Κατανομή του διαθέσιμου χρόνου χρήσης στους αερολιμένες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 95/93 σχετικά με τους κοινούς κανόνες κατανομής του διαθέσιμου χρόνου χρήσης (slots) στους αερολιμένες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (κανονισμός περί διαθέσιμου χρόνου χρήσης)

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

Ο κανονισμός αποσκοπεί να διασφαλίσει ότι στους αερολιμένες όπου η χωρητικότητα είναι περιορισμένη, οι διαθέσιμοι χρόνοι χρήσης* χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά και κατανέμονται κατά τρόπο ισότιμο και διαφανή, που δεν εισάγει διακρίσεις.
Ο κανονισμός έχει τροποποιηθεί επανειλημμένα, πιο πρόσφατα από τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2038. Πολλές φορές, οι τροποποιήσεις αυτές έχουν σχεδιαστεί ώστε να καθιστούν δυνατό για τους αερομεταφορείς* και τους αερολιμένες να προσαρμόζονται στις αρνητικές συνέπειες εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, των τρομοκρατικών επιθέσεων τον Σεπτέμβρη του 2001, της επιδημιολογικής κατάστασης (για παράδειγμα εξαιτίας της πανδημίας COVID-19) στρατιωτικές επίθεσης (όπως ο πόλεμος στο Ιράκ ή ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας).

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο κανονισμός ορίζει τα αντικειμενικά κριτήρια βάσει των οποίων ένας αερολιμένας μπορεί να χαρακτηριστεί ως συντονισμένος αερολιμένας* ή αερολιμένας με ευκολίες προγραμματισμού* αν η χωρητικότητα είναι ανεπαρκής.

Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) μπορούν να χαρακτηρίσουν κάθε αερολιμένα ως συντονισμένο αερολιμένα, εφόσον:

διεξαχθεί ανάλυση της χωρητικότητας·
υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις χωρητικότητας που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Συντονιστής/Υπεύθυνος προγραμματισμού

Το κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για έναν συντονισμένο ή με ευκολίες προγραμματισμού αερολιμένα πρέπει να διορίζει ένα ειδικευμένο φυσικό ή νομικό πρόσωπο με μεγάλη εμπειρία στον σχεδιασμό των κινήσεων ενός αεροσκάφους ως συντονιστή ή υπεύθυνο προγραμματισμού ενός αερολιμένα.
Ο συντονιστής ή ο υπεύθυνος προγραμματισμού ενεργεί με αντικειμενικό, αμερόληπτο και διαφανή τρόπο και πρέπει να διαχωρίζεται λειτουργικά από κάθε ενδιαφερόμενο μέρος.
Το σύστημα χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων του συντονιστή θα εξασφαλίζει την ανεξάρτητη ιδιότητα του συντονιστή. Ο ίδιος συντονιστής μπορεί να διορισθεί για περισσότερους του ενός αερολιμένες.

Χωρητικότητα αερολιμένα

Οι αρμόδιες αρχές προσδιορίζουν δύο φορές κατ’ έτος τη χωρητικότητα που είναι διαθέσιμη για κατανομή των διαθέσιμων χρόνων χρήσης, σύμφωνα με τις δύο περιόδους προγραμματισμού (χειμερινή και θερινή) της διεθνούς αεροπλοΐας. Ο υπολογισμός της χωρητικότητας ενός αερολιμένα βασίζεται σε αντικειμενική ανάλυση των δυνατοτήτων εξυπηρέτησης της εναέριας κυκλοφορίας.
Οι αερομεταφορείς πρέπει να παρέχουν στο συντονιστή οιαδήποτε σχετική πληροφορία τους ζητήσει.

Επιτροπή συντονισμού

Το αρμόδιο κράτος μέλος οφείλει να διασφαλίζει τη συγκρότηση επιτροπής συντονισμού σε ένα συντονισμένο αερολιμένα.
Η επιτροπή συντονισμού υποβάλλει προτάσεις και συμβουλεύει τον συντονιστή για όλα τα θέματα που αφορούν τη χωρητικότητα του αερολιμένα, και ιδίως για:
- τις ευκαιρίες αύξησης της χωρητικότητας·
- τις παραμέτρους συντονισμού·
- τις μεθόδους παρακολούθησης·
- τις τοπικές κατευθυντήριες γραμμές.
Η συμμετοχή στην επιτροπή συντονισμού είναι ανοικτή:
- στους αερομεταφορείς που χρησιμοποιούν τον αερολιμένα·
- στον οργανισμό διαχείρισης του αερολιμένα·
- στις αρχές ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας·
- στους εκπροσώπους της γενικής αεροπλοΐας.

