Socruithe vótála i gComhairle Rialaithe BCE

ACHOIMRE AR:

Cinneadh 2003/223/CE ón gComhairle maidir le leasú ar Airteagal 10.2 de Reacht an Chórais Eorpaigh Banc Ceannais agus an Bhainc Cheannais Eorpaigh

CAD IS AIDHM LEIS AN GCINNEADH?

• Tugtar isteach leis córas uainíochta de chearta vótála i gComhairle Rialaithe an Bhainc Cheannais Eorpaigh (BCE), chun cinnteoireacht chothrom agus éifeachtúil a áirithiú, beag beann ar líon na mBallstát de chuid an Aontais Eorpaigh (AE) a bhfuil an euro mar airgeadra acu.
• Cuireann sé teorainn le líon na gceart vótála atá ag gobharnóirí ó bhainc cheannais náisiúnta (BCNanna) go 15 agus leagtar amach ann na rialacha maidir lena sannadh agus lena rothlú.

PRÍOMHPHOINTÍ

De réir Reacht an Chórais Eorpaigh Banc Ceannais, tá vóta amháin ag gach comhalta den Chomhairle Rialaithe. D’fhonn cumas na Comhairle Rialaithe maidir le cinnteoireacht éifeachtúil thráthúil a choinneáil agus Ballstáit nua ag dul isteach sa limistéar euro, d’aontaigh comhaltaí na Comhairle Rialaithe nár cheart go rachadh líon na ngobharnóirí ó ÚINanna a fheidhmíonn ceart vótála thar 15. Déanann an cinneadh an modh vótála a choigeartú dá réir.

An Chomhairle Rialaithe

• Tá an Chomhairle Rialaithe ar cheann de thrí chomhlacht cinnteoireachta BCE. Is iad an Bord Feidhmiúcháin agus an Chomhairle Ghinearálta an dá chomhlacht eile.
• Tá an Chomhairle Rialaithe ar an bpríomhchomhlacht cinnteoireachta. Is iad seo a leanas na príomhchúraimí atá air:
  • an beartas airgeadaíochta don limistéar euro a shainiú;
  • treoirlínte agus cinntí a ghlacadh chun an aidhm sin a bhaint amach; agus
  • cinntí ginearálta maoirseachta a ghlacadh.
• Tá an Chomhairle Rialaithe comhdhéanta de sheisear comhaltaí an Bhoird Feidhmiúcháin agus gobharnóirí BCN Bhallstáit an limistéir euro (20 faoi láthair). Dá bhrí sin, méadaíonn líon na ngobharnóirí gach uair a théann Ballstát nua isteach sa limistéar euro.

Uainíocht na gceart vótála ag grúpaí

• Tá líon iomlán na gceart vótála i gComhairle Rialaithe BCE teoranta do 21. Tá cearta vótála buana ag seisear comhaltaí an Bhoird Feidhmiúcháin. Tá na 15 cheart vótála eile ag na gobharnóirí eile, a rothlaíonn eatarthu gach mí.
• Leithdháiltear na gobharnóirí ar ghrúpaí a fhoirmítear i gcomhréir le rangú Ballstát an limistéir euro, bunaithe ar an méid seo a leanas:
  • a sciar den olltáirgeacht intíre chomhiomlán de réir margadhphraghsanna (OTI mp)* i mBallstáit an limistéir euro;
  • a sciar i gclár comhardaithe comhiomlán iomlán na n-institiúidí airgeadais airgeadaíochta* i mBallstáit an limistéir euro.
• Laistigh de gach grúpa, coinníonn na gobharnóirí a gcearta vótála ar feadh tréimhsí comhionanna ama. Ní féidir le gobharnóir sa chéad ghrúpa vótáil níos minice ná gobharnóir sa dara grúpa.
• Is é is aidhm do na critéir sin trédhearcacht agus oibiachtúlacht a áirithiú, trí ualú eacnamaíoch an Bhallstáit sa limistéar euro agus méid a earnála airgeadais a chur san áireamh.
• Foráiltear leis an gcinneadh go gcuirfear an córas uainíochta vótála chun feidhme in dhá chéim.

Céim a haon (an chéim reatha): leithdháileadh na gceart vótála nuair is mó líon na ngobharnóirí ná 15 ach nuair atá sé faoi bhun 22

• Amhail ón dáta ar mó líon na ngobharnóirí ná 15 agus go dtí go sroicheann sé 22, leithdháiltear na gobharnóirí ar dhá ghrúpa:
  • tá an chéad ghrúpa comhdhéanta de chúig ghobharnóir na BCN atá ar an leibhéal is airde bunaithe ar na critéir thuas (an Ghearmáin, an Fhrainc, an Iodáil, an Spáinn agus an Ísiltír faoi láthair);
  • Tá an dara grúpa comhdhéanta de na gobharnóirí eile go léir.
• Tá ceithre cheart vótála ag an gcúigear gobharnóirí sa chéad ghrúpa agus tá 11 ceart vótála ag na gobharnóirí eile sa dara grúpa.
• Bheadh feidhm ag céim a haon de ghnáth amhail ó mhí Eanáir 2009, nuair a chuaigh an tSlóvaic isteach sa limistéar euro mar an 16ú Ballstát. I mí na Nollag 2008, áfach, ghlac an Chomhairle Rialaithe cinneadh tús an chórais uainíochta a chur siar, ionas go seachnófaí an staid ina bhfuil minicíocht vótála 100% ag gobharnóirí laistigh d’aon ghrúpa.
• Ina ionad sin, tugadh isteach céim a haon den chóras uainíochta nua an 1 Eanáir 2015, nuair a chuaigh an Liotuáin isteach sa limistéar euro mar an 19ú Ballstát.

