Kredietovereenkomsten voor consumenten (2023)

 

SAMENVATTING VAN:

Richtlijn (EU) 2023/2225 inzake kredietovereenkomsten voor consumenten en tot intrekking van Richtlijn 2008/48/EG

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?

In deze richtlijn staan de regels van de Europese Unie (EU)-inzake kredietovereenkomsten* voor consumenten*.

KERNPUNTEN

De richtlijn:

• is van toepassing op kredietovereenkomsten waarbij consumenten geld lenen om goederen en diensten te kopen;
• is niet van toepassing op bepaalde categorieën overeenkomsten, met name:
  • kredietovereenkomsten die gedekt zijn door een hypotheek of een andere vergelijkbare zekerheid op onroerend goed;
  • krediet van meer dan 100 000 EUR;
  • door werkgevers toegekende rentevrije of laagrentende kredietregelingen voor werknemers;
  • uitgestelde betalingen onder bepaalde voorwaarden;
  • huur- of leasingovereenkomsten die geen aankoop van het betreffende voorwerp aanbieden of vereisen;
• staat EU-lidstaten toe om bepaalde overeenkomsten, zoals die in verband met elektronisch betaalmiddelen, onder bepaalde voorwaarden vrij te stellen van de EU-regels;
• vereist dat de informatie die volgens de EU-regels aan consumenten wordt verstrekt, gratis is;
• bepaalt dat kredietverstrekkers aan legale inwoners van de EU niet mogen discrimineren op grond van nationaliteit, woonplaats of andere factoren zoals geslacht, ras of huidskleur die in artikel 21 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie worden genoemd.

Informatievereisten voorafgaand aan een overeenkomst

Reclame en marketing

• Alle communicatie moet correct, duidelijk en niet-misleidend zijn.
• Advertenties moeten de waarschuwing bevatten: “Let op! Geld lenen kost geld.” of een vergelijkbare formulering.
• De richtlijn verbiedt misleidende reclame die:
  • suggereert dat krediet de financiële situatie van consumenten zou verbeteren;
  • uitstaande kredietovereenkomsten of databanken specificeert die weinig of geen invloed hebben op de beoordeling van een kredietaanvraag;
  • ten onrechte aangeeft dat krediet de financiële middelen, het spaargeld of de levensstandaard verhoogt.

Lidstaten mogen reclame verbieden die:

• het gemak of de snelheid van het verkrijgen van krediet benadrukt;
• een korting afhankelijk maakt van het opnemen van krediet;
• aflossingsvrije periodes van meer dan drie maanden biedt.

Standaardinformatie van reclame moet:

• gemakkelijk leesbaar of duidelijk hoorbaar zijn;
• het volgende duidelijk, beknopt en opvallend specificeren:
  • debetrentevoet, inclusief eventuele kosten,
  • totaal kredietbedrag,
  • jaarlijks kostenpercentage (bijlage III legt uit hoe dit wordt berekend),
  • duur van de kredietovereenkomst, indien van toepassing,
  • het totaalbedrag dat de consument moet betalen en het bedrag van de termijnen, indien van toepassing;
• een representatief voorbeeld van de verschillende voorwaarden bevatten.

Algemene informatie moet:

• duidelijk en begrijpelijk zijn en beschikbaar zijn op papier of op een andere duurzame drager naar keuze van de consument;
• ten minste het volgende bevatten:
  • identiteit en contactgegevens van de informatieverstrekker,
  • doeleinden waarvoor het krediet gebruikt mag worden, de duur van de overeenkomst en eventuele verdere kosten,
  • beschikbare debetrentevoeten en voorbeeld van de totale kosten voor de consument,
  • een reeks terugbetalingsopties, voorwaarden voor vervroegde terugbetaling en details over het herroepingsrecht,
  • een indicatie van eventuele aanvullende diensten die nodig zijn om het krediet te verkrijgen,
  • een algemene waarschuwing over mogelijke gevolgen van niet-naleving van de voorwaarden van de overeenkomst.

Precontractuele informatie moet:

• “tijdig” aan de klant worden verstrekt en voldoende uitleg bevatten, zodat zij verschillende aanbiedingen kunnen vergelijken en een weloverwogen beslissing kunnen nemen voordat zij aan een overeenkomst gebonden zijn;
• alle elementen bevatten van het formulier “Europese standaardinformatie inzake consumentenkrediet” in bijlage I, met de belangrijkste gegevens op de eerste pagina;
• het formulier “Europese standaardinformatie inzake consumentenkrediet” in bijlage II gebruiken voor kredietovereenkomsten die worden gesloten door organisaties die werken ten behoeve van hun leden;
• klanten informeren wanneer zij een gepersonaliseerde aanbieding krijgen op basis van geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens.

De richtlijn:

• verbiedt “koppelverkoop”, tenzij de kredietovereenkomst niet los van andere aangeboden financiële producten of diensten verkrijgbaar is;
• staat “gebundelde verkoop” toe, waarbij de kredietovereenkomst afzonderlijk verkrijgbaar is, maar niet noodzakelijk onder dezelfde voorwaarden als wanneer gebundeld met andere aangeboden producten of diensten;
• staat kredietgevers toe dat een klant een betaal- of spaarrekening opent of aanhoudt om kapitaal op te bouwen of het krediet af te lossen, of een relevante verzekeringspolis aanhoudt;
• verbiedt het gebruik van persoonlijke kankergegevens voor een verzekeringspolis binnen 15 jaar na het einde van de behandeling;
• verplicht kredietgevers om consumenten expliciet te informeren of nevendiensten aan hen worden of kunnen worden verleend; de instemming van de consument zal niet worden afgeleid voor het sluiten van een kredietovereenkomst of voor de aankoop van nevendiensten die via standaardopties (zoals vooraf aangevinkte vakjes) worden aangeboden;
• legt duidelijke regels vast voor het verlenen van adviesdiensten;
• verbiedt elke toekenning van krediet zonder voorafgaand verzoek en uitdrukkelijke instemming van de consument.

Kredietwaardigheidsbeoordeling, databanken en overeenkomsten

Kredietgevers moeten de kredietwaardigheid van een consument grondig beoordelen en verifiëren door relevante en nauwkeurige informatie over hun inkomen, uitgaven en andere financiële en economische omstandigheden te onderzoeken.

De lidstaten moeten, in geval van grensoverschrijdend krediet, ervoor zorgen dat kredietgevers uit andere lidstaten toegang hebben tot databanken die in die lidstaat worden gebruikt om de kredietwaardigheid van consumenten te beoordelen. De voorwaarden voor toegang tot deze databanken mogen niet-discriminerend zijn.

Kredietovereenkomsten moeten soortgelijke informatie bevatten als die in de precontractuele fase, maar dan gedetailleerder.

Kredietgevers moeten consumenten informeren over:

• wijzigingen in de algemene voorwaarden in de overeenkomst voordat deze worden aangebracht en, indien van toepassing, de noodzaak van toestemming van de consument of een uitleg van de van rechtswege* aangebrachte wijzigingen;
• wijzigingen in de debetrentevoeten op tijd, voordat ze van kracht worden;
• elke verlaging of annulering van de geoorloofde debetstand op de rekening, ten minste 30 dagen vóór de dag waarop de feitelijke verlaging of annulering van de geoorloofde debetstand op de rekening van kracht wordt;
• de financiële details van eventuele overschrijdingen* in de overeenkomst.

Consumenten:

• kunnen zich binnen 14 dagen zonder opgaaf van reden uit een overeenkomst terugtrekken;
• kunnen een kredietovereenkomst voor onbepaalde tijd te allen tijde kosteloos beëindigen, tenzij deze een overeengekomen opzegtermijn van maximaal één maand bevat;
• hebben het recht om vervroegd af te lossen, op voorwaarde dat de kredietgever een eerlijke en objectief gerechtvaardigde vergoeding ontvangt.

Lidstaten:

• passen maatregelen toe om misbruik te voorkomen en ervoor te zorgen dat consumenten geen buitensporig hoge debetrentevoeten aangerekend krijgen;
• eisen dat kredietgevers en eventuele tussenpersonen eerlijk, fair, transparant en professioneel handelen, rekening houdend met de rechten en belangen van hun klanten;
• stellen minimale kennis- en competentievereisten vast voor kredietgevers en hun personeel;
• bevorderen financiële educatie voor consumenten over verantwoord lenen en schuldbeheer;
• vereisen dat kredietgevers, waar nodig, een redelijke termijn in acht nemen voordat de tenuitvoerleggingsprocedure wordt gestart;
• zorgen ervoor dat er onafhankelijke schuldadviesdiensten beschikbaar zijn voor consumenten die moeite hebben met hun financiële verplichtingen;
• onderwerpen kredietgevers en kredietbemiddelaars aan toelatings-, registratie- en toezichtsvereisten, onder toezicht van een onafhankelijke autoriteit;
• bieden consumenten toegang tot adequate, snelle en effectieve procedures voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting;
• wijzen autoriteiten aan om de richtlijn uit te voeren en sancties voor overtredingen vast te stellen.

De Europese Commissie:

• heeft de bevoegdheid om gedelegeerde handelingen vast te stellen;
• beoordeelt tegen 20 november 2025 of de wetgeving consumenten moet beschermen die lenen en investeren via crowdfundingplatforms die, hoewel ze niet als kredietgevers of tussenpersonen optreden, krediet tussen consumenten vergemakkelijken;
• evalueert de richtlijn tegen 20 november 2029 en elke vier jaar daarna.

De richtlijn trekt Richtlijn 2008/48/EG inzake kredietovereenkomsten voor consumenten in vanaf 20 november 2026.

VANAF WANNEER TREDEN DE REGELS IN WERKING?

De richtlijn moest op 20 november 2025 in nationale wetgeving omgezet zijn. Deze regels moeten vanaf 20 november 2026 van toepassing zijn.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Consumptief krediet (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Richtlijn (EU) 2023/2225 van het Europees Parlement en de Raad van 18 oktober 2023 inzake kredietovereenkomsten voor consumenten en tot intrekking van Richtlijn 2008/48/EG (PB L 2023/2225 van 30.10.2023).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Richtlijn (EU) 2023/2225 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Richtlijn 2008/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2008 inzake kredietovereenkomsten voor consumenten en tot intrekking van Richtlijn 87/102/EEG van de Raad (PB L 133 van 22.5.2008, blz. 66-92).

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 04.01.2024