutilizza d-dħul mis-surcharge għal raġunijiet diversi minn dawk stipulat fil-liġi, u għalhekk ir-riżorsi baqgħu taħt il-kontroll pubbliku u baqgħu għad-dispożizzjoni tal-awtoritajiet nazzjonali. Il-Qorti kkunsidrat li dan kien biżżejjed biex tiddikjara li n-natura ta’ dawn ir-riżorsi kienet pubblika.

(173)

Ix-xebħ mal-każ fil-kwistjoni huwa evidenti. Is-surcharge utilizzata biex tiffinanzja l-iskema tariffarja Alcoa kienet imposta mill-liġi, bħal fil-każ Essent, Il-Cassa Conguaglio għandha l-istess rwol bħal SEP, minħabba li tiċċentralizza u tamministra d-dħul mill-imposta parafiskali, u hija suġġetta għall-istess obbligi, għaliex ma tistax tutilizza d-dħul mis-soprataxxa għal għanijiet differenti minn dawk preskritti mil-liġi (il-finanzjament tal-iskemi tariffarji preferenzjali). L-Istat jista’ jikkontrolla u jorjenta l-użu tar-riżorsi: il-Cassa Conguaglio twettaq il-funzjoni tagħha ta’ kontabbiltà fuq struzzjonijiet preċiżi tal-AEEG, li taġixxi skont poteri statutorji u/jew timplimenta l-liġi nazzjonali (ara fuq, premessi (26) u (27)). Għalhekk, ir-riżorsi amministrati mill-Cassa Conguaglio jibqgħu dejjem taħt il-kontroll pubbliku.

(174)

Din l-analiżi hija konsistenti ma’ dik żviluppata mill-Kummissjoni fid-deċiżjoni tagħha fil-każ Taljan dwar “spejjeż mhux rekuperabbli fis-settur tal-elettriku” (80), li kienet ikklassifikat bħala riżorsi pubbliċi l-fondi mill-Cassa Conguaglio fuq il-kont A6.

(175)

F’kull każ, in-natura tar-riżorsi pubbliċi tal-fondi amministrati mill-Cassa Conguaglio ġiet ikkonfermata b’mod inkontrovertibbli mis-sentenza reċenti tal-Qorti tal-Ewwel Istanza fil-kawża Iride  (81).

(176)

Fis-Sentenza Nru 11632/03 tat-3 ta’ Aprile 2003 il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni kienet diġà iddeċidiet li l-Cassa Conguaglio mhix persuna ġuridika distinta mill-Istat Taljan, u li huwa dan tal-aħħar li jeħtieġ jiġi kkunsidrat is-sid tal-flejjes trasferiti lill-Cassa Conguaglio, anke jekk dawn il-flejjes kienu ġejjin minn entitajiet privati u kienu immirati għal imrpiża privata. Fil-kawża Iride, l-applikanti Iride Spa u Iride Energia Spa fetħu kawża fil-Qorti tal-Ewwel Istanza fejn ikkontestaw deċiżjoni li biha l-Kummissjoni kkategorizzat bħala riżorsi Statali l-fondi amministrati mill-Cassa Conguaglio fuq il-kont A6. L-argumenti mressqa mir-rikorrenti kienu simili ħafna għal dawk ta’ Alcoa. Ir-rikorrenti kkontestaw is-sustanza tas-sentenza tal-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, bl-argument li r-rwol tal-Cassa Conguaglio kien dak ta’ sempliċement intermedjarju tal-kontabbiltà bejn ċittadini privati suġġetti għal obbligu finanzjarju u s-suġġetti destinatarji tal-fondi, rwol li ma jippermettix lill-Cassa Conguaglio, lanqas għal żmien qasir, tutilizza l-fondi depositati. Ir-rikorrenti, bl-istess mod issottomettew l-applikazzjoni tal-każistika Preussen-Elektra.

(177)

Fis-sentenza tal-11 ta’ Frar 2009, il-Qorti tal-Ewwel Istanza tkellmet ċar dwar il-kwistjoni. Wara li enfasizzat li ma kellhiex il-ġurisdizzjoni li tikkontesta l-interpretazzjoni tal-Qorti tal-Kassazzjoni tal-leġiżlazzjoni Taljana, il-Qorti kkonfermat li l-fondi depożitati fil-kont A6 tal-Cassa Conguaglio kellhom jiġu kklassifikati bħala riżorsi pubbliċi mhux biss għaliex huma propjetà tal-Istat iżda wkoll għaliex jibqgħu taħt il-kontroll kostanti tiegħu (82).

(178)

Din il-konklużjoni kienet tirrigwarda il-kont A6 tal-Cassa Conguaglio, użat biex jiffinanzja l-ispejjeż mhux rekuperabbli fis-settur tal-elettriku. Madankollu, tista’ loġikament tiġi estiża għall-kont A4, li ffinanzja t-tariffa kkontestata. Is-sentenza tal-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni kienet ibbażata fuq analiżi tal-persuna ġuridika tal-Cassa Congiaglio, u l-konklużjoni tagħha rigward il-propjetà tal-Istat għalhekk tapplika għall-flejjes kollha amministrati mill-Cassa Conguaglio. L-istess ħaġa hija valida għall-konklużjoni tal-Qorti tal-l-Ewwel Istanza li l-Istat jista’ jikkontrolla r-riżorsi amministrati mill-Cassa Conguaglio. M’hemmx differenza bejn il-kont A4, lil hinn mid-destinazzjoni tar-riżorsi (għall-A6 il-ħlas tal-ispejjeż mhux rekuperabbli, u għall-A4 dak tat-tariffi preferenzjali). Għalhekk, il-flejjes trasferiti lil Alcoa mill-kont A4 jeħtieġu wkoll jiġu kklassifikati bħala riżorsi pubbliċi.

(179)

Barra milli tiġi ffinanzjata permezz ta’ riżorsi pubbliċi, it-tariffa Alcoa hija wkoll imputabbli fuq l-Istat (83) minħabba li l-bażi legali tal-miżura hija stipulata f’dispożizzjoni leġiżlattiva nazzjonali u f’deċiżjonijiet tal-AEEG li huwa korp pubbliku.

(180)

Rigward l-impatt tal-miżura fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri u d-distorsjoni tal-kompetizzjoni li rriżultat, m’hemmx dubju li s-suq tal-aluminju hu totalment miftuħ għall-kompetizzjoni. Fid-deċiżjonijiet tagħha dwar l-amalgamazzjonijiet, il-Kummissjoni konsistentement sabet li s-suq ġeografiku tal-aluminju primarju huwa suq globali (84).

(181)

Kif indikat fil-premessa (214), il-proroga tat-tariffa Alcoa fil-kwistjoni ma ġietx notifikata mill-Italja. Skont każistika stabbilita (85)“fil-każ ta’ għajnuna li mhix notifikata, il-Kummissjoni mhix marbuta fid-deċiżjoni tagħha li tipprova l-konsegwenzi effettivi. Fil-fatt, kieku l-Kummissjoni kellha turi fid-Deċiżjoni tagħha il-konsegwenzi effettivi ta’ għajnuniet diġà mogħtija, dan jiffavorixxi l-Istati Membri li jagħtu għajnuna bi vjolazzjoni tal-obbligu ta’ notifika għad-detriment ta’ dawk li jinnotifikaw il-pjani ta’ għajnuna”.

(182)

Għaldaqstant, il-Kummissjoni hi meħtieġa biss turi l-impatt possibbilment negattiv ta’ miżura fuq il-kummerċ intrakomunitarju u fuq il-kompetizzjoni.

(183)

Il-Kummissjoni kkunsidrat l-argumenti ta’ Alcoa u tal-Italja li skont huma t-tariffa ma għandha ebda impatt fuq il-kummerċ u ma toħloqx distorsjoni tal-kompetizzjoni, minħabba li m’hemmx flussi kummerċjali attwali bejn l-Istati Membri; huwa improbabbli li dawn il-flussi kummerċjali jizviluppaw fil-futur qrib (ara l-premessi (86) sa (88) u, minħabba l-karatteristiċi tas-settur tal-aluminju, it-tariffa ma tagħmilx ħsara lill-kompetituri Ewropej ta’ Alcoa (ara premessi (89)).

(184)

Għandu jitfakkar li, fil-prassi deċiżjonali tal-Kummissjoni u fil-każistika tal-Qorti, l-assenza ta’ flussi kummerċjali attwali qatt ma kienet aċċettata bħala prova li miżura ta’ għajnuna ma kellha ebda impatt fuq il-kummerċ intrakomunitarju. Il-Qorti fil-fatt dejjem affermat li l-għajnuna lil impriża tista’ tkun ta’ natura tali li jkollha impatt fuq i-kummerċ bejn l-Istati Membri u li toħloq distorsjoni tal-kompetizzjoni anke jekk din l-impriża ma tipparteċipax hija stess fil-kummerċ intrakomunitarju. Fil-fatt, fejn Stat Membru jagħti għajnuna lil impriża, il-produzzjoni domestika tista’ ma tvarjax jew tiżdied, bir-riżultat li impriżi stabbiliti fi Stati Membri oħra għandhom inqas possibbiltà jesportaw il-prodotti tagħhom lis-suq ta’ dak l-Istat Membru (86).

(185)

Barra minn hekk il-kwadru kkaratterizzat minn tnaqqis fil-produzzjoni fl-UE u żieda fl-importazzjoni minn pajjiżi terzi, bi flussi kummerċjali limitati jew ineżistenti bejn l-Istati Membri, mhix ħaġa rari u anzi hija tipika tas-setturi li jiltaqgħu ma’ diffikultajiet strutturali u/jew huma suġġetti għal pressjoni kompetittiva qawwija. Dawn is-setturi huma partikolarment sensibbli għall-miżuri adottati mill-Istati Membri biex itejbu l-pożizzjoni kompetittiva tal-indistriji nazzjonali tagħhom.

(186)

Il-fatt li l-produzzjoni baxxa tal-aluminju primarju fl-Italja mhuwiex ta’ livell li jagħmel impatt fuq il-prezz ta’ riferiment huwa irrelevanti. L-eżistenza ta’ prezz ta’ riferiment għall-aluminju, li mhux influwenzat faċilment mill-kundizzjonijiet ta’ produzzjoni fi Stat Membru wieħed, ma teskludix l-eżistenza ta’ kompetizzjoni bejn impriżi li jinsabu fiż-ŻEE u li jbigħu fuq is-suq globali tal-aluminju. Wieħed jifhem li l-għajnuna lill-funderiji Taljani ta’ Alcoa ma tippermettix lil Alcoa tnaqqas il-prezz dinji tal-aluminju u li tkeċċi kompetituri barra mis-suq u li produtturi Ewropej oħrajn jistgħu jibqgħu attivi sakemm jirnexxielhom ibigħu bi profitt għall-prezz dinji. Madankollu, il-profitti ta’ Alcoa fl-Italja grazzi għat-tariffa preferenzjali jsaħħu, f’sens ġenerali, il-pożizzjoni kompetittiva tagħha. Pereżempju, ir-riżervi kapitali akkumulati jistgħu jintużaw biex jieħdu f’idejhom kompetituri u jkabbru s-sehem tagħhom mis-suq.

