10.3.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 75/44

Γενικός εισηγητής:

ο κ. Daniel MAREELS

1.1.

Υπό τις συνθήκες και τους όρους που περιγράφονται παρακάτω, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) συμφωνεί με την πρόταση της Επιτροπής να αναβληθεί κατά ένα έτος, δηλαδή έως την 1η Ιανουαρίου 2018, η έναρξη της εφαρμογής του κανονισμού για τα συσκευασμένα επενδυτικά προϊόντα για ιδιώτες επενδυτές και τα βασιζόμενα σε ασφάλιση επενδυτικά προϊόντα (PRIIP) (1).

1.2.

Ο κανονισμός PRIIP περιλαμβάνει μέτρα για την ενίσχυση της προστασίας των ιδιωτών πελατών και επενδυτών και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στον κλάδο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, με βάση την αύξηση της διαφάνειας στην αγορά επενδύσεων για ιδιώτες επενδυτές. Ειδικότερα, επιβάλλει στους παραγωγούς PRIIP να καταρτίζουν έγγραφο βασικών πληροφοριών [KID (2)].

1.3.

Η αναβολή προτάθηκε κατόπιν αιτήματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της πλειονότητας των κρατών μελών μετά από την απόρριψη, εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στις 14 Σεπτεμβρίου 2016 κατ’ εξουσιοδότηση πράξης (3) της Επιτροπής που αφορούσε τα PRIIP. Η εν λόγω κατ’ εξουσιοδότηση πράξη είχε ως αντικείμενο τον καθορισμό ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων για το έγγραφο βασικών πληροφοριών για τα PRIIP, με βάση το σχέδιο που είχαν καταρτίσει από κοινού οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές.

1.4.

Σε προηγούμενη γνωμοδότησή της σχετικά με τα PRIIP (4) η ΕΟΚΕ είχε τοποθετηθεί ευνοϊκά, τόνιζε δε τη σημασία μιας νομοθετικής πράξης που να ρυθμίζει, για πρώτη φορά, όλα τα είδη περίπλοκων χρηματοπιστωτικών προϊόντων και να εξασφαλίζει τη συγκρισιμότητά τους, ανεξάρτητα αν ο παραγωγός του προϊόντος είναι τράπεζα, ασφαλιστική επιχείρηση ή εταιρεία επενδύσεων.

1.5.

Στην ίδια γνωμοδότηση η ΕΟΚΕ υποστήριζε επίσης τη δημιουργία μιας ενιαίας χρηματοπιστωτικής αγοράς, στην οποία θα κυκλοφορούν σαφείς, ακριβείς και συγκρίσιμες πληροφορίες. Ακόμη, προέβαλλε το επιχείρημα ότι ένα ομοιογενές, απλοποιημένο και τυποποιημένο σύστημα πληροφοριών καθιστά δυνατή τη σύγκριση και την κατανόηση των πληροφοριών, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η διαφάνεια και η αποτελεσματικότητα της αγοράς (5).

1.6.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι, εάν τελικά δεν επιλεγεί η αναβολή, υπάρχει κίνδυνος να υπονομευθούν οι κύριοι επιδιωκόμενοι στόχοι (βλέπε παραπάνω και παρακάτω) και κάτι τέτοιο είναι σαφώς αποτρεπτέο. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι η αύξηση της διαφάνειας που προβλέπεται από τον κανονισμό PRIIP και η εναρμόνιση της υποχρέωσης σχετικά με την παροχή πληροφοριών είναι ευνοϊκές για την εσωτερική αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, καθώς δημιουργούν ένα πεδίο όπου μπορούν να ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις τα διάφορα προϊόντα και δίαυλοι διανομής. Επομένως, ο υπό εξέταση κανονισμός δεν θα είναι απλώς επωφελής για τους ιδιώτες πελάτες και επενδυτές, αλλά θα συμβάλει και στην περαιτέρω αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στον κλάδο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Επιπλέον, η απόρριψη της κατ’ εξουσιοδότηση πράξης λιγότερο από τέσσερις μήνες πριν από την ημερομηνία έναρξης της εφαρμογής των κειμένων θα εξέθετε τους φορείς της αγοράς σε έλλειψη ασφάλειας δικαίου και σε σοβαρότατα προβλήματα εφαρμογής.

