Καλυμμένα ομόλογα και δημόσια εποπτεία καλυμμένων ομολόγων

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Οδηγία (EΕ) 2019/2162 σχετικά με την έκδοση καλυμμένων ομολόγων και τη δημόσια εποπτεία καλυμμένων ομολόγων

Κανονισμός (ΕE) 2019/2160 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013 όσον αφορά τα ανοίγματα υπό τη μορφή καλυμμένων ομολόγων

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

Η οδηγία (ΕΕ) 2019/2162 αποσκοπεί στην προστασία των επενδυτών με τη θέσπιση ελάχιστων εναρµονισµένων κανόνων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), ειδικότερα όσον αφορά τους ορισμούς και τα πρότυπα, για τα καλυμμένα ομόλογα* που εκδίδονται από πιστωτικά ιδρύματα*. Οι κανόνες αυτοί εφαρμόζονται κατά την έκδοση, διάρθρωση, εποπτεία και δημοσιοποίηση των καλυμμένων ομολόγων.
Ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/2160 τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 575/2013 (γνωστός ως ο κανονισμός για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις — ΚΚΑ — βλέπε σύνοψη) για την ενίσχυση των προϋποθέσεων χορήγησης προνομιακής αντιμετώπισης προληπτικής εποπτείας των καλυμμένων ομολόγων στο πλαίσιο του ΚΚΑ.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Οδηγία (ΕΕ) 2019/2162

Πεδίο εφαρμογής

Η οδηγία καλύπτει τα ακόλουθα:

1.
Διαρθρωτικά χαρακτηριστικά
- Οι επενδυτές έχουν προνομιακά δικαιώματα και τυγχάνουν διπλής προστασίας (γνωστή ως «διπλή προσφυγή») μέσω απαίτησης έναντι του ιδρύματος που εκδίδει τόσο τα ομόλογα όσο και τα στοιχεία κάλυψης στην περίπτωση της αφερεγγυότητας ή εξυγίανσης του εν λόγω ιδρύματος.
- Τα καλυμμένα ομόλογα είναι ανά πάσα στιγμή εξασφαλισμένα με στοιχεία κάλυψης υψηλής ποιότητας —συνήθως με ενυπόθηκα δάνεια ή χρεόγραφα του δημοσίου— ή άλλα στοιχεία που καθορίζονται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2019/2162.
- Τα στοιχεία εξασφάλισης πρέπει να πληρούν ορισμένες απαιτήσεις:
  - γενικώς αποδεκτά πρότυπα αποτίμησης για τα ενσώματα στοιχεία, τα οποία θα πρέπει να παρακολουθούνται και να καλύπτονται, από ασφαλιστική άποψη, επαρκώς·
  - συνεχή δημόσια εποπτεία της λειτουργικής ευρωστίας και της οικονομικής φερεγγυότητας του αντισυμβαλλομένου για τα στοιχεία ενεργητικού υπό μορφή ανοιγμάτων·
  - κανόνες διαφοροποίησης των κινδύνων για τα στοιχεία ενεργητικού που δεν είναι επιλέξιμα δυνάμει του άρθρου 129 παράγραφος 1 του ΚΚΑ·
  - ειδικοί κανόνες εφαρμόζονται στην ενδοομιλική ομαδοποίηση και στα συνολικά στοιχεία κάλυψης.
- Τα πιστωτικά ιδρύματα πρέπει να παρέχουν επαρκώς λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα καλυμμένων ομολόγων που διαθέτουν, ώστε να μπορούν οι επενδυτές να αξιολογήσουν το προφίλ και τους κινδύνους των εν λόγω προγραμμάτων και να επιδείξουν τη δέουσα επιμέλεια. Οι εν λόγω πληροφορίες θα πρέπει να είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο του ιδρύματος, να παρέχονται τουλάχιστον ανά τρίμηνο και, κατ’ ελάχιστο, να περιλαμβάνουν τα εξής:
  - την αξία των συνολικών στοιχείων κάλυψης και των ανεξόφλητων καλυμμένων ομόλογων·
  - κατάλογο των διεθνών αριθμών αναγνώρισης τίτλων για όλες τις εκδόσεις καλυμμένων ομολόγων που εκδίδονται στο πλαίσιο του σχετικού προγράμματος·
  - τη γεωγραφική κατανομή και το είδος των στοιχείων κάλυψης, το μέγεθος του δανείου τους και τη μέθοδο αποτίμησης·
  - λεπτομέρειες σχετικά με τον κίνδυνο αγοράς, τον κίνδυνο επιτοκίου, τον συναλλαγματικό κίνδυνο, τους πιστωτικούς κινδύνους και τους κινδύνους ρευστότητας·
  - τη δομή ληκτότητας των στοιχείων κάλυψης και των καλυμμένων ομολόγων·
  - τα επίπεδα της απαιτούμενης και διαθέσιμης κάλυψης, καθώς και τα επίπεδα εκ του νόμου, συμβατικής και εθελοντικής υπερεξασφάλισης (το επίπεδο εξασφάλισης που υπερβαίνει την απαιτούμενη κάλυψη)·
  - το ποσοστό των δανείων στα οποία θεωρείται ότι έχει επέλθει αθέτηση υποχρεώσεων και των δανείων που παρουσιάζουν καθυστέρηση άνω των 90 ημερών.
- Τα προγράμματα καλυμμένων ομολόγων αντιπροσωπεύουν τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά μιας έκδοσης καλυμμένων ομολόγων τα οποία καθορίζονται από νομικούς κανόνες και συμβατικούς όρους και προϋποθέσεις·
- Τα συνολικά στοιχεία κάλυψης πρέπει πάντοτε να περιλαμβάνουν απόθεμα ασφαλείας αποτελούμενο από ρευστά στοιχεία ενεργητικού (διαθέσιμα ή άμεσα μετατρέψιμα σε μετρητά) για την κάλυψη της μέγιστης σωρευτικής καθαρής εκροής ρευστότητας κατά τις επόμενες 180 ημέρες·
- Τα καλυμμένα ομόλογα με δομές επεκτάσιμης ληκτότητας (μακροπρόθεσμο χρεόγραφο του οποίου η συμφωνηθείσα ημερομηνία λήξης μπορεί να παραταθεί) δύνανται να επιτρέπονται από τις χώρες της ΕΕ υπό ορισμένες προϋποθέσεις και πρέπει να κοινοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ).
2.
Δημόσια εποπτεία καλυμμένων ομολόγων
- Οι κυβερνήσεις της ΕΕ ορίζουν μία ή περισσότερες αρχές αρμόδιες για την παρακολούθηση της έκδοσης καλυμμένων ομολόγων, με σκοπό την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τις νομικές απαιτήσεις.
- Τα προγράμματα καλυμμένων ομολόγων υπόκεινται σε άδεια που θα πρέπει να ληφθεί πριν από την έκδοση καλυμμένων ομολόγων στο πλαίσιο του σχετικού προγράμματος. Για τη λήψη της άδειας, τα πιστωτικά ιδρύματα πρέπει να διαθέτουν:
  - επαρκές πρόγραμμα λειτουργιών για την έκδοση καλυμμένων ομολόγων·
  - επαρκείς πολιτικές, διαδικασίες και μεθόδους για την έγκριση, την τροποποίηση, την ανανέωση και την αναχρηματοδότηση δανείων που περιλαμβάνονται στα συνολικά στοιχεία κάλυψης·
  - ειδικό και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και διοίκηση.
- Σε περίπτωση αφερεγγυότητας ή εξυγίανσης πιστωτικού ιδρύματος, οι αρμόδιες αρχές συνεργάζονται με την αρχή εξυγίανσης που χειρίζεται την υπόθεση προκειμένου να διασφαλιστεί η διατήρηση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των επενδυτών σε καλυμμένα ομόλογα. Οι χώρες της ΕΕ μπορούν να προβλέπουν τον διορισμό ειδικού διαχειριστή.
- Τα πιστωτικά ιδρύματα πρέπει να υποβάλλουν τακτικά στις αρμόδιες αρχές τις πληροφορίες που καθορίζονται στην οδηγία.
- Στα ιδρύματα που παραβιάζουν τους κανόνες επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις και λοιπά διοικητικά μέτρα. Οι εν λόγω κυρώσεις και τα εν λόγω μέτρα πρέπει να είναι αποτελεσματικά, αναλογικά και αποτρεπτικά. Οι χώρες της ΕΕ δύνανται να αποφασίζουν να μην προβλέψουν διοικητικές κυρώσεις ή λοιπά διοικητικά μέτρα για τις παραβάσεις που υπόκεινται σε ποινικές κυρώσεις βάσει του εθνικού τους δικαίου.
- Οι αρμόδιες αρχές δημοσιεύουν στους ιστοτόπους τους:
  - εθνικούς νόμους, κανονισμούς, διοικητικούς κανόνες, συμπεριλαμβανομένων κυρώσεων και άλλων μέτρων, καθώς και γενικές κατευθυντήριες γραμμές που έχουν εγκριθεί σε σχέση με την έκδοση καλυμμένων ομολόγων·
  - κατάλογο των πιστωτικών ιδρυμάτων που έχουν άδεια να εκδίδουν καλυμμένα ομόλογα.
- Τα καλυμμένα ομόλογα νομιμοποιούνται να χρησιμοποιούν το σήμα «Ευρωπαϊκό Καλυμμένο Ομόλογο» (μόνο για καλυμμένα ομόλογα που πληρούν τις απαιτήσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του εθνικού δικαίου για τη μεταφορά της οδηγίας) ή το σήμα «Ευρωπαϊκό Καλυμμένο Ομόλογο (Ανωτέρας Ποιότητας)» (μόνο για καλυμμένα ομόλογα τα οποία πληρούν τις απαιτήσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του εθνικού δικαίου για τη μεταφορά της οδηγίας και πληρούν τις απαιτήσεις του άρθρου 129 του ΚΚΑ). Τα σήματα είναι προαιρετικά, παράλληλα με τα εθνικά νομίσματα.
- Η οδηγία εισάγει μικρές τροποποιήσεις των οδηγιών 2009/65/ΕΚ (βλέπε σύνοψη) και 2014/59/ΕΕ (βλέπε σύνοψη).
- Εφαρμόζονται μεταβατικά μέτρα στα καλυμμένα ομόλογα που έχουν εκδοθεί πριν από τις 8 Ιουλίου 2022.
- Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε στενή συνεργασία με την ΕΑΤ:
  - πρέπει, έως τις 8 Ιουλίου 2024, να υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, νομοθετική πρόταση σχετικά με τη δυνατότητα και, αν ναι, τον τρόπο που θα μπορούσε να καθιερωθεί καθεστώς ισοδυναμίας για τα πιστωτικά ιδρύματα χωρών εκτός ΕΕ που εκδίδουν καλυμμένα ομόλογα και για τους επενδυτές στα εν λόγω καλυμμένα ομόλογα·
  - πρέπει, έως τις 8 Ιουλίου 2025, να υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας όσον αφορά το επίπεδο προστασίας των επενδυτών και σχετικά με τις εξελίξεις αναφορικά με την έκδοση καλυμμένων ομολόγων στην ΕΕ.

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/2160

Ο κανονισμός συμπληρώνει την οδηγία (EE) 2019/2162 και στηρίζεται στην τρέχουσα εποπτική αντιμετώπιση των καλυμμένων ομολόγων βάσει του ΚΚΑ.
Προσθέτει απαιτήσεις για ελάχιστη υπερεξασφάλιση* και στοιχεία ενεργητικού υποκατάστασης*, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την ποιότητα των καλυμμένων ομολόγων που είναι επιλέξιμα για προνομιακή κεφαλαιακή αντιμετώπιση.
Επιδιώκει να το επιτύχει αυτό:
- εξαλείφοντας την χρήση ως επιλέξιμων στοιχείων ενεργητικού των δομών που συμπεριλαμβάνουν στα συνολικά στοιχεία κάλυψης τιτλοποιημένα στεγαστικά ή εμπορικά ενυπόθηκα δάνεια, καθώς η χρήση των εν λόγω δομών μειώνεται και θεωρείται ότι προσθέτει περιττή πολυπλοκότητα στα προγράμματα καλυμμένων ομολόγων, και
- απαιτώντας τουλάχιστον 5 % υπερεξασφάλιση για να μπορούν να τύχουν τα καλυμμένα ομόλογα προνομιακής κεφαλαιακής αντιμετώπισης, ή 2 %, εάν η αποτίμηση της περιουσίας βασίζεται στην αξία του ενυπόθηκου ακινήτου (αυτό το επίπεδο υπερεξασφάλισης μπορεί να στηρίζεται σε νόμιμη, συμβατική ή εθελοντική βάση).

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Η οδηγία (ΕΕ) 2019/2162 πρέπει να θεσπιστεί νομοθετικά στις χώρες της ΕΕ έως τις 8 Ιουλίου 2021 και θα τεθεί σε εφαρμογή στις 8 Ιουλίου 2022.
Ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/2160 θα εφαρμόζεται από τις 8 Ιουλίου 2022.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Τα καλυμμένα ομόλογα χρησιμοποιούνται ευρέως σε ορισμένες χώρες της ΕΕ (Δανία, Γερμανία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Σουηδία) ως μια σημαντική πηγή φθηνής και μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης των τραπεζών. Βοηθούν στη χρηματοδότηση των ενυπόθηκων δανείων και των δανείων του δημοσίου και εξασφαλίζουν υψηλό βαθμό βεβαιότητας για τους επενδυτές.
Η οδηγία αποτελεί μέρος του σχεδίου δράσης της ΕΕ για τις κεφαλαιαγορές. Οι ελάχιστοι εναρμονισμένοι κανόνες σε όλη την ΕΕ για τα καλυμμένα ομόλογα θα αυξήσουν την ασφάλεια για τους επενδυτές και θα δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες.
Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε:
- Καλυμμένα ομόλογα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Καλυμμένο ομόλογο: Τίτλος δανειακής υποχρέωσης που εκδίδεται από πιστωτικό ίδρυμα και εξασφαλίζεται από στοιχεία κάλυψης (συνήθως σύνολο ενυπόθηκων δανείων ή πιστώσεων στο δημόσιο τομέα, αλλά και άλλα στοιχεία κάλυψης υψηλής ποιότητας με τα οποία διασφαλίζεται ότι το πιστωτικό ίδρυμα που εκδίδει καλυμμένα ομόλογα διαθέτει απαίτηση πληρωμής και τα οποία εξασφαλίζονται με στοιχεία εξασφάλισης που υπόκεινται σε αυστηρά καθορισμένες απαιτήσεις) στα οποία οι επενδυτές τους έχουν δικαίωμα άμεσης προσφυγής.

Πιστωτικό ίδρυμα: Επιχείρηση η οποία αποδέχεται από το κοινό καταθέσεις ή άλλα επιστρεπτέα κεφάλαια προκειμένου να χορηγήσει πιστώσεις.

Υπερεξασφάλιση: Η πρακτική ή η διαδικασία διάθεσης ενός στοιχείου ενεργητικού ως εγγύηση σε δάνειο όπου η αξία του στοιχείου ενεργητικού υπερβαίνει την αξία του δανείου.

Στοιχεία ενεργητικού υποκατάστασης: Στοιχεία ενεργητικού που διατηρούνται πέραν των πρωτογενών στοιχείων ενεργητικού, τα οποία συνήθως συνιστούν παράγωγα και στοιχεία ενεργητικού που διατηρούνται για λόγους ρευστότητας.

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Οδηγία (ΕΕ) 2019/2162 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2019, σχετικά με την έκδοση καλυμμένων ομολόγων και τη δημόσια εποπτεία καλυμμένων ομολόγων και την τροποποίηση των οδηγιών 2009/65/ΕΚ και 2014/59/ΕΕ (ΕΕ L 328 της 18.12.2019, σ. 29-57)

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/2160 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2019, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013 όσον αφορά τα ανοίγματα υπό τη μορφή καλυμμένων ομολόγων (ΕΕ L 328 της 18.12.2019, σ. 1-6)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Σχέδιο Δράσης για την Οικοδόμηση Ένωσης Κεφαλαιαγορών [COM(2015) 468 final της 30.9.2015]

Οδηγία 2014/59/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων και για την τροποποίηση της οδηγίας 82/891/ΕΟΚ του Συμβουλίου και των οδηγιών 2001/24/ΕΚ, 2002/47/ΕΚ, 2004/25/ΕΚ, 2005/56/ΕΚ, 2007/36/ΕΚ, 2011/35/ΕΕ, 2012/30/ΕΕ και 2013/36/ΕΕ καθώς και των κανονισμών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 και (ΕΕ) αριθ. 648/2012 (EE L 173 της 12.6.2014, σ. 190–348)

Διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 2014/59/ΕΕ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις επενδύσεων και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 (ΕΕ L 176 της 27.6.2013, σ. 1-337)

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία 2009/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με ορισμένους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) (ΕΕ L 302 της 17.11.2009, σ. 32-96)