1.

Il-giudici di pace (membri tal-ġudikatura Taljani li jippresjedu l-Qorti Konċiljatorja) jitqiesu bħala ħaddiema u, għandhom, konsegwentement, dritt għal leave imħallas?

2.

Din hija d-domanda li għandha tiġi riżolta f’din il-kawża. Fl-opinjoni tal-Italja u tal-qrati superjuri tagħha, il-giudici di pace jeżerċitaw funzjoni onorarja li għaliha jingħataw rimbors għall-ispejjeż. Il-giudice di pace rikorrenti fil-kawża prinċipali, li fis-sena ta’ qabel il-perijodu ta’ leave kontenzjuż kienet qatgħet madwar 1800 kawża u semgħet seduti darbtejn fil-ġimgħa, jidhrilha, għall-kuntrarju, li hija ħaddiem u qed tinvoka d-dritt tagħha għal leave imħallas. Hija qed titlob il-kumpens għal leave imħallas li ġie rrifjutat lilha fil-kuntest ta’ proċedura għal ordni ta’ ħlas imressqa quddiem giudice di pace ieħor.

3.

Ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari li jirriżulta minn din il-proċedura jqajjem, b’mod partikolari, kwistjonijiet dwar id-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol ( 2 ) u dwar il-ftehim qafas fuq ix-xogħol għal żmien determinat ( 3 ). Madankollu, l-ammissibbiltà tar-rinviju għal deċiżjoni preliminari hija hija nnifisha kontenzjuża, għaliex l-Italja u l-Kummissjoni qed jikkritikaw lill-qorti nazzjonali b’kunflitt ta’ interess.

4.

L-Artikolu 1 tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol jirregola l-għan u l-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din:

“(1)   Din id-Direttiva tistabilixxi ħtiġiet minimi tas-siġurtà u s-saħħa għall-organizzazzjoni tal-ħin tax-xogħol.

(2)   Din id-Direttiva tapplika għal:

(3)   Din id-Direttiva għandha tapplika għas-setturi kollha ta’ l-attività, kemm pubblika u wkoll privata, fil-qofol tat-tifsira ta’ l-Artikolu 2 tad-Direttiva 89/391/KEE, mingħajr preġudizzju għall-Artikoli 14, 17, 18, u 19 ta’ din id-Direttiva.

[…]

(4)   […]”

5.

L-Artikolu 7 tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol jirregola d-dritt għal perijodu minimu ta’ leave:

“(1)   L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa ħalli jassiguraw li kull ħaddiem ikun intitolat għal-leave annwali bil-ħlas ta’ mill-inqas erba’ ġimgħat b’konformità mal-kondizzjonijiet għall-intitolament għal, u l-għoti ta’, leave bħal dan stabbilit bil-leġiżlazzjoni nazzjonali u/jew bil-prattika.

(2)   […]”

6.

L-Artikolu 2 tad-Direttiva tal-Kunsill 89/391/KEE tat-12 ta’ Ġunju 1989 dwar l-introduzzjoni ta’ miżuri sabiex jinkoraġġixxu titjib fis-sigurtà u s-saħħa tal-ħaddiema fuq ix-xogħol ( 4 ), jiddefinixxi l-oqsma ta’ attivitajiet li huma koperti minn din id-direttiva:

“(1)   Din id-Direttiva għandha tgħodd għas-setturi ta’ attività kollha, kemm pubbliċi u kemm privati (industrijali, agrikoli, kummerċjali, amministrattivi, ta’ servizz, edukattivi, kulturali, ta’ serħan etċ.).

(2)   Din id-Direttiva ma għandhiex tgħodd fejn karatteristiċi partikolari għal ċerti attivitajiet ta’ servizzi pubbliċi speċifiċi, bħall-forzi armati jew il-pulizija, jew għal ċerti attivitajiet speċifiċi fis-servizzi tal-protezzjoni ċivili, b’mod inevitabbli jmorru kontra tagħha.

F’dak il-każ, is-sigurtà u s-saħħa tal-ħaddiema għandhom ikunu żgurati sa fejn ikun possibbli fid-dawl ta’ l-għanijiet ta’ din id-Direttiva.”

7.

Il-ftehim qafas fuq ix-xogħol għal żmien determinat konkluż miċ-CES, mill-UNICE u miċ-CEEP sar vinkolanti permezz tad-Direttiva 1999/70.

8.

Il-klawżola 2 tal-ftehim qafas tirregola l-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan:

9.

Il-klawżola 3 tal-ftehim qafas tiddefinixxi diversi kunċetti:

10.

Il-klawżola 4 tal-ftehim qafas tistabbilixxi l-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni fil-konfront tal-ħaddiema għal żmien determinat:

11.

L-Artikolu 106 tal-Kostituzzjoni Taljana fih dispożizzjonijiet fundamentali dwar l-aċċess għall-kariga ta’ mħallef:

“L-imħallfin jinħatru permezz ta’ kompetizzjoni.

Il-liġi dwar l-ordinament ġudizzjarju tista’ tippermetti l-ħatra, ukoll permezz ta’ elezzjoni, ta’ mħallfin onorarji għall-funzjonijiet kollha attribwiti lil imħallfin individwali.

[…]”

12.

L-Artikolu 1 tal-legge n. 374, “Istitutione del giudice di pace” (il-Liġi Nru 374 dwar l-istabbiliment tal-giudice di pace), tal-21 ta’ Novembru 1991, jinkludi dispożizzjonijiet fundamentali dwar l-istatus u l-funzjonijiet tal-giudice di pace:

“1.   Ser jinħoloq il-giudice di pace, li jeżerċita l-funzjoni ġudizzjarja fil-materja ċivili u kriminali u jeżerċita l-funzjoni ta’ konċiljazzjoni fil-materja ċivili skont ir-regoli previsti minn din il-liġi.

2.   Il-funzjoni ta’ giudice di pace hija eżerċitata minn imħallef onorarju li jagħmel parti mill-ordinament ġudizzjarju.”

13.

Skont ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari, il-Liġi Nru 374 tipprevedi, għall-aċċess għal din il-funzjoni, proċedura ta’ kompetizzjoni li hija rregolata mill-Artikoli 4, 4a u 5 u tiżvolġi fi tliet stadji: (a) l-istabbiliment ta’ klassifika provviżorja abbażi ta’ kwalifiki għall-finijiet tal-ammissjoni għal perijodu ta’ prova (b) żvolġiment tal-perijodu ta’ prova għal perijodu ta’ sitt xhur; (c) l-istabbiliment tal-klassifika finali u l-ħatra bħala giudice di pace wara li jkunu saru eżamijiet tal-kapaċitajiet mill-Kunsilli Ġudizzjarji u mill-Consiglio Superiore della Magistratura (il-Kunsill Ġudizzjarju Superjuri, l-Italja) ( 5 ). L-Italja tissottometti li l-ħatra nnifisha ssir mill-Ministru għall-Ġustizzja.

14.

Barra minn hekk, l-Italja qed tissottometti li l-giudici di pace jinħatru għal erba’ snin u jistgħu jerġgħu jinħatru mill-ġdid għal massimu ta’ erba’ snin oħra. Din l-informazzjoni hija probabbilment ibbażata fuq l-Artikolu 18(1) u (2) tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 116 tat-13 ta’ Lulju 2017. Jidher li l-leġiżlazzjoni preċedenti kienet tippermetti l-eżerċizzju tal-funzjonijiet għal żmien itwal.

15.

Il-ġurisdizzjoni tar-rikorrenti bħala giudice di pace fil-materja kriminali hija rregolata mid-decreto legislativo n. 274, “Disposizioni sulla competenza penale del giudice di pace” (id-Digriet Leġiżlattiv Nru 274/2000 dwar dispożizzjonijiet dwar il-ġurisdizzjoni tal-Qorti Konċiljatorja f’kawżi kriminali), tat-28 ta’ Awwissu 2000 u mill-codice penale (il-Kodiċi Kriminali). L-Artikolu 4 tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 274/2000 jipprovdi, b’mod partikolari, għal ġurisdizzjoni materjali tal-Qorti Konċiljatorja għal kontravvenzjonijiet speċifiċi previsti fil-Kodiċi Kriminali u għal reati speċifiċi jew attentati ta’ reati u kontravvenzjonijiet indikati f’ċerti liġijiet speċjali. Barra minn hekk, il-Qorti Konċiljatorja għandha wkoll ġurisdizzjoni fir-rigward ta’ ċertu ksur marbut mal-immigrazzjoni, kif ukoll sabiex tivverifika ċerti miżuri li jaqgħu taħt id-dritt tal-barranin.