Διαδικασία κατανομής των διαθέσιμων χρόνων χρήσης

Η γενική αρχή σχετικά με την κατανομή των διαθέσιμων χρόνων χρήσης είναι ότι ένας αερομεταφορέας που έχει χρησιμοποιήσει μια συγκεκριμένη σειρά διαθέσιμων χρόνων χρήσης* για τουλάχιστον 80 % της θερινής ή χειμερινής περιόδου προγραμματισμού δρομολογίων δικαιούται την ίδια σειρά διαθέσιμων χρόνων χρήσης στην αντίστοιχη περίοδο προγραμματισμού του επόμενου έτους (γνωστά ως ιστορικά δικαιώματα). Κατά συνέπεια, οι διαθέσιμοι χρόνοι χρήσης που δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς από τους αερομεταφορείς θα επιστρέφονται στο κοινό σύστημα εκμετάλλευσης διαθέσιμων χρόνων χρήσης για ανακατανομή (ο λεγόμενος κανόνας «απώλεια σε περίπτωση μη χρήσης»).
Μπορεί να δημιουργηθεί κοινό σύστημα εκμετάλλευσης διαθέσιμων χρόνων χρήσης που θα περιέχει τους διαθέσιμους χρόνους χρήσης που δημιουργήθηκαν πρόσφατα, εκείνους που δεν χρησιμοποιήθηκαν και εκείνους που εγκαταλείφθηκαν από έναν αερομεταφορέα ή που είναι, κατά οποιοδήποτε άλλο τρόπο, διαθέσιμοι.
Ο συντονιστής λαμβάνει επίσης υπόψη τους συμπληρωματικούς κανόνες και τις συμπληρωματικές κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζει ο κλάδος των αερομεταφορέων, καθώς και τις τοπικές κατευθυντήριες γραμμές τις οποίες προτείνει η επιτροπή συντονισμού και εγκρίνει το κράτος μέλος ή τυχόν άλλος φορέας αρμόδιος για τον αερολιμένα, με την προϋπόθεση ότι οι κανόνες ή οι κατευθυντήριες οδηγίες συνάδουν με τον κανονισμός για τους διαθέσιμους χρόνους χρήσης και το δίκαιο της ΕΕ.
Αν αίτημα για ένα διαθέσιμο χρόνο χρήσης δεν μπορεί να ικανοποιηθεί, ο συντονιστής ενημερώνει τον αιτούντα αερομεταφορέα για τους λόγους μη ικανοποίησης του αιτήματός του και του υποδεικνύει την πληρέστερη εναλλακτική λύση διαθέσιμου χρόνου χρήσης.
Οι διαθέσιμοι χρόνοι χρήσης μπορούν να ανταλλάσσονται ένας προς έναν μεταξύ αερομεταφορέων, ή να μεταβιβάζονται μεταξύ αερομεταφορέων σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις (για παράδειγμα μεταξύ μητρικής και θυγατρικής εταιρείας, σε περίπτωση μερικής ή ολικής εξαγοράς, ή μεταφοράς ή μια διαφορετική διαδρομή). Σε αυτές τις περιπτώσεις, απαιτείται πάντα ρητή επιβεβαίωση από τον συντονιστή.
Ένα κράτος μέλος μπορεί να κρατήσει ορισμένους διαθέσιμους χρόνους χρήσης για περιφερειακά δρομολόγια.

