Umowa między UE a Szwajcarią w sprawie systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (ETS)

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Umowa między UE a Konfederacją Szwajcarską w sprawie powiązania ich systemów handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

Decyzja (UE) 2017/2240 w sprawie podpisania i tymczasowego stosowania umowy między UE a Konfederacją Szwajcarską w sprawie powiązania ich systemów handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

Decyzja (UE) 2018/219 w sprawie zawarcia umowy między UE a Konfederacją Szwajcarską w sprawie powiązania ich systemów handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

JAKIE SĄ CELE UMOWY?

• Umowa ma na celu powiązanie systemu handlu uprawnieniami do emisji UE (EU ETS) z systemem handlu uprawnieniami do emisji Szwajcarii (CHETS). UE uznaje swój system handlu uprawnieniami do emisji (ETS) za narzędzie polityki, które pozwala w sposób opłacalny kosztowo zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych. Powiązanie systemów handlu uprawnieniami do emisji w celu umożliwienia handlu uprawnieniami do emisji między systemami pomoże w budowie solidnego międzynarodowego rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla, a także jeszcze bardziej wzmocni wysiłki na rzecz zmniejszenia emisji czynione przez strony, które powiązały swoje systemy, co ułatwi również osiągnięcie celów porozumienia paryskiego w sprawie zmian klimatu.
• Powiązanie obu systemów zacznie w pełni funkcjonować dopiero wraz z wprowadzeniem w życie przez Szwajcarię do jej prawa krajowego wszystkich wymaganych przepisów, w szczególności dotyczących rozszerzenia jej ETS na lotnictwo. Zgodnie z postanowieniami umowy ustanowiony na jej podstawie Wspólny Komitet (WK) zaczął jednak funkcjonować już od chwili podpisania umowy (listopad 2017 r.). Pozwala to zapewnić między stronami koordynację, w tym w odniesieniu do wejścia w życie odpowiednich zmian w przepisach szwajcarskich.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Pułapy i handel: jak działa EU ETS

• Ustanowiony dyrektywą 2003/87/WE EU ETS funkcjonuje w oparciu o zasadę „pułapów i handlu”. Pułap ustalany jest dla całkowitej ilości danych gazów cieplarnianych, jaka może zostać wyemitowana przez elektrownie i inne zakłady przemysłowe objęte systemem. Pułap jest z czasem zmniejszany w celu redukcji całkowitej ilości emisji.
• EU ETS ma zastosowanie nie tylko do instalacji stacjonarnych, ale także do wszystkich lotów pomiędzy portami lotniczymi w UE i Europejskim Obszarze Gospodarczym.
• W ramach limitu przedsiębiorstwa otrzymują lub kupują uprawnienia do emisji*, którymi mogą następnie między sobą handlować w zależności od potrzeb. Do 2021 r. mogą one także wykorzystywać w celu zapewnienia zgodności z systemem ograniczone ilości międzynarodowych jednostek emisji z tytułu realizowanych na całym świecie projektów służących ograniczaniu emisji. Ograniczenie całkowitej liczby uprawnień gwarantuje, że mają one pewną wartość.
• Każdego roku przedsiębiorstwo musi umorzyć taką liczbę uprawnień, która wystarcza na pokrycie jego całkowitych emisji. W przeciwnym wypadku nakładane są wysokie grzywny. Jeżeli przedsiębiorstwo zmniejsza swoje emisje, może zatrzymać dodatkowe uprawnienia w celu pokrycia swoich potrzeb w przyszłości albo sprzedać je innemu przedsiębiorstwu, któremu tych uprawnień zabrakło.
• Handel przyczynia się do elastyczności, dzięki czemu emisje są obniżane tam, gdzie najmniej to kosztuje. Promuje on ponadto inwestycje w czyste technologie niskoemisyjne.

Umowa UE-Szwajcaria

• W umowie określono najważniejsze cele i zasady, a także strukturę instytucjonalną służącą powiązaniu systemów handlu uprawnieniami do emisji UE i Szwajcarii.
• Po rozpoczęciu funkcjonowania powiązania pomiędzy EU ETS i CHETS uprawnienia do emisji pochodzące z jednego systemu będzie można wykorzystać na potrzeby dostosowania się do wymogów drugiego systemu.

Kryteria podstawowe

• W celu zapewnienia zgodności obu systemów należy spełnić pewne kryteria podstawowe opisane w załączniku do umowy. W dużym stopniu odzwierciedlają one przepisy zawarte w aktach prawnych dotyczących EU ETS lub w aktach wykonawczych w tym zakresie. W ramach każdego systemu można przyjąć zasady surowsze niż kryteria podstawowe.
• W umowie przewidziano możliwość wprowadzania w przyszłości zmian w przepisach dotyczących powiązanych systemów bez konieczności istotnej renegocjacji umowy, o ile tylko systemy w dalszym ciągu spełniają kryteria podstawowe.

Wymiana informacji i koordynacja

W umowie przewidziano proces wymiany informacji i koordynacji w mających znaczenie dziedzinach. Ma to na celu zapewnienie prawidłowego wdrożenia umowy oraz stałej integralności powiązanych systemów. W ramach tego procesu strony mogą informować się nawzajem o stosownych zmianach przepisów.

Lotnictwo

• W umowie wyjaśniono, że Szwajcaria wprowadzi w ramach CHETS przepisy odzwierciedlające przepisy EU ETS w dziedzinie lotnictwa, co stanowi warunek faktycznego powiązania obu systemów handlu uprawnieniami do emisji.
• Operatorzy statków powietrznych będą administrowani przez państwo EOG lub Szwajcarię zgodnie z podejściem zakładającym wykorzystanie „punktu kompleksowej obsługi”. Oznacza to, że odpowiedzialność za wdrożenie obu systemów będzie spoczywać na jednym organie. W ten sposób operatorzy będą w ramach powiązanego systemu kontaktować się wyłącznie z jednym podmiotem.
• W umowie uwzględniono szczególną sytuację dwunarodowego portu lotniczego w Bazylei. Pozwala to uniknąć przypadku podwójnego liczenia w razie gdyby Szwajcaria zawarła umowę dwustronną dotyczącą administrowania lotami wykonywanymi w relacji z portem lotniczym w Bazylei.

Wspólny Komitet

Na mocy umowy ustanawia się WK, który jest jej głównym organem zarządzającym. WK:

• składa się z przedstawicieli obu stron i jest odpowiedzialny za zarządzanie umową oraz jej prawidłowe wykonywanie;
• odgrywa kluczową rolę w procesie wymiany informacji i koordynacji, a także w ramach oceny, czy strony w dalszym ciągu spełniają kryteria podstawowe;
• może proponować wprowadzenie zmian w postanowieniach umowy oraz wprowadzać zmiany w załącznikach;
• działa od dnia podpisania umowy na warunkach określonych porozumieniem w sprawie tymczasowego stosowania niektórych artykułów.

Mechanizm rozstrzygania sporów

Każda ze stron może przekazać spory w kwestii interpretacji lub stosowania umowy do WK w celu ich rozwiązania. Jeżeli WK nie udaje się rozstrzygnąć sporu w terminie sześciu miesięcy, na wniosek którejkolwiek ze stron spór można przekazać do Stałego Trybunału Rozjemczego.

Wymogi techniczne

Umowa zawiera nie tylko postanowienia dotyczące zasad, celów i struktury instytucjonalnej, ale także postanowienia techniczne regulujące prowadzenie rejestrów, rozliczanie, sprzedaż na aukcji, dane szczególnie chronione oraz bezpieczeństwo.

DATA WEJŚCIA W ŻYCIE

Umowa weszła w życie w dniu 1 stycznia 2020 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• UE i Szwajcaria podpisują umowę w sprawie powiązania systemów handlu uprawnieniami do emisji (Komisja Europejska)
• Zgoda na umowę UE-Szwajcaria wiążącą ich systemy handlu uprawnieniami do emisji (Rada UE)
• System handlu uprawnieniami do emisji UE (EU ETS) (EUR-Lex).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNE DOKUMENTY

Umowa między Unią Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie powiązania ich systemów handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. L 322 z 7.12.2017, s. 3–26)

Decyzja Rady (UE) 2017/2240 z dnia 10 listopada 2017 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii, i tymczasowego stosowania Umowy między Unią Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie powiązania ich systemów handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. L 322 z 7.12.2017, s. 1–2)

Decyzja Rady (UE) 2018/219 z dnia 23 stycznia 2018 r. w sprawie zawarcia Umowy między Unią Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie powiązania ich systemów handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. L 43 z 16.2.2018, s. 1–2)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Nota dotycząca wejścia w życie Umowy między Unią Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie powiązania ich systemów handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. L 330 z 20.12.2019, s. 1)

Decyzja Rady (UE) 2018/1279 z dnia 18 września 2018 r. w sprawie stanowiska, jakie ma być zajęte w imieniu Unii Europejskiej w ramach Wspólnego Komitetu ustanowionego Umową między Unią Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie powiązania ich systemów handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do przyjęcia jego regulaminu wewnętrznego (Dz.U. L 239 z 24.9.2018, s. 8–13)

Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. L 275 z 25.10.2003, s. 32–46)

Kolejne zmiany dyrektywy 2003/87/WE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Decyzja Rady (UE) 2015/1339 z dnia 13 lipca 2015 r. w sprawie przyjęcia w imieniu Unii Europejskiej poprawki dauhańskiej do Protokołu z Kioto do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i wspólnej realizacji wynikających z niego zobowiązań (Dz.U. L 207 z 4.8.2015, s. 1–5)

Poprawka dauhańska do Protokołu z Kioto (Dz.U. L 207 z 4.8.2015, s. 6–14)

Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatycznych (Dz.U. L 33 z 7.2.1994, s. 13–28)

Porozumienie paryskie (Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 4–18)

Decyzja Rady (UE) 2016/1841 z dnia 5 października 2016 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, porozumienia paryskiego przyjętego na mocy Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 1–3)

Ostatnia aktualizacja: 17.01.2020