(187)

Il-fatt li l-preżż imħallas minn Alcoa fl-Italja huwa suppost komparabbli mal-prezz “tipiku” tal-enerġija elettrika tal-funderiji tal-aluminju fl-Ewropa, dan ma jistax jittieħed bħala evidenza li l-interessi tal-produtturi Ewropej l-oħra mhumiex mhedda mit-tariffa Taljana, kontra ta’ dak li qed issostni Alcoa. Il-każistika l-Italja v il-Kummissjoni  (87) tistabbilixxi b’mod ċar li miżuri unilaterali immirati biex iqarrbu l-kundizzjonijiet tal-kompetizzjoni fi Stat Membru lejn dawk prevalenti fi Stati Membri oħra għandhom impatt fuq il-kummerċ (u għaldaqstant jistgħu jaħarbu mid-definizzjoni ta’ għajnuna). Barra minn hekk, uħud mill-ftehimiet għall-fornitura tal-enerġija fis-seħħ f’pajjiżi Ewropej oħra jistgħu jinvolvu għajnuna mill-Istat u l-Kummissjoni bdiet investigazzjonijiet profondi rigward diversi miżuri ta’ dan it-tip (88). Anke jekk din id-difiża ma tressqitx espliċitament mill-Italja u Alcoa, il-Kummissjoni tikkunsidra importanti li tfakkar il-prinċipju, stabbilit sew fil-każistika (89), li l-eżistenza ta’ għajnuna illegali f’ċerti Stati Membri ma tiġġustifikax l-adozzjoni tal-istess miżura minn xi Stat Membru ieħor.

(188)

L-argument skont Alcoa li jekk tiżżarma l-kapaċità produttiva fl-Italja din ma tinħoloqx xi mkien ieħor fl-UE/ŻEE huwa f’kunflitt dirett mad-deċiżjoni reċenti ta’ Alcoa li tibni funderija fl-Iżlanda (li tifforma parti miż-ŻEE).

(189)

Għaldaqstant wieħed irid jikkonkludi li t-tariffa preferenzjali mogħtija lil Alcoa ttejjeb il-pożizzjoni kompetittiva tal-impriża rigward il-kompetituri rigward il-kummerċ intrakomunitarju. Huwa stabbilit fil-każisitika (90), li f’tali ċirkustanzi għandu jiġi kkunsidrat li kien hemm impatt fuq il-kummerċ intrakomunitarju u li kien hemm distorsjoni tal-kompetizzjoni.

(190)

Fid-dawl ta’ dak li ġie ppreżentat hawn fuq, il-Kummissjoni waslet għall-konklużjoni li t-tariffa preferenzjali mogħtija lil Alcoa fuq il-bażi tal-Artikolu 11(11), tal-Liġi 80/2005 u tad-Digriet tal-2004 (sakemm l-istess miżura setgħet irriżultat mill-applikazzjoni ta’ tali Digriet fil-perjodu Jannar 2006-Ġunju 2007) tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat fit-tifsira tal-Artikolu 87(1) tat-Trattat tal-KE u tista’ tiġi awtorizzata biss jekk tikkwalifika għal waħda mid-derogi previsti fit-Trattat.

(191)

Is-sentenza tal-Qorti, fil-paragrafu 132 tikkonferma mingħajr dubju l-konklużjoni preliminari tal-Kummissjoni li t-tariffa teħtieġ tiġi kkunsidrata bħala għajnuna ġdida: “għandu jiġi konkluż li l-miżura preżenti ma tistax tiġi kkunsidrata bħala għajnuna eżistenti, mhux biss minħabba li tkopri perjodu differenti minn dak eżaminat fid-deċiżjoni Alumix, iżda wkoll ma tikkonsistix aktar f’li ENEL tapplika t-tariffa stabbilita fid-Digriet tal-1995, li kienet ekwivalenti għal tariffa tas-suq, iżda fl-għotja ta’ rimbors min-naħa tal-Cassa Conguaglio, meħud minn riżorsi pubbliċi, bil-għan li jagħmel tajjeb għad-differenza bejn it-tariffa applikata minn ENEL u dik stipulata fid-Digriet tal-1995 u prorogata mid-Digriet Liġi tal-2005”.

(192)

Minħabba li sar appell kontra s-sentenza tal-Qorti (Kawża C 194/09), il-Kummissjoni madanakollu jidhrilha li hemm raġuni biex tagħmel analiżi bir-reqqa tal-kwistjoni fid-dawl tad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 1(b) tar-Regolament (KE) Nru 659/1999, li jidentifika l-kategoriji kollha ta’ għajnuna eżistenti.

(193)

Huwa ċert li l-miżura fil-kwistjoni ma ġietx implimentata qabel l-adeżjoni tal-Italja fl-UE (paragrafu i) tal-Artikolu msemmi), ma tistax tiġi kkunsidrata awtorizzata minħabba n-nuqqas min-naħa tal-Kummissjoni li tieħu deċiżjoni fiż-żmien preskritt mill-iskandenzi proċedurali (paragrafu iii)) u ma tistax tiġi kkunsidrata għajnuna eżistenti minħabba l-iskadenza tal-perjodu ta’ limitazzjoni (paragrafu iv)) (91).

(194)

L-Artikolu 1(b)(v) tar-Regolament Nru 659/1999 jistabbilixxi li “billi ċerti miżuri jsiru għajnuna wara l-liberalizzazzjoni ta’ attività mill-liġi tal-Komunità, dawn il-miżuri m’għandhomx ikunu kkunsidrati li huma għajnuna eżistenti wara d-data ffissata għall-liberalizzazzjoni”. Fid-deċiżjonijiet tal-ftuħ tal-proċedimenti l-Kummissjoni ma tibbażax fuq din id-dispożizzjoni biex tasal għall-konklużjoni li t-tariffa Alcoa tikkostitwixxi għajnuna ġdida. Madanakollu, għall-finijiet ta’ kompletezza, minħabba li s-settur tal-enerġija elettrika ġie liberalizzat għall-utenti kummerċjali kollha wara l-approvazzjoni tat-tariffa oriġinali Alumix, li ma kinitx tikkostitwixxi għajnuna, il-Kummissjoni eżaminat jekk il-liberalizzazjoni setgħet tkun rilevanti għall-klassifikazzjoni tat-tariffa bħala għajnuna eżistenti jew bħala għajnuna ġdida. Alcoa hija tal-fehma li dan mhux il-każ. Il-Kummissjoni taqbel mal-fehma ta’ Alcoa (92). It-tariffa ma saritx għajnuna mill-Istat b’konsegwenza tal-ftuħ tas-settur tal-enerġija elettrika għall-kompetizzjoni, ladarba l-kwadru ta’ referenza xieraq għall-valutazzjoni ta’ għajnuna mogħtija lil Alcoa mhuwiex is-suq tal-elettriku (li fih Alcoa mhix attiva) iżda dak tal-aluminju primarju. Barra minn hekk, m’hemm ebda rabta każwali bejn il-liberalizzazzjoni tas-settur tal-enerġija elettrika u d-deċiżjoni li tiġi ffinanzjata t-tariffa permezz ta’ kontribuzzjoni mandatorja.

(195)

Fis-sottomissjonijiet tagħha, Aloa ssostni li, anke jekk wieħed jassumi (ipotetikament) li t-tariffa setgħet saret għajnuna, dan tkun għamlitu minħabba tibdil fil-kundizzjonijiet tas-suq jew ta’ ċirkustanzi oħra esterni, jew inkella tal-evoluzzjoni tas-suq komuni, li allura jiġġustifikaw il-kwalifika ta’ għajnuna eżistenti. Il-Kummissjoni għalhekk eżaminat jekk l-Artikolu 1(b)(v), l-ewwel sentenza tar-Regolament (KE) Nru 659/1999 setgħetx tiġi applikata għall-każ preżenti. Din id-dispożizzjoni tikkonferixxi l-istatus ta’ għajnuna eżistenti fuq miżuri li “saru għajnuna minħabba l-evoluzzjoni tas-suq komuni, u mingħajr ma ġew immodifikati min-naħa tal-Istat Membru”.

(196)

Il-Kummissjoni ma rnexxiliex tindividwa evoluzzjoni tas-suq li tikkorrispondi għad-definizzjoni mogħtija mill-Qorti (93), jew “tibdil fil-kuntest ekonomiku u legali fis-settur li jikkonċerna r-regolament” li permezz tiegħu it-tariffa inbidlet f’għajuna. Alcoa nnifisha ma rnexxilha tindividwa tali tibdil u lanqas tipprova l-eżistenza ta’ ebda rabta kawżali mat-tibdil fin-natura tat-tariffa. Barra minn hekk anke jekk wieħed jammetti li kien hemm evoluzzjoni fis-suq komuni, dan ma jkunx relevanti għall-iskop tal-valutazzjoni tal-miżuri fil-kwistjoni: l-istatus ta’ għajnuna eżistenti mogħti mill-fattur ipotetiku “evoluzzjoni tas-suq komuni” ma setax idum iktar mill-introduzzjoni, minn Stat Membru, ta’ alterazzjoni sostantiva sussegwenti tal-miżura (mekkaniżmu tal-finanzjament ibbażat fuq ir-riżorsi Statali), anke fid-dawl tat-tieni kriterju tal-Artikolu 1(b)(v), l-ewwel sentenza tar-Regolament (KE) Nru 659/1999. Minħabba li l-perjodu li qed jiġi kkunsidrat fil-proċediment preżenti huwa sussegwenti għal dik il-modifika, l-evoluzzjoni tas-suq komuni ma tistax tkun relevanti għall-fini tal-valutazzjoni. Fattur ta’ “evoluzzjoni” li ġie wara l-introduzzjoni tal-mekkaniżmu ta’ finanzjament il-ġdid kien ikun daqstant irrelevanti minħabba li l-miżura kienet diġà tikkositwixxi għajnuna mill-Istat fiż-żmien tal-“evoluzzjoni”. Għalhekk, it-teżi ta’ Alcoa tista’ tiġi miċħuda.

(197)

Fl-aħħar, il-Kummissjoni stmat li t-tariffa Alcoa setgħet tiġi kkunsidrata bħala għajnuna eżistenti abbażi tal-Artikolu 1(b)(ii) tar-Regolament (KE) Nru 659/1999 rigward “l-għajnuniet awtorizzati, jew is-sistemi ta’ għajnuniet u għajnuniet individwali li ġew awtorizzati mill-Kummissjoni jew mill-Kunsill”. It-teżi mressqa minn Alcoa u mill-Italja huma bbażati fuq il-validità ta’ żmien mingħajr limitu tad-deċiżjoni ta’ awtorizzazzjoni Alumix, li tagħmel it-tariffa Alcoa għajnuna eżistenti abbażi tad-dispożizzjoni imsemmija hawn fuq.

(198)

Alcoa u l-Italja jsostnu li d-Deċiżjoni Alumix ma kinetx limitata fiż-żmien (ara premessi (93) u (119) rispettivament). Fid-deċiżjoni Alumix il-Kummissjoni huwa ddikjarat li sabet - b’mod indefinit - li t-tariffa Alcoa ma kinitx tikkostitwixxi għajnuna. Barra minn hekk il-proroga ta’ għajnuna eżistenti kienet tikkostitwixxi għajnuna ġdida, iżda m’hemmx għajnuna ġdida fejn il-proroga ta’ miżura ma kinitx ikkunsidrata għajnuna. Għalhekk, jekk il-Kummissjoni issa tbiddel il-valutazzjoni u tikkonkludi li l-miżura tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat, it-tariffa li bbenefikat minnha Alcoa s’issa kellha f’kull każ tiġi kkunsidrata “għajnuna eżistenti”, jew intitolata għal “trattament bħala għajnuna eżistenti” abbażi tal-każistika Ċentri tal-Koordinazzjoni fil-Belġju  (94) u l-irkupru jeħtieġ jiġi eskluż (ara premessa (94)).

(199)

Huwa naturali li deċiżjoni lil fiha l-Kummissjoni tiddeċiedi li ċerta miżura ma tikkostitwix għajnuna mill-Istat tkun suġġetta għal limitu ta’ żmien, fejn il-konklużjoni li m’hemmx għajnuna hija bbażata fuq l-eżami tal-operatur tal-ekonomija tas-suq u tinvolvi valutazzjoni prospettiva tal-kundizzjonijiet tas-suq li tista’ tiġi indirizzata kif suppost biss tul perjodu ta’ żmien limitat (95). Din il-limitazzjoni ma tfissirx li l-Kummssjoni tikkunsidra li l-miżura neċessarjament saret għajnuna meta skada ż-żmien stabbilit mid-deċiżjoni.

(200)

Id-deċiżjoni Alumix kienet ibbażata fuq id-Digriet tad-19 ta’ Diċembru 1995, li stabbilixxa t-tariffa għal perjodu ta’ 10 snin u kien jipprevedi espliċitament li tiġi abolita wara l-31 ta’ Diċembru 2005. Fil-każ Alumix, il-Kummissjoni għamlet valutazzjoni kumplessa tal-prezzijiet u tat-tendenzi fis-settur tal-enerġija elettrika fuq perjodu ta’ għaxar snin, kif jirriżulta mit-tabelli li jiffurmaw parti integrali tad-deċiżjoni u li jistabbilixxu l-prezz Alcoa sal-2005 biss. Tali prezzijiet u tendenzi huma, min-natura tagħhom stess, suġġetti għal tibdil, u l-Kummissjoni ma kinetx tista’ tiddikjara li mhux se jkun hemm għajnuna indefinita mill-istat, speċjalment meta wieħed jikkunsidra l-liberalizzazzjoni progressiva tas-swieq tal-enerġija.

(201)

Għalhekk il-konklużjonijiet tad-deċiżjoni jistgħu jiġu interpretati biss fuq skadenza tal-2005. Dan huwa rikonoxxut b’mod ċar mill-Qorti, fil-paragrafi 105 u 106 tas-sentenza li tikkonferma d-deċiżjoni tal-2006 tal-ftuħ tal-proċedimenti (96).

(202)

Trid tiġi miċħuda wkoll id-dikjarazzjoni tal-Italja li d-deċiżjoni Alumix kienet mingħajr limitu b’mod intenzjonat b’rikonoxximent tal-ħtieġa ta’ miżura fit-tul (premessa (119)). Il-paragrafu fid-deċiżjoni Alumix li fuqu iddependiet l-Italja (“ir-ristrutturazzjoni u r-restawr tal-operat ta’ Alumix jiggarantixxu li l-iżvilupp ta’ din iż-żona mhux fil-qosor iżda fit-tul”), ma tirreferix għat-tariffi li kien ikkunsidrat ma kinux jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat iżda għal miżuri oħra ta’ għajnuna ta’ ristrutturazzjoni favur Alumix. Barra minn hekk, il-paragrafu fil-kwistjoni sempliċement jafferma li l-preżenza kontinwa ta’ Alumix se tikkontribwixxi għal żvilupp fit-tul taż-żona u ma jistx jiġi interpretat bil-mod kif qed tissuġġerixxi l-Italja.

(203)

Fl-aħħar, ladarba l-validità tad-deċiżjoni Alumix kienet limitata sal-31 ta’ Diċembru 2005, it-tariffa applikata li kienet tibda mill-1 ta’ Jannar 2006 skont l-Artikolu 11(11) tal-Liġi Nru 80/2005 tikostitwixxi għajnuna ġdida minħabba t-tibdil fil-perjodu tal-miżura, b’konformità mal-każistika Diputacion Foral de Alava  (97).

(204)

Il-Kummissjoni eżaminat it-teżi ta’ Alcoa li qatt ma kien hemm “tibdil fiċ-ċirkostanzi” tali li jxejjen l-effikaċja tad-deċiżjoni Alumix, minħabba li la l-liberalizzazzjoni tas-suq u lanqas ir-rwol mogħti lill-Cassa Conguaglio ma kellhom impatt fuq il-prezz imħallas minn Alcoa. Peress li dak il-prezz baqa’ konformi mal-kriterji Alumix, skont Alcoa il-konklużjoni tal-Kummissjoni li l-miżura ma kinetx tikkostitwixxi għajnuna tagħtiha validità (ara fuq premessa (93)).

(205)

Madanakollu eżami tal-fatti juri li l-mekkaniżmu tariffarju li l-Kummissjoni kienet awtorizzat fil-każ Alumix ġarrab kambjament fundamentali li Alcoa qed tfittex li timminimizza bħala sempliċement dettall amministrattiv, jiġifieri il-mogħdija ta’ tariffa mħaddma minn fornitur tal-elettriku skont il-kundizzjonijiet tas-suq għal tariffa li hija biss fl-isem u li hija sussidju Statali.

(206)

Huwa diffiċli li wieħed jikkunsidra dan il-kambjament bħala “natura purament formali” u “li ma tibiddilx is-sustanza tat-tariffa approvata” ladarba l-mekkaniżmu ta’ finanzjament il-ġdid immodifika l-kundizzjonijiet ekonomiċi li fuqhom hija bbażata d-deċiżjoni Alumix.

(207)

Wieħed biżżejjed jiftakar li fil-każ Alumix il-valutazzjoni kienet tiffoka fuq l-imġieba tal-fornitur tal-elettriku ENEL. It-tariffa preferenzjali ma kinetx tagħti vantaġġ lil Alcoa minħabba li, abbażi tal-eżami tal-operatur f’ekonomija tas-suq il-Kummissjoni kienet tal-fehma li kien razzjonali għal ENEL li tbigħ l-elettriku bil-prezz fil-kwistjoni. Madanakollu, l-eżami tal-operatur tal-ekonomija tas-suq jitlef is-sens f’sitwazzjoni fejn it-tariffa m’għadhiex offerta mir-rieda ta’ ENEL (li tirċievi l-prezz ordinarju) iżda hija r-riżultat ta’ ħlas ta’ kumpens min-naħa tal-Istat. Fis-sistema l-ġdida l-imġieba tal-fornitur tal-enerġija elettrika ma għadx għandha rilevanza.

(208)

Barra minn hekk, l-introduzzjoni mill-1 ta’ Jannar 2006 ta’ mekkaniżmu ta’ indiċjar b’limitu ta’ żieda annwali ta’ 4 % tal-prezz Alcoa (ara premessa (49)) tikkostitwixxi tibdil sostantiv ieħer tal-iskema tariffarja oriġinali, u wieħed li bilkemm jista’ jiġi kkunsidrat konformi mas-suq, meta wieħed jikkunsidra li mill-2005 ‘il quddiem u sal-kriżi ekonomika fl-aħħar tal-2008, il-prezzijiet tal-elettriku kienu qed jiżdiedu kontinwament.

(209)

Għall-kuntrarju ta’ dak li ssostni Alcoa, il-fatt li l-prezz imħallas minn Alcoa abbażi tal-iskema l-ġdida sal-aħħar tal-2005 huwa l-istess bħal dak li ma kienx jikkostitwixxi għajnuna fid-deċiżjoni Alumix ma jiġġustifikax il-konklużjoni li l-miżura ma nbidlitx b’mod sostanzjali, jekk wieħed irid isegwi l-opinjoni tal-avukat ġenerali Fennely fil-kawża l-Italja u Sardegna Lines v il-Kummissjoni  (98). Fil-valutazzjoni ta’ x’jikkostitwixxi tibdil sostanzjali ta’ miżura ta’ għajnuna l-avukat ġenerali Fennely ddikjara lil “ l-introduzzjoni ta’ metodu kompletament ġdid għall-provvediment li hu effettivament l-istess livell ta’ għajnuna jikkostitwixxi manifestament tibdil sinifikattiv għall-iskema oriġinali.” Għaldaqstant, it-tariffa kkontestata hija miżura kompletament differenti minn dik eżaminata fid-deċiżjoni Alumix. Il-konklużjonijiet dwar Alumix huma għalhekk irrelevanti għall-finijiet ta’ dan il-każ u jibqgħu hekk anke jekk wieħed jassumi li d-deċiżjoni Alumix ma kinetx limitata fiż-żmien.

(210)

Għall-istess raġunijiet il-każistika taċ-Ċentri ta’ Koordinament fil-Belġju, invokata minn Alcoa, mhix bażi valida biex wieħed jitlob li jiġu applikati l-istess garanziji proċedurali li kieku japplikaw għal għajnuna eżistenti. Din is-sentenza tirrigwarda każi li fihom il-Kummissjoni tibdel il-valutazzjoni tagħha ta’ skema ta’ għajnuniet li qabel kienet instabet li ma tikkostitwix għajnuna. Fil-paragrafu 77 tas-sentenza, il-Qorti tistabbilixxi l-prinċipju li f’dawn il-każi il-Kummissjoni għandha ssegwi l-proċedura għas-sorveljanza ta’ għajnuna eżistenti. Madanakollu, dan il-prinċipju jista’ jiġi applikat biss jekk l-iskema ma tkunx inbidlet materjalment. Fil-każ preżenti, l-iskema tariffarja Alcoa ġiet modifikata materjalment mill-Istat Membru, kif indikat fil-premessi (205) sa (208). Għalhekk, fil-każ preżenti, il-Kummissjoni mhix titbiegħed mill-valutazzjoni ta’ qabel tal-istess miżura, iżda pjuttost qed tivvaluta miżura differenti.

(211)

It-tibdiliet deskritti ma jistgħux jiġu separati mill-iskema tal-bidu, minħabba li għandhom impatt fuq is-sustanza tal-mekkaniżmu u għalhekk it-tariffa kkontestata tikkostitwixxi għajnuna fit-totalità tagħha, b’konformità mas-sentenza Ġibiltà  (99).

(212)

Fid-dawl ta’ dak ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-proroga tat-tariffa Alcoa kkontestata tikkostitwixxi għajnuna ġdida mill-1 ta’ Jannar 2006, jiġifieri id-data meta l-Liġi Nru 80/2005 daħlet fis-seħħ.

(213)

Skont l-Artikolu 88(3) tat-Trattat tal-KE, l-Istati Membri jridu jinnotifikaw lill-Kummissjoni il-pjani li jagħtu jew jimmodifikaw l-għajnuna u ma jistgħux jagħtu bidu għal dawn il-miżuri proposti sakemm tkun ittieħdet deċiżjoni finali.