16.

Skont ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari, ir-remunerazzjoni tal-giudice di pace hija komposta minn diversi elementi. Kull xahar ta’ servizz effettiv, huma jirċievu ammont bażiku ta’ EUR 258.63. Barra minn hekk, huma jirċievu allowances għas-seduti li huma jippresjedu u għall-proċeduri magħluqa. Madankollu, meta l-qrati jkunu bil-leave fix-xahar ta’ Awwissu, il-giudici di pace ma jiġux rremunerati.

17.

Din il-leġiżlazzjoni li tirrigwarda r-remunerazzjoni hija għal kollox differenti minn dik li tapplika għall-imħallfin professjonali. Dawn tal-aħħar jirċievu paga fix-xahar u huma intitolati għal leave annwali mħallas ta’ tletin ġurnata.

18.

Tassew li l-giudici di pace jistgħu jeżerċitaw attivitajiet professjonali oħra, iżda hemm ċerti attivitajiet li huma ma jistgħux iwettqu. B’mod partikolari, huma ma jistgħux jeżerċitaw il-professjoni ta’ avukat fil-ġurisdizzjoni tal-qorti fejn huma jkunu qed jeżerċitaw il-funzjonijiet tagħhom.

19.

Skont ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari, ir-remunerazzjoni tal-giudice di pace Taljani huwa suġġett għall-istess taxxi bħar-remunerazzjoni tal-ħaddiema l-oħra. Kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali ma jinġabrux, madankollu l-giudici di pace lanqas ma jibbenefikaw minn protezzjoni tas-sigurtà soċjali korrispondenti ( 6 ).

20.

Finalment, il-giudici di pace huma suġġetti, fil-qasam dixxiplinari, għal obbligi analogi għal dawk tal-imħallfin professjonali. Il-Consiglio Superiore della Magistratura (il-Kunsill Ġudizzjarju Superjuri) jara, flimkien mal-Ministru għall-Ġustizzja, li dawn jiġu osservati.

21.

Ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem, ir-“rikorrenti”) ilha teżerċita l-funzjoni ta’ giudice di pace mis-26 ta’ Marzu 2002.

22.

Skont l-indikazzjonijiet tal-qorti tar-rinviju, ir-rikorrenti, fil-kapaċità ta’ mħallef tal-qorti kriminali, u fil-perijodu bejn l-1 ta’ Lulju 2017 u t-30 ta’ Ġunju 2018, ħarġet 478 sentenza kif ukoll 1326 digriet li ma tittiħidx azzjoni. Barra minn hekk, hija semgħet żewġ seduti fil-ġimgħa, ħlief fil-perijodu tal-leave fix-xahar ta’ Awwissu 2018.

23.

Fit-8 ta’ Ottubru 2018, ir-rikorrenti ressqet quddiem il-giudice di pace ta’ Bologna (il-Qorti Konċiljatorja ta’ Bologna, l-Italja) talba sabiex il-Gvern Taljan jiġi ordnat iħallasha remunerazzjoni għax-xahar ta’ Awwissu 2018, abbażi tar-responsabbiltà tal-Istat. Hija titlob is-somma ta’ EUR 4500, li tikkorrispondi għas-salarju ta’ mħallef ordinarju jew professjonali b’erbatax-il sena anzjanità, jew tal-inqas, sussidjarjament, l-ammont tar-remunerazzjoni netta tagħha għax-xahar ta’ Lulju, li huwa ta’ EUR 3 039.76.

24.

Ir-rikorrenti talbet dan il-ħlas bħala kumpens għad-dannu sostnut minħabba ksur manifest mill-Istat Taljan tal-klawżola 2 u tal-punti 1, 2 u 4 tal-klawżola 4 tal-ftehim qafas fuq ix-xogħol għal żmien determinat, moqrija flimkien mal-Artikoli 1(3) u 7 tad-Direttiva 2003/88/KE kif ukoll l-Artikolu 31(2) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem il-“Karta”).

25.

Fil-kuntest ta’ din il-proċedura, il-Giudice di pace di Bologna (il-Qorti Konċiljatorja ta’ Bologna), inizjalment ressqet ħames domandi quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja ( 7 ), iżda iktar tard irtirat tnejn minnhom. B’hekk issa baqa’ biss it-tliet domandi li ġejjin:

26.

Ir-rikorrenti, ir-Repubblika Taljana u l-Kummissjoni Ewropea ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub kif ukoll osservazzjonijiet orali waqt is-seduta tat-28 ta’ Novembru 2019.

27.

L-ewwel nett ser neżamina l-ammissibbiltà tar-rinviju għal deċiżjoni preliminari, billi nindirizza diġà, f’dan il-kuntest, l-ewwel domanda. Sussegwentement ser nagħti risposta għat-tieni u t-tielet domanda.

28.

Kemm l-Italja kif ukoll il-Kummissjoni esprimew dubji dwar l-ammissibbiltà tar-rinviju għal deċiżjoni preliminari u dawn id-dubji jikkoinċidu mal-ewwel domanda tal-Qorti Konċiljatorja.

29.

L-ewwel nett, il-Kummissjoni ssostni li l-qorti tar-rinviju nnifisha tafferma li rinviju għal deċiżjoni preliminari ma huwiex neċessarju. Madankollu hija ma tiħux inkunsiderazzjoni l-fatt li l-parti indikata tar-rinviju għal deċiżjoni preliminari ( 8 ) tippreżenta biss l-argument tar-rikorrenti.

30.

Barra minn hekk, il-Kummissjoni hija tal-fehma li l-qorti tar-rinviju ma spjegatx b’mod ċar għaliex ma hijiex neċesssarja sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja. Konsegwentement hija tinvoka ksur tal-Artikolu 94(c) tar-Regoli ta’ Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja. Skont dan l-artikolu, ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari għandu jinkludi l-espożizzjoni tal-motivi li wasslu lill-qorti tar-rinviju sabiex ikollha dubji fir-rigward tal-interpretazzjoni ta’ dispożizzjonijiet partikolari tad-dritt tal-Unjoni, kif ukoll ir-rabta li r-rinviju joħloq bejn dawn id-dispożizzjonijiet u l-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli għat-tilwima fil-kawża prinċipali. Skont il-Kummissjoni, ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari ma jissodisfax dawn ir-rekwiżiti.

31.

Madankollu, b’risposta għal dan għandu jiġi osservat li teżisti preżunzjoni ta’ rilevenza favur id-domandi dwar id-dritt tal-Unjoni. Il-Qorti tal-Ġustizzja tista’ biss tirrifjuta li tagħti deċiżjoni dwar domanda preliminari rriferita lilha minn qorti nazzjonali meta jkun jidher b’mod manifest li l-interpretazzjoni mitluba ta’ regola tad-dritt tal-Unjoni ma jkollha ebda rabta mar-realtà jew mas-suġġett tat-tilwima fil-kawża prinċipali, meta l-problema tkun ta’ natura ipotetika, jew meta l-Qorti tal-Ġustizzja ma jkollhiex fid-dispożizzjoni tagħha l-informazzjoni fattwali u legali li hija teħtieġ sabiex tkun tista’ tagħti risposta utli għad-domandi magħmula lilha ( 9 ).

32.

Fid-dawl ta’ dawn il-kriterji, it-tieni domanda hija rilevanti, għaliex hija tikkonċerna s-sustanza tat-tilwima fil-kawża prinċipali. Fil-fatt, sabiex jiġi deċiż jekk ir-rikorrenti tistax titlob kumpens minħabba r-rifjut ta’ leave imħallas, għandu jiġi stabbilit jekk il-giudici di pace humiex ħaddiema fis-sens tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol.

33.

Madankollu, l-Artikolu 7 tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol jipprevedi biss perjodu minimu ta’ leave ta’ erba’ ġimgħat, filwaqt li x-xahar ta’ Awwissu tas-sena 2018 kien fih ġranet ta’ xogħol addizzjonali. Barra minn hekk, mid-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol ma jirriżultax li l-giudici di pace Taljani għandhom jitħallsu bħal imħallfin professjonali waqt il-leave tagħhom. Għaldaqstant, jeħtieġ jiġi ċċarat ukoll jekk il-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni li hemm fil-ftehim qafas fuq ix-xogħol għal żmien determinat jeżiġix li l-giudici di pace Taljani huma intitolati għall-istess numru ta’ ġranet ta’ leave li jingħataw lill-imħallfin professjonali u li jitħallsu wkoll l-istess salarju għal-leave.

34.

Il-fatt li, fil-fehma tal-Consiglio Superiore della Magistratura (il-Kunsill Superjuri Ġudizzjarju) u l-qorti tar-rinviju nnifisha, il-giudici di pace huma mingħajr ebda dubju ħaddiema ma jneħħix mir-rilevanza tat-tieni domanda, bil-kontra ta’ dak li qed issostni l-Kummissjoni. Fil-fatt, mir-rinviju għal deċiżjoni preliminari jirriżulta li kemm il-Corte Suprema di Cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, l-Italja) kif ukoll il-Consiglio di Stato (il-Kunsill tal-Istat, l-Italja), li huma l-qrati li huma kompetenti fl-aħħar istanza sabiex jiddeċiedu fuq din il-kwistjoni, jirrifjutaw li jirrikonoxxu lill-giudici di pace l-istatus ta’ ħaddiema jew li jassimilawhom għall-imħallfin professjonali ( 10 ). Barra minn hekk, dan huwa każ ta’ kunċett tad-dritt tal-Unjoni li għandu jiġi interpretat b’mod awtonomu ( 11 ). Konsegwentement id-domanda għandha tiġi ċċarata.

35.

Barra minn hekk, l-ewwel domanda, dwar l-intitolament tal-qorti nazzjonali li tagħmel talba għal deċiżjoni preliminari kif ukoll dwar id-dubji rigward l-indipendenza tal-istess qorti, hija importanti wkoll għall-eżami ulterjuri tal-ammissibbiltà tat-talba għal deċiżjoni preliminari, għaliex hija marbuta mill-qrib mal-eċċezzjonijiet ta’ inammissibbiltà mqajma mill-Italja u mill-Kummissjoni. Barra minn dan, l-ispirtu ta’ kooperazzjoni li huwa l-bażi tar-relazzjonijiet bejn il-qrati nazzjonali u l-Qorti tal-Ġustizzja, f’każijiet ta’ dubju, jeżiġi li tingħata risposta għad-domandi dwar l-intitolament tal-qrati nazzjonali li jagħmlu talba għal deċiżjoni preliminari, sakemm dawn id-domandi jkunu marbuta ma’ kawżi pendenti ( 12 ).

36.

Ir-rilevanza tat-tielet domanda għad-deċiżjoni hija l-iktar waħda diffiċli biex tiġi evalwata. Permezz ta’ din id-domanda, il-qorti tar-rinviju tixtieq issir taf jekk il-leġiżlazzjoni Taljana dwar ir-responsabbiltà personali tal-imħallef għal aġir doluż jew nuqqas serju “f’każ ta’ ksur manifest tal-liġi jew tad-dritt tal-Unjoni” hijiex kompatibbli mar-rekwiżiti tad-dritt tal-Unjoni.

37.

Din id-domanda ma hijiex direttament rilevanti għas-soluzzjoni tat-tilwima fil-kawża prinċipali, billi din ma tikkonċernax ir-responsabbiltà personali tal-imħallfin. Madankollu, hija indirettament rilevanti, għaliex il-qorti tar-rinviju tifhimha fis-sens li huwa għandu responsabbiltà personali fil-konfront tal-Istat, kemm meta huwa japplika dispożizzjonijiet nazzjonali, li ma humiex kompatibbli mad-dritt tal-Unjoni, kif ukoll meta huwa japplika d-dritt tal-Unjoni u b’hekk ma japplikax dispożizzjonijiet nazzjonali. Dilemma bħal din tista’ tipprekludi lill-qorti milli tagħti lir-rikorrenti protezzjoni legali effettiva. Għaldaqstant, din id-domanda hija wkoll rilevanti għad-deċiżjoni.

38.

Fil-prinċipju, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà rrikonoxxiet is-setgħa tal-giudici di pace Taljani li jressqu talba quddiemha għal deċiżjoni preliminari u, b’hekk, irrikonoxxiet l-istatus tagħhom bħala “qorti” fis-sens tal-Artikolu 267 TFUE ( 13 ) Kemm il-Kummissjoni kif ukoll l-Italja u l-Qorti Konċiljatorja nnifisha awtur tar-rinviju fil-każ preżenti jiddubitaw, madankollu, l-indipendenza tal-giudice di pace, li f’din il-kawża qed titlob deċiżjoni preliminari quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja.

39.

Tassew li dawn id-dubji ma jikkonvinċunix wisq, madankollu xorta waħda huwa neċessarju li jiġu eżaminati.

40.

L-ewwel nett għandu jitfakkar li l-indipendenza hija waħda mir-rekwiżiti li għalihom il-Qorti tal-Ġustizzja tissuġġetta, fil-ġurisprudenza stabbilita tagħha, il-kwalità ta’ “qorti” fis-sens tal-Artikolu 267 ( 14 ).

41.

L-indipendenza tal-qrati nazzjonali hija, b’mod partikolari, ta’ importanza fundamentali għall-funzjonament tajjeb tas-sistema ta’ kooperazzjoni ġudizzjarja. Minħabba f’hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja tqis li l-mekkaniżmu tar-rinviju preliminari jista’ jiġi attivat biss minn korp li huwa responsabbli għall-applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni li jissodisfa, fost l-oħrajn, dan il-kriterju ta’ indipendenza ( 15 ).

42.

Skont il-ġurisprudenza, ir-rekwiżit ta’ indipendenza ta’ korp li jagħmel rinviju huwa magħmul minn żewġ aspetti, l-indipendenza oġġettiva “esterna” u dik suġġettiva “interna”.

43.

L-indipendenza oġġettiva tippreżupponi li l-qorti teżerċita l-funzjonijiet tagħha f’awtonomija assoluta, mingħajr ma tkun suġġetta għall-ebda rabta ġerarkika jew ta’ subordinazzjoni fir-rigward ta’ kwalunke korp ieħor u mingħajr ma tieħu ordnijiet jew istruzzjonijiet minn kwalunkwe sors ieħor ( 16 ). B’hekk hija tħares lilha nnifisha minn interventi jew pressjoni esterni, li jistgħu jipperikolaw l-indipendenza tas-sentenza mogħtija mill-membri tagħha fir-rigward tat-tilwim imressaq quddiemhom ( 17 ).

44.

Permezz tal-ewwel domanda, il-qorti tar-rinviju tesprimi dubji rigward l-indipendenza oġġettiva proprja tagħha, li huma marbuta mal-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-giudici di pace Taljani. B’mod iktar preċiż, dawn il-kundizzjonijiet jirrigwardaw, b’mod partikolari, ir-remunerazzjoni tal-giudici di pace u d-dritt tagħhom għal leave imħallas, iżda wkoll il-fatt li l-mandat tagħhom huwa limitat għal erba’ snin, bil-possibbiltà li dan jiġġedded għal erba’ snin oħra.

45.

Ir-remunerazzjoni tal-imħallfin u n-natura limitata tal-mandat tagħhom fil-fatt għandhom rwol x’jaqdu fl-indipendenza oġġettiva tal-qrati, b’mod partikolari fid-dawl tal-ġurisprudenza reċenti tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar is-salarji li jirċievu l-imħallfin fil-Portugall ( 18 ) u dwar l-indipendenza tal-qrati Pollakki ( 19 ) għal dak li għandu x’jaqsam mal-indipendenza oġġettiva tal-qrati. Minn din il-ġurisprudenza joħroġ ukoll li l-indipendenza mifhuma b’dan il-mod, hija prerekwiżit għall-intitolament ta’ korp sabiex jagħmel talba għal deċiżjoni preliminari taħt Artikolu 267 TFUE ( 20 ).

46.

Madankollu, l-ammissibbiltà ta’ rinviju għal deċiżjoni preliminari ma tiġix ikkontestata bis-sempliċi eżistenza ta’ dubji dwar l-adegwatezza tar-remunerazzjoni tal-imħallfin ikkonċernati jew permezz tat-tul tal-mandat tagħhom jew tal-proċeduri għall-eventwali tiġdid ta’ dan. L-istess bħal fil-każ tad-domanda dwar ir-rilevanza ta’ rinviju għal deċiżjoni preliminari, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha pjuttost tippreżumi li l-qrati tal-Istati Membri għandhom indipendenza oġġettiva suffiċjenti. Din il-preżunzjoni hija meħtieġa, fost l-oħrajn, bħala riżultat tal-fiduċja reċiproka fil-ġustizzja tal-Istati Membri ( 21 ), li l-Qorti tal-Ġustizzja wkoll jeħtieġ li tħaddan.

47.

Tali preżunzjoni tal-indipendenza oġġettiva ta’ qorti ta’ rinviju tista’ tiġi kkonfutata, biss, f’dan il-każ, xejn ma jindika li l-indipendenza oġġettiva tal-qorti tar-rinviju hija kompromessa. Il-fatt li t-tielet domanda lanqas ma tawtorizza tali konklużjoni huwa espost fil-kuntest tar-risposta għal din id-domanda ( 22 ).

48.

Għaldaqstant, ir-risposta għall-ewwel domanda għandha tkun li l-Giudice di pace di Bologna (il-Qorti Konċiljatorja ta’ Bologna) hija qorti fis-sens tal-Artikolu 267 TFUE.

49.

L-indipendenza suġġettiva hija marbuta mal-kunċett tal-imparzjalità u tirreferi għal fatt li fir-rigward tal-partijiet fil-kawża u l-interessi rispettivi tagħhom, tinżamm l-istess distanza mis-suġġett tal-kawża. Dan l-aspett jitlob li tipprevali l-oġġettività u li minbarra l-applikazzjoni stretta tar-regola tad-dritt, ma jkunx hemm ebda interess ieħor fis-soluzzjoni tat-tilwima ( 23 ).

50.

L-Italja u l-Kummissjoni jiddubitaw minn din l-indipendenza interna tal-giudice di pace, li f’dan il-każ qiegħda titlob lill-Qorti tal-Ġustizza deċiżjoni preliminari. Billi din hija kwistjoni dwar l-istatus u d-drittijiet tal-giudice di pace, din għandha neċessarjament interess personali fis-soluzzjoni tat-tilwima fil-kawża prinċipali.

51.

Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà rrispondiet għal diversi domandi preliminari dwar l-istatus tal-imħallfin, mingħajr ma esprimiet dubji rigward l-indipendenza tal-qrati tar-rinviju ( 24 ).

52.

Madankollu, ċerti ċirkustanzi ta’ din il-kawża jistgħu, mal-ewwel daqqa t’għajn, iqajmu dubji dwar l-indipendenza suġġettiva tal-giudice di pace awtur tar-rinviju. L-argument imressaq mill-Italja u mill-Kummissjoni jammonta għat-teżi li r-rikorrenti u l-Qorti Konċiljatorja responsabbli għar-rinviju għal deċiżjoni preliminari ħolqu b’mod abbużiv l-kundizzjonijiet għall-ġurisdizzjoni ta’ din tal-aħħar għat-tilwima fil-kawża prinċipali.

53.

L-ewwel nett, l-Italja u l-Kummissjoni jenfasizzaw li l-bażi tat-talbiet magħmula hija tilwima fil-qasam tad-dritt tax-xogħol, dwar jekk il-giudici di pace humiex ħaddiema. F’rinviji għal deċiżjoni preliminari preċedenti dwar il-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-giudici di pace Taljani, involuti rrikonexxew b’mod espliċitu li huma ma kinux kompetenti sabiex jiddeċiedu fuq dik it-tilwima. Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja ċaħdet dawn it-talbiet bħala inammissibbli ( 25 ).

54.

Madankollu, din il-proċedura ma hijiex azzjoni fil-qasam tad-dritt xogħol, iżda azzjoni għal kumpens diretta kontra l-Istat. L-Italja u l-Kummissjoni ma jikkontestawx li l-giudici di pace huma kompetenti sabiex jiddeċiedu dwar azzjonijiet bħal dawn. Din iċ-ċirkustanza tiddistingwi r-rinviju għal deċiżjoni preliminari fil-każ preżenti mir-rinviji inammissibbli msemmija fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 25.

55.

Barra minn hekk, l-Italja ssostni li l-ġurisdizzjoni tal-Qorti Konċiljatorja hija bbażata fuq seperazzjoni, li hija inammissibbli skont id-dritt Taljan, tat-talbiet tar-rikorrenti fil-konfront tal-Istat Taljan. Kieku kellha tinvoka t-talbiet kollha tagħha, kien jinqabeż il-valur kontenzjuż massimu previst għall-giudici di pace. Għaldaqstant ir-rikorrenti jkollha tressaq it-talba tagħha quddiem il-qrati ċivili ġenerali. L-imħallfin professjonali kompetenti f’dawn il-qrati ma jkollhom l-ebda interess personali fl-istatus tal-giudici di pace.

56.

Madankollu, ma hijiex il-Qorti tal-Ġustizzja li għandha teżamina jekk id-deċiżjoni ta’ rinviju tteħditx b’mod konformi mar-regoli nazzjonali tal-organizzazzjoni u ta’ proċedura ġudizzjarji ( 26 ), kif il-Qorti tal-Ġustizzja diġà kkonstatat b’mod espliċitu f’kawżi oħra, b’mod speċifiku b’risposta għall-argument ibbażat fuq is-seperazzjoni tat-talbiet ( 27 ). Il-Qorti tal-Ġustizzja hija, pjuttost, anki fil-każ ta’ dubji dwar l-applikazzjoni tad-dritt proċedurali nazzjonali, marbuta mad-deċiżjoni tar-rinviju meħuda minn qorti ta’ Stat Membru, sakemm din ma tkunx tħassret fil-kuntest ta’ rimedji ġudizzjarji eventwalment previsti fid-dritt nazzjonali ( 28 ).

57.

Barra minn hekk, fil-każ ta’ rinviju għal deċiżjoni preliminari, hemm ukoll il-fatt li l-imħallfin tal-qrati nazzjonali involuti f’din it-talba sempliċement jibdew il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja. Għall-kuntrarju, il-Qorti tal-Ġustizzja tagħti r-risposta tagħha taħt ir-responsabbiltà tagħha stess, b’tali mod li l-eżitu tal-proċedura għal rinviju għal deċiżjoni preliminari ma jistax jiġi influwenzat mill-eventwali parzjalità tal-imħallef tar-rinviju.

58.

Għaldaqstant, eventwali dubji dwar il-ġurisdizzjoni tal-qorti tar-rinviju u dwar l-indipendenza suġġettiva tagħha għandhom prinċipalment jiġu invokati fil-kuntest ta’ rimedji ġudizzjarji tad-dritt nazzjonali.

59.

Konsegwentement, id-dubji tal-Italja u tal-Kummissjoni rigward il-ġurisdizzjoni tal-qorti tar-rinviju sabiex tieħu konjizzjoni tat-tilwima fil-kawża prinċipali ma jipprekludux l-intitolament tagħha li tagħmel talba għal deċiżjoni preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja.

60.