Προσωρινή απαλλαγή από τους κανόνες χρησιμοποίησης του διαθέσιμου χρόνου χρήσης

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, ο κανόνας όσον αφορά την «απώλεια σε περίπτωση μη χρήσης» ανεστάλη, προσφέροντας προσωρινή απαλλαγή από τους κανόνες χρησιμοποίησης του διαθέσιμου χρόνου χρήσης. Παρατηρείται ισχυρή ανάκαμψη της εναέριας κυκλοφορίας από τη θερινή περίοδο προγραμματισμού του 2022 και η εναέρια κυκλοφορία για τη χειμερινή περίοδο προγραμματισμού 2022/2023 αναμένεται να φτάσει περίπου το 90 % των επιπέδων του 2019. Ωστόσο, η κατάσταση στον τομέα της αεροπορίας παραμένει αβέβαιη λόγω του κινδύνου νέων μεταλλάξεων της νόσου COVID-19, καθώς και του αντίκτυπου του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας στην εναέρια κυκλοφορία και στην ικανότητα των αερομεταφορέων να χρησιμοποιούν τους διαθέσιμους χρόνους χρήσης τους, καθώς οι αερομεταφορείς της ΕΕ αποφεύγουν την είσοδο στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, της Ρωσίας και της Ουκρανίας.
Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/2038 θεσπίζει κανόνες για να εξασφαλισθεί ότι οι αερομεταφορείς που δεν συμμορφώνονται με το ποσοστό χρησιμοποίησης που καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 95/93, δεν θα χάνουν αυτόματα την προτεραιότητά τους ως προς τη σειρά διαθέσιμων χρόνων χρήσης που ενδεχομένως θα είχαν υπό διαφορετικές συνθήκες.
Δεδομένου ότι ο κανονισμός (EOK) αριθ. 95/93 αποσκοπεί να εξασφαλίσει την αποτελεσματική χρήση της χωρητικότητας των αερολιμένων και τη δίκαιη πρόσβαση για όλους τους αερομεταφορείς σε περιπτώσεις περιορισμένης χωρητικότητας αερολιμένα, η προσαρμογή των συνήθων απαιτήσεων για τη χρησιμοποίηση των διαθέσιμων χρόνων χρήσης, είτε μειώνοντας το ποσοστό χρησιμοποίησης είτε παρατείνοντας τις εξαιρέσεις λόγω δικαιολογημένης μη χρησιμοποίησης, θα πρέπει να περιορίζεται αυστηρά σε καταστάσεις όπου είναι αναγκαία η απαλλαγή από τους κανόνες περί διαθέσιμων χρόνων χρήσης και δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε αθέμιτα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα για τους αερομεταφορείς που κατέχουν ιστορικά δικαιώματα σε διαθέσιμους χρόνους χρήσης. Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/2038 καθορίζει επίσης τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι αερομεταφορείς εξακολουθούν να δικαιούνται σειρές διαθέσιμων χρόνων χρήσης σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 95/93, και καθορίζει τις απαιτήσεις ώστε οι αερομεταφορείς να αποδεσμεύουν χωρητικότητα που δεν χρησιμοποιούν. Το εν λόγω διάστημα διαρκεί από τις 30 Οκτωβρίου 2022 έως τις 28 Οκτωβρίου 2023, ανάλογα με τις προβλέψεις ανάκαμψης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια της Αεροναυτιλίας.
Αν, κατά την ίδια περίοδο, ένας αερομεταφορέας μπορεί να αποδείξει ότι έχει χρησιμοποιήσει τη σειρά διαθεσίμων χρόνων χρήσης που του είχαν κατανεμηθεί σε ποσοστό τουλάχιστον 75 % καθ’ όλη την περίοδο προγραμματισμού δρομολογίων για την οποία χορηγήθηκαν, ο εν λόγω αερομεταφορέας δικαιούται την ίδια σειρά διαθεσίμων χρόνων χρήσης για την επόμενη αντίστοιχη περίοδο προγραμματισμού.
Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/2038 επιτρέπει επίσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω πράξεων κατ’ εξουσιοδότηση, να μειώσει το ελάχιστο ποσοστό χρησιμοποίησης για κάθε προγραμματική περίοδο από τις 30 Οκτωβρίου 2022 μέχρι τις 28 Οκτωβρίου 2023, αν η εβδομαδιαία εναέρια κυκλοφορία πέσει κάτω από το 80 % (συγκριτικά με τα στοιχεία του 2019) για 2 διαδοχικές εβδομάδες εξαιτίας της νόσου COVID-19, άλλης επιδημιολογικής κατάστασης ή ως άμεση συνέπεια της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Επιβολή

Το σχέδιο πτήσης ενός αερομεταφορέα μπορεί να απορρίπτεται από τις αρμόδιες αρχές διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας, αν αυτός σκοπεύει να χρησιμοποιήσει έναν συντονισμένο αερολιμένα για προσγείωση ή απογείωση χωρίς να του έχει χορηγηθεί χρόνος χρήσης από τον συντονιστή.
Εάν ένας αερομεταφορέας επανειλημμένα και εσκεμμένα εκτελεί πτήσεις σε χρόνο πολύ διαφορετικό από τους διαθέσιμους χρόνους χρήσης που του έχουν χορηγηθεί ή με πολύ διαφορετικό τρόπο, ο συντονιστής μπορεί να αποφασίσει να αποσύρει τη σειρά των διαθέσιμων χρόνων χρήσης από τον εν λόγω αερομεταφορέα. Κατά συνέπεια, ο εν λόγω αερομεταφορέας κινδυνεύει να χάσει τα ιστορικά του δικαιώματα.
Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν την ύπαρξη πραγματικών, αναλογικών και αποτρεπτικών κυρώσεων για την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Εφαρμόζεται από τις 22 Φεβρουαρίου 1993.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Έπειτα από τις ανακοινώσεις που δημοσίευσε το 2007 και το 2008 σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε πρόταση αναδιατύπωσης του κανονισμού το 2011. Η πρόταση είναι υπό εξέταση στη νομοθετική διαδικασία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