1.7.

Όσον αφορά την επιλογή περιόδου ενός έτους, η ΕΟΚΕ εκτιμά, για τους ίδιους λόγους, ότι είναι αποδεκτή, πόσο μάλλον που έτσι θα συμπέσει η έναρξη της εφαρμογής με την έναρξη της εφαρμογής της αναθεωρημένης οδηγίας για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID II). Η ΕΟΚΕ κρίνει απαραίτητο η αναβολή αυτή να έχει εξαιρετικό χαρακτήρα, να χορηγηθεί μία μόνο φορά και το ενδιάμεσο διάστημα να αξιοποιηθεί για την κατάρτιση και έκδοση της οριστικής κατ’ εξουσιοδότηση πράξης το συντομότερο δυνατό. Τούτο δε επειδή το ζητούμενο είναι να επιτευχθεί όσο το δυνατόν ταχύτερα η παροχή σαφήνειας και ασφάλειας στους φορείς της αγοράς, καθώς και στους ιδιώτες πελάτες και επενδυτές.

1.8.

Κατά την ΕΟΚΕ, δεν τίθεται ζήτημα με την αναβολή αυτή να υπονομευθούν οι στόχοι και οι επιτεύξεις του κανονισμού PRIIP. Γι’ αυτό οι τυχόν προσαρμογές της κατ’ εξουσιοδότηση πράξης θα πρέπει να εντάσσονται στο προαναφερόμενο πλαίσιο. Πόσο μάλλον που η επανεξέταση του κανονισμού PRIIP θα γίνει μόλις έναν χρόνο μετά και που ενδέχεται να ανακύψουν τότε ερωτήματα υπό το φως των πρώτων εμπειριών από την εφαρμογή και την παρακολούθηση. Οι προαναφερόμενες προσαρμογές θα πρέπει να συντελούν άμεσα στην πραγματική αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Παράλληλα, απαιτείται να συνάδουν με τους κανόνες που θα προβλεφθούν στην προσεχή οδηγία MiFID.

2.1.

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1286/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6) (κανονισμός PRIIP) θεσπίζει διατάξεις για την αύξηση της διαφάνειας στην αγορά επενδύσεων για ιδιώτες επενδυτές. Ειδικότερα, επιβάλλει στους παραγωγούς PRIIP να καταρτίζουν έγγραφο βασικών πληροφοριών (KID).

2.2.

Ο κανονισμός εξουσιοδοτεί τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές (7) (ΕΕΑ) να καταρτίζουν ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα όπου διευκρινίζονται τα στοιχεία του εγγράφου βασικών πληροφοριών.

2.3.

Αφού οι ΕΕΑ τής κοινοποίησαν το κοινό τους σχέδιο ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων, η Επιτροπή υιοθέτησε στα τέλη Ιουνίου του 2016 τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό που έθετε σε εφαρμογή τα εν λόγω πρότυπα.

2.4.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφισμα της 14ης Σεπτεμβρίου 2016, διατύπωσε αντιρρήσεις έναντι του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού της Επιτροπής (8). Ζήτησε από την Επιτροπή να προβεί σε αξιολόγηση των διατάξεων που αφορούν τα PRIIP πολλαπλών επιλογών, τα σενάρια επιδόσεων και την προειδοποίηση σχετικά με τη δυσκολία κατανόησης.

2.5.

Ακόμη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως εξάλλου και μεγάλη πλειονότητα των κρατών μελών, ζήτησε να αναβληθεί η εφαρμογή του κανονισμού.

2.6.

Με την πρόταση κανονισμού που υποβάλλεται τώρα προς εξέταση προτείνεται να αναβληθεί για έναν χρόνο, έως την 1η Ιανουαρίου 2018, η έναρξη της εφαρμογής του κανονισμού στο σύνολό του.