Céim a dó (céim amach anseo): leithdháileadh na gceart vótála nuair a shroicheann líon na ngobharnóirí 22

• Amhail ón dáta a sroicheann líon na ngobharnóirí 22, leithdháilfear na gobharnóirí ar thrí ghrúpa:
  • Beidh an chéad ghrúpa comhdhéanta de na cúig ghobharnóir atá ar an leibhéal is airde bunaithe ar na critéir thuas;
  • Beidh leath de líon iomlán na ngobharnóirí sa dara grúpa. Tá an grúpa seo comhdhéanta de ghobharnóirí BCN na mBallstát ag a bhfuil na poist ina dhiaidh sin sa rangú bunaithe ar na critéir thuas;
  • Beidh an tríú grúpa comhdhéanta de na gobharnóirí eile go léir.
• Sannfar ceithre cheart vótála don chéad ghrúpa, ocht gcinn go dtí an dara grúpa agus trí cinn don tríú grúpa.

Cur chun feidhme, coigeartuithe agus athruithe amach anseo

• Aon uair a thagann méadú ar líon na ngobharnóirí, déanfar comhdhéanamh na ngrúpaí a choigeartú amhail ón lá a rachaidh an gobharnóir/na gobharnóirí isteach sa Chomhairle Rialaithe. Aon uair a choigeartaítear an OTI mp comhiomlán (a éilítear gach 5 bliana), déanfar comhdhéanamh na ngrúpaí a choigeartú de réir aon athruithe agus beidh feidhm aige ón gcéad lá den bhliain ina dhiaidh sin.
• Is iad comhaltaí uile na Comhairle Rialaithe, ag gníomhú dóibh trí thromlach dhá thrian dá comhaltaí uile, le ceart vótála agus gan cheart vótála tráth an chinnidh, a ghlacfaidh aon chinneadh is gá chun sonraí oibríochtúla an chórais uainíochta a chur chun feidhme.

  In 2009, ghlac an Chomhairle Rialaithe Cinneadh 2009/328/EC maidir leis an méid seo a leanas:

  • an ráta uainíochta;
  • an tréimhse rothlaithe;
  • ord na ngobharnóirí laistigh de ghrúpaí; agus
  • an t-aistriú ón gcóras ó dhá ghrúpa go trí ghrúpa.

CÚLRA

De réir shocruithe institiúideacha reatha BCE, glacann an Chomhairle Rialaithe formhór na gcinntí ar bhonn comhthoiliúil.

Cuirtear san áireamh san uainíocht vótála roinnt bunphrionsabal, amhail “ball amháin, vóta amháin” do na gobharnóirí a fheidhmíonn ceart vótála, rannpháirtíocht i gcruinnithe na Comhairle Rialaithe i gcáil phearsanta agus neamhspleách, ionadaíochas, coigeartú uathoibríoch ar an gcóras uainíochta agus trédhearcacht.

Feidhmítear vótaí go pearsanta nó, mar eisceacht, trí theileachomhdháil. Chun go bhféadfaidh an Chomhairle Rialaithe vótáil, tá córam de dhá thrian de na comhaltaí a bhfuil ceart vótála acu. Gníomhaíonn an Chomhairle Rialaithe trí thromlach simplí agus i gcás comhionannas vótaí, tá an vóta réitigh ag an Uachtarán.

Faoi láthair, tá 20 Ballstát tagtha isteach sa limistéar euro. Ba í an Chróit an Ballstát is déanaí a chomhlíon na critéir agus tháinig sí isteach an 1 Eanáir 2023.

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Cinneadh 2003/223/EC ón gComhairle, ag teacht le chéile di i dtionól na gCeannairí Stáit nó Rialtais an 21 Márta 2003 maidir le leasú ar Airteagal 10.2 de Reacht an Chórais Eorpaigh Banc Ceannais agus an Bhainc Cheannais Eorpaigh (OJ L 83, 1.4.2003, lgh. 66–68).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh 2004/257/EC ón mBanc Ceannais Eorpach an 19 Feabhra 2004 lena nglactar Rialacha Nós Imeachta an Bhainc Cheannais Eorpaigh (BCE/2004/2) (IO L 80, 18.3.2004, lgh. 33–41).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Chinneadh 2004/257/CE a chorprú sa téacs bunaidh. Níl ach luach doiciméadach ag an leagan comhdhlúite.

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar an Aontas Eorpach — Prótacal (Uimh 4) maidir le Reacht an Chórais Eorpaigh Banc Ceannais agus an Bhainc Cheannais Eorpaigh (IO C 202, 7.6.2016, lgh. 230–250).

Cinneadh 2009/5/EC ón mBanc Ceannais Eorpach an 18 Nollaig 2008 chun tús an chórais uainíochta i gComhairle Rialaithe an Bhainc Cheannais Eorpaigh a chur siar (BCE/2008/29) (IO L 3, 7.1.2009, lgh. 4–5).

Nuashonraithe 13.03.2023