EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62020CJ0022

Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα) της 2ας Σεπτεμβρίου 2021.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Βασιλείου της Σουηδίας.
Παράβαση κράτους μέλους – Οδηγία 91/271/ΕΟΚ – Άρθρα 4, 5, 10 και 15 – Επεξεργασία αστικών λυμάτων – Δευτεροβάθμια ή ισοδύναμη επεξεργασία των αστικών λυμάτων που προέρχονται από οικισμούς ορισμένου μεγέθους – Αυστηρότερη επεξεργασία των λυμάτων που απορρίπτονται σε ευαίσθητες περιοχές – Άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ – Εξακρίβωση των στοιχείων που κοινοποιούνται από τα κράτη μέλη – Υποχρέωση καλόπιστης συνεργασίας.
Υπόθεση C-22/20.

Court reports – general

ECLI identifier: ECLI:EU:C:2021:669

 ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (τέταρτο τμήμα)

της 2ας Σεπτεμβρίου 2021 ( *1 )

«Παράβαση κράτους μέλους – Οδηγία 91/271/ΕΟΚ – Άρθρα 4, 5, 10 και 15 – Επεξεργασία αστικών λυμάτων – Δευτεροβάθμια ή ισοδύναμη επεξεργασία των αστικών λυμάτων που προέρχονται από οικισμούς ορισμένου μεγέθους – Αυστηρότερη επεξεργασία των λυμάτων που απορρίπτονται σε ευαίσθητες περιοχές – Άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ – Εξακρίβωση των στοιχείων που κοινοποιούνται από τα κράτη μέλη – Υποχρέωση καλόπιστης συνεργασίας»

Στην υπόθεση C‑22/20,

με αντικείμενο προσφυγή του άρθρου 258 ΣΛΕΕ λόγω παραβάσεως, που ασκήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2020,

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τους E. Manhaeve, C. Hermes και K. Simonsson καθώς και από την E. Ljung Rasmussen,

προσφεύγουσα,

κατά

Βασιλείου της Σουηδίας, εκπροσωπούμενου από τον O. Simonsson καθώς και από τις R. Shahsavan Eriksson, C. Meyer-Seitz, M. Salborn Hodgson, H. Shev και H. Eklinder,

καθού,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (τέταρτο τμήμα),

συγκείμενο από τους Μ. Βηλαρά, πρόεδρο τμήματος, N. Piçarra, D. Šváby, S. Rodin (εισηγητή) και K. Jürimäe, δικαστές,

γενική εισαγγελέας: J. Kokott

γραμματέας: Α. Calot Escobar

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,

αφού άκουσε τη γενική εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις της κατά τη συνεδρίαση της 25ης Μαρτίου 2021,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1

Με την προσφυγή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητεί από το Δικαστήριο να διαπιστώσει ότι:

το Βασίλειο της Σουηδίας, παραλείποντας να κοινοποιήσει στην Επιτροπή τις αναγκαίες πληροφορίες προκειμένου αυτή να ελέγξει την ακρίβεια των ισχυρισμών ότι τα αστικά λύματα που απορρίπτονται από τους σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων των οικισμών Habo και Töreboda πληρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1991, για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων (ΕΕ 1991, L 135, σ. 40, και διορθωτικό ΕΕ 2016, L 237, σ. 20), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 1137/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2008 (ΕΕ 2008, L 311, σ. 1) (στο εξής: οδηγία 91/271), παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ·

το Βασίλειο της Σουηδίας, μη διασφαλίζοντας ότι τα αστικά λύματα που προέρχονται από τους οικισμούς Lycksele, Malå, Mockfjärd, Pajala, Robertsfors και Tänndalen υποβάλλονται, πριν από την απόρριψή τους, σε δευτεροβάθμια ή ισοδύναμη επεξεργασία, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της εν λόγω οδηγίας, και

το Βασίλειο της Σουηδίας, μη διασφαλίζοντας ότι τα αστικά λύματα που προέρχονται από τους οικισμούς Borås, Skoghall, Habo και Töreboda υποβάλλονται, πριν από την απόρριψή τους, σε επεξεργασία αυστηρότερη από εκείνη που περιγράφεται στο άρθρο 4 της οδηγίας 91/271, και δη σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας αυτής, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 5, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της εν λόγω οδηγίας.

Το νομικό πλαίσιο

2

Το άρθρο 1 της οδηγίας 91/271 ορίζει τα εξής:

«Η παρούσα οδηγία αφορά τη συλλογή, την επεξεργασία και την απόρριψη αστικών λυμάτων και την επεξεργασία και την απόρριψη λυμάτων από ορισμένους βιομηχανικούς τομείς.

Σκοπός της παρούσας οδηγίας είναι η προστασία του περιβάλλοντος από τις αρνητικές επιπτώσεις της απόρριψης αυτών των λυμάτων.»

3

Το άρθρο 4 της οδηγίας έχει ως ακολούθως:

«1.   Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα αστικά λύματα που διοχετεύονται σε αποχετευτικά δίκτυα να υποβάλλονται, πριν από την απόρριψή τους, σε δευτεροβάθμια ή σε ισοδύναμη επεξεργασία, ως εξής:

το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2000, για όλες τις απορρίψεις λυμάτων από οικισμούς με ι.π. [ισοδύναμο πληθυσμό (ι.π.)] άνω των 15000,

το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2005, για όλες τις απορρίψεις λυμάτων από οικισμούς με ι.π. μεταξύ 10000 και 15000,

το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2005, για τα λύματα που αποβάλλονται σε γλυκά ύδατα και σε εκβολές ποταμών, από οικισμούς με ι.π. μεταξύ 2000 και 10000.

[…]

2.   Τα αστικά λύματα που απορρίπτονται σε ύδατα ορεινών περιοχών (υψομέτρου άνω των 1500 μέτρων), όπου, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών, η βιολογική επεξεργασία είναι δυσεφάρμοστη, μπορούν να υποβάλλονται σε λιγότερ[ο] αυστηρή επεξεργασία από εκείνη που ορίζεται στην παράγραφο 1, εφόσον λεπτομερείς μελέτες αποδεικνύουν ότι οι εν λόγω απορρίψεις δεν επηρεάζουν δυσμενώς το περιβάλλον.

3.   Οι απορρίψεις από τους περιγραφόμενους στις παραγράφους 1 και 2 σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο Β. Η Επιτροπή μπορεί να τροποποιεί τις απαιτήσεις αυτές. Τα μέτρα αυτά, τα οποία έχουν ως αντικείμενο την τροποποίηση μη ουσιωδών στοιχείων της παρούσας οδηγίας, θεσπίζονται σύμφωνα με την κανονιστική διαδικασία με έλεγχο στην οποία παραπέμπει το άρθρο 18 παράγραφος 3.

4.   Το φορτίο που εκφράζεται με ι.π. υπολογίζεται με βάση το μέγιστο μέσο εβδομαδιαίο φόρτο που εισέρχεται στο σταθμό επεξεργασίας στη διάρκεια του έτους, εξαιρουμένων των ασυνήθων καταστάσεων, όπως οι περιπτώσεις καταρρακτώδους βροχής.»

4

Το άρθρο 5 της εν λόγω οδηγίας προβλέπει τα εξής:

«1.   Για τους σκοπούς της παραγράφου 2, τα κράτη μέλη προσδιορίζουν, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1993, τις ευαίσθητες περιοχές σύμφωνα με τα κριτήρια που καθορίζονται στο παράρτημα II.

2.   Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε, πριν από την απόρριψή τους σε ευαίσθητες περιοχές, τα αστικά λύματα που διοχετεύονται σε αποχετευτικά δίκτυα, να υποβάλλονται, το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1998, σε επεξεργασία αυστηρότερη από εκείνη που περιγράφεται στο άρθρο 4, για όλες τις απορρίψεις από οικισμούς με ι.π. άνω των 10000.

3.   Οι απορρίψεις από τους περιγραφόμενους στην παράγραφο 2 σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο Β. Η Επιτροπή μπορεί να τροποποιεί τις απαιτήσεις αυτές. Τα μέτρα αυτά, τα οποία έχουν ως αντικείμενο την τροποποίηση μη ουσιωδών στοιχείων της παρούσας οδηγίας, θεσπίζονται σύμφωνα με την κανονιστική διαδικασία με έλεγχο στην οποία παραπέμπει το άρθρο 18 παράγραφος 3.

4.   Εναλλακτικά, οι απαιτήσεις των παραγράφων 2 και 3 για μεμονωμένες εγκαταστάσεις δεν χρειάζεται να εφαρμόζονται σε ευαίσθητες περιοχές, όταν μπορεί να αποδειχθεί ότι το ελάχιστο ποσοστό μείωσης του συνολικού φορτίου από όλους τους σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων στην περιοχή αυτή είναι τουλάχιστον 75 % για τον ολικό φώσφορο και τουλάχιστον 75 % για το ολικό άζωτο.

5.   Οι απορρίψεις από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων που βρίσκονται στις οικείες λεκάνες υδροσυλλογής ευαίσθητων περιοχών και συμβάλλουν στη ρύπανση των περιοχών αυτών υπόκεινται στις παραγράφους 2, 3 και 4.

Το άρθρο 9 εφαρμόζεται στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι λεκάνες υδροσυλλογής που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο βρίσκονται, εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, σε άλλο κράτος μέλος.

6.   Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε ο κατάλογος των ευαίσθητων περιοχών να επανεξετάζεται ανά τετραετία τουλάχιστον.

7.   Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι περιοχές που προσδιορίζονται ως ευαίσθητες μετά την προβλεπόμενη στην παράγραφο 6 επανεξέταση να ικανοποιούν τις ως άνω απαιτήσεις εντός επτά ετών.

8.   Εάν ένα κράτος μέλος εφαρμόζει σ’ ολόκληρο το έδαφός του την προβλεπόμενη στις παραγράφους 2, 3 και 4 επεξεργασία, τότε δεν είναι υποχρεωμένο να προσδιορίζει ευαίσθητες περιοχές για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας.»

5

Κατά το άρθρο 10 της ίδιας οδηγίας:

«Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι σταθμοί επεξεργασίας αστικών λυμάτων, που κατασκευάζονται ώστε να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 4, 5, 6 και 7, να σχεδιάζονται, να κατασκευάζονται, να λειτουργούν και να συντηρούνται με τρόπο που να εξασφαλίζει επαρκείς αποδόσεις υπό όλες τις συνήθεις τοπικές κλιματικές συνθήκες. Κατά το σχεδιασμό των σταθμών, λαμβάνονται υπόψη οι εποχιακές διακυμάνσεις του φορτίου.»

6

Το άρθρο 15 της οδηγίας 91/271 προβλέπει τα εξής:

«1.   Οι αρμόδιες αρχές ή τα κατάλληλα όργανα παρακολουθούν:

τις απορρίψεις από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων, για να εξακριβώνουν τη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του παραρτήματος I σημείο Β, σύμφωνα με τις διαδικασίες ελέγχου που ορίζονται στο παράρτημα I σημείο Δ,

την ποσότητα και τη σύνθεση της λυματολάσπης που διατίθεται σε επιφανειακά ύδατα.

2.   Οι αρμόδιες αρχές ή τα κατάλληλα όργανα παρακολουθούν τα ύδατα που δέχονται απορρίψεις από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων και απ’ ευθείας απορρίψεις, σύμφωνα με το άρθρο 13, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες μπορεί να αναμένεται ότι θα θιγεί σημαντικά το περιβάλλον από τις απορρίψεις αυτές.

3.   Στην περίπτωση απόρριψης που υπόκειται στις διατάξεις του άρθρου 6 και στην περίπτωση διάθεσης της λυματολάσπης σε επιφανειακά ύδατα, τα κράτη μέλη παρακολουθούν και διεξάγουν κάθε άλλη ενδεχομένως απαιτούμενη μελέτη για να επαληθεύσουν ότι η απόρριψη ή η διάθεση δεν επηρεάζουν αρνητικά το περιβάλλον.

4.   Οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται από τις αρμόδιες αρχές ή τα κατάλληλα όργανα σύμφωνα με τις παραγράφους 1, 2 και 3, φυλάσσονται από τα κράτη μέλη και τίθενται στην διάθεση της Επιτροπής εντός έξι μηνών από την παραλαβή σχετικής αίτησης.

5.   Η Επιτροπή μπορεί να διατυπώνει κατευθυντήριες γραμμές για τη σημειούμενη στις παραγράφους 1, 2 και 3 παρακολούθηση, σύμφωνα με την κανονιστική διαδικασία στην οποία παραπέμπει το άρθρο 18 παράγραφος 2.»

7

Το παράρτημα Ι, σημείο B, της οδηγίας αυτής έχει ως εξής:

«Απόρριψη από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων στα ύδατα υποδοχής […]

1.

Ο σχεδιασμός ή η μετασκευή των σταθμών επεξεργασίας λυμάτων γίνεται έτσι ώστε να μπορούν να λαμβάνονται αντιπροσωπευτικά δείγματα των εισερχομένων και των επεξεργασμένων λυμάτων προτού απορριφθούν στα ύδατα υποδοχής.

2.

Οι απορρίψεις από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων, οι οποίες υποβάλλονται σε επεξεργασία, σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 5 της παρούσας οδηγίας, πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις που παρατίθενται στον πίνακα 1.

3.

Επιπλέον, οι απορρίψεις από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων προς τις ευαίσθητες περιοχές όπου παρουσιάζεται ευτροφισμός, όπως προσδιορίζονται στο παράρτημα II σημείο Α στοιχείο α), πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις που παρατίθενται στον πίνακα 2 του παρόντος παραρτήματος.

4.

Όπου πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα ύδατα υποδοχής ανταποκρίνονται σε τυχόν άλλες σχετικές οδηγίες, ισχύουν αυστηρότερες απαιτήσεις από όσες παρατίθενται στους πίνακες 1 ή/και 2.

5.

Τα σημεία απόρριψης των αστικών λυμάτων επιλέγονται ώστε να μειώνονται στο ελάχιστο δυνατόν, οι επιπτώσεις στα ύδατα υποδοχής.»

8

Το παράρτημα Ι, σημείο Δ, της εν λόγω οδηγίας ορίζει τα εξής:

«Μέθοδοι αναφοράς για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων

1.

Τα κράτη μέλη φροντίζουν ώστε η μέθοδος παρακολούθησης που εφαρμόζεται να ανταποκρίνεται τουλάχιστον στο επίπεδο απαιτήσεων που περιγράφεται κατωτέρω.

Είναι δυνατό να χρησιμοποιούνται εναλλακτικά και άλλες μέθοδοι, διαφορετικές από εκείνες που αναφέρονται στα σημεία 2, 3 και 4, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω μέθοδοι αποδεδειγμένα παράγουν ισοδύναμα αποτελέσματα.

Τα κράτη μέλη παρέχουν στην Επιτροπή όλες τις χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την εφαρμοζόμενη μέθοδο. Αν η Επιτροπή κρίνει ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των σημείων 2, 3 και 4, υποβάλλει στο Συμβούλιο τις δέουσες προτάσεις.

2.

Εικοσιτετράωρα δείγματα ανάλογα προς τη ροή ή βασισμένα στη χρονική διάρκεια συλλέγονται στο ίδιο, σαφώς καθορισμένο σημείο της εξόδου και, εφόσον χρειάζεται, της εισόδου του σταθμού επεξεργασίας, ώστε να ελέγχεται κατά πόσον τα εξερχόμενα λύματα πληρούν τις απαιτήσεις απόρριψης που ορίζονται στην παρούσα οδηγία.

Εφαρμόζονται κατάλληλες διεθνείς εργαστηριακές πρακτικές με στόχο τη μείωση στο ελάχιστο της αποικοδομήσεως των δειγμάτων μεταξύ συλλογής και αναλύσεως.

3.

Ο ελάχιστος ετήσιος αριθμός δειγμάτων καθορίζεται ανάλογα με το μέγεθος του σταθμού επεξεργασίας και συλλέγεται σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια του έτους:

– 2 000 – 9 999 ι.π.:

12 δείγματα τον πρώτο χρόνο.

4 δείγματα τα επόμενα χρόνια εφόσον αποδειχθεί ότι τον πρώτο χρόνο το νερό πληροί τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας· εάν ένα από τα 4 δείγματα δεν είναι ικανοποιητικό, τον επόμενο χρόνο πρέπει να λαμβάνονται 12 δείγματα.

– 10 000 – 49 999 ι.π.:

12 δείγματα.

– άνω των 50 000 ι.π.:

24 δείγματα.

4.

Τα επεξεργαζόμενα λύματα θεωρείται ότι ανταποκρίνονται στις σχετικές παραμέτρους εάν, για καθεμία σχετική παράμετρο χωριστά, τα δείγματα δείχνουν ότι τα εν λόγω λύματα ανταποκρίνονται στη σχετική τιμή της παραμέτρου ως εξής:

α) για τις παραμέτρους που ορίζονται στον πίνακα 1 και στο άρθρο 2 σημείο 7, ο ανώτατος αριθμός δειγμάτων ο οποίος επιτρέπεται να μην συμφωνεί με τις απαιτήσεις για τις συγκεντρώσεις ή/και τα ποσοστά μείωσης του πίνακα 1 και του άρθρου 2 σημείο 7, καθορίζεται στον πίνακα 3·

β) για τις παραμέτρους του πίνακα [1] όσον αφορά τις συγκεντρώσεις, τα εκτός ορίων δείγματα τα οποία λαμβάνονται υπό κανονικές συνθήκες λειτουργίας δεν πρέπει να αποκλίνουν από τις τιμές των παραμέτρων περισσότερο από 100 %. Για τις οριακές τιμές συγκέντρωσης που αφορούν τα ολικά αιωρούμενα στερεά, είναι δυνατόν [να γίνουν] δεκτές αποκλίσεις μέχρι 150 %·

γ) για τις παραμέτρους που αναφέρονται στον πίνακα 2, ο ετήσιος μέσος όρος των τιμών των δειγμάτων για κάθε παράμετρο δεν πρέπει να υπερβαίνει τις σχετικές οριακές τιμές.

5.

Οι ακραίες τιμές για την ποιότητα των εν λόγω λυμάτων δεν λαμβάνονται υπόψη, εφόσον οφείλονται σε ασυνήθεις καταστάσεις, όπως π.χ. νεροποντή.»

9

Οι πίνακες 1 έως 3 του παραρτήματος I της ως άνω οδηγίας έχουν ως εξής:

«Πίνακας 1: Απαιτήσεις για απορρίψεις από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων που διέπονται από τα άρθρα 4 και 5 της παρούσας οδηγίας. Εφαρμόζεται η τιμή συγκέντρωσης ή το ποσοστό μείωσης.

Παράμετροι

Συγκέντρωση

Ελάχιστη εκατοστιαία μείωση (1)

Μέθοδοι μέτρησης αναφοράς

Βιο[χημικές] ανάγκες σε οξυγόνο (BOD5 στους 20 °C) χωρίς νιτροποίηση (2)

25 mg/l O2

70-90

40 δυνάμει άρθρου 4 παράγραφος 2

Ομοιογενοποιημένο, αδιήθητο, ακατακάθιστο δείγμα, προσδιορισμός του διαλελυμένου οξυγόνου πριν και μετά πενθήμερη επώαση στους 20 °C ± 1 °C, σε απόλυτο σκότος. Προσθήκη παρεμποδιστή της νιτροποίησης

Χημικές ανάγκες σε οξυγόνο (COD)

125 mg/l O2

75

Ομοιογενοποιημένο, αδιήθητο, ακατακάθιστο δείγμα

Διχρωμικό κάλιο

Ολικά αιωρούμενα στερεά

35 mg/l (3)

35 δυνάμει άρθρου 4 παράγραφος 2 (άνω των 10 000 ι.π.)

60 δυνάμει άρθρου 4 παράγραφος 2 (2 000-10 000 ι.π.)

90 (3)

90 δυνάμει άρθρου 4 παράγραφος 2 (άνω των 10 000 ι.π.)

70 δυνάμει άρθρου 4 παράγραφος 2 (2 000-10 000 ι.π.)

Διήθηση αντιπροσωπευτικού δείγματος μέσω φίλτρου μεμβράνης των 0,45 μm. Ξήρανση σε θερμοκρασία 105 °C και ζύγιση.

Φυγοκέντρωση αντιπροσωπευτικού δείγματος (επί 5 τουλάχιστον λεπτά, με μέση επιτάχυνση 2 800-3 200 g). Ξήρανση σε θερμοκρασία 105 °C και ζύγιση.

(1) Μείωση ανάλογα με το φορτίο των εισρεόντων λυμάτων.

(2) H παράμετρος αυτή μπορεί να αντικατασταθεί από άλλη: ολικός οργανικός άνθρακας (TOC) ή ολικές ανάγκες σε οξυγόνο (ΤΟD) αν μπορεί να ευρεθεί σχέση μεταξύ του ΒΟD5 και της υποκατάστατης παραμέτρου.

(3) Η απαίτηση αυτή είναι προαιρετική.

Οι αναλύσεις που αφορούν απορρίψεις από τελμάτωση διεξάγονται σε διηθημένα δείγματα. Ωστόσο, η συγκέντρωση του συνόλου των αιωρούμενων στερεών σε αδιήθητα δείγματα υδάτων δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 150 mg/1.

Πίνακας 2: Απαιτήσεις για απορρίψεις από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων σε ευαίσθητες περιοχές όπου παρουσιάζεται ευτροφισμός, όπως προσδιορίζονται στο παράρτημα ΙΙ σημείο Α στοιχείο α). Αναλόγως των τοπικών συνθηκών, εφαρμόζεται η μία ή και οι δύο παράμετροι. Εφαρμόζεται η τιμή συγκέντρωσης ή το ποσοστό μείωσης.

Παράμετροι

Συγκέντρωση

Ελάχιστη εκατοστιαία μείωση (1)

Μέθοδος μέτρησης αναφοράς

Ολικός φωσφόρος

2 mg/l P (10 000-100 000 ι.π.)

80

Φασματοφωτομετρία μοριακής απορρόφησης

1 mg/l P (άνω των 100 000 ι.π.)

Ολικό άζωτο(2)

15 mg/l P (10 000-100 000 ι.π.)(3)

70–80

Φασματοφωτομετρία μοριακής απορρόφησης

10 mg/l P (άνω των 100 000 ι.π.) (3)

(1) Μείωση ανάλογα με το φορτίο των εισρεόντων λυμάτων.

(2) Ολικό άζωτο σημαίνει το άθροισμα του ολικού αζώτου κατά Kjeldahl (οργανικό και NH3) του αζώτου των νιτρικών ιόντων (N03) και του αζώτου των νιτρωδών ιόντων (N02).

(3) Οι ως άνω τιμές συγκέντρωσης αποτελούν ετήσιο μέσο όρο, σύμφωνα με το παράρτημα Ι σημείο Δ. 4. γ). Ωστόσο, οι απαιτήσεις για το άζωτο μπορούν να επαληθευθούν χρησιμοποιώντας τον ημερήσιο μέσο όρο όταν έχει αποδειχθεί, σύμφωνα με το παράρτημα Ι σημείο Δ. 1, ότι επιτυγχάνεται το ίδιο επίπεδο προστασίας. Στην περίπτωση αυτή, ο ημερήσιος μέσος όρος δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 20 mg/l ολικού αζώτου για όλα τα δείγματα, όταν η θερμοκρασία των λυμάτων στο βιοαντιδραστήρα είναι ανώτερη ή ίση των 12°C. Αντί για την προϋπόθεση της θερμοκρασίας, μπορεί να εφαρμοστεί ένας περιορισμένος χρόνος λειτουργίας, ανάλογος με τις τοπικές κλιματικές συνθήκες.

Πίνακας 3

Αριθμός δειγμάτων που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε έτους

Ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων που αποκλίνουν

4-7

1

8-16

2

17-28

3

29-40

4

41-53

5

54-67

6

68-81

7

82-95

8

96-110

9

111-125

10

126-140

11

141-155

12

156-171

13

172-187

14

188-203

15

204-219

16

220-235

17

236-251

18

252-268

19

269-284

20

285-300

21

301-317

22

318-334

23

335-350

24

351-365

25»

Η προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία

10

Στις 29 Ιανουαρίου 2010, η Επιτροπή απηύθυνε στο Βασίλειο της Σουηδίας προειδοποιητική επιστολή με την οποία το εν λόγω κράτος μέλος ερωτήθηκε αν το σύστημά του επεξεργασίας των αστικών λυμάτων συνάδει με την οδηγία 91/271.

11

Ειδικότερα, κατά την άποψη της Επιτροπής, αφενός, το ως άνω κράτος μέλος δεν είχε μεριμνήσει ώστε τα λύματα δεκατριών οικισμών να υποβάλλονται σε δευτεροβάθμια ή ισοδύναμη επεξεργασία σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 4, παράγραφοι 1 και 3, της οδηγίας 91/271. Αφετέρου, το εν λόγω θεσμικό όργανο εκτιμούσε ότι το ίδιο κράτος μέλος δεν είχε μεριμνήσει ώστε τα λύματα τριών οικισμών να υποβάλλονται σε επεξεργασία αυστηρότερη από την περιγραφόμενη στο άρθρο 4 της εν λόγω οδηγίας, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 5, παράγραφοι 2 και 3, της οδηγίας.

12

Το Βασίλειο της Σουηδίας απάντησε στην ως άνω προειδοποιητική επιστολή με έγγραφα της 1ης Απριλίου και της 4ης Νοεμβρίου 2010.

13

Επειδή δεν ικανοποιήθηκε από τις εξηγήσεις που παρέσχε το οικείο κράτος μέλος, η Επιτροπή αποφάσισε να του απευθύνει, στις 25 Σεπτεμβρίου 2015, συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή, με την οποία προσδιόριζε 11 επιπλέον οικισμούς που δεν διέθεταν σύστημα δευτεροβάθμιας ή ισοδύναμης επεξεργασίας και 26 επιπλέον οικισμούς για τους οποίους το εν λόγω κράτος μέλος δεν είχε διασφαλίσει την υποβολή των λυμάτων τους σε αυστηρότερη επεξεργασία, κατά την έννοια του άρθρου 5, παράγραφοι 2 και 3, της οδηγίας 91/271. Περαιτέρω, η Επιτροπή κάλεσε το Βασίλειο της Σουηδίας να παράσχει διευκρινίσεις σχετικά με την κατάσταση δύο οικισμών ως προς τους οποίους η ίδια εκτιμούσε ότι το εν λόγω κράτος μέλος είχε παραβεί τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, παράγραφοι 1 και 3, της οδηγίας 91/271.

14

Στις 25 Νοεμβρίου 2015, το Βασίλειο της Σουηδίας απάντησε στη συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή.

15

Αφού παρέλαβε την έκθεση που καταρτίσθηκε σύμφωνα με το άρθρο 15 της οδηγίας 91/271 και της κοινοποιήθηκε από το Βασίλειο της Σουηδίας το 2016, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι πολύ περισσότεροι οικισμοί του εν λόγω κράτους μέλους δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις της οδηγίας αυτής.

16

Στις 28 Απριλίου 2017, η Επιτροπή απηύθυνε στο Βασίλειο της Σουηδίας δεύτερη συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή, με την οποία, αφενός, διευκρίνιζε ότι το άρθρο 15 της οδηγίας 91/271 αποτελούσε πρόσθετη νομική βάση για την παράβαση των υποχρεώσεων που υπείχε το εν λόγω κράτος μέλος από τις διατάξεις της οδηγίας αυτής και, αφετέρου, προσδιόριζε τους επιπλέον οικισμούς που εκτιμούσε, κατόπιν της ετήσιας εκθέσεως, ότι δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271.

17

Το Βασίλειο της Σουηδίας απάντησε στη δεύτερη συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή με έγγραφα της 28ης Ιουνίου 2017 και της 6ης Νοεμβρίου 2018. Επίσης, ο φάκελος της υποθέσεως συζητήθηκε κατά τις συναντήσεις της Επιτροπής με τις σουηδικές αρχές που πραγματοποιήθηκαν το 2017 και το 2018.

18

Στις 8 Νοεμβρίου 2018, η Επιτροπή απηύθυνε στο Βασίλειο της Σουηδίας αιτιολογημένη γνώμη που του καταλόγιζε παράβαση του άρθρου 4, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας 91/271, όσον αφορά 12 οικισμούς, και παράβαση του άρθρου 5, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας αυτής, όσον αφορά 9 οικισμούς. Επειδή δε οι σταθμοί επεξεργασίας λυμάτων ενός εκ των οικισμών αυτών δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις δύο άρθρων ταυτοχρόνως, ο συνολικός αριθμός των επίμαχων οικισμών ήταν 20. Περαιτέρω, η Επιτροπή διαπίστωσε επίσης παράβαση του άρθρου 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ εκ μέρους του Βασιλείου της Σουηδίας, η οποία αφορούσε 4 οικισμούς ως προς τους οποίους το εν λόγω κράτος μέλος είχε επικαλεστεί τη δράση της φυσικής κατακράτησης χωρίς, ωστόσο, να κοινοποιήσει τις πληροφορίες στις οποίες στηρίζονταν οι ισχυρισμοί που περιέχονταν στην απάντησή του στη δεύτερη συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή.

19

Το Βασίλειο της Σουηδίας απάντησε στην ως άνω αιτιολογημένη γνώμη με έγγραφα της 11ης και της 21ης Ιανουαρίου 2019.

20

Επειδή δεν ικανοποιήθηκε από τις απαντήσεις αυτές, η Επιτροπή άσκησε την υπό κρίση προσφυγή.

Επί της προσφυγής

21

Προς στήριξη της προσφυγής της, η Επιτροπή προβάλλει, κατ’ ουσίαν, τρεις αιτιάσεις οι οποίες αφορούν, η πρώτη, παράβαση του άρθρου 4 της οδηγίας 91/271, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας, η δεύτερη, παράβαση του άρθρου 5 της οδηγίας 91/271, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της εν λόγω οδηγίας, και, η τρίτη, παράβαση του άρθρου 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ.

