Kontrola nabywania i posiadania broni

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa (UE) 2021/555 w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

• W dyrektywie ustanowiono wspólne normy minimalne dotyczące nabywania, posiadania i wymiany handlowej broni palnej do użytku cywilnego (np. broni używanej do strzelectwa sportowego i myślistwa) na terenie Unii Europejskiej (UE). Jej celem jest zrównoważenie realizacji celów rynku wewnętrznego (tzn. transgranicznego przemieszczania broni) oraz polityki bezpieczeństwa (w zakresie zapewniania wysokiego poziomu bezpieczeństwa i ochrony przed przestępstwami i nielegalnym obrotem broni) w UE.
• Dyrektywa kodyfikuje i uchyla dyrektywę 91/477/EWG (wraz z jej późniejszymi zmianami).

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

W dyrektywie wprowadzono kategorie broni, której nabywanie i posiadanie przez osoby prywatne powinno:

• być zakazane (kategoria A);
• podlegać obowiązkowi uzyskania pozwolenia (kategoria B); lub
• podlegać obowiązkowi złożenia oświadczenia (kategoria C).

Do broni palnej nabytej zgodnie z prawem i posiadanej zgodnie z dyrektywą powinny mieć zastosowanie przepisy prawa krajowego dotyczące noszenia broni, myślistwa lub strzelectwa sportowego.

Oznakowanie i rejestracja

Państwa członkowskie UE muszą:

• dopilnować, aby każda broń palna wytworzona lub przywieziona do UE począwszy od 14 września 2018 r. została opatrzona czytelnym, trwałym i niepowtarzalnym oznakowaniem oraz zarejestrowana w systemach rejestracji danych państw członkowskich;
• przeprowadzać ścisłe kontrole działalności sprzedawców i pośredników;
• prowadzić skomputeryzowany, scentralizowany lub zdecentralizowany system rejestracji danych, gwarantujący upoważnionym organom dostęp do systemów rejestracji danych;
• zapewnić, aby dane dotyczące broni palnej, w tym dane osobowe (regulowane rozporządzeniem (UE) 2016/679 – zob. streszczenie), były przechowywane przez właściwe organy w systemach rejestracji danych przez okres 30 lat po zniszczeniu danej broni palnej lub danych istotnych komponentów.
• W dyrektywie wykonawczej (UE) 2019/68 ustanowiono specyfikacje techniczne dotyczące oznakowania broni palnej i jej istotnych komponentów zgodnie z dyrektywą Rady 91/477/EWG w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni.

Śledzenie

Sprzedawcy i pośrednicy zobowiązani są do prowadzenia ewidencji obejmującej:

• zapis otrzymania lub zbycia każdej broni palnej;
• dane umożliwiające identyfikację i śledzenie broni palnej.

Sprzedawcy i pośrednicy z siedzibą w państwie członkowskim muszą zgłaszać transakcje dotyczące broni palnej właściwym organom krajowym bez zbędnej zwłoki.

Nabywanie i posiadanie broni

• Państwa członkowskie mogą zezwalać na nabycie i posiadanie broni palnej wyłącznie osobom, które otrzymały pozwolenie lub – w odniesieniu do broni palnej sklasyfikowanej w kategorii C – osobom, które są specjalnie upoważnione do nabycia i posiadania takiej broni palnej zgodnie z prawem krajowym.
• Nabywać i posiadać broń palną mogą wyłącznie osoby, które:
  • przedstawią ważną przyczynę i które ukończyły 18 lat (z wyjątkiem nabycia i posiadania broni palnej do celów myślistwa i strzelectwa sportowego za zgodą rodziców); lub
  • nie wydają się stanowić zagrożenia dla samych siebie lub innych, dla porządku publicznego lub dla bezