Reglement voor de procesvoering van het Hof van Justitie van de Europese Unie

KERNPUNTEN

Het Hof van Justitie is een van de twee rechterlijke instanties die samen het Hof van Justitie van de Europese Unie vormen, de rechterlijke instelling van de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie. Het tweede hof is het Gerecht. Zij moeten toezien op de naleving van het recht in de uitlegging en de toepassing van de verdragen, met name door de wettigheid van de handelingen van de EU te controleren.

Organisatie van het Hof

Het Hof is als volgt georganiseerd:

• Samenstelling. Het Hof telt 27 rechters en 11 advocaten-generaal, die worden benoemd voor een termijn van 6 jaar. De Advocaten-Generaal staan het Hof bij en geven juridische adviezen af. De rechters kiezen de president en de vicepresident van het Hof, voor een termijn van 3 jaar. De president vertegenwoordigt het Hof en stuurt de werkzaamheden aan, waarin hij wordt bijgestaan door de vicepresident.
• Vorming van de kamers en aanwijzing van de rechters-rapporteurs. Het Hof vormt uit zijn midden kamers van 5 rechters, waarvan de president wordt verkozen voor een periode van 3 jaar, en kamers van 3 rechters, waarvan de president wordt verkozen voor een periode van 1 jaar. Voor de behandeling van een zaak wijst de president van het Hof een rechter-rapporteur aan, terwijl de eerste Advocaat-Generaal een Advocaat-Generaal aanwijst. Indien nodig kan het Hof toegevoegd rapporteurs benoemen.
• Rol van de griffier. Het Hof benoemt een griffier voor een periode van 6 jaar. Deze staat in voor de ontvangst, de doorzending en de bewaring van alle stukken en is verantwoordelijk voor de archieven. Bovendien staat hij de leden van het Hof bij en draagt hij zorg voor de publicaties van het Hof. Ten slotte stuurt de griffier onder het gezag van de president van het Hof de diensten van de instelling aan.
• Werking van het Hof. Zaken worden verwezen naar de voltallige zitting, de grote kamer of een kamer van 5 of 3 rechters. Het aantal rechters waardoor een zaak wordt behandeld, is afhankelijk van het belang en de complexiteit van de zaak. De meeste zaken worden behandeld door 5 rechters. Slechts in uitzonderlijke gevallen wordt een zaak gehoord door de voltallige zitting. De beraadslagingen van het Hof moeten geheim blijven.
• Regeling van het taalgebruik. Voor elke zaak wordt een procestaal gekozen. In rechtstreekse beroepen wordt de procestaal gekozen door de verzoeker, die daarvoor de keuze heeft uit de 24 officiële talen van de EU. In prejudiciële procedures is de procestaal die van de nationale rechterlijke instantie.

Procedurekenmerken

De procedure voor het Hof omvat in beginsel de volgende fasen:

• Schriftelijke behandeling. In deze fase vindt de memoriewisseling tussen de partijen plaats. Deze memories moeten een bepaalde inhoud hebben. Aan het eind van deze fase legt de rechter-rapporteur een voorlopig rapport voor aan de algemene vergadering van het Hof.
• Maatregelen van instructie. Het Hof kan besluiten maatregelen van instructie te nemen, zoals verschijning van de partijen voor de rechters, verzoeken om inlichtingen en stukken, getuigenbewijs, deskundigenonderzoek en plaatsopneming.
• Hoorzittingen. Een hoorzitting kan plaatsvinden, in voorkomend geval. De hoorzitting wordt geopend en geleid door de president. De hoorzitting kan achter gesloten deuren (in camera) plaatsvinden.
• Uitzending van hoorzittingen. Er is een nieuw kader ingevoerd voor het uitzenden van hoorzittingen met pleidooien en het afgeven van vonnissen of adviezen, waardoor bepaalde procedures online kunnen worden uitgezonden onder specifieke voorwaarden en maatregelen op het gebied van gegevensbescherming.
• Conclusie van de advocaat-generaal. In ongeveer de helft van de zaken stelt de advocaat-generaal een conclusie voor. Indien in de rechtszaak geen nieuwe rechtsvragen worden opgeworpen, kan het Hof besluiten dat een conclusie niet nodig is.
• De uiteindelijke beslissing. Het Hof beslist bij arrest of bij beschikking. Enkel arresten worden in een openbare zitting uitgesproken. Arresten en beschikkingen bevatten andere informatie over de zaak, zoals een overzicht van de feiten of de motieven. Elke partij ontvangt vervolgens een afschrift. Arresten en beschikkingen zijn beschikbaar op de website van het Hof.

Prejudiciële verwijzingen

De nationale rechterlijke instanties kunnen een prejudiciële verwijzing bij het Hof aanhangig maken om een vraag te stellen over de geldigheid of de uitlegging van het recht van de EU. In het kader van een prejudiciële verwijzing kunnen de volgende partijen opmerkingen formuleren:

• de partijen in het hoofdgeding;
• de EU-lidstaten;
• de Europese Commissie:
• de instelling die de handeling waarvan de geldigheid wordt betwist, heeft aangenomen.

De wijzigingen van de regels in 2024 hebben tot doel de werklast van het Hof te verlichten. Ze houden rekening met de overdracht aan het Gerecht van de bevoegdheid om prejudiciële beslissingen te nemen op de volgende zes gebieden met ingang van 1 oktober 2024:

• het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de toegevoegde waarde;
• accijnzen;
• het douanewetboek;
• de tariefindeling van goederen van de gecombineerde nomenclatuur;
• compensatie en bijstand voor passagiers in geval van vertraagde of geannuleerde vervoersdiensten of instapweigering;
• het systeem voor de handel in broeikasgasemissierechten.

De herziene regels bevatten bepalingen voor de eerste behandeling van verzoeken om prejudiciële procedures. Deze blijven voorgelegd worden aan het Hof van Justitie om te kunnen beslissen of het verzoek moet worden ingediend bij het Gerecht. Het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Centrale Bank worden in kennis gesteld van alle verzoeken om een prejudiciële procedure, om hen in staat te stellen te beoordelen of zij een bijzonder belang in de kwestie hebben en of zij hun recht willen uitoefenen om memories of schriftelijke opmerkingen in te dienen.

Het Hof heeft ook zijn Praktische aanwijzingen voor de partijen gewijzigd, waardoor gemachtigden en advocaten worden geïnformeerd over veranderingen met betrekking tot, bijvoorbeeld, de bescherming van persoonsgegevens (bijv. door anonimisering of nalatigheid) of de behandeling van beroepszaken.