SENTENZA TAL‑QORTI TAL‑ĠUSTIZZJA (Awla Manja)

1 ta’ Awwissu 2022 ( *1 )

“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Attività ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni fil-periklu jew f’diffikultà fil-baħar, immexxija minn organizzazzjoni mhux governattiva (NGO) bi skop umanitarju – Sistema applikabbli għall-bastimenti – Direttiva 2009/16/KE – Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Liġi tal-Baħar – Konvenzjoni Internazzjonali għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar – Kompetenzi u setgħat rispettivi tal-Istat tal-bandiera u tal-Istat tal-port – Spezzjoni u detenzjoni ta’ bastimenti”

Fil-Kawżi Magħquda C‑14/21 u C‑15/21

li għandhom bħala suġġett żewġ talbiet għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mit-Tribunale amministrativo regionale per la Sicilia (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali għal Sicilia, l-Italja), permezz ta’ deċiżjonijiet tat‑23 ta’ Diċembru 2020, li waslu fil-Qorti tal-Ġustizzja fit‑8 ta’ Jannar 2021, fil-proċeduri

SEA Watch eV

Ministero delle Infrastrutture e dei Trasporti (C‑14/21 u C‑15/21),

Capitaneria di Porto di Palermo (C‑14/21),

Capitaneria di Porto di Porto Empedocle (C‑15/21),

IL‑QORTI TAL‑ĠUSTIZZJA (Awla Manja),

komposta minn K. Lenaerts, President, L. Bay Larsen, Viċi President, A. Arabadjiev, A. Prechal, E. Regan, I. Jarukaitis, N. Jääskinen, I. Ziemele u J. Passer (Relatur), Presidenti ta’ Awla, F. Biltgen, P. G. Xuereb, N. Piçarra, L. S. Rossi, N. Wahl u D. Gratsias, Imħallfin,

Avukat Ġenerali: A. Rantos,

Reġistratur: C. Di Bella, Amministratur,

wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tat‑30 ta’ Novembru 2021,

wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:

–	għal Sea Watch eV, minn C. L. Cecchini, G. Crescini, L. Gennari, E. Mordiglia u A. Mozzati, avvocati,

–	għall-Gvern Taljan, minn G. Palmieri, bħala aġent, assistita minn L. D’Ascia u A. Jacoangeli, avvocati dello Stato,

–	għall-Gvern Spanjol, minn L. Aguilera Ruiz, bħala aġent,

–	għall-Gvern Norveġiż, minn V. Hauan, L.-M. Moen Jünge u K. Moe Winther, bħala aġenti,

–	għall-Kummissjoni Ewropea, minn A. Bouquet, C. Cattabriga u S. L. Kalėda, bħala aġenti,

wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tat‑22 ta’ Frar 2022,

tagħti l-preżenti

Sentenza

It-talbiet għal deċiżjoni preliminari jirrigwardaw l-interpretazzjoni tad-Direttiva 2009/16/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat‑23 ta’ April 2009 dwar il-kontroll tal-Istat tal-Port (ĠU 2009, L 131, p. 57, u rettifika fil-ĠU 2013, L 32, p. 23), kif emendata mid-Direttiva (UE) 2017/2110 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑15 ta’ Novembru 2017 dwar sistema ta’ spezzjonijiet għall-operazzjoni bla periklu ta’ vapuri ro-ro tal-passiġġieri u inġenji ta’ veloċità għolja għall-passiġġieri f’servizz regolari u li temenda d-Direttiva 2009/16/KE u li tħassar id-Direttiva tal-Kunsill 1999/35/KE (ĠU 2017, L 315, p. 61) (iktar ’il quddiem id-“Direttiva 2009/16”), kif ukoll tal-Konvenzjoni Internazzjonali għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar, konkluża f’Londra fl‑1 ta’ Novembru 1974 (Ġabra tat-Trattati tan-Nazzjonijiet Uniti, Vol. 1185, Nru 18961, p. 3, iktar ’il quddiem il-“Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar”).

Dawn it-talbiet tressqu fil-kuntest ta’ żewġ kawżi bejn, minn naħa, Sea Watch eV u l-Ministero delle Infrastrutture e dei Trasporti (il-Ministeru għall-Infrastruttura u għat-Trasport, l-Italja) kif ukoll il-Capitaneria di Porto di Palermo (l-Uffiċċju tal-Kap tal-Port ta’ Palermo, l-Italja) u, min-naħa l-oħra, l-istess Ministeru kif ukoll il-Capitaneria di Porto di Porto Empedocle (l-Uffiċċju tal-Kap tal-Port ta’ Porto Empedocle, l-Italja), dwar ordnijiet ta’ detenzjoni maħruġa minn kull wieħed minn dawn l-Uffiċċji tal-Kap tal-Port u li jirrigwardaw, rispettivament, il-bastimenti bl-isem “Sea Watch 4” u “Sea Watch 3”.

Il‑kuntest ġuridiku

Id‑dritt internazzjonali

Il‑Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar

Il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Liġi tal-Baħar, li ġiet konkluża f’Montego Bay fl‑10 ta’ Diċembru 1982 (Ġabra tat-Trattati tan-Nazzjonijiet Uniti, Vol. 1833, 1834 u 1835, p. 3, iktar ’il quddiem il-“Konvenzjoni dwar il-Liġi tal-Baħar”), daħlet fis-seħħ fis‑16 ta’ Novembru 1994. Il-konklużjoni tagħha ġiet approvata f’isem il-Komunità Ewropea permezz tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 98/392/KE tat‑23 ta’ Marzu 1998 li tirrigwarda l-konklużjoni mill-Komunità Ewropea tal-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti tal‑10 ta’ Diċembru 1982 dwar il-Liġi tal-Baħar u l-Ftehim tat‑28 ta’ Lulju 1994 li għandu x’jaqsam ma’ l-implimentazzjoni tal-Parti XI tiegħu (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 4, Vol. 3, p. 260 u rettifika fil-ĠU 2014, L 316, p. 69).

4	Il-Parti II tal-Konvenzjoni dwar il-Liġi tal-Baħar, intitolata “Baħar territorjali u żona kontigwa”, tinkludi l-Artikoli 2 sa 33 tagħha.

L-Artikolu 2 ta’ din il-konvenzjoni, intitolat “Is-sistema legali tal-baħar territorjali, tal-ispazju tal-ajru fuq il-baħar territorjali u l-qiegħ tal-baħar u l-istrata tal-art taħt dik tal-wiċċ”, jipprovdi, fil-paragrafu 1 tiegħu:

“Is-sovranità ta’ Stat kostali testendi, lil hinn mill-art territorjali tiegħu u mill-ilmijiet interni tiegħu u, fil-każ ta’ Stat arċipelagu, l-ilmijiet arċipelaġiċi tiegħu, lejn medda tal-baħar tal-biswit, deskritti bħala il-baħar territorjali [traduzzjoni mhux uffiċjali]”.

6	L-Artikolu 17 tal-imsemmija konvenzjoni, intitolat “Dritt ta’ passaġġ innoċenti”, jistipula: “Bla ħsara għall-Konvenzjoni, il-vapuri ta’ l-Istati kollha, sew jekk kostali jew li m’għandhomx aċċess dirett għall-baħar, igawdu d-dritt tal-passaġġ innoċenti fil-baħar territorjali”.

L-Artikolu 18 tal-istess konvenzjoni, intitolat “Tifsira tal-kelma “passaġġ”, jipprevedi:

“1. ‘Passaġġ’ tfisser il-fatt li wieħed ibaħħar fil-baħar territorjali għall-finijiet ta’:

a)	qsim mingħajr ma jidħol fl-ilmijiet interni jew mingħajr ma ssir waqfa f’rada jew f’impjant portwali li tinsab jew jinsab barra mill-ilmijiet interni; jew

b)	dħul mill-ilmijiet interni jew ħruġ minnhom, jew waqfa f’tali rada jew impjant portwali jew tluq minnhom.

2. Il-passaġġ għandu jkun kontinwu u rapidu. Madankollu, il-passaġġ jinkludi l-waqfien u l-ankraġġ, iżda biss jekk dawn jikkostitwixxu inċidenti ordinarji ta’ navigazzjoni jew huma imposti minħabba każ ta’ forza maġġuri jew ta’ diffikultà jew bil-għan li tingħata għajnuna lil persuni, bastimenti jew ajruplani fil-periklu jew f’diffikultà”.

L-Artikolu 19 tal-Konvenzjoni dwar il-Liġi tal-Baħar, intitolat “It-tifsira tal-espressjoni ‘passaġġ innoċenti’”, jipprovdi, fil-paragrafi 1 u 2 tiegħu, li l-passaġġ minn bastiment barrani huwa innoċenti sakemm ma jippreġudikax il-paċi, il-bon ordni jew sigurtà tal-Istat kostali u li dan il-passaġġ jitqies li jippreġudika wieħed minn dawn l-elementi jekk, fil-baħar territorjali, dan il-bastiment iwettaq sensiela ta’ attivitajiet speċifiċi. Skont il-paragrafu 2(g) ta’ dan l-artikolu, fost dawn l-attivitajiet hemm dik dwar l-imbark jew l-iżbark ta’ merkanzija, ta’ fondi jew ta’ persuni bi ksur tal-liġijiet u tar-regolamenti doganali, fiskali, sanitarji jew tal-immigrazzjoni tal-Istat kostali.

L-Artikolu 21 ta’ din il-konvenzjoni, intitolat “Liġijiet u regolamenti tal-Istat kostali dwar il-passaġġ innoċenti”, jipprovdi:

“1. L-Istat kostali jista’ jadotta, b’konformità mad-dispożizzjoniet ta’ din il-konvenzjoni u r-regoli l-oħrajn tad-dritt internazzjonali, liġijiet u regolamenti li jirrigwardaw il-passaġġ innoċenti matul il-baħar territorjali, fir-rigward ta’ dawn kollha jew uħud minnhom kif ġejjin:

a)	sigurtà tan-navigazzjoni […]

[…]

h)	prevenzjoni tal-ksur tal-liġijiet u tar-regolamenti doganali, fiskali, sanitarji jew tal-immigrazzjoni tal-Istat kostali.

2. Dawn il-liġijiet u r-regolamenti ma għandhomx japplikaw għad-disinn, il-kostruzzjoni jew għall-forniment b’persunal jew b’tagħmir lill-bastimenti barranin, sakemm ma jkunux qegħdin jimplementaw regoli jew standards internazzjonali ġeneralment aċċettati.

[…]

4. Il-bastimenti barranin li jeżerċitaw id-dritt ta’ passaġġ innoċenti fil-baħar territorjali għandhom ikunu konformi mal-liġijiet u r-regolamenti […]”.

L-Artikolu 24 tal-imsemmija konvenzjoni, intitolat “Obbligi tal-Istat kostali”, jistipula, fil-paragrafu 1 tiegħu:

“L-Istat kostali ma għandux ifixkel il-passaġġ innoċenti tal-bastimenti barranin fil-baħar territorjali, barra mill-każijiet previsti mill-Konvenzjoni. B’mod partikolari, meta japplika l-Konvenzjoni jew kwalunkwe liġi jew regolament adottat skont il-Konvenzjoni, l-Istat kostali ma għandux:

a)	jimponi fuq il-bastimenti barranin obbligi li jkollhom bħala effett il-prevenzjoni jew ir-restrizzjoni tal-eżerċizzju tad-dritt ta’ passaġġ innoċenti ta’ dawn il-bastimenti;

b)	jeżerċita diskriminazzjoni ta’ dritt jew ta’ fatt kontra l-bastimenti ta’ Stat partikolari jew il-bastimenti li jġorru merkanzija li tkun ġejja minn jew sejra lejn Stat partikolari jew f’isem Stat partikolari”.

11	Il-Parti VII tal-Konvenzjoni dwar il-Liġi tal-Baħar, intitolata “Ibħra internazzjonali”, tinkludi l-Artikoli 86 sa 120 tagħha.

Skont l-Artikolu 86 ta’ din il-konvenzjoni, intitolat “Kamp ta’ applikazzjoni ta’ din il-parti”:

“Din il-parti tapplika għall-partijiet kollha tal-baħar li ma humiex inklużi fiż-żona ekonomika esklużiva, fil-baħar territorjali jew fl-ilmijiet interni ta’ Stat, u lanqas fl-ilmijiet arċipelaġiċi ta’ Stat arċipelagu. […]”

L-Artikolu 91 tal-imsemmija konvenzjoni, intitolat “Nazzjonalità tal-bastimenti”, jistipula:

“1. Kull Stat għandu jistabbilixxi l-kundizzjonijiet li għalihom jissuġġetta l-għoti tan-nazzjonalità tiegħu lill-bastimenti, il-kundizzjonijiet għar-reġistrazzjoni tal-bastimenti fit-territorju tiegħu u l-kundizzjonijiet meħtieġa sabiex huma jkollhom id-dritt li jtajru l-bandiera tiegħu. Il-bastimenti għandhom in-nazzjonalità tal-Istat li tiegħu huma awtorizzati jtajru l-bandiera […]

2. Kull Stat għandu joħroġ dokumenti għall-bastimenti li lilhom ikun ta d-dritt li jtajru l-bandiera tiegħu”.

L-Artikolu 92 ta’ din l-istess konvenzjoni, intitolat “Sistema legali tal-bastimenti”, jipprovdi, fil-paragrafu 1 tiegħu:

“Il-bastimenti għandhom jinnavigaw billi jtajjru l-bandiera ta’ Stat wieħed biss u, ħlief għal każijiet eċċezzjonali previsti espressament fit-trattati internazzjonali jew f’din il-konvenzjoni, għandhom ikunu suġġetti, fl-ibħra internazzjonali, għall-ġurisdizzjoni esklużiva tal-imsemmi Stat. […]”

L-Artikolu 94 tal-Konvenzjoni dwar il-Liġi tal-Baħar, intitolat “Obbligi tal-Istat tal-bandiera”, jipprevedi:

“1. Kull Stat għandu jeżerċita b’mod effettiv il-ġurisdizzjoni u l-kontroll tiegħu fi kwistjonijiet amministrattivi, tekniċi u soċjali fuq il-bastimenti li jtajru l-bandiera tiegħu.

2. B’mod partikolari, kull Stat:

a)	għandu jkollu reġistru marittimu li jinkludi l-ismijiet u l-karatteristiċi tal-bastimenti li jtajru l-bandiera tiegħu, bl-eċċezzjoni ta’ dawk li, minħabba d-daqs żgħir tagħhom, ma humiex koperti mil-leġiżlazzjoni internazzjonali ġeneralment aċċettata;

b)	għandu jeżerċita l-ġurisdizzjoni tiegħu konformement mad-dritt intern tiegħu fuq kull bastiment li jtajjar il-bandiera tiegħu u fuq il-kaptan, l-uffiċjali u l-ekwipaġġ, fir-rigward tal-kwistjonijiet amministrattivi, tekniċi u soċjali relatati mal-bastiment.

3. Kull Stat għandu jieħu, fir-rigward tal-bastimenti li jtajru l-bandiera tiegħu l-miżuri neċessarji sabiex jiżgura s-sigurtà fuq il-baħar, b’mod partikolari fir-rigward ta’:

a)	il-kostruzzjoni u t-tagħmir tal-bastiment u l-adegwatezza għall-baħar tiegħu;

b)	il-kompożizzjoni, il-kundizzjonijiet tax-xogħol u t-taħriġ tal-ekwipaġġi, fid-dawl tal-istrumenti internazzjonali applikabbli;

[…]

4. Dawn il-miżuri għandhom jinkludu dawk li huma neċessarji sabiex jiġi assigurat li:

a)	kull bastiment jiġi spezzjonat, qabel ma jiddaħħal fir-reġistru u, sussegwentement, f’intervalli xierqa, minn spettur marittimu kkwalifikat; […]

[…]

c)	il-kaptan, l-uffiċjali u, sa fejn ikun neċessarju, l-ekwipaġġ jagħfu perfettament u għandhom josservaw ir-regoli internazzjonali applikabbli dwar is-salvagwardja tal-ħajja umana fuq il-baħar […]

5. Meta jieħu l-miżuri msemmija fil-paragrafi 3 u 4, kull Stat għandu jikkonforma mar-regoli, proċeduri u prattiċi internazzjonali ġeneralment aċċettati u jieħu l-miżuri kollha neċessarji sabiex jiżgura l-osservanza tagħhom.

6. Kull Stat li għandu raġunijiet serji sabiex jaħseb li l-ġurisdizzjoni u l-kontroll adatti fuq bastiment ma ġewx eżerċitati jista’ jindika l-fatti lill-Istat tal-bandiera. Meta jiġi informat, dan għandu jwettaq investigazzjoni u, jekk ikun il-każ, jieħu l-miżuri neċessarji sabiex jirrimedja s-sitwazzjoni.

[…]”

L-Artikolu 98 ta’ din il-konvenzjoni, intitolat “Obbligu li tingħata assistenza”, jistipula:

“1. Kull Stat għandu jobbliga lill-kaptan ta’ bastiment li jtajjar il-bandiera tiegħu, sa fejn dan ikun jista’ jagħmlu mingħajr ma jesponi lill-bastiment, lill-ekwipaġġ u lill-passiġġieri għal periklu serju:

a)	li jagħti assistenza lil kull persuna li tinsab fil-baħar u li tkun f’periklu;

b)	li jipproċedi bl-ikbar veloċità possibbli għas-salvataġġ tal-persuni f’diffikultà jekk huwa jkun infurmat bil-bżonn tagħhom ta’ assistenza, sa fejn tali azzjoni tista’ tkun raġonevolment mistennija minnu;

[…]

2. L-Istati kostali kollha għandhom jiffaċilitaw il-ħolqien u l-funzjonament ta’ servizz permanenti ta’ riċerka u ta’ salvataġġ adegwat u effettiv sabiex tiġi żgurata s-sigurtà marittima u tal-avjazzjoni u, jekk ikun il-każ, jikkollaboraw għal dan il-għan mal-ġirien tagħhom fil-kuntest ta’ arranġamenti reġjonali”.

Il‑Konvenzjoni għas‑Salvagwardja tal‑Ħajja Umana fuq il‑Baħar

17	Il-Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar daħlet fis-seħħ fil‑25 ta’ Mejju 1980. L-Unjoni Ewropea ma hijiex parti f’din il-konvenzjoni, iżda l-Istati Membri kollha huma parti.

L-Artikolu I tal-Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar, intitolat “Obbligi ġenerali li jirriżultaw mill-Konvenzjoni”, jipprevedi:

“a)	Il-Gvernijiet kontraenti jintrabtu li jagħtu effett lid-dispożizzjonijiet ta’ din il-konvenzjoni u tal-Anness tagħha, li jagħmel parti integrali minn din il-konvenzjoni. Kull riferiment għal din il-konvenzjoni jikkostitwixxi fl-istess ħin riferiment għall-Anness.

Il-Gvernijiet kontraenti għandhom jimpenjaw ruħhom li jadottaw il-liġijiet, id-digrieti, l-ordnijiet u r-regolamenti kollha u li jieħdu l-miżuri l-oħra kollha neċessarji sabiex jagħtu lill-Konvenzjoni l-effett sħiħ tagħha, sabiex jiġi ggarantit li, mill-perspettiva tas-sigurtà umana, bastiment ikun idoneju għas-servizz li għalih huwa ddestinat”.

19	L-Artikolu II ta’ din il-konvenzjoni, intitolat “Kamp ta’ Applikazzjoni”, jipprovdi: “Din il-konvenzjoni tapplika għall-bastimenti li huma awtorizzati jtajru l-bandiera ta’ Stat li l-gvern tiegħu huwa Gvern kontraenti”.

L-Artikolu IV tal-imsemmija konvenzjoni, intitolat “Każijiet ta’ forza maġġuri”, jipprovdi, fil-punt (b) tiegħu:

“Il-persuni li jinsabu abbord bastiment minħabba forza maġġuri jew bħala riżultat tal-obbligu impost fuq il-kaptan li jittrasporta kemm persuni nawfragi jew lil persuni oħra, ma għandhomx jittieħdu inkunsiderazzjoni meta tiġi vverifikata l-applikazzjoni għall-bastiment ta’ kwalunkwe preskrizzjoni ta’ din il-konvenzjoni”.

Il-partijiet għall-Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar ikkonkludew f’Londra, fil‑11 ta’ Novembru 1988, Protokoll dwar din il-konvenzjoni, li jifforma parti integrali minnha. Dan il-protokoll, li daħal fis-seħħ fit‑3 ta’ Frar 2000, jinkludi huwa stess anness li jifforma parti integrali minnu u li jinkludi erbatax-il kapitolu li jistabbilixxu sensiela vasta ta’ regoli dwar il-kostruzzjoni, it-tagħmir kif ukoll l-użu tal-bastimenti li għalihom tapplika l-imsemmija konvenzjoni.

Il-Kapitolu 1 tat-Taqsima B ta’ dan l-Anness jinkludi, b’mod partikolari, ir-regoli li ġejjin:

“Regola 11

Żamma tal-kundizzjonijiet wara żjarat

a)	L-istat tal-bastiment u tat-tagħmir tiegħu għandu jinżamm b’mod li josserva l-istipulazzjonijiet ta’ dawn ir-regoli u li jiġi ggarantit li l-bastiment, minn kull aspett, jibqa’ kapaċi li jmur fuq il-baħar mingħajr periklu għalih jew għall-persuni abbord.

[…]

Regola 17

Aċċettazzjoni taċ-ċertifikati

Iċ-ċertifikati maħruġa taħt l-awtorità ta’ Gvern Kontraenti għandhom jiġu aċċettati mill-Gvernijiet Kontraenti l-oħra għall-finijiet ta’ din il-konvenzjoni. Huma għandhom jiġu kkunsidrati mill-Gvernijiet Kontraenti l-oħra bħala li għandhom l-istess saħħa taċ-ċertifikati maħruġa minnhom.

[…]

Regola 19

Kontroll

(a)	Kull bastiment li jinsab fil-port ta’ Gvern Kontraenti ieħor huwa suġġett għall-kontroll tal-awtoritajiet debitament awtorizzati ta’ dan il-Gvern sa fejn dan il-kontroll huwa intiż li jivverifika li ċ-ċertifikati […] huma validi.

(b)

Tali ċertifikati, jekk ikunu validi, għandhom jiġu aċċettati sakemm ma jkunx hemm raġunijiet evidenti sabiex wieħed jemmen li l-istat tal-bastiment jew tat-tagħmir tiegħu ma jikkorrispondix essenzjalment mad-dettalji ta’ wieħed minn dawn iċ-ċertifikati jew li l-bastiment jew it-tagħmir tiegħu ma humiex konformi mal-istipulazzjonijiet tar-Regola 11 [(a) u (b)].

(c)

Fiċ-ċirkustanzi msemmija fil-[punt] (b) […], l-awtorità li twettaq il-kontroll għandha tieħu miżuri sabiex tipprekludi lill-bastiment milli jinnaviga sakemm huwa jkun jista’ jmur fuq il-baħar jew jitlaq mill-port sabiex jipproċedi għal tarzna adegwata mingħajr periklu għalih jew għall-persuni abbord

[…]”.

