Wettelijke controle — Zorgen voor accurate financiële overzichten van bedrijven

SAMENVATTING VAN:

Richtlijn 2006/43/EG betreffende wettelijke controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?

• In zijn oorspronkelijke vorm voegt de richtlijn twee bestaande wettelijke bepalingen samen (Richtlijn 78/660/EEG over individuele financiële overzichten en Richtlijn 83/349/EEG over geconsolideerde financiële overzichten) om zo de betrouwbaarheid van de financiële overzichten van bedrijven te verbeteren.
• In de gewijzigde vorm legt de richtlijn de regels van de Europese Unie (EU) vast, inclusief minimumeisen, voor de wettelijke controle * van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen en de assurance van jaarlijkse en geconsolideerde duurzaamheidsrapportering. De richtlijn definieert ook de rol van de wettelijke auditor *.
• Met de richtlijn wordt beoogd dat financiële overzichten van bedrijven een getrouw beeld geven van de activa, passiva, de financiële positie en de winst of het verlies van het bedrijf. De richtlijn streeft er ook naar dat het bestuursverslag, waaronder duurzaamheidsrapportering, voldoet aan de toepasselijke wettelijke vereisten.

KERNPUNTEN

Openbaar register van auditors

• Wettelijke controle mag alleen worden uitgevoerd door wettelijke auditors en auditkantoren die door de bevoegde autoriteiten van EU-lidstaten zijn goedgekeurd.
• Lidstaten moeten door EU-landen in een openbaar register zijn opgenomen.
• Het register registreert ook of de wettelijke auditor ook is goedgekeurd om de assurance van duurzaamheidsrapportering uit te voeren.

Erkenning van auditkantoren buiten hun land van herkomst

• Een auditkantoor dat wettelijke controles wil uitvoeren in een lidstaat dat niet de lidstaat van herkomst van dat kantoor is moet zich inschrijven bij de bevoegde autoriteit in het gastland.
• De bevoegde autoriteit in het gastland is verplicht het auditkantoor te registreren als de bevoegde autoriteit van het land van herkomst het kantoor heeft geregistreerd.

Goedkeuring van wettelijke auditors uit een andere lidstaat

Van auditors uit andere lidstaten kan worden verlangd dat zij een aanpassingsperiode doorlopen (maximaal drie jaar) en/of zich aan testen onderwerpen. Zo is zeker dat zij voldoende kennis bezitten van onderwerpen als vennootschapsrecht, belastingrecht en sociaal recht. Na goedkeuring moeten zij in het openbaar register worden opgenomen.

Permanente scholing

• Voor wettelijke auditors is permanente scholing verplicht om hun theoretische kennis, vaardigheden en waarden op peil te houden en te verbeteren.
• Als ze deze permanente scholingseisen niet naleven, worden ze aan sancties onderworpen.

Onafhankelijkheid en objectiviteit

• Lidstaten moeten ervoor zorgen dat een wettelijke auditor of een auditkantoor en natuurlijke personen die zich in een positie bevinden waarin zij de uitkomst van de wettelijke controle rechtstreeks of indirect kunnen beïnvloeden, onafhankelijk zijn van de gecontroleerde entiteit en niet betrokken zijn bij de besluitvorming van de gecontroleerde entiteit.
• Onafhankelijkheid is vereist gedurende zowel:
  • de periode waarop de te controleren financiële overzichten betrekking hebben, als
  • de periode waarin de wettelijke controle wordt uitgevoerd.

Organisatie van de werkzaamheden

De lidstaten zien erop toe dat, wanneer de wettelijke controle van jaarrekeningen wordt uitgevoerd door een auditkantoor, dit auditkantoor ten minste één belangrijkste partner aanwijst en dat het kantoor de belangrijkste partner(s) voorziet van voldoende middelen en van personeel dat over de nodige bekwaamheid en capaciteiten beschikt om zijn of hun taken naar behoren uit te voeren. Een soortgelijke regel geldt wanneer een bedrijf de assurance van duurzaamheidsrapportering uitvoert.

Vertrouwelijkheid en beroepsgeheim

• Auditors zijn gebonden aan strikte regels met betrekking tot de privacy van hun cliënten, maar deze regels mogen geen belemmering vormen voor de correcte handhaving van deze richtlijn.
• Deze regels blijven van toepassing op auditkantoren die niet langer betrokken zijn bij een specifieke controleopdracht.

Internationale standaarden

Alle wettelijke controles moeten worden uitgevoerd op basis van internationale controlestandaarden, indien en wanneer deze zijn aangenomen door de Europese Commissie. De Commissie heeft de discretionaire bevoegdheid om deze standaarden vast te stellen, en kan deze alleen vaststellen als ze aan bepaalde voorwaarden voldoen. Zolang de Commissie nog geen internationale standaarden heeft goedgekeurd, mogen lidstaten nationale standaarden toepassen.

Benoeming en ontslag

• De wettelijke auditor of het auditkantoor wordt benoemd door de algemene vergadering van aandeelhouders of leden van de gecontroleerde entiteit. Lidstaten mogen alternatieve regelingen toestaan zolang de onafhankelijkheid van de wettelijke auditor of het auditkantoor ten opzichte van de gecontroleerde entiteit is verzekerd.
• Auditors of auditkantoren mogen alleen worden ontslagen als daarvoor gegronde redenen zijn. Een verschil van mening over de boekhoudkundige verwerking of controlewerkzaamheden is geen gegronde reden voor ontslag.

