Zarządzanie unią energetyczną

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) 2018/1999 w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

• Celem rozporządzenia jest zapewnienie, aby założona przez Unię Europejską (UE) strategia na rzecz unii energetycznej została wdrożona w sposób skoordynowany i spójny we wszystkich pięciu wymiarach, które obejmuje.
• Ma na celu wdrożenie strategii i działań służących realizacji założeń i celów unii energetycznej w ramach długoterminowych zobowiązań Unii Europejskiej w zakresie emisji gazów cieplarnianych wynikających z porozumienia paryskiego oraz unijnych celów w zakresie energii i klimatu na lata 2021-2030.
• Celem mechanizmu zarządzania jest znaczące zmniejszenie złożoności i skomplikowania procedur administracyjnych w państwach członkowskich UE.
• W szerszym ujęciu rozporządzenie ma także zagwarantować, że UE osiągnie swoje cele, w szczególności cele ram polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 roku oraz porozumienia paryskiego w sprawie zmian klimatu.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Strategia na rzecz unii energetycznej obejmuje pięć wymiarów:

• obniżenie emisyjności,
• efektywność energetyczna,
• bezpieczeństwo energetyczne,
• wewnętrzny rynek energii,
• badania naukowe, innowacje i konkurencyjność.

Rozporządzenie ma kilka kluczowych założeń.

• Nakłada na państwa członkowskie wymóg:
  • opracowania zintegrowanych krajowych planów w zakresie energii i klimatu na lata 2021-2030 do dnia 31 grudnia 2019 roku, następnie do dnia 1 stycznia 2029 roku, oraz co 10 lat po tej dacie; ponadto do zobowiązuje do ich uaktualnienia do dnia 30 czerwca 2024 roku, a następnie do dnia 1 stycznia 2034 roku, oraz co 10 lat po tej dacie;
  • opracowania i przedstawienia Komisji Europejskiej długoterminowych strategii niskoemisyjnych w perspektywie 30-letniej dla osiągnięcia szerzej rozumianych celów zrównoważonego rozwoju oraz długoterminowych celów określonych w porozumieniu paryskim;
  • przygotowywania od 15 marca 2023 r., co dwa lata, sprawozdań dotyczących postępów w realizacji planów obejmujących wszystkie pięć wymiarów unii energetycznej.
• Uruchamia powtarzalny proces konsultacyjny pomiędzy Komisją Europejską a państwami członkowskimi, a także współpracę regionalną pomiędzy państwami członkowskimi, szczególnie przed finalizacją planów, a następnie co 10 lat na kolejne 10-letnie okresy.
• Nakłada na Komisję obowiązek monitorowania i oceny postępów państw członkowskich w realizacji celów, zadań i zobowiązań określonych w ich planach krajowych oraz przedstawiania propozycji środków i egzekwowania swoich uprawnień na szczeblu UE w celu zapewnienia wspólnego osiągnięcia tych celów i zadań.
• Nakłada wymóg ustanowienia krajowych i unijnych systemów wykazów gazów cieplarnianych, polityk, środków oraz prognoz.
• Ustanawia wiążący cel UE zakładający ograniczenie unijnych emisji netto gazów cieplarnianych do 2030 r. o co najmniej 55 % (w porównaniu z poziomami z 1990 r.) oraz przewiduje określenie celu klimatycznego na 2040 r. w ciągu sześciu miesięcy od pierwszego globalnego przeglądu przeprowadzonego w ramach porozumienia paryskiego, który zdaniem Komisji należy ustalić na poziomie 90 %.
• Wspomniano w nim nie tylko o zobowiązaniach państw członkowskich, ale także o ich krajowych celach wynikających z rozporządzenia (UE) 2018/841 w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa do ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 (znanego jako rozporządzenie LULUCF).
• Zgodnie z założeniami, w 2025 roku Komisja przeprowadzi kompleksowy przegląd krajowych rejestrów przekazanych przez państwa członkowskie w celu określenia rocznych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych netto państw członkowskich oraz określenia rocznych przydziałów emisji państw członkowskich zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/842, które określa wiążące roczne cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych.
• Założenia te są zgodne z celami określonymi w zmienionej dyrektywie w sprawie energii odnawialnej (Dyrektywa (UE) 2018/2001 – zob. streszczenie), która ma na celu zwiększenie udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii w Unii Europejskiej do poziomu 42,5 % do 2030 roku, przy czym dodatkowo przewidziano zwiększenie jej udziału o 2,5 %, aby umożliwić osiągnięcie celu 45 %. Każde państwo członkowskie jest zobowiązane do wniesienia wkładu w realizację tego wspólnego celu.
• Są także zgodne z celami określonymi w zmienionej dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej (Dyrektywa (UE) 2023/1791 – zob. streszczenie), która ustanawia wiążący cel unijny w zakresie efektywności energetycznej, aby zapewnić zmniejszenie zużycia energii o co najmniej 11,7 % do 2030 roku w porównaniu z prognozami wynikającymi ze scenariusza referencyjnego dla UE z 2020 roku.

Akty delegowane

• Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych w celu dostosowania wzoru krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu do zmian w polityce energetyczno-klimatycznej UE bezpośrednio i ściśle związanych z wkładami UE wynikającymi z Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i z porozumienia paryskiego.
• Może też przyjmować akty delegowane w celu uwzględnienia zmian we współczynnikach globalnego ocieplenia i wytycznych uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym dotyczących wykazów, w celu określenia istotnych wymogów dotyczących unijnego systemu wykazów oraz w celu utworzenia rejestrów.
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2020/1044 uzupełnia rozporządzenie (UE) 2018/1999 w odniesieniu do wartości współczynników globalnego ocieplenia oraz wytycznych dotyczących wykazów gazów cieplarnianych, a także w odniesieniu do unijnego systemu wykazów:
  • uchyla rozporządzenie delegowane (UE) nr 666/2014 ze skutkiem od 1 stycznia 2021 r.;
  • ma zastosowanie do sprawozdań składanych przez państwa członkowskie od 2021 r.;
  • Państwa członkowskie i Komisja będą stosować współczynniki globalnego ocieplenia wymienione w załączniku I w celu określania i przekazywania danych dotyczących wykazów gazów cieplarnianych.

Akty wykonawcze

Komisja przyjęła trzy akty wykonawcze:

• rozporządzenie wykonawcze (UE) 2020/1208 w sprawie struktury, formatu, procedur przekazywania i przeglądu informacji zgłaszanych przez państwa członkowskie zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/1999;
• Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2020/1294 w sprawie unijnego mechanizmu finansowania energii ze źródeł odnawialnych; a także
• rozporządzenie wykonawcze (UE) 2022/2299 w sprawie struktury, formatu, szczegółów technicznych i procedury dotyczących zintegrowanych krajowych sprawozdań z postępów w dziedzinie energii i klimatu.

Uchylenie

Rozporządzenie uchyla rozporządzenie (UE) nr 525/2013 w sprawie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ono zastosowanie od 24 grudnia 2018 roku.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Unia energetyczna (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (EU) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 1–77).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) 2018/1999 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2020/1044 z dnia 8 maja 2020 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 w odniesieniu do wartości współczynników globalnego ocieplenia oraz wytycznych dotyczących wykazów, a także w odniesieniu do unijnego systemu wykazów, oraz uchylające rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 666/2014 (Dz.U. L 230 z 17.7.2020, s. 1–6).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/1208 z dnia 7 sierpnia 2020 r. w sprawie struktury, formatu, procedur przekazywania i przeglądu informacji zgłaszanych przez państwa członkowskie zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 oraz uchylenia rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 749/2014 (Dz.U. L 278 z 26.8.2020, s. 1–132).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2022/2299 z dnia 15 listopada 2022 r. ustanawiające zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 w odniesieniu do struktury, formatu, szczegółów technicznych i procedury dotyczących zintegrowanych krajowych sprawozdań z postępów w dziedzinie energii i klimatu (Dz.U. L 306 z 25.11.2022, s. 1–98).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem do ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 i zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 oraz decyzję nr 529/2013/UE (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 1–25).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie od 2021 r. do 2030 r. przyczyniających się do działań na rzecz klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 26–42).

Zob. tekst skonsolidowany.

Decyzja Rady (UE) 2016/1841 z dnia 5 października 2016 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, porozumienia paryskiego przyjętego na mocy Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 1–3).

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Ramy polityczne na okres 2020–2030 dotyczące klimatu i energii (COM(2014) 15 final/2 z 28.1.2014).

Ostatnia aktualizacja: 27.05.2024