Il‑Konvenzjoni dwar ir‑Riċerka u s‑Salvataġġ Marittimu

Il-Konvenzjoni Internazzjonali dwar ir-Riċerka u s-Salvataġġ Marittimu, li ġiet konkluża f’Hamburg fis‑27 ta’ April 1979 (Ġabra tat-Trattati tan-Nazzjonijiet Uniti, Vol. 1405, Nru 23489, p. 133, iktar ’il quddiem “Konvenzjoni dwar ir-Riċerka u s-Salvataġġ Marittimu”), daħlet fis-seħħ fit‑22 ta’ Ġunju 1985. L-Unjoni ma hijiex parti f’din il-konvenzjoni. Huma biss uħud mill-Istati Membri, fosthom ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja u r-Repubblika Taljana, li huma.

Ir-Riżoluzzjoni tal‑OMI dwar il‑Kontroll mill‑Istat tal‑Port

Fl‑4 ta’ Diċembru 2019, l-Assemblea tal-Organizzazzjoni Marittima Internazzjonali (OMI) adottat ir-Riżoluzzjoni A.1138 (31), intitolata “Proċeduri ta’ kontroll mill-Istat tal-port, 2019” (iktar ’il quddiem ir-“Riżoluzzjoni tal-OMI dwar il-kontroll mill-Istat tal-port”), li magħha hemm mehmuż anness li għandu l-istess titolu.

Il-Kapitolu 1 ta’ dan l-anness, intitolat “Ġeneralitajiet”, jinkludi punt 1.3, intitolat “Introduzzjoni”, li jipprevedi:

“1.3.1 Skont id-dispożizzjonijiet tal-konvenzjonijiet rilevanti msemmija fit-Taqsima 1.2 iktar ’il fuq, l-Amministrazzjoni (jiġifieri l-Gvern tal-Istat tal-bandiera) hija inkarigata li tadotta l-liġijiet u r-regolamenti u tieħu kull miżura oħra li tista’ tkun neċessarja sabiex tagħti lil dawn il-konvenzjonijiet effett sħiħ b’mod li tiggarantixxi li, mill-perspettiva tas-salvagwardja tal-ħajja umana fuq il-baħar u l-prevenzjoni tat-tniġġis, bastiment ikun adattat għas-servizz li għalih huwa intiż u li l-baħħara jkunu kkwalifikati u kapaċi biex iwettqu id-dmirijiet tagħhom.

[…]

1.3.3 Il-proċeduri ta’ kontroll deskritti iktar ’il quddiem għandhom jiġu kkunsidrati bħala komplementari għall-miżuri nazzjonali meħuda mill-Amministrazzjonijiet tal-Istat tal-bandiera fil-pajjiż tagħhom u barra mill-pajjiż tagħhom, u huma intiżi sabiex jipprovdu approċċ komuni u uniformi tal-prestazzjoni tal-miżuri ta’ spezzjoni u ta’ kontroll meħuda mill-Istat tal-port f’każ ta’ skoperta ta’ nuqqasijiet serji. Dawn il-proċeduri huma intiżi wkoll sabiex jipprovdu assistenza lill-Amministrazzjonijiet tal-Istat tal-bandiera sabiex tiġi żgurata l-osservanza tad-dispożizzjonijiet tal-konvenzjonijiet, sabiex tiġi salvagwardata s-sigurtà tal-ekwipaġġ, tal-passiġġieri u tal-bastimenti, kif ukoll sabiex tiġi ggarantita l-prevenzjoni tat-tniġġis”.

Id‑dritt tal‑Unjoni

Id‑Direttiva 2009/16

Id-Direttiva 2009/16 ġiet adottata abbażi tal-Artikolu 80(2) KE (li sar l-Artikolu 100(2) TFUE), bil-għan li titfassal mill-ġdid id-Direttiva tal-Kunsill 95/21/KE tad‑19 ta’ Ġunju 1995 dwar il-kontroll portwali tal-Istat (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 7, Vol. 2, p. 263), li kienet is-suġġett ta’ diversi emendi sa mill-adozzjoni tagħha, u li jissaħħu l-mekkaniżmi implimentati minnha.

Il-premessi 2 sa 4, 6, 7, 11, 23 u 34 tad-Direttiva 2009/16 huma fformulati kif ġej:

“(2)	Il-Komunità hija serjament konċernata dwar l-inċidenti relatati mat-trasport marittimu u tinġis tal-ibħra u l-kosti tal-Istati Membri.

(3)	Il-Komunità hija ugwalment konċernata dwar il-kondizzjonijiet tal-għajxien u tax-xogħol abbord.

(4)	Is-sikurezza, il-prevenzjoni ta’ tinġis u l-kondizzjonijiet tal-għajxien u tax-xogħol abbord jistgħu jittejbu bi tnaqqis drastiku ta’ vapuri substandard minn ibħra tal-Komunità, billi tapplika b’mod strett Konvenzjonijiet u kodiċijiet internazzjonali, u riżoluzzjonijiet.

[…]

(6)

Il-monitoraġġ tal-konformità tal-vapuri mal-istandards internazzjonali għas-sikurezza, għall-prevenzjoni tat-tinġis u għall-kondizzjoniiet ta’ għajxien u tax-xogħol abbord huma l-aktar ir-responsabbiltà tal-Istat tal-bandiera. B’serħan, kif adatt, fuq organizzazzjonijiet rikonoxxuti, l-Istat tal-bandiera jiggarantixxi bis-sħiħ il-kompletezza u l-effiċjenza tal-ispezzjonijiet u l-istħarriġ imwettqin biex jinħarġu ċ-ċertifikati rilevanti. Iż-żamma tal-kondizzjoni tal-vapur u t-tagħmir tiegħu wara stħarriġ biex ikun hemm konformità mal-ħtiġiet tal-Konvenzjonijiet applikabbli għall-vapur hija responsabbiltà tal-kumpanija tal-vapur. Madankollu, kien hemm nuqqas serju min-naħa ta’ numru ta’ Stati tal-bandiera biex jimplimentaw u jinforzaw standards internazzjonali. Minn issa ‘l quddiem, bħala t-tieni linja ta’ difiża kontra tbaħħir substandard, il-monitoraġġ ta’ konformita mal-istandards internazzjonali għas-sikurezza, għall-prevenzjoni ta’ tinġis u għall-kondizzjonijiet tal-għixien u tax-xogħol abbord għandu wkoll jiġi żgurat mill-Istat tal-port, waqt li jkun rikonoxxut li l-ispezzjoni ta’ kontroll mill-Istat tal-port mhijiex stħarriġ u l-formoli rilevanti tal-ispezzjoni mhumiex ċertifikati ta’ adegwatezza għall-baħar.

(7)	Approċċ armonizzat għal infurzar effettiv ta’ dawn l-istandards internazzjonali mill-Istati Membri dwar vapuri li jbaħħru taħt il-ġurisdizzjoni tagħhom u jużaw il-portijiet tagħhom għandhom jevitaw tgħawwiġ tal-kompetizzjoni.

[…]

(11)	Sistema effiċjenti ta’ kontroll mill-Istat tal-port għandu jfittex li jiżgura li l-vapuri kollha li jżuru portijiet u ankraġġi fil-Komunità jkunu spezzjonati regolarment. […]

[…]

(23)

In-non-konformità mad-dispożizzjonijiet tal-Konvenzjonijiet rilevanti għandha tiġi retifikata. Il-vapuri li jeħtieġu li jkunu soġġetti għal azzjoni korrettiva għandhom, fejn in-nuqqasijiet osservati huma b’mod ċar ta’ periklu għas-sikurezza, is-saħħa jew l-ambjent, jinżammu sa meta jkunu irranġati n-nuqqasijiet.

[…]

(34)

Billi l-objettivi ta’ din id-Direttiva, jiġifieri t-tnaqqis ta’ tbaħħir substandard fl-ilmijiet taħt il-ġurisdizzjoni tal-Istati Membri permezz ta’ titjib tas-sistema ta’ spezzjoni tal-Komunità għal vapuri li jbaħħru u l-iżvilupp tal-mezzi biex tittieħed azzjoni preventiva fil-qasam tat-tinġis tal-ibħra, ma jistgħux jinkisbu biżżejjed mill-Istati Membri u jistgħu, għalhekk, minħabba l-iskala u l-effetti tagħha, jinkisbu aħjar fil-livell Komunitarju, il-Komunità tista’ tadotta miżuri skond il-prinċipju tas-sussidjarjetà […]”

Skont l-Artikolu 1 tad-Direttiva 2009/16, intitolat “Skop”:

“L-iskop ta’ din id-Direttiva huwa li tgħin biex jitnaqqas drastikament tbaħħir substandard fl-ibħra taħt il-ġurisdizzjoni tal-Istati Membri, billi:

(a)	tiżdied il-konformita’ mal-leġislazzjoni internazzjonali u l-leġiżlazzjoni rilevanti tal-Komunità dwar is-sikurezza marittima, is-sigurtà marittima, il-protezzjoni tal-ambjent tal-baħar u l-kondizzjonijiet tal-għajxien u tax-xogħol abbord vapuri tal-bnadar kollha;

(b)	jiġu stabbiliti kriterji komuni għal kontroll ta’ vapuri mill-Istat tal-port u proċeduri ta’ armonizzazzjoni dwar spezzjoni u detenzjoni […]

(c)

tiġi implimentata fil-Komunità ta’ sistema ta’ kontroll tal-Istat tal-port ibbażata fuq l-ispezzjonijiet imwettqin fil-Komunità […] bl-għan li jkunu spezzjonati l-vapuri kollha bi frekwenza li tiddependi mill-profil tagħhom tar-riskju, b’vapuri li jippreżentaw riskju ogħla jkunu s-soġġett ta’ spezzjoni aktar dettaljata mwettqa f’intervalli aktar frekwenti”.

L-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva jipprevedi:

“Għall-fini ta’ din id-Direttiva għandhom japplikaw id-definizzjonijet li ġejjin:

‘Konvenzjonijiet’ tfisser il-Konvenzjonijiet li ġejjin, bil-Protokolli u l-emendi tagħhom u kodiċijiet relatati ta’ status mandatorju, fil-verżjoni aġġornata tagħhom:

[…]

b)	il‑Konvenzjoni [għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar];

[…]

5)	‘Vapur’ tfisser kull bastiment li jbaħħar li għalih tapplika waħda jew iktar mill-Konvenzjonijiet, li jtajjar bandiera barra minn dik tal-Istat tal-port;

6)	‘Ir-relazzjoni vapur/port’ tfisser l-interazzjonijiet li jseħħu meta vapur ikun direttament u minnufih affettwat minn azzjonijiet li jinvolvu l-moviment ta’ persuni jew oġġetti jew id-dispożizzjoni ta’ servizzi portwali lejn jew mill-vapur.

7)	‘Vapur f’ankraġġ’ tfisser vapur f’port jew żona oħra fil-ġurisdizzjoni ta’ xi port iżda mhux irmiġġat, li jkun qed iwettaq relazzjoni vapur/port.

[…]

12)

‘Spezzjoni aktar dettaljata’ tfisser spezzjoni fejn il-vapur, it-tagħmir u l-ekwipaġġ tiegħu fis-sħuħija tagħhom jew, kif xieraq, partijiet minmhom ikunu soġġetti, fiċ-ċirkostanzi speċifikati fl-Artikolu 13(3) għal eżami dettaljat li jkopri l-kostruzzjoni tal-vapur, tagħmir, persunal, kondizzjonijiet ta’ għajxien u ta’ xogħol u l-konformità ma’ proċeduri operazzjonali ta’ abbord.

[…]

15)	‘Detenzjoni’ tfisser il-projbizzjoni formali ta’ vapur milli jipproċedi lejn il-baħar minħabba nuqqasijiet stabbiliti, li, individwalment jew flimkien, jagħmlu lill-vapur mhux tajjeb għat-tbaħħir.

[…]

20)	‘Ċertifikat statutorju’ tfisser ċertifikat maħruġ minn jew f’isem Stat tal-bandiera skond Konvenzjonijiet.

21)	‘Ċertifikat ta’ klassifikazzjoni’ tfisser dokument maħruġ minn organizzazzjoni rikonoxxuta li jikkonferma l-konformità [mal-Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar];

[…]”

L-Artikolu 3 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Kamp ta’ applikazzjoni”, jipprovdi:

“1. Din id-Direttiva għandha tapplika għal kull vapur u l-ekwipaġġ tiegħu li jieqaf f’port jew f’ankraġġ ta’ Stat Membru biex jiġi impenjat f’relazzjoni vapur/port.

[…]

Jekk Stat Membru jwettaq spezzjoni ta’ vapur f’ilmijiet fil-ġurisdizzjoni tiegħu, barra minn f’port, għandha tkun ikkunsidrata bħala spezzjoni għall-finijiet ta’ din id-Direttiva.

[…]

4. Bastimenti tas-sajd, vapuri tal-gwerra, awżiljarji navali, vapuri [tal-injam] b’binja primittiva [, vapuri ta’ awtoritajiet pubbliċi] użati għal skopijiet mhux kummerċjali u jottijiet tad-divertiment li mhumiex użati għan-negozju għandhom ikunu esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva.

[…]”.

L-Artikolu 4 tal-istess direttiva, intitolat “Setgħat tal-ispezzjoni”, jipprovdi, fil-paragrafu 1 tiegħu, li “[l]-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex ikunu legalment intitolati iwettqu l-ispezzjonijet imsemmija f’din id-Direttiva abbord vapuri barranin f’konformita’ mal-liġi internazzjonali”.

L-Artikolu 11 tad-Direttiva 2009/16, intitolat “Frekwenza ta’ spezzjonijiet”, jipprevedi:

“Il-vapuri li jżuru portijiet jew ankraġġi fil-Komunità għandhom ikunu soġġetti għal spezzjonijiet perijodiċi jew spezzjonijiet addizzjonali kif ġej:

a)	Il-vapuri għandhom ikunu soġġetti għal spezzjonijiet perijodiċi f’intervalli predeterminati skond il-profil tar-riskju tagħhom […]

(b)

Il-vapuri għandhom ikunu soġġetti għal spezzjonijiet addizzjonali irrispettivament mill-perijodu meta kellhom l-aħħar spezzjoni perijodika tagħhom kif ġej:

–	l-awtorità kompetenti għandha tiżgura li l-vapuri li għalihom japplikaw il-fatturi prominenti elenkati fl-Anness I, parti II 2A, għandhom ikunu spezzjonati.

–	Il-vapuri li għalihom japplikaw il-fatturi mhux mistennijin elenkati fl-Anness I, parti II 2B, jistgħu jiġu spezzjonati. Id-deċiżjoni biex issir tali spezzjoni addizzjonali titħalla għall-ġudizzju professjonali tal-awtorità kompetenti”.

Skont l-Artikolu 12 ta’ din id-direttiva, intitolat “Għażla ta’ vapuri għal spezzjoni”:

“L-awtorità kompetenti għandha tiżgura li l-vapuri jkunu magħżulin għal spezzjoni abbażi tal-profil tar-riskju […] u fejn ifiġġu fatturi prominenti jew mhux mistennijin skond l-Anness I, parti II 2A u 2B. […]

[…]”

L-Artikolu 13 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Spezzjonijiet inizjali u aktar dettaljati”, jipprevedi:

“L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-vapuri magħżulin għal spezzjoni skond l-Artikolu 12 […] huma soġġetti għal spezzjoni inizjali jew spezzjoni aktar dettaljata kif ġej:

ma’ kull spezzjoni inizjali ta’ vapur, l-awtorità kompetenti għandha tiżgura li l-ispettur, bħala minimu:

(a)	jikkontrolla ċ-ċertifikati […] li jinżammu abbord skond il-leġislazzjoni marittima Komunitarja u l-Konvenzjonijiet marbutin mas-saħħa u s-sigurtà;

[…]

(c)	ikun sodisfatt bil-kondizzjoni in ġenerali tal-vapur, inkluża l-iġjene tal-vapur, inkluża l-kamra tal-magna u l-akkomodazzjoni.

[…]

Għandha titwettaq spezzjoni aktar dettaljata, inkluż aktar kontroll ta’ konformità mal- ħtiġiet operattivi ta’ abbord, kull meta hemm raġunijiet biex taħseb, wara l-ispezzjoni riferuta fil-punt 1, li l-kondizzjoni tal-vapur jew ta’ tagħmir tiegħu jew ekwipaġġ ma jissodisfax sostanzjalment il-ħtiġiet rilevanti ta’ Konvenzjoni.

‘Raġunijiet ċari’ għandhom jeżistu meta l-ispettur isib evidenza li fil-ġudizzju professjonali tiegħu teħtieġ spezzjoni aktar dettaljata tal-vapur, it-tagħmir jew l-ekwipaġġ tiegħu.

Eżempji ta’ ‘raġunijiet ċari’ huma stabbiliti fl-AnnessV”.

L-Artikolu 19 tal-istess direttiva, intitolat “Rettifikazzjoni u detenzjoni”, jipprovdi:

“1. L-awtorità kompetenti għandha tkun sodisfatta li kull nuqqas ikkonfermat jew mikxuf mill-ispezzjoni msemmija, ġie jew sa jiġi, rretifikat skond il-Konvenzjonijiet.

2. F’każ ta’ nuqqasijiet illi diġà huma perikolużi għas-sikurezza, is-saħħa jew l-ambjent, l-awtorità kompetenti tal-Istat tal-port fejn qiegħed jiġi spezzjonat il-vapur għandha tiżgura li l-vapur miżmum jew li l-operazzjoni li matulha ġew irrappurtati n-nuqqasijiet twaqqfet. L-ordni ta’ detenzjoni jew twaqqif ta’ operazzjoni ma tiqafx sakemm jitneħħa l-perikolu jew sakemm din l-awtorità tista’ tistabbilixxi illi l-vapur jista’ jkun soġġett għal kondizzjonijiet meħtieġa, jipproċedi lejn il-baħar jew titkompla l-operazzjoni mingħajr riskju għas-sikurezza u s-saħħa tal-passiġġieri jew l-ekwipaġġ, jew riskju lil vapuri oħra, jew mingħajr ma hemm theddida mhux raġjonevoli lill-ambjent tal-baħar.

[…]

3. Waqt l-eżerċizzju tal-ġudizzju professjonali tiegħu dwar jekk vapur għandux jinżamm jew le, l-ispettur għandu japplika l-kriterji stabbiliti fl-Anness X.

6. Fl-eventwalita’ ta’ detenzjoni, l-awtorità kompetenti għandha minnufih tavża, bil-miktub u tinkludi r-rapport tal-ispezzjoni, lill-amministrazzjoni tal-Istat tal-bandiera jew, meta dan ma jkunx possibbli, il-Konslu jew, fin-nuqqas tiegħu, l-eqreb rappreżentant diplomatiku ta’ dak l-Istat, dwar iċ-ċirkostanzi kollha li minħabba fihom tkun qieset li l-intervent kien meħtieġ. B’żieda ma’ dan, periti maħtura jew organizzazzjonijiet rikonoxxuti responsabbli għall-ħruġ taċ-ċertifikati tal-klassifikazzjoni jew ċertifikati statutorji skond il-Konvenzjonijiet għandhom ukoll jiġu nnotifikati fejn dan huwa rilevanti. […]

[…]”

L-Artikolu 21 tad-Direttiva 2009/16, intitolat “Segwitu ta’ spezzjonijiet u detenzjonijiet”, jipprevedi:

“1. Fejn nuqqasijiet kif imsemmija fl-Artikolu 19(2) ma jistgħux jiġu rettifikati fil-port tal-ispezzjoni, l-awtorità kompetenti ta’ dak l-Istat Membru tista’ tħalli l-vapur konċernat biex jipproċedi mingħajr dewmien mhux dovut lejn il-baċir tat-tiswija il-port tad-detenzjoni[, magħżula mill-kaptan u l-awtoritajiet konċernati,]fejn tista’ tittieħed azzjoni ta’ segwitu, kemm jitħarsu l-kondizzjonijiet stabbiliti mill-awtorità kompetenti tal-Istat tal-bandiera u aċċettati minn dak l-Istat Membru. Dawn il-kondizzjonijiet għandhom jiżguraw li l-vapur jista’ jipproċedi mingħajr riskju għas-sikurezza u s-saħħa tal-passiġġieri jew l-ekwipaġġ, jew riskju lill-vapuri oħra, jew mingħajr ma jkun hemm theddida mhux raġjonevoli ta’ ħsara għall-ambjent tal-baħar.

[…]

3. Fiċ-ċirkostanzi msemmija fil-paragrafi 1, l-awtorità kompetenti tal-Istat Membru fil-port ta’ spezzjoni tinnotifika lill-awtorità kompetenti tal-Istat fejn tkun qiegħda t-tarzna, il-partijiet imsemmija fl-Artikolu 19(6) u kull awtorità oħra kif xieraq tal-kondizzjonijiet kollha għall-vjaġġ.

L-awtorità kompetenti ta’ Stat Membru li tirċievi din in-notifika għandha tinforma lill-awtorità li nnotifikata bl-azzjoni li ttieħdet.

4. L-Istati Membri għandhom jieħdu miżuri biex jiżguraw li jiċċaħħad l-aċċess għal kwalunkwe port jew ankraġġ fil-Komunità huwa miċħud lill-vapuri msemmijin fil-paragrafu 1 li jitilqu biex ibaħħru:

(a)	mingħajr ħarsien tal-kondizzjonijiet stabbiliti mill-awtorità kompetenti tal-Istat Membru fil-port ta’ spezzjoni; jew

(b)	li jirrifjutaw li josservaw ir-rekwiżiti applikabbli tal-Konvenzjonijiet billi ma jmorrux fit-tarzna indikata.

Tali ċaħda għandha tinżamm sakemm is-sid jew l-operatur jipproduċu evidenza għas-sodisfazzjon tal-Istat Membru fejn instab li l-vapur kien difettuż, li turi li l-vapur jikkonforma bis-sħiħ mar-rekwiżiti applikabbli tal-Konvenzjonijiet.

5. Fiċ-ċirkostanzi msemmija fil-paragrafi 4(a), l-awtorità kompetenti tal-Istat Membru fejn instab difettuż il-vapur għandha tinfurma immedjatament lill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri kollha.

Fiċ-ċirkostanzi msemmija fil-paragrafi 4(b), l-awtorità kompetenti tal-Istat Membru fejn tinsab it-tarzna immedjatament għandha tinforma lill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri kollha.

Qabel ma jkun rifjutat id-dħul, l-Istat Membru jista’ jitlob konsultazzjonijiet mal-amministrazzjoni tal-bandiera tal-vapur konċernat.

6. B’deroga mid-dispożizzjonijiet tal-paragrafu 4, jista’ jiġi permess aċċess għal port jew ankraġġ speċifiku mill-awtorità rilevanti ta’ dak l-Istat tal-port fil-każ ta’ forza maġġuri jew konsiderazzjonijiet prevalenti ta’ sikurezza aktar importanti, jew biex jitnaqqas jew jiġi mminimizzat ir-riskju ta’ tinġis jew jiġu rretifikati n-nuqqasijiet, kemm-il darba miżuri adegwati għas-sodisfazzjon tal-awtorità kompetenti ta’ dak l-Istat Membru jkunu ġew implimentati mis-sid, l-operatur jew il-kaptan tal-vapur biex jiġi assigurat dħul sigur”.

L-Anness I ta’ din id-direttiva, intitolat “Elementi tas-Sistema tal-Ispejzzjoni Komunitarja għall-Istat tal-Port”, jinkludi d-dispożizzjonijiet li ġejjin:

“[…]

II. Spezzjoni ta’ vapuri

1. Spezzjonijiet perijodiċi

[…]

2. Spezzjonijiet addizzjonali

Il-vapuri li għalihom il-fatturi spikkanti jew mhux mistennijin li ġejjin huma soġġetti għal spezzjoni irrispettivament mill-perijodu mill-aħħar spezzjoni perijodika tagħhom. Madankollu, il-ħtieġa li titwettaq spezzjoni addizzjonali abbażi ta’ fatturi mhux mistennijin titħalla f’idejn il-ġudizzju professjonali tal-ispettur.

2A. Fatturi Dominanti

Il-vapuri li għalihom japplikaw il-fatturi spikkanti li ġejjin għandhom ikunu spezzjonati irrispettivament mill-perijodu mill-aħħar spezzjoni perijodika tagħhom.

–	Vapuri li kienu sospiżi jew imneħħijin mill-klassi tagħhom għal raġunijiet ta’ sikurezza sa mill-aħħar spezzjoni fil-Komunità […].

–	Vapuri li kienu s-suġġett ta’ rapport jew notifika minn Stat Membru ieħor.

–	Vapuri li ma jistgħux ikunu identifikati fil-ġabra ta’ data għall-ispezzjonijietl-ġabra ta’ data għall-ispezzjonijiet.

–

Vapuri li:

–	kienu involuti f’ħabta, ħbit mal-qiegħ jew inkaljar fi triqthom lejn il-port;

–	kienu akkużati bi vjolazzjoni allegata tad-dispożizzjonijiet dwar ir-rimi ta’ sostanzi jew nixxigħat li jagħmlu l-ħsara, jew

–	kienu mmanuvrati f’manjiera erratika jew ta’ periklu li bihom il-miżuri dwar ir-rotot, adottati mill-IMO, jew prattiki ta’ navigazzjoni u proċeduri siguri ma kinux ġew segwiti.

2B. Fatturi mhux mistennijin

Vapuri li għalihom japplikaw il-fatturi mhux mistennijin li ġejjin jistgħu jkunu soġġetti għal spezzjoni irrispettivament mill-perijodu mill-aħħar spezzjoni perijodika tagħhom. Id-deċiżjoni li titwettaq tali spezzjoni addizzjonali titħalla f’idejn il-ġudizzju professjonali tal-awtorità kompetenti.

[…]

–	Vapuri li jġorru ċertifikati maħruġin minn organizzazzjoni li qabel kienet rikonoxxuta li r-rikonoxximent tagħha kien irtirat mill-aħħar spezzjoni fil-Komunità […]

–	Vapuri li kienu rrapportati minn piloti jew awtoritajiet jew korpi tal-port bħala li għandhom anomaliji apparenti li jistgħu jippreġudikaw in-navigazzjoni sigura tagħhom jew ikunu ta’ theddida ta’ ħsara lill-ambjent […]

–	Vapuri li naqsu milli jikkonformaw mal-ħtiġiet ta’ notifikazzjoni rilevanti […]

–

Vapuri li kienu s-suġġett ta’ rapport jew ta’ lment, inkluż ilment fuq l-art, mill-kaptan, membru tal-ekwipaġġ, jew xi persuna jew organizzazzjoni b’interess leġittimu fl-operat b’sikurezza tal-vapur, kondizzjonijiet tal-għajxien u tax-xogħol abbord jew il-prevenzjoni tat-tinġis, sakemm l-Istat Membru kkonċernat iqis li r-rapport jew l-ilment ikun manifestament mingħajr bażi.

–	Vapuri li nżammu preċedentement aktar minn tliet xhur ilu.

–	Vapuri li kienu rrappurtati b’ nuqqasijiet li jispikkaw, […]

–	Vapuri li kienu rrappurtati bi problemi rigward il-merkanzija tagħhom, partikolarment merkanziji noċivi u perikolużi.

–	Vapuri li kienu operati b’manjiera li jkunu ta’ periklu lil persuni, proprjetà jew ambjent.

–	Vapuri fejn informazzjoni minn sors li tista’ toqgħod fuqu saret magħrufa, li l-parametri tar-riskji tagħhom ivarjaw minn dawk irreġistrati u l-livell tar-riskju huwa għalhekk miżjud.

[…]”

38	L-Anness V tal-imsemmija direttiva, intitolat “Eżempji ta’ ‘bażijiet ċari’”, jipprevedi, fil-punt A.1 tiegħu, li jinsabu fost “[e]żempji ta’ bażijiet ċari għal spezzjoni aktar dettaljata”“[v]apuri identifikati fl-Anness I, parti II 2A u 2B”.

L-Anness X tal-istess direttiva, intitolat “Kriterji għad-detenzjoni ta’ vapur”, huwa fformulat kif ġej:

“Qabel tistabbilixxi jekk xi nuqqasijiet misjuba waqt spezzjoni jeżiġux detenzjoni tal-vapur involut, l-ispettur irid japplika l-kriterji msemmija aktar ‘l isfel fil-punti1 u 2.

Il-punt 3 jinkludi eżempji ta’ nuqqasijiet li jistgħu minnhom infushom jesiġu detenzjoni tal-vapur involut (Ara l-Artikolu 19([3])).

[…]

KRITERJI PRINĊIPALI

Meta jeżerċita ġudizzju professjonali tiegħu dwar jekk vapur għandux jinżamm jew le, l-ispettur irid japplika dawn il-kriterji:

[…]

Il-vapur jinżamm jekk in-nuqqasijiet tiegħu ikunu daqshekk serji li jimmeritaw ritorn ta’ spettur biex ikun ċert li dawn ġew ikkorreġuti qabel ma l-vapur isalpa.

Il-ħtieġa li l-ispettur jerġa lura fuq il-vapur hija kejl tal-gravità tan-nuqqasijiet. Madankollu, ma timponix tali obbligu għal kull każ. Timplika li l-awtorità trid tivverifika mod jew ieħor, preferibbilment bi żjara oħra, li n-nuqqasijiet ġew ikkoreġuti qabel it-tluq.

APPLIKAZZJONI TAL-KRITERJI PRINĊIPALI

Meta jiddeċiedi jekk in- nuqqasijiet misjuba fil-vapur humiex daqshekk serji li jeħtieġu detenzjoni l-ispettur irid jiċċertifika jekk:

[…]

Waqt l-ispezzjoni l-ispettur irid jara jekk il-vapur u/jew l-ekwipaġġ hux kapaċi:

3.	ibaħħar b’mod sigur fil-vjaġġ li ġej;

[…]

8.	jabbandunaw il-vapur malajr u b’sikurezza u jagħmlu salvataġġ waqt il-vjaġġ li jmiss;

9.	jipprevienu tinġis tal-ambjent waqt il-vjaġġ li jmiss;

[…]

13.

jipprovdu kondizzjonijiet siguri u sani abbord waqt il-vjaġġ li jmiss;

[…]

Jekk ir-risposta għal xi waħda minn dawn il-valutazzjonijiet hija negattiva, wara li jkunu kkunsidrati n- nuqqasijiet kollha misjuba, il-vapur għandu jiġi kkunsidrat b’mod qawwi għad-detenzjoni. Kombinazzzjoni ta’ nuqqasijiet ta’ natura inqas serja tista’ wkoll tesiġi d-detenzjoni tal-vapur.

Biex tassisti l-ispettur fl-użu ta’ dawn il-gwidi, hemm lista ta’ nuqqasijiet, raggruppati flimkien taħt Konvenzjonijiet rilevanti u/jew kodiċi, li huma kkunsidrati ta’ natura hekk serja li jistgħu jesiġu d-detenzjoni tal-vapur involut. Din il-lista mhix maħsuba biex tkun esklussiva.

[…]

3.2. Żoni taħt il-Konvenzjoni [għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar];

[…]

5.	Assenza, kapaċità insuffiċjenti jew deterjorazzjoni serja ta’ tagħmir ta’ salvataġġ, biċċiet tal-baħar għas-sopravivenza u dispożittivi għat-tpoġġija fl-ilma.

[…]

3.10. Żoni taħt [Konvenzjoni tax-Xogħol Marittimu, 2006]

[…]

8. Il-kondizzjonijiet abbord huma ta’ perikolu b’mod ċar għas-sikurezza, is-saħħa jew is-sigurtà tal-baħħara.

9. In-nuqqas ta’ konformità tikkostitwixxi ksur serju jew ripetut tar-rekwiżiti tal-[Konvenzjoni tax-Xogħol Marittimu, 2006](inklużi d-drittijiet tal-baħħara) li jirrigwardaw il-kondizzjonijiet tal-għajxien u tax-xogħol tal-baħħara fuq il-vapur, kif stipulat fiċ-ċertifikat tax-xogħol marittimu tal-vapur u d-dikjarazzjonijiet tal-konformità tax-xogħol marittimu

[…]”.

Ir‑Rakkomandazzjoni tat‑23 ta’ Settembru 2020

Fit‑23 ta’ Settembru 2020, il-Kummissjoni Ewropea adottat ir-Rakkomandazzjoni (UE) 2020/1365 dwar il-kooperazzjoni fost l-Istati Membri fir-rigward ta’ operazzjonijiet imwettqa minn bastimenti li huma proprjetà ta’ entitajiet privati jew imħaddma minnhom għall-fini ta’ attivitajiet ta’ tiftix u salvataġġ (ĠU 2020, L 317, p. 23, iktar ’il quddiem ir-“Rakkomandazzjoni tat‑23 ta’ Settembru 2020”).

Il-premessi 1 sa 8, 11, 12, 15, 16 u 18 ta’ din ir-rakkomandazzjoni jesponu l-motivi li wasslu għall-adozzjoni tagħha. Fl-ewwel lok, il-Kummissjoni tindika li l-kuntest tal-kriżi migratorja li ġarrbet l-Unjoni b’effett mis-sena 2014 u, b’mod iktar partikolari, iż-żieda qawwija ħafna fin-numru ta’ persuni li pprovaw jaqsmu l-baħar Mediterran abbord vapuri mhux adegwati sabiex jaħarbu mill-Istat ta’ oriġini tagħhom u sabiex isibu rifuġju fl-Ewropa, wassal diversi organizzazzjonijiet mhux governattivi (NGOs) li joperaw bastimenti sabiex jipparteċipaw f’attività kumplessa ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni li jkunu jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, sabiex jgħinuhom. Fit-tieni lok, hija tesponi, essenzjalment, li din l-attività, filwaqt li tista’ tinftiehem fid-dawl tal-obbligu, stabbilit mid-dritt internazzjonali konswetudinarju u konvenzjonali, li huwa impost fuq l-Istati Membri li jagħtu assistenza lil tali persuni, titlob koordinazzjoni u kooperazzjoni msaħħa kemm bejn dawn l-NGOs u l-Istati Membri kif ukoll bejn dawn tal-aħħar, kemm jekk dawn ikollhom il-kwalità ta’ Stat tal-bandiera tal-bastimenti użati, ta’ Stat tal-port fejn il-persuni li jkunu ġew salvati huma jew jistgħu jiġu żbarkati jew ukoll ta’ Stat ospitanti tal-imsemmija persuni. Fit-tielet u l-aħħar lok, il-Kummissjoni tqis, essenzjalment, li huwa xieraq, bla ħsara għall-obbligi li jirriżultaw mid-dritt internazzjonali u mid-dritt tal-Unjoni, li jinħoloq qafas adegwat għall-imsemmija attività, b’mod partikolari sabiex tiġi żgurata s-sigurtà fuq il-baħar tal-persuni salvati kif ukoll tal-ekwipaġġ li jkun qiegħed joffri għajnuna lil dawn il-persuni u li dan il-proġett jimplika l-istabbiliment ta’ grupp ta’ kuntatt li jippermetti lill-Istati Membri jikkooperaw, jikkoordinaw ruħhom u jiżviluppaw prattiki tajbin, flimkien mal-partijiet interessati kollha.

Fid-dawl ta’ dawn l-elementi, l-imsemmija rakkomandazzjoni tistieden lill-Istati Membri, essenzjalment, iżidu l-kooperazzjoni tagħhom dwar l-attività privata ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni li jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, b’mod partikolari billi jistabbilixxu, mal-Kummissjoni u flimkien mal-partijiet interessati, grupp ta’ kuntatt f’dan il-qasam.

Id‑dritt Taljan

Id-Direttiva 2009/16 ġiet trasposta fid-dritt Taljan bid-decreto legislativo n. 53 – Attuazione della direttiva 2009/16/CE recante le norme internazionali per la sicurezza delle navi, la prevenzione dell’inquinamento e le condizione di vita e di lavoro a bordo per le navi che approdano nei porti comunitari e che navigano nelle acque sotto la giurisdizione degli Stati membri (id-Digriet Leġiżlattiv Nru 53, li jirrigwarda l-implimentazzjoni tad-Direttiva 2009/16/KE dwar regoli internazzjonali għas-sigurtà tal-bastimenti, il-prevenzjoni tat-tniġġis u l-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol abbord bastimenti li jieqfu fil-portijiet tal-Unjoni u li jinnavigaw fl-ilmijiet li jaqgħu taħt il-ġurisdizzjoni tal-Istati Membri), tal‑24 ta’ Marzu 2011 (GURI Nru 96, tas‑27 ta’ April 2011, p. 1, iktar ’il quddiem id-“Digriet Leġiżlattiv Nru 53/2011”).

L-Artikolu 3 tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 53/2011 jipprovdi kif ġej:

“1. Dan id-digriet japplika għall-bastimenti u għad-dgħajjes ta’ rikreazzjoni użati għal finijiet kummerċjali u li jtajru l-bandiera mhux Taljana, kif ukoll għall-ekwipaġġi tagħhom, li jieqfu jew jankraw f’port nazzjonali sabiex iwettqu attività partikolari ta’ relazzjoni bastiment/port. L-ispezzjoni ta’ bastiment imwettqa f’ilmijiet li jaqgħu taħt is-sovranità nazzjonali hija kkunsidrata, għall-finijiet ta’ dan id-digriet, bħala ekwivalenti għal dik imwettqa f’port.

[…]

5. Dan id-digriet ma japplikax għall-bastimenti tas-sajd, għall-bastimenti tal-gwerra, għall-bastimenti li jagħtu servizz, għall-vapuri tal-injam b’binja primittiva, għall-bastimenti tal-awtoritajiet pubbliċi użati għal finijiet mhux kummerċjali u għad-dgħajjes ta’ rikrejazzjoni mhux involuti fi traffiku kummerċjali”.

Il‑kawżi prinċipali u d‑domandi preliminari

Sea Watch hija organizzazzjoni umanitarja mingħajr skop ta’ lukru li għandha s-sede tagħha f’Berlin (il-Ġermanja). L-istatut tagħha jistipula li l-għan tagħha huwa, b’mod partikolari, is-salvataġġ ta’ persuni li jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar kif ukoll iż-żamma u l-użu ta’ bastimenti u ta’ apparat tat-titjir għall-finijiet ta’ dan is-salvataġġ. B’konformità ma’ dan l-għan, hija teżerċita attivitajiet ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni fl-ilmijiet internazzjonali tal-Baħar Mediterran permezz ta’ bastimenti li tagħhom hija kemm is-sid kif ukoll l-operatriċi. Fost dawn il-bastimenti hemm żewġ bastimenti msejħa “Sea Watch 3” u “Sea Watch 4”, li jtajru l-bandiera Ġermaniża u li ġew iċċertifikati minn korp ta’ klassifikazzjoni u ta’ ċertifikazzjoni stabbilit fil-Ġermanja bħala “bastiment tal-merkanzija ġenerali – polivalenti”.

Matul is-sajf tal‑2020, is-Sea Watch 3 u Sea Watch 4 wieħed wieħed telqu mill-port ta’ Burriana (Spanja) u wettqu s-salvataġġ ta’ diversi mijiet ta’ persuni li kienu jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fl-ilmijiet internazzjonali tal-Baħar Mediterran. Sussegwentement, il-kmandanti rispettivi ta’ dawn il-bastimenti ġew informati mill-Italian Maritime Rescue Coordination Centre (iċ-Ċentru Taljan għall-Koordinazzjoni tas-Salvagwardja fil-Baħar), li jinsab f’Ruma (l-Italja), li l-Ministero degli Interni (il-Ministeru għall-Intern, l-Italja) kien awtorizza l-iżbark u t-trażbord tal-persuni kkonċernati fil-bastimenti li kienu jinsabu fil-port ta’ Palermo, fir-rigward tas-Sea Watch 4, u f’dak ta’ Porto Empedocle, fir-rigward tas-Sea Watch 3. B’hekk ingħataw struzzjonijiet biex jidderieġu l-bastiment tagħhom lejn dawn il-portijiet kif ukoll biex jipproċedu b’dawn l-operazzjonijiet.

Ladarba twettqu l-imsemmija operazzjonijiet, il-Ministro della Salute (il-Ministru tas-Saħħa, l-Italja) ordna li s-Sea Watch 4 u s-Sea Watch 3 jitfgħu l-ankri viċin il-portijiet inkwistjoni għal finijiet, l-ewwel, ta’ konfinament tal-ekwipaġġi intiżi għall-prevenzjoni tat-tixrid tal-pandemija tal-COVID‑19 u, it-tieni, għat-tindif, għad-diżinfettar kif ukoll għaċ-ċertifikazzjoni sanitarja.

Wara l-proċeduri ta’ tindif u ta’ diżinfettar, l-Uffiċċju tal-Kap tal-Port ta’ Palermo u dak tal-Port ta’ Porto Empedocle wettqu spezzjonijiet abbord, abbażi tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 53/2011, imbagħad ordnaw id-detenzjoni, rispettivament, ta’ Sea Watch 4 u ta’ Sea Watch 3. Kif jirriżulta mir-rapporti li taw lok għalihom dawn l-ispezzjonijiet u mill-avviżi ta’ detenzjoni li sussegwentement ġew adottati, dawn l-Uffiċċji tal-Kap tal-Port qiesu, fl-ewwel lok, li dawn il-bastimenti kienu “impenjat[i] biex jassistu lill-migranti fil-baħar meta ma [kinux] iċċertifikat[i] għas-servizz maħsub”. Fit-tieni lok, huma rrilevaw iktar minn 20 “nuqqasijiet tekniċi u operattivi” meta mqabbla mad-dispożizzjonijiet tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni u tal-konvenzjonijiet internazzjonali applikabbli, fejn 9 għandhom ikunu kkunsidrati “separatament jew flimkien, [bħala li huma] kjarament perikolużi għas-sigurtà, għas-saħħa jew għall-ambjent” u li huma ta’ gravità tali li jiġġustifikaw id-detenzjoni tal-imsemmija bastimenti, skont l-Artikolu 19 tad-Direttiva 2009/16.

Minn dak iż-żmien ’l hawn, Sea Watch temmet uħud minn dawn l-irregolaritajiet. Min-naħa l-oħra, hija tqis li l-irregolaritajiet li fadal ma humiex ippruvati. Dawn l-irregolaritajiet jirrigwardaw, essenzjalment, l-ewwel, il-fatt li, l-Uffiċċji tal-Kap tal-Port ta’ Palermo u ta’ Porto Empedocle, is-Sea Watch 4 u s-Sea Watch 3 ma humiex iċċertifikati sabiex jilqgħu abbord u jittrasportaw diversi mijiet ta’ persuni, kif għamlu matul is-sajf tal‑2020. Sussegwentement, dawn iż-żewġ bastimenti ma għandhomx tagħmir tekniku adegwat sabiex iwettqu tali attivitajiet, minkejja li fil-verità huma intiżi sabiex, u effettivament użati għall-finijiet esklużivi ta’, dawn. B’mod partikolari, l-installazzjonijiet ta’ trattament tal-ilma mormi u l-apparat ta’ salvataġġ li għandhom huma ddisinjati, rispettivament, għal 22 jew 30 persuna u mhux għal diversi mijiet ta’ persuni, u latrini kif ukoll showers addizzjonali li jarmu direttament fil-baħar ġew installati fuq il-gverta. Fl-aħħar, l-operazzjonijiet ta’ salvataġġ imwettqa mill-membri tal-ekwipaġġ ma humiex ikkontabilizzati fis-sigħat ta’ xogħol tagħhom.

Sea Watch ippreżentat quddiem it-Tribunale amministrativo regionale per la Sicilia (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali għal Sicilia, l-Italja) żewġ rikorsi intiżi għall-annullament tal-avviżi ta’ detenzjoni ta’ Sea Watch 4 u ta’ Sea Watch 3, tar-rapporti ta’ spezzjoni li ppreċedew dawn l-avviżi u ta’ “kull att preċedenti ieħor, konness jew konsekuttiv” (iktar ’il quddiem il-“miżuri inkwistjoni fil-kawża prinċipali”). Insostenn tar-rikorsi tagħha, hija ssostni, l-ewwel, li l-Uffiċċji tal-Kap tal-Port li minnhom joriġinaw dawn il-miżuri eċċedew is-setgħat tal-Istat tal-port, kif jirriżultaw mid-Direttiva 2009/16 interpretata fid-dawl tad-dritt internazzjonali konswetudinarju u konvenzjonali applikabbli, u b’mod partikolari tar-regola ta’ aċċettazzjoni reċiproka bejn l-Istati taċ-ċertifikati maħruġa mill-Istati tal-bandiera, billi wettqu spezzjonijiet li kellhom l-għan jew l-effett li jikkontestaw il-klassifikazzjoni u ċ-ċertifikazzjoni tal-bastimenti Sea Watch 4 u Sea Watch 3 imwettqa mill-awtoritatjiet Ġermaniżi kompetenti. It-tieni, dawn l-ispezzjonijiet twettqu filwaqt li l-kundizzjonijiet proċedurali u sostantivi li jippermettu li jitwettqu, kif previsti mid-Direttiva 2009/16, ma kinux issodisfatti. It-tielet, l-imsemmija spezzjonijiet jikkostitwixxu, fir-realtà, mezz li ma huwiex maħsub sabiex jintlaħaq għan li jikkonsisti fit-tfixkil tal-operazzjonijiet ta’ riċerka u ta’ salvataġġ organizzati minn Sea Watch fil-Baħar Mediterran. Fir-raba’ u f’kull każ, in-nuqqasijiet allegati, b’mod barra minn hekk ġeneriku, mill-Uffiċċji tal-Kap tal-Port inkwistjoni ma jiġġustifikawx li tiġi ordnata d-detenzjoni taż-żewġ bastimenti kkonċernati.

Barra minn hekk, Sea Watch żiedet ma’ dawn ir-rikorsi talbiet għal miżuri provviżorji, bl-għan li tikseb l-adozzjoni ta’ miżuri kawtelatorji, li l-ħtieġa tagħhom hija ġġustifikat billi invokat l-eżistenza ta’ riskju ta’ dannu gravi u irreparabbli, fis-sens tad-dispożizzjonijiet tad-dritt Taljan applikabbli f’dan il-qasam.

Fit-talbiet tagħha għal deċiżjoni preliminari, ippreżentati fil-kuntest, rispettivament, tal-kawża rigward Sea Watch 4 (Kawża C‑14/21) u dik rigward Sea Watch 3 (Kawża C‑15/21), il-qorti tar-rinviju tindika b’mod partikolari li l-elementi li jinsabu fil-proċessi rispettivi ta’ dawn il-kawżi juru li l-eżistenza tal-bqija tal-irregolaritajiet, inkwistjoni fil-kawża prinċipali, huma s-suġġett ta’ teħid ta’ pożizzjoni diverġenti min-naħa mhux biss tal-partijiet f’dawn il-kawżi, iżda wkoll tal-awtoritajiet kompetenti fl-Italja, l-Istat tal-port, u fil-Ġermanja, l-Istat tal-bandiera. Fil-fatt, fil-fehma tagħha, l-awtoritajiet Taljani jqisu, essenzjalment, li dawn l-irregolaritajiet huma stabbiliti u li għandhom jintemmu meta l-awtoritajiet Ġermaniżi jqisu li għandu jiġi konkluż, abbażi ta’ interpretazzjoni korretta tad-dispożizzjonijiet rilevanti tad-dritt tal-Unjoni u tad-dritt internazzjonali pubbliku, li ma teżisti ebda irregolarità u, għaldaqstant, li s-sitwazzjoni ma teħtieġ, min-naħa ta’ Sea Watch, ebda azzjoni intiża li tirrimedjaha.

Fid-dawl ta’ din is-sitwazzjoni, il-qorti tar-rinviju hija tal-opinjoni li s-soluzzjoni tal-kawżi prinċipali teħtieġ li hija tressaq talba għal deċiżjoni preliminari quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, sabiex din tal-aħħar tiċċara s-sistema legali applikabbli għall-bastimenti li huma operati minn organizzazzjonijiet mhux governattivi b’għan umanitarju bħal Sea Watch, sabiex twettaq attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni li jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar.

B’mod partikolari, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, fl-ewwel lok, dwar il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2009/16 u, b’mod iktar preċiż, dwar jekk l-Artikolu 3 tagħha għandux jiġi interpretat, fid-dawl tal-kliem tiegħu, tal-istruttura ta’ din id-direttiva u tal-għanijiet li hija tfittex, fis-sens li jinkludi jew le l-bastimenti li, filwaqt li jkunu ġew uffiċjalment ikklassifikati u ċċertifikati, minn korp awtorizzat mill-Istat tal-bandiera u approvat fil-livell tal-Unjoni, bħala “bastimenti tal-merkanzija” maħsuba biex jintużaw għal skopijiet kummerċjali jew ta’ merkanzija, huma, fil-prattika, maħsuba u assenjati, esklużivament u sistematikament, għal attività ta’ tfittxija u ta’ salvataġġ għal persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar.

Fuq dan il-punt, din il-qorti tindika li hija inklinata li taħseb li d-Direttiva 2009/16 għandha tiġi interpretata, fid-dawl tal-Artikolu 3(4) tagħha, tal-premessi 2 sa 4 u 6 tagħha kif ukoll tal-kuntest li fih jinsabu din id-dispożizzjoni u dawn il-premessi, fis-sens li hija ma tapplikax għal bastimenti li, bħas-Sea Watch 4 u Sea Watch 3, jintużaw għall-finijiet ta’ attività mhux kummerċjali jew mhux ta’ merkanzija, bħal attività ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, ħlief jekk dawn il-bastimenti jistgħu jiġu ttrattati bħala bastimenti tal-passiġġieri. Skont din l-interpretazzjoni, l-imsemmija bastimenti ma jistgħux ikunu s-suġġett ta’ spezzjoni li ssir abbażi tal-Artikoli 11 sa 13 tal-imsemmija direttiva. Madankollu, hija tqis possibbli li interpretazzjoni opposta għal din tal-aħħar tista’ wkoll tiġi aċċettata, fid-dawl, b’mod partikolari, tal-Artikolu 3(1) tagħha. Jekk dan għandu jkun il-każ, hija tirrileva li madankollu jkun xieraq li tistaqsi dwar il-kompatibbiltà tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 53/2011 mad-Direttiva 2009/16, li ġie adottat mir-Repubblika Taljana sabiex jittrasponi l-imsemmija direttiva fid-dritt intern tagħha.

Fit-tieni lok, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-isproporzjon manifest bejn in-numru massimu ta’ 22 jew ta’ 30 persuna li jistgħu jiġu ttrasportati mill-bastimenti Sea Watch 4 u Sea Watch 3 bis-saħħa taċ-ċertifikati rispettivi tagħhom u l-mijiet ta’ persuni effettivament ittrasportati minnhom matul l-operazzjonijiet ta’ salvataġġ li wasslu għall-miżuri inkwistjoni fil-kawża prinċipali jistax jikkostitwixxi “fattur dominanti” jew “fattur mhux mistenni”, fis-sens tal-punti 2A u 2B tal-Parti II tal-Anness I tad-Direttiva 2009/16, li jiġġustifika li dawn il-bastimenti huma suġġetti għal spezzjoni addizzjonali bbażata fuq l-Artikolu 11 ta’ din id-direttiva.

Il-qorti tar-rinviju tqis li dan l-isproporzjon manifest jikkostitwixxi “fattur mhux mistenni” u, b’mod iktar speċifiku, sitwazzjoni ta’ użu ta’ bastimenti “[li] tippreżenta periklu għall-persuni, għall-oġġetti jew għall-ambjent”. F’dan ir-rigward, hija tirrileva, l-ewwel nett, li l-obbligu impost fuq il-kaptani ta’ bastimenti li jipprovdu għajnuna lil kull persuna li tinsab f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, kif stabbilit fl-Artikolu 98 tal‑Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar u mfakkar mill-Konvenzjoni dwar ir‑Riċerka u s‑Salvataġġ Marittimu, huwa impost biss, skont dawn il-konvenzjonijiet internazzjonali, meta dan jista’ jiġi implimentat mingħajr ma jinvolvi riskji serji għall-bastiment, għall-ekwipaġġ u għall-passiġġieri kkonċernati. Sussegwentement, minn dan hija tiddeduċi li l-akkoljenza abbord bastiment partikolari ta’ numru ta’ persuni li jidher manifestament sproporzjonat mal-kapaċità ta’ akkoljenza tiegħu u tat-tagħmir tiegħu, kif indikati fi jew riflessi fiċ-ċertifikati differenti tiegħu, kif ukoll mad-daqs tal-ekwipaġġ tiegħu, tista’ twassal għal tali riskji. Fl-aħħar nett, hija tikkonkludi li, fil-każ fejn din l-akkoljenza hija l-konsegwenza ta’ attività esklużiva u sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni li jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, imwettqa permezz ta’ bastimenti li ċ-ċertifikati tagħhom juru li dawn ma humiex adegwati għal din l-attività, jista’ jitqies li teżisti sitwazzjoni ta’ użu perikoluż li tiġġustifika l-organizzazzjoni ta’ spezzjoni addizzjonali skont l-Artikolu 11 tad-Direttiva 2009/16.

Fit-tielet lok, il-qorti tar-rinvju tfittex li tiddetermina, b’mod ġenerali, l-estensjoni u l-portata tas-setgħat li jistgħu jiġu eżerċitati mill-Istat tal-port fil-kuntest ta’ spezzjoni ddettaljata tal-bastiment fejn dan ma huwiex l-Istat tal-bandiera, mwettqa abbażi tal-Artikolu 13 tad-Direttiva 2009/16. B’mod iktar speċifiku, hi tistaqsi jekk dawn is-setgħat jinkludux il-possibbiltà li jiġi żgurat li, indipendentement mill-attivitajiet li għalihom dan il-bastiment huwa kklassifikat u ċċertifikat mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istat tal-bandiera, jikkonforma, fil-każ fejn huwa jipprattika attività differenti li tikkonsisti fir-riċerka u salvataġġ b’mod esklużiv u sistematiku ta’ persuni li jinsabu fil-periklu jew f’diffikultà fil-baħar, mad-dispożizzjonijiet applikabbli fil-qasam tas-sigurtà, tal-prevenzjoni tat-tniġġis kif ukoll tal-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol abbord, bħal dawk li jirriżultaw mid-dritt sekondarju tal-Unjoni jew/u tad-dritt internazzjonali konswetudinarju jew konvenzjonali tal-baħar.

F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tesponi, qabelxejn, li, fil-fehma tagħha, l-Artikolu 13 tad-Direttiva 2009/16 għandu jinftiehem, fid-dawl tal-kliem tiegħu, fis-sens li jippermetti lill-Istat tal-port iwettaq spezzjonijiet li ma humiex limitati għall-verifika formali tal-preżenza abbord taċ-ċertifikati kollha meħtieġa, iżda jinkludu wkoll kontroll materjali tal-istat reali tal-bastiment ikkonċernat. Sussegwentement, hija tenfasizza li dan il-kontroll materjali għandu madankollu jitwettaq, fid-dawl tal-kliem ta’ dan l-artikolu kif ukoll tal-istruttura tad-Direttiva 2009/16, kif iċċarata b’mod partikolari mill-premessa 6 tagħha u mill-konvenzjonijiet internazzjonali applikabbli, meta mqabbla mal-klassifikazzjoni u maċ-ċertifikazzjoni mwettqa mill-Istat tal-bandiera, u għalhekk huwa intiż li jivverifika biss li l-istat reali tal-bastiment ikkonċernat jikkorrispondi mad-dispożizzjonijiet applikabbli għall-attivitajiet li għalihom huwa ġie kklassifikat u ċċertifikat minn dan l-Istat. Fil-fatt, tali kontroll iseħħ biss “sussegwentement” u għalhekk ma jistax jikkontesta, minħabba l-għan jew l-effetti tiegħu, il-kontroll u d-deċiżjonijiet li jkunu seħħew “inizjalment” fl-Istat tal-bandiera, li jkun il-każ kieku kien jippermetti lill-Istat tal-port li jiddetjeni bastiment minħabba li dan ma josservax dispożizzjonijiet oħra minbarra dawk li jikkorrispondu għall-attività li għaliha jkun ġie ċċertifikat. Fl-aħħar nett, filwaqt li tammetti li tali interpretazzjoni tad-dritt sekondarju tal-Unjoni tista’ tippermetti frodi, il-qorti tar-rinviju tosserva, essenzjalment, li l-attività ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni li hija inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma hijiex ta’ natura frawdolenti sa fejn hija, l-ewwel, konformi mal-għan segwit minn Sea Watch, it-tieni, magħrufa mill-awtoritajiet Ġermaniżi u Taljani kompetenti, u, it-tielet, irrikonoxxuta bħala prinċipju, kif turi r-Rakkomandazzjoni tat‑23 ta’ Settembru 2020.

Fir-raba’ lok, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk, fl-assenza ta’ possibbiltà għall-Istat tal-port li jwettaq, abbażi tad-Direttiva 2009/16, il-kontroll tal-osservanza, minn bastiment partikolari, tad-dispożizzjonijiet applikabbli fil-qasam tas-sigurtà, ta’ prevenzjoni tat-tniġġis kif ukoll tal-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol abbord, fid-dawl tal-attività effettiva ta’ dan il-bastiment, tali setgħa tista’ tkun ibbażata jew fuq l-Artikolu I(b) tal-Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar, imsemmija fl-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva, li teħtieġ li l-gvernijiet kontraenti jieħdu l-miżuri neċessarji sabiex “jiġi ggarantit li, mill-perspettiva tas-salvagwardja tal-ħajja umana fuq il-baħar, bastiment ikun adegwat għas-servizz li għalih huwa ddestinat”, jew fuq punt 1.3.1 tal-Anness tar‑Riżoluzzjoni tal‑IMO dwar il‑Kontroll mill‑Istat tal‑Port.

Fil-ħames u l-aħħar lok, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, minn naħa, sa fejn u skont liema modalitajiet l-awtoritajiet tal-Istat tal-port għandhom id-dritt jeżiġu minn bastiment li jkun ġie ċċertifikat mill-Istat tal-bandiera bħala bastiment tal-merkanzija li huwa jkun, barra minn hekk, iċċertifikat sabiex iwettaq attività ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni li jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, u li josserva d-dispożizzjonijiet applikabbli għal din l-attività jew li jippermettu li din titwettaq f’kundizzjonijiet adegwati biex tiġi żgurata s-sigurtà fuq il-baħar. Hija tistaqsi, min-naħa l-oħra, jekk dawn l-awtoritajiet humiex awtorizzati li jiddetjenu tali bastiment skont l-Artikolu 19 tad-Direttiva 2009/16 sakemm dan il-bastiment jitqiegħed f’konformità ma’ dawn id-dispożizzjonijiet.

B’rabta ma’ dawn id-domandi kollha, il-qorti tar-rinviju tosserva, l-ewwel, li r-Rakkomandazzjoni tat‑23 ta’ Settembru 2020 tenfasizza l-importanza li l-Unjoni tagħti lill-osservanza, mill-bastimenti li jwettqu attività ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni li jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-Baħar Mediterran, tad-dispożizzjonijiet applikabbli fil-qasam tas-sigurtà. It-tieni, hija tqis li madankollu ma teżistix leġiżlazzjoni internazzjonali jew tal-Unjoni li hija kjarament applikabbli u verament adegwata għall-bastimenti li jwettqu, b’mod esklużiv u sistematiku, din l-attività. It-tielet, hija tikkunsidra, essenzjalment, li, fl-assenza ta’ klassifikazzjoni u ta’ ċertifikazzjoni idoneji, l-Istat tal-port la jista’ jeżiġi li tali bastimenti jkollhom ċertifikati oħra minbarra dawk maħruġa lilhom mill-Istat tal-bandiera u lanqas li josservaw dispożizzjonijiet oħra minbarra dawk li jikkorrispondu għal dawn iċ-ċertifikati.

F’dawn iċ-ċirkustanzi, it-Tribunale amministrativo regionale per la Sicilia (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali għal Sicilia) iddeċidiet, f’kull waħda miż-żewġ kawżi prinċipali, li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin, li huma fformulati f’termini identiċi waqt li jirreferu, fil-Kawża C‑14/21, għall-bastiment Sea Watch 4 u, fil-Kawża C‑15/21, għall-bastiment Sea Watch 3:

“1)

Il-kamp ta’ applikazzjoni tad-[Direttiva 2009/16] ikopri –u l-PSC [Port State Control, kontroll tal-bastimenti min-naħa tal-Istat tal-port] jista’ jitwettaq anki fir-rigward ta’ – bastiment ikklassifikat bħala bastiment għall-ġarr tal-merkanzija mill-korp ta’ klassifikazzjoni tal-Istat tal-bandiera iżda li effettivament iwettaq esklużivament u sistematikament attività mhux kummerċjali, jiġifieri l-attività imsejħa SAR [search and rescue, tiftix u salvataġġ] (kif imwettqa minn [Sea Watch] [permezz tal-bastimenti Sea Watch 4 u Sea Watch 3] abbażi tal-Istatut proprju tagħha)?

Fil-każ li (…) il-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi li (…) huma inklużi fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2009/16 anki l-bastimenti [li ma jwettqux effettivament attività kummerċjali], leġiżlazzjoni bħal dik nazzjonali inkluża fl-Artikolu 3 tad-[Digriet Leġiżlattiv] Nru 53/2011, li ttrasponiet l-Artikolu 3 tad-Direttiva 2009/16, iżda li, fil-paragrafu 1 [tal-Artikolu 3 tad-Digriet Leġiżlattiv iċċitat] espressament tispeċifika l-ambitu ta’ applikazzjoni tal-PSC billi tillimitah biss għall-bastimenti użati għal finijiet kummerċjali, u teskludi mhux biss id-dgħajjes tar-rikreazzjoni iżda wkoll il-bastimenti għall-ġarr tal-merkanzija li effettivament ma jwettqux – u għalhekk ma jintużawx għal – attività kummerċjali, tipprekludi din id-direttiva, interpretata f’dan is-sens?

ċ)

Finalment, jista’, għall-kuntrarju, jingħad b’mod fondat li jaqgħu taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-[D]irettiva [2009/16], sa fejn dan ikopri wkoll il-bastimenti tal-passiġġieri, wara l-emendi li saru [lid-Direttiva 2009/16] fl‑2017, il-bastimenti għall-ġarr tal-merkanzija li sistematikament iwettqu attività imsejħa SAR ta’ persuni fil-periklu fil-baħar, b’tali mod li b’hekk it-trasport tal-persuni li ngħataw l-għajnuna fuq il-baħar wara li sabu ruħhom fil-periklu tal-mewt, jiġi meqjus ekwivalenti għat-trasport tal-passiġġieri?

Iċ-ċirkustanza li l-bastiment ikun ittrasporta numru ta’ persuni ħafna ogħla minn dak stabbilit fiċ-ċertifikat tat-tagħmir tas-sigurtà, minkejja li għall-eżitu ta’ attività msejħa SAR jew, fi kwalunkwe każ, li l-bastiment ikollu ċertifikat tat-tagħmir ta’ sigurtà li jirreferi għal numru ta’ persuni li jkun ħafna inqas min-numru ta’ persuni effettivament ittrasportati – tista’ leġittimament taqa’ taħt fattur ta’ prijorità assoluta fis-sens tal-punt 2A tal-Parti II tal-Anness I jew taħt il-fattur mhux mistenni fis-sens tal-punt 2B tal-Parti II tal-Anness I, imsemmija fl-Artikolu 11 tad-Direttiva 2009/16[?]

Is-setgħa ta’ spezzjoni PSC tat-tip l-iktar iddettaljata prevista fl-Artikolu 13 tad-Direttiva 2009/16 fuq bastimenti li jtajjru l-bandiera ta’ Stati Membri tista’ u/jew għandha tinkludi wkoll is-setgħa li jiġi vverifikat liema hija b’mod konkret l-attività effettivament imwettqa mill-bastiment, indipendentement mill-attività li għaliha ġew maħruġa mill-Istat tal-bandiera u mill-korp ta’ klassifikazzjoni relattiv, iċ-ċertifikat tal-klassi u ċ-ċertifikati ta’ sigurtà konsegwenti, u, konsegwentement, is-setgħa li jiġi vverifikat li l-imsemmi bastiment għandu ċ-ċertifikati u, b’mod ġenerali, jissodisfa r-rekwiżiti u/jew speċifikazzjonijiet previsti mir-regoli adottati fil-livell internazzjonali fil-qasam tas-sigurtà, tal-prevenzjoni tat-tniġġiż u tal-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol fuq il-bastiment u, f’każ ta’ risposta pożittiva, l-imsemmija setgħa tista’ tiġi eżerċitata anki fir-rigward ta’ bastiment li konkretament iwettaq b’mod sistematiku attività [ta’ riċerka u ta’ salvataġġ]?

Kif għand[u] [j]iġi interpretat [l-Artikolu 1(b)] tal-Konvenzjoni [għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar] – li [huwa] riprodott espressament fl-Artikolu 2 tad-Direttiva 2009/16 u li fir-rigward [tiegħu], għalhekk, għandha tiġi ggarantita interpretazzjoni [tad-dritt tal-Unjoni] omogenja għall-finijiet u fil-kuntest tal-PSC – fil-parti li fih [j]ipprovdi li “l-Gvernijiet kontraenti għandhom jimpenjaw ruħhom li jadottaw il-liġijiet, id-digrieti, l-ordnijiet u r-regolamenti kollha u li jieħdu l-miżuri l-oħra kollha neċessarji sabiex jagħtu lill-Konvenzjoni l-applikazzjoni sħiħa tagħha, sabiex jiġi ggarantit li, mill-perspettiva tas-sigurtà umana, bastiment ikun idoneju għas-servizz li għalih huwa ddestinat”; b’mod partikolari, fir-rigward tal-evalwazzjoni dwar l-idonjetà tal-bastiment għas-servizz li għalih huwa ddestinat [,] li l-Istati tal-port huma obbligati li jwettqu permezz tal-ispezzjonijiet, għandhom jiġu adottati bħala kriterju esklużiv ta’ paragun l-ispeċifikazzjonijiet stabbiliti skont il-klassifikazzjoni u ċ-ċertifikati korrispondenti ta’ sigurtà li jkollu l-bastiment, miksuba abbażi tal-attività ddikjarata b’mod astratt jew inkella, għall-kuntrarju, jista’ jittieħed inkunsiderazzjoni wkoll is-servizz li għalih il-bastiment huwa effettivament iddestinat?

Għalhekk, anki b’riferiment għall-imsemmija regola internazzjonali, l-awtoritajiet amministrattivi tal-Istati tal-port għandhom is-setgħa li jivverifikaw mhux biss li t-tagħmir abbord il-bastiment jikkonforma mal-ispeċifikazzjonijiet taċ-ċertifikati maħruġ[a] min-naħa tal-Istat tal-bandiera u li jirriżultaw mill-klassifikazzjoni astratta tal-bastiment, iżda wkoll is-setgħa li jevalwaw il-konformità taċ-ċertifikat u tat-tagħmir relattiv abbord u fil-pussess tal-bastiment inkonnessjoni mal-attività effettivament imwettqa, estranja u differenti minn dik indikata fiċ-ċertifikat ta’ klassifikazzjoni?

ċ)

Jgħoddu l-istess kunsiderazzjonijiet għall-punt 1.3.1 [tal-Anness] tar-rizoluzzjoni [tal‑IMO dwar il‑Kontroll mill‑Istat tal‑Port], fil-parti li fiha din tipprovdi li “[s]kont id-dispożizzjonijiet tal-konvenzjonijiet rilevanti msemmija fit-Taqsima 1.2 iktar ’il fuq, l-Amministrazzjoni (jiġifieri l-Gvern tal-Istat tal-bandiera) hija inkarigata li tippromwovi l-liġijiet u r-regolamenti u tieħu kull miżura oħra li tista’ tkun neċessarja sabiex tagħti lil dawn il-konvenzjonijiet effett sħiħ b’mod li tiggarantixxi li, mill-perspettiva tas-salvagwardja tal-ħajja umana fuq il-baħar u l-prevenzjoni tat-tniġġis, bastiment ikun adattat għas-servizz li għalih huwa intiż u li l-baħħara jkunu kkwalifikati u kapaċi biex iwettqu id-dmirijiet tagħhom”.

Fl-aħħar, f’każ li l-Qorti tal-Ġustizzja tikkonferma li l-Istat tal-port għandu s-setgħa li jivverifika l-pussess taċ-ċertifikat u tal-osservanza tar-rekwiżiti u/jew tal-ispeċifikazzjonijiet abbażi tal-attività li għaliha huwa ddestinat il-bastiment b’mod konkret: 1) l-Istat tal-port li jwettaq l-ispezzjoni jista’ jitlob il-pussess ta’ ċertifikat u l-osservanza tar-rekwiżiti u/jew ta’ speċifikazzjonijiet ta’ sigurtà u ta’ prevenzjoni tat-tniġġiż tal-baħar, addizzjonali għal dawk miżmuma u marbuta mal-attività imwettqa b’mod konkret, jiġifieri fil-każ odjern mal-attività msejħa SAR, sabiex jiġi evitat l-arrest tal-bastiment?

f’każ li tingħata risposta pożittiva għall-punt [a)], it-talba tal-pussess ta’ ċertifikat u tal-osservanza tar-rekwiżiti u/jew speċifikazzjonijiet addizzjonali għal dawk miżmuma u marbuta mal-attività imwettqa b’mod konkret, jiġifieri, fil-każ odjern, mal-attività msejħa SAR, tista’ ssir, sabiex jiġi evitat l-arrest tal-bastiment, esklużivament fil-każ li jkun jeżisti qafas legali internazzjonali u/jew [tal-Unjoni] ċar u affidabbli fir-rigward tal-klassifikazzjoni tal-attività imsejħa SAR u taċ-ċertifikati relattivi u mar-rekwiżiti u/jew preskrizzjonijiet ta’ sigurtà u ta’ prevenzjoni tat-tniġġiż tal-baħar?

ċ)

f’każ li tingħata risposta negattiva għall-punt [b)], it-talba tal-pussess ta’ ċertifikat u tal-osservanza tar-rekwiżiti u/jew speċifikazzjonijiet addizzjonali għal dawk miżmuma u marbuta mal-attività imwettqa b’mod konkret, jiġifieri, fil-każ odjern, mal-attività msejħa SAR, għandha ssir abbażi tal-leġiżlazzjoni nazzjonali tal-Istat tal-bandiera u/jew abbażi ta’ dik tal-Istat tal-port u, għall-imsemmija finijiet, hija neċessarja leġiżlazzjoni ta’ natura primarja jew tkun idonja ukoll leġiżlazzjoni ta’ natura sekondarja jew anki sempliċiment regola amministrativa ta’ natura ġenerali?

f’każ li tingħata risposta pożittiva għall-punt [ċ)], huwa kompitu tal-Istat tal-port li jindika waqt l-ispezzjoni, b’mod preċiż u speċifiku, abbażi ta’ liema legiżlazzjoni nazzjonali (individwata fis-sens tal-punt [ċ)], ta’ natura leġiżlattiva, regolamentari jew ibbażata fuq att amministrativ ta’ natura ġenerali għandhom jiġu individwati r-rekwiżiti u/jew l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi ta’ sigurtà u ta’ prevenzjoni tat-tniġġiż tal-baħar li għandhom ikunu ssodisfatti mill-bastiment suġġett għal spezzjoni sabiex iwettaq l-attività msejħa SAR u liema attività ta’ korrezzjoni/rettifika huma eżattament rikjesti sabiex tiġi żgurata l-osservanza tal-imsemmija leġiżlazzjoni?

f’każ ta’ nuqqas ta’ leġiżlazzjoni tal-Istat tal-port u/jew tal-Istat tal-bandiera ta’ natura leġiżlattiva, regolamentari jew ibbażata fuq att amministrativ ta’ natura ġenerali, l-awtorità tal-Istat tal-port tista’ tindika, għall-każ konkret, ir-rekwiżiti u/jew il-preskrizzjonijiet tekniċi ta’ sigurtà, ta’ prevenzjoni tat-tniġgiż tal-baħar u ta’ protezzjoni tal-ħajja u tax-xogħol abbord li l-bastiment suġġett għal spezzjoni [minn dan l-Istat] għandu jissodisfa sabiex iwettaq l-attività imsejħa SAR?

f’każ li tingħata risposta negattiva għall-punti [d)] u [e)], l-attività imsejħa SAR, fin-nuqqas ta’ indikazzjonijiet speċifiċi tal-Istat tal-bandiera f’tali kuntest, tista’ titqies fil-frattemp awtorizzata u għalhekk mhux suxxettibbli għal inibizzjoni bl-adozzjoni tad-deċiżjoni ta’ arrest meta l-bastiment suġġett għal spezzjoni mill-Istat tal-Port jissodisfa r-rekwiżiti u/jew l-ispeċifikazzjonijiet imsemmija iktar ’il fuq ta’ kategorija oħra (jiġifieri ta’ bastiment għall-ġarr tal-merkanzija), li t-twettiq b’mod konkret tagħhom ikun ġie kkonfermat mill-Istat tal-bandiera[?]”

Il‑proċedura quddiem il‑Qorti tal‑Ġustizzja

64	Permezz ta’ deċiżjoni tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tat‑2 ta’ Frar 2021, il-Kawżi C‑14/21 u C‑15/21 ġew magħquda għall-finijiet tal-fażijiet bil-miktub u orali tal-proċedura kif ukoll tad-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja.

Fid-deċiżjonijiet tar-rinviju tagħha, it-Tribunale Amministrativo Regionale per la Sicilia (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali għal Sicilia) talbet lill-Qorti tal-Ġustizzja tissuġġetta l-kawżi odjerni għall-proċedura mħaffa prevista fl-Artikolu 105 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja. Insostenn ta’ din it-talba, hija rriferiet, l-ewwel, għall-importanza sinjifikattiva, b’mod partikolari matul ix-xhur tas-sajf, tal-attivitajiet ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni li jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-Baħar Mediterran, imwettqa minn organizzazzjonijiet umanitarji għall-għajnuna ta’ bastimenti bħal dawk inkwistjoni fil-kawża prinċipali, it-tieni, għall-fatt li numru minn dawn il-bastimenti kienu s-suġġett, fil-mument tat-tressiq tat-talbiet għal deċiżjoni preliminari kontra dawn il-kawżi, ta’ miżuri ta’ detenzjoni fil-portijiet Taljani u, it-tielet, għall-eżistenza ta’ rikorsi pendenti quddiem il-qrati amministrattivi Taljani kontra xi wħud minn dawn il-miżuri.

Permezz ta’ digriet tal‑25 ta’ Frar 2021, Sea Watch (C‑14/21 u C‑15/21, EU:C:2021:149), il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja ċaħad dawn it-talbiet minħabba li ċ-ċirkustanzi invokati insostenn tagħhom ma jiġġustifikawx, fihom infushom, li dawn il-kawżi jiġu suġġetti għal din il-proċedura mħaffa, bla ħsara għall-possibbiltà, għall-qorti tar-rinviju, li tadotta, skont il-bżonn, il-miżuri provviżorji neċessarji sabiex tiżgura l-effettività sħiħa tad-deċiżjonijiet li hija mitluba tagħti fil-kawżi prinċipali.

67	Madankollu, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja qies li ċ-ċirkustanzi partikolari ta’ dawn il-kawżi kienu jiġġustifikaw li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi dwarhom bi prijorità, skont l-Artikolu 53(3) tar-Regoli tal-Proċedura.

Fuq id‑domandi preliminari

Fuq l‑ewwel domanda

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, li tirrigwarda l-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2009/16, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk din id-direttiva għandhiex tiġi interpretata fis-sens li hija applikabbli għal bastimenti li, filwaqt li huma kklassifikati u ċċertifikati bħala bastimenti tal-merkanzija mill-Istat tal-bandiera, huma fil-prattika użati, b’mod sistematiku, minn organizzazzjoni umanitarja għall-finijiet ta’ attività mhux kummerċjali ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar (iktar ’il quddiem il-“bastimenti privati ta’ assistenza umanitarja”). Fl-affermattiv, din il-qorti tistaqsi wkoll dwar jekk l-imsemmija direttiva għandhiex tiġi interpretata fis-sens li tipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li tiżgura t-traspożizzjoni tagħha fid-dritt intern milli tillimita l-applikabbiltà tagħha biss għall-bastimenti li jintużaw għall-finijiet ta’ attività kummerċjali.

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat, fl-ewwel lok, li l-Artikolu 3 tad-Direttiva 2009/16 jiddefinixxi l-kamp ta’ applikazzjoni tagħha, b’mod ġenerali u bla ħsara għad-dispożizzjonijiet partikolari dwar ċerti kategoriji ta’ bastimenti, b’riferiment għal żewġ sensieli kumulattivi ta’ kriterji li jikkonċernaw, l-ewwel waħda, il-bastimenti li għalihom tapplika din id-direttiva u, it-tieni waħda, is-sitwazzjonijiet li fihom hija applikabbli għalihom.

Fir-rigward, minn naħa, tal-bastimenti li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2009/16, l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 3(1) tagħha jipprovdi li din tapplika għal “kull vapur”, peress li l-kelma “vapur” hija stess hija ddefinita fil-punt 5 tal-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva bħala kull bastiment tal-baħar li, l-ewwel, huwa suġġett għal waħda jew iktar mill-konvenzjonijiet internazzjonali msemmija fil-punt 1 ta’ dan l-Artikolu 2 u li, it-tieni, itajjar bandiera li ma hijiex dik tal-Istat tal-port.

L-Artikolu 3(4) tad-Direttiva 2009/16 jipprevedi, madankollu, li huma esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni tagħha d-dgħajjes tas-sajd, il-bastimenti tal-gwerra, il-bastimenti li jagħtu servizz, il-vapuri tal-injam b’binja primittiva, il-bastimenti tal-awtoritajiet pubbliċi użati għal finijiet mhux kummerċjali u d-dgħajjes ta’ rikreazzjoni użati għal finijiet mhux ta’ merkanzija.

72	Peress li l-kategoriji differenti ta’ bastimenti hekk esklużi jikkostitwixxu wkoll eċċezzjonijiet għar-regola ġenerali msemmija fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2009/16, huma għandhom jiġu kkunsidrati bħala li huma ta’ natura limitattiva u interpretati b’mod strett.

Minn dan isegwi, b’mod partikolari, li l-kliem “[vapuri ta’ awtoritajiet pubbliċi] użati għal skopijiet mhux kummerċjali” u “jottijiet tad-divertiment li mhumiex użati għan-negozju”, li jinsabu fl-Artikolu 3(4) tad-Direttiva 2009/16, ma jistgħux jinftiehmu fis-sens li jinkludu, b’analoġija, bastimenti li, bħal dawk inkwistjoni fil-kawża prinċipali, jintużaw fil-prattika għal finijiet “mhux kummerċjali” jew “mhumiex użati għan-negozju” mingħajr ma jkunu, madankollu, “vapuri ta’ awtoritajiet pubbliċi” jew “jottijiet tad-divertiment”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni.

Sakemm il-bastiment ikkonċernat ikun jaqa’ taħt waħda mill-kategoriji esklużi b’mod eżawrjenti, skont l-Artikolu 3(4) tad-Direttiva 2009/16, mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-direttiva, il-fatt li l-attività effettiva ta’ dan il-bastiment ma tikkoinċidix ma’ dik li għall-finijiet tagħha huwa ġie kklassifikat u ċċertifikat fl-Istat li jtajjar il-bandiera tiegħu ma jaffettwax l-applikabbiltà tal-imsemmija direttiva, kif irrileva l-Avukat Ġenerali, essenzjalment, fil-punt 35 tal-konklużjonijiet tiegħu. Huwa wkoll irrilevanti jekk l-attività effettiva ta’ bastiment bħal dan hijiex kummerċjali jew mhux kummerċjali. Fl-aħħar, huwa irrilevanti li t-trasport ta’ persuni li lilhom ingħatat assistenza fuq il-baħar, bħal dak li għalih tagħti lok l-attività sistematika ta’ riċerka u ta’ assistenza inkwistjoni fil-kawża prinċipali, huwa, jew le, simili għal attività ta’ trasport ta’ passiġġieri.

F’dak li jirrigwarda, min-naħa l-oħra, is-sitwazzjonijiet li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2009/16, l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 3(1) tagħha jippreċiża li din tapplika, b’mod partikolari, għal kull bastiment kif ukoll għall-ekwipaġġ tiegħu “li jieqaf f’port jew f’ankraġġ ta’ Stat Membru biex jiġi impenjat f’relazzjoni vapur/port”. Kif jirriżulta mill-punt 6 tal-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva, tali attività tinkludi kull forma ta’ interazzjoni li sseħħ meta tali bastiment ikun direttament u immedjatament affettwat minn attivitajiet li jinvolvu l-moviment ta’ persuni, il-moviment tal-merkanzija jew il-provvista ta’ servizzi portwali.

76	Madankollu, id-Direttiva 2009/16 ma hijiex applikabbli biss f’din is-sitwazzjoni, kif jirriżulta mit-tielet subparagrafu tal-Artikolu 3(1) tagħha, li jirreferi għall-possibbiltà, għal Stat Membru, li jwettaq l-ispezzjoni ta’ bastiment li jinsab fl-ilmijiet li jaqgħu taħt il-ġurisdizzjoni tiegħu.

Għaldaqstant, mill-punti 69 sa 76 ta’ din is-sentenza jirriżulta li d-Direttiva 2009/16 għandha tiġi interpretata fis-sens li hija applikabbli għal kull bastiment li, bħal dawk inkwistjoni fil-kawża prinċipali, jinsab f’port, f’ankraġġ jew fl-ilmijiet li jaqgħu taħt il-ġurisdizzjoni ta’ Stat Membru u li jtajjar il-bandiera ta’ Stat Membru ieħor jew ta’ Stat terz, mingħajr ma jaqa’ taħt waħda mill-eċċezzjonijiet elenkati fl-Artikolu 3(4) ta’ din id-direttiva (iktar ’il quddiem il-“bastimenti suġġetti għall-ġurisdizzjoni tal-Istat Membru tal-port”).

Din l-interpretazzjoni tal-kliem tad-Direttiva 2009/16 hija konformi mal-għan imfittex minn din id-direttiva, li jikkonsisti, kif jirriżulta mill-Artikolu 1 tagħha, f’li jiġu osservati aħjar l-istandards tad-dritt internazzjonali u l-leġiżlazzjoni tal-Unjoni dwar in-nuqqas ta’ periklu fil-baħar u s-sigurtà marittima, il-protezzjoni tal-ambjent tal-baħar kif ukoll il-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol abbord, permezz ta’ mekkaniżmu ta’ kontroll, ta’ spezzjoni u ta’ detenzjoni li huma bbażati fuq kriterji komuni u proċedura uniformi applikabbli, bla ħsara għall-eċċezzjonijiet li huma espressament previsti mil-leġiżlatur tal-Unjoni, għal bastimenti kollha suġġetti għal ġurisdizzjoni tal-Istat Membru tal-port.

Barra minn hekk, l-imsemmija interpretazzjoni hija, konformi mal-Artikolu 80(2) KE, li sar l-Artikolu 100(2) TFUE, li jikkostitwixxi l-bażi legali tad-Direttiva 2009/16. Fil-fatt, din id-dispożizzjoni tippermetti lil-leġiżlatur tal-Unjoni li jadotta dispożizzjonijiet ġenerali intiżi sabiex itejbu s-sigurtà tat-trasport u, għaldaqstant, tan-navigazzjoni marittima (ara, f’dan is-sens, sentenza tat‑23 ta’ Ottubru 2007, Il-Kummissjoni vs Il-Kunsill, C‑440/05, EU:C:2007:625, punti 58 u 59 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata), mingħajr ma dawn ikollhom ikunu limitati għal bastimenti maħsuba biss għal, jew fil-prattika użati għal, attività kummerċjali jew ta’ merkanzija.

80	Fid-dawl ta’ dawn l-elementi kollha, għandu jiġi kkunsidrat li, meta l-kundizzjonijiet imsemmija fil-punt 77 ta’ din is-sentenza jkunu sodisfatti, id-Direttiva 2009/16 hija applikabbli għal bastimenti privati ta’ assistenza umanitarja.

81	Fit-tieni lok, mid-Direttiva 2009/16 jirriżulta b’mod ċar li jaqgħu taħt il-mekkaniżmu ta’ kontroll, ta’ spezzjoni u ta’ detenzjoni previst fl-Artikoli 11 sa 13 u 19 tagħha l-bastimenti kollha msemmija fl-Artikolu 3(1) tagħha.

Konsegwentement, id-dispożizzjonijiet leġiżlattivi, regolatorji u amministrattivi li l-Istati Membri huma obbligati jadottaw, skont id-Direttiva 2009/16, sabiex id-dritt intern tagħhom ikun konformi ma’ din id-direttiva, għandhom jipprevedu li l-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan il-mekkaniżmu jinkludi l-bastimenti kollha, inklużi dawk imsemmija fil-punt 80 ta’ din is-sentenza, u b’hekk l-imsemmija direttiva tipprekludi li tali dispożizzjonijiet jillimitaw l-applikabbiltà tagħhom biss għall-bastimenti li jintużaw għall-finijiet ta’ attività kummerċjali.

Fid-dawl tad-domandi tal-qorti tar-rinviju esposti fil-punti 55 u 68 ta’ din is-sentenza, għandu jingħad ukoll li, kif jirriżulta mill-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-prinċipju ta’ supremazija tad-dritt tal-Unjoni jimponi fuq l-istanzi kollha tal-Istati Membri li jagħtu effett sħiħ lil dan id-dritt u, b’mod iktar speċifiku, lill-qrati nazzjonali li jinterpretaw, sa fejn huwa possibbli, id-dritt intern tagħhom b’mod konformi mal-imsemmi dritt. Dan il-prinċipju jeħtieġ li jittieħed inkunsiderazzjoni d-dritt intern kollu u li jiġu applikati metodi ta’ interpretazzjoni rrikonoxxuti minnu, sabiex tiġi ggarantita l-effettività sħiħa tal-att tal-Unjoni li huwa kkonċernat f’każ partikolari u sabiex tinstab soluzzjoni konformi mal-finalità mfittxija minnu (ara, f’dan is-sens, sentenza tal‑24 ta’ Ġunju 2019, Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, punti 53, 54, 57 u 77).

84	Madankollu, l-imsemmi prinċipju għandu ċerti limiti. B’mod partikolari, ma jistax iservi bħala bażi għal interpretazzjoni contra legem tad-dritt nazzjonali (ara, f’dan is-sens, sentenza tal‑24 ta’ Ġunju 2019, Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, punti 74 u 76 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

F’dan il-każ, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tinterpreta, sa fejn huwa possibbli, il-leġiżlazzjoni nazzjonali li tiżgura t-traspożizzjoni tad-dispożizzjonijiet li jiddeterminaw il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2009/16 u, b’mod partikolari, tal-mekkaniżmu ta’ kontroll, ta’ spezzjoni u ta’ detenzjoni previst fl-Artikoli 11 sa 13 u 19 ta’ din id-direttiva b’mod konformi ma’ dawn id-dispożizzjonijiet, billi tieħu inkunsiderazzjoni d-dritt intern kollu u billi tapplika l-metodi ta’ interpretazzjoni rrikonoxxuti minnha, li wħud mill-persuni kkonċernati li pparteċipaw fil-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja qiesu li huwa possibbli.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għall-ewwel domanda għandha tkun li d-Direttiva 2009/16 għandha tiġi interpretata fis-sens li:

–

hija applikabbli għal bastimenti li, filwaqt li huma kklassifikati u ċċertifikati bħala bastimenti tal-merkanzija mill-Istat tal-bandiera, jintużaw, fil-prattika, b’mod sistematiku, minn organizzazzjoni umanitarja għall-finijiet ta’ attività mhux kummerċjali ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar u

–	tipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li tiżgura t-traspożizzjoni tagħha fid-dritt intern li tillimita l-applikabbiltà tagħha biss għall-bastimenti li jintużaw għall-finijiet ta’ attività kummerċjali.

Fuq it‑tieni sal‑ħames domanda

Osservazzjonijiet preliminari

It-tieni sal-ħames domanda jirrigwardaw il-kundizzjonijiet tal-implimentazzjoni tal-mekkaniżmu ta’ kontroll, ta’ spezzjoni u ta’ detenzjoni previst fl-Artikoli 11 sa 13 u 19 tad-Direttiva 2009/16 fir-rigward tal-bastimenti suġġetti għall-ġurisdizzjoni tal-Istat Membru tal-port u, b’mod iktar speċifiku, tal-bastimenti privati ta’ assistenza umanitarja.

Din id-direttiva għandha l-għan, kif ġie rrilevat fil-punt 78 ta’ din is-sentenza, li jiġu osservati aħjar l-istandards tad-dritt internazzjonali u l-leġiżlazzjoni tal-Unjoni dwar in-nuqqas ta’ periklu fil-baħar u s-sigurtà marittima, il-protezzjoni tal-ambjent tal-baħar kif ukoll il-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol abbord.

Għal dan il-għan, l-imsemmija direttiva hija intiża, b’mod iktar speċifiku, sabiex tippermetti lill-Unjoni u lill-Istati Membri jiżguraw ruħhom li l-bastimenti suġġetti għall-ġurisdizzjoni tal-Istat Membru tal-port josservaw id-dispożizzjonijiet tal-konvenzjonijiet internazzjonali li huma elenkati fl-Artikolu 2(1) tagħha. Fosthom hemm il-Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar, li għaliha huma partijiet l-Istati Membri kollha tal-Unjoni, iżda mhux l-Unjoni, kif indikat fil-punt 17 ta’ din is-sentenza.

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar, minn naħa, li, anki jekk l-Unjoni ma hijiex parti għal konvenzjoni internazzjonali u għalhekk din ma torbotx lill-Unjoni, minn ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li din il-konvenzjoni tista’ tittieħed inkunsiderazzjoni, fil-kuntest tal-interpretazzjoni ta’ dispożizzjonijiet tad-dritt sekondarju tal-Unjoni li jidħlu fil-kamp ta’ applikazzjoni tagħha, fil-każ fejn l-Istati Membri kollha jkunu partijiet għaliha (sentenzi tat‑3 ta’ Ġunju 2008, Intertanko et, C‑308/06, EU:C:2008:312, punti 47 sa 52; tat‑23 ta’ Jannar 2014, Manzi u Compagnia Naviera Orchestra, C‑537/11, EU:C:2014:19, punt 45, kif ukoll tal‑11 ta’ Lulju 2018, Bosphorus Queen Shipping, C‑15/17, EU:C:2018:557, punt 45).

F’dan il-każ, għandha tittieħed inkunsiderazzjoni l-Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar, li għaliha l-Istati Membri kollha huma partijiet, fl-interpretazzjoni tad-Direttiva 2009/16. Fil-fatt, din id-direttiva tesprimi l-għażla, magħmula mil-leġiżlatur tal-Unjoni, li d-dispożizzjonijiet ta’ din il-konvenzjoni jiġu osservati aħjar fi ħdan l-Unjoni, minkejja li din tal-aħħar ma tkunx hija stess parti fiha. Barra minn hekk, l-għan, imfakkar fil-punt 89 ta’ din is-sentenza, li l-leġiżlatur tal-Unjoni fittex meta adotta l-imsemmija direttiva huwa rifless fir-riproduzzjoni, essenzjalment, f’uħud mill-annessi tagħha, ta’ parti mir-regoli li jinsabu fil-Protokoll li jakkumpanja l-imsemmija konvenzjoni.