3.1.

Γενικά, στόχος του κανονισμού PRIIP είναι να προστατεύονται καλύτερα οι ιδιώτες πελάτες και επενδυτές, ειδικότερα δε όσοι επενδύουν σε PRIIP. Εξάλλου, η αύξηση της διαφάνειας που προβλέπεται στον κανονισμό και η εναρμόνιση της υποχρέωσης σχετικά με την παροχή πληροφοριών είναι ευνοϊκές για την εσωτερική αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, καθώς δημιουργούν ένα πεδίο όπου μπορούν να ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις τα διάφορα προϊόντα και δίαυλοι διανομής. Ως εκ τούτου, ο κανονισμός θα συμβάλει επίσης στην περαιτέρω αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στον κλάδο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

3.2.

Για την εκπλήρωση αυτών των στόχων, ο κανονισμός απαιτεί από τους παραγωγούς PRIIP να συμμορφώνονται με μια σειρά προϋποθέσεις που αφορούν την πληροφόρηση για τα προϊόντα τους, ενώ καθιστά υποχρεωτικό να λαμβάνουν οι ιδιώτες πελάτες και επενδυτές το έγγραφο βασικών πληροφοριών για τα προϊόντα που τους προτείνονται. Επομένως, αναμένεται να μπορούν οι ιδιώτες επενδυτές να σχηματίσουν πληρέστερη εικόνα της οικονομικής φύσης και των κινδύνων που ενέχει ένα συγκεκριμένο προϊόν και να συγκρίνουν τις διάφορες προσφορές.

3.3.

Η έναρξη της εφαρμογής του κανονισμού, σύμφωνα με την αρχική του εκδοχή, προβλεπόταν για το τέλος του 2016. Κατ’ αρχήν, η ημερομηνία αυτή ισχύει και για τις «διατάξεις εφαρμογής» που αποφάσισε η Επιτροπή στα μέσα του 2016, μέσω κατ’ εξουσιοδότηση πράξης, με βάση τα σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων που είχαν καταρτίσει οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές (ΕΕΑ). Τα εν λόγω σχέδια ρυθμιστικών προτύπων αφορούν την παρουσίαση και το περιεχόμενο του εγγράφου βασικών πληροφοριών, την τυποποιημένη μορφή του, τη μεθοδολογία για την παρουσίαση των κινδύνων και των αποδόσεων και τον υπολογισμό των δαπανών, καθώς επίσης και τους όρους και την ελάχιστη συχνότητα επανεξέτασης του περιεχομένου του εν λόγω εγγράφου και τους όρους που πρέπει να τηρούνται για να εκπληρώνεται η υποχρέωση παροχής του εγγράφου αυτού στους ιδιώτες επενδυτές.

3.4.

Το μεν Συμβούλιο δεν εξέφρασε αντιρρήσεις σχετικά με τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό της Επιτροπής κατά το διάστημα της εξέτασης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όμως τον απέρριψε, με ψήφισμα της 14ης Σεπτεμβρίου 2016 (9).

3.5.

Παρά το γεγονός ότι ο κανονισμός είναι άμεσα εφαρμοστέος από το τέλος του 2016 και ότι η κατάρτιση εγγράφου βασικών πληροφοριών δεν συνδέεται με την υιοθέτηση του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την ίδια ευκαιρία ζήτησε να αναβληθεί η εφαρμογή του κανονισμού PRIIP. Η μεγάλη πλειονότητα των κρατών μελών κατέθεσαν επίσης ανάλογο αίτημα αναβολής. Επεσήμαναν, επί του προκειμένου, ότι η απουσία τεχνικών προτύπων θα παρεμπόδιζε την απρόσκοπτη εφαρμογή του κανονισμού.

3.6.