(214)

Minħabba li l-Italja ma nnotifikatx l-Artikolu 11(11) tal-Liġi 80/2005, l-għajnuna hija illegali.

(215)

B’deroga mill-projbizzjoni ġenerali dwar l-għajnuna mill-Istat kif stipulat fl-Artikolu 87(1) tat-Trattat tal-KE, għajnuna tista’ tiġi ddikjarata kompatibbli jekk tikkwalifika għal waħda mill-eċċezzjonijiet elenkati fit-Trattat.

(216)

L-għajnuna mill-Istat mogħtija lil Alcoa skont l-Artikolu 11 (11) tal-Liġi Nru 80/2005 tista’ tiġi kklassifikata bħala għajnuna operazzjonali li, b’konformità mal-prinċipju, hija inkompatibbli mas-suq komuni. Fil-kawża L-Italja v Il-Kummissjon  (100) il-Qorti sabet li “l-għajnuna fil-kwistjoni, li ingħatat mingħajr kundizzjonijiet speċifiċi u unikament skont il-kwantitajiet utilizzati, għandha titqies bħala għajnuna operazzjonali lill-impriżi kkonċernati u li, bħala tali, tibdel il-kundizzjonijiet tal-kummerċ sa ċertu punt kuntrarju għall-interess komuni”.

(217)

Anke fil-kawża Siemens v Il-Kummissjon  (101), il-Qorti tal-Ewwel Istanza ikkonfermat il-prinċipju li “l-għajnuna operazzjonali, jiġifieri għajnuna immirata li tgħin impriża mill-ispejjeż li normalment hija stess ikollha ġġorr fl-ambitu tal-ġestjoni ta’ kuljum jew tal-attività normali tagħha, fil-prinċipju ma taqax fl-ambitu tal-Artikolu 92(3)] [issa l-Artikolu 87(3) …]

(218)

Madanakollu, hemm sitwazzjonijiet definiti b’mod ċar fejn huwa possibbli li tingħata għajnuna operazzjonali. B’mod partikolari, għajnuniet operzzjonali għal għanijiet ambjentali jistgħu jingħataw taħt il-linji gwida tal-Komunità dwar għajnuna mill-Istat għall-protezzjoni tal-ambjent (102). Anke l-għajnuniet operazzjonali fir-reġjuni assistiti jistgħu jkunu awtorizzati f’każ ta’ eċċezzjoni bħala għajnuna reġjonali. Il-Kummissjoni eżaminat jekk it-tariffa tistax tikkorrispondi ma’ waħda minn dawn il-kategoriji.

(219)

Il-Kummissjoni tinnota li m’hemmx il-possibbiltà li t-tariffa tiġi awtorizzata bħala għajnuna ambjentali, minħabba li l-għan tat-tariffa fil-kwistjoni mhuwiex ta’ natura ambjentali.

(220)

Tista’ tingħata konċessjoni għal għajnuna operazzjonali b’mod eċċezzjonali f’żoni assistiti eliġibbli għal għajnuna taħt id-deroga tal-Artikolu 87(3)(a) tat-Trattat tal-KE. Matul il-perjodi li qed jiġi kkunsidrat, ir-reġjun tal-Veneto, fejn hemm il-funderija ta’ Fusina, ma kienx ammissibbli għall-għajnuna taħt l-Artikolu 87(3)(a) tat-Trattat KE. Madanakollu, ir-reġjun ta’ Sardegna, kien eliġibbli sal-aħħar tal-2006. Il-Kummissjoni għalhekk eżaminat jekk it-tariffa preferenzjali għall-funderija ta’ Alcoa f’Portovesme tistax tkun awtorizzata taħt il-linji gwida tal-1998 dwar l-għajnuna reġjonali mill-Istat (103).

(221)

B’konformità mal-punt 4.15 tal-linji gwida reġjonali, l-għajnuna operazzjonali tista’ tingħata f’każ eċċezzjonali, jekk i) tkun ġustifikata skont il-kontribut li tagħti għall-iżvilupp reġjonali u min-natura tagħha u ii) il-livell tagħha jkun proporzjonali għall-iżvantaġġi li tkun intiża biex itaffi. Huwa d-dmir tal-Istat Membru li juri l-eżistenza ta’ kwalunkwe nuqqasijiet u jkejjel l-importanza tagħhom. B’konformità mal-punt 4.17 tal-linji gwida reġjonali, l-għajnuna operazzjonali trid tkun limitata fiż-żmien u tonqos progressivament.

(222)

L-Italja issostni li (ara premessa (125)) l-problema persistenti ta’ spejjeż tal-elettriku għoljin għall-produzzjoni tal-aluminju f’Sardegna u fil-Veneto, rkonoxxuta fid-deċiżjoni Alumix, tiġġustifika l-proroga tat-tariffa.

(223)

Id-deċiżjoni Alumix ma approvatx it-tariffa għall-perjodu 1996-2005 bħala għajnuna reġjonali, iżda kkonkludiet li ma kinetx tikkostitwixxi għajnuna. Għalhekk ma treġix it-teżi li fid-deċiżjoni Alumix il-Kummissjoni kienet irrikonoxxiet li l-konċessjoni ta’ għajnuna operazzjonali kienet iġġustifikata abbażi ta’ kunsiderazzjonijiet reġjonali.

(224)

Skont l-Artikolu 2 tal-linji gwida reġjonali, “ħlas wieħed ad hoc mogħti lil impriża waħda, jew għajnuna limitata għal qasam wieħed ta’ attività jistgħu jkollhom impatt qawwi fuq il-kompetizzjoni tas-suq ikkonċernat, filwaqt li hemm ir-riskju li l-effetti fuq l-iżvilupp reġjonali jkunu limitati żżejjed … Bħala konsegwenza, id-derogi inkwistjoni normalment jingħataw l-aktar għal skemi ta’ għajnuna multisettorjali miftuħa, f’reġjun determinat, għall-impriżi kollha fis-setturi kkonċernati.” Tariffa għall-enerġija elettrika li tingħata b’mod selettiv lil impriżi individwali fis-setuur tal-metallurġija, hija manifestament mhux konformi mal-ispirtu tal-għajnuniet reġjonali li jridu jkunu multisettorjali. Madanakollu, minħabba li assolutament mhux projbit li jingħataw għajnuniet ad hoc, il-Kummissjoni eżaminat jekk ċirkustanzi eċċezzjonali jiġġustifikawx l-għoti tat-tariffa.

(225)

Il-Kummissjoni ikkunsidrat b’mod partikolari n-nuqqasijiet fis-settur tal-enerġija elettrika f’Sardegna, kif dokumentat mill-Italja u Alcoa.

(226)

Is-suq Taljan tal-enerġija elettrika huwa ġeneralment ikkonċentrat ħafna, anke jekk inqas fiż-żona tat-Tramuntana. L-operatur dominanti fiż-żoni kollha hija l-kumpanija monopolistika ENEL, ħlief f’Sardegna fejn jeżisti duopolju mal-E.ON. ENEL hija b’saħħitha fis-suq u l-Awtorità Taljana għall-Kompetizzjoni kienet sabitha ħatja ta’ abbuż ta’ poter fl-2004-2005. Il-prezzijiet tal-enerġija elettrika fl-Italja huma normalment għoljin, minħabba “taħlita” produttiva fil-parti l-kbira bbażata fuq karburant fossili (essenzjalment gass), in-nuqqas ta’ kapaċità nukleari u l-konġestjoni fl-interkonnetturi mal-kumplament tal-Ewropa.

(227)

F’Sardegna li tirrappreżenta 4,1 % tal-qawwa installata fl-Italja (104) l-elettriku huwa ġġenerat fil-parti l-kbira f’impjanti termoelettriċi bl-użu ta’ karburanti fossili (karbonju, żejt, qatran tar-raffinerija). Il-gżira m’għandhiex infrastruttura għad-distribuzzjoni tal-gass naturali.

(228)

Sardegna tbati minn qagħda ta’ kapaċità żejda ta’ produzzjoni, l-aktar f’dik il-parti ta’ spejjeż għoljin (impjanti imħaddma miż-żejt), minħabba li l-gvern abbanduna l-pjani li jikkonċentra fuq il-gżira l-industrija peżanti Taljana. Dan wassal għal investiment żejjed minn ENEL fl-impjanti tal-ġenerazzjoni tal-elettriku. Barra milli strutturalment jinvolvu iktar spejjeż, dawn l-impjanti qegħdin isiru teknikament skaduti b’mod mgħaġġel. L-esportazzjoni tal-enerġija elettrika mis-Sardegna lejn l-Italja kontinentali hija wkoll limitata mill-kapaċità żgħira tal-interkonnetturi (105) li hi suġġetta għall-konġestjoni.

(229)

Żewġ kumpaniji tal-elettriku ENEL u E.ON., flimkien għandhom 95 % mis-sehem tas-suq tal-forniment tal-enerġija elettrika f’Sardegna (madwar 58 % għal E.ON. u 42 % għal ENEL). Skont l-investigazzjoni fuq il-kompetizzjoni fis-settur elettriku (106), f’termini ta’ kompetizzjoni Sardegna tista’ titqies bħala duopolju b’dominanza kollettiva. Il-konċentrazzjoni tas-suq hija għolja, għalkemm mhux l-ogħla fl-Italja (107). Minħabba l-kontroll li għandhom fuq prattikament l-impjanti kollha mid-merit u peak E.ON u ENEL jiddeterminaw il-prezz prattikament għas-sigħat kollha. Madanakollu il-qagħda f’Sardegna tidher li hi inqas kritika minn dik fin-Nofsinhar tal-Italja (108) fejn ENEL tiddetermna l-prezzijiet fis-sigħat kollha.

(230)

Il-prezzijiet bl-ingrossa tal-elettriku fl-Italja huma fost l-ogħla fl-Ewropa (109), u l-prezzijiet f’Sardegna huma fost l-ogħla fl-Italja. Fl-2007, il-prezz medju nazzjonali (PUN) kien ta’ EUR 70,99 għal kull MW/h filwaqt li l-prezz żonali ta’ Sardegna kien ta’ EUR 75 għal kull MW/h, meta fl-2006 kien EUR 80 għal kull MW/h (110). Fl-2008 u 2009 kompliet it-tendenza li l-prezz medju żonali ta’ Sardegna jiżdied. Fl-ewwel nofs tal-2009, il-prezzijiet f’Sardegna baqgħu kostantement ‘il fuq mill-medja nazzjonali (bi prezz medju ta’ EUR 106,60 għal kull MW/h imqabbel ma’ PUN ta’ EUR 60, 50 għal kull MW/h). M’humiex disponibbli l-prezzijiet tal-kuntratti bilaterali f’Sardegna, għaliex tali informazzjoni mhix pubblika u l-Italja għażlet li ma tipprovdihiex (ara fuq paragrafu (63)).

