Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej

Decyzja 88/540/EWG w sprawie zawarcia Konwencji wiedeńskiej o ochronie warstwy ozonowej oraz Protokołu montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową

JAKIE SĄ CELE KONWENCJI I DECYZJI?

• W Konwencji wiedeńskiej o ochronie warstwy ozonowej przewidziano zasady mające na celu ochronę warstwy ozonowej*. Konwencję zawarto w następstwie wystosowywanych przez naukowców ostrzeżeń, że jej zubażanie stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska.
• Jest ona konwencją ramową, która służy głównie popieraniu współpracy międzynarodowej w drodze wymiany informacji na temat wpływu działalności człowieka na warstwę ozonową. Nie zobowiązuje ona stron* do podejmowania żadnych szczególnych środków. Przewidziano je dopiero później, na mocy protokołu montrealskiego do konwencji wiedeńskiej.
• Konwencja wiedeńska, która weszła w życie w 1988 r., była pierwszą konwencją w historii podpisaną przez wszystkie zainteresowane państwa. Została ona powszechnie ratyfikowana w 2009 r.
• W decyzji 88/540/EWG zatwierdzono w imieniu UE Konwencję wiedeńską o ochronie warstwy ozonowej oraz Protokół montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

W ramach obowiązków ogólnych strony podejmują właściwe środki w celu ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed niepożądanymi skutkami wynikającymi lub mogącymi wyniknąć z działalności człowieka, zmieniającej lub mogącej zmienić warstwę ozonową. W szczególności, uwzględniając odpowiednie aspekty naukowe i techniczne, strony:

• przyjmują stosowne środki ustawodawcze lub administracyjne;
• współpracują
  • w drodze systematycznych obserwacji, badań i wymiany informacji, w celu lepszego zrozumienia problemu
  • w formułowaniu środków, procedur i norm oraz harmonizowaniu właściwych kierunków polityki
  • z właściwymi instytucjami międzynarodowymi w celu skutecznego wdrożenia konwencji oraz protokołów do niej.

Badania i oceny naukowe dotyczące warstwy ozonowej, które są prowadzone przez strony, czy to bezpośrednio, czy też w ramach instytucji międzynarodowych, mają za przedmiot następujące kwestie:

• procesy fizyczne i chemiczne;
• skutki dla zdrowia ludzkiego i inne skutki biologiczne, zwłaszcza zmiany w ultrafioletowym promieniowaniu słonecznym;
• skutki klimatyczne;
• substancje, zastosowania praktyczne, procesy i działania, a także ich skumulowane skutki;
• skutki wynikające ze zmian w warstwie ozonowej;
• substancje i technologie alternatywne;
• powiązane problemy społeczno-gospodarcze;
• bardziej szczegółowe zagadnienia, takie jak fizyko-chemiczne badania atmosfery i konkretne substancje chemiczne, opisano w załącznikach.

Ponadto strony:

• ułatwiają i popierają wymianę informacji naukowych, technicznych, społeczno-gospodarczych, handlowych i prawnych, które dotyczą konwencji (szczegółowe postanowienia na temat tej kwestii znajdują się w załączniku II);
• współpracują, biorąc pod uwagę potrzeby krajów rozwijających się, w popieraniu rozwoju oraz transferu technologii przez
  • ułatwianie partnerom pozyskiwania technologii alternatywnych
  • przekazywanie niezbędnych informacji, także w formie podręczników i instrukcji
  • dostarczanie wyposażenia i infrastruktury do badań
  • szkolenie personelu naukowego i technicznego;
• przekazują organowi decyzyjnemu (Konferencji Stron) informacje o przyjętych przez siebie środkach służących wdrożeniu konwencji.

