Cosc, ullmhacht agus freagairt an Aontais maidir le tubaistí a neartú

 

ACHOIMRE AR:

Cinneadh Uimh. 1313/2013/AE maidir leis an Sásra Aontais um Chosaint Shibhialta

CAD IS AIDHM LEIS AN GCINNEADH?

• Is é is aidhm do Shásra an Aontais Eorpaigh um Chosaint Shibhialta (an sásra) an comhar idir an tAontas Eorpach (AE) agus Ballstáit an Aontais a neartú agus comhordú eatarthu a éascú i réimse na cosanta sibhialta chun tubaistí nádúrtha agus tubaistí de dheasca daoine laistigh den Aontas agus lasmuigh de a chosc, chun ullmhú do na tubaistí sin agus chun freagairt dóibh.
• Le Cinneadh (AE) 2019/420, lena leasaítear Cinneadh Uimh. 1313/2013/AE, neartaítear go háirithe acmhainn chomhchoiteann an Aontais aghaidh a thabhairt ar thubaistí nádúrtha. Tugtar isteach leis freisin cúlchiste “rescEU” lena gcuirtear cúltaca breise d’acmhainní freagartha ar fáil ar an leibhéal Eorpach. Tá rescEU á leathnú i ndiaidh a chéile ó shin chun acmhainní eile a thabhairt isteach.
• Le Rialachán (AE) 2021/836, lena leasaítear Cinneadh Uimh. 1313/2013/AE, neartaítear an dlúthpháirtíocht Eorpach, go háirithe le haghaidh éigeandálaí mórscála a mbíonn tionchar acu ar roinnt tíortha ag an am céanna (amhail paindéim COVID-19) i gcás nach leor cúnamh deonach agus náisiúnta. Beidh an sásra níos ullmhaithe, níos solúbtha agus in ann freagairt níos tapúla, agus cuirfidh sé tacaíocht trasearnála níos cuimsithí ar fáil do na Ballstáit agus dá saoránaigh.

PRÍOMHPHOINTÍ

Cuspóirí

Is é príomhchuspóir an tsásra feabhas a chur ar éifeachtacht na gcóras chun tubaistí nádúrtha agus tubaistí de gach cineál de gach cineál atá déanta ag duine laistigh agus lasmuigh den Aontas a chosc, chun ullmhú do na tubaistí sin agus chun freagairt dóibh. Cé go ndírítear ann ar dhaoine a chosaint, cumhdaítear ann chomh maith an comhshaol agus maoin, lena n-áirítear an oidhreacht nádúrtha.

Is iad a leanas na cuspóirí sonracha leis an sásra:

• ardleibhéal cosanta a bhaint amach i gcoinne tubaistí trí:
  • a n-éifeachtaí féideartha a chosc nó a laghdú,
  • cultúr coiscthe a chothú, agus
  • comhar idir na seirbhísí cosanta sibhialta agus seirbhísí oiriúnacha eile a fheabhsú;
• feabhas a chur ar ullmhacht ar an leibhéal náisiúnta agus ar leibhéal AE chun freagairt do thubaistí;
• freagairt thapa agus éifeachtúil a éascú i gcás tubaistí nó tubaistí atá ar tí tarlú, lena n–áirítear trí bhearta a dhéanamh chun iarmhairtí láithreacha tubaistí a mhaolú;
• feasacht agus ullmhacht an phobail maidir le tubaistí a mhéadú;
• infhaighteacht agus úsáid eolais eolaíoch maidir le tubaistí a mhéadú; agus
• dlús a chur le gníomhaíochtaí comhair agus comhordaithe ar an leibhéal trasteorann agus idir na Ballstáit atá i mbaol tubaistí den chineál céanna.

Cosc ar riosca agus bainistíocht riosca

Is príomhfhócas sa mheicníocht é tubaistí a chosc, agus béim ar leith á leagan ar mheasúnú riosca agus ar phleanáil bainistithe riosca. Le Cinneadh Uimh. 1313/2013/AE arna leasú le Cinneadh (AE) 2019/420 ceanglaítear ar na Ballstáit an méid seo a leanas a dhéanamh:

• tuilleadh forbartha a dhéanamh ar an measúnú ar an gcumas bainistíochta riosca ar an leibhéal náisiúnta nó ar an leibhéal fonáisiúnta iomchuí;
• achoimre ar ghnéithe ábhartha an mheasúnaithe a chur ar fáil don Choimisiún Eorpach, ag díriú ar na príomhrioscaí, gach 3 bliana;
• páirt a ghlacadh, ar bhonn deonach, in athbhreithnithe piaraí ar an measúnú ar an gcumas bainistithe riosca.

Mar a leagtar amach i Rialachán (AE) 2021/836 atá leasaitheach, déanfaidh an Coimisiún, in éineacht leis na Ballstáit, spriocanna an Aontais maidir le hathléimneacht ó thubaistí a shainiú agus a fhorbairt. Leagfar amach na spriocanna neamhcheangailteacha sin i moltaí ón gCoimisiún agus beidh siad bunaithe ar chásanna ina n-úsáidtear cásanna reatha agus cásanna ionchasacha, agus sonraí maidir le teagmhais roimhe seo agus éifeachtaí an athraithe aeráide ar rioscaí tubaiste á gcur san áireamh.

Líonra eolais an Aontais um chosaint shibhialta

Chun oiliúint agus comhroinnt eolais a fheabhsú, le Cinneadh leasaitheach (AE) 2019/420 ceanglaítear ar an gCoimisiún líonra taighdeoirí, comhlachtaí agus institiúidí ábhartha cosanta sibhialta agus bainistithe tubaistí a chur ar bun, lena n-áirítear ionaid barr feabhais agus ollscoileanna. Beidh siad sin, in éineacht leis an gCoimisiún, ina líonra eolais de chuid an Aontais um chosaint shibhialta.

Ar 10 Samhain 2021, bhunaigh an Coimisiún an líonra eolais go foirmiúil (Cinneadh Cur Chun Feidhme 2021/1956). Leagtar amach sa chinneadh cur chun feidhme struchtúr rialachais an ghréasáin eolais agus a mhodh oibriúcháin. Tá struchtúr rialachais an ghréasáin eolais comhdhéanta de bhord agus dhá cholún de mheithleacha oibre (forbairt cumais agus eolaíocht). Is é an Coimisiún a chuireann an rúnaíocht ar fáil.

Ceanglaítear ar an gCoimisiún freisin an méid seo a leanas a dhéanamh:

• comhar a neartú maidir le hoiliúint agus comhroinnt eolais agus taithí idir líonra eolais an Aontais um chosaint shibhialta, eagraíochtaí idirnáisiúnta agus tíortha nach bhfuil san Aontas;
• straitéis chumarsáide a fhorbairt chun go mbeidh na saoránaigh in ann torthaí na mbeart a rinneadh faoin sásra a fheiceáil; agus
• boinn a bhronnadh chun gealltanais sheanbhunaithe agus rannchuidiú urghnách leis an sásra a aithint agus a urramú.

An Lárionad Comhordúcháin Práinnfhreagartha(ERCC)

Chun ullmhacht agus freagairt do thubaistí ar leibhéal an Aontais a fheabhsú, tá ERCC 24/7 á bhainistiú ag an gCoimisiún sa Bhruiséil. Is mol comhordúcháin agus gné oibríochtúil an tsásra é ERCC.

Áirítear ar na huirlisí breise:

• an comhchóras cumarsáide agus faisnéise éigeandála, uirlis TF lena gceadaítear cumarsáid éigeandála láithreach i measc na dtíortha rannpháirteacha;
• cleachtaí agus clár oiliúna chun feabhas a chur ar chumas freagartha do thubaistí na mBallstát agus ar chomhordú an chúnaimh cosanta sibhialta;
• modúil um chosanta shibhialta, ar aonaid phearsanra agus trealaimh iad atá réidh le slógadh;
• an díorma Eorpach um chosaint shibhialta, ar díorma deonach é d’acmhainní réamhgheallta na mBallstát um fhreagairt ar thubaistí, atá réidh le slógadh le haghaidh oibríochtaí cosanta sibhialta an Aontais. Áirítear leis sin modúil ardcháilíochta d’fhoirne fóirithinte, saineolaithe agus trealamh, agus rátaí níos airde cómhaoinithe ón Aontas.

Le Rialachán leasaitheach (AE) 2021/836 cuirtear cumais fheabhsaithe oibríochtúla, anailíseacha, faireacháin, bainistithe faisnéise agus cumarsáide ar fáil do ERCC.

rescEU

Le Cinneadh Leasaitheach (AE) 2019/420 freisin, bunaítear rescEU, comhthiomsú breise acmhainní chun cúnamh a chur ar fáil i gcásanna nach leor na hacmhainní foriomlána atá ann cheana ar an leibhéal náisiúnta agus na hacmhainní a leithdháil na Ballstáit roimhe sin ar an díorma Eorpach um chosaint shibhialta chun freagairt éifeachtach a áirithiú.

Leagadh amach comhdhéanamh tosaigh rescEU ó thaobh acmhainní agus ceanglas cáilíochta de le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/570 arbh é a bhí in rescEU ar dtús acmhainní le haghaidh na nithe seo a leanas:

• comhrac dóiteáin foraoise ón aer;
• aslonnú míochaine ón aer;
• foirne leighis éigeandála; agus
• stoc-charnadh liachta.

Leathnaíodh a raon feidhme ina dhiaidh sin chun stoc-charnadh, dí-éilliú i réimse na dteagmhas CBRN agus na n-acmhainní iompair agus lóistíochta a chumhdach (féach thíos).

Rialachán Leasaitheach (AE) 2021/836 lena dtugadh isteach an deis don Choimisiún acmhainní rescEU a fháil go díreach i réimse an iompair agus na lóistíochta agus acmhainní eile (i gcásanna práinne a bhfuil údar cuí leo amháin). Is é an Coimisiún a mhaoiníonn acmhainní rescEU go hiomlán.

Trí bhíthin gníomhartha cur chun feidhme, sainíonn an Coimisiún acmhainní rescEU, agus an méid seo a leanas á chur san áireamh:

• rioscaí aitheanta agus rioscaí atá ag teacht chun cinn; agus
• acmhainní foriomlána agus bearnaí ar leibhéal an Aontais, go háirithe sna réimsí seo a leanas:
  • comhrac dóiteáin foraoise ón aer,
  • Teagmhais CBRN,
  • práinnfhreagairt liachta, agus
  • iompar agus lóistíocht.

Rinne an Coimisiún Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/570 a leasú ocht n-uaire.

• Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/1930, déantar foráil maidir le dhá chineál éagsúla acmhainní aslonnaithe leighis, le haghaidh na nithe seo a leanas faoi seach:
  • íospartaigh tubaiste ar a bhfuil galair an-tógálacha; agus
  • íospartaigh tubaiste le galair neamh-thógálacha.
• Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/414, mar fhreagairt Chomhairle an Aontais Eorpaigh ar chonclúidí maidir le COVID-19, cuirtear stoc-charnadh frithbheart leighis, trealaimh dianchúraim leighis agus trealaimh cosanta pearsanta atá dírithe ar bhagairtí tromchúiseacha trasteorann ar an tsláinte ar fhreagrachtaí rescEU a chomhrac.
• Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/452 bunaítear acmhainní rescEU chun rioscaí a bhfuil dóchúlacht íseal ag baint leo le tionchar mór a bhainistiú. Chun na hacmhainní sin a bhunú, sainítear na catagóirí rioscaí a bhfuil dóchúlacht íseal ag baint leo, agus na cásanna féideartha do rioscaí den sórt sin á gcur san áireamh.
• Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/88, leasaítear Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/570, lena leathnaítear a raon feidhme chun dí-éilliú ó ghníomhairí CBRN a áireamh i bhfreagrachtaí rescEU ó thaobh bonneagair, foirgneamh, feithiclí, trealaimh agus fianaise chriticiúil de. D’fhéadfadh sé go n-áireofaí leis an bhfreagracht sin dí-éilliú iomchuí daoine dá ndéantar difear, lena n-áirítear básanna.
• Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2022/288 leasaítear Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/570, lena leathnaítear a raon feidhme chun saoráidí sealadacha dídine agus foirne leighis éigeandála a chumhdach mar chuid de thaisce rescEU.
• Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2022/461 leasaítear Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/570, lena leathnaítear a raon feidhme chun acmhainní iompair agus lóistíochta a chumhdach mar chuid de chúlchiste rescEU.
• Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2022/465 leasaítear Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/570, lena leathnaítear a raon feidhme chun saoráidí saotharlainne soghluaiste a chumhdach mar aon le hacmhainní braite, samplála, sainaitheanta agus faireacháin CBRN mar chuid de chúlchiste rescEU.
• Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2022/1198 leasaítear Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/570, mar fhreagairt ar leochaileacht an bhonneagair chriticiúil a bhaineann le fuinneamh atá nochtaithe ag an gcogadh san Úcráin, trí acmhainní soláthair fuinnimh éigeandála a ionchorprú mar chuid de chúlchiste rescEU.

Leagtar síos rialacha breise cur chun feidhme maidir le rescEU i gCinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/1310. Leis an ngníomh cur chun feidhme seo, leagtar síos na rialacha uile is gá le haghaidh oibríocht rescEU, amhail na critéir maidir le himscaradh agus iarrataí atá ag teacht salach ar a chéile, rialacha maidir le díshlógadh agus rialacha maidir le húsáid náisiúnta.

Buiséad

• Leithdháileadh beagán os cionn €574.02 milliún chun an sásra a chur chun feidhme don tréimhse 2014-2020.
• Tá méadú suntasach tagtha ar an gcistiú don tréimhse 2021-2027, le leithdháileadh€1.26 billiún sa bhreis ar mhéid suas le €2.06 billiún le haghaidh na mbeart a bhaineann le cosaint shibhialta lena dtugtar aghaidh ar thionchar ghéarchéim COVID-19 atá beartaithe in Ionstraim Théarnaimh an Aontais Eorpaigh (féach achoimre).

Rannpháirtíocht

Tá rannpháirtíocht sa sásra agus sna huirlisí éagsúla atá liostaithe thuas oscailte do thíortha an Limistéir Eorpaigh Eacnamaíoch, do thíortha aontacha, do thíortha is iarrthóirí agus do thíortha is iarrthóirí ionchasacha. Chomh maith leis na Ballstáit, glacann an Bhoisnia agus an Heirseagaivéin, an Íoslainn, Montainéagró, an Mhacadóin Thuaidh, an Iorua, an tSeirbia agus an Tuirc páirt sa sásra.

Eile

Ar 5 Bealtaine 2022, ghlac an Coimisiún Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2022/706, lena leagtar síos na critéir agus na nósanna imeachta maidir le boinn a dhámhachtain chun tiomantas seanbhunaithe agus rannchuidiú urghnách leis an sásra a aithint. Beartaítear leis an ngníomh cur chun feidhme dhá chineál bonn, ceann amháin do thiomantas seanbhunaithe agus ceann do rannchuidiú urghnách, agus clúdaíonn raon feidhme na dámhachtana gníomhaíochtaí an timthrialla bainistithe tubaiste ina iomláine. Bronnfar na boinn ag an bhFóram Eorpach um Chosaint Shibhialta nó ag searmanais fhoirmiúla eile ar bhonn ad hoc.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN CHINNIDH?

Tá sé i bhfeidhm ón 1 Eanáir 2014.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Sásra an Aontais um Chosaint Shibhialta — bileog eolais (an Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Cinneadh Uimh. 1313/2013/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Nollaig 2013 maidir leis an Sásra Aontais um Chosaint Shibhialta (IO L 347, 20.12.2013, lgh. 924-947).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Chinneadh Uimh. 1313/2013/AE a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2022/706 ón gCoimisiún an 5 Bealtaine 2022 lena leagtar síos rialacha maidir le cur i bhfeidhm Chinneadh Uimh. 1313/2013/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, a mhéid a bhaineann le critéir agus nósanna imeachta chun gealltanas seanbhunaithe agus rannchuidithe urghnácha leis an Sásra Aontais um Chosaint Shibhialta a aithint (IO L 132, 6.5.2022, lgh. 102-106).

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/1956 ón gCoimisiún an 10 Samhain 2021 maidir le Líonra Eolais an Aontais um Chosaint Shibhialta a bhunú agus a eagrú (IO L 399, 11.11.2021, lgh. 1-7).

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/1310 ón gCoimisiún an 31 Iúil 2019 lena leagtar síos rialacha maidir le feidhmiú an Díorma Eorpaigh um Chosaint Shibhialta agus rescEU (IO L 204, 2.8.2019, lgh. 94-99).

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/570 ón gCoimisiún an 8 Aibreán 2019 lena leagtar síos rialacha maidir le Cinneadh Uimh. 1313/2013/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle a chur chun feidhme maidir le hacmhainní rescEU agus lena leasaítear Cinneadh Cur Chun Feidhme 2014/762/AE ón gCoimisiún (IO L 99, 10.4.2019, lgh. 41-45).

Féach an leagan comhdhlúite.

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2018/142 ón gCoimisiún an 15 Eanáir 2018 lena leasaítear Cinneadh Cur Chun Feidhme 2014/762/AE lena leagtar síos rialacha maidir le cur chun feidhme Chinneadh Uimh. 1313/2013/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le Sásra Aontais um Chosaint Shibhialta (IO L 25, 30.1.2018, lgh. 40-48).

Cinneadh Cur Chun Feidhme 2014/762/AE ón gCoimisiún an 16 Deireadh Fómhair 2014 lena leagtar síos rialacha maidir le cur chun feidhme Chinneadh Uimh. 1313/2013/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir leis an Sásra Aontais um Chosaint Shibhialta agus lena leasaítear Cinneadh Cur Chun Feidhme 2004/277/CE, Euratom ón gCoimisiún agus Cinneadh 2007/606/CE, Euratom ón gCoimisiún (IO L 320, 6.11.2014, lgh. 1-45).

Féach an leagan comhdhlúite.

Doiciméad inmheánach oibre de chuid an Choimisiúin — Meastóireacht Eatramhach ar Shásra an Aontais um Chosaint Shibhialta (2014-2016) — a ghabhann leis an doiciméad — Tuarascáil ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle maidir leis an Meastóireacht Eatramhach ar an Sásra Aontais um Chosaint Shibhialta don tréimhse 2014-2016 (SWD(2017) 287 final, 30.8.2017).

Nuashonraithe 19.05.2022