Min-naħa l-oħra, mill-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li d-dispożizzjonijiet tad-dritt sekondarju tal-Unjoni għandhom jiġu interpretati, kemm jista’ jkun, f’konformità kemm mal-konvenzjonijiet internazzjonali li jorbtu lill-Unjoni kif ukoll mar-regoli u l-prinċipji rilevanti tad-dritt internazzjonali ġenerali, skont liema l-Unjoni hija meħtieġa teżerċita l-kompetenzi tagħha meta tadotta tali dispożizzjonijiet (ara, f’dan is-sens, sentenzi tat‑3 ta’ Settembru 2008, Kadi u Al Barakaat International Foundation vs Il-Kunsill u Il-Kummissjoni, C‑402/05 P u C‑415/05 P, EU:C:2008:461, punt 291, kif ukoll tas‑27 ta’ Frar 2018, Western Sahara Campaign UK, C‑266/16, EU:C:2018:118, punti 43 sa 47).

93	F’dan il-każ, id-Direttiva 2009/16 għandha tiġi interpretata, fid-dawl tal-għan u tal-kontenut tagħha, billi tittieħed inkunsiderazzjoni mhux biss il-Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar, iżda wkoll il-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar.

Fil-fatt, kif ġie indikat fil-punt 3 ta’ din is-sentenza, il-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar ġiet konkluża mill-Unjoni, b’tali mod li torbot lil din tal-aħħar u li d-dispożizzjonijiet tagħha jiffurmaw parti integrali mis-sistema legali tagħha. Barra minn hekk, hija tieħu preċedenza, fi ħdan dan l-ordinament ġuridiku, fuq l-atti tad-dritt sekondarju tal-Unjoni, b’tali mod li dawn tal-aħħar għandhom jiġu interpretati, sa fejn ikun possibbli, skont id-dispożizzjonijiet tal-imsemmija konvenzjoni (ara, f’dan is-sens, sentenzi tat‑30 ta’ Mejju 2006, Il-Kummissjoni vs l-Irlanda, C‑459/03, EU:C:2006:345, punt 82; tat‑3 ta’ Ġunju 2008, Intertanko et, C‑308/06, EU:C:2008:312, punti 42 u 53, kif ukoll tal‑11 ta’ Lulju 2018, Bosphorus Queen Shipping, C‑15/17, EU:C:2018:557, punt 44).

95	F’dan ir-rigward, żewġ sensieli ta’ kunsiderazzjonijiet huma rilevanti għall-finijiet tar-risposti li għandhom jingħataw għat-tieni sal-ħames domanda magħmula.

Fl-ewwel lok, il-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar għandha l-għan prinċipali li tikkodifika u tiżviluppa r-regoli tad-dritt internazzjonali ġenerali dwar il-kooperazzjoni paċifika tal-komunità internazzjonali fl-esplorazzjoni, fl-użu u fl-isfruttament tal-ispazji marittimi. Għal dan il-għan, hija tiddetermina s-sistema legali tad-diversi żoni marittimi li hija tidentifika, li jinkludu, b’mod partikolari, il-baħar territorjali u l-ibħra internazzjonali, billi tistabbilixxi l-limiti materjali u territorjali tad-drittijiet sovrani u tal-ġurisdizzjoni li l-Istati għandhom f’dawn iż-żoni marittimi differenti (ara, f’dan is-sens, sentenza tat‑3 ta’ Ġunju 2008, Intertanko et, C‑308/06, EU:C:2008:312, punti 55, 57 u 58).

Din is-sistema legali hija intiża li tistabbilixxi bilanċ ġust bejn l-interessi rispettivi u potenzjalment opposti tal-Istati fil-kwalitajiet tagħhom ta’ Stati kostali u ta’ Stati tal-bandiera (ara, b’mod partikolari, is-sentenzi tat‑3 ta’ Ġunju 2008, Intertanko et, C‑308/06, EU:C:2008:312, punt 58, kif ukoll tal‑11 ta’ Lulju 2018, Bosphorus Queen Shipping, C‑15/17, EU:C:2018:557, punt 63).

Dan il-bilanċ ġust huwa kkaratterizzat, minn naħa, mill-kompetenza esklużiva mogħtija lil kull Stat, skont l-Artikolu 91 tal-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar, li jistabbilixxi l-kundizzjonijiet għall-għoti tan-nazzjonalità tiegħu lill-bastimenti, il-kundizzjonijiet għar-reġistrazzjoni tal-bastimenti fit-territorju tiegħu u l-kundizzjonijiet meħtieġa sabiex ikollhom id-dritt li jtajru l-bandiera tiegħu. L-eżerċizzju ta’ din il-kompetenza jimmaterjalizza ruħu, inter alia, mill-fatt, għall-Istat tal-bandiera, li jikklassifika u jiċċertifika, jew li jikklassifika u jiċċertifika permezz ta’ korp awtorizzat għal dan il-għan, il-bastimenti li jtajru l-bandiera tiegħu, wara verifika tal-osservanza, minn dawn il-bastimenti, tar-rekwiżiti kollha previsti mill-konvenzjonijiet internazzjonali applikabbli (ara, f’dan is-sens, sentenzi tat‑3 ta’ Ġunju 2008, Intertanko et, C‑308/06, EU:C:2008:312, punt 59, kif ukoll tas‑7 ta’ Mejju 2020, Rina, C‑641/18, EU:C:2020:349, punti 43, 44 u 46).

Barra minn hekk, kull Stat għandu, skont l-Artikolu 92 tal-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar, ġurisdizzjoni esklużiva fuq il-bastimenti li jtajru l-bandiera tiegħu u li jkunu jinsabu f’ibħra internazzjonali. Minn dan jirriżulta, għall-Istat tal-bandiera, ċertu numru ta’ obbligi li, kif jirriżulta mill-Artikolu 94(1) sa (3) ta’ din il-konvenzjoni, jinkludu dawk li jeżerċitaw effettivament il-ġurisdizzjoni tiegħu u l-kontroll tiegħu fuq l-imsemmija bastimenti kif ukoll li jieħu l-miżuri kollha neċessarji sabiex jiżgura s-sigurtà fuq il-baħar, b’mod partikolari fir-rigward tat-tagħmir, l-adegwatezza, it-taħriġ u l-kundizzjonijiet tax-xogħol. Barra minn hekk, l-Istat tal-bandiera għandu, skont il-paragrafu 4 ta’ dan l-artikolu, jiżgura, fost affarijiet oħra, li l-kaptan, l-uffiċjali u, sa fejn ikun neċessarju, l-ekwipaġġ jaf u josserva r-regoli internazzjonali applikabbli dwar is-salvagwardja tal-ħajja umana fuq il-baħar.

100

Minn dan isegwi, b’mod partikolari, li bastiment huwa suġġett, fl-ibħra internazzjonali, għall-ġurisdizzjoni esklużiva u għal-liġi tal-Istat tal-bandiera (sentenzi tal‑24 ta’ Novembru 1992, Poulsen u Diva Navigation, C‑286/90, EU:C:1992:453, punt 22, kif ukoll tal‑25 ta’ Frar 2016, Stroumpoulis et, C‑292/14, EU:C:2016:116, punt 59), b’mod partikolari f’dak li jirrigwarda s-sigurtà fil-baħar u s-salvagwardja tal-ħajja umana fil-baħar. B’mod iktar ġenerali, bastiment li jinsab f’żona marittima differenti mill-ibħra internazzjonali jibqa’ suġġett, f’din iż-żona, għall-ġurisdizzjoni tal-Istat tal-bandiera (ara, f’dan is-sens, sentenza tat‑13 ta’ Ġunju 2018, Deutscher Naturschutzring, C‑683/16, EU:C:2018:433, punti 53 u 54), filwaqt li jkun jista’ jkun suġġett għal kontrolli mwettqa mill-Istat li jkollu sovranità jew ġurisdizzjoni fuq din iż-żona, fil-limiti tal-kompetenzi u tas-setgħat ta’ dan tal-aħħar.

101

Il-bilanċ ġust bejn l-interessi rispettivi tal-Istati kostali u tal-Istati tal-bandiera huwa kkaratterizzat, minn naħa, mill-fatt li s-sovranità tal-Istat kostali testendi, kif jirriżulta mill-Artikolu 2(1) tal-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar, lil hinn mit-territorju tiegħu, inklużi l-portijiet tiegħu u l-ilmijiet interni tiegħu (sentenzi tal‑24 ta’ Novembru 1992, Poulsen u Diva Navigation, C‑286/90, EU:C:1992:453, punt 28, kif ukoll tal‑25 ta’ Frar 2016, Stroumpoulis et, C‑292/14, EU:C:2016:116, punt 59), saż-żona tal-baħar maġenb it-territorju tiegħu, imsejjaħ il-“baħar territorjali”.

102

Il-kunċett ta’ “Stat kostali”, fis-sens tal-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar, parzjalment jikkoinċidi mal-kunċett ta’ “Stat tal-port”, fis-sens tad-Direttiva 2009/16, li, minkejja li ma huwiex formalment iddefinit minn din id-direttiva, jkopri, skont il-kliem tal-ewwel, il-ħames u s-sitt subparagrafi tal-Artikolu 3(1) tagħha, kull Stat Membru tal-Unjoni li għandu port tal-baħar jew port fi xmara.

103

Is-sovranità li għandu l-Istat kostali fuq il-baħar territorjali tiegħu hija madankollu mingħajr preġudizzju għall-obbligu, impost fuq dan l-Istat mill-Artikolu 24(1) tal-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar, li ma jostakolax, ħlief fil-każijiet previsti minn din il-konvenzjoni, id-dritt ta’ passaġġ innoċenti tal-bastimenti barranin fil-baħar territorjali tiegħu, li permezz tiegħu hemm lok li jinftiehem b’mod partikolari, skont l-Artikoli 17 u 18 tal-imsemmija konvenzjoni, bħala d-dritt li wieħed ibaħħar f’dan il-baħar sabiex imur fl-ilmijiet interni tal-Istat kostali, li jieqaf f’wieħed mill-portijiet tiegħu kif ukoll li jitlaq minn dan il-port, dawn l-ilmijiet jew dan il-baħar (ara, f’dan is-sens, sentenza tal‑24 ta’ Novembru 1992, Poulsen u Diva Navigation, C‑286/90, EU:C:1992:453, punt 25).

104

Madankollu, l-Istat kostali għandu s-setgħa li jadotta, skont l-Artikolu 21(1) u (4) tal‑Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar, liġijiet u regolamenti dwar il-passaġġ innoċenti tal-bastimenti barranin fil-baħar territorjali tiegħu, u b’mod partikolari għas-sigurtà tan-navigazzjoni, li l-bastimenti li jwettqu dan il-passaġġ għandhom jikkonformaw magħhom. Barra minn hekk, sabiex titqies jitqies bħala “innoċenti”, l-imsemmi passaġġ għandu jissodisfa l-karatteristiċi msemmija fl-Artikolu 19 ta’ din il-konvenzjoni.

105

Fit-tieni lok, fil-Parti VII tagħha rigward l-ibħra internazzjonali, il‑Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar tistabbilixxi, fl-Artikolu 98(1) tagħha, “obbligu li tingħata assistenza” li jsib is-sors tiegħu fid-dritt konswetudinarju tal-baħar, li permezz tiegħu kull Stat għandu jeżiġi minn kull kaptan ta’ bastiment li jtajjar il-bandiera tal-imsemmi Stat biex jagħti assistenza lill-persuni li jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, sa fejn dan ikun possibbli għalih mingħajr ma jinvolvi riskji serji għal bastiment tiegħu, għall-ekwipaġġ jew għall-passiġġieri u li jista’ jkun raġonevolment mistenni li jagħmel dan (iktar ’il quddiem l-“obbligu ta’ assistenza marittima”). Barra minn hekk, din il-konvenzjoni tippreċiża, fl-Artikolu 18(2) tagħha, li l-fatt li bastiment ikun ipprovda għajnuna lil tali persuni jista’ jwassal għal passaġġ ta’ dan il-bastiment fil-baħar territorjali ta’ Stat kostali, inkluż il-waqfien jew l-ankraġġ f’tali żona, jekk dawn ikunu meħtieġa.

106

Minn dan jirriżulta li l-implimentazzjoni ta’ dan l-obbligu ta’ assistenza marittima għandha konsegwenzi legali fuq is-setgħat rispettivi tal-Istati tal-bandiera u tal-Istati kostali fil-qasam tal-kontroll tal-osservanza tar-regoli ta’ sigurtà fuq il-baħar, kif speċifikati fil-punti 99, 100, 103 u 104 ta’ din is-sentenza.

107

F’dan ir-rigward, konformement ma’ dak li ġie rrilevat fil-punti 90 u 91 ta’ din is-sentenza, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni, għall-finijiet tal-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2009/16, l-Artikolu IV(b) tal-Konvenzjoni għas‑Salvagwardja tal‑Ħajja Umana fuq il‑Baħar, skont liema l-persuni li jinsabu abbord bastiment minħabba forza maġġuri jew bħala riżultat tal-obbligu impost fuq il-kaptan li jittrasporta jew persuni nawfragi jew lil persuni oħra, ma għandhomx jittieħdu inkunsiderazzjoni meta tiġi vverifikata l-applikazzjoni għal dan il-bastiment ta’ kwalunkwe preskrizzjoni ta’ din il-konvenzjoni.

108

Minn dan isegwi li, fil-każ fejn il-kaptan ta’ bastiment li jtajjar bandiera ta’ Stat parti mill-Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Ħajja Umana fuq il-Baħar implimenta l-obbligu ta’ assistenza marittima msemmi fil-punt 105 ta’ din is-sentenza, la l-Istat kostali li huwa wkoll parti f’din il-konvenzjoni u lanqas, barra minn hekk, l-Istat tal-bandiera ma jistgħu jużaw is-setgħat rispettivi tagħhom ta’ kontroll tal-osservanza tar-regoli ta’ sigurtà fuq il-baħar, kif ippreċiżati fil-punti 99, 100, 103 u 104 ta’ din is-sentenza, sabiex jiġi vverifikat jekk il-preżenza abbord tal-imsemmija persuni tistax twassal lill-bastiment inkwistjoni sabiex jinjora kwalunkwe preskrizzjoni tal-imsemmija konvenzjoni.

109	Huwa fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet li għandha tingħata risposta għat-tieni sal-ħames domanda tal-qorti tar-rinviju.

Fuq it‑tieni domanda

110

Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 11(b) tad-Direttiva 2009/16, moqri flimkien mal-Parti II tal-Anness I ta’ din id-direttiva, għandux jiġi interpretat fis-sens li l-użu ta’ bastimenti tal-merkanzija għall-finijiet ta’ attività sistematika ta’ tfittxija u ta’ salvataġġ ta’ persuni li jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar jistax jitqies, minħabba li dan l-użu jwassal lil dawn il-bastimenti biex jittrasportaw numru ta’ persuni sproporzjonat mal-kapaċitajiet ta’ trasport tagħhom, kif dawn tal-aħħar jirriżultaw mill-klassifikazzjoni tagħhom u ċ-ċertifikati tat-tagħmir tagħhom, bħala fattur li jiġġustifika li l-imsemmija bastimenti jkunu suġġetti għal spezzjoni addizzjonali.

111

Kif ġie enfasizzat fil-punti 78 u 81 ta’ din is-sentenza, l-Artikolu 11 tad-Direttiva 2009/16 jagħmel parti integrali minn dispożittiv ġenerali ta’ kontroll, ta’ spezzjoni u ta’ detenzjoni li jista’ jiġi applikat, ħlief għal eċċezzjonijiet, għall-bastimenti kollha suġġetti għall-ġurisdizzjoni tal-Istat Membru tal-port, bil-għan li jiġu osservati aħjar l-istandards tad-dritt internazzjonali u l-leġiżlazzjoni tal-Unjoni dwar in-nuqqas ta’ periklu fil-baħar u s-sigurtà marittima, il-protezzjoni tal-ambjent tal-baħar kif ukoll il-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol abbord.

112

Għal dan il-għan, dan l-artikolu, moqri flimkien mal-Artikolu 12 tad-Direttiva 2009/16, jimponi fuq l-Istati Membri li għandhom il-kwalità tal-Istat tal-port li jissottomettu tali bastimenti kemm għal spezzjonijiet perijodiċi, li għandhom jiġu organizzati f’intervalli speċifiċi skont il-profil ta’ riskju tagħhom, kif ukoll għal spezzjonijiet addizzjonali, ikun xi jkun il-perijodu li jkun għadda mill-aħħar spezzjoni perijodika tagħhom. L-imsemmi Artikolu 11 jippreċiża wkoll, fil-punt (b) tiegħu, li dawn l-Istati Membri huma obbligati jwettqu spezzjonijiet addizzjonali fir-rigward tal-bastimenti li jippreżentaw wieħed mill-“fatturi prominenti” elenkati fil-punt 2.A tal-Parti II tal-Anness I ta’ din id-direttiva u li huma għandhom il-fakultà li jirrikorru għalihom fir-rigward ta’ dawk li jissodisfaw wieħed mill-“fatturi mhux mistennijin” elenkati fil-punt 2.B tal-Parti II tal-Anness I tal-imsemmija direttiva.

113

F’dan il-każ, mill-motivi tad-deċiżjonijiet tar-rinviju, miġbura fil-qosor fil-punti 48, 56 u 57 ta’ din is-sentenza, jirriżulta li, filwaqt li qiesu li l-bastimenti inkwistjoni fil-kawża prinċipali kienu “impenjat[i] biex jassistu lill-migranti fil-baħar meta ma [kinux] iċċertifikat[i] għas-servizz maħsub”, l-awtoritajiet kompetenti kkonkludew, b’mod definittiv, li kien hemm numru ta’ nuqqasijiet li wħud minnhom kellhom jitqiesu, “separatament jew flimkien, [bħala li huma] kjarament perikolużi għas-sigurtà, għas-saħħa jew għall-ambjent”. Minn dan jirriżulta wkoll li, skont il-qorti tar-rinviju, dawn in-nuqqasijiet huma marbuta, fl-intier tagħhom, man-nuqqas ta’ adegwatezza manifesta li teżisti bejn in-numru ta’ persuni li jistgħu jiġu ttrasportati minn dawn il-bastimenti bis-saħħa taċ-ċertifikati rispettivi tagħhom u n-numru ta’ persuni li huma effettivament ittrasportati matul l-operazzjonijiet ta’ salvataġġ li wasslu għall-kawżi prinċipali.

114

Fl-assenza ta’ kwalunkwe indikazzjoni, fid-deċiżjonijiet tar-rinviju, li tippermetti li din is-sitwazzjoni tintrabat ma’ “fattur prominenti”, fis-sens tal-punt 2.A tal-Parti II tal-Anness I tad-Direttiva 2009/16, bħall-eżistenza ta’ miżura ta’ sospensjoni jew ta’ rtirar ta’ klassi għal raġunijiet ta’ sigurtà, ta’ rapport, ta’ notifika jew ukoll ta’ akkuża ta’ ksur tad-dispożizzjonijiet applikabbli għar-rimi ta’ sustanzi jew ta’ nixxigħat li jagħmlu l-ħsara, tali sitwazzjoni tista’ tkun dovuta biss għal “fattur mhux mistenni”, fis-sens tal-punt 2.B tal-Parti II ta’ dan l-Anness. Barra minn hekk, mid-deċiżjonijiet tar-rinviju ma jirriżultax li l-awtoritajiet Taljani adottaw il-miżuri inkwistjoni fil-kawża prinċipali jew wara twissija, rapport jew ilment dwar is-sigurtà tan-navigazzjoni, l-ambjent tal-baħar, il-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol abbord, jew minħabba l-fatt li l-bastimenti ta’ Sea Watch diġà kienu s-suġġett ta’ detenzjoni iktar minn tliet xhur qabel, jew fid-dawl ta’ informazzjoni ta’ sors sigur li tindika li l-parametri ta’ riskju ta’ dawn il-bastimenti huma differenti minn dawk li ġew irreġistrati u li l-profil tagħhom ta’ riskju huwa, minħabba dan il-fatt, ogħla. Fid-dawl ta’ dawn iċ-ċirkustanzi, tali sitwazzjoni tidher li tista’ biss, f’dan il-każ, tiġi eżaminata fid-dawl tal-“fattur mhux mistenni” marbut maċ-ċirkustanza eventwali li dawn il-bastimenti “kienu operati b’manjiera li jkunu ta’ periklu lil persuni, proprjetà jew ambjent”, fis-sens tad-disa’ inċiż ta’ dan il-punt 2.B, li barra minn hekk huwa dak enfasizzat mill-qorti tar-rinviju fid-deċiżjonijiet ta’ rinviju tagħha.

115

Sabiex jiġi ddeterminat jekk dan jistax ikun il-każ, jeħtieġ, konformement mal-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, li din id-dispożizzjoni tiġi interpretata billi jittieħdu inkunsiderazzjoni mhux biss il-kliem tagħha, iżda wkoll il-kuntest li minnu tifforma parti u l-għanijiet imfittxija mil-leġiżlazzjoni li minnha tagħmel parti (sentenzi tas‑7 ta’ Ġunju 2005, VEMW et, C‑17/03, EU:C:2005:362, punt 41, kif ukoll tal‑21 ta’ Jannar 2021, Il-Ġermanja vs Esso Raffinage, C‑471/18 P, EU:C:2021:48, punt 81).

116

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat, fl-ewwel lok, li mill-kliem stess tad-disa’ inċiż tal-punt 2.B tal-Parti II tal-Anness I tad-Direttiva 2009/16 jirriżulta li l-fattur mhux mistenni previst minn din id-dispożizzjoni jista’ jiġi kkunsidrat, f’każ partikolari, biss jekk jiġi stabbilit li bastiment ġie użat b’mod li jippreżenta periklu għall-persuni, għall-oġġetti jew għall-ambjent.

117

Issa, fid-dawl tal-kuntest ġuridiku li fih tidħol l-imsemmija dispożizzjoni, l-użu ta’ bastimenti tal-merkanzija għall-finijiet ta’ attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni li jinsabu f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar ma jistax jiġi kkunsidrat, għas-sempliċi raġuni li dan iwassal lil dawn il-bastimenti jittrasportaw numru ta’ persuni sproporzjonat mal-kapaċitajiet tagħhom kif jirriżultaw mill-klassifikazzjoni u miċ-ċertifikazzjoni tagħhom, u indipendentement minn kull ċirkustanza oħra, bħala fattur mhux mistenni fis-sens tal-imsemmi inċiż, li jippermetti lill-Istat tal-port iwettaq spezzjoni addizzjonali.

118

Fil-fatt, tali interpretazzjoni tmur kontra d-dispożizzjonijiet tal-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar sa fejn hija ta’ natura li tostakola l-implimentazzjoni effettiva tal-obbligu ta’ assistenza marittima stabbilit fl-Artikolu 98 ta’ din il-konvenzjoni. Barra minn hekk, din ma hijiex kompatibbli mal-Artikolu IV(b) tal-Konvenzjoni għas‑Salvagwardja tal‑Ħajja Umana fuq il‑Baħar.