Oġġezzjonijiet oħra mill-Italja u mill-Kummissjoni rigward l-ammissibbiltà tar-rinviju għal deċiżjoni preliminari huma bbażati fuq il-fatt li l-proċedura fil-kawża prinċipali nbdiet taħt il-forma ta’ proċedura ta’ ordni għal ħlas u l-parti l-oħra, jiġifieri l-Istat Taljan, għad ma kellux l-opportunità biex jagħmel l-osservazzjonijiet tiegħu f’din il-proċedura.

61.

Skont il-Kummissjoni, minn dan jirriżulta li din ma hijiex proċedura kontradittorja, li madankollu hija waħda mill-karatteristiċi li tintitola lil qorti tagħmel talba għal deċiżjoni preliminari fis-sens tal-Artikolu 267 TFUE.

62.

Tassew li, bħala regola ġenerali, is-smigħ tal-parti l-oħra fl-osservazzjonijiet tagħha huwa utli u huwa wkoll mitlub mill-prinċipju tad-dritt għal smigħ. Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li rinviju għal deċiżjoni preliminari jista’ jsir lilha wkoll fil-kuntest ta’ proċeduri mhux kontradittorji ( 29 ), b’mod partikolari fil-kuntest ta’ proċedura ta’ ordni għal ħlas fid-dritt Taljan ( 30 ), mingħajr ma huwa neċessarju li l-parti l-oħra tkun instemgħet preċedentement ( 31 ). Pjuttost, il-fattur deċiżiv huwa jekk il-qorti tar-rinviju hijiex mitluba tiddeċiedi fil-kuntest ta’ proċedura intiża sabiex twassal għal deċiżjoni ta’ natura ġudizzjarja ( 32 ). Dan huwa, fil-fatt, il-każ hawnhekk.

63.

Sabiex jiġi deċiż jekk ir-rikorrenti tistax titlob kumpens għad-danni minħabba r-rifjut ta’ leave imħallas u liema ammont għandu jitħallas lilha, għandu jiġi stabbilit jekk il-giudici di pace Taljani humiex ħaddiema fis-sens tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol. Barra minn hekk, peress li x-xahar ta’ Awwissu huwa itwal mil-leave minimu ta’ erba’ ġimgħat previst mill-Artikolu 7 tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol, għandu jiġi eżaminat ukoll jekk il-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni stabbilit fil-ftehim qafas fuq ix-xogħol għal żmien determinat jeżiġix li l-giudici di pace Taljani jingħataw l-istess numru ta’ ġranet ta’ leave u jipprovdix li huma jitħallsu l-istess ammont bħala kumpens għal-leave imħallas bħal dak tal-imħallfin professjonali Taljani.

64.

Skont l-Artikolu 7(1) ta’ din id-direttiva, l-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa sabiex jiżguraw li kull ħaddiem ikun intitolat għal leave annwali mħallas ta’ mill-inqas erba’ ġimgħat.

65.

Għalhekk, għandu jiġi ddeterminat jekk din id-direttiva hijiex applikabbli għall-giudici di pace Taljani (dwar dan, ara a)) u jekk il-giudici di pace Taljani humiex ħaddiema fis-sens tad-dispożizzjoni hawn fuq imsemmija (dwar dan, ara b)).

66.

L-Artikolu 1(3) tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol jiddefinixxi l-kamp ta’ applikazzjoni tagħha permezz ta’ referenza għall-Artikolu 2 tad-Direttiva 89/391.

67.

Skont l-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 89/391, din id-direttiva tapplika għas-“setturi ta’ attività kollha, kemm pubbliċi u kemm privati”.

68.

Għalkemm l-attività ġudizzjarja tal-giudice di pace Taljan tabilħaqq ma hijiex imsemmija b’mod espliċitu fl-eżempji ċċitati, din l-attività tikkostitwixxi wkoll settur pubbliku ta’ attività. Għaldaqstant, hija taqa’, fil-prinċipju, fil-kamp ta’ applikazzjoni taż-żewġ direttivi.

69.

Kif jirriżulta mis-subparagrafu 1 tal-Artikolu 2(2) tad-Direttiva 89/391, din id-direttiva madankollu ma hijiex applikabbli meta karatteristiċi partikolari inerenti f’ċerti attivitajiet speċifiċi fis-servizz pubbliku, bħall-forzi armati jew il-pulizija, jew f’ċerti attivitajiet speċifiċi fis-servizzi ta’ protezzjoni ċivili, imorru inevitabbilment kontra tagħha.

70.

Il-kriterju użat fis-subparagrafu 1 tal-Artikolu 2(2) tad-Direttiva 89/391 sabiex jiġu esklużi ċerti attivitajiet mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-direttiva u, b’mod indirett, ukoll mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva dwar ċerti aspetti tal-organizzazzjoni tal-ħin tax-xogħol, huwa bbażat mhux fuq l-appartenenza tal-ħaddiema f’xi wieħed mis-setturi tas-servizz pubbliku msemmija f’din id-dispożizzjoni, meħud b’mod ġenerali, iżda esklużivament fuq in-natura speċifika ta’ ċerti funzjonijiet partikolari eżerċitati mill-ħaddiema fis-setturi koperti minn din id-dispożizzjoni, natura li tiġġustifika eċċezzjoni mir-regoli stabbiliti minn din id-direttiva, minħabba n-neċessità assoluta li tiġi ggarantita protezzjoni effettiva tal-komunità fis-sens wiesa’ ( 33 ).

71.

Madankollu, ma jidhirx li hemm raġuni sabiex wieħed jeskludi l-giudici di pace Taljani kollha mill-kamp ta’ applikazzjoni taż-żewġ Direttivi. B’mod partikolari, il-leġiżlazzjoni dwar il-leave tista’ manifestament tiġi applikata għall-giudici di pace Taljani mingħajr problemi kbar, għaliex l-imħallfin professjonali Taljani jibbenefikaw minn leave imħallas.

72.

Konsegwentement, id-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol tapplika għall-giudici di pace Taljani.

73.

Għalhekk, għandu jiġi ddeterminat jekk il-giudici di pace Taljani humiex ħaddiema fis-sens tal-Artikolu 7 tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol.

74.

Għall-finijiet tal-applikazzjoni tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol, il-kunċett ta’ ħaddiem ma jistax jiġi interpretat b’mod differenti skont il-liġijiet nazzjonali, iżda għandu portata awtonoma speċifika għad-dritt tal-Unjoni ( 34 ). Għaldaqstant, kuntrarjament għall-pożizzjoni tal-Gvern Taljan, il-fatt li skont id-dritt nazzjonali, l-attività tal-giudici di pace tiġi kkunsidrata bħala funzjoni onorarja ma huwiex rilevanti.

75.

Bil-kontra, id-dritt tal-Unjoni jiddefinixxi l-kunċett ta’ ħaddiem skont kriterji oġġettivi, li jikkaratterizzaw ir-relazzjoni ta’ impjieg b’riferiment għad-drittijiet u d-dmirijiet tal-persuni kkonċernati. Il-karatteristika l-iktar importanti tar-relazzjoni ta’ impjieg hija li persuna tipprovdi, matul ċertu żmien, lil persuna oħra u taħt l-istruzzjonijiet tagħha, servizzi li bħala korrispettiv tagħhom hija tirċievi remunerazzjoni ( 35 ). Madankollu, għandhom jiġu esklużi attivitajiet li jkunu fuq skala tant żgħira li jitqiesu bħala marġinali u anċillari ( 36 ).

76.

Skont l-indikazzjonijiet tal-qorti tar-rinviju, ir-rikorrenti pprovdiet lill-ġudikatura Taljana b’numru kunsiderevoli ta’ servizzi. Fil-fatt, fil-funzjoni tagħha bħala imħallef tal-qorti kriminali, mill-1 ta’ Lulju 2017 sat-30 ta’ Ġunju 2018, hija qatgħet 478 sentenza kif ukoll 1326 digriet li ma tittiħidx azzjoni. Barra minn hekk, hija semgħet seduti darbtejn fil-ġimgħa, ħlief fil-perijodu tal-leave fix-xahar ta’ Awwissu 2018. Bħala korrispettiv għal dawn is-servizzi, hija rċieviet remunerazzjoni li fix-xahar ta’ Lulju 2018 kienet tammonta għal madwar EUR 3000 netti.

