Voorvallen in de burgerluchtvaart — Melden, onderzoeken en opvolgen

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) nr. 376/2014 — Het melden, onderzoeken en opvolgen van ongevallen en incidenten in de burgerluchtvaart

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

• Verordening (EU) nr. 376/2014 heeft ten doel om de luchtvaartveiligheid in de Europese Unie (EU) en wereldwijd te verbeteren door ervoor te zorgen dat relevante veiligheidsgegevens met betrekking tot de burgerluchtvaart worden gemeld, verzameld, opgeslagen, beveiligd, uitgewisseld, verspreid en onderzocht.
• De verordening is gewijzigd bij Verordening (EU) 2018/1139, die voorzag in een verdere actualisering van de wetgeving inzake veiligheid van de luchtvaart en herziening van het mandaat van het Agentschap van de Europese Unie voor de veiligheid van de luchtvaart (EASA) (zie samenvatting).

KERNPUNTEN

In deze verordening zijn regels vastgelegd over:

• het melden van voorvallen die een luchtvaartuig, de inzittenden of andere personen, of voor de vluchtuitvoering relevante uitrusting of installaties in gevaar zouden kunnen brengen;
• het melden van andere veiligheidsgerelateerde informatie in die context.

Verplichte melding

• De in de verordening bedoelde eerstelijnsluchtvaartprofessionals moeten de voorvallen melden die een belangrijk risico voor de luchtvaartveiligheid kunnen inhouden. Dit omvat voorvallen in verband met:
  • de vluchtuitvoering, bijvoorbeeld voorvallen in verband met botsingen en voorvallen tijdens de vlucht;
  • technische voorschriften, onderhoud en herstelling van een luchtvaartuig, zoals constructiefouten en storingen in systemen;
  • luchtnavigatiediensten en -faciliteiten, zoals botsingen, bijna-botsingen of potentiële botsingen;
  • luchtvaartterreinen en gronddiensten, zoals voorvallen in verband met de afhandeling van passagiers, bagage, post en vracht.
• Een volledige lijst van voorvallen die moeten worden gemeld in het kader van de systemen voor verplichte melding is uiteengezet in een uitvoeringshandeling, Uitvoeringsverordening (EU) 2015/1018.
• De verantwoordelijke personen (bv. de piloot, de luchtverkeersleider of de persoon die een certificaat van luchtwaardigheid ondertekent) en organisaties moeten in elk geval voorvallen melden binnen 72 uur nadat zij daar kennis van hebben genomen, tenzij uitzonderlijke omstandigheden dit verhinderen.

Meldingssysteem

• Elke in een EU-lidstaat gevestigde organisatie moet verplichte en vrijwillige meldingssystemen instellen voor de verzameling, beoordeling, verwerking, analyse en opslag van gemelde voorvallen.
• Elke lidstaat en het EASA moeten verplichte en vrijwillige meldingssystemen instellen voor de verzameling, beoordeling, verwerking, analyse en opslag van gemelde voorvallen, inclusief de voorvallen die door de organisaties aan hen zijn gemeld.
• Kleine organisaties kunnen toestemming krijgen om te voorzien in een vereenvoudigd mechanisme voor de verzameling en opslag van de bijzonderheden over de voorvallen.

Opslag van veiligheidsvoorvallen en aanbevelingen

• Elke lidstaat en het EASA moeten de verzamelde voorvallen doorsturen naar een Europees centraal register (ECR) dat wordt beheerd door de Europese Commissie.
• Het ECR bevat ook veiligheidsaanbevelingen (artikel 17 van Verordening (EU) nr. 996/2010 — zie samenvatting) van de veiligheidsonderzoeksinstanties van de lidstaten (artikel 4).
• Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/1128 bevat regels voor het beheer van het ECR en schrijft onder meer voor dat alle in het ECR opgeslagen veiligheidsaanbevelingen en de antwoorden daarop voor het grote publiek toegankelijk moeten worden gemaakt via een openbare website.

Risicoclassificatie

• Een gedelegeerde handeling, Gedelegeerde Verordening (EU) 2020/2034, die op 31 december 2020 in werking is getreden, vormt een aanvulling op Verordening (EU) nr. 376/2014.
• Deze gedelegeerde verordening bevat een omschrijving van het gemeenschappelijk Europees risicoclassificatiesysteem* dat wordt gedefinieerd als een methode voor de indeling van het algemene veiligheidsrisico van een voorval volgens de ergste aannemelijke gevolgen van het voorval en de kans dat deze potentiële gevolgen zich voordoen.
• Het algemene doel is om het veiligheidsrisico van een voorval te bepalen en zo de relevante entiteiten te helpen voorvallen te beoordelen en te bepalen op welke punten zij hun inspanningen het best kunnen focussen om herhaling te voorkomen.
• Uitvoeringsverordening (EU) 2021/2082 bevat de bepalingen ter uitvoering van het Europese risicoclassificatiesysteem.

Uitwisseling van informatie en toegang tot ECR-gegevens

• Via het ECR laten de EU-lidstaten en van de landen uit de Europese Economische Ruimte (EER) het EASA veiligheidsgerelateerde informatie uitwisselen die is opgeslagen in hun respectieve gegevensbanken.
• Voor de toegang tot de informatie in het ECR gelden strenge regels op het gebied van vertrouwelijkheid en bescherming. Enkel met het reguleren van de veiligheid van de burgerluchtvaart belaste personen of organisaties of veiligheidsonderzoeksinstanties in de EU hebben volledige, beveiligde online toegang tot de in het ECR opgenomen informatie over voorvallen.
• Belanghebbenden, zoals vermeld in Verordening (EU) nr. 376/2014, kunnen onder bepaalde voorwaarden in het ECR opgenomen informatie opvragen en verwerven.

Vertrouwelijkheid en bescherming van informatiebronnen

• De behandeling van meldingen moet plaatsvinden met het oog op het voorkomen van het gebruik van informatie voor doeleinden anders dan veiligheidsdoeleinden.
• Om een “cultuur van billijkheid” te bevorderen, moeten voorzorgsmaatregelen worden genomen om de identiteit van de melder en degenen die worden genoemd in de meldingen van voorvallen, vertrouwelijk te houden. In deze context zijn de lidstaten en EER-landen ook verplicht een “orgaan voor een cultuur van billijkheid” aan te wijzen dat verantwoordelijk is voor de uitvoering van de vereisten van een “cultuur van billijkheid” van Verordening (EU) nr. 376/2014.
• Werknemers kunnen niet worden onderworpen aan enige benadeling door hun werkgever op basis van een voorvalmelding. Er zijn een paar uitzonderingen gedefinieerd, zoals in het geval van opzettelijk wangedrag of grove nalatigheid van de kant van een werknemer.
• Tenzij nationale strafwetgeving anders bepaalt, kunnen lidstaten geen procedures instellen op basis van meldingen tegen bronnen en, in geval van een procedure, mag de in het dossier van gebeurtenissen opgetekende informatie niet worden gebruikt tegen de melders of de personen die in het dossier van gebeurtenissen worden genoemd. Er wordt een uitzondering op deze regel gemaakt wanneer er sprake is van een ernstige verwaarlozing van een kennelijk risico en een fundamenteel tekortschieten in de beroepsverantwoordelijkheid om de in de omstandigheden vereiste voorzorgsmaatregelen te nemen, waardoor te voorziene schade wordt veroorzaakt aan een persoon of eigendom of het niveau van de luchtvaartveiligheid ernstig wordt aangetast.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is sinds 15 november 2015 van toepassing.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Ongevallenpreventie door voorvalmelding (Europese Commissie)
• Voorvalmelding (Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) nr. 376/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 3 april 2014 inzake het melden, onderzoeken en opvolgen van voorvallen in de burgerluchtvaart en tot wijziging van Verordening (EU) nr. 996/2010 van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijn 2003/42/EG van het Europees Parlement en de Raad en de Verordeningen (EG) nr. 1321/2007 en (EG) nr. 1330/2007 van de Commissie (PB L 122 van 24.4.2014, blz. 18-43).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) nr. 376/2014 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Gedelegeerde Verordening (EU) 2021/2082 van de Commissie van 26 november 2021 met bepalingen voor de uitvoering van Verordening (EU) nr. 376/2014 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft het gemeenschappelijk Europees risicoclassificatiesysteem (PB L 426 van 29.11.2021, blz. 32-40).

Zie de geconsolideerde versie.

Gedelegeerde Verordening (EU) 2020/2034 van de Commissie van 6 oktober 2020 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 376/2014 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft het gemeenschappelijk Europees risicoclassificatiesysteem (PB L 416 van 11.12.2020, blz. 1-10).

Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/1128 van de Commissie van 1 juli 2019 inzake toegangsrechten tot in het Europees centraal register opgeslagen veiligheidsaanbevelingen en de antwoorden daarop en tot intrekking van Besluit 2012/780/EU (PB L 177 van 2.7.2019, blz. 112-113).

Uitvoeringsverordening (EU) 2015/1018 van de Commissie van 29 juni 2015 tot vaststelling van een lijst waarbij voorvallen in de burgerluchtvaart die verplicht moeten worden gemeld overeenkomstig Verordening (EU) nr. 376/2014 van het Europees Parlement en de Raad, worden ingedeeld in categorieën (PB L 163 van 30.6.2015, blz. 1-17).

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 30.05.2022