(231)

Fl-aħħar, is-suq tal-enerġija elettrika f’Sardegna jippreżenta sensiela ta’ problemi (uħud minnhom madanakollu, komuni mal-kumplament tal-Italja) li jistgħu jkunu mqassra kif ġej: Prezzijiet għoljin, grad għoli ta’ konċentrazzjoni tas-suq, saħħa tas-suq tal-operaturi dominanti, kapaċità eċċessiva ta’ ġenerazzjoni fil-parti bi prezz għoli, ineffiċjenza relattiva tal-impjanti tal-produzzjoni u qed isiru skaduti, nuqqas ta’ aċċess għall-infrastruttura tal-gass natural u interkonnettività insuffiċjenti.

(232)

L-ewwel kwistjoni li teħtieġ tissolva hija jekk dawn il-problemi għandhomx impatt gravi fuq l-iżvilupp ekonomiku ta’ Sardegna. Il-prezzijiet tal-enerġija elettrika fil-gżira huma għoljin u l-interkonnettività hija limitata. Fil-każ C 34/02 (111), il-Kummissjoni ma aċċettatx li n-nuqqas ta’ interkonnettività tal-enerġija tikkostitwixxi żvantaġġ għall-iżvilupp tal-SME’s.

(233)

Filwaqt li huwa minnu li l-SMEs iħossu l-prezzijiet għoljin inqas mill-industriji l-kbar elettro-intensivi, madanakollu l-interessi ta’ settur waħdieni m’humiex awtomatikament l-ekwivalenti tal-interessi ta’ reġjun. Fi kliem ieħor l-għajnuna operattiva f’reġjun assistit ma tistax tiġi awtorizzata fid-dawl tad-diffikultajiet li jiltaqa’ magħhom settur wieħed, iżda jeħtieġ jintwera li dawn ikunu qed jikkontribwixxu fit-tul għall-iżvilupp tal-pajjiż. Il-Kummissjoni hija tal-fehma li l-iżvantaġġ reġjonali li ġej mill-istat tas-suq tal-elettriku reġjonali f’Sardegna ma ġiex sostanzjat biżżejjed mill-Italja.

(234)

Iżda anke jekk wieħed kellu jammetti l-eżistenza ta’ żvantaġġ reġonali, iridu xorta waħda jiġu ssodistfati l-kriterji tal-linjigwida reġjonali. L-għajnuna teħtieġ tagħmel kontribut fit-tul għall-iżvilupp reġjonali u tkun propozjonali għall-iżvantaġġi li tfittex li ttaffi.

(235)

Fil-każ preżenti, mhux plawsibbli li tali għajnuna operazzjonali tagħti kontribut sostenibbli għall-iżvilupp reġjonali. Anke jekk wieħed kellu jammetti li l-manteniment fil-gżira tal-funderija tal-aluminju ta’ Alcoa (jew benefiċjarji oħrajn tat-tariffa preferenzjali), jikkontribwixxi għall-impjiegi u għall-manteniment ta’ bażi ta’ manifattura fuq il-gżira, dawn l-impatti ma jkunux dejjiema. Alcoa stess tgħid li t-tneħħija tat-tariffa tfisser l-għeluq immedjat tal-funderija f’Portovesme. L-awtoritajiet Taljani jippreżentaw it-tariffi bħala miżura temporanja, immirata biex isservi biss sakemm fl-2010 jitlestew il-proġetti infrastrutturali relatati mal-produzzjoni tal-enerġija u mal-interkonnettività (il-pajp tal-gass GALSI u l-kejbil marin SAPEI) li qed isiru bħalissa. Il-kwistjoni hi jekk tali żviluppi strutturali humiex kapaċi jġibu l-prezzijiet tal-enerġija elettrika għal livelli kompatibbli mal-eżiġenzi tal-produtturi tal-aluminju. Il-Kummissjoni tikkunsidra li bl-infrastruttura ġdida, Sardegna se tkun kapaċi tipproduċi u tbiegħ l-enerġija elettrika għal madwar l-istess prezz tal-Italja kontinentali, u b’hekk tiġi eliminata d-diverġenza reġjonali. Madanakollu, il-Kummissjoni ma tarax kif tali proġetti jistgħu inaqqsu l-prezzijiet tal-enerġija elettrika bin-nofs biex iwassluhom għal EUR 30 għal kull MWh li, skont Alcoa, huwa meħtieġ biex il-funderija tagħmel qligħ.

(236)

Il-Kummissjoni tinnota wkoll li l-eżistenza ta’ sussidju Statali immirat biex inaqqas l-ispejjeż għal utenti kbar ma jimmotivax lill-fornituri tal-elettriku biex ibaxxu l-prezzijiet biex ma jitilfux l-ikbar klijenti tagħhom, u lanqas timpedixxi lill-istrutturi tal-ispejjeż milli jmmoru għall-agħar. Is-sussidju pjuttost jirrinforza l-inċentiv biex il-fornituri tal-enerġija elettrika jkomplu jisfruttaw is-saħħa tagħhom fis-suq. Għalhekk, anke jekk huwa minnu, minħabba s-sitwazzjoni ta’ kapaċità żejda, li Alcoa normalment tkun tista’ ġġib prezz kompetittiv, li kieku ma kienx għas-saħħa fis-suq li għandhom il-fornituri tal-enerġija elettrika (li jistgħu jkollhom interess li jżommu l-prezzijiet għoljin, ara premessi (121) u (99) rispettivament), il-Kummissjoni tkkunsidra li t-tariffa preferenzjali ma kinetx tkun l-istrument xieraq biex tagħti dimensjoni ġdida lil din is-saħħa fis-suq.

(237)

Inċidentalment, ta’ min jinnota li d-deċiżjoni Alumix kienet ibbażata fuq l-ipoteżi bil-maqlub, jiġifieri li l-klijenti l-kbar bħal Alcoa kellhom saħħa fis-suq, fil-forma ta’ saħħa fin-negozjar vis-a-vis ENEL, u li għalhekk, kieku ENEL kienet kumpanija privata, kien ikollha tbiegħ bi prezz iktar baxx.

(238)

Is-sussidju mogħti lil Alcoa huwa ogħla minn kwalunkwe diiferenzjal li jista’ jeżisti bejn il-prezzijiet tal-enerġija elettrika fl-Italja kontinentali u l-prezzijiet f’Sardegna għall-istess kategorija ta’ klijenti. Għaldaqstant, it-tariffa mhix proporzjonali għall-iżvantaġġi reġjonali li allegatament qed tfittex li tirrimedja.

(239)

L-għajnuna operazzjonali reġjonali trid tkun tonqos progressivament (ara premessa 4.17 tal-linji gwida reġjonali). Abbażi tal-mekkaniżmu ta’ indiċjar introdott mill-Artikolu 11(11) tal-Liġi Nru 80/2005, kif interpretat mill-AEEG (ara l-paragrafi (49) u (50)) it-tariffa tiżdied kull sena b’perċentwal li jirrifletti t-tendenzi tal-prezzijiet tal-enerġija elettrika fl-UE, iżda ż-żieda ma tistax taqbeż l-4 %. Din it-tariffa tonqos biss meta l-prezzijiet medji fl-UE jonqsu f’termini netti (minħabba li t-tariffa Alcoa ma tistax tonqos imma tiżdied biss). Fil-każi l-oħra kollha, it-tariffa hija progressiva u tinvolvi vantaġġ li jiżdied għal Alcoa (112). Fil-fatt, f’kuntest fejn il-prezzijiet jiżdiedu b’mod mgħaġġel fl-UE, l-għajnuna favur Alcoa żdiedet il-ħin kollu f’termini reali minn meta ġiet introdotta t-tariffa fil-kwistjoni.

(240)

Fid-dawl ta’ dan, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-proroga tat-tariffa fil-kwistjoni ma tistax tiġi kkunsidrata kompatibbli bħala għajnuna reġjonali skont il-linji gwida reġjonali tal-1998. Minħabba li l-assistenza lil Sardegna għall-perjodu 2007-2013 twaqqfet skont l-Artikolu 87(3)(a), mhux meħtieġ li tiġi eżaminata l-kumpatibbiltà tal-għajnuna fid-dawl tal-linji gwida dwar l-għajnuna reġjonali mill-Istat għall-2007-2013.

(241)

L-Italja u Alcoa għamlu l-argument li t-tariffa Alcoa hija mmirata li ttaffi n-nuqqasijiet tas-swieq tal-enerġija elettrika li s’issa għadhom ma wasslux għal prezzijiet kompetittivi. Prezzijiet għoljin tal-enerġija elettrika allegatament jheddu l-kompetittività tal-industriji elettro-intensivi, fosthom dik tal-aluminju primarju. Qed jingħad li l-għajnuna se żżomm milli kumpaniji jitilqu mill-Ewropa. L-għajnuna għandu jkollha effet ta’ inċentivazzjoni minħabba li f’każ għall-kuntrarju, fl-assenza ta’ għajnuna, il-kumpanija kienet tagħlaq il-funderija ta’ Sardegna u tal-Veneto.

(242)

Rigward dawn l-affermazzjonijiet jistgħu joħorġu l-kummenti ġenerali li ġejjin. Il-funzjonament imperfett tas-swieq tal-enerġija elettrika ma jistax jitqies, strictu sensu, falliment tas-suq minħabba li dan il-kunċett jimplika l-inkapaċità ta’ suq kompetittiv li jipproduċi, waħdu, l-aħjar riżultat fuq pjan soċjali, filwaqt li l-problema f’dan il-każ hija li s-swieq mhumiex kompetittivi biżżejjed. Is-soluzzjoni tista’ tinstab biss f’iktar – mhux inqas – kompetizzjoni, jiġifieri permezz ta’ suq tal-enerġija verament integrat. Il-fatt li t-tariffi tal-elettriku jiffissahom l-Istat jipproduċi b’mod ġenerali l-effett oppost, jiġifieri joħolqu ostakolu u jipprekludu l-aċċess ta’ operaturi ġodda fis-suq, u għalhekk tiġi ostakolata l-integrazzjoni. Għalhekk, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-għajnuna operazzjonali mogħtija fil-forma ta’ tariffi għall-enerġija elettrika artifiċjalment baxxi mhix l-istrument xieraq biex jissolvew l-imperfezzjonijiet tas-swieq tal-enerġija elettrika.

(243)

Wieħed għandu jinnota wkoll li l-konklużjonijiet spiss ikkwotati minn fora speċjalizzati bħall-High Level Group on Energy, Competitiveness and the Environment (premessi (78) u (124)) ma jissuġġerux li l-għajnuniet speċjali mill-Istat għandhom jingħataw biex jirrisolvu l-problemi tal-kompetizzjoni li ġejjin minn prezzijiet għoljin tal-enerġija elettrika, izda jiddefendu l-ħtieġa għal osservanza sħiħa mar-regoli tal-għajnuna mill-Istat (113).

(244)

Il-Kummissjoni qajjmet dubji dwar argumenti simili li jorbtu l-miżuri ta’ għajnuna mal-għan biex ikun prekluż li kumpaniji jieħdu l-industriji tagħhom barra mill-UE fid-deċiżjoni dwar il-każ Terni (114), u għal għanijiet simili ma tikkusidrax li hu neċessarju li wieħed japprofondixxi l-analiżi f’din id-Deċiżjoni.

(245)

Fis-sitwazzjoni preżenti ta’ prezzijiet baxxi tal-aluminju fis-swieq dinjin (kawża tal-waqa’ fid-domanda minħabba l-kriżi ekonomika) il-funderiji Taljani ta’ Alcoa jistgħu ma jagħmlux qligħ jew jipproduċu bit-telf, anke jekk għal ftit żmien, fl-assenza tat-tariffa. Wieħed ma jistax jeskludi l-għeluq tagħhom, anke jekk fatturi oħrajn jistgħu jinfluwenzaw deċiżjoni f’dan is-sens, inkluż, pereżempju l-ispejjeż u l-ħin meħtieġ biex tinħoloq kapaċità potenzjalment neċessarja biex jiġi evitat it-telf tas-sehem mis-suq.

(246)

Permezz tal-ittra tad-19 ta’ Jannar 2007 (minn hawn ‘il quddiem “l-ittra tal-2007”) is-servizzi tad-Direttorat-Ġenerali għall-Kompetizzjoni tal-Kummissjoni esploraw l-idea ta’ miżura tranżitorja ta’ eliminazzjoni gradwali tat-tariffa mogħtija lil Sardegna, b’kunsiderazzjoni għall-fatt li s-sitwazzjoni tas-suq ta’ Sardegna, anke minħabba l-iżolament tiegħu, tal-kapaċitajiet limitati ta’ interkonnettività mal-Italja kontinentali u tal-kundizzjonijiet mhux favorevoli ta’ kompetizzjoni, li tidher li tippermetti għajnuna operazzjonali taħt il-forma ta’ tariffa preferenzjali għal perjodu (l-eliminazzjoni gradwali) ta’ madwar sentejn (115) bi skambju mal-adozzjoni ta’ miżuri immirati li tikber il-kompetittività fis-suq ta’ Sardegna permezz tat-twaqqif ta’ Impjant tal-Enerġija Virtwali jew VPP (Virtual Power Plant) (116). L-ittra kienet teskludi b’mod partikolari l-impjant fil-Veneto (117).

(247)

L-ittra tal-2007 kienet tindika li VPP xieraq għandu jipprevedi t-twaqqif tal-kapaċità tal-ġenerazzjoni virtwali lill-fornituri terzi tal-elettriku, ikopri bejn wieħed u ieħor 25 % tad-domanda tal-elettriku f’Sardegna u jkollu ħajja ta’ madwar 5 snin. L-ittra kienet tissuġġerixxi li kollaborazzjoni bejn is-servizzi tad-Direttorat-Ġenerali għall-Kompetizzjoni u l-awtoritajiet Taljani setgħu jibdew malajr biex jiddeterminaw il-modalitajiet tal-VPP.

(248)

B’dewmien konsiderevoli, fid-9 ta’ Lulju 2009 l-Italja adottat il-dispożizzjonijiet leġiżlattivi biex tingħata lill-AEEG l-awtorità li twaqqaf tali mekkaniżmu. Fis-17 ta’ Awwissu 2009 l-AEEG adottat id-Deċiżjoni ARG/elt 115/09 li tistabbilixxi d-dispożizzjonijiet għall-implimentazzjoni tal-VPP. Il-modalitajiet tal-VPP huma skont il-kriteji stipulati fl-ittra tal-2007. It-tariffa se tiġi abolita fi żmien tliet xhur wara li jitnieda l-VPP, u mill-aktar tard qabel il-31 ta’ Diċembru 2009.

(249)

B’konformità mar-regoli dettaljati stabbiliti mill-AEEG, kemm ENEL kif ukoll E.ON għandhom jirrilaxxaw kapaċità ta’ ġenerazzjoni virtwali lill-operaturi li m’għandhomx irbit ma’ ebda waħda mill-kumpaniji. Il-kapaċità li trid tiġi rilaxxjata (225 MW għal ENEL u 150 MW għal E.ON) ġiet determinata skont is-saħħa rispettiva ta’ suq unilaterali taż-żewġ operaturi dominanti. Il-VPP se tkopri il-25 % tad-domanda elettrika f’Sardegna fuq ħajja ta’ 5 snin, sakemm jitlestew il-proġetti infrastrutturali li jinsabu għaddejjin u immirati li jtejbu l-interkonnettività elettrika bejn Sardegna u l-Italja kontinentali.

(250)

Il-parteċipazzjoni għall-proċeduri tal-għoti tal-kuntratt se tkun miftuħa għall-operaturi tas-suq attivi fil-bejgħ lil utenti finali. Il-prodotti offruti se jkollhom maturità ta’ sena jew ħames snin. L-għotjiet tal-kuntratti se jkunu għall-perjodu mill-1 ta’ Jannar 2010 ‘lil hinn.

(251)

Fid-dawl tar-restrizzjonijiet fiżiċi eżistenti fuq in-netwerk tal-elettriku ta’ Sardegna, il-VPP Taljana ġiet iddiżinjata bħala strument finanzjarju (118). B’dan it-tip ta’ VPP, ix-xerrejja m’għandhomx għalfejn ibigħu fiżikament l-elettriku mogħtija lill-utenti finali mill-aġġudikazzjoni. Dawn jibbenfikaw minn ħlas finanzjarju awtomatiku kull meta il-prezz imħallas fuq is-suq tal-ġurnata ta’ qabel ikun ogħla minn ċertu limitu. Il-vantaġġ għal operatur eżistenti jew operatur ġdid li jixtieq jiżviluppa klijentiela li jkollu kapaċità VPP jinsab fil-fatt li il-VPP jista’ jkun utilizzat bħala strument ta’ hedging għat-tranżazzjonijiet fiżiċi (l-oħra) eżegwiti.

(252)

L-effett pożittiv għall-kompetittività ta’ dan it-tip ta’ VPP jinsab fil-fatt li l-operaturi dominanti jitteħdilhom l-inċentiv li jisfruttaw is-saħħa li għandhom biex iżommu l-prezzijiet għoljin fis-suq tal-jum ta’ qabel, għaliex kull benefiċċju akkwistat minn din l-istrateġija jkun trasferit lix-xerrejja tal-VPP.

(253)

Minkejja li l-VPP hija mistennija tipproduċi impatt favur il-kompetizzjoni fis-suq tal-elettriku ta’ Sardegna, u minkejja l-proposta li saret f’Jannar 2007, il-Kummissjoni waslet għall-konklużjoni li, f’dan il-każ, il-VPP ma tistax tikkostitwixxi bażi biżżejjed għall-kumpatibbiltà tal-għajnuna, la għal perjodu tranżitorju suċċessiv għall-implimentazzjoni tal-VPP u lanqas għall-fornituri għall-perjodu ta’ qabel l-implimentazzjoni tal-VPP, għal għanijiet spejgati fid-dettall hawn taħt.

(254)

Il-Kummissjoni ma teskludix li, f’ċirkustanzi eċċezzjonali, rimedju li jikkonsisti f’liberalizzazzjoni ta’ suq” (jew aħjar, f’dan il-każ, miżura strutturali immirata biex ittejjeb il-kompetizzjoni f’suq legalment miftuħ għall-kompetizzjoni iżda li għadu kkonċentrat ħafna) jista’ jikkostitwixxi bażi għal kompatibbiltà ma’ għajnuna mill-Istat. F’dan il-każ speċifiku, il-Kummissjoni kkunsidrat in-natura tal-problema tal-kompetizzjoni fuq is-suq tal-elettriku f’Sardegna (119), l-eżistenza ta’ rabta każwali bejn din il-problema u l-għajnuna, u l-effikaċja tal-VPP bħala strument korrettiv.

(255)

L-ewwelnett, għal dak li jirrigwarda n-natura tal-problema tal-kompetizzjoni f’Sardegna għandu jiġi nnutat li ġej. Il-prezzijiet għoljin f’Sardegna huma r-riżultat ta’ diversi fatturi flimkien: interkonnettività insuffiċjenti, l-istruttura tal-ispejjeż tal-portafoll tal-ġenerazzjoni u s-saħħa fis-suq taż-żewġ ġeneraturi prinċipali. Il-fatt li fi gżira jkun hemm interkonnettività insuffiċjenti mhix problema tal-liberalizzazzjoni, iżda pjuttost korollarju tal-pożizzjoni ġeografika tagħha. Diversi pajjiżi tal-UE huma gżejjer u kważi l-Istati Membri kollha għandhom gżejjer li l-interkonnettività tagħhom hija insuffiċjenti jew ma teżistix. L-istruttura tal-ispejjeż tal-portafoll ta’ ġenerazzjoni mhix direttament marbuta la mat-tħaddim tas-suq elettriku u lanqas mat-tħaddim ta’ saħħa fis-suq min-naħa tal-operaturi dominanti. Pjuttost tiddependi mid-disponibbiltà tar-riżorsi primarji tal-enerġija u minn restrizzjonijiet oħra fiżiċi u ġeografiċi li jikkundizzjonaw id-deċiżjonijiet ta’ investiment mill-impriżi li jiġġeneraw. Fl-aħħar, struttura tas-suq ikkonċentrata ħafna hija probabbilment ir-regola u mhux l-eċċezzjoni fuq gżira. Għaldaqstant, l-uniku fattur ta’ kompetizzjoni li wieħed jista’ jara hija s-sitwazzjoni ta’ duopolju, sakemm din potenzjalment tinkoraġġixxi lill-operaturi dominanti jiffissaw prezzijiet għoljin. Din hi madankollu wieħed biss mill-fatturi li jikkontribwixxu għal-livell għoli tal-prezzijiet f’Sardegna.

(256)

It-tieni, il-Kummissjoni vvalutat l-eżistenza ta’ rabta każwali bejn it-tariffi preferenzjali u s-sitwazzjoni tas-suq f’Sardegna. It-tariffi ma kienu qatt maħsuba biex jindirizzaw is-sitwazzjoni tal-kompetizzjoni f’Sardegna, minħabba li t-tariffi ta’ Sardegna nnotifikati mill-Italja kienu joffru rimedju wieħed għal ċirku ristrett ta’ utenti, li barra minn hekk kellhom l-ikbar saħħa li jinnegozjaw. (260)L-Italja stess ammettiet li l-għan tat-tariffa Alcoa kien li jressaq il-prezz inħallas minn Alcoa f’Sardegna skont il-prezzijiet ta’ produtturi tal-aluminju f’pajjiżi Ewropej oħra.

(257)

Jekk xejn, l-għajnuna fil-kwistjoni setgħet iggravat is-sitwazzjoni li tirriżulta mid-duopolju fil-każ tal-ġenerazzjoni. Bis-sistema ta’ ħlasijiet kumpensatorji li tikkostitwixxi l-miżura eżaminata hawnhekk, Alcoa ma kellha ebda inċentiv li tutilizza s-saħħa tagħha stess ta’ xerrej biex tnaqqas l-ispejjeż tal-elettriku, minħabba li l-interess ta’ Alcoa li takkwista l-elettriku bil-prezz l-iktar baxx kien intlaħaq mill-ħlasijiet kumpensatorji, u mhux permezz tat-tħaddim tas-saħħa ta’ negozjar fis-suq bħala konsumatur kbir tal-elettriku f’Sardegna. Billi tnaqqset l-inċentiva ta’ Alcoa li tfittex kundizzjonijiet ta’ forniment differenti minn dawk offruti mill-operatur tradizzjonali, il-ħlasijiet kumpensatorji setgħu kellhom impatt negattiv, sa ċertu punt, fuq il-kompetizzjoni tas-suq għad-detriment tal-konsumaturi tal-elettriku l-oħra kollha, minħabba li dawn saħħew il-pożizzjoni tal-operatur tradizzjonali.