77.

Il-fatt li din ir-remunerazzjoni kienet tikkonsisti minn diversi komponenti, kuntrarjament għall-fehma tal-Italja, ma jipprekludix l-eżistenza ta’ relazzjoni ta’ impjieg, peress li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet kif għandha jiġi kkalkolat il-kumpens għal-leave imħallas f’każijiet bħal dawn ( 37 ).

78.

Il-kundizzjoni tar-remunerazzjoni għandha possibbilment tiġi evalwata b’mod differenti kieku r-remunerazzzjoni jkollha n-natura ta’ rimbors għall-ispejjeż jew ta’ kumpens għal telf ta’ salarju.

79.

Madankollu, f’dan il-każ, dan huwa eskluż diġà minħabba l-volum kbir tas-servizzi mwettqa u t-tul ta’ żmien li fih ir-rikorrenti kienet attiva. B’żewġ ġranet ta’ seduti fil-ġimgħa u bl-għeluq ta’ madwar 1800 kawża fis-sena, ma jibqax iktar żmien għall-eżerċizzju ta’ attività oħra, li s-salarju tagħha jista’ jiġi ssostitwit. Għaldaqstant, il-korrispettiv ma jistax jillimita ruħu għal rimbors għall-ispejjeż, iżda mill-inqas għandu jiżgura l-għajxien kif ukoll l-indipendenza oġġettiva tal-giudici di pace.

80.

In-neċessità ta’ remunerazzjoni tirriżulta wkoll mir-regoli estensivi dwar l-inkompatibbiltà tal-funzjoni ta’ giudice di pace ma’ attivitajiet professjonali oħra ( 38 ). Dawn ir-regoli prattikament jeskludu li l-Giudici di pace jaqilgħu l-għajxien tagħhom b’mod ieħor. B’mod partikolari, il-professjoni bħala avukat, li hija l-attività li l-iktar tqarreb lejn il-kwalifiki ġuridiċi tagħhom, ma tistax tiġi eżerċitata mill-giudici di pace, għall-inqas mhux fiż-żona ġudizzjarja li fiha huma jkunu jeżerċitaw il-funzjonijiet tagħhom ( 39 ).

81.

Barra minn hekk, skont ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari, ir-remunerazzjoni tal-giudici di pace Taljani hija suġġetta għall-istess taxxa bħar-remunerazzjoni tal-ħaddiema l-oħra. B’kuntrast, il-fatt li ma jinġabrux kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali huwa ta’ inqas importanza, b’mod partikolari minħabba l-fatt li l-giudici di pace lanqas ma jidhru li jibbenefikaw minn protezzjoni tas-sigurtà soċjali korrispondenti ( 40 ).

82.

Madankollu, relazzjoni ta’ impjieg tippreżupponi l-eżistenza ta’ relazzjoni ta’ subordinazzjoni bejn il-ħaddiem u l-persuna li timpjegah. F’kull każ individwali, għandu jiġi eżaminat jekk teżistix tali relazzjoni, abbażi tal-fatturi u taċ-ċirkustanzi kollha li jikkaraterizzaw ir-relazzjonjiet bejn il-partijiet ( 41 ).

83.

Tabilħaqq li huwa inerenti fil-funzjoni tal-imħallfin li huma ma jistgħux ikunu suġġetti għal struzzjonijiet fil-kuntest tal-adozzjoni tad-deċiżjoni ġudizzjarji tagħhom –dan ikun inkompatibbli mal-indipendenza oġġettiva meħtieġa minnhom ( 42 ). Biss dan ma jipprekludix li huma jiġu kkunsidrati bħala ħaddiema ( 43 ). Huma mhux biss huma marbutin b’mod ġenerali bir-regola tad-dritt, iżda minħabba n-natura tal-attività tagħhom, huma wkoll suġġetti għal obbligi partikolari u saħansitra għal struzzjonijiet – pereżempju fir-rigward tal-organizzazzjoni tas-seduti f’ċerti postijiet jew f’ċerti ħinijiet. Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizza tikkunsidra wkoll l-imħallfin bħala ħaddiema fir-rigward tal-iżvantaġġi fil-kuntest tal-irtirar u tal-pensjoni tal-irtirar ( 44 ).

84.

B’mod speċifiku, il-giudici di pace Taljani huma suġġetti għal obbligi dixxiplinari simili għal dawk tal-imħallfin professjonali. Dawn l-obbligi jiġu inforzati mill-Consiglio Superiore della Magistratura (il-Kunsill Ġudizzjarju Superjuri) flimkien mal-Ministru għall-Ġustizzja ( 45 ).

85.

Madankollu, hemm lok li tiġi eskluża l-eżistenza ta’ relazzjoni ta’ impjieg jekk il-giudici di pace innifishom setgħu jiddeċiedu liberament liema kawżi jisimgħu. F’dan il-każ, l-istess bħall-avukati, huma jkunu jistgħu jiddeċiedu fil-biċċa l-kbira liberament, sa l-ammont ta’ xogħol li jkollhom u l-ħin iddedikat għal dan. Min-naħa l-oħra, ma jkunx detrimentali jekk il-giudici di pace ikunu jistgħu jindikaw bil-quddiem li huma jixtiequ jkunu responsabbli għal numru iktar ristrett ta’ kawzi tul perijodu speċifiku ta’ żmien. Sakemm dan ma jirrendix l-attività tagħhom, għal dak li għandu x’jaqsam mal-ammont ta’ xogħol, purament marġinali u anċillari, hija tibqa’ relazzjoni ta’ impjieg determinata minn ħaddieħor. Fl-assenza ta’ tali indikazzjonijiet, kemm fir-rinviju għal deċiżjoni preliminari kif ukoll fl-argumenti tal-partijiet, hija l-qorti nazzjonali li għandha teżamina din id-domanda.

86.

Konsegwentement, l-Artikolu 7 tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol għandu jiġi interpretat fis-sens li giudice di pace Taljana, li r-remunerazzjoni tagħha hija komposta minn ammont bażiku baxx kif ukoll minn pagamenti għal kawżi magħluqa u għal seduti miżmuma, għandha tiġi kkunsidrata bħala ħaddiem fis-sens tal-Artikolu 7 tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol u għaldaqstant għandha dritt għal mill-inqas erba’ ġimgħat leave imħallas, meta hija teżerċita attivitajiet ġudizzjarji f’ammont kunsiderevoli, ma tkunx tista’ tiddeċiedi hija nnifisha liema kawżi tittratta u tkun suġġetta għall-obbligi dixxiplinari tal-imħallfin professjonali.

87.

Madankollu, għad għandu jiġi ċċarat jekk, minbarra l-perijodu minimu ta’ leave previst fl-Artikolu 7 tad-Direttiva dwar il-ħin tax-xogħol, il-giudici di pace Taljani humiex intitolati wkoll għal leave imħallas u għall-istess kumpens għal-leave imħallas li għandhom imħallfin professjonali. Tali dritt jista’ jirriżulta mill-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni stabbilit permezz tal-klawżola 4 tal-ftehim qafas fuq ix-xogħol għal żmien determinat.

88.

L-ewwel nett għandu jiġi eżaminat jekk il-giudici di pace Taljani għandhomx jiġu kkunsidrati wkoll bħala ħaddiema fis-sens tal-ftehim qafas fuq ix-xogħol għal żmien determinat jew jekk l-Italja tqisx ġustament, għall-inqas fir-rigward ta’ dan l-istess ftehim qafas, li dan huwa każ ta’ funzjoni onorarja.

89.

Prima facie jista’ jidher li l-Italja tista’ tibbaża l-argument tagħha f’dan ir-rigward fuq il-kliem tal-punt 1 tal-klawżola 2 tal-ftehim qafas fuq ix-xogħol għal żmien determinat. Skont din il-klawżola, il-ftehim qafas japplika għall-ħaddiema b’xogħol għal żmien determinat b’kuntratt ta’ xogħol jew relazzjoni ta’ impjieg skont id-definizzjoni eżistenti bil-liġi, ftehim kollettiv jew skont il-prattiki nazzjonali f’kull Stat Membru. Dan jista’ jiġi interpretat fis-sens li l-fatt li l-klassifikazzjoni Taljana tal-attività tal-giudici di pace bħala funzjoni onorarja jipprekludi l-applikazzjoni tal-ftehim qafas.