Διαθέσιμος χρόνος χρήσης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Διαθέσιμος χρόνος χρήσης. Η άδεια που δίνεται από συντονιστή προς χρησιμοποίηση του πλήρους φάσματος της αερολιμενικής υποδομής που χρειάζεται για την εκμετάλλευση μιας αεροπορικής υπηρεσίας σε συντονισμένο αερολιμένα σε μια συγκεκριμένη ημέρα και ώρα για προσγείωση ή απογείωση.

Αερομεταφορέας. Αεροπορική εταιρεία που διαθέτει έγκυρη άδεια εκμετάλλευσης ή ισοδύναμο έγγραφο τουλάχιστον στις 31 Ιανουαρίου για την επόμενη θερινή περίοδο προγραμματισμού ή στις 31 Αυγούστου για την επόμενη χειμερινή περίοδο προγραμματισμού. Για τους σκοπούς των άρθρων 4 (ο υπεύθυνος προγραμματισμού και ο συντονιστής), 8 (η διαδικασία κατανομής των διαθέσιμων χρόνων χρήσης), 8α (κινητικότητα των διαθέσιμων χρόνων χρήσης), 10 (κοινό σύστημα εκμετάλλευσης διαθέσιμων χρόνων χρήσης) και 10α (κατανομή διαθέσιμων χρόνων χρήσης ως απάντηση στην κρίση του COVID-19), ο ορισμός του αερομεταφορέα περιλαμβάνει επίσης την ιδιωτική αεροπλοΐα, όταν λειτουργεί σύμφωνα με προγραμματισμό. Για τους σκοπούς των άρθρων 7 (πληροφορίες για υπεύθυνους προγραμματισμού και συντονιστές) και 14 (επιβολή), ο ορισμός του αερομεταφορέα περιλαμβάνει επίσης όλη την πολιτική αεροπλοΐα.

Συντονισμένος αερολιμένας. Αερολιμένας με υψηλά επίπεδα συμφόρησης όπου η ζήτηση υπερβαίνει τη χωρητικότητα κατά την εξεταζόμενη περίοδο και όπου, για τις προσγειώσεις ή απογειώσεις, απαιτείται να διαθέτει ο αερομεταφορέας χρόνο χρήσης αερολιμένα που του έχει χορηγήσει ο συντονιστής.

Αερολιμένας με ευκολίες προγραμματισμού. Αερολιμένας με πιθανά προβλήματα συμφόρησης σε ορισμένες περιόδους και στον οποίο έχει διορισθεί ένας υπεύθυνος προγραμματισμού για να διευκολύνονται τα δρομολόγια των αερομεταφορέων που εκτελούν δρομολόγια ή προτίθενται να εκτελέσουν δρομολόγια από τον εν λόγω αερολιμένα.

Σειρά διαθέσιμων χρόνων χρήσης. Τουλάχιστον πέντε διαθέσιμοι χρόνοι χρήσης που ζητούνται και χορηγούνται για την ίδια χρονική στιγμή της ημέρας και για την ίδια ημέρα της εβδομάδας κατά τη διάρκεια μιας περιόδου προγραμματισμού δρομολογίων.

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 95/93 του Συμβουλίου, της 18ης Ιανουαρίου 1993, σχετικά με τους κοινούς κανόνες κατανομής του διαθέσιμου χρόνου χρήσης (slots) στους κοινοτικούς αερολιμένες (ΕΕ L 14 της 22.1.1993, σ. 1-6).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 95/93 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 95/93 του Συμβουλίου σχετικά με τους κοινούς κανόνες κατανομής του διαθέσιμου χρόνου χρήσης (slots) στους κοινοτικούς αερολιμένες, όπως έχει τροποποιηθεί [COM(2008) 227 τελικό της 30.4.2008].

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (EΚ) 793/2004 για τους κοινούς κανόνες κατανομής του διαθέσιμου χρόνου χρήσης (slots) στους κοινοτικούς αερολιμένες [COM(2007) 704 τελικό της 15.11.2007].

τελευταία ενημέρωση 14.12.2022

Góra