(258)

It-tielet, l-impatt ta’ benefiċċju previst mill-VPP fuq il-kundizzjonijiet kompetittivi attwali f’Sardegna ma jidhirx li hu proporzjonali mal-intensità tal-għajnuna mogħtija. L-effetti ta’ titjib fuq is-suq ta’ Sardegna jidhru li huma pjuttost limitati. Ir-rimedju kien ikollu impatt biss fuq l-imġieba tal-operturi dominanti fid-dawl tal-fatt li VPP finanzjarju bħal dak implimentat fl-Italja ma jistax ikollu impatt fuq l-interkonnettività u fuq l-ispejjeż tal-ġenerazzjoni u, b’differenza minn tolling agreement, mhux imfassal biex iwassal għal tibdil fl-istruttura tas-suq fil-livell ta’ ġenerazzjoni.

(259)

Ir-raba’, l-għajnuna tgħawwġ il-kompetizzjoni fis-suq tal-aluminju primarju, filwaqt li l-VPP se tipproduċi xi titjib rigward il-kompetizzjoni f’suq ieħor, dak tal-elettriku. Min-natura tagħha, il-VPP ma tistax ikollha impatt dirett fuq is-suq tal-aluminju.

(260)

Fid-dawl ta’ dak ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tikkunsidra li t-tariffa applikata għall-funderiji ta’ Alcoa fil-Veneto u f’Sardegna ma tista tibbenefika minn ebda deroga skont l-Artikolu 87 tat-Trattat tal-KE. Id-derogi fl-Artikolu 87(2) mhumiex applikabbli minħabba li l-għajnuna mhix ta’ natura soċjali, mhix imfassla biex tikkumpensa għal ħsara kkawżata minn diżastri jew avvenimenti eċċezzjonali u ma ngħatatx biex tikkumpensa għal żvantaġġi ekonomiċi kkawżati mill-fergħa tal-Ġermanja. Id-derogi fl-Artikolu 87(3)(b) u (d) ukoll ma japplikawx minħabba li l-miżura ma timmirax biex tmexxi ‘l quddiem l-implimentazzjoni ta’ proġett importanti ta’ interess Ewropew komuni jew li tirrimedja sfrattu serju fl-ekonomija ta’ Stat Membru lanqas biex tmexxi ‘l quddiem il-kultura u l-konservazzjoni tal-patrimonju. Għal dak li jirrigwarda d-deroga fl-Artikolu 87(3)(a), l-analiżi eżegwita fuq fil-premessi (220) sa (240) turi li t-tariffa ma tistax tiġi approvata bħala għajnuna immirata biex tmexxi ‘l quddiem l-iżvilupp ekonomiku ta’ nħawi fejn il-livell tal-għixien huwa baxx iktar min-normal jew fejn hemm ħafna qagħad. Għal dak li jirrigwarda l-Artikolu 87(3)(c) l-analiżi turi li t-tariffa, anke jekk abbinata ma’ VPP, ma tistax tiġi kkunsidrata kompatibbli abbażi ta’ dik id-deroga (ara b’mod partikolari l-premessi (216), (217), (241) sa (245) u (253) sa (259)).

(261)

Għaldaqstant il-proroga tat-tariffa preferenzjali favur Alcoa introdotta mill-Artikolu 11(11) tal-Liġi Nru 80/2005 u mid-Digriet tal-2004 (safejn l-istess miżura setgħet irriżultat mill-applikazzjoni tal-istess Digriet matul il-perjodu Jannar 2006-Ġunju 2007 – ara paragrafu (44)) trid tiġi ddikjarata inkompatibbli mas-suq komuni.

(262)

Skont l-Artikolu 14(1) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 fil-każ ta’ deċiżjonijiet negattivi f’każi ta’ għajnuniet illegali li mhumiex kompatibbli mas-suq komuni, jeħtieġ li l-kompetizzjoni effettiva tiġi restawrata mingħajr dewmien, sakemm l-irkupru ma jkunx imur kontra l-prinċipju ġenerali tal-Liġi Komunitarja.

(263)

Skont il-każistika, meta għajnuna tingħata mingħajr notifika skont l-Artikolu 88(3) tat-Trattat tal-KE, il-benefiċjarju ma jistax ikollu aspettattiva li l-għotja kienet legali (120). Impriża diliġenti hija kapaċi tistabbilixxi jekk il-proċedura ta’ notifika ġietx segwita u jekk l-għajnuna hix leġittima.

(264)

Madanakollu wieħed ma jistax iċaħħad il-possibbiltà li benefiċjarju ta’ għajnuna illeġittima, jinvoka ċirkustanzi eċċezzjonali li fuqhom ikun seta’ leġittimament jassumi li l-għajuna kienet legali u jiċħad għalhekk li jirrifondi dik l-għajnuna (121). Min-naħa l-oħra, jekk “kummerċjant prudenti u konxju seta’ jipprevedi l-adozzjoni ta’ miżura Komunitarja li x’aktarx ikollha impatt fuq l-interessi tiegħu, ma jistax jinvoka dak il-prinċipju jekk il-miżura tiġi adottata” (122).

(265)

Il-Kummissjoni eżaminat jekk iċ-ċirkustanzi eċċezzjonali invokati minn Alcoa, li huma marbutin mal-eżistenza tad-deċiżjoni Alumix, setgħux wassluha biex ikollha dawn l-aspettattivi leġittimi.

(266)

Il-Qorti dejjem affermat li aspettattivi leġittimi jistgħu jirriżultaw biss minn assigurazzjonijiet speċifiċi, mingħajr kundizzjoni u konkordanti mogħtija mill-istituzzjonijiet Komunitarji li jkunu ta’ natura tali li jipproduċu aspettattiva leġittima li l-miżura ma tikkostitwix għajnuna jew li hi leġittima (123).

(267)

Alcoa tikkunsidra li anke jekk l-iskema kurrenti ma ġiex ikkunsidrata “għajnuna eżistenti,” setgħet madanakollu tinvoka l-aspettattiva leġittima minħabba li ddependiet fuq il-konklużjoni ta’ Alumix li ma kienx hemm għajuna meta hi xtrat lil Alumix u ddeċidiet li tagħmel iktar investimenti fiż-żewġ funderiji. Alcoa tikkwota wkoll, bħala preċedent, id-deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar it-trattament li jeżenta mit-taxxi kumpaniji tal-azzar li jistabbilixxu ruħhom barra mill-pajjiż (124) (ara premessa (97)).

(268)

F’dik id-deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar it-trattament ta’ eżenzjoni mit-taxxa mogħti minn Franza lil impriżi tal-azzar, id-dispożizzjonijiet dwar għajnuna eżistenti ma setgħux jiġu applikati direttament, minħabba li għajnuna lis-settur tal-azzar kienet suġġetta għat-Trattat tal-KEFA, li ma kinetx tirrikonoxxi l-kunċett ta’ għajnuna eżistenti. Il-Kummissjoni rrikonoxxiet l-aspettattivi leġittimi tal-benefiċjarji billi applikat, b’analoġija, id-dispożizzjonijiet relevanti għat-Trattat tal-KE u, b’konsegwenza, ma ordnatx l-irkupru tal-għajnuna. Madanakollu, il-każ kien sostanzjalment analogu mal-każ Ċentri ta’ Koordinament fil-Belġju li fih il-Kummissjoni biddlet il-valutazzjoni tagħha ta’ miżura li qabel kienet ikklassifikata bħala li ma kinetx tikkonsisti f’għajnuna mingħajr ma dik il-miżura ġiet mibdula mill-Istat Membru. Il-kunsiderazzjonijiet żviluppati fil-premessa (210) jippermettu lill-Kummissjoni tiċħad l-argument li d-deċiżjoni kkwotata setgħet tiġi invokata bħala bażi għar-rikonoxximent tal-aspettattivi leġittimi ta’ Alcoa.

(269)

Rigward ir-rilevanza attribwita minn Alcoa għad-deċiżjoni Alumix, ta’ min wieħed jinnota li dik id-deċiżjoni setgħet tagħti lill-benefiċjarju l-aspettattiva leġittima li sal-31 ta’ Diċembru 2005 il-mekkaniżmu tariffarju vvalutat ma kienx jikkostitwixxi għajnuna.

(270)

Min-naħa l-oħra ebda aspettattivi leġittimi ma jistgħu joħoġu mid-deċiżjoni Alumix rigward il-proroga tat-tariffa prevista mill-Artikolu 11(11) tal-Liġi Nru 80/2005. Alcoa ma setgħet ikollha ebda aspettattiva leġittima li l-miżura tal-2005, li kienet tagħti proroga lit-tariffa sal-2010, kienet awtomatikament ma tikkostitwix għajnuna. Fil-konfront ta’ miżura li kienet (a) immodifikata b’mod sostanzjali u (b) prorogata fiż-żmien, benefiċjarju prudenti kien jivverifika li l-għajnuna kienet leġittima.

(271)

In-nuqqas ta’ aspettattiva leġittima li ġejja mid-deċiżjoni Alumix hija espliċitament ikkonfermata fil-paragrafu 109 tas-sentenza tat-Tribunal.

(272)

Il-fatt li Alcoa għamlet investimenti fl-impjanti Taljani tagħha ma tipprovdix każ għal aspettattiva leġittima vis-a-vis il-legalità tal-ftehim tariffarju mmodifikat u prorogat, meta huwa ċar li meta ngħatat il-konċessjoni tat-tariffa oriġinali Alumix din ma kinetx se ddum iktar minn 10 snin, u Alcoa ppjanifikat l-investimenti tagħha fuq dik il-bażi, u mhux fuq l-assunzjoni ta’ tariffa dejjiema.

(273)

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni kkonkludiet li l-eżistenza ta’ tariffa approvata Alumix ma setgħetx twassal lil Alcoa tifforma aspettattivi leġittimi dwar il-legalità tal-miżura fil-kwistjoni.

(274)

Rigward l-impjant ta’ Sardegna, il-Kummissjoni eżaminat ukoll jekk l-ittra tal-2007 u l-iżviluppi li rriżultaw minnha setgħux jikkostitwixxu sors ta’ aspettattiva leġittima għal Alcoa.