119

Min-naħa l-oħra, il-kliem tal-Artikolu 11(b) tad-Direttiva 2009/16, moqri flimkien mad-disa’ inċiż tal-punt 2.B tal-Parti II tal-Anness I ta’ din id-direttiva ma jipprekludix, fid-dawl tal-ġeneralità tal-kliem tiegħu, li jkun jista’ jiġi kkunsidrat, skont iċ-ċirkustanzi tal-każ, li bastimenti li jeżerċitaw attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ u li jkunu jinsabu f’port jew f’ilmijiet li jaqgħu taħt il-ġurisdizzjoni ta’ Stat Membru, wara li jkunu daħlu f’dawn l-ilmijiet u wara li jkunu tlestew l-operazzjonijiet kollha ta’ trażbord jew żbark ta’ persuni li lilhom il-kaptan rispettiv tagħhom ikun iddeċieda li jassisti waqt li jkunu fil-periklu jew f’diffikultà fuq il-baħar, ġew “operati b’mod li huwa ta’ periklu għall-persuni, għall-oġġetti jew għall-ambjent”, kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punti 43 u 46 tal-konklużjonijiet tiegħu. F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li, billi jippreċiżaw li d-deċiżjoni li titwettaq spezzjoni addizzjonali “titħalla għall-ġudizzju professjonali tal-awtorità kompetenti”, l-Artikoli 11 u 13 kif ukoll il-Parti II tal-Anness I tal-imsemmija direttiva jagħtu lill-awtorità kompetenti tal-Istat Membru kkonċernat marġni ta’ diskrezzjoni wiesa’ sabiex jiġi ddeterminat jekk dawn iċ-ċirkustanzi humiex ta’ natura li jikkostitwixxu “fattur mhux mistenni” li jiġġustifika tali spezzjoni.

120

Madankollu, id-deċiżjoni meħuda minn din l-awtorità għandha tkun immotivata u, fis-sustanza, iġġustifikata kemm fil-liġi kif ukoll fil-fatt. Biex tkun hekk iġġustifikata, din id-deċiżjoni trid tkun ibbażata fuq indizji serji ta’ natura li jistabbilixxu l-eżistenza ta’ periklu għas-saħħa, is-sigurtà, il-kundizzjonijiet tax-xogħol abbord jew l-ambjent, fir-rigward tad-dispożizzjonijiet rilevanti tad-dritt internazzjonali u tal-Unjoni, b’teħid inkunsiderazzjoni tal-kundizzjonijiet li fihom l-użu inkwistjoni jseħħ. F’dan il-każ, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika l-osservanza ta’ dawn ir-rekwiżiti. Fost l-elementi li jistgħu jittieħdu inkunsiderazzjoni għall-finijiet ta’ din il-verifika, l-ewwel, l-attività li għaliha l-bastiment inkwistjoni huwa użat fil-prattika, it-tieni, l-eventwali differenza bejn din l-attività u dik li għaliha dan il-bastiment huwa ċċertifikat u mgħammar, it-tielet, il-frekwenza li biha titwettaq l-imsemmija attività u, ir-raba’, it-tagħmir tal-imsemmi bastiment fid-dawl tan-numru previst, iżda wkoll effettiv, ta’ persuni abbord.

121

Fir-rigward ta’ dan l-aħħar element, għandu jiġi rrilevat li n-natura b’mod ċar insuffiċjenti tat-tagħmir ta’ sigurtà jew ta’ salvataġġ li jinsab fuq il-bastiment ikkonċernat, fir-rigward tan-numru ta’ persuni li dan il-bastiment jista’ jintuża għas-salvataġġ tagħhom fil-kuntest ta’ attività sistematika ta’ riċerka u ta’ assistenza, jista’ jkollu piż determinanti, minnu nnifsu, sabiex jiġi evalwat jekk l-imsemmi bastiment ġiex użat b’mod li jippreżenta periklu għall-persuni, l-oġġetti jew l-ambjent. Min-naħa l-oħra, il-piż li għandu jingħata, kemm individwalment kif ukoll globalment, lil konstatazzjonijiet bħall-insuffiċjenza tal-installazzjonijiet ta’ trattament tal-ilma mormi, il-preżenza ta’ latrini u ta’ showers addizzjonali li jiżbokkaw direttament fil-baħar jew l-assenza ta’ kontabbiltà tal-operazzjonijiet ta’ salvataġġ fis-sigħat ta’ xogħol tal-ekwipaġġ jista’ jkun ftit jew wisq kbir f’kull każ partikolari. Fil-fatt, dan jista’ jvarja skont, b’mod partikolari, il-frekwenza tal-attività effettiva tal-bastiment inkwistjoni kif ukoll tal-importanza tad-differenza bejn in-numru ta’ persuni effettivament ttrasportati waqt operazzjonijiet ta’ riċerka u ta’ salvataġġ fil-baħar u n-numru ta’ persuni li dan il-bastiment jista’ jilqa’ skont iċ-ċertifikazzjonijiet maħruġa mill-Istat tal-bandiera.

122

Fit-tieni lok, il-kuntest ġuridiku li fih jinsabu l-Artikolu 11(b) u l-punt 2.B tal-Parti II tal-Anness I tad-Direttiva 2009/16 juri li l-kontroll ta’ tali użu u l-ispezzjoni tal-bastiment ikkonċernat mill-Istat tal-port huma, f’sitwazzjoni bħal din, ta’ natura li jikkontribwixxu għall-osservanza effettiva tar-rekwiżiti tal-istandards tad-dritt internazzjonali rilevanti.

123

Fil-fatt, minn naħa, mir-Regola 11(a) li tinsab fil-Parti B tal-Kapitolu I tal-Anness tal-Protokoll li jakkumpanja l-Konvenzjoni għas‑Salvagwardja tal‑Ħajja Umana fuq il‑Baħar, jirriżulta li, wara li tkun saritlu żjara, jkun ġie kklassifikat u ċċertifikat taħt il-kontroll tal-Istat tal-bandiera, bastiment għandu jinżamm, minn kull aspett, f’kundizzjonijiet xierqa sabiex jiġi ggarantit li jibqa’ “kapaċi li jmur fuq il-baħar mingħajr periklu għalih jew għall-persuni abbord”. Barra minn hekk, mir-Regola 19(a) u (b) tal-istess kapitolu jirriżulta li din il-kapaċità tagħmel parti mill-elementi li l-Istat tal-port huwa awtorizzat jikkontrolla meta bastiment ikun jinsab f’wieħed mill-portijiet tiegħu, fil-każ fejn jeżistu raġunijiet evidenti sabiex wieħed jemmen li din iż-żamma ta’ kundizzjonijiet ma hijiex żgurata. Fl-aħħar nett, b’mod iktar ġenerali, l-Artikolu I(b) tal-imsemmija konvenzjoni jimponi fuq il-partijiet li jieħdu l-miżuri kollha neċessarji “sabiex jiġi ggarantit li, mill-perspettiva tas-sigurtà umana, bastiment ikun idoneju għas-servizz li għalih huwa ddestinat”.

124

Min-naħa l-oħra, kif tfakkar fil-punt 107 ta’ din is-sentenza, mill-Artikolu IV(b) tal-Konvenzjoni għas‑Salvagwardja tal‑Ħajja Umana fuq il‑Baħar jirriżulta li, bħala tali, il-preżenza ta’ persuni abbord bastiment minħabba każ ta’ forza maġġuri jew tal-implimentazzjoni, mill-kaptan ta’ dan il-bastiment, tal-obbligu ta’ assistenza marittima li jaqa’ fuqu, ma tistax tittieħed inkunsiderazzjoni għall-finijiet ta’ verifikazzjoni ta’ osservanza, mill-imsemmi bastiment, tar-rekwiżiti ta’ din il-konvenzjoni. Madankollu, il-fatt jibqa’ li, skont l-Artikolu 98(1) tal-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar, dan l-obbligu jista’, kif ġie enfasizzat fil-punt 105 ta’ din is-sentenza, jiġi implimentat “sa fejn […] possibbli […] mingħajr ma jinvolvi riskji serji għal bastiment […], għall-ekwipaġġ jew għall-passiġieri”.

125

Fit-tielet u l-aħħar lok, l-interpretazzjoni li tinsab fil-punti 119 sa 124 ta’ din is-sentenza hija koerenti mal-għan imfittex mid-Direttiva 2009/16, kif ippreċiżat fil-punti 78, 88 u 89 ta’ din is-sentenza, sa fejn huwa preċiżament dan l-għan li wassal lil-leġiżlatur tal-Unjoni sabiex jafda lill-Istati Membri, fil-kwalità tagħhom ta’ Stati tal-port, ir-responsabbiltà li jiżguraw “it-tieni linja ta’ difiża” quddiem il-“vapuri substandard”, flimkien mar-responsabbiltà “prinċipali” tal-Istati tal-bandiera f’dan il-qasam, kif jirriżulta mill-premessa 6 ta’ din id-direttiva.

126

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għat-tieni domanda għandha tkun li l-Artikolu 11(b) tad-Direttiva 2009/16, moqri flimkien mal-Parti II tal-Anness I ta’ din id-direttiva, għandu jiġi interpretat fis-sens li l-Istat tal-port jista’ jissottometti għal spezzjoni addizzjonali bastimenti li jeżerċitaw attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ u li jinsabu f’wieħed mill-portijiet tiegħu jew fl-ilmijiet li jaqgħu taħt il-ġurisdizzjoni tiegħu, wara li jkunu daħlu f’dawn l-ilmijiet u wara li jkunu tlestew l-operazzjonijiet kollha ta’ trażbord jew ta’ żbark ta’ persuni li lilhom il-kaptan rispettiv tagħhom iddeċieda li jassisti, meta dak l-Istat ikun stabbilixxa, abbażi ta’ elementi legali u fattwali ddettaljati, li kienu jeżistu indizji serji ta’ natura li jixhdu periklu għas-saħħa, is-sigurtà, il-kundizzjonijiet ta’ xogħol abbord jew l-ambjent, b’teħid inkunsiderazzjoni tal-kundizzjonijiet tal-użu ta’ dawn il-bastimenti.

Fuq it‑tielet u r‑raba’ domanda

127

Permezz tat-tielet u r-raba’ domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 13 tad-Direttiva 2009/16 għandux jiġi interpretat fis-sens li, fl-okkażjoni ta’ spezzjonijiet dettaljati organizzati skont dan l-artikolu, l-Istat tal-port għandu s-setgħa, minn naħa, li jieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li l-bastimenti li jkunu ġew ikklassifikati u ċċertifikati bħala bastimenti ta’ merkanzija mill-Istat tal-port huma, fil-prattika, użati għall-finijiet ta’ attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar u, min-naħa l-oħra, li jeżiġi prova li dawn il-bastimenti għandhom ċertifikati oħra li nħarġu mill-Istat tal-bandiera jew li huma josservaw ir-rekwiżiti applikabbli għal klassifikazzjoni oħra.

128

F’dan ir-rigward, l-Artikolu 13 tad-Direttiva 2009/16 jobbliga lill-Istati Membri jiżguraw li l-bastimenti magħżula għall-ispezzjoni skont l-Artikolu 12 ta’ din id-direttiva jkunu suġġetti għal spezzjoni inizjali jew għal spezzjoni ddettaljata. Dan l-Artikolu 13 jippreċiża, fil-punt 1 tiegħu, li l-ispezzjoni inizjali ta’ bastiment għandha tfittex, tal-inqas, li tikkontrolla ċ-ċertifikati li għandhom ikunu abbord konformement mad-dritt tal-Unjoni u mal-konvenzjonijiet internazzjonali dwar n-nuqqas ta’ periklu u s-sigurtà kif ukoll li tiżgura l-istat ġenerali tal-bastiment inkwistjoni. L-imsemmi artikolu jipprevedi wkoll, fil-punt 3 tiegħu, li għandha ssir żjara dettaljata, li tinkludi kontroll fil-fond tal-konformità tal-bastiment mar-rekwiżiti relatati mal-proċeduri operattivi abbord, meta, wara l-ispezzjoni inizjali, “hemm raġunijiet biex taħseb […] li l-kondizzjoni tal-vapur jew ta’ tagħmir tiegħu jew ekwipaġġ ma jissodisfax sostanzjalment il-ħtiġiet rilevanti ta’ Konvenzjoni”. L-imsemmi artikolu jirreferi fl-aħħar nett, fir-rigward ta’ eżempji ta’ tali raġunijiet evidenti, għall-Anness V tal-imsemmija direttiva.

129

Dan l-Anness V jinkludi b’mod partikolari, fil-lista ta’ eżempji ta’ raġunijiet evidenti li jiġġustifikaw spezzjoni dettaljata, “Vapuri identifikati fl-Anness I, parti II 2A u 2B”, tad-Direttiva 2009/16, jiġifieri dawk li huma kkaratterizzati mill-preżenza ta’ wieħed mill-fatturi prominenti jew mhux mistennija msemmija, rispettivament, f’dan il-punt 2.A u f’dan il-punt 2.B.

130

Fid-dawl ta’ dawn id-dispożizzjonijiet, għandu jiġi rrilevat, fl-ewwel lok, li s-setgħa li tiġi organizzata spezzjoni ddettaljata prevista fl-Artikolu 13(3) tad-Direttiva 2009/16 tikkonkretizza l-obbligu jew il-fakultà tal-Istati Membri li għandhom il-kwalità ta’ Stati tal-port li jwettqu, skont l-Artikoli 11 u 12 ta’ din id-direttiva, spezzjoni addizzjonali tal-bastimenti suġġetti għall-ġurisdizzjoni tagħhom, fis-sitwazzjonijiet imsemmija fil-punt 112 ta’ din is-sentenza. Bħal kull spezzjoni addizzjonali, tali spezzjoni dettaljata tista’ għalhekk tiġi organizzata, fir-rigward ta’ bastimenti privati ta’ assistenza umanitarja li jwettqu attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ, biss fi tmiem l-operazzjonijiet deċiżi mill-kaptan tal-bastiment ikkonċernat, kif indikat fil-punt 119 ta’ din is-sentenza.

131

Fit-tieni lok, mill-kliem ċar tal-Artikolu 13 tad-Direttiva 2009/16 jirriżulta li l-implimentazzjoni ta’ din is-setgħa ta’ spezzjoni ddettaljata tippresupponi, minn naħa, li l-Istat tal-port wettaq spezzjoni inizjali skont il-punt 1 ta’ dan l-artikolu u, min-naħa l-oħra, li, fi tmiem din tal-aħħar, huwa qies li kien hemm “raġunijiet biex taħseb […] li l-kondizzjoni tal-vapur jew ta’ tagħmir tiegħu jew ekwipaġġ ma jissodisfax sostanzjalment il-ħtiġiet rilevanti ta’ Konvenzjoni”. Kif jirriżulta mill-punt 114 ta’ din is-sentenza, tali raġunijiet jinkludu l-fatt li bastiment intuża b’mod li jippreżenta periklu għall-persuni, l-oġġetti jew l-ambjent.

132

Minn dan jirriżulta li l-ispezzjoni ddettaljata ta’ bastiment hija intiża neċessarjament sabiex tippermetti lill-Istat tal-port li jwettaq kontroll ta’ dan il-bastiment li huwa kemm wiesa’ kif ukoll iktar approfondit minn dak li twettaq fil-kuntest tal-ispezzjoni inizjali. Dan il-kontroll jista’ għalhekk jirrigwarda, kif jirriżulta mill-punt 3 tal-Artikolu 13 tad-Direttiva 2009/16, moqri flimkien mal-punt 12 tal-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva, li jiddefinixxi l-“[i]spezzjoni aktar dettaljata”, “[dak kollu] li jkopri l-kostruzzjoni tal-vapur, tagħmir, persunal, kondizzjonijiet ta’ għajxien u ta’ xogħol u l-konformità ma’ proċeduri operazzjonali ta’ abbord”.

133

Minn dan isegwi li, fil-każ fejn tiġi organizzata spezzjoni dettaljata għaliex ikun hemm raġunijiet evidenti sabiex wieħed jemmen li bastiment “intuża b’mod li jippreżenta periklu għall-persuni, l-oġġetti jew l-ambjent”, dawn l-elementi kollha jistgħu jittieħdu inkunsiderazzjoni mill-Istat tal-port sabiex tiġi evalwata l-eżistenza ta’ tali periklu, fid-dawl tar-rekwiżiti tal-konvenzjonijiet internazzjonali applikabbli.

134

Kif ġie rrilevat fil-punti 120 u 121 ta’ din is-sentenza, fost l-imsemmija elementi hemm l-attività li għaliha l-bastiment ikkonċernat huwa użat fil-prattika, l-eventwali differenza bejn din l-attività u dik li għaliha dan il-bastiment ġie ċċertifikat u mgħammar, il-frekwenza li biha titwettaq l-imsemmija attività kif ukoll il-konsegwenzi li jirriżultaw minnha fir-rigward tal-kundizzjonijiet ta’ użu tal-imsemmi bastiment, fid-dawl, b’mod partikolari, tat-tagħmir li dan għandu.

135

Konsegwentement, jista’ jittieħed inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, il-fatt li bastimenti mogħtija huma, fil-prattika, użati għall-finijiet ta’ attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, filwaqt li ġew ikklassifikati u ċċertifikati bħala bastimenti ta’ merkanzija mill-Istat tal-bandiera. Madankollu, huwa l-Istat tal-port li għandu jindika elementi legali u fattwali ddettaljati li jistgħu jistabbilixxu r-raġunijiet li għalihom din iċ-ċirkustanza toħloq, waħedha jew flimkien ma’ elementi oħra, periklu għas-saħħa, għas-sigurtà, għall-kundizzjonijiet tax-xogħol abbord jew għall-ambjent.

136

Fit-tielet u l-aħħar lok, l-elementi ta’ natura kuntestwali u teleoloġiċi esposti fil-punti 123 sa 125 ta’ din is-sentenza juru li tali interpretazzjoni hija konformi mar-regoli tad-dritt internazzjonali li fil-kuntest tagħhom id-Direttiva 2009/16 tinsab u li hija intiża li ssaħħaħ l-effikaċja tagħhom.

137

Fil-fatt, il-fatt li l-kontroll li jista’ jsir mill-Istat tal-port jiġi suġġett għall-eżistenza ta’ raġunijiet evidenti sabiex wieħed jemmen li bastiment jew it-tagħmir tiegħu ma josservawx ir-regola li tgħid li bastiment għandu jinżamm, minn kull aspett, f’kundizzjonijiet xierqa sabiex jiġi ggarantit li jibqa’ kapaċi jmur il-baħar mingħajr periklu għalih nnifsu jew għall-persuni abbord, huwa konformi mar-regoli tad-dritt internazzjonali li jirregolaw it-tqassim tal-kompetenzi bejn dan l-Istat u l-Istat tal-bandiera.

138

Min-naħa l-oħra, kontroll li jmur kontra dan it-tqassim tal-kompetenzi, bħall-fatt, għall-Istat tal-port, li jeżiġi li l-bastimenti li huma s-suġġett ta’ spezzjoni dettaljata għandhom ċertifikati oħra minbarra dawk li nħarġu lilhom mill-Istat tal-bandiera jew li josservaw ir-rekwiżiti kollha applikabbli għall-bastimenti li jaqgħu taħt klassifikazzjoni oħra, imur kontra mhux biss ir-regoli rilevanti tad-dritt internazzjonali, kif jirriżulta mill-punti 98 sa 100 ta’ din is-sentenza, iżda wkoll id-Direttiva 2009/16. Fil-fatt, tali kontroll iwassal, b’mod definittiv, għall-kontestazzjoni tal-mod li bih l-Istat tal-bandiera eżerċita l-kompetenza tiegħu fil-qasam tal-għoti tan-nazzjonalità tiegħu lill-bastimenti, kif ukoll ta’ klassifikazzjoni u ta’ ċertifikazzjoni tagħhom.

139

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għat-tielet u għar-raba’ domanda għandha tkun li l-Artikolu 13 tad-Direttiva 2009/16 għandu jiġi interpretat fis-sens li, fl-okkażjoni ta’ spezzjonijiet iddettaljati organizzati skont dan l-artikolu, l-Istat tal-port għandu s-setgħa li jieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li l-bastimenti li ġew ikklassifikati u ċċertifikati bħala bastimenti tal-merkanzija mill-Istat tal-bandiera huma, fil-prattika, użati għall-finijiet ta’ attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, fil-kuntest ta’ kontroll intiż għall-evalwazzjoni, abbażi ta’ elementi legali u fattwali ddettaljati, tal-eżistenza ta’ periklu għall-persuni, l-oġġetti jew l-ambjent, fid-dawl tal-kundizzjonijiet ta’ użu ta’ dawn il-bastimenti. Min-naħa l-oħra, l-Istat tal-port ma għandux is-setgħa li jeżiġi l-prova li l-imsemmija bastimenti jkollhom ċertifikati oħra minbarra dawk maħruġa mill-Istat tal-bandiera jew li josservaw ir-rekwiżiti kollha applikabbli għal klassifikazzjoni oħra.

Fuq il‑ħames domanda

140

Permezz tal-ħames domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 19 tad-Direttiva 2009/16 għandux jiġi interpretat fis-sens li, f’każ li jiġi stabbilit li bastimenti li huma, fil-prattika, użati għall-finijiet ta’ attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, li jkunu ġew ikklassifikati u ċċertifikati bħala bastimenti tal-merkanzija mill-iStat Membru li għandu l-kwalità ta’ Stat tal-bandiera, ikunu ġew użati b’mod li jippreżenta periklu għall-persuni, l-oġġetti jew l-ambjent, l-Istat Membru li għandu l-kwalità ta’ Stat tal-port jista’ jissuġġetta l-assenza ta’ detenzjoni ta’ dawn il-bastimenti jew it-tneħħija ta’ tali detenzjoni għall-kundizzjoni li dawn ikollhom ċertifikati adattati għal din l-attività u li josservaw ir-rekwiżiti korrispondenti, jew, fin-nuqqas, għar-rekwiżit li jirrispettaw il-miżuri korrettivi determinati fil-qasam ta’ sigurtà, ta’ prevenzjoni tat-tniġġis kif ukoll tal-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol abbord.

141

F’dan ir-rigward, għandu, fl-ewwel lok, jiġi rrilevat li l-Artikolu 19 tad-Direttiva 2009/16 jipprevedi, fil-paragrafu 1 tiegħu, li l-awtorità kompetenti tal-Istat tal-port għandha tiżgura li kull anomalija li tkun ġiet ikkonfermata jew żvelata permezz tal-ispezzjonijiet li tkun wettqet tkun tneħħiet jew ser titneħħa skont il-konvenzjonijiet internazzjonali.

142

Dan l-artikolu jipprovdi wkoll, fil-paragrafu 2 tiegħu, li, meta anomaliji bħal dawn jippreżentaw riskju manifest għas-sigurtà, għas-saħħa jew għall-ambjent, din l-awtorità għandha tiżgura li l-bastiment ikkonċernat ikun miżmum taħt detenzjoni jew li l-użu li matulu dawn l-anomaliji jkunu nkixfu jiġi mwaqqaf, qabel ma jiġi miżjud li d-detenzjoni jew it-twaqqif tal-użu jitneħħa biss jekk kull periklu jkun sparixxa jew jekk l-imsemmija awtorità tikkonstata li dan il-bastiment jista’, bla ħsara għall-kundizzjonijiet li hija tqis li huwa neċessarju li timponi, joħroġ mill-port jew li l-użu tiegħu jista’ jerġa’ jibda mingħajr riskju għas-sigurtà u għas-saħħa tal-passiġġieri jew tal-ekwipaġġ, mingħajr riskju għall-bastimenti l-oħra jew mingħajr ma jikkostitwixxi theddida mhux raġonevoli għall-ambjent tal-baħar.

143

Barra minn hekk, l-imsemmi artikolu jipprovdi, fil-paragrafu 3 tiegħu, li, fl-eżerċizzju tal-ġudizzju professjonali tagħha sabiex tiddetermina jekk bastiment għandux jiġi miżmum taħt detenzjoni jew le, l-awtorità kompetenti tal-Istat tal-port għandha tapplika l-kriterji stabbiliti fl-Anness X. Dan l-anness jippreċiża, fil-punt 2 tiegħu, li tali eżerċizzju jimponi li jiġi vverifikat, b’mod partikolari, jekk huwiex possibbli li “jabbandunaw il-vapur malajr u b’sikurezza u jagħmlu salvataġġ waqt il-vjaġġ li jmiss”, li “jipprevienu tinġis tal-ambjent waqt il-vjaġġ li jmiss” u li “jipprovdu kondizzjonijiet siguri u sani abbord waqt il-vjaġġ li jmiss”. Barra minn hekk, l-imsemmi anness jinkludi fil-lista mhux eżawrjenti ta’ anomaliji li jistgħu fihom infushom jiġġustifikaw id-detenzjoni tal-bastiment ikkonċernat, fost l-oħrajn, l-“assenza, [il-]kapaċità insuffiċjenti jew [id-]deterjorazzjoni serja ta’ tagħmir ta’ salvataġġ, biċċiet tal-baħar għas-sopravivenza u dispożittivi għat-tpoġġija fl-ilma”, kif ukoll in-nuqqas ta’ osservanza serja jew ripetuta tal-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol tal-baħħara abbord.

144

Mill-kliem u mill-istruttura ta’ dawn id-diversi dispożizzjonijiet jirriżulta b’mod ċar li, għalkemm l-Istat tal-port huwa obbligat jiżgura ruħu li l-anomaliji kollha li ġew ikkonfermati jew żvelati permezz ta’ spezzjoni mwettqa skont l-Artikoli 11 sa 13 tad-Direttiva 2009/16, b’mod partikolari dawk relatati mat-tagħmir ta’ sigurtà abbord, tneħħew jew ser jitneħħew konformement mal-konvenzjonijiet internazzjonali li din id-direttiva hija intiża li ssaħħaħ l-effettività tagħhom, huwa jista’, min-naħa l-oħra, jżomm taħt detenzjoni bastiment biss meta tali anomaliji jkunu jippreżentaw riskju manifest għas-sigurtà, għas-saħħa jew għall-ambjent.

145

Jirriżulta wkoll li tali detenzjoni tista’ titwaqqaf biss meta kull periklu jkun sparixxa jew meta l-awtorità kompetenti tal-Istat tal-port tikkonstata jew li l-bastiment ikkonċernat jista’ jitlaq mill-port, bla ħsara għall-kundizzjonijiet li hija tqis li huwa neċessarju li timponi, jew li l-użu jista’ jerġa’ jibda mingħajr riskju għas-sigurtà u s-saħħa tal-passiġġieri jew tal-ekwipaġġ, mingħajr riskju għall-bastimenti l-oħra jew mingħajr theddida mhux raġjonevoli għall-ambjent tal-baħar.

146

Din l-interpretazzjoni tirriżulta wkoll mill-kunċett ta’ “detenzjoni”, kif iddefinit fil-punt 15 tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2009/16, li jippreċiża li dan it-terminu jfisser il-projbizzjoni formali nnotifikata lil bastiment milli jipproċedi lejn il-baħar minħabba anomaliji li, waħedhom jew flimkien, iwasslu għall-impossibbiltà li jbaħħar, u mill-premessa 23 ta’ din id-direttiva, li tgħid li “l-vapuri li jeħtieġu li jkunu soġġetti għal azzjoni korrettiva għandhom, fejn in-nuqqasijiet osservati huma b’mod ċar ta’ periklu għas-sikurezza, is-saħħa jew l-ambjent, jinżammu sa meta jkunu irranġati n-nuqqasijiet”.

147

Minn dan isegwi li tali detenzjoni ma tistax tiġi ordnata għas-sempliċi raġuni li spezzjoni mwettqa skont l-Artikoli 11 sa 13 tad-Direttiva 2009/16 ippermettiet lill-Istat tal-port jistabbilixxi, b’mod preċiż, li bastiment kien ġie użat b’mod li jippreżenta periklu għall-persuni, l-oġġetti jew l-ambjent. Fil-fatt, jeħtieġ ukoll li dan l-Istat jistabbilixxi f’każ partikolari, minn naħa, li tali periklu jew riskju futur ikun ta’ natura manifesta u, min-naħa l-oħra, li l-anomaliji li wasslu għalih iwasslu, waħedhom jew flimkien, għall-impossibbiltà għall-bastiment ikkonċernat, li jbaħħar.

148

Dan l-aħħar rekwiżit għandu minnu nnifsu jiġi interpretat fid-dawl tar-regola mfakkra fil-punti 123, 124 u 137 ta’ din is-sentenza, li tipprovdi li l-bastimenti għandhom ikunu kapaċi għas-servizz li għalih huma intiżi, mill-perspettiva tas-sigurtà fuq il-baħar, kif ukoll li jmorru l-baħar mingħajr periklu għalihom infushom jew għall-persuni abbord. Għaldaqstant, hija għandha tinftiehem fis-sens li ma tirreferix għall-impossibbiltà assoluta għall-bastiment li jbaħħar, iżda, b’mod iktar ġenerali, għal impossibbiltà, għal dan il-bastiment, li jbaħħar, fid-dawl b’mod partikolari tal-attività ddikjarata tiegħu kif ukoll tal-attività effettiva tiegħu, f’kundizzjonijiet li jistgħu jiżguraw is-sigurtà fuq il-baħar għall-persuni, l-oġġetti u l-ambjent. Din is-sitwazzjoni tikkorrispondi, mill-bqija, għal dik li fiha r-Regola 19(c) tal-Parti B tal-Kapitolu I tal-Anness tal-Protokoll li jakkumpanja l-Konvenzjoni għas‑Salvagwardja tal‑Ħajja Umana fuq il‑Baħar tawtorizza lill-Istat li fil-port tiegħu jinsab il-bastiment sabiex jieħu l-miżuri neċessarji sabiex dan ma jbaħħarx. Id-Direttiva 2009/16 għalhekk essenzjalment tirriproduċi, fuq dan il-punt, l-imsemmija regola.

149	F’dan il-każ, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika li r-rekwiżiti msemmija fiż-żewġ punti preċedenti ġew osservati mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istat tal-port meta dawn ordnaw id-detenzjoni tal-bastimenti inkwistjoni fil-kawża prinċipali.

150

Fir-rigward, fit-tieni lok, tal-miżuri korrettivi li tali awtoritajiet huma awtorizzati jimponu fil-każ fejn ikunu stabbilixxew l-eżistenza ta’ anomaliji li jippreżentaw periklu jew riskju manifest għas-sigurtà, għas-saħħa jew għall-ambjent u li jwasslu, waħedhom jew flimkien, għall-impossibbiltà ta’ navigazzjoni għall-bastiment ikkonċernat, għandu, qabel kollox, jitfakkar li r-regoli tad-dritt internazzjonali li fil-kuntest tagħhom taqa’ d-Direttiva 2009/16 u li hija intiża li tiżgura l-effettività tagħhom, jipprekludu li din id-direttiva tiġi interpretata fis-sens li Stat Membru li, skont l-Artikolu 3(1) ta’ din id-direttiva, fi kwalità ta’ Stat ta’ port jista’ jeżiġi li bastimenti suġġetti għall-ġurisdizzjoni tiegħu jkollhom ċertifikati oħra li ġew mogħtija lilhom mill-Istat tal-bandiera jew li josservaw ir-rekwiżiti kollha applikabbli għall-bastimenti li jaqgħu taħt klassifikazzjoni differenti minn tagħhom, kif espost fil-punt 138 ta’ din is-sentenza.

151	Minn dan isegwi li l-Istat tal-port ma jistax jikkundizzjona l-assenza ta’ detenzjoni ta’ dawn il-bastimenti jew it-tneħħija ta’ tali detenzjoni għal tali rekwiżiti.

152

Wara li ġie ppreċiżat dan, għandu, sussegwentement, jiġi rrilevat li l-Artikolu 19(2) tad-Direttiva 2009/16, moqri fid-dawl tal-premessa 23 ta’ din id-direttiva, jippermetti lill-Istat tal-port li jadotta l-miżuri korrettivi li huwa jqis neċessarji, li l-osservanza tagħhom tikkundizzjona l-possibbiltà, għall-bastiment li ġie miżmum taħt detenzjoni, li jitlaq mill-port jew li jerġa’ jibda l-operat tiegħu. Minn din id-dispożizzjoni jirriżulta wkoll li dawn il-miżuri korrettivi għandhom ikunu intiżi sabiex jiggarantixxu li dan il-bastiment ikun jista’ jitlaq mill-port jew ikompli l-operat tiegħu mingħajr ma jikkostitwixxi riskju għas-sigurtà u għas-saħħa tal-passiġġieri jew tal-ekwipaġġ, riskju għall-bastimenti l-oħra u theddida mhux raġonevoli għall-ambjent tal-baħar.

153

Il-miżuri korrettivi li jistgħu għalhekk jiġu adottati f’każ partikolari jiddependu neċessarjament miċ-ċirkustanzi fattwali u mir-raġunijiet legali li wasslu għall-ispezzjonijiet addizzjonali u ddettaljati kif ukoll id-detenzjoni tal-bastiment ikkonċernat. Madankollu, fi kwalunkwe każ, hija għandha tkun mhux biss adegwata u neċessarja sabiex tirrimedja għall-anomaliji li jippreżentaw riskju manifest għas-sigurtà, għas-saħħa jew għall-ambjent u li twassal għall-impossibbiltà għall-bastiment li jbaħħar, li ġġustifikaw din id-detenzjoni, iżda wkoll proporzjonati għal dan il-għan, li hija l-awtorità kompetenti li għandha tistabbilixxi, taħt il-kontroll tal-qorti nazzjonali kompetenti, billi tieħu inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, il-kunsiderazzjonijiet esposti fil-punt 121 ta’ din is-sentenza.

154

Fl-aħħar nett, kemm mill-Artikolu 19(6) tad-Direttiva 2009/16 kif ukoll mill-Artikolu 21(1), (3) u (5) ta’ din id-direttiva u mir-regoli tad-dritt internazzjonali li fid-dawl tagħhom għandhom jiġu interpretati dawn id-dispożizzjonijiet jirriżulta li, qabel ma jiddetermina l-miżuri korrettivi li huwa għandu l-intenzjoni li jimponi, l-Istat tal-port għandu jinforma bil-miktub lill-Istat tal-bandiera biċ-ċirkustanzi u bir-raġunijiet li wasslu għall-ispezzjoni u għad-detenzjoni ta’ bastiment li jtajjar il-bandiera tiegħu, billi jikkomunikalu r-rapport jew ir-rapporti maħruġa wara din l-ispezzjoni. Dan ir-rekwiżit japplika irrispettivament mill-Istat tal-bandiera u għalhekk indipendentement mill-kwistjoni dwar jekk huwiex Stat Membru ieħor jew Stat terz.

155

Fil-fatt, mill-Artikolu 94(6) tal-Konvenzjoni dwar il‑Liġi tal‑Baħar jirriżulta b’mod ċar li kull Stat li għandu raġunijiet serji sabiex jaħseb li l-qorti u l-kontroll xieraq ma ġewx eżerċitati fuq bastiment jista’ jindika l-fatti lill-Istat tal-bandiera, li għandu, ladarba jiġi avżat u fil-kuntest tal-kompetenzi kif ukoll tas-setgħat li għandu, iwettaq investigazzjoni u jieħu, jekk ikun hemm lok, il-miżuri neċessarji sabiex jirrimedja s-sitwazzjoni. Din id-dispożizzjoni timplika li l-Istat tal-bandiera għandu jieħu, fir-rigward tal-bastimenti li jtajru l-bandiera tiegħu, il-miżuri kollha neċessarji għall-protezzjoni tal-interessi tal-Istat kostali fl-oriġini tat-twissija (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat‑3 ta’ Ġunju 2008, Intertanko et, C‑308/06, EU:C:2008:312, punt 62, kif ukoll tas‑26 ta’ Novembru 2014, Il-Parlament u Il‑Kummissjoni vs Il-Kunsill, C‑103/12 u C‑165/12, EU:C:2014:2400, punt 63).

156

Barra minn hekk, fir-relazzjonijiet bejn l-Istati Membri, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni l-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali stabbilit fl-Artikolu 4(3) TUE, li jobbliga lill-Istati Membri, b’mod ġenerali u għalhekk, b’mod partikolari, fil-kuntest tas-sitwazzjonijiet irregolati mid-Direttiva 2009/16, li josservaw u li jassistu lil xulxin fit-twettiq tal-kompiti li jirriżultaw mit-Trattati, li jieħdu kull miżura xierqa sabiex tiġi żgurata l-eżekuzzjoni tal-obbligi li jirriżultaw b’mod partikolari mill-atti tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni kif ukoll li jastjenu minn kull miżura li tista’ tipperikola t-twettiq tal-għanijiet tal-Unjoni.

157

Fid-dawl ta’ dan il-prinċipju, l-Istati Membri għandhom jikkonsultaw lil xulxin kif ukoll jikkooperaw lealment fl-eżerċizzju tas-setgħat ta’ kontroll rispettivi tagħhom, b’mod li l-obbligi tad-Direttiva 2009/16 jiġu osservati mill-Istat kompetenti billi jippreżervaw l-effett utli tagħhom. B’hekk, għandu jiġi kkunsidrat li, fil-każ fejn il-bastiment li ġie spezzjonat u miżmum taħt detenzjoni jtajjar il-bandiera ta’ Stat Membru ieħor għajr dik tal-Istat tal-port, dan tal-aħħar, li huwa l-uniku wieħed kompetenti, fil-kuntest tal-mekkaniżmu implimentat mid-Direttiva 2009/16, sabiex jadotta miżuri korrettivi fil-kundizzjonijiet imsemmija fil-punti 150 sa 153 ta’ din is-sentenza, għandu, meta jagħmel dan, josserva l-klassifikazzjoni u ċ-ċertifikazzjonijiet mogħtija mill-Istat tal-bandiera. Min-naħa tiegħu, l-Istat tal-bandiera għandu jieħu inkunsiderazzjoni r-raġunijiet li wasslu lill-Istat tal-port sabiex jispezzjona u sussegwentement iżomm taħt detenzjoni dan il-bastiment, u jassistih fir-riċerka tal-miżuri korrettivi l-iktar xierqa sabiex jirrimedja l-anomaliji kkonstatati kif ukoll il-perikoli jew ir-riskji manifesti li jirriżultaw minnhom. Dawn iż-żewġ Stati Membri għandhom jagħmlu ħilithom ukoll, it-tnejn li huma, sabiex jaslu għal pożizzjoni miftiehma fir-rigward tal-miżuri li għandhom jittieħdu minn kull wieħed minnhom, fil-kuntest tas-setgħat rispettivi tagħhom, kif ukoll fl-implimentazzjoni ta’ dawn il-miżuri.

158

Dawn ir-rekwiżiti differenti għandhom importanza ikbar peress li ma jeżistux, fl-istat attwali tad-dritt tal-Unjoni, dispożizzjonijiet li jirregolaw speċifikament l-attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar li hija inkwistjoni fil-kawża prinċipali.

159

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta li għandha tingħata għall-ħames domanda għandha tkun li l-Artikolu 19 tad-Direttiva 2009/16 għandu jiġi interpretat fis-sens li, fil-każ li jiġi stabbilit li bastimenti li huma, fil-prattika, użati għall-finijiet ta’ attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, filwaqt li ġew ikklassifikati u ċċertifikati bħala bastimenti tal-merkanzija minn Stat Membru li jkollu l-kwalità ta’ Stat tal-bandiera, ikunu ġew użati b’mod li jippreżenta periklu għall-persuni, l-oġġetti jew l-ambjent, l-Istat Membru li għandu l-kwalità ta’ Stat tal-port ma jistax jissuġġetta l-assenza ta’ detenzjoni ta’ dawn il-bastimenti jew it-tneħħija ta’ tali detenzjoni għall-kundizzjoni li dawn ikollhom ċertifikati adattati għal din l-attività u li josservaw ir-rekwiżiti korrispondenti kollha. Min-naħa l-oħra, dan l-Istat jista’ jimponi miżuri korrettivi speċifiċi fil-qasam tas-sigurtà, tal-prevenzjoni tat-tniġġis u tal-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol abbord, sakemm dawn il-miżuri korrettivi huma ġġustifikati mill-eżistenza ta’ anomaliji li jippreżentaw riskju manifest għas-sigurtà, għas-saħħa jew għall-ambjent u li jwasslu għall-impossibbiltà ta’ tbaħħir f’kundizzjonijiet xierqa sabiex tiġi żgurata s-sigurtà fuq il-baħar. Tali miżuri korrettivi għandhom, barra minn hekk, ikunu adegwati, neċessarji u proporzjonati għal dan il-għan. Għandu jingħad ukoll li, l-adozzjoni tagħhom u l-implimentazzjoni tagħhom mill-Istat tal-port għandhom ikunu s-suġġett ta’ kooperazzjoni leali mal-Istat tal-bandiera, b’osservanza tas-setgħat rispettivi ta’ dawn iż-żewġ Stati.

Fuq l‑ispejjeż

160

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija dik il-qorti li għandha tiddeċiedi dwar l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, minbarra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi:

Id-Direttiva 2009/16/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat‑23 ta’ April 2009 dwar il-kontroll tal-Istat tal-Port, kif emendata mid-Direttiva (UE) 2017/2110 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal‑15 ta’ Novembru 2017 dwar sistema ta’ spezzjonijiet għall-operazzjoni bla periklu ta’ vapuri ro-ro tal-passiġġieri u inġenji ta’ veloċità għolja għall-passiġġieri f’servizz regolari u li temenda d-Direttiva 2009/16/KE u li tħassar id-Direttiva tal-Kunsill 1999/35/KE,

għandha tiġi interpretata fis-sens li:

–

–	hija tipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li tiżgura t-traspożizzjoni tagħha fid-dritt intern li tillimita l-applikabbiltà tagħha biss għall-bastimenti li jintużaw għall-finijiet ta’ attività kummerċjali.

L-Artikolu 11(b) tad-Direttiva 2009/16, kif emendat mid-Direttiva 2017/2110, moqri flimkien mal-Parti II tal-Anness I ta’ din id-direttiva kif emendata, għandu jiġi interpretat fis-sens li l-Istat tal-port jista’ jissottometti għal spezzjoni addizzjonali bastimenti li jeżerċitaw attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ u li jinsabu f’wieħed mill-portijiet tiegħu jew fl-ilmijiet li jaqgħu taħt il-ġurisdizzjoni tiegħu, wara li jkunu daħlu f’dawn l-ilmijiet u wara li jkunu tlestew l-operazzjonijiet kollha ta’ trażbord jew ta’ żbark ta’ persuni li lilhom il-kaptan rispettiv tagħhom iddeċieda li jassisti, meta dak l-Istat ikun stabbilixxa, abbażi ta’ elementi legali u fattwali ddettaljati, li kienu jeżistu indizji serji ta’ natura li jixhdu periklu għas-saħħa, is-sigurtà, il-kundizzjonijiet ta’ xogħol abbord jew l-ambjent, b’teħid inkunsiderazzjoni tal-kundizzjonijiet tal-użu ta’ dawn il-bastimenti.

L-Artikolu 13 tad-Direttiva 2009/16, kif emendat mid-Direttiva 2017/2110, għandu jiġi interpretat fis-sens li, fl-okkażjoni ta’ spezzjonijiet iddettaljati organizzati skont dan l-artikolu, l-Istat tal-port għandu s-setgħa li jieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li l-bastimenti li ġew ikklassifikati u ċċertifikati bħala bastimenti tal-merkanzija mill-Istat tal-bandiera huma, fil-prattika, użati għall-finijiet ta’ attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, fil-kuntest ta’ kontroll intiż għall-evalwazzjoni, abbażi ta’ elementi legali u fattwali ddettaljati, tal-eżistenza ta’ periklu għall-persuni, l-oġġetti jew l-ambjent, fid-dawl tal-kundizzjonijiet ta’ użu ta’ dawn il-bastimenti. Min-naħa l-oħra, l-Istat tal-port ma għandux is-setgħa li jeżiġi l-prova li l-imsemmija bastimenti jkollhom ċertifikati oħra minbarra dawk maħruġa mill-Istat tal-bandiera jew li josservaw ir-rekwiżiti kollha applikabbli għal klassifikazzjoni oħra.

L-Artikolu 19 tad-Direttiva 2009/16, kif emendat mid-Direttiva 2017/2110, għandu jiġi interpretat fis-sens li, fil-każ li jiġi stabbilit li bastimenti li huma, fil-prattika, użati għall-finijiet ta’ attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni f’sitwazzjoni ta’ periklu jew ta’ diffikultà fil-baħar, filwaqt li ġew ikklassifikati u ċċertifikati bħala bastimenti tal-merkanzija minn Stat Membru li jkollu l-kwalità ta’ Stat tal-bandiera, ikunu ġew użati b’mod li jippreżenta periklu għall-persuni, l-oġġetti jew l-ambjent, l-Istat Membru li għandu l-kwalità ta’ Stat tal-port ma jistax jissuġġetta l-assenza ta’ detenzjoni ta’ dawn il-bastimenti jew it-tneħħija ta’ tali detenzjoni għall-kundizzjoni li dawn ikollhom ċertifikati adattati għal din l-attività u li josservaw ir-rekwiżiti korrispondenti kollha. Min-naħa l-oħra, dan l-Istat jista’ jimponi miżuri korrettivi speċifiċi fil-qasam tas-sigurtà, tal-prevenzjoni tat-tniġġis u tal-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol abbord, sakemm dawn il-miżuri korrettivi huma ġġustifikati mill-eżistenza ta’ anomaliji li jippreżentaw riskju manifest għas-sigurtà, għas-saħħa jew għall-ambjent u li jwasslu għall-impossibbiltà ta’ tbaħħir f’kundizzjonijiet xierqa sabiex tiġi żgurata s-sigurtà fuq il-baħar. Tali miżuri korrettivi għandhom, barra minn hekk, ikunu adegwati, neċessarji u proporzjonati għal dan il-għan. Għandu jingħad ukoll li l-adozzjoni tagħhom u l-implimentazzjoni tagħhom mill-Istat tal-port għandhom ikunu s-suġġett ta’ kooperazzjoni leali mal-Istat tal-bandiera, b’osservanza tas-setgħat rispettivi ta’ dawn iż-żewġ Stati.

Firem

( *1 ) Lingwa tal-kawża: it-Taljan.