Rola Europejskiego Banku Centralnego w nadzorowaniu banków

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) nr 1024/2013 powierzające Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Kryzys finansowy pokazał, że problemy mogą rozprzestrzenić się na cały system finansowy i bezpośrednio wpływać na życie ludzi. W celu wzmocnienia nadzoru nad systemem stworzono jednolity mechanizm nadzorczy, którego zadaniem jest nadzór nad bankami w strefie euro i w innych uczestniczących państwach członkowskich Unii Europejskiej (UE).

Rozporządzenie ustanawia jednolity mechanizm nadzorczy jako nowy system nadzoru nad bankami w strefie euro i w innych uczestniczących państwach członkowskich. Jednolity mechanizm nadzorczy składa się z Europejskiego Banku Centralnego (EBC) oraz krajowych organów nadzoru.

EBC we współpracy z krajowymi organami nadzoru staje się odpowiedzialny za skuteczne i spójne funkcjonowanie jednolitego mechanizmu nadzorczego.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Europejski Bank Centralny:

• Sprawuje bezpośredni nadzór nad istotnymi bankami. Bank może zostać sklasyfikowany jako istotny na podstawie jego wielkości, znaczenia w krajowym sektorze bankowym oraz tego, czy został dokapitalizowany ze środków publicznych. EBC może:
  • przeprowadzać przeglądy nadzorcze, kontrole na miejscu i dochodzenia,
  • nadawać i cofać licencje bankowe,
  • oceniać nabycie i zbycie znacznych pakietów akcji przez bank,
  • określać wyższe wymogi kapitałowe („bufory”) w celu przeciwdziałania obecnym i przyszłym kryzysom finansowym,
  • nakładać sankcje na instytucje kredytowe, finansowe spółki holdingowe* i finansowe spółki holdingowe o działalności mieszanej* za wszelkie naruszenia prawa UE.
• Pośrednio nadzoruje banki uważane za mniej istotne, które są bezpośrednio nadzorowane przez odpowiednie krajowe organy nadzoru.

EBC pobiera roczną opłatę nadzorczą od nadzorowanych instytucji kredytowych, by pokryć wydatki ponoszone przez siebie w związku z wykonywaniem zadań nadzorczych.

Państwa członkowskie, których walutą nie jest euro, mogą uczestniczyć w jednolitym mechanizmie nadzorczym po złożeniu wniosku o ustanowienie bliskiej współpracy pomiędzy EBC a ich właściwymi organami krajowymi.

Zadania EBC dotyczące polityki pieniężnej i zadania nadzorcze są od siebie oddzielone w celu uniknięcia konfliktu interesów pomiędzy nimi. Rozdział ten jest egzekwowany dzięki surowym ograniczeniom, np. informacje wrażliwe mogą być przekazywane tylko przy zachowaniu określonych środków zabezpieczających.

Krajowe organy nadzoru pozostają odpowiedzialne za takie kwestie, jak ochrona konsumenta, przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy, usługi płatnicze oraz nadzór nad oddziałami banków w państwach członkowskich, które nie są częścią jednolitego mechanizmu nadzorczego.

Jednolity mechanizm nadzorczy jest pierwszym filarem unii bankowej UE. Drugim filarem jest jednolity mechanizm restrukturyzacji, którego zadaniem jest szybkie i skuteczne rozwiązywanie problemów banków na progu upadłości.

Wraz z utworzeniem jednolitego mechanizmu nadzorczego wprowadzono zmiany w przepisach dotyczących głosowania w Europejskim Urzędzie Nadzoru Bankowego (EUNB), aby państwa członkowskie uczestniczące w jednolitym mechanizmie nadzorczym nie dominowały w Radzie Organów Nadzoru EUNB.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ono zastosowanie od 3 listopada 2013 r.

KONTEKST

Utworzenie prawdziwie europejskiego mechanizmu nadzorczego osłabia powiązania banków z organami krajowymi*. W pośredni sposób wpływa to na odbudowę zaufania do sektora bankowego UE.

Ostatni kryzys finansowy pokazał, jak bardzo zaraźliwe mogą być problemy w sektorze finansowym jednego kraju, zwłaszcza w ramach unii walutowej, oraz jak te problemy mogą bezpośrednio dotknąć obywateli w całej strefie euro.

Więcej informacji:

• Stabilność finansowa i polityka makroostrożnościowa (Europejski Bank Centralny)
• Nadzór EBC w praktyce (Europejski Bank Centralny).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Rady (UE) nr 1024/2013 z dnia 15 października 2013 r. powierzające Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi (Dz.U. L 287 z 29.10.2013, s. 63–89).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1022/2013 z dnia 22 października 2013 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego) w odniesieniu do powierzenia Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególnych zadań zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) nr 1024/2013 (Dz.U. L 287 z 29.10.2013, s. 5–14).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 806/2014 z dnia 15 lipca 2014 r. ustanawiające jednolite zasady i jednolitą procedurę restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych w ramach jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 (Dz.U. L 225 z 30.7.2014, s. 1–90).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 806/2014 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Ostatnia aktualizacja: 08.10.2021