(275)

Għandu jiġi nnutat f’dan ir-rigward li fl-ittra tal-2007 il-Kummissjoni ma tatx garanziji preċiżi u mingħajr kundizzjoni rigward il-valur tal-VPP għall-għanijiet ta’ konklużjoni dwar il-kompatibbiltà tal-għajnuna. L-ittra mibgħuta mis-servizzi tal-Kummissjoni, kienet limitata biex tindika li “il-Kummissarju Ewropew għall-Kompetizzjoni se jkun dispost li jipproponi lill-Kulleġġ l-approvazzjoni ta’ perjodu qasir ta’ eliminazzjoni gradwali tat-tariffi tal-elettriku f’Sardegna”. Dak id-diskors kien jimplika li l-eżitu pożittiv ta’ dak il-każ kien, f’kull każ, kundizzjonat mill-approvazzjoni tal-abbozz tad-deċiżjoni min-naħa tal-Kulleġġ tal-Kummissarji. Għaldaqstant, fid-dawl tal-istatus tagħha (ittra mis-servizzi tal-Kummissjoni) u l-kontenut tagħha (garanzija kundizzjonali) l-ittra tal-2007 ma tistax tipprovdi aspettattivi leġittimi ta’ natura rikonoxxuta mill-Qorti.

(276)

La l-Italja lanqas Alcoa ma ppreżentaw argumenti f’dan ir-rigward. Madanakollu l-Kummissjoni eżaminat jekk prinċipji ġenerali oħrajn tal-Liġi Komunitarja jipprekludux l-irkupru, kollu jew in parti.

(277)

Rigward l-impjant tal-Veneto, għandu jiġi nnutat li l-irkupru ma jikser ebda prinċipju ġenerali tal-Liġi Komunitarja; il-Kummissjoni kienet esprimiet dubji serji dwar il-kompatibbiltà tal-għajnuna favur l-impjant tal-Veneto fid-deċiżjoni tal-ftuħ, u xejn fil-proċedimenti sussegwenti ma seta’ jbiddel l-impressjoni li ngħatat lil Alcoa permezz tal-ftuħ tal-investigazzjoni.

(278)

Rigward l-impjant f’Sardegna, il-Kummissjoni eżaminat is-sitwazzjoni li tirriżulta mill-ittra tal-2007 u l-iżviluppi suċċessivi tagħha. Kif intwera fil-premessa (275), l-ittra tas-servizzi tal-Kummissjoni ma kinetx tagħti garanziji preċiżi u mingħajr kundizzjoni rigward il-valur tal-VPP bħala bażi għal konklużjoni ta’ kompatibbiltà ta’ għajnuna, iżda kienet tillimita ruħha biex tindika li, kieku l-Italja kienet irreaġixxiet qabel għall-proposta, il-Kummissarji għall-Kompetizzjoni kien jipproponi lill-Kummissjoni biex tapprova perjodu qasir ta’ eliminazzjoni gradwali tat-tariffa. Madanakollu l-idea tal-VPP tpoġġiet fil-ġenb matul il-proċedimenti kollha sakemm l-Italja ddeċidiet li tħaddimha.

(279)

Minkejja din il-proposta, kif spjegat hawn fuq fil-premessi (253) sa (259), il-Kummissjoni waslet għall-konklużjoni li l-VPP ma tistax tikkostitwixxi bażi għal deċiżjoni dwar il-kompatibbiltà tal-għajnuna, għal raġunijiet relatati maċ-ċirkustanzi tal-miżura u għan-natura tal-VPP u li mhumiex ir-riżultat tad-diskussjonijiet lil saru mal-Italja. Huwa xieraq, iżda li wieħed jistaqsi jekk it-taħdidiet imtawwla dwar il-VPP jistgħux iwasslu għall-preżunzjoni li valutazzjoni ta’ inkompatibbiltà trid neċessarjament twassal għal irkupru sħiħ ta’ dik l-għajnuna.

(280)

Irrispettivament mill-fatt li ż-żmien li ħadet l-investigazzjoni ma kienx, fih innifsu, twil iżżejjed (tliet snin), il-Kummissjoni tirrikonoxxi li, fil-każ preżenti, dan iż-żmien kien imtawwal bit-taħdidiet dwar l-introduzzjoni tal-VPP.

(281)

Minkejja li d-dewmien tat-taħdidiet dwar il-VPP kien anke dovut fil-parti l-kbira għar-reazzjoni tard għall-proposta min-naħa tal-Italja, il-Kummissjoni tirrikonoxxi li t-taħdidiet fit-tul dwar il-VPP ma kinux koerenti mal-prinċipju ta’ amministrazzjoni tajba u influwenzaw l-imġieba tal-benefiċjarju matul il-kors sussegwenti tal-investigazzjoni. Fil-fatt, it-tama li, grazzi għall-VPP, seta’ jkun hemm eżitu pożittiv fil-każ tal-impjant f’Sardegna, trażmessa mill-Kummissjoni u mhux ikkomunikata biżżejjed fil-ħin, setgħet biddlet il-perċezzjoni ta’ Alcoa tar-riskju tal-irkupru tal-għajnuna lill-impjant f’Sardegna wara l-ftuħ tal-proċedimenti, u dan seta’ min-naħa tiegħu influwenza l-istrateġija tal-kumpanija f’dak li jirrigwarda investimenti u lokalizzazzjoni tal-attivitajiet. Kieku l-ittra tal-2007 ma ntbagħtitx, Alcoa setgħet iddeċidiet li ma tkomplix l-attivitajiet tagħha f’Sardegna u għalhekk tillimita l-ammont li jrid jitħallas lura.

(282)

Fid-dawl ta’ dawn iċ-ċirkustanzi, il-Kummissjoni hi tal-fehma li huwa xieraq li ma timponix irkupru tal-għajnuna għall-impjant f’Sardegna għall-perjodu bejn meta ntbagħtet l-ittra, id-19 ta’ Jannar 2007, u d-data ta’ din id-Deċiżjoni.

(283)

Fl-aħħar, l-ammonti kollha tal-għajnuna mhux kompatibbli li rċeviet Alcoa skont l-Artikolu 11(11) tal-Liġi Nru 80/2005 mill-1 ta’ Jannar 2006 ‘l hawn iridu jiġi rkuprati bl-imgħaxx, b’konformità mal-Kapitolu V tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 794/2004, tal-21 ta’ April 2004, li jimplimenta r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999, li jistipula regoli dettaljati dwar l-applikazzjoni tal-Artikolu 93 tat-Trattat tal-KE (125).

(284)

L-irkupru għandu l-għan li jġedded il-qagħda kompetittiva tal-benefiċjarju għal dik li kienet qabel ma ngħatat l-għajnuna inkompatibbli. Biex jiġu kkwantifikati l-ammonti tal-irkupru, hu għalhekk meħtieġ li jiġi stabbilit il-prezz li Alcoa kien ikollha tħallas fuq is-suq biex tiġi fornita bl-enerġija elettrika kieku t-tariffa ma ġietx prorogata.

(285)

Kif indikat fil-premessa (157) Alcoa kienet ikkonkludiet kuntratt bilaterali ma’ ENEL bi prezz nominali bejn wieħed u ieħor l-istess bħat-tariffa standard għal vultaġġ għoli applikata minn ENEL. Skont il-Kummissjoni, dan huwa l-prezz li Alcoa kienet tħallas għall-forniment tal-enerġija elettrika fin-nuqqas tat-tariffa. Il-Kummissjoni għaldaqstant hi tal-fehma li l-ammont li jrid jiġi rkuprat huwa daqs id-differenza bejn il-prezz kuntrattwali u dak preferenzjali. Dan l-ammont jikkoinċidi mal-kontribuzzjoni kumpensatorja li rċeviet il-kumpanija fil-perjodu kkonċernat (126). L-istess metodu ta’ kalkolu kien indikat mill-Kummissjoni fil-każ Terni  (127), li tikkompara direttament ma’ dan il-każ.

(286)

Għall-finijiet ta’ kompletezza, il-Kummissjoni eżaminat ukoll – u warrbet – l-argument li, fl-assenza tas-sussidju mill-Istat, Alcoa kienet tinnegozja prezz aħjar mal-fornitur tagħha u għalhekk l-irkupru jrid ikun ibbażat fuq punt ta’ riferiment differenti, preżumibbilment iktar realistiku.

(287)

Qabel kollox, il-Kummissjoni ma taqbilx, fil-prinċipju, mal-idea li jinħoloq punt ta’ riferiment teoretiku meta jeżisti wieħed konkret u xieraq. F’Unicredito  (128) il-Qorti ċaħdet approċċ ipotetiku ta’ dan it-tip, u ddeċidiet “ li jiġi stabbilit mill-ġdid l-istatus quo ante […] ma jimplikax rikostruzzjoni differenti tal-passat fuq il-bażi ta’ elementi ipotetiċi, bħall-għażliet, ħafna drabi numerużi, li setgħu isiru mill-operaturi kkonċernati”.

(288)

Barra minn hekk, wara li l-Kummissjoni kienet tat bidu għall-proċediment tal-investigazzjoni formali kontra t-tariffa fl-2004 u fl-2006 u wara li Alcoa kienet ġiet mistiedna tipprovdi parent company guarantee biex tkopri r-riskju tal-irkupru, is-soċjetà kellha inċentiv ċar biex tinnegozja ma’ ENEL l-aħjar kundizzjonijiet ta’ forniment tal-enerġija possibbli. Għaldaqstant, m’hemmx elementi li jindikaw li l-prezz kuntrattwali innegozjat liberament bejn Alcoa u ENEL ma jirriflettix tajjeb il-prezz tas-suq li Alcoa kienet ikollha tħallas fin-nuqqas tal-għajnuna.

(289)

Il-Kummissjoni ssib li l-Italja implimentat b’mod illeġittimu, bi ksur tal-Artikolu 88(3) tat-Trattat tal-KE, id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 1 tad-Digriet tal-Prim Ministru tas-6 ta’ Frar 2004 u tal-Artikolu 11(11), tad-Digriet Liġi Nru 35/05, mibdul f’Liġi Nru 80/2005, li jistabbilixxi l-proroga tat-triffa preferenzjali għall-enerġija elettrika applikabbli għal Alcoa. Il-Kummissjoni hija tal-fehma li din il-miżura, li tikkostitwixxi purament għajnuna operazzjonali, m’hi ammissibbli għal ebda waħda mid-derogi għal projbizzjoni ġenerali ta’ għajnuna mill-Istat previsti mit-Trattat tal-KE u hija għalhekk inkompatibbli mas-suq komuni. Għaldaqstant, il-ħlasijiet kollha futuri jridu jiġu kkanċellati, u l-għajnuna li ingħatat diġà trid tiġi rkuprata kif speċifikat f’li ġej. L-ammont li jrid jiġi rkuprat jikkorrispondi għat-total tal-komponenti komprensivi kollha imħallsa mill-Cassa Conguaglio lil Alcoa. Għall-Veneto, il-perjodu kkonċernat għal dan l-irkupru huwa bejn l-1 ta’ Jannar 2006 u d-data tal-adozzjoni ta’ din id-Deċiżjoni. Għal Sardegna, l-irkupru jirreferi għall-perjodu ta’ qabel l-ittra tal-2007, jiġifieri mill-1 ta’ Jannar 2006 sat-18 ta’ Jannar 2007,

(a)

l-ammont totali (kapital u imgħaxxijiet) li għandhom jiġu rkuprati mingħand il-benefiċjarju;

(b)

deskrizzjoni dettaljata tal-miżuri li diġà ttieħdu u dawk ippjanati biex is-sitwazzjoni ssir konformi ma’ din id-Deċiżjoni;

(c)

id-dokumenti li juru li l-benefiċjarju ġie obbligat iħallas lura l-għajnuna.