Konferencja Stron (wszystkie państwa sygnatariusze są reprezentowane na Konferencji Stron i mają prawo głosu podczas jej posiedzeń):

• monitoruje wdrażanie konwencji;
• dokonuje przeglądu informacji naukowych;
• wspiera harmonizację właściwych polityk, strategii i środków;
• przyjmuje programy badań, współpracy naukowej i technologicznej, wymiany informacji oraz przekazywania technologii i wiedzy;
• rozpatruje i przyjmuje zmiany do konwencji i wszelkich protokołów dodatkowych;
• w razie potrzeby korzysta ze specjalistycznej wiedzy takich instytucji jak Światowa Organizacja Meteorologiczna czy Światowa Organizacja Zdrowia;
• dąży do rozstrzygania sporów dotyczących wykładni lub stosowania konwencji w drodze rokowań lub pośrednictwa strony trzeciej. Jeżeli strony nie mogą dojść w ten sposób do porozumienia, spór może zostać przekazany do komisji pojednawczej lub do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości;
• jest wspierana przez sekretariat.

W dowolnym terminie po upływie czterech lat od wejścia w życie konwencji strona może poinformować o zamiarze wystąpienia z konwencji. Wystąpienie staje się skuteczne po upływie jednego roku.

OD KIEDY KONWENCJA I DECYZJA MAJĄ ZASTOSOWANIE?

• Konwencja weszła w życie w dniu 22 września 1988 r.
• Decyzja ma zastosowanie od dnia 25 października 1988 r.

KONTEKST

• Konwencja wiedeńska została sporządzona w dniu 22 marca 1985 r. i weszła w życie w dniu 22 września 1988 r. Od tego czasu, dzięki wysiłkom społeczności międzynarodowej, udało się o 98% zmniejszyć globalne zużycie substancji zubażających warstwę ozonową. Niemniej jednak nie oczekuje się pełnej regeneracji warstwy ozonowej przed drugą połową tego stulecia.
• UE wdraża konwencję i protokół montrealski, przyjmując przepisy dotyczące substancji zubażających warstwę ozonową i fluorowanych gazów cieplarnianych. Są to jedne z najbardziej restrykcyjnych i postępowych regulacji na świecie.
• Rozporządzenie UE w sprawie ozonu (rozporządzenie (WE) nr 1005/2009 w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową) w znacznym stopniu wychodzi ponad wymagania ustanowione protokołem montrealskim. Przykładowo:
  • przewiduje krótsze terminy ograniczenia emisji;
  • obejmuje swoim zakresem więcej substancji; oraz
  • reguluje kwestię substancji zawartych w produktach i urządzeniach (a nie tylko kwestię substancji luzem).
• W rozporządzeniu UE w sprawie gazów F (rozporządzeniu (UE) nr 517/2014 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych) przewidziano, obowiązujący już od 2015 r., o wiele ambitniejszy cel w zakresie ograniczenia przez UE emisji gazów cieplarnianych. Zakresem tego rozporządzenia objęte są gazy cieplarniane zawarte w produktach i urządzeniach (w protokole montrealskim uregulowano jedynie kwestię gazów luzem).
• Więcej informacji:
  • Ochrona warstwy ozonowej (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNE DOKUMENTY

Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej (Dz.U. L 297 z 31.10.1988, s. 10–20)

Decyzja Rady 88/540/EWG z dnia 14 października 1988 r. dotycząca zawarcia Konwencji wiedeńskiej o ochronie warstwy ozonowej oraz Protokołu montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (Dz.U. L 297 z 31.10.1988, s. 8–9)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1005/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (Dz.U. L 286 z 31.10.2009, s. 1–30)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 1005/2009 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Protokół montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową – Deklaracja Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (Dz.U. L 297 z 31.10.1988, s. 21–28)

Decyzja Rady 82/795/EWG z dnia 15 listopada 1982 r. w sprawie konsolidacji środków zapobiegawczych dotyczących chlorofluorowęglowodorów w środowisku naturalnym (Dz.U. L 329 z 25.11.1982, s. 29–30)

Decyzja Rady 80/372/EWG z dnia 26 marca 1980 r. dotycząca chlorofluorowęglowodorów w środowisku naturalnym (Dz.U. L 90 z 3.4.1980, s. 45)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 842/2006 (Dz.U. L 150 z 20.5.2014, s. 195–230)

Ostatnia aktualizacja: 12.12.2019