90.

Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li minn dan il-kliem kien jirriżulta li l-kamp ta’ applikazzjoni tal-ftehim qafas huwa mifhum b’mod wiesa’ ( 46 ).

91.

Għaldaqstant, id-definizzjoni tal-kunċett ta’ “ħaddiem għal żmien determinat” fis-sens tal-ftehim qafas, stabbilita fil-punt 1 tal-klawżola 3 tiegħu, tkopri, skont ġurisprudenza stabbilita, il-ħaddiema kollha, mingħajr distinzjoni skont il-kwalità pubblika jew privata tal-persuna li timpjega li magħhom huma marbuta u – fuq kollox – indipendentement mill-klassifikazzjoni tal-kuntratt tagħhom fid-dritt nazzjonali ( 47 ).

92.

Il-Qorti tal-Ġustizzja tibbaża din il-konklużjoni tagħha b’mod partikolari fuq l-importanza tal-prinċipji tal-ugwaljanza fit-trattament u ta’ nondiskriminazzjoni, li huma jagħmlu parti mill-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni. Għaldaqstant, id-dispożizzjonijiet li huma previsti fil-ftehim qafas, sabiex jiżguraw lill-ħaddiema b’xogħol għal żmien determinat l-istess vantaġġi li jgawdu l-ħaddiema għal żmien indeterminat komparabbli, sakemm trattament differenti ma jkunx ġustifikat minħabba raġunijiet oġġettivi, għandhom ikunu ta’ applikazzjoni ġenerali. Huma jikkostitwixxu regoli tad-dritt soċjali tal-Unjoni ta’ importanza partikolari, li minnhom għandu jibbenefika kull ħaddiem inkwantu rekwiżiti minimi ta’ protezzjoni ( 48 ).

93.

L-effettività tal-ftehim qafas kif ukoll l-applikazzjoni uniformi tiegħu fl-Istati Membri jiġu kompromessi jekk l-Istati Membri jkunu jistgħu, skont kif jidhrilhom, jeskludu ċerti kategoriji ta’ persuni mill-benefiċċju tal-protezzjoni maħsuba permezz ta’ dan l-istrument tal-Unjoni ( 49 ). Minħabba f’hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li ma kienx hemm lok li jiġu esklużi ċerti kategoriji ta’ ħaddiema, bħall-persunal awżiljarju ( 50 ) jew il-“persunal statutorju” ( 51 ) mill-kamp ta’ applikazzjoni tal-ftehim qafas.

94.

Għall-kuntrarju, il-ftehim qafas huwa applikabbli għall-ħaddiema kollha li jipprovdu servizzi rremunerati fil-kuntest ta’ relazzjoni ta’ impjieg għal żmien determinat li torbothom mal-persuna li timpjegahom ( 52 ).

95.

Kif diġà ġie spjegat, il-giudici di pace Taljani jinsabu f’relazzjoni ta’ impjieg mal-Ministeru għall-Ġustizzja ( 53 ). It-tmiem ta’ din ir-relazzjoni huwa ddeterminat mill-fatt li huma jinħatru għal erba’ snin u wara li jiskadu dawn, il-ħatra tagħhom tista’ tiġġedded darba waħda biss. Għall-kuntrarju, ir-rikorrenti issa ilha teżerċita l-funzjoni ta’ giudice di pace għal iktar minn 17-il sena, madankollu wkoll abbażi ta’ ħatriet għal żmien determinat.

96.

Għaldaqstant, il-giudici di pace Taljani huma ħaddiema fis-sens tal-ftehim qafas, għall-inqas meta l-volum tal-attività tagħhom ikun analogu għal dak tar-rikorrenti.

97.

Għaldaqstant, għandu jiġi eżaminat jekk id-differenzi li jeżistu bejn il-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-giudici di pace u tal-imħallfin professjonali, b’mod partikolari fir-rigward tad-drittijiet tagħhom għal leave u għal remunerazzjoni, humiex ammissibbli.

98.

Skont il-punt 1 tal-klawżola 4, il-ħaddiema għal żmien determinat ma għandhomx jiġu ttrattati, fir-rigward tal-kundizzjonijiet tax-xogħol tagħhom, b’mod inqas favorevoli minn ħaddiema oħra b’xogħol għal żmien indeterminat komparabbli għas-sempliċi raġuni li huma għandhom kuntratt ta’ xogħol għal żmien determinat jew relazzjoni ta’ impjieg għal żmien determinat, sakemm dan it-trattament differenti ma jkunx iġġustifikat minn raġunijiet oġġettivi.

99.

Il-punt tat-tluq għal kunsiderazzjonijiet dwar il-komparabbiltà bejn ħaddiema b’xogħol għal żmien determinat u ħaddiema b’xogħol għal żmien indeterminat, liema kunsiderazzjonijiet għandhom isiru mill-qorti tar-rinviju, huwa, skont id-definizzjoni tal-kunċett ta’ “ħaddiem għal żmien indeterminat komparabbli” fl-ewwel subparagrafu tal-punt 2 tal-klawżola 3 fil-ftehim qafas, jekk it-tnejn li huma humiex ingaġġati fl-istess xogħol/impjieg jew f’xogħol/impjieg simili fl-istabbiliment inkwistjoni. Dan għandu jiġi stabbilit fid-dawl ta’ numru ta’ fatturi bħat-tip ta’ xogħol, ir-rekwiżiti ta’ taħriġ u l-kundizzjonijiet tax-xogħol ( 54 ).

100.

Prima facie, il-giudici di pace u l-imħallfin professjonali Taljani jagħmlu xogħol simili; fil-fatt, it-tnejn li huma jeżerċitaw il-funzjoni ta’ mħallef. Differenzi fir-rigward tat-taħriġ ma ġewx ippreżentati. Madankollu, l-importanza u d-diffikultà tal-kawżi pproċessati probabbilment ma humiex l-istess. Skont l-Artikolu 106(2) tal-Kostituzzjoni Taljana, il-giudici di pace jistgħu jiġu jinħatru biss bħala imħallef uniku u għaldaqstant ma jistgħux jiġu assenjati f’qorti komposta minn diversi mħallfin. Barra minn hekk, il-giudici di pace jittrattaw fl-ewwel istanza kawżi ta’ relattivament inqas importanza, filwaqt li l-imħallfin professjonali jittrattaw f’istanzi ta’ livell ogħla kawżi ta’ importanza ikbar.

101.

Differenza importanti teżisti wkoll fir-rigward tal-aċċess għall-kariga ta’ mħallef. L-imħallfin professjonali Taljani jinħatru abbażi ta’ proċedura formali ta’ selezzjoni, jiġifieri kompetizzjoni b’eżamijiet partikolari bejn diversi kandidati kkwalifikati. Min-naħa l-oħra, il-ħatra ta’ giudici di pace ma hijiex suġġetta għal kompetizzjoni bħal din, iżda ssir abbażi tat-titoli tagħhom, jiġifieri l-kwalifiki professjonali tagħhom. Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja ma tat ebda importanza lil differenza bħal din fis-selezzjoni, għall-inqas fir-rigward tar-rikonoxximent tal-esperjenza professjonali ta’ għalliema fi skola sekondarja ( 55 ).

102.

Biss, ma huwiex ta’ min jeskludi li l-metodu tas-selezzjoni tal-ħaddiema jiġġustifika differenzi fir-rigward ta’ kundizzjonijiet oħra ta’ xogħol, bħalma huma t-tip ta’ xogħol, ir-remunerazzjoni jew il-possibbiltajiet ta’ karriera li huwa joffri.

103.

Għaldaqstant, id-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizza dwar ir-rikonoxximent tal-esperjenza professjonali ta’ għalliema fi skola sekondarja, tikkonferma l-opinjoni tiegħi fis-sens li l-fattur kruċjali huwa jekk ħaddiema b’xogħol għal żmien determinat u ħaddiema permanenti jinsabux f’sitwazzjoni komparabbli wkoll u speċjalment fir-rigward tal-kundizzjoni ta’ xogħol inkwistjoni ( 56 ).