De controle van geconsolideerde jaarrekeningen

In het geval van geconsolideerde jaarrekeningen (dus van een moedermaatschappij en dochterondernemingen) is er een duidelijke afbakening van de verantwoordelijkheden van de auditors die onderdelen van de groep controleren. De groepsauditor (dus de wettelijke auditor of het auditkantoor dat de controle van de geconsolideerde jaarrekeningen uitvoert) draagt de volledige verantwoordelijkheid voor de controleverklaring.

Kwaliteitsborging

• Lidstaten moeten een kwaliteitsborgingsstelsel invoeren dat los staat van de auditors die worden beoordeeld en dat is onderworpen aan openbaar toezicht.
• Tot dit stelsel behoort een beoordeling van:
  • naleving van toepasselijke controlestandaarden en onafhankelijkheidseisen;
  • de hoeveelheid en de kwaliteit van ingezette middelen;
  • de in rekening gebrachte vergoedingen voor controles en, indien van toepassing, de in rekening gebrachte kosten voor de assurance van duurzaamheidsrapportering;
  • het interne kwaliteitbeheersingssysteem van de auditkantoren.
• De financiering van het kwaliteitsborgingsstelsel moet verzekerd zijn en gevrijwaard tegen enigerlei ongewenste beïnvloeding door wettelijke auditors of auditkantoren.
• De personen die specifieke kwaliteitsbeoordelingen verrichten moeten worden geselecteerd volgens een objectieve procedure, die is opgezet om belangenconflicten te voorkomen tussen de beoordelaars en de wettelijke auditor en auditkantoren die worden beoordeeld.

Assurancestandaarden voor duurzaamheidsrapportage

• Lidstaten moeten wettelijke auditors en auditkantoren verplichten om de assurance van duurzaamheidsrapportering uit te voeren in lijn met assurancestandaarden die door de Commissie worden aangenomen.
• De lidstaten mogen echter nationale assurancestandaarden, -procedures of -eisen toepassen zolang de Commissie geen assurancestandaard heeft vastgesteld die hetzelfde onderwerp bestrijkt.

Controleverklaring en assurancerapport over duurzaamheidsrapportering

De richtlijn beschrijft in detail specifieke regels voor de manier waarop de wettelijke auditor de resultaten van de wettelijke controle en van de assurance van duurzaamheidsrapportering presenteert. Bovendien moeten deze rapporten worden opgesteld in overeenstemming met de eisen van de assurancestandaarden die door de Commissie en/of de lidstaten zijn vastgesteld.

De lidstaten kunnen een op hun grondgebied gevestigde onafhankelijke assurance-dienstverlener (IASP)* toestaan de assurance van duurzaamheidsrapportering uit te voeren, op voorwaarde dat de verlener onderworpen is aan eisen die gelijkwaardig zijn aan de eisen die door Richtlijn 2006/43/EG aan auditors worden gesteld.

Onderzoeken en sancties

• Lidstaten moeten doeltreffende onderzoeks- en sanctiesystemen hebben opgezet waarmee inadequaat uitgevoerde wettelijke controles kunnen worden opgespoord, gecorrigeerd en voorkomen.
• Maatregelen en sancties met betrekking tot wettelijke auditors en auditkantoren moeten op passende wijze openbaar worden gemaakt. De sancties moeten ook bestaan uit de mogelijkheid om de toelating in te trekken.

Kleine ondernemingen

• Er zijn geen EU-eisen die kleine ondernemingen wettelijke controle voorschrijven.
• Als lidstaten wettelijke controle van kleine bedrijven voorschrijven, dan moet bij de uitvoering daarvan rekening worden gehouden met de schaal en de werkzaamheden van de bedrijven in kwestie.

Organisaties van openbaar belang*

De wettelijke controle van organisaties van openbaar belang is, vanwege de behoefte aan betrouwbare informatie en het belang daarvan voor het publiek en voor investeerders, aan strikte regels onderworpen. Deze omvatten:

• een gedetailleerdere controleverklaring waarin ook informatie over de uitvoering van de controle is opgenomen;
• de auditors/auditkantoren moeten rouleren;
• een door lidstaten op te stellen lijst van niet-controlediensten die niet door de wettelijke auditor of het auditkantoor aan de gecontroleerde entiteit kunnen worden geleverd;
• aan de honoraria voor niet-controlediensten moeten grenzen worden gesteld;
• er wordt een auditcomité gecreëerd dat een belangrijke rol heeft bij de benoeming van de auditor en het toezicht op de controle.

Verordening (EU) nr. 537/2014 bevat verdere regels die specifiek op organisaties van openbaar belang van toepassing zijn.

Uitvoeringshandelingen en gedelegeerde handelingen

Krachtens de richtlijn mag de Commissie uitvoeringsbepalingen en gedelegeerde handelingen goedkeuren met betrekking tot de internationale aspecten van de richtlijn. Daarin kan nader worden bepaald hoe de autoriteiten van lidstaten en de verschillende marktpartijen de verplichtingen uit de richtlijn op dit terrein moeten naleven.

VANAF WANNEER TREDEN DE REGELS IN WERKING?

De richtlijn moest op 29 juni 2008 in nationale wetgeving zijn omgezet.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• De controle van financiële overzichten van bedrijven (Europese Commissie)
• De hervorming van de EU-markt voor wettelijke controle — veelgestelde vragen (Europese Commissie)

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2006 betreffende de wettelijke controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen, tot wijziging van de Richtlijnen 78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad en houdende intrekking van Richtlijn 84/253/EEG van de Raad (PB L 157 van 9.6.2006, blz. 87-107).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Richtlijn 2006/43/EG werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) nr. 537/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar belang en tot intrekking van Besluit 2005/909/EG van de Commissie (PB L 158 van 27.5.2014, blz. 77-112).

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 20.11.2023