Preċedenza tal-liġi Ewropea

 

SOMMARJU TA’:

Sentenza tal-Qorti tal-15 ta’ Lulju 1964 — Flaminio Costa vs E.N.E.L.

GĦALIEX COSTA VS E.N.E.L. HIJA SENTENZA LI TISTABBILIXXI PREĊEDENT?

• Fis-sentenza tagħha, il-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja (issa l-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (QĠUE) affermat il-preċedenza tal-liġi tal-Komunità Ekonomika Ewropea (KEE) (issa l-Unjoni Ewropea (UE)) fuq il-liġijiet nazzjonali tal-Istati Membri tal-UE.
• Din is-sentenza stabbiliet prinċipju ġenerali* tal-liġi Komunitarja (issa tal-UE): il-preċedenza (imsejħa wkoll “preminenza” jew “supremazija”) tal-liġi tal-UE, li tiggarantixxi s-superjorità tagħha fuq il-liġijiet nazzjonali tal-Istati Membri.
• Il-prinċipju ta’ preċedenza jiżgura li l-liġi tal-UE tipproteġi liċ-ċittadini fl-UE kollha b’mod uniformi.

PUNTI EWLENIN

F’sentenza preliminari* rigward it-Trattat KEE (issa t-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-UE), il-Qorti ċċarat dan li ġej.

• B’kuntrast mat-trattati internazzjonali ordinarji, it-Trattat KEE ħoloq sistema legali Ewropea li hija parti integrali mis-sistemi legali tal-Istati Membri u li hija vinkolanti fuqhom.
• Permezz tal-ħolqien tal-KEE, l-Istati Membri ttrasferixxew id-drittijiet u l-obbligi li joħorġu mit-trattat mis-sistema legali nazzjonali tagħhom għal dik tal-KEE, illimitaw is-sovranità tagħhom u ħolqu korp ta’ liġi li torbot kemm liċ-ċittadini tagħhom kif ukoll lilhom infushom.
• Konsegwentement, l-Istati Membri ma jistgħux jadottaw liġijiet nazzjonali li jikkontradixxu l-liġi tal-UE mingħajr ma jikkontestaw il-bażi legali tal-UE nnifisha. Jekk madankollu jagħmlu dan, il-liġi tal-UE għandha tieħu preċedenza fuq il-liġijiet nazzjonali (jiġifieri tkun prevalenti) fil-qrati domestiċi tal-pajjiż ikkonċernat.

Żviluppi qabel u wara s-sentenza

F’każ importanti ieħor, fl-1963, il-Qorti tal-Ġustizzja kienet diġà stabbiliet prinċipju ġenerali ugwalment importanti u kumplimentari tal-liġi tal-UE: il-prinċipju tal-effett dirett.

Il-Qorti tal-Ġustizzja iktar tard iċċarat il-kamp ta’ applikazzjoni tal-prinċipju ta’ preċedenza fil-ġurisprudenza* tagħha.

• Din tapplika għall-atti kollha tal-UE b’forza vinkolanti, kemm jekk huma liġi primarja (jiġifieri t-trattati), liġi sekondarja (direttivi, regolamenti, deċiżjonijiet, eċċ.) jew ġurisprudenza tal-QĠUE.
• Din taffettwa l-atti nazzjonali kollha:
  • irrispettivament min-natura tagħhom (atti, regolamenti, deċiżjonijiet, ordinanzi, ċirkolari, eċċ.) jew jekk humiex maħruġa mis-setgħat eżekuttivi jew mis-setgħat leġiżlattivi ta’ Stat Membru;
  • anke jekk ġew adottati wara l-att tal-UE inkwistjoni (Amministrazione delle Finanze vs Simmenthal SpA, 1978);
  • inklużi d-dispożizzjonijiet ta’ kostituzzjoni nazzjonali li jikkontradixxu l-liġi tal-UE (Internationale Handelsgesellschaft mbH vs Einfuhr- und Vorratsstelle für Getreide und Futtermittel, 1970 u Wünsche Handelsgesellschaft vs Germany, 1984, magħrufin rispettivament bħala s-sentenzi Solange I u Solange II).

F’dikjarazzjoni dwar il-preminenza, annessa mal-Att Finali tal-Konferenza Intergovernattiva li adottat it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, il-konferenza:

• fakkret il-prinċipju ta’ preminenza tal-liġi tal-UE fuq il-liġi nazzjonali;
• enfasizzat li dan huwa pedament tal-liġi tal-UE irrispettivament mill-fatt li mhux inkluż fit-trattat.

TERMINI EWLENIN

DOKUMENT EWLIENI

Sentenza tal-Qorti tal-15 ta’ Lulju 1964, Flaminio Costa vs E.N.E.L., Kawża 6–64 (Edizzjoni speċjali bl-Ingliż 1964 00585).

DOKUMENTI RELATATI

Konferenza li adottat it-Trattat ta’ Lisbona, iffirmat fit-13 ta’ Diċembru 2007 — A. Dikjarazzjonijiet dwar id-dispożizzjonijiet tat-Trattati — 17. Dikjarazzjoni dwar il-preminenza (ĠU C 115, 9.5.2008, p. 344).

Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea 13 ta’ Diċembru 2007 — verżjoni konsolidata (ĠU C 202, 7.6.2016, pp. 47–360).

Sentenza tal-Qorti (L-Ewwel Kamra) tat-12 ta’ April 1984, Wünsche Handelsgesellschaft GmbH & Co. vs ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja. Talba għal deċiżjoni preliminari: Verwaltungsgericht Frankfurt am Main — il-Ġermanja. Faqqiegħ ippreservat — Miżuri protettivi. Kawża 345/82 (Rapporti tal-Qorti Ewropea 1984 01995).

Sentenza tal-Qorti tad-9 ta’ Marzu 1978, Amministrazione delle Finanze dello Stato vs Simmenthal SpA. Talba għal deċiżjoni preliminari: Pretura di Susa — l-Italja. Nuqqas ta’ applikazzjoni minn qorti nazzjonali ta’ liġi konfliġġenti mad-dritt Komunitarju. Kawża 106/77 (Rapporti tal-Qorti Ewropea 1978 00629).

Sentenza tal-Qorti tas-17 ta’ Diċembru 1970, Internationale Handelsgesellschaft mbH vs Einfuhr- und Vorratsstelle für Getreide und Futtermittel. Talba għal deċiżjoni preliminari: Verwaltungsgericht Frankfurt am Main — il-Ġermanja. Kawża 11–70 (Rapporti tal-Qorti Ewropea 1970 01125).

l-aħħar aġġornament 22.10.2021