104.

Bħal fil-każ ġenerali tal-eżami ta’ diskriminazzjonijiet, għandha tiġi ddeterminata u evalwata n-natura komparabbli tas-sitwazzjonijiet, b’mod partikolari fid-dawl tas-suġġett u l-għan tal-att li jistabbilixxi d-distinzjoni inkwistjoni; barra minn hekk, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni wkoll il-prinċipji u l-għanijiet tal-qasam li taħtu jaqa’ dan l-att ( 57 ).

105.

Għaldaqstant, il-kriterji meta jiġu mqabbla d-diversi servizzi tal-persuna li timpjega li għalihom għandhom dritt il-ħaddiema b’xogħol għal żmien determinat, minn naħa, u ħaddiema permanenti, min-naħa l-oħra, bis-saħħa tal-kuntratt tax-xogħol jew bil-liġi, jinkludu neċessarjament ukoll is-sitwazzjoni fattwali u legali li fiha d-diversi servizzi tal-persuna li timpjega għandhom jintalbu ( 58 ).

106.

Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet, is-sitwazzjonijiet huma komparabbli f’dak li jirrigwarda t-tul tal-leave. Il-giudici di pace Taljani, abbażi tal-attività analoga li huma jwettqu, għandhom bżonn li jistrieħu u jgawdu l-ħin liberu tagħhom li huwa komparabbli għal dak tal-imħallfin professjonali.

107.

Lanqas ma hemm raġuni oġġettiva li tiġġustifika li wieħed joħloq żvantaġġ, f’dan ir-rigward, għall-giudici di pace Taljani meta mqabbla mal-imħallfin professjonali.

108.

Għall-kuntrarju, iż-żewġ gruppi ma humiex komparabbli fir-rigward tal-ammont ta’ ħlas matul il-perijodu ta’ leave, billi l-attività tagħhom hija rremunerata b’mod differenti. Filwaqt li l-imħallfin professjonali Taljani jirċievu salarju fiss, ir-remunerazzjoni tal-giudici di pace tikkonsisti f’ammont bażiku fix-xahar u ħlasijiet addizzjonali għall-ġranet ta’ seduti u għall-għeluq ta’ kawżi. Li kieku l-Qorti tal-Ġustizza kellha madankollu tikkunsidra li s-sitwazzjonijiet huma komparabbli, dawn id-differenzi fil-mod ta’ remunerazzjoni jkunu jikkostitwixxu mill-inqas raġuni oġġettiva għal differenza fit-trattament bejn il-giudici di pace Taljani u l-imħallfin professjonali fir-rigward tal-kumpens għal-leave imħallas.

109.

Għall-finijiet tal-kalkolu tal-kumpens għal-leave imħallas tal-giudici di pace Taljani, għalhekk, wieħed ma jistax juża s-salarju ta’ mħallef professjonali. Għall-kuntrarju, dan il-kumpens għandu jiġi kkalkolat abbażi tar-remunerazzjoni normali tal-giudici di pace barra mill-perijodi ta’ leave ( 59 ).

110.

Fil-każ li l-Qorti tal-Ġustizzja kellha tuża din il-kawża bħala opportunità sabiex teżamina wkoll il-kompatibbiltà tar-remunerazzjoni differenti tal-giudici di pace u tal-imħallfin professjonali mal-klawżola 4 tal-ftehim qafas fuq ix-xogħol għal żmien determinat, nixtieq nindika fil-qosor li, abbażi tal-informazzjoni disponibbli, jiena nikkunsidra li l-giudici di pace u l-imħallfin professjonali Taljani ma humiex komparabbli fir-rigward tar-remunerazzjoni.

111.

Fil-kuntest ta’ dan it-tqabbil, huma ta’ importanza kruċjali l-aċċess għal kariga ta’ mħallef u n-natura differenti tal-kawżi ttrattati. Minħabba l-prinċipju tar-reklutaġġ tal-aħjar kandidati, li huwa inerenti fil-proċedura formali ta’ selezzjoni li tinvolvi eżamijiet speċifiċi u minħabba l-prospetti ta’ karriera li dan jinvolvi, wieħed jista’ jiddeduċi li mħallfin professjonali, anki jekk il-kundizzjonijiet marbuta mat-taħriġ huma komparabbli, huma iktar ikkwalifikati mill-giudici di pace. Barra minn hekk, minkejja li huwa minnu li l-giudici di pace jittrattaw, fl-ewwel istanza, kawżi ta’ inqas importanza, filwaqt li l-imħallfin professjonali huma attivi fi qrati ta’ livell ogħla u jittrattaw kawżi ta’ importanza ikbar, iż-żewġ gruppi huma qajla komparabbli fir-rigward tar-remunerazzjoni; id-differenzi fil-qasam tar-remunerazzjoni huma, mill-inqas, iġġustifikati.

112.

B’hekk, tali giudice di pace li tkun inħatret biss għal perijodu ta’ żmien determinat hija komparabbli ma’ mħallfin professjonali Taljani, fir-rigward tat-tul tal-leave imħallas, b’tali mod li, skont il-klawżola 4 tal-ftehim qafas fuq ix-xogħol għal żmien determinat, hija tista’ titlob l-istess ammont ta’ leave bħall-imħallfin professjonali. Il-kumpens għal-leave imħallas għandu jiġi kkalkolat abbażi tar-remunerazzjoni normali tagħha matul il-perijodi li fihom tkun qed teżerċita l-funzjoni tagħha ta’ mħallef.

113.

Permezz tat-tielet domanda, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk huwiex kompatibbli mar-rekwiżiti li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni li d-dritt nazzjonali jipprovdi għar-responsabbiltà personali tal-imħallef ġudikanti għal aġir doluż jew nuqqas serju “fil-każ ta’ ksur manifest tal-liġi kif ukoll tad-dritt tal-Unjoni Ewropea”. Hija tifhem din il-leġiżlazzjoni fis-sens li r-responsabbiltà tibda meta hija tapplika d-dritt nazzjonali bi ksur tad-dritt tal-Unjoni, iżda wkoll meta tapplika dispożizzjonijiet ta’ livell ogħla tad-dritt tal-Unjoni u għalhekk ma tapplikax id-dritt nazzjonali.

114.

Mill-perspettiva tad-dritt tal-Unjoni, għandu jiġi kkonstatat f’dan ir-rigward li t-theddida ta’ sanzjoni għall-applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni u fl-istess ħin in-nuqqas ta’ applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet inkompatibbli tad-dritt nazzjonali, tmur kontra s-supremazija tad-dritt tal-Unjoni, il-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali stabbilit fl-Artikolu 4(3) TFUE u d-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva stabbilit fl-Artikolu 47 tal-Karta. Fl-istess ħin, huwa dubjuż jekk imħallef mhedded b’responsabbiltà fil-każ ta’ applikazzjoni prijoritarja tad-dritt tal-Unjoni, ikunx jista’ xorta waħda japplika dan id-dritt b’mod indipendenti.

115.

Għaldaqstant, leġiżlazzjoni dwar ir-responsabbiltà personali tal-imħallef għal aġir doluż jew nuqqas serju “fil-każ ta’ ksur manifest tal-liġi kif ukoll tad-dritt tal-Unjoni Ewropea” għandha tiġi interpretata fis-sens li l-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet ta’ livell ogħla tad-dritt tal-Unjoni ma tagħtix lok għar-responsabbiltà tal-imħallef. Barra minn hekk, din l-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet rilevanti hija dik li l-Italja ppreżentat quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja.

116.

Jekk din l-interpretazzjoni ma tkunx possibbli, il-leġiżlazzjoni ma tistax tiġi applikata. L-imħallef ikkonċernat ma jista’ fl-ebda każ jiġi mhedded b’sanzjoni għall-applikazzjoni korretta tad-dritt tal-Unjoni.

117.

Għaldaqstant nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi kif ġej: