Το κοινοτικό πρόγραμμα της Λισαβόνας: πρόταση για την περίοδο 2008–2010

Η Επιτροπή επιθυμεί να ενισχύσει το κοινοτικό πρόγραμμα της Λισαβόνας (ΚΠΛ) και για το σκοπό αυτό προτείνει δέκα βασικούς στόχους για την περίοδο 2008-2010. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η βέλτιση εφαρμογή του ΚΠΛ, υπολογίζει, μεταξύ άλλων, στην αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των διαφόρων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, καθώς και σε μια αυστηρή πολιτική παρακολούθησης.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 11ης Δεκεμβρίου 2007 «Πρόταση για ένα κοινοτικό πρόγραμμα της Λισαβόνας για την περίοδο 2008-2010» [COM(2007) 804 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η στρατηγική της Λισαβόνας έχει επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα. Από την ανανέωσή της το 2005, δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη περισσότερες από 6,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας μειώνοντας έτσι την ανεργία στα χαμηλότερα επίπεδά της εδώ και 25 χρόνια. Παράλληλα, στηρίχθηκε και η ανάπτυξη.Εντούτοις, σήμερα, την ώρα που η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει την παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση και να ανταποκριθεί σε μακροπρόθεσμες προκλήσεις χωρίς προηγούμενο (δημογραφική γήρανση, παγκοσμιοποίηση, αλλαγή του κλίματος, ενεργειακή εξάρτηση κλπ), η δεύτερη φάση (2008-2010) του κοινοτικού προγράμματος της Λισαβόνας (ΚΠΛ) αποκτά αποφασιστική σημασία.

Στην προοπτική αυτή, η Επιτροπή επιθυμεί να εξαγάγει διδάγματα από τη φάση 2005-2008, ιδίως όσον αφορά την εφαρμογή.

Ενίσχυση και ανανέωση του ΚΠΛ

Για τη συμπλήρωση του ΚΠΛ, η Επιτροπή έχει επισημάνει δέκα στόχους που προσφέρουν σημαντική προστιθέμενη αξία σε κοινοτικό επίπεδο ή έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη και την απασχόληση στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η επιλογή των στόχων βασίζεται σε τεκμηριωμένες οικονομικές αναλύσεις και σε πολιτικές προτεραιότητες.

Οι στόχοι αυτοί στηρίζονται στις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές με απόλυτη εστίαση στους τέσσερις τομείς προτεραιότητας της στρατηγικής της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα:

• στην επένδυση στον άνθρωπο και στον εκσυγχρονισμό της αγοράς εργασίας·
• στην ενέργεια και στην κλιματική αλλαγή·
• στην ενίσχυση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας·
• στην υποστήριξη της γνώσης και της καινοτομίας.

Επένδυση στον άνθρωπο και εκσυγχρονισμός των αγορών εργασίας

Ένα ανθρώπινο δυναμικό καλύτερα προσαρμοσμένο στις ανάγκες των αγορών εργασίας είναι το κλειδί για μια Ευρώπη ανταγωνιστική σε παγκόσμια κλίμακα και, παράλληλα, η βάση για μεγαλύτερη αυτονομία των προσώπων. Αυτό προϋποθέτει:

• ανανέωση της κοινωνικής ατζέντας·
• μεγαλύτερο συντονισμό των μέσων που επιτρέπουν την καλύτερη προετοιμασία για την αντιμετώπιση των εξελίξεων και των αναγκών της αγοράς εργασίας σε δεξιότητες σε επίπεδο ΕΕ·
• μεγαλύτερη συγκρισιμότητα και αναγνώριση των προσόντων·
• δημιουργία μιας κοινής πολιτικής μετανάστευσης· το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή αποτελεί η εισαγωγή μιας «μπλε κάρτας» για τους μετανάστες υψηλής ειδίκευσης.

Εκμετάλλευση του δυναμικού των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) αποτελούν πάνω από το 99% του συνόλου των επιχειρήσεων και απασχολούν το 67% του εργατικού δυναμικού της ΕΕ. Η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων ανάπτυξης και απασχόλησης που διαθέτουν οι ΜΜΕ παραμένει ανεπαρκής. Προκειμένου να στηριχθούν οι ΜΜΕ προς την κατεύθυνση αυτή σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, η Επιτροπή εξετάζει τις ακόλουθες ενέργειες:

• έκδοση μιας ευρωπαϊκής «νόμος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις» (Small Business Act)·
• διεξοδική επανεξέταση του κοινοτικού κεκτημένου υπό το συγκεκριμένο πρίσμα των ΜΜΕ και πρόβλεψη απαλλαγών από τις διοικητικές απαιτήσεις της κοινοτικής νομοθεσίας, όπου αυτό είναι δυνατόν·
• εξασφάλιση της εφαρμογής των διαφόρων ευρωπαϊκών προγραμμάτων για τη μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων ενόψει της προσέγγισης του στόχου μείωσής τους κατά 25% μέχρι το 2012.

Επίσης, η Επιτροπή προτείνει νέα μέτρα για την αγορά χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Μελετά, μεταξύ άλλων, την εφαρμογή της οδηγίας για τις υπηρεσίες, και ειδικότερα την ολοκλήρωση του ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου πληρωμών. Οι πρώτες που θα επωφεληθούν από αυτή τη μείωση των εμποδίων πρόσβασης στην αγορά, όπως για παράδειγμα από την ελεύθερη επιλογή φορολογικής βάσης σε επίπεδο ΕΕ, θα είναι οι ΜΜΕ.

Επένδυση στη γνώση και την καινοτομία

Η Επιτροπή εισάγει μια νέα διάσταση: δημιουργία μιας πέμπτης ελευθερίας της ενιαίας αγοράς βασισμένης στο τρίγωνο ενέργεια-καινοτομία-εκπαίδευση, για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου έρευνας. Αυτό προϋποθέτει συγκέντρωση και αποδοτικότερη χρήση των πόρων Ε & Α και κοινές προσκλήσεις υποβολής σχεδίων στον τομέα αυτό. Τέλος, είναι απαραίτητο να καταστεί λειτουργικό το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT).

Η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία περισσότερο ευνοϊκών όρων για τη χρηματοδότηση της καινοτομίας και τη βελτίωση της πρόσβασης των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση των νέων τεχνολογιών, για παράδειγμα μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, η δημιουργία ενός κοινοτικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας όχι μόνο θα βελτιώσει το κατακερματισμένο και δαπανηρό σύστημα διευθέτησης των διαφορών σχετικά με διπλώματα ευρεσιτεχνίας που ισχύει σήμερα, αλλά και θα ενισχύσει την ασφάλεια δικαίου, πράγμα που θα ενθαρρύνει περισσότερο τις επενδύσεις από τις ΜΜΕ.

Ενέργεια και κλιματική αλλαγή

Μεταξύ των στόχων που έχει επισημάνει η Επιτροπή, οι στόχοι 8 και 9 αφορούν την πολιτική για την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράμματος της Λισαβόνας. Είναι ουσιώδες να ολοκληρωθεί η εσωτερική αγορά ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου με την εισαγωγή συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής. Κατά συνέπεια, έχει θεμελιώδη σημασία να ληφθούν νομοθετικά μέτρα για την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει η ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και για τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, ούτως ώστε το μερίδιό τους να φτάσει στο 20% έως το 2020.

Επίσης, είναι απαραίτητο να προσανατολιστεί η βιομηχανική πολιτική προς την αειφόρο κατανάλωση. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία μιας εσωτερικής αγοράς περιβαλλοντικών τεχνολογιών και προώθηση της ανάπτυξης πρωτοπόρων ευρωπαϊκών αγορών για τεχνολογίες που κάνουν αποδοτική χρήση της ενέργειας. Για το σκοπό αυτό, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν κοινοτικά κεφάλαια για την εμπορία προϊόντων και τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Η Επιτροπή εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο επανεξέτασης της οδηγίας για τη φορολόγηση της ενέργειας προκειμένου να εξεταστεί η δυνατότητα χρήσης και άλλων φορολογικών μέσων για την προώθηση προϊόντων με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας.

Όσον αφορά την εξωτερική διάσταση, οι διμερείς διαπραγματεύσεις με τους βασικούς εμπορικούς εταίρους, οι οποίες συνδυάζουν το άνοιγμα και την εύλογη υπεράσπιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων, αποτελούν το κύριο μέλημα της εξωτερικής πολιτικής του κοινοτικού προγράμματος της Λισαβόνας.

Η Επιτροπή προτίθεται επίσης να συμβάλει στην ολοκλήρωση των πολυμερών διαπραγματεύσεων της Ντόχα. Η Επιτροπή προτείνει την εκπόνηση ετήσιων εκθέσεων για τις χώρες και τους τομείς όπου συνεχίζουν να υπάρχουν εμπόδια στον τομέα του εμπορίου προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνεκτικότερη αντίδραση της ΕΕ. Προτεραιότητα αποτελεί επίσης η βελτίωση του συστήματος εφαρμογής των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας έναντι πράξεων παραποίησης/απομίμησης, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί χάρη στην ενισχυμένη τελωνειακή συνεργασία.

Υλοποίηση του ΚΠΛ

Οι 10 βασικοί στόχοι απαιτούν εκ του σύνεγγυς παρακολούθηση η οποία θα αποτελεί αντικείμενο ετήσιας έκθεσης εφαρμογής. Αυτό θα επιτρέψει το συστηματικό έλεγχο της προόδου που σημειώνεται και θα αποτελέσει τη βάση για τις ετήσιες φθινοπωρινές εκθέσεις της Επιτροπής. Το εαρινό Συμβούλιο είναι επιφορτισμένο με τον καθορισμό νέων κατευθύνσεων στο πλαίσιο της ετήσιας συνολικής αξιολόγησης της στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Εξάλλου, το πρόγραμμα θα αποτελέσει αντικείμενο ενδιάμεσης επανεξέτασης που θα επιτρέψει ενδεχόμενη προσαρμογή των δέκα βασικών στόχων.

Οι χρηματοδοτικοί πόροι της Κοινότητας για τη βελτίωση της ανάπτυξης και της οικονομικής προσαρμογής προέρχονται από τα προγράμματα της πολιτικής συνοχής του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης ΕΓΤΑΑ,το πρόγραμμα διά βίου μάθησης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2015 οι επενδύσεις των ταμείων αυτών θα δημιουργήσουν περίπου δύο εκατομμύρια πρόσθετες θέσεις εργασίας. Η ανακοίνωση προτείνει επίσης συγκεκριμένη παρακολούθηση για κάθε θεσμικό όργανο και κράτος μέλος, προκειμένου να επιτευχθούν οι δέκα στόχοι.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Έκθεση εφαρμογής για το κοινοτικό πρόγραμμα της Λισαβόνας 2008–2010 [COM/2008/0881 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η Επιτροπή παρουσιάζει την πρώτη ετήσια έκθεση για τα αποτελέσματα του κοινοτικού προγράμματος της Λισαβόνας 2008-2010. Η έκθεση αυτή αξιολογεί τα αποτελέσματα του πρώτου έτους εφαρμογής του προγράμματος. Προτείνει νέους στόχους που αντιστοιχούν στις προτεραιότητες του ευρωπαϊκού σχεδίου οικονομικής ανάκαμψης και που συμπληρώνουν τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιούν τα κράτη μέλη.

Βάσει αυτών, πρόκειται για:

• τη βελτίωση των δεξιοτήτων των εργαζομένων, τον εκσυγχρονισμό της αγοράς εργασίας και των συστημάτων κοινωικής προστασίας, υπό τους όρους της ανανεωμένης κοινωνικής ατζέντας. Είναι απαραίτητες οι προσπάθειες για την καλύτερη αξιολόγηση των νέων αναγκών της αγοράς εργασίας και για την άρση των κανονιστικών υποχρεώσεων που αποτελούν εμπόδιο στην κινητικότητα, την αναγνώριση των προσόντων, την πρόσβαση στα συστήματα συνταξιοδότησης και κοινωνικής προστασίας. Η Επιτροπή πρέπει να προτείνει μία μεταναστευτική στρατηγική, με γνώμονα την
• αξιοποίηση των προσόντων των μεταναστών·
• την αύξηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Η ΕΕ πρέπει να εξασφαλίσει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και να μειώσει τις διοικητικές επιβαρύνσεις στην ΕΕ κατά 25% έως το 2012. Οι επιχειρήσεις θα επωφεληθούν από την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών·
• την ανάδειξη της Ευρώπης σε κορυφαία οικονομία και κοινωνία της γνώσης και της καινοτομίας χάρη στη δημιουργία ενός ανοικτού και ανταγωνιστικού σε παγκόσμιο επίπεδο ευρωπαϊκού χώρου έρευνας. Επίσης με τη βελτίωση των όρων που διέπουν την καινοτομία (χρηματοδοτήσεις, επενδύσεις και ασφάλεια δικαίου)·
• την ολοκλήρωση της αγοράς ενέργειας και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Διατηρώντας τον στόχο ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, η ΕΕ δεσμεύεται να μειώσει τουλάχιστον κατά 20% τις εκπομπές των αερίων θερμοκηπίου, και να αυξήσει το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά 20% έως το 2020. Η βιομηχανική παραγωγή θα πρέπει να εστιάζεται με βάση στόχους ενεργειακής αποδοτικότητας και βιωσιμότητας·
• τη δημιουργία νέων ευκαιριών για εμπορικές συναλλαγές, πρόσβαση στις αγορές και διεθνείς επενδύσεις. Η Κοινότητα προσπαθεί να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις της Ντόχα στο πλαίσιο του ΠΟΕ, και διεξάγει διεθνείς διαπραγματεύσεις με τους εμπορικούς εταίρους της. Προωθεί τη βελτίωση των διεθνών προτύπων και της κανονιστικής συνεργασίας, ιδιαίτερα σχετικά με την καταπολέμηση των πράξεων παραποίησης/απομίμησης.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 23.03.2009