Επί της πρώτης αιτιάσεως που αφορά παράβαση των υποχρεώσεων που υπέχει το Βασίλειο της Σουηδίας από το άρθρο 4 της οδηγίας 91/271, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας

Επιχειρήματα των διαδίκων

22

Η Επιτροπή θεωρεί, αφενός, ότι συντρέχει παράβαση του άρθρου 4 της οδηγίας 91/271 σε περίπτωση παράβασης του άρθρου 15 της οδηγίας, το οποίο προβλέπει τον αριθμό των δειγμάτων που πρέπει να λαμβάνονται και τα χρονικά διαστήματα της δειγματοληψίας, στο μέτρο που, εάν δεν τηρηθεί το άρθρο αυτό, δεν είναι δυνατόν να εξακριβωθεί αν πληρούνται οι απαιτήσεις του άρθρου 4 της οδηγίας 91/271. Αφετέρου, η Επιτροπή εκτιμά ότι η τήρηση του άρθρου 4 της οδηγίας 91/271, σε συνδυασμό με το άρθρο 15 της οδηγίας, συνιστά προϋπόθεση για την πλήρωση των απαιτήσεων του άρθρου 10 της εν λόγω οδηγίας που αφορούν τον σχεδιασμό, την κατασκευή, τη λειτουργία και τη συντήρηση των σταθμών επεξεργασίας λυμάτων.

23

Πρώτον, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η παρέκκλιση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271 εφαρμόζεται μόνον όταν πληρούνται σωρευτικώς τέσσερις προϋποθέσεις, η συνδρομή των οποίων δεν έχει διαπιστωθεί στο πλαίσιο της υπό κρίση υποθέσεως. Κατά το θεσμικό αυτό όργανο, για να εξαιρεθεί ένας οικισμός από τη δευτεροβάθμια επεξεργασία των λυμάτων, πρέπει, πρώτον, να πρόκειται για αστικά λύματα που απορρίπτονται σε ορεινές περιοχές, οι οποίες ορίζονται ως οι περιοχές που βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 1500 μέτρων, δεύτερον, να είναι δυσεφάρμοστη η βιολογική επεξεργασία, τρίτον, η βιολογική επεξεργασία να είναι δυσεφάρμοστη λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών και, τέταρτον, λεπτομερείς μελέτες να αποδεικνύουν ότι οι απορρίψεις δεν επηρεάζουν δυσμενώς το περιβάλλον.

24

Δεύτερον, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι από το άρθρο 4, παράγραφος 3, της οδηγίας 91/271 προκύπτει ότι οι απορρίψεις των αστικών λυμάτων από οικισμούς με ι.π. άνω των 2000 πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας. Το σημείο B.2 του εν λόγω παραρτήματος παραπέμπει στις απαιτήσεις του πίνακα 1 της οδηγίας, από τον οποίο προκύπτει ότι η μέγιστη επιτρεπόμενη συγκέντρωση για τις βιοχημικές ανάγκες σε οξυγόνο (στο εξής: BOD5) είναι 25 mg/l και ότι η ελάχιστη επιτρεπόμενη εκατοστιαία μείωση για BOD5 είναι 70 % έως 90 %, ή 40 % εάν μπορεί να εφαρμοστεί η παρέκκλιση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της εν λόγω οδηγίας. Το εν λόγω θεσμικό όργανο ισχυρίζεται ότι η μέγιστη επιτρεπόμενη συγκέντρωση για τις χημικές ανάγκες σε οξυγόνο (στο εξής: COD) είναι 125 mg/l και ότι η ελάχιστη εκατοστιαία μείωση για COD είναι 75 %. Οι δύο παράμετροι που αφορούν τις τιμές αυτές ισχύουν εναλλακτικά, επομένως η τήρηση κάθε απαίτησης είναι δυνατή σε περίπτωση συμμόρφωσης με την οριακή τιμή είτε της μέγιστης συγκέντρωσης είτε της ελάχιστης εκατοστιαίας μείωσης.

25

Τρίτον, όσον αφορά τις απαιτήσεις για παρακολούθηση κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 15, παράγραφος 1, της οδηγίας 91/271, σε συνδυασμό με το παράρτημα I, σημείο Δ, της οδηγίας, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι από το παράρτημα I, σημείο Δ.3, δεύτερη περίπτωση, της εν λόγω οδηγίας προκύπτει ότι πρέπει να λαμβάνονται τουλάχιστον 12 δείγματα σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου έτους για φορτίο ι.π. 10000 έως 49999 και 24 δείγματα για φορτίο ι.π. 50000 ή άνω των 50000. Εάν πρόκειται για φορτίο ι.π. μεταξύ 2000 και 9999, πρέπει να λαμβάνονται 12 δείγματα κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους. Πάντως, εφόσον πληρούνται οι απαιτήσεις της οδηγίας 91/271, αρκεί στη συνέχεια η λήψη τεσσάρων δειγμάτων ετησίως.

26

Τέταρτον, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι, κατά το παράρτημα I, σημείο Δ.4, της οδηγίας 91/271, τα επεξεργαζόμενα λύματα τεκμαίρεται ότι πληρούν τις απαιτήσεις για τις παραμέτρους που ορίζονται στον πίνακα 1 του παραρτήματος αυτού, εάν ο αριθμός των δειγμάτων που δεν πληρούν τις απαιτήσεις είναι, όπως προβλέπει ο πίνακας 3 του εν λόγω παραρτήματος, 1 επί 4 έως 7 δειγμάτων, έως 2 επί 8 έως 16 δειγμάτων, έως 3 επί 17 έως 28 δειγμάτων, έως 4 επί 29 έως 40 δειγμάτων και έως 5 επί 41 έως 53 δειγμάτων. Επιπλέον, οι τιμές συγκέντρωσης των δειγμάτων που αφορούν τις BOD5 και COD δεν πρέπει να αποκλίνουν από τις οριακές τιμές περισσότερο από 100 %.

27

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, κατά την ορισθείσα καταληκτική ημερομηνία συμμορφώσεως προς την αιτιολογημένη γνώμη, ήτοι στις 9 Ιανουαρίου 2019, το Βασίλειο της Σουηδίας παρέβαινε το άρθρο 4, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας 91/271, όσον αφορά έξι οικισμούς, ήτοι τους οικισμούς Lycksele, Malå, Mockfjärd, Pajala, Robertsfors και Tänndalen.

28

Πρώτον, όσον αφορά τον οικισμό Lycksele του οποίου ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων έχει δυναμικότητα για ι.π. 14000, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι το Βασίλειο της Σουηδίας παραδέχθηκε, με την απάντησή του στην αιτιολογημένη γνώμη, ότι ο εν λόγω οικισμός δεν πληρούσε τις απαιτήσεις ούτε για τις BOD5 ούτε για τις COD, αλλά της επισήμανε ότι οι εν λόγω απαιτήσεις θα πληρούνταν στο τέλος του 2020. Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι από τον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Lycksele ελήφθησαν 24 δείγματα μεταξύ της 7ης Νοεμβρίου 2017 και της 6ης Νοεμβρίου 2018, ότι η συγκέντρωση BOD5 υπερέβαινε την οριακή τιμή των 25 mg/l σε όλα τα δείγματα και ότι η συγκέντρωση COD υπερέβαινε την οριακή τιμή των 125 mg/l σε 10 δείγματα, ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων που αποκλίνουν από τις οριακές τιμές είναι 4.

29

Δεύτερον, όσον αφορά τον οικισμό Malå του οποίου ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων έχει δυναμικότητα για ι.π. 5000, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, όπως προκύπτει από την απάντηση του Βασιλείου της Σουηδίας στην αιτιολογημένη γνώμη, ο εν λόγω οικισμός δεν πληρούσε τις απαιτήσεις όσον αφορά τις μέγιστες τιμές συγκέντρωσης ούτε των BOD5 ούτε των COD. Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι, αφενός, ελήφθησαν 25 δείγματα για τον έλεγχο της συγκέντρωσης COD στα απορριπτόμενα λύματα μεταξύ της 9ης Νοεμβρίου 2017 και της 7ης Νοεμβρίου 2018 και ότι η συγκέντρωση αυτή υπερέβαινε την οριακή τιμή των 125 mg/l σε 4 δείγματα, ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων με απόκλιση ήταν 3. Αφετέρου, ελήφθησαν 13 δείγματα για τον έλεγχο του ποσοστού μείωσης των COD μεταξύ της 9ης Νοεμβρίου 2017 και της7ης Νοεμβρίου 2018, εκ των οποίων προέκυψε ότι η μείωση αυτή ήταν κατώτερη της ελάχιστης εκατοστιαίας μείωσης, ήτοι 70 %, σε τρεις περιπτώσεις, ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων με απόκλιση ήταν 2.

30

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η συγκέντρωση BOD5 μετρήθηκε 25 φορές και ότι σε 19 δείγματα υπήρξε υπέρβαση της μέγιστης συγκέντρωσης των 25 mg/l, ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων με απόκλιση είναι 3. Προσθέτει δε ότι 7 δείγματα απέκλιναν από την οριακή τιμή περισσότερο από 100 %. Η Επιτροπή αμφισβητεί συναφώς το επιχείρημα του Βασιλείου της Σουηδίας ότι ο εν λόγω οικισμός εμπίπτει στην παρέκκλιση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271, στο μέτρο που δεν βρίσκεται σε υψόμετρο τουλάχιστον 1500 μέτρων.

31

Τρίτον, όσον αφορά τον οικισμό Mockfjärd του οποίου ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων έχει δυναμικότητα για ι.π. 3000, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, όπως προκύπτει από την απάντηση του Βασιλείου της Σουηδίας στην αιτιολογημένη γνώμη, ελήφθησαν 19 δείγματα για τον έλεγχο της συγκέντρωσης BOD5 στα απορριπτόμενα ύδατα και 17 δείγματα για τη συγκέντρωση COD μεταξύ της 11ης Ιανουαρίου και της 27ης Δεκεμβρίου 2018. Όμως, μεταξύ της 17ης Μαΐου και της 17ης Οκτωβρίου 2018, δεν ελήφθη κανένα δείγμα. Επειδή το παράρτημα I, σημείο Δ.3, της οδηγίας 91/271 απαιτεί τη λήψη δειγμάτων σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου έτους, η Επιτροπή εκτιμά ότι, ελλείψει δειγματοληψίας για χρονικό διάστημα πέντε μηνών, δεν τηρήθηκαν ούτε οι απαιτήσεις που αφορούν τον έλεγχο ούτε οι απαιτήσεις για τις μέγιστες τιμές συγκέντρωσης BOD5 και COD στα εν λόγω απορριπτόμενα ύδατα.

32

Τέταρτον, όσον αφορά τον οικισμό Pajala του οποίου ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων έχει δυναμικότητα για ι.π. 2400, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, όπως προκύπτει από την απάντηση του Βασιλείου της Σουηδίας στην αιτιολογημένη γνώμη, ελήφθησαν 29 δείγματα μεταξύ της 16ης Νοεμβρίου 2017 και της 1ης Νοεμβρίου 2018. Η συγκέντρωση COD ήταν άνω των 125 mg/l σε 11 δείγματα, ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων με απόκλιση είναι 4.

33

Όσον αφορά τη συγκέντρωση BOD5, η Επιτροπή παρατηρεί, αφενός, ότι 20 δείγματα υπερέβαιναν τη μέγιστη συγκέντρωση των 25 mg/l, ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων με απόκλιση είναι 4. Αφετέρου, 9 δείγματα απέκλιναν από την οριακή τιμή περισσότερο από 100 %. Περαιτέρω, το εν λόγω θεσμικό όργανο προσθέτει ότι η μείωση των BOD5 στα απορριπτόμενα ύδατα μετρήθηκε 25 φορές και ότι το αποτέλεσμα 12 δειγμάτων ήταν κατώτερο της ελάχιστης εκατοστιαίας μείωσης 70 %, ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων με απόκλιση είναι 3. Η Επιτροπή αμφισβητεί συναφώς το επιχείρημα του Βασιλείου της Σουηδίας ότι ο εν λόγω οικισμός εμπίπτει στην παρέκκλιση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271, στο μέτρο που δεν βρίσκεται σε υψόμετρο τουλάχιστον 1500 μέτρων.

34

Πέμπτον, όσον αφορά τον οικισμό Robertsfors του οποίου ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων έχει δυναμικότητα για ι.π. 2800, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, όπως προκύπτει από την απάντηση του Βασιλείου της Σουηδίας στην αιτιολογημένη γνώμη, ο εν λόγω οικισμός αντιμετώπισε δυσχέρειες κατά το έτος 2018, αλλά πληρούσε τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271 από τις 23 Οκτωβρίου 2018 και εφεξής. Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι από την εν λόγω απάντηση προκύπτει ότι ελήφθησαν 30 δείγματα για τον έλεγχο των παραμέτρων σχετικά με τις BOD5 μεταξύ της 20ής Δεκεμβρίου 2017 και της 12ης Δεκεμβρίου 2018. Ελήφθησαν 21 δείγματα και, αφενός, η μείωση των BOD5 ήταν κατώτερη της οριακής τιμής 70 % σε 7 περιπτώσεις κατά τη διάρκεια του έτους 2018, ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων με απόκλιση είναι 3. Αφετέρου, η συγκέντρωση BOD5 υπερέβη 20 φορές την οριακή τιμή των 25 mg/l ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων με απόκλιση είναι 4 και, επιπλέον, η υπέρβαση ήταν άνω του 100 % σε 8 περιπτώσεις. Η Επιτροπή αμφισβητεί συναφώς το επιχείρημα του Βασιλείου της Σουηδίας ότι ο εν λόγω οικισμός εμπίπτει στην παρέκκλιση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271, στο μέτρο που δεν βρίσκεται σε υψόμετρο τουλάχιστον 1500 μέτρων.

35

Έκτον, όσον αφορά τον οικισμό Tänndalen του οποίου ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων έχει δυναμικότητα για ι.π. 6000, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, όπως προκύπτει από την απάντηση του Βασιλείου της Σουηδίας στην αιτιολογημένη γνώμη, ελήφθησαν 35 δείγματα για τον έλεγχο των παραμέτρων που αφορούν τις BOD5 μεταξύ της 3ης Ιανουαρίου και της 12ης Δεκεμβρίου 2018 αλλά ότι, δεδομένου ότι όλα τα δείγματα αφορούσαν τη συγκέντρωση BOD5 στα λύματα, δεν υπάρχει κανένα διαθέσιμο στοιχείο σχετικά με το ποσοστό μείωσης. Η Επιτροπή προσθέτει ότι η συγκέντρωση BOD5 υπερέβη την οριακή τιμή των 25 mg/l σε 6 δείγματα, ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων με απόκλιση είναι 4 και ότι 1 δείγμα υπερέβη περισσότερο από 100 % τη μέγιστη συγκέντρωση.