Υπό τις ιδιαίτερες αυτές συνθήκες, η ΕΟΚΕ συντάσσεται με την άποψη να αναβληθεί η έναρξη της εφαρμογής του κανονισμού. Εάν δεν αναβληθεί, θα υπάρχει κίνδυνος να μην επιτευχθούν —ή να υλοποιηθούν σε ανεπαρκή βαθμό— οι επιδιωκόμενοι στόχοι (βλέπε παραπάνω και παρακάτω). Επιπλέον, η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη απορρίφθηκε λιγότερο από τέσσερις μήνες πριν από την ημερομηνία έναρξης της εφαρμογής των κειμένων, και επομένως οι φορείς της αγοράς θα αντιμετώπιζαν έλλειψη ασφάλειας δικαίου, καθώς και σοβαρότατα προβλήματα εφαρμογής.

3.7.

Εξάλλου, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει τη γνωμοδότηση που είχε ήδη εκδώσει σχετικά με τα PRIIP, στην οποία είχε τοποθετηθεί υπέρ των σχετικών προτάσεων και της διαδικασίας που είχε επιλεγεί (10). Με την ευκαιρία εκείνη η ΕΟΚΕ τόνιζε τη σημασία μιας νομοθετικής πράξης που να ρυθμίζει, για πρώτη φορά, όλα τα είδη περίπλοκων χρηματοπιστωτικών προϊόντων και να εξασφαλίζει τη συγκρισιμότητά τους, ανεξάρτητα αν ο παραγωγός του προϊόντος είναι τράπεζα, ασφαλιστική επιχείρηση ή εταιρεία επενδύσεων.

3.8.

Η ΕΟΚΕ υποστήριζε επίσης, στον τομέα αυτόν, τη δημιουργία ενιαίας χρηματοπιστωτικής αγοράς, στην οποία θα κυκλοφορούν σαφείς, ακριβείς και συγκρίσιμες πληροφορίες (11). Προέβαλλε επίσης το επιχείρημα ότι ένα ομοιογενές, απλοποιημένο και τυποποιημένο σύστημα πληροφοριών καθιστά δυνατή τη σύγκριση και την κατανόηση των πληροφοριών, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η διαφάνεια και η αποτελεσματικότητα της αγοράς (12). Σήμερα η ΕΟΚΕ συμπληρώνει τις παρατηρήσεις αυτές διευκρινίζοντας ότι τα μελλοντικά ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα θα πρέπει να συντελούν άμεσα στην αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Θα πρέπει λοιπόν να μπορούν οι καταναλωτές να διακρίνουν σαφώς ποια προϊόντα είναι περίπλοκα και να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους όντας ενημερωμένοι, ενώ ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίδεται στα ζητήματα κόστους και απόδοσης. Ωστόσο, για την αποφυγή ασυνεπειών, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι κανόνες που προβλέπονται στις διατάξεις της προσεχούς οδηγίας MiFID (13).

3.9.

Ακόμη, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η επιλογή περιόδου ενός έτους είναι αποδεκτή, υπό τον όρο η αναβολή να έχει εξαιρετικό χαρακτήρα, να χορηγηθεί μία μόνο φορά και το ενδιάμεσο διάστημα να αξιοποιηθεί για την κατάρτιση και έκδοση της οριστικής κατ’ εξουσιοδότηση πράξης. Οι ενέργειες αυτές πρέπει να ολοκληρωθούν όσο το δυνατόν πιο σύντομα, ώστε να εξασφαλιστεί το ταχύτερο σαφήνεια και ασφάλεια για τους φορείς της αγοράς και για τους ιδιώτες πελάτες και επενδυτές.

3.10.

Εξάλλου, εφόσον επιλεγεί περίοδος αναβολής ενός έτους, η έναρξη της εφαρμογής του κανονισμού PRIIP θα συμπέσει και πάλι με την έναρξη της εφαρμογής της οδηγίας MiFID II (14), που συνεπάγεται επίσης πλεονεκτήματα για τους καταναλωτές. Η εφαρμογή της οδηγίας MiFID II είχε επίσης αναβληθεί κατά ένα έτος (15), και η ΕΟΚΕ είχε συμφωνήσει με την αναβολή αυτή (16).

3.11.

Κατά τη διαδικασία αυτή δεν είναι δυνατό να υπονομευθούν οι στόχοι που είχαν ταχθεί και τους οποίους η ΕΟΚΕ είχε υποστηρίξει. Γι’ αυτό οι τυχόν προσαρμογές της κατ’ εξουσιοδότηση πράξης θα πρέπει να εντάσσονται στο προαναφερόμενο πλαίσιο.

3.12.

Ως προς τα υπόλοιπα, και στον βαθμό που αυτό είναι αναγκαίο, κρίνεται προτιμότερο να περιμένουμε την επανεξέταση του κανονισμού PRIIP, η οποία λόγω της προτεινόμενης αναβολής της εφαρμογής του θα πραγματοποιηθεί πλέον μόλις έναν χρόνο μετά την έναρξη της εφαρμογής του (17). Έτσι, θα υπάρχει η δυνατότητα να ληφθούν υπόψη με την ευκαιρία αυτή τα πρώτα συμπεράσματα από την εφαρμογή και την παρακολούθησή του.

«Α.

λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι ουσιώδες οι πληροφορίες για τους καταναλωτές σχετικά με τα επενδυτικά προϊόντα να είναι συγκρίσιμες προκειμένου να προάγονται οι ισότιμοι όροι ανταγωνισμού στην αγορά, ανεξάρτητα από την κατηγορία ενδιάμεσου χρηματοπιστωτικού οργανισμού που παράγει ή διαθέτει στην αγορά τα εν λόγω προϊόντα·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η αφαίρεση του πιστωτικού κινδύνου από τον υπολογισμό της κατηγοριοποίησης επικινδυνότητας των ασφαλιστικών προϊόντων θα ήταν παραπλανητική για τους επενδυτές·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η μεταχείριση των προϊόντων πολλαπλών επιλογών εξακολουθεί να χρειάζεται αποσαφήνιση, ιδίως σε σχέση με τη ρητή απαλλαγή των κεφαλαίων ΟΣΕΚΑ βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1286/2014·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη που εκδόθηκε από την Επιτροπή περιέχει σφάλματα στη μεθοδολογία υπολογισμού των σεναρίων μελλοντικών επιδόσεων και, συνεπώς, δεν πληροί την απαίτηση βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1286/2014 να παρέχει πληροφορίες που είναι “ακριβείς, δίκαιες, σαφείς και δεν είναι παραπλανητικές” και, συγκεκριμένα, δεν δείχνει για ορισμένα PRIIP, ακόμα και στην περίπτωση του δυσμενούς σεναρίου, και ακόμα και για προϊόντα που έχουν σταθερά καταγράψει απώλειες κατά τη διάρκεια της ελάχιστης συνιστώμενης περιόδου διακράτησης, ότι οι επενδυτές θα μπορούσαν να χάσουν χρήματα·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη λεπτομερούς καθοδήγησης στο πλαίσιο του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού για την “προειδοποίηση σχετικά με την κατανόηση” δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο ασυνεπούς εφαρμογής αυτού του στοιχείου στο έγγραφο βασικών πληροφοριών στην ενιαία αγορά·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο εξακολουθεί να θεωρεί ότι η αποστολή των ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων (RTS) θα πρέπει να συμπεριλάβει την περαιτέρω τυποποίηση όσον αφορά το πότε θα χρησιμοποιείται η προειδοποίηση σχετικά με την κατανόηση·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, εάν δεν εφαρμοστεί αυτή η αλλαγή, υπάρχει κίνδυνος οι κανόνες που ορίζονται στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό να αντιβαίνουν στο πνεύμα και τον σκοπό της νομοθεσίας, που είναι η παροχή σαφών, κατανοητών και μη παραπλανητικών πληροφοριών σχετικά με τα PRIIP στους ιδιώτες επενδυτές·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, στην από 30 Ιουνίου 2016 επιστολή του προέδρου της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής προς την Επιτροπή, η διαπραγματευτική ομάδα του Κοινοβουλίου ζήτησε από την Επιτροπή να αξιολογήσει κατά πόσον θα πρέπει να καθυστερήσει η εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1286/2014·».