Program na rzecz jednolitego rynku

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) 2021/690 ustanawiające program na rzecz rynku wewnętrznego, konkurencyjności przedsiębiorstw, w tym małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), dziedziny roślin, zwierząt, żywności i paszy, oraz statystyk europejskich (Program na rzecz jednolitego rynku)

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Ustanawia ono cele, budżet, system zarządzania i zasady finansowania związane z pierwszym zintegrowanym programem na rzecz jednolitego rynku wewnętrznego. Program ten łączy działania finansowane wcześniej w ramach 6 osobnych programów. Będzie on realizowany w latach 2021–2027.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Celami ogólnymi programu są:

• poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego, a w szczególności ochrona i wzmocnienie pozycji obywateli, konsumentów i przedsiębiorstw, w szczególności MŚP, poprzez:
  • egzekwowanie prawa Unii, ułatwienie dostępu do rynku i ustalanie norm,
  • promowanie zdrowia ludzi, zwierząt i roślin oraz dobrostanu zwierząt,
  • poszanowanie zasad zrównoważonego rozwoju i zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów,
  • wzmacnianie współpracy między organami krajowymi, Komisją Europejską i zdecentralizowanymi agencjami UE;
• opracowywanie, tworzenie i rozpowszechnianie wysokiej jakości, porównywalnych, terminowych i wiarygodnych statystyk europejskich, by:
  • przygotować podstawę pod opracowywanie, monitorowanie i ewaluację polityk UE,
  • ułatwiać obywatelom, podmiotom kształtującym politykę, organom, przedsiębiorstwom, przedstawicielom środowiska akademickiego oraz mediom podejmowanie świadomych decyzji,
  • wspierać aktywne uczestnictwo powyższych grup w procesie demokratycznym.

Cele ogólne osiągane będą poprzez realizację następujących celów szczegółowych:

• zwiększenie skuteczności rynku wewnętrznego, w szczególności na drodze transformacji cyfrowej, zapobieganie powstawaniu bezprawnych przeszkód (452 mln EUR na okres 7 lat) oraz ich usuwanie, a także zapewnienie, że do sprzedaży wprowadzane są jedynie produkty, które są bezpieczne i zgodne z wymogami (106 mln EUR);
• wzmacnianie konkurencyjności i zrównoważoności MŚP, w tym różne formy wsparcia, promowanie nowych możliwości biznesowych oraz rozwijanie przemysłowych łańcuchów wartości (1 mld EUR);
• zapewnienie skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego w oparciu o wysokiej jakości standardy europejskie i międzynarodowe (221 mln EUR);
• promowanie interesów konsumentów oraz wysokiego poziomu ochrony konsumentów i bezpieczeństwa produktów, w tym usług finansowych (200 mln EUR);
• przyczynianie się do wysokiego poziomu zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, zwierząt i roślin w całym łańcuchu żywnościowym, w tym eliminowanie chorób zwierząt i agrofagów roślin, walka z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz rozwój zrównoważonej produkcji i konsumpcji żywności (1,7 mld EUR);
• opracowywanie, tworzenie, rozpowszechnianie i przekazywanie wysokiej jakości statystyk europejskich (552 mln EUR).

Kwota środków w 7-letnim budżecie przeznaczonym na realizację programu wynosi 4 208 041 000 EUR (w cenach bieżących). Maksymalnie 5 % kwoty budżetu można przeznaczyć na wsparcie techniczne i administracyjne, na przykład na działania przygotowawcze, monitorowanie, kontrolę, audyt, ewaluację i wykorzystanie sieci informatycznych.

Państwa trzecie mogą pod pewnymi warunkami uczestniczyć w programie. Wśród tych warunków można wymienić przyznanie Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) uprawnienia do prowadzenia dochodzeń, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ochrony interesów finansowych UE.

W art. 8 oraz załącznikach I (rośliny, zwierzęta, żywność i pasza) i II (statystyki europejskie) wskazano wiele kwalifikujących się do finansowania działań służących realizacji ogólnych i szczegółowych celów programu.

Podmioty prawne* kwalifikują się do finansowania, jeśli:

• mają siedzibę w państwie członkowskim UE lub w powiązanym z nim kraju lub terytorium zamorskim, lub w państwie trzecim stowarzyszonym z programem;
• utworzono je na mocy prawa UE lub stanowią organizację międzynarodową;
• mają siedzibę w państwie trzecim, które nie jest stowarzyszone z programem, ale prowadzona przez nie działalność wchodzi w zakres celów programu.

W art. 10 wskazano podmioty, które mogą otrzymać dotację bez zaproszenia do składania wniosków. Grupa ta obejmuje podmioty od krajowych organów nadzoru rynku po Europejską Grupę Doradczą ds. Sprawozdawczości Finansowej oraz Europejską Organizację Konsumentów (Bureau Européen des Unions de Consommateurs).

Zasady współfinansowania stanowią, że:

• w pewnych okolicznościach ze środków programu można pokryć do 100 % kosztów kwalifikowalnych, a w pozostałych przypadkach zakres finansowania mieści się w granicach od 50 % do 95 %;
• działanie może być finansowane z programu na rzecz jednolitego rynku oraz innych funduszy unijnych, pod warunkiem że wkłady te nie pokrywają tych samych kosztów.

Komisja:

• ustanawia programy prac do 30 kwietnia roku poprzedzającego ich realizację;
• monitoruje i raportuje postępy w realizacji celów szczegółowych programu, opierając się na wskaźnikach określonych w załączniku IV;
• przygotowuje roczne sprawozdanie na temat działalności Fundacji Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej i przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu i Radzie;
• przeprowadza śródokresową ewaluację programu nie później niż 4 lata po jego rozpoczęciu, a także ewaluację końcową w chwili jego zakończenia;
• przedstawia obie ewaluacje Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów oraz podaje je do wiadomości publicznej;
• konsultuje się z Komitetem ds. Europejskiego Systemu Statystycznego i Europejskim Komitetem Doradczym ds. Statystyki podczas przygotowywania tych ewaluacji;
• prowadzi działania informacyjne i komunikacyjne w sposób przyjazny dla użytkownika, by podnosić wśród obywateli, przedsiębiorstw i organów administracji publicznej świadomość na temat zasobów finansowych dostępnych w ramach programu;
• może przyjmować różne akty wykonawcze i delegowane.

Dokument uchyla rozporządzenia (UE) nr 99/2013, (UE) nr 1287/2013, (UE) nr 254/2014 i (UE) nr 652/2014 ze skutkiem od 31 grudnia 2020 r.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ono zastosowanie od 1 stycznia 2021 r.

KONTEKST

Jednolity rynek jest podstawą gospodarki UE. Przyczynia się do wzrostu gospodarczego, konkurencyjności i zatrudnienia, a konsumentom zapewnia większy wybór i niższe ceny.

Celem programu jest umożliwienie obywatelom, konsumentom, przedsiębiorstwom i organom publicznym w całej UE pełnego wykorzystania dostępnych możliwości.

Więcej informacji:

• Program na rzecz jednolitego rynku (Komisja Europejska)
• Pierwszy w historii program finansowy wspierający jednolity rynek jest gotowy do uruchomienia – komunikat prasowy (Komisja Europejska)
• Jednolity rynek w latach 2021–2027 – zestawienie informacji (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/690 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające program na rzecz rynku wewnętrznego, konkurencyjności przedsiębiorstw, w tym małych i średnich przedsiębiorstw, dziedziny roślin, zwierząt, żywności i paszy, oraz statystyk europejskich (Program na rzecz jednolitego rynku) oraz uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 99/2013, (UE) nr 1287/2013, (UE) nr 254/2014 i (UE) nr 652/2014 (Dz.U. L 153 z 3.5.2021, s. 1–47)

Ostatnia aktualizacja: 22.07.2021