36

Κατά την άποψη της Επιτροπής, ένα έγγραφο της 20ής Δεκεμβρίου 2018 του Δήμου Härjedalen, στον οποίο ανήκει ο οικισμός Tänndalen, αναιρεί τους ισχυρισμούς του Βασιλείου της Σουηδίας, στο μέτρο που εξ αυτού συνάγεται ότι, όπως προκύπτει από την παρακολούθηση για το έτος 2018, δεν μπορούσε να τηρηθεί η σχετική με τις απορρίψεις απαίτηση που αφορά τις BOD5.

37

Το Βασίλειο της Σουηδίας υποστηρίζει ότι η άποψη της Επιτροπής, κατά την οποία συντρέχει παράβαση του άρθρου 4 της οδηγίας 91/271 σε περίπτωση παράβασης του άρθρου 15 της οδηγίας αυτής, δεν μπορεί να γίνει δεκτή, στο μέτρο που το παράρτημα I, σημεία B και Δ, της οδηγίας 91/271 προβλέπει μόνο συνοπτικά στοιχεία σχετικά με την κατασκευή των σταθμών επεξεργασίας λυμάτων και τη δειγματοληψία και όχι ειδικά κριτήρια.

38

Συγκεκριμένα, το Βασίλειο της Σουηδίας προβάλλει ότι από τη νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι αρκεί ένα μόνο δείγμα να πληροί τις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας 91/271 για να αποδειχθεί ότι το οικείο κράτος μέλος εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4 της οδηγίας αυτής. Το Βασίλειο της Σουηδίας φρονεί ότι δεν μπορεί να γίνει δεκτό το επιχείρημα της Επιτροπής κατά το οποίο, προκειμένου να μπορεί να θεωρηθεί ότι πληρούνται οι σχετικές με τις απορρίψεις απαιτήσεις του άρθρου 4, σε συνδυασμό με το άρθρο 15 της οδηγίας 91/271, το κράτος μέλος πρέπει να αποδείξει τη λήψη δειγμάτων τα οποία πληρούν τις απαιτήσεις αυτές κατά τη διάρκεια δώδεκα μηνών.

39

Το Βασίλειο της Σουηδίας υποστηρίζει ότι μια τέτοια ερμηνεία θα έθιγε τον σκοπό της προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασίας, στο μέτρο που η Επιτροπή τάσσει στο οικείο κράτος μέλος κατά κανόνα δίμηνη προθεσμία για να συμμορφωθεί προς την αιτιολογημένη γνώμη. Εάν, ωστόσο, το κράτος μέλος πρέπει να αποδείξει τη λήψη δειγμάτων τα οποία πληρούν τις απαιτήσεις της ως άνω οδηγίας κατά τη διάρκεια δώδεκα μηνών, τότε του είναι αδύνατον να συμμορφωθεί προς αυτό που ζητεί η Επιτροπή.

40

Το Βασίλειο της Σουηδίας θεωρεί ότι η Επιτροπή ερμηνεύει εσφαλμένως το άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271, στο μέτρο που το θεσμικό αυτό όργανο εκτιμά ότι η εν λόγω παρέκκλιση εφαρμόζεται μόνο σε περιοχές με υψόμετρο άνω των 1500 μέτρων. Το εν λόγω κράτος μέλος φρονεί ότι ο καθοριστικός παράγοντας που καθιστά δυνατή την εφαρμογή της προβλεπόμενης στη διάταξη αυτή παρέκκλισης είναι οι χαμηλές θερμοκρασίες που καθιστούν δυσεφάρμοστη την επεξεργασία, όπως προκύπτει ρητώς από το γράμμα του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271.

41

Πρώτον, όσον αφορά τον οικισμό Lycksele, μολονότι το Βασίλειο της Σουηδίας δεν αμφισβητεί ότι οι διαπιστωθείσες τιμές συγκέντρωσης BOD5 και COD στον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού αυτού δεν πληρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271, διευκρινίζει εντούτοις ότι διεξάγονται εργασίες για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής και ότι προβλέπεται συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις της εν λόγω οδηγίας το αργότερο έως το τέλος του 2020 ή τις αρχές του 2021.

42

Δεύτερον, όσον αφορά τον οικισμό Malå, το Βασίλειο της Σουηδίας δεν αμφισβητεί ότι δεν έχει συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271 για τις τιμές συγκέντρωσης COD που ορίζει η οδηγία 91/271. Αντιθέτως, το Βασίλειο της Σουηδίας θεωρεί, όσον αφορά τις τιμές συγκέντρωσης BOD5, ότι ο οικισμός αυτός πρέπει να τύχει της παρεκκλίσεως του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας αυτής λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών που επικρατούν σ’ αυτόν. Εν πάση περιπτώσει, το εν λόγω κράτος μέλος υποστηρίζει ότι αναμενόταν ότι ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Malå θα πληρούσε τις απαιτήσεις του άρθρου 4 της οδηγίας 91/271 το αργότερο έως την άνοιξη του 2021.

43

Τρίτον, όσον αφορά τον οικισμό Mockfjärd, το Βασίλειο της Σουηδίας υποστηρίζει ότι από τα αποτελέσματα του ελέγχου των τιμών συγκέντρωσης BOD5 που διενεργήθηκε μεταξύ της 11ης Ιανουαρίου και της 27ης Δεκεμβρίου 2018 καθώς και από τον έλεγχο των τιμών συγκέντρωσης COD μεταξύ της 19ης Δεκεμβρίου 2017 και της 6ης Δεκεμβρίου 2018 προκύπτει ότι ο εν λόγω οικισμός πληρούσε τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271. Το ως άνω κράτος μέλος υποστηρίζει ότι, αφενός, όσον αφορά τις BOD5, η συγκέντρωση σε 3 από τα 19 δείγματα ήταν ανώτερη των 25 mg/l O2, και τούτο αντιστοιχεί στον επιτρεπτό αριθμό δειγμάτων με απόκλιση. Αφετέρου, όσον αφορά τις απαιτήσεις για τη συγκέντρωση COD, όλα τα δείγματα, πλην ενός, πληρούσαν τις απαιτήσεις αυτές, δεδομένου ότι η συγκέντρωση ήταν κατώτερη των 125 mg/l O2.

44

Επιπλέον, δεν ελήφθησαν δείγματα μεταξύ της 17ης Μαΐου και της 17ης Οκτωβρίου 2018 λόγω εργασιών στον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων. Κατά το Βασίλειο της Σουηδίας, μόνον τέσσερα δείγματα έπρεπε να ληφθούν στον οικισμό αυτόν κατά τη διάρκεια του έτους 2018 προς πλήρωση των απαιτήσεων της οδηγίας 91/271, δεδομένου ότι, βάσει των δειγμάτων που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του έτους 2017, τα αποτελέσματα της παρακολούθησης κατέδειξαν ότι ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων πληρούσε τις απαιτήσεις της οδηγίας που αφορούν τόσο τις BOD5 όσο και τις COD.

45

Τέταρτον, όσον αφορά τον οικισμό Pajala, το Βασίλειο της Σουηδίας δεν αμφισβητεί ότι ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού αυτού δεν πληροί τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271 που αφορούν τις επιτρεπόμενες τιμές COD, αλλά πληροί τις σχετικές με τις BOD5 απαιτήσεις. Συναφώς, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών και λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι, όπως προκύπτει από τα υφιστάμενα έγγραφα, οι απορρίψεις από τον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Pajala βρίσκονται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα και δεν επηρεάζουν δυσμενώς το περιβάλλον, πρέπει να εφαρμοστεί η παρέκκλιση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271. Εν πάση περιπτώσει, το Βασίλειο της Σουηδίας υποστηρίζει ότι ένας νέος σταθμός επεξεργασίας λυμάτων θα κατασκευαστεί στον οικισμό αυτόν και ότι αναμένεται να πληρούνται οι απαιτήσεις του άρθρου 4, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής για τις απορρίψεις την άνοιξη ή το καλοκαίρι του 2022.

46

Πέμπτον, όσον αφορά τον οικισμό Robertsfors, το Βασίλειο της Σουηδίας θεωρεί ότι ο οικισμός αυτός πληροί τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271 που αφορούν τις μέγιστες τιμές συγκέντρωσης BOD5, στο μέτρο που μπορεί να εφαρμοστεί στην περίπτωσή του η παρέκκλιση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας αυτής. Επιπλέον, το εν λόγω κράτος μέλος υποστηρίζει ότι, κατά τη διάρκεια του έτους 2018, ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Robertsfors είχε διάφορα προβλήματα λειτουργίας, τα οποία επιλύθηκαν. Από τα αποτελέσματα που συλλέχθηκαν μεταξύ της 20ής Δεκεμβρίου 2017 και της 12ης Δεκεμβρίου 2018 προκύπτει ότι, από τις 23 Οκτωβρίου 2018, ο εν λόγω σταθμός επεξεργασίας λυμάτων πληροί τις απαιτήσεις του άρθρου 4 της οδηγίας 91/271 που αφορούν τη συγκέντρωση BOD5, στο μέτρο που το σύνολο των 6 δειγμάτων που ελήφθησαν μετά την ημερομηνία αυτή καταδεικνύει ποσοστό μείωσής τους ανώτερο του 70.

47

Τέλος, έκτον, όσον αφορά τον οικισμό Tänndalen, το Βασίλειο της Σουηδίας υποστηρίζει ότι, κατά το χρονικό διάστημα από τις 3 Ιανουαρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου 2018, οι απορρίψεις του σταθμού επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Tänndalen υπερέβησαν τις μέγιστες τιμές συγκέντρωσης BOD5 έως τις 18 Απριλίου 2018. Ωστόσο, από τις 16 Μαΐου 2018 και εφεξής, από το σύνολο των δειγμάτων που ελήφθησαν μπορεί να διαπιστωθεί ότι τα απορριπτόμενα λύματα εμφανίζουν τιμές κατώτερες του ανώτατου ορίου συγκέντρωσης των 25 mg/l O2. Το Βασίλειο της Σουηδίας θεωρεί ότι, στο μέτρο που όλα τα δείγματα που ελήφθησαν μεταξύ της 16ης Μαΐου 2018 και της 15ης Μαΐου 2019 εμφανίζουν τιμές κατώτερες της μέγιστης επιτρεπόμενης συγκέντρωσης των 25mg/l O2, ο εν λόγω οικισμός πληροί τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271.

Εκτίμηση του Δικαστηρίου

– Προκαταρκτικές παρατηρήσεις

48

Πρώτον, πρέπει να υπομνησθεί ότι, αφενός, κατά το άρθρο 4 της οδηγίας 91/271, τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα αστικά λύματα που διοχετεύονται σε αποχετευτικά δίκτυα να υποβάλλονται, πριν από την απόρριψή τους, σε δευτεροβάθμια ή σε ισοδύναμη επεξεργασία. Αφετέρου, δυνάμει του άρθρου 5, παράγραφοι 2 και 3, της οδηγίας αυτής, τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα αστικά λύματα που διοχετεύονται σε αποχετευτικά δίκτυα να υποβάλλονται, πριν από την απόρριψή τους σε ευαίσθητες περιοχές, σε επεξεργασία αυστηρότερη από εκείνη που περιγράφεται στο άρθρο 4 της εν λόγω οδηγίας. Και στις δύο περιπτώσεις, οι απορρίψεις πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του παραρτήματος Ι, σημείο Β, της ίδιας οδηγίας.

49

Δεύτερον, το Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι, εφόσον το κράτος μέλος είναι σε θέση να υποβάλει ένα δείγμα που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας 91/271, πρέπει να θεωρηθεί ότι πληρούνται οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το άρθρο 4 της οδηγίας αυτής, δεδομένου ότι το άρθρο αυτό δεν επιβάλλει τη λήψη δειγμάτων, όπως προβλέπεται στο παράρτημα I, σημείο Δ, της οδηγίας, κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου έτους. Από κανένα στοιχείο δεν μπορεί να συναχθεί ότι δεν ισχύει το ίδιο όσον αφορά την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το άρθρο 5 της οδηγίας 91/271, το οποίο επίσης δεν παραπέμπει στις διατάξεις του παραρτήματος I, σημείο Δ, της οδηγίας 91/271 (απόφαση της 10ης Μαρτίου 2016, Επιτροπή κατά Ισπανίας, C-38/15, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2016:156, σκέψη 24).

50

Τρίτον, πρέπει να διακρίνονται οι υποχρεώσεις επίτευξης αποτελέσματος τις οποίες υπέχουν τα κράτη μέλη από τα άρθρα 4 και 5 της οδηγίας 91/271, με σκοπό να εξακριβωθεί κατά πόσον οι απορρίψεις από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων πληρούν τις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας αυτής, από τη διαρκή υποχρέωση που υπέχουν τα κράτη μέλη από το άρθρο 15 της εν λόγω οδηγίας, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι απορρίψεις αυτές πληρούν στο διηνεκές τις προϋποθέσεις ποιότητας που απαιτούνται από τη θέση σε λειτουργία του σταθμού επεξεργασίας λυμάτων (απόφαση της 10ης Μαρτίου 2016, Επιτροπή κατά Ισπανίας, C-38/15, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2016:156, σκέψη 25).

51

Επομένως, το άρθρο 15 της οδηγίας 91/271 έχει αυτοτελές περιεχόμενο και διαφορετικό σκοπό σε σχέση με τα άρθρα 4 και 5 της οδηγίας. Επομένως, ενδεχόμενη παράβαση των υποχρεώσεων ελέγχου που απορρέουν από το άρθρο 15 δεν συνεπάγεται αυτομάτως παράβαση των απαιτήσεων που προβλέπουν τα άρθρα 4 και 5 της εν λόγω οδηγίας.

52

Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να γίνει δεκτή η άποψη της Επιτροπής ότι συντρέχει παράβαση των άρθρων 4 ή 5 της οδηγίας 91/271 σε περίπτωση παράβασης του άρθρου 15 της οδηγίας.

53

Επίσης, όσον αφορά την ερμηνεία του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271, όπως επισήμανε η γενική εισαγγελέας στο σημείο 32 των προτάσεών της, το πεδίο εφαρμογής της διάταξης αυτής περιορίζεται αναμφιβόλως στις σαφώς προσδιοριζόμενες ορεινές περιοχές υψομέτρου άνω των 1500 μέτρων. Επομένως, η προκρινόμενη από το Βασίλειο της Σουηδίας ερμηνεία της διάταξης αυτής, όπως υπομνήσθηκε στη σκέψη 40 της παρούσας αποφάσεως, θα κατέληγε σε contra legem ερμηνεία της και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να γίνει δεκτή (πρβλ. απόφαση της 1ης Οκτωβρίου 2020, Entoma, C-526/19, EU:C:2020:769, σκέψη 43).

54

Συνεπώς, πρέπει να απορριφθεί το επιχείρημα του Βασιλείου της Σουηδίας περί εφαρμογής της παρέκκλισης που προβλέπει το άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271.

55

Υπό το πρίσμα των παρατηρήσεων αυτών πρέπει να εξεταστεί κατά πόσον υφίσταται παράβαση όσον αφορά τους οικισμούς οι οποίοι αποτελούν το αντικείμενο της υπό κρίση προσφυγής.

– Ως προς τους οικισμούς Malå, Pajala και Lycksele

56

Όσον αφορά τους οικισμούς Malå, Pajala και Lycksele, πρέπει να επισημανθεί ότι οι διάδικοι συμφωνούν ότι οι τιμές συγκέντρωσης COD είναι ανώτερες των επιτρεπόμενων βάσει του άρθρου 4, παράγραφος 3, και του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας 91/271. Όσον αφορά δε τον τελευταίο οικισμό, οι διάδικοι συμφωνούν επίσης ότι η συγκέντρωση BOD5 είναι ανώτερη της επιτρεπόμενης βάσει των ως άνω διατάξεων.

57

Για να δικαιολογήσει την προσαπτόμενη παράβαση, το Βασίλειο της Σουηδίας υποστήριξε, αφενός, ότι ο οικισμός Lycksele θα πληρούσε τις απαιτήσεις που αφορούν τις συγκεντρώσεις COD και BOD5 προς το τέλος του έτους 2020. Αφετέρου, όσον αφορά τη συγκέντρωση BOD5 στους οικισμούς Malå και Pajala, το Βασίλειο της Σουηδίας, χωρίς να αμφισβητήσει το γεγονός ότι οι συγκεντρώσεις BOD5 υπερβαίνουν τις επιτρεπόμενες βάσει του άρθρου 4, παράγραφος 3, και του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας 91/271, επικαλέστηκε εντούτοις την παρέκκλιση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας αυτής.

58

Συναφώς, αφενός, πρέπει να υπομνησθεί ότι, δεδομένου ότι η ύπαρξη παράβασης πρέπει να εκτιμάται σε συνάρτηση με την κατάσταση του οικείου κράτους μέλους ως είχε κατά τη λήξη της ταχθείσας με την αιτιολογημένη γνώμη προθεσμίας, το Δικαστήριο δεν πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις μεταβολές που επήλθαν στη συνέχεια [απόφαση της 5ης Μαρτίου 2020, Επιτροπή κατά Κύπρου (Συλλογή και επεξεργασία των αστικών λυμάτων), C‑248/19, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2020:171, σκέψη 22 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

59

Εν προκειμένω, δεδομένου ότι η προθεσμία που τάχθηκε με την αιτιολογημένη γνώμη έληξε την 8η Ιανουαρίου 2019, η ενδεχόμενη τήρηση των απαιτήσεων της οδηγίας 91/271 μετά την ημερομηνία αυτή δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη.

60

Αφετέρου, όπως προκύπτει από τις σκέψεις 53 και 54 της παρούσας αποφάσεως, το συγκεκριμένο κράτος μέλος δεν μπορεί να επικαλεστεί λυσιτελώς την παρέκκλιση του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271 και, ως εκ τούτου, πρέπει να διαπιστωθεί ότι συντρέχει παράβαση των υποχρεώσεων που επιβάλλει το άρθρο 4 της οδηγίας 91/271.

61

Εξάλλου, όσον αφορά την υποχρέωση που προβλέπεται στο άρθρο 10 της οδηγίας 91/271, η οποία επιβάλλει οι σταθμοί επεξεργασίας να σχεδιάζονται, να κατασκευάζονται, να λειτουργούν και να συντηρούνται με τρόπο που να εξασφαλίζει επαρκείς αποδόσεις υπό όλες τις συνήθεις τοπικές κλιματικές συνθήκες, η τήρησή της προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, ότι πληρούνται οι απαιτήσεις που προβλέπονται στο άρθρο 4 της οδηγίας αυτής [απόφαση της 5ης Μαρτίου 2020, Επιτροπή κατά Κύπρου (Συλλογή και επεξεργασία των αστικών λυμάτων), C‑248/19, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2020:171, σκέψη 37 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

62

Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει εκπληρωθεί η εν λόγω υποχρέωση στους οικισμούς σχετικά με τους οποίους δεν έχει εκπληρωθεί η υποχρέωση υποβολής του συνόλου των αστικών λυμάτων σε δευτεροβάθμια ή σε ισοδύναμη επεξεργασία, όπως προβλέπεται στο άρθρο 4 της οδηγίας 91/271 [απόφαση της 5ης Μαρτίου 2020, Επιτροπή κατά Κύπρου (Συλλογή και επεξεργασία των αστικών λυμάτων), C‑248/19, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2020:171, σκέψη 38 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

63

Υπό τις συνθήκες αυτές, διαπιστώνεται ότι το Βασίλειο της Σουηδίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, σε συνδυασμό με το άρθρο 10 της οδηγίας 91/271, επειδή δεν διασφάλισε ότι τα λύματα των οικισμών Lycksele, Malå και Pajala υποβάλλονται, πριν από την απόρριψή τους, σε δευτεροβάθμια ή ισοδύναμη επεξεργασία.

– Ως προς τον οικισμό Mockfjärd

64

Όσον αφορά τον οικισμό Mockfjärd, επισημαίνεται ότι η Επιτροπή εκτιμά ότι, επειδή δεν ελήφθη κανένα δείγμα μεταξύ της 16ης Μαΐου και της 18ης Οκτωβρίου 2018, κατά τα οριζόμενα στο παράρτημα I, σημείο Δ.3., της οδηγίας 91/271, το Βασίλειο της Σουηδίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας 91/271.

65

Η Επιτροπή δεν αμφισβητεί, αφενός, ότι, μεταξύ της 11ης Ιανουαρίου και της 27ης Δεκεμβρίου 2018, η συγκέντρωση BOD5 ήταν ανώτερη της επιτρεπόμενης από την οδηγία 91/271 μόνο σε 3 από τα 19 ληφθέντα δείγματα. Αφετέρου, η Επιτροπή δεν αμφισβητεί επίσης, όσον αφορά τη συγκέντρωση COD, ότι μεταξύ της 19ης Δεκεμβρίου 2017 και της 6ης Δεκεμβρίου 2018, όλα τα δείγματα, πλην ενός, πληρούσαν τις απαιτήσεις του πίνακα 3 του παραρτήματος I της οδηγίας 91/271, βάσει του οποίου επιτρέπεται απόκλιση το πολύ 3 δειγμάτων επί 17 έως 28 δειγμάτων που λαμβάνονται ετησίως.

66

Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η Επιτροπή επιδιώκει να αποδείξει την παράβαση του άρθρου 4 της εν λόγω οδηγίας για τον λόγο και μόνον ότι δεν ελήφθησαν δείγματα σε τακτά χρονικά διαστήματα, σύμφωνα με το άρθρο 15, σε συνδυασμό με το παράρτημα I, σημείο Δ.3, της οδηγίας.

67

Ωστόσο, αφενός, η άποψη της Επιτροπής ότι η παράβαση του άρθρου 15 της οδηγίας 91/271 συνεπάγεται αυτομάτως παράβαση του άρθρου 4 της οδηγίας απορρίφθηκε στη σκέψη 51 της παρούσας αποφάσεως.

68

Αφετέρου, όπως προκύπτει από τη σκέψη 49 της παρούσας αποφάσεως, εφόσον το κράτος μέλος είναι σε θέση να υποβάλει ένα δείγμα που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας 91/271, πρέπει να θεωρηθεί ότι πληρούνται οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το άρθρο 4 της οδηγίας, δεδομένου ότι το άρθρο αυτό δεν επιβάλλει τη διενέργεια δειγματοληψιών, όπως προβλέπεται στο παράρτημα I, σημείο Δ, της οδηγίας αυτής, κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου έτους.

69

Υπό τις συνθήκες αυτές, πρέπει να απορριφθεί η προσφυγή της Επιτροπής όσον αφορά τον οικισμό Mockfjärd.

– Ως προς τον οικισμό Robertsfors

70

Όσον αφορά τον οικισμό Robertsfors, επισημαίνεται, αφενός, ότι το Βασίλειο της Σουηδίας δεν αμφισβητεί ότι, κατά τη διάρκεια του έτους 2018, ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του εν λόγω οικισμού είχε διάφορα προβλήματα λειτουργίας, τα οποία επιλύθηκαν. Αφετέρου, η Επιτροπή δεν αμφισβητεί ότι, από τις 23 Οκτωβρίου 2018, τα έξι δείγματα που ελήφθησαν για τον έλεγχο της συγκέντρωσης BOD5 κατέδειξαν όλα μείωση κατά τουλάχιστον 70 %, η οποία είναι σύμφωνη με τις απαιτήσεις του άρθρου 4 της οδηγίας 91/271.

71

Καταρχάς, όπως προκύπτει από τις σκέψεις 53 και 54 της παρούσας αποφάσεως, πρέπει να απορριφθεί το επιχείρημα του Βασιλείου της Σουηδίας περί εφαρμογής της παρέκκλισης που προβλέπει το άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271.

72

Επιπλέον, αφενός, η άποψη της Επιτροπής ότι η παράβαση του άρθρου 15 της οδηγίας 91/271 συνεπάγεται αυτομάτως παράβαση του άρθρου 4 της οδηγίας απορρίφθηκε στη σκέψη 51 της παρούσας αποφάσεως.

73

Αφετέρου, όπως προκύπτει από τις σκέψεις 48 έως 52 της παρούσας αποφάσεως, το άρθρο 4 της οδηγίας 91/271 δεν παραπέμπει στο παράρτημα I, σημείο Δ, της οδηγίας και, επομένως, καθόσον το Βασίλειο της Σουηδίας είναι σε θέση να υποβάλει ένα δείγμα που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας για την περίοδο την οποία αφορά η υπό κρίση προσφυγή, πρέπει να θεωρηθεί ότι πληρούνται οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το άρθρο 4 της οδηγίας.

74

Εν προκειμένω, οι διάδικοι δεν αμφισβητούν ότι, από τις 23 Οκτωβρίου 2018, τα έξι δείγματα που ελήφθησαν για τον έλεγχο της συγκέντρωσης BOD5 πληρούσαν στο σύνολό τους τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271.

75

Επομένως, πρέπει να απορριφθεί η προσφυγή της Επιτροπής όσον αφορά τον οικισμό Robertsfors.

– Ως προς τον οικισμό Tänndalen

76

Όσον αφορά τον οικισμό Tänndalen, οι διάδικοι δεν αμφισβητούν ότι ελήφθησαν 35 δείγματα για τον έλεγχο της συγκέντρωσης BOD5 μεταξύ της 3ης Ιανουαρίου και της 12ης Δεκεμβρίου 2018 και ότι 6 από τα δείγματα αυτά υπερέβαιναν την επιτρεπόμενη από την οδηγία 91/271 συγκέντρωση, με αποτέλεσμα, έως τις 18 Απριλίου 2018, ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού αυτού να μην πληροί τις απαιτήσεις της ως άνω οδηγίας.

77

Το Βασίλειο της Σουηδίας προβάλλει ότι από το σύνολο των δειγμάτων που ελήφθησαν μεταξύ της 16ης Μαΐου 2018 και της 15ης Μαΐου 2019 μπορεί να διαπιστωθεί ότι τα απορριπτόμενα λύματα είχαν τιμές κατώτερες του ανώτατου ορίου συγκέντρωσης.

78

Συναφώς, όπως υπομνήσθηκε στις σκέψεις 58 και 59 της παρούσας αποφάσεως, δεδομένου ότι η προθεσμία που τάχθηκε με την αιτιολογημένη γνώμη έληξε την 8η Ιανουαρίου 2019, η ενδεχόμενη τήρηση των απαιτήσεων της οδηγίας 91/271 μετά την ημερομηνία αυτή δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη.

79

Εντούτοις, αφενός, η άποψη της Επιτροπής ότι η παράβαση του άρθρου 15 της οδηγίας 91/271 συνεπάγεται αυτομάτως παράβαση του άρθρου 4 της οδηγίας απορρίφθηκε στη σκέψη 51 της παρούσας αποφάσεως.

80

Αφετέρου, όπως προκύπτει επίσης από τις σκέψεις 48 έως 52 της παρούσας αποφάσεως, το άρθρο 4 της οδηγίας 91/271 δεν παραπέμπει στο παράρτημα I, σημείο Δ, της οδηγίας και, επομένως, καθόσον το Βασίλειο της Σουηδίας είναι σε θέση να υποβάλει ένα δείγμα που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας για την περίοδο την οποία αφορά η υπό κρίση προσφυγή, πρέπει να θεωρηθεί ότι πληρούνται οι υποχρεώσεις που υπέχει το συγκεκριμένο κράτος μέλος από το άρθρο 4 της εν λόγω οδηγίας.

81

Εν προκειμένω, το σύνολο των ληφθέντων από τις 16 Μαΐου 2018 έως τις 8 Ιανουαρίου 2019 δειγμάτων πληρούσε τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271.

82

Επομένως, πρέπει να απορριφθεί η προσφυγή της Επιτροπής όσον αφορά τον οικισμό Tänndalen.

Επί της δεύτερης αιτιάσεως που αφορά παράβαση των υποχρεώσεων που υπέχει το Βασίλειο της Σουηδίας από το άρθρο 5 της οδηγίας 91/271, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας

Επιχειρήματα των διαδίκων

83

Η Επιτροπή θεωρεί, αφενός, ότι συντρέχει παράβαση του άρθρου 5 της οδηγίας 91/271 σε περίπτωση παράβασης του άρθρου 15 της οδηγίας, το οποίο προβλέπει τον αριθμό των δειγμάτων που πρέπει να λαμβάνονται και τα χρονικά διαστήματα της δειγματοληψίας, στο μέτρο που, εάν δεν τηρηθεί το άρθρο αυτό, δεν είναι δυνατόν να εξακριβωθεί αν πληρούνται οι απαιτήσεις του άρθρου 5 της οδηγίας 91/271. Αφετέρου, η Επιτροπή εκτιμά ότι η τήρηση της τελευταίας αυτής διάταξης, σε συνδυασμό με το άρθρο 15 της οδηγίας, συνιστά προϋπόθεση για να θεωρηθεί ότι πληρούνται οι απαιτήσεις του άρθρου 10 της εν λόγω οδηγίας που αφορούν τον σχεδιασμό, την κατασκευή, τη λειτουργία και τη συντήρηση των σταθμών επεξεργασίας λυμάτων.

84

Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι από το άρθρο 5, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271 προκύπτει ότι οι απορρίψεις αστικών λυμάτων από οικισμούς με ι.π. άνω των 10000 πρέπει να υποβάλλονται σε επεξεργασία αυστηρότερη από την προβλεπόμενη στο άρθρο 4 της οδηγίας. Από το άρθρο 5, παράγραφος 3, της εν λόγω οδηγίας προκύπτει ότι οι απορρίψεις αυτές πρέπει να πληρούν τις σχετικές απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας, το οποίο παραπέμπει στους πίνακες 1 και 2 του εν λόγω παραρτήματος.

85

Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι τα δύο κριτήρια που εφαρμόζονται εναλλακτικώς αφορούν το άζωτο στα λύματα, ήτοι τη μέγιστη επιτρεπόμενη συγκέντρωση αζώτου που είναι 15 mg/l για τους οικισμούς με ι.π. μεταξύ 10000 και 100000 και 10 mg/l για τους οικισμούς με ι.π. άνω των 100000, και την ελάχιστη εκατοστιαία μείωση για το άζωτο που πρέπει να είναι 70 % έως 80 %. Επιπλέον, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι το παράρτημα I, σημείο Δ.4.α, της οδηγίας 91/271 προβλέπει ότι τα επεξεργασμένα λύματα τεκμαίρεται ότι πληρούν τις απαιτήσεις του πίνακα 2 του παραρτήματος αυτού όσον αφορά το άζωτο, εάν η μέση ετήσια τιμή των δειγμάτων δεν υπερβαίνει την ισχύουσα οριακή τιμή.

86

Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι, όσον αφορά τους οικισμούς Borås, Skoghall, Habo και Töreboda, το Βασίλειο της Σουηδίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 5, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας 91/271.

87

Πρώτον, όσον αφορά τον οικισμό Borås του οποίου οι σταθμοί επεξεργασίας λυμάτων επεξεργάζονταν ή επεξεργάζονται λύματα για ι.π. αντιστοίχως 110000 και 150000, η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι, όπως προκύπτει από την απάντηση του Βασιλείου της Σουηδίας στην αιτιολογημένη γνώμη, ο παλαιός σταθμός επεξεργασίας λυμάτων που έπαυσε να λειτουργεί στις 28 Μαΐου 2018 δεν πληρούσε τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271, αλλά ότι ο νέος σταθμός πληροί τις απαιτήσεις αυτές από τις 17 Σεπτεμβρίου 2018.

88

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι από τον υποβληθέντα από το Βασίλειο της Σουηδίας πίνακα αποτελεσμάτων που αφορούν τις συγκεντρώσεις αζώτου δεν μπορεί να συναχθεί από ποιον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων προέρχεται καθένα από τα ως άνω αποτελέσματα και ότι, εν πάση περιπτώσει, ο εν λόγω πίνακας καταδεικνύει ότι οι απαιτήσεις της οδηγίας 91/271 που αφορούν τις μέγιστες τιμές συγκέντρωσης αζώτου δεν πληρούνταν κατά τη διάρκεια της περιόδου μεταξύ της 1ης Νοεμβρίου 2017 και της 31ης Οκτωβρίου 2018. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ενός έτους, η μέση ετήσια τιμή των δειγμάτων ανήλθε σε 18 mg/l, ενώ η οριακή τιμή είναι 10 mg/l.

89

Δεύτερον, όσον αφορά τον οικισμό Skoghall του οποίου οι σταθμοί επεξεργασίας λυμάτων έχουν δυναμικότητα για ι.π., αντιστοίχως, 5457 και 15000, η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι, όπως προκύπτει από την απάντηση στην αιτιολογημένη γνώμη, σε έναν από τους δύο σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων σημειώθηκε υπέρβαση της οριακής τιμής συγκέντρωσης του αζώτου κατά τη διάρκεια της δωδεκάμηνης περιόδου μεταξύ της 9ης Νοεμβρίου 2017 και της 6ης Νοεμβρίου 2018, η οποία δεν αμφισβητήθηκε από το Βασίλειο της Σουηδίας. Συναφώς, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η μέση ετήσια τιμή των δειγμάτων ανήλθε σε 17 mg/l, ενώ η οριακή τιμή είναι 15 mg/l.

90

Τρίτον, όσον αφορά τον οικισμό Habo του οποίου ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων έχει δυναμικότητα για ι.π. 17000, η Επιτροπή εκτιμά ότι μόνον το 33 % του αζώτου απομακρύνθηκε στον εν λόγω σταθμό και ότι το Βασίλειο της Σουηδίας ουδόλως τεκμηρίωσε τους ισχυρισμούς του ότι η μείωση του αζώτου μεταξύ του οικισμού Habo και της Βαλτικής Θάλασσας ήταν της τάξεως του 78 έως 87 %. Κατά την άποψη της Επιτροπής, το μοντέλο Hydrological Predictions for the Environment (υδρολογικές προβλέψεις για το περιβάλλον, στο εξής: μοντέλο HYPE) δεν παρέχει τη δυνατότητα να διαπιστωθεί αν ο οικισμός Habo πληροί ή όχι τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271. Από το μοντέλο HYPE προκύπτει ότι η μείωση του αζώτου σε όλες τις λίμνες και τα υδάτινα ρεύματα μεταξύ του οικισμού Habo και της Βαλτικής Θάλασσας ανέρχεται σε ποσοστό 87 %, προτού τα λύματα εκχυθούν στην ευαίσθητη παράκτια περιοχή. Εξάλλου, από επίσημη δήλωση του μετεωρολογικού και υδρολογικού Ινστιτούτου Σουηδίας (στο εξής: SMHI) προκύπτει ότι η συνολική μείωση του αζώτου, λαμβανομένης υπόψη και της φυσικής κατακράτησης, ανέρχεται σε ποσοστό 91 %.

91

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, όπως προκύπτει από την απάντηση του Βασιλείου της Σουηδίας στην αιτιολογημένη γνώμη, αφενός, η μέση ετήσια τιμή μείωσης της συγκέντρωσης αζώτου στον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Habo είναι μόλις 32 % και, αφετέρου, ότι ο εν λόγω σταθμός δεν είναι καν εξοπλισμένος για την επεξεργασία του αζώτου. Η Επιτροπή εκτιμά ότι το Βασίλειο της Σουηδίας στηρίζεται μεν στο μοντέλο HYPE, πλην όμως δεν κοινοποίησε τις αναγκαίες πληροφορίες για την εξακρίβωση των προβαλλόμενων στοιχείων και, επομένως, το εν λόγω θεσμικό όργανο θεωρεί ότι η μείωση του αζώτου στον οικισμό Habo είναι 32 %, ενώ η ελάχιστη εκατοστιαία μείωση πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 70 % και 80 %.

92

Τέταρτον, όσον αφορά τον οικισμό Töreboda του οποίου ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων έχει δυναμικότητα για ι.π. 35500, η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι, όπως προκύπτει από την απάντηση του Βασιλείου της Σουηδίας στην αιτιολογημένη γνώμη, το εν λόγω κράτος μέλος υποστήριξε, αφενός, ότι πληρούνταν οι απαιτήσεις που αφορούν τη συγκέντρωση BOD5. Αφετέρου, για τους ίδιους κατ’ ουσίαν λόγους με εκείνους που προέβαλε και για τον οικισμό Habo, υποστήριξε ότι η μείωση της συγκέντρωσης αζώτου που εξασφάλιζε ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Töreboda ήταν 43 %, ποσοστό το οποίο έφθανε το 71 % λαμβανομένης υπόψη της φυσικής κατακράτησης προτού τα λύματα εκχυθούν στις ευαίσθητες παράκτιες περιοχές.

93

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι από την εν λόγω απάντηση προκύπτει ότι ελήφθησαν 50 δείγματα για τον έλεγχο της συγκέντρωσης BOD5 στον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Töreboda μεταξύ της 8ης Νοεμβρίου 2017 και της 6ης Νοεμβρίου 2018. Κατά το εν λόγω θεσμικό όργανο, μεταξύ της 8ης Νοεμβρίου 2017 και της 3ης Ιανουαρίου 2018 δεν ελήφθησαν δείγματα στα εισερχόμενα και στα εξερχόμενα ύδατα και, επομένως, η μείωση δεν δηλώθηκε για την περίοδο αυτή και δεν τηρήθηκαν οι απαιτήσεις ελέγχου που προβλέπει το παράρτημα I, σημείο Δ.3, της οδηγίας 91/271.

94

Επιπλέον, η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι σημειώθηκε υπέρβαση της μέγιστης συγκέντρωσης των 25 mg/l σε 18 δείγματα, ενώ ο ανώτατος επιτρεπτός αριθμός δειγμάτων με απόκλιση ήταν 5 και ότι 3 δείγματα υπερέβαιναν την ως άνω οριακή τιμή κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 100 %. Δεδομένου δε ότι ο οικισμός αυτός δεν πληρούσε τις απαιτήσεις του άρθρου 4 της οδηγίας 91/271, δεν πληρούσε ούτε τις απαιτήσεις του άρθρου 5 της οδηγίας, το οποίο προβλέπει την υποχρέωση αυστηρότερης επεξεργασίας για τους σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων με ι.π. άνω των 10000.

95

Όσον αφορά τη μείωση της συγκέντρωσης αζώτου, η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι από την απάντηση του Βασιλείου της Σουηδίας στην αιτιολογημένη γνώμη προκύπτει, αφενός, ότι η μέση ετήσια τιμή της μείωσης του αζώτου στον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων είναι 43 %, ενώ η ελάχιστη εκατοστιαία μείωση πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 70 % και 80 %, και, αφετέρου, ότι ο εν λόγω σταθμός δεν είναι εξοπλισμένος για την επεξεργασία του αζώτου. Η Επιτροπή προβάλλει δε ότι δεν της διαβιβάσθηκε κανένα στοιχείο που να καθιστά δυνατό τον έλεγχο των πληροφοριών που κοινοποίησε το Βασίλειο της Σουηδίας ή των μεταγενέστερων του έτους 2013 πληροφοριών.

96

Καταρχάς, το Βασίλειο της Σουηδίας αμφισβητεί, για τους ίδιους λόγους που προέβαλε και στο πλαίσιο της αιτιάσεως περί παραβάσεως των υποχρεώσεων που απορρέουν από το άρθρο 4, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας 91/271, την ορθότητα της άποψης της Επιτροπής ότι η παράβαση του άρθρου 15 συνεπάγεται παραβάσεις των άρθρων 5 και 10 της οδηγίας αυτής.

97

Πρώτον, όσον αφορά τον οικισμό Borås, το Βασίλειο της Σουηδίας θεωρεί ότι δεν μπορεί να γίνει δεκτή η επιχειρηματολογία της Επιτροπής κατά την οποία δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ποιον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων αφορούν τα αποτελέσματα που επικαλείται. Συγκεκριμένα, από την απάντησή του στην αιτιολογημένη γνώμη προκύπτει ότι ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων Gässlösa λειτουργούσε έως τις 28 Μαΐου 2018 και ότι από την ημερομηνία αυτή τέθηκε σε λειτουργία ο σταθμός Sobacken. Συναφώς, το Βασίλειο της Σουηδίας προβάλλει ότι, για την περίοδο μεταξύ της 28ης Μαΐου 2018 και της 9ης Μαΐου 2019, η συγκέντρωση αζώτου στα λύματα που απέρριψε ο σταθμός αυτός ήταν κατώτερη από τη μέση ετήσια οριακή τιμή των 10 mg/l και, επομένως, ο εν λόγω σταθμός πληροί τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271.

98

Δεύτερον, όσον αφορά τον οικισμό Skoghall, ο οποίος χρησιμοποιεί δύο σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων, το Βασίλειο της Σουηδίας υποστηρίζει ότι τα δείγματα που ελήφθησαν από τον σταθμό Sättersviken κατέδειξαν συγκέντρωση αζώτου 17 mg/l λόγω των δυσχερειών που προκάλεσε η τήξη του χιονιού, σε συνδυασμό με μια μακρά περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών. Όμως, ελήφθησαν μέτρα για την επίλυση του προβλήματος αυτού, με αποτέλεσμα, μεταξύ της 4ης Ιουνίου 2018 και της 15ης Μαΐου 2019, οι συγκεντρώσεις αζώτου στα ύδατα που απορρίφθηκαν από τον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων Sättersviken να είναι κατώτερες από τη μέση ετήσια οριακή τιμή των 15 mg/l.

99

Τρίτον, όσον αφορά τον οικισμό Habo, το Βασίλειο της Σουηδίας υποστηρίζει ότι η ανάλυση 26 δειγμάτων, τα οποία ελήφθησαν μεταξύ της 14ης Νοεμβρίου 2017 και της 13ης Νοεμβρίου 2018, καταδεικνύει ότι το ποσοστό μείωσης του φορτίου αζώτου στον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Habo ήταν κατά μέσο όρο 32 %. Εντούτοις, το Βασίλειο της Σουηδίας προβάλλει ότι η συγκέντρωση αζώτου στα λύματα που απορρίπτονται από τον εν λόγω σταθμό είναι μειωμένη κατά 87 % λόγω της φυσικής κατακράτησης η οποία, κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου, μπορεί να ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό της μείωσης του φορτίου αζώτου.

100

Συγκεκριμένα, από τη δήλωση του SMHI, η οποία στηρίζεται σε στοιχεία διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του Sveriges lantbruksuniversitet (σουηδικού Πανεπιστημίου Γεωργικών Επιστημών, στο εξής: SLU), προκύπτει ότι το μοντέλο HYPE καταδεικνύει ποσοστό φυσικής μείωσης του φορτίου αζώτου μεταξύ του σταθμού επεξεργασίας λυμάτων και της θάλασσας της τάξεως του 87 %. Στο μέτρο που ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Habo επιτυγχάνει μείωση του αζώτου κατά 32 % και η φυσική κατακράτηση οδηγεί σε μείωση κατά 87 %, η συνολική κατακράτηση ανέρχεται σε 91 % και το Βασίλειο της Σουηδίας εκτιμά ότι τηρεί συναφώς τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271.

101

Τέταρτον, όσον αφορά τον οικισμό Töreboda, το Βασίλειο της Σουηδίας υποστηρίζει, σχετικά με τη συγκέντρωση BOD5, ότι, αφενός, από τον πίνακα 2 του παραρτήματος I της οδηγίας 91/271 προκύπτει ότι οι τιμές συγκέντρωσης και τα ποσοστά μείωσης εφαρμόζονται εναλλακτικώς. Αφετέρου, από τον πίνακα 3 του παραρτήματος αυτού προκύπτει ότι, σε περίπτωση λήψης 17 έως 28 δειγμάτων κατά τη διάρκεια ενός έτους, εξ αυτών επιτρέπεται να αποκλίνουν 3 δείγματα κατ’ ανώτατο όριο. Μεταξύ της 4ης Ιανουαρίου και της 11ης Οκτωβρίου 2018, 22 από τα 23 δείγματα που ελήφθησαν σε τακτά χρονικά διαστήματα πληρούσαν τις απαιτήσεις ελάχιστης εκατοστιαίας μείωσης, ενώ ο εν λόγω σταθμός όφειλε να λάβει μόνο 12 δείγματα κατά τη διάρκεια του έτους αυτού.

102

Όσον αφορά την κατακράτηση αζώτου, το Βασίλειο της Σουηδίας υποστηρίζει ότι, μεταξύ της 10ης Νοεμβρίου 2017 και της 6ης Νοεμβρίου 2018, η εκατοστιαία μείωση του φορτίου αζώτου του σταθμού επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Töreboda, όπως καθορίστηκε βάσει 54 δειγμάτων, ήταν 32 %, ενώ η μείωση που οφειλόταν στη φυσική κατακράτηση οδηγούσε σε μείωση του φορτίου αυτού κατά 50 %.

103

Από τη δήλωση του SMHI, η οποία στηρίζεται σε στοιχεία διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του SLU, προκύπτει ότι το μοντέλο HYPE καταδεικνύει ποσοστό φυσικής μείωσης του φορτίου αζώτου μεταξύ του σταθμού επεξεργασίας λυμάτων και της θάλασσας της τάξεως του 50 %. Λαμβανομένου δε υπόψη του γεγονότος ότι η μείωση στον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων ανέρχεται σε 43 %, η συνολική κατακράτηση αζώτου καταλήγει να είναι 71 %.

Εκτίμηση του Δικαστηρίου

104

Καταρχάς, επισημαίνεται ότι η παράβαση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το άρθρο 5, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας 91/271, πρέπει να εξεταστεί υπό το πρίσμα των σκέψεων 48 έως 52 της παρούσας αποφάσεως.

– Ως προς τον οικισμό Töreboda

105

Η Επιτροπή προσάπτει, κατ’ ουσίαν, στο Βασίλειο της Σουηδίας ότι παρέβη το άρθρο 5, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας 91/271, διότι, αφενός, ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του εν λόγω οικισμού δεν πληροί τις απαιτήσεις του άρθρου 4 της ως άνω οδηγίας που αφορούν τη συγκέντρωση BOD5 και, επομένως, δεν μπορεί, κατά μείζονα λόγο, να πληροί τις αυστηρότερες απαιτήσεις του άρθρου 5 της οδηγίας. Αφετέρου, η Επιτροπή εκτιμά ότι δεν πληρούνται ούτε οι απαιτήσεις που αφορούν την περιεκτικότητα των επεξεργασμένων λυμάτων σε άζωτο.

106

Συναφώς, αφενός, η άποψη της Επιτροπής ότι η παράβαση του άρθρου 15 της οδηγίας 91/271 συνεπάγεται αυτομάτως παράβαση του άρθρου 5 της οδηγίας απορρίφθηκε στη σκέψη 51 της παρούσας αποφάσεως.

107

Αφετέρου, όπως προκύπτει από τις σκέψεις 48 έως 52 της παρούσας αποφάσεως, το άρθρο 5 της οδηγίας 91/271 δεν παραπέμπει στο παράρτημα I, σημείο Δ, της οδηγίας και, επομένως, καθόσον το Βασίλειο της Σουηδίας είναι σε θέση να υποβάλει ένα δείγμα που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας για την περίοδο την οποία αφορά η υπό κρίση προσφυγή, πρέπει να γίνει δεκτό ότι πληρούνται οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το άρθρο 5 της οδηγίας.

108

Συναφώς, μολονότι δεν αμφισβητείται από τους διαδίκους ότι το Βασίλειο της Σουηδίας κοινοποίησε 50 δείγματα για την περίοδο μεταξύ της 8ης Νοεμβρίου 2017 και της 6ης Νοεμβρίου 2018, το εν λόγω κράτος μέλος αμφισβητεί το γεγονός ότι 9 δείγματα που αποκλίνουν από τις οριακές τιμές κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018 καταδεικνύουν ότι ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού αυτού μειώνει ανεπαρκώς τη συγκέντρωση BOD5.

109

Εντούτοις, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι, για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που υπέχει από το άρθρο 5 της οδηγίας 91/271, το εν λόγω κράτος μέλος αρκεί να προσκομίσει ένα μόνο δείγμα που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας 91/271, ο ακριβής αριθμός των δειγμάτων που αποκλίνουν δεν ασκεί επιρροή προκειμένου να εκτιμηθεί κατά πόσον υφίσταται παράβαση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το εν λόγω άρθρο.

110

Δεδομένου ότι η Επιτροπή δεν αμφισβητεί ότι το Βασίλειο της Σουηδίας προσκόμισε τουλάχιστον ένα δείγμα που πληροί τις απαιτήσεις του παραρτήματος I, σημείο B, της οδηγίας 91/271, η προσφυγή πρέπει να απορριφθεί κατά το μέρος που αφορά τη συγκέντρωση BOD5 στον οικισμό Töreboda.

111

Όσον αφορά το ποσοστό μείωσης της συγκέντρωσης αζώτου στα εν λόγω λύματα, υπενθυμίζεται, αφενός, ότι, βάσει του άρθρου 5, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/271, οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να λάβουν τα αναγκαία μέτρα ώστε, για όλες τις απορρίψεις από οικισμούς με ι.π. άνω των 10000, τα αστικά λύματα που διοχετεύονται σε αποχετευτικά δίκτυα, πριν από την απόρριψή τους σε ευαίσθητες περιοχές, να υποβάλλονται, το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1998, σε επεξεργασία αυστηρότερη από εκείνη που περιγράφεται στο άρθρο 4 της οδηγίας.

112

Αφετέρου, το άρθρο 5, παράγραφος 3, της οδηγίας 91/271 παραπέμπει στο σημείο Β του παραρτήματος Ι της οδηγίας το οποίο, με τη σειρά του, παραπέμπει στις απαιτήσεις που περιλαμβάνονται στον πίνακα 2 του παραρτήματος αυτού. Ο εν λόγω πίνακας απαιτεί, όσον αφορά το άζωτο, είτε μείωση με την οποία να επιτυγχάνεται η τιμή συγκέντρωσης των 15 mg/l στους οικισμούς με ι.π. μεταξύ 10000 και 100000 είτε ελάχιστη εκατοστιαία μείωση κατά 70 έως 80 %.

113

Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι καμία διάταξη της οδηγίας 91/271 δεν εμποδίζει να θεωρηθεί η φυσική κατακράτηση του αζώτου ως μέθοδος αφαίρεσης του αζώτου από τα αστικά λύματα (αποφάσεις της 6ης Οκτωβρίου 2009, Επιτροπή κατά Φινλανδίας, C-335/07, EU:C:2009:612, σκέψη 86, και της 6ης Οκτωβρίου 2009, Επιτροπή κατά Σουηδίας, C-438/07, EU:C:2009:613, σκέψη 97).

114

Εν προκειμένω, μολονότι το Βασίλειο της Σουηδίας δεν αμφισβητεί ότι ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Töreboda δεν διαθέτει ειδικό εξοπλισμό για τη μείωση της συγκέντρωσης του αζώτου στα λύματα και, ως εκ τούτου, αφαιρεί μόνον το 43 % περίπου του αζώτου, το εν λόγω κράτος μέλος προβάλλει ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη φυσική κατακράτηση κατά 50 % επιπλέον, με αποτέλεσμα το άζωτο που περιέχεται στα λύματα να μειώνεται κατά 71 % συνολικά προτού αυτά εκχυθούν στα ευαίσθητα παράκτια ύδατα.

115

Συναφώς, πρώτον, όπως επισήμανε η γενική εισαγγελέας στα σημεία 109 και 110 των προτάσεών της, μολονότι η Επιτροπή προέβαλε ότι το Βασίλειο της Σουηδίας δεν είχε προσκομίσει πρόσφορα στοιχεία που να της παρέχουν τη δυνατότητα να επαληθεύσει τους ισχυρισμούς σχετικά με τη φυσική κατακράτηση του αζώτου, εντούτοις δεν διευκρίνισε ούτε στην αιτιολογημένη γνώμη ούτε στα δικόγραφά της ποια στοιχεία μετρήσεων της ήταν αναγκαία για να μπορέσει να ελέγξει το μοντέλο HYPE και, ως εκ τούτου, το Βασίλειο της Σουηδίας δεν ήταν σε θέση να προσκομίσει επακριβώς τα ζητηθέντα από την Επιτροπή στοιχεία.

116

Δεύτερον, στο μέτρο που το Βασίλειο της Σουηδίας παραπέμπει στα στοιχεία που είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του SLU, έχει ως εκ τούτου αμφισβητήσει ουσιαστικώς και λεπτομερώς τα στοιχεία που προβάλλει η Επιτροπή και τις συνέπειες που απορρέουν από αυτά (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 18ης Οκτωβρίου 2012, Επιτροπή κατά Ηνωμένου Βασιλείου, C-301/10, EU:C:2012:633, σκέψη 72 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

117

Υπό τις συνθήκες αυτές, όπως επισήμανε η γενική εισαγγελέας στο σημείο 111 των προτάσεών της, η Επιτροπή έπρεπε να είχε εξετάσει το περιεχόμενο των διαθέσιμων στην εν λόγω ιστοσελίδα στοιχείων και, ενδεχομένως, να είχε ζητήσει, εν ανάγκη, παράταση της προθεσμίας ή αναστολή της διαδικασίας.

118

Όμως, δεδομένου ότι η Επιτροπή, αφενός, δεν ζήτησε, σαφώς και επακριβώς, ειδικά στοιχεία μετρήσεων για τον έλεγχο του μοντέλου HYPE και, αφετέρου, δεν ήταν σε θέση να αντικρούσει με πειστικό τρόπο την επιχειρηματολογία του Βασιλείου της Σουηδίας σχετικά με τη φυσική κατακράτηση του αζώτου, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι δεν κατόρθωσε να αποδείξει την παράβαση του άρθρου 5 της οδηγίας 91/271 όσον αφορά την απόρριψη αζώτου από τον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Töreboda.

119

Υπό τις συνθήκες αυτές, διαπιστώνεται ότι η προσφυγή λόγω παραβάσεως πρέπει να απορριφθεί όσον αφορά τον οικισμό Töreboda.

– Ως προς τον οικισμό Borås

120

Ως προς τον οικισμό Borås, η παράβαση των προβλεπόμενων στο άρθρο 5, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας 91/271, υποχρεώσεων που αφορούν τις οριακές τιμές και τη μείωση της συγκέντρωσης αζώτου στα λύματα πρέπει να εξεταστεί υπό το πρίσμα των σκέψεων 111 έως 113 της παρούσας αποφάσεως.

121

Εν προκειμένω, διαπιστώνεται ότι, όπως επισήμανε η γενική εισαγγελέας στα σημεία 95 έως 97 των προτάσεών της, το Βασίλειο της Σουηδίας, λόγω αντικατάστασης του παλαιού σταθμού επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού αυτού στις 28 Μαΐου 2018, κοινοποίησε μεν αρχικώς μέση ετήσια τιμή συγκέντρωσης αζώτου 18 mg/l για τους δύο σταθμούς, πλην όμως προσκόμισε, με το υπόμνημα αντικρούσεως, συμπληρωματικά στοιχεία προερχόμενα από δείγματα συλλεγέντα μεταξύ της 28ης Μαΐου 2018 και της 5ης Σεπτεμβρίου 2019, τα οποία αποδεικνύουν μέση ετήσια τιμή 9 mg/l και μέση μείωση της συγκέντρωσης αζώτου κατά 70 %.

122

Όπως προκύπτει από τις σκέψεις 58 και 59 της παρούσας αποφάσεως, δεδομένου ότι η προθεσμία που τάχθηκε με την αιτιολογημένη γνώμη έληξε την 8η Ιανουαρίου 2019, η ενδεχόμενη τήρηση των απαιτήσεων της οδηγίας 91/271 μετά την ημερομηνία αυτή δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη.

123

Τούτου δοθέντος, δεδομένου, αφενός, ότι η άποψη της Επιτροπής ότι η παράβαση του άρθρου 15 της οδηγίας 91/271 συνεπάγεται αυτομάτως παράβαση του άρθρου 5 της οδηγίας απορρίφθηκε στη σκέψη 51 της παρούσας αποφάσεως και, αφετέρου, ότι το Βασίλειο της Σουηδίας προσκόμισε δείγματα που πληρούν τις απαιτήσεις της εν λόγω οδηγίας για το χρονικό διάστημα από τις 28 Μαΐου 2018 έως τις 8 Ιανουαρίου 2019, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Borås πληρούσε στις 8 Ιανουαρίου 2019 τις απαιτήσεις των άρθρων 5 και 10 της ως άνω οδηγίας.

124

Υπό τις συνθήκες αυτές, διαπιστώνεται ότι η προσφυγή λόγω παραβάσεως πρέπει να απορριφθεί όσον αφορά τον οικισμό Borås.

– Ως προς τον οικισμό Skoghall

125

Ως προς τον οικισμό Skoghall, η παράβαση των προβλεπόμενων στο άρθρο 5, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας 91/271, υποχρεώσεων που αφορούν τις οριακές τιμές και τη μείωση της συγκέντρωσης αζώτου στα λύματα πρέπει να εξεταστεί υπό το πρίσμα των σκέψεων 111 έως 113 της παρούσας αποφάσεως.

126

Εν προκειμένω, όπως επισήμανε η γενική εισαγγελέας στα σημεία 102 και 103 των προτάσεών της, το Βασίλειο της Σουηδίας παραδέχθηκε μεν ότι, σε έναν από τους σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων του εν λόγω οικισμού, η μέση ετήσια τιμή συγκέντρωσης αζώτου στα υφιστάμενα επεξεργασία ύδατα, για την περίοδο από τις 9 Νοεμβρίου 2017 έως τις 6 Νοεμβρίου 2018, ανερχόταν σε 17 mg/l, πλην όμως το εν λόγω κράτος μέλος προσκόμισε, με το υπόμνημα αντικρούσεως, συμπληρωματικά στοιχεία από δείγματα συλλεγέντα μεταξύ της 6ης Απριλίου 2018 και της 15ης Μαΐου 2019, τα οποία αποδεικνύουν μέση ετήσια τιμή 12 mg/l και μέση μείωση της συγκέντρωσης αζώτου κατά 73 %.

127

Όπως προκύπτει από τις σκέψεις 58 και 59 της παρούσας αποφάσεως, δεδομένου ότι η προθεσμία που τάχθηκε με την αιτιολογημένη γνώμη έληξε την 8η Ιανουαρίου 2019, η ενδεχόμενη τήρηση των απαιτήσεων της οδηγίας 91/271 μετά την ημερομηνία αυτή δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη.

128

Τούτου δοθέντος, δεδομένου, αφενός, ότι η άποψη της Επιτροπής ότι η παράβαση του άρθρου 15 της οδηγίας 91/271 συνεπάγεται αυτομάτως παράβαση του άρθρου 5 της οδηγίας απορρίφθηκε στη σκέψη 51 της παρούσας αποφάσεως και, αφετέρου, ότι το Βασίλειο της Σουηδίας προσκόμισε δείγματα που πληρούσαν τις απαιτήσεις της εν λόγω οδηγίας για το χρονικό διάστημα από τις 6 Απριλίου 2018 έως τις 8 Ιανουαρίου 2019, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Skoghall πληρούσε στις 8 Ιανουαρίου 2019 τις απαιτήσεις των άρθρων 5 και 10 της ως άνω οδηγίας.

129

Υπό τις συνθήκες αυτές, διαπιστώνεται ότι η προσφυγή λόγω παραβάσεως πρέπει να απορριφθεί όσον αφορά τον οικισμό Skoghall.

– Ως προς τον οικισμό Habo

130

Ως προς τον οικισμό Habo, η παράβαση των προβλεπόμενων στο άρθρο 5, σε συνδυασμό με τα άρθρα 10 και 15 της οδηγίας 91/271, υποχρεώσεων που αφορούν τις οριακές τιμές και τη μείωση της συγκέντρωσης αζώτου στα λύματα πρέπει να εξεταστεί υπό το πρίσμα των σκέψεων 111 έως 113 της παρούσας αποφάσεως.

131

Εν προκειμένω, μολονότι το Βασίλειο της Σουηδίας δεν αμφισβητεί ότι ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων του οικισμού Habo δεν διαθέτει ειδικό εξοπλισμό για τη μείωση του αζώτου στα λύματα και, ως εκ τούτου, αφαιρεί μόνον το 30 % περίπου του αζώτου, με αποτέλεσμα η μέση ετήσια τιμή να ανέρχεται σε 40 mg/l, το εν λόγω κράτος μέλος προβάλλει εντούτοις ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη η φυσική κατακράτηση κατά 87 % επιπλέον, με αποτέλεσμα το άζωτο που περιέχεται στα λύματα να μειώνεται κατά 91 % συνολικά προτού αυτά εκχυθούν στα ευαίσθητα παράκτια ύδατα.

132

Συναφώς, πρώτον, όπως επισήμανε η γενική εισαγγελέας στα σημεία 109 έως 110 των προτάσεών της, μολονότι η Επιτροπή προέβαλε ότι το Βασίλειο της Σουηδίας δεν της κοινοποίησε πρόσφορα στοιχεία που να της παρέχουν τη δυνατότητα να εξακριβώσει τους ισχυρισμούς του σχετικά με τη φυσική κατακράτηση αζώτου, εντούτοις δεν διευκρίνισε ούτε στην αιτιολογημένη γνώμη ούτε κατά τη διάρκεια της ένδικης διαδικασίας ποια στοιχεία μετρήσεων της ήταν αναγκαία για να μπορέσει να ελέγξει το μοντέλο HYPE και, ως εκ τούτου, το Βασίλειο της Σουηδίας δεν ήταν σε θέση να προσκομίσει επακριβώς τα ζητηθέντα από την Επιτροπή στοιχεία.

133

Δεύτερον, όπως προκύπτει από τα σημεία 110 και 111 των εν λόγω προτάσεων, το Βασίλειο της Σουηδίας επικαλέστηκε τα στοιχεία που ήταν διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του SLU και, επομένως, η Επιτροπή έπρεπε να είχε εξετάσει το περιεχόμενο των διαθέσιμων στην εν λόγω ιστοσελίδα στοιχείων και, ενδεχομένως, να είχε ζητήσει, εν ανάγκη, παράταση της προθεσμίας ή αναστολή της διαδικασίας.

134

Όμως, δεδομένου ότι η Επιτροπή, αφενός, δεν ζήτησε, σαφώς και επακριβώς, ειδικά στοιχεία μετρήσεων για τον έλεγχο του μοντέλου HYPE και, αφετέρου, δεν ήταν σε θέση να αντικρούσει με πειστικό τρόπο την επιχειρηματολογία του Βασιλείου της Σουηδίας σχετικά με τη φυσική κατακράτηση του αζώτου, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι δεν κατόρθωσε να αποδείξει την παράβαση του άρθρου 5 της οδηγίας 91/271 όσον αφορά την απόρριψη αζώτου στον οικισμό Habo.

135

Υπό τις συνθήκες αυτές, διαπιστώνεται ότι η προσφυγή λόγω παραβάσεως πρέπει να απορριφθεί όσον αφορά τον οικισμό Habo.

Επί της τρίτης αιτιάσεως που αφορά παράβαση των υποχρεώσεων που υπέχει το Βασίλειο της Σουηδίας από το άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ

Επιχειρήματα των διαδίκων

136

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι το Βασίλειο της Σουηδίας, παραλείποντας να της κοινοποιήσει τα κρίσιμα στοιχεία για τους οικισμούς Habo και Töreboda, ώστε το εν λόγω θεσμικό όργανο να είναι σε θέση να ελέγξει τα επιχειρήματα που προέβαλε το ως άνω κράτος μέλος για να αντικρούσει τις παραβάσεις που του προσάπτονται σε σχέση με τους δύο αυτούς οικισμούς, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ.

137

Συναφώς, η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι δεν αρκεί ένα κράτος μέλος να διατυπώνει απλούς ισχυρισμούς χωρίς να της παρέχει τα μέσα για την επαλήθευσή τους. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, μολονότι το Βασίλειο της Σουηδίας διατείνεται ότι το χρησιμοποιούμενο για τον υπολογισμό της κατακράτησης αζώτου μοντέλο HYPE στηρίζεται σε πραγματικές τιμές μέτρησης, εντούτοις η ίδια δεν έλαβε πληροφορίες από το εν λόγω κράτος μέλος για την κατακράτηση βάσει αυτοτελών υπολογισμών για κάθε οικισμό και, ως εκ τούτου, δεν ήταν σε θέση να ελέγξει τους ισχυρισμούς αυτούς.

138

Ειδικότερα, το εν λόγω θεσμικό όργανο δεν είχε τη δυνατότητα να ελέγξει αν η φυσική κατακράτηση του αζώτου είχε την έκταση που προέβαλε το κράτος μέλος ούτε μπορούσε να προβεί σε αντικειμενική επιστημονική εκτίμηση της ακρίβειας των ισχυρισμών του Βασιλείου της Σουηδίας όσον αφορά τον τρόπο καθορισμού του ποσοστού κατακράτησης. Συναφώς, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, δεδομένου ότι η ίδια δεν διαθέτει εξουσία διενέργειας ελέγχων στον τομέα αυτόν, η αρχή της καλόπιστης συνεργασίας επιβάλλει στο κράτος μέλος να της παράσχει τα αναγκαία στοιχεία για να εξακριβώσει αν οι διατάξεις μιας οδηγίας τέθηκαν ορθώς σε εφαρμογή.

139

Εν προκειμένω, τα στοιχεία που κοινοποιήθηκαν στην Επιτροπή, στα οποία στηρίζεται η επίσημη δήλωση του SMHI, προέρχονται από βάση δεδομένων η οποία δεν είναι βάση του SMHI και η οποία δεν διευκρινίζει την περιεκτικότητα σε άζωτο των υδάτινων ρευμάτων για το χρονικό διάστημα μετά το 2013. Η Επιτροπή προσθέτει ότι ακόμη και τα στοιχεία που προέρχονται από την εν λόγω βάση δεν καθιστούν δυνατό τον προσδιορισμό του βαθμού κατακράτησης του αζώτου.

140

Το Βασίλειο της Σουηδίας αντιτείνει ότι, αφενός, παρέσχε όντως τις κρίσιμες πληροφορίες και ότι, αφετέρου, οι πληροφορίες αυτές προέρχονται από δεδομένα περιβαλλοντικής εποπτείας ελευθέρως προσβάσιμα στην ιστοσελίδα του SLU, το οποίο, στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής εποπτείας, συνέλεξε δεδομένα σχετικά με τα γλυκά ύδατα. Το SMHI χρησιμοποιούσε τα δεδομένα αυτά για εργασίες επαλήθευσης και βαθμονόμησης.

141

Περαιτέρω, το Βασίλειο της Σουηδίας υποστηρίζει ότι τόσο το μοντέλο HYPE όσο και τα προγενέστερα μοντέλα στα οποία αυτό στηρίζεται είναι άρτια τεκμηριωμένα και υποβλήθηκαν σε επιστημονικές εξετάσεις και δοκιμές με αποτελέσματα τα οποία έχουν δημοσιευθεί σε πλείονες επιστημονικές μελέτες και άρθρα. Το εν λόγω κράτος μέλος προβάλλει ότι δύο επιστημονικές μελέτες καταδεικνύουν ότι πρόκειται για αξιόπιστο μοντέλο και υπογραμμίζει, αφενός, ότι οι επαληθεύσεις και οι βαθμονομήσεις πραγματοποιούνται βάσει στοιχείων που έχει μετρήσει το SLU και, αφετέρου, ότι οι προαναφερθείσες μελέτες βεβαιώνουν ότι η ιστοσελίδα του SMHI διαθέτει εργαλείο το οποίο παρέχει τη δυνατότητα οπτικής απεικονίσεως της μέσης ποσοστιαίας απόκλισης μεταξύ των τιμών του μοντέλου και των μετρήσεων.

142

Επιπλέον, με την απάντησή του στην προειδοποιητική επιστολή της 28ης Ιουνίου 2017, το Βασίλειο της Σουηδίας παρέσχε λεπτομερείς εξηγήσεις για το μοντέλο HYPE και κοινοποίησε στην Επιτροπή πληροφοριακά στοιχεία του SMHI σχετικά με τις μεταφορές και απώλειες αζώτου, καθώς και την τελική φυσική κατακράτηση που επιτυγχάνεται κατ’ αυτόν τον τρόπο στους οικισμούς Habo και Töreboda. Ως εκ τούτου, το εν λόγω κράτος μέλος συμπεραίνει ότι έπραξε ό,τι ήταν δυνατόν για να συνεργαστεί με την Επιτροπή.

Εκτίμηση του Δικαστηρίου

143

Υπενθυμίζεται ότι, κατά πάγια νομολογία σχετικά με το βάρος αποδείξεως στο πλαίσιο διαδικασίας λόγω παραβάσεως δυνάμει του άρθρου 258 ΣΛΕΕ, στην Επιτροπή εναπόκειται να αποδείξει την ύπαρξη της προβαλλόμενης παράβασης. Η Επιτροπή οφείλει να προσκομίσει στο Δικαστήριο τα στοιχεία που είναι αναγκαία για τη διαπίστωση της παράβασης, χωρίς να μπορεί να στηριχθεί σε οποιοδήποτε τεκμήριο [απόφαση της 14ης Ιανουαρίου 2021, Επιτροπή κατά Ιταλίας (Επιδότηση για την αγορά καυσίμων), C-63/19, EU:C:2021:18, σκέψη 74 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

144

Τα κράτη μέλη οφείλουν ωστόσο, βάσει του άρθρου 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ, να διευκολύνουν την Επιτροπή στην εκτέλεση της αποστολής της, η οποία συνίσταται ιδίως, κατά το άρθρο 17, παράγραφος 1, ΣΕΕ, στη μέριμνα για την εφαρμογή των διατάξεων της Συνθήκης ΛΕΕ, καθώς και των διατάξεων που θεσπίζονται δυνάμει αυτής από τα θεσμικά όργανα. Ειδικότερα, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, όταν πρόκειται για την εξακρίβωση της ορθής εφαρμογής στην πράξη των εθνικών διατάξεων για την ουσιαστική εφαρμογή οδηγίας, η Επιτροπή, η οποία δεν διαθέτει ιδία εξουσία διενέργειας ελέγχων στον τομέα αυτόν, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα στοιχεία που παρέχονται από τυχόν καταγγέλλοντες καθώς και από το ίδιο το οικείο κράτος μέλος (απόφαση της 18ης Οκτωβρίου 2012, Επιτροπή κατά Ηνωμένου Βασιλείου, C-301/10, EU:C:2012:633, σκέψη 71 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

145

Εν προκειμένω, επισημαίνεται ότι το Βασίλειο της Σουηδίας απάντησε στο αίτημα της Επιτροπής να της κοινοποιήσει τα αποτελέσματα πλέον πρόσφατων μετρήσεων σχετικών με τη μείωση του αζώτου στους οικισμούς Habo και Töreboda παραπέμποντας στη δήλωση του SMHI, στην οποία αναφερόταν ότι η δήλωση αυτή στηριζόταν πράγματι σε πλέον πρόσφατες τιμές μέτρησης της περιεκτικότητας των υδάτων σε άζωτο, αλλά ότι οι τιμές αυτές δεν ήταν διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του, επειδή προέρχονταν από τη βάση δεδομένων άλλου φορέα.

146

Εντούτοις, το Βασίλειο της Σουηδίας ενημέρωσε την Επιτροπή για πρώτη φορά στο πλαίσιο της διαδικασίας ενώπιον του Δικαστηρίου, και δη με το υπόμνημα αντικρούσεως, ότι τα εν λόγω στοιχεία προέρχονταν από βάση δεδομένων του SLU και ότι ήταν ελευθέρως προσβάσιμα στην ιστοσελίδα του πανεπιστημίου αυτού.

147

Επισημαίνεται ότι, ενεργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, το Βασίλειο της Σουηδίας διαβίβασε, κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία, στην Επιτροπή ελλιπή στοιχεία και παρεμπόδισε την ομαλή διεξαγωγή της παρούσας διαδικασίας.

148

Όπως επισήμανε η γενική εισαγγελέας στο σημείο 123 των προτάσεών της, μολονότι η Επιτροπή επέκρινε την έλλειψη ειδικών στοιχείων, το εν λόγω κράτος μέλος ούτε κοινοποίησε τέτοια στοιχεία ούτε κατονόμασε την πηγή των πρόσφατων στοιχείων ή υπέδειξε την οικεία διεύθυνση στο διαδίκτυο. Η παράλειψη αυτή δυσχέρανε την προετοιμασία της υπό κρίση προσφυγής εκ μέρους της Επιτροπής.

149

Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι το Βασίλειο της Σουηδίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ, διότι δεν παρέσχε στην Επιτροπή, κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία, τις αναγκαίες πληροφορίες προκειμένου αυτή να εκτιμήσει αν οι σταθμοί επεξεργασίας λυμάτων των οικισμών Habo και Töreboda πληρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271.

150

Από το σύνολο των προεκτεθέντων προκύπτει ότι:

το Βασίλειο της Σουηδίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, σε συνδυασμό με το άρθρο 10 της οδηγίας 91/271, διότι δεν διασφάλισε ότι τα λύματα των οικισμών Lycksele, Malå και Pajala υποβάλλονται, πριν από την απόρριψή τους, σε δευτεροβάθμια ή ισοδύναμη επεξεργασία και

το Βασίλειο της Σουηδίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ, διότι δεν παρέσχε στην Επιτροπή, κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία, τις αναγκαίες πληροφορίες προκειμένου αυτή να εκτιμήσει αν οι σταθμοί επεξεργασίας λυμάτων των οικισμών Habo και Töreboda πληρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271.

Επί των δικαστικών εξόδων

151

Κατά το άρθρο 138, παράγραφος 3, του Κανονισμού Διαδικασίας του Δικαστηρίου, δεδομένου ότι οι διάδικοι ηττήθηκαν μερικώς, η Επιτροπή και το Βασίλειο της Σουηδίας φέρουν έκαστος τα δικαστικά έξοδά του.

 

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (τέταρτο τμήμα) αποφασίζει:

 

1)

Το Βασίλειο της Σουηδίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, σε συνδυασμό με το άρθρο 10 της οδηγίας 91/271/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1991, για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 1137/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2008, διότι δεν διασφάλισε ότι τα λύματα των οικισμών Lycksele, Malå και Pajala υποβάλλονται, πριν από την απόρριψή τους, σε δευτεροβάθμια ή ισοδύναμη επεξεργασία και

το Βασίλειο της Σουηδίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ, διότι δεν παρέσχε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία, τις αναγκαίες πληροφορίες προκειμένου αυτή να εκτιμήσει αν οι σταθμοί επεξεργασίας λυμάτων των οικισμών Habo και Töreboda πληρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας 91/271, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1137/2008.

 

2)

Απορρίπτει κατά τα λοιπά την προσφυγή.

 

3)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Βασίλειο της Σουηδίας φέρουν τα δικαστικά έξοδά τους.

 

(υπογραφές)


( *1 ) Γλώσσα διαδικασίας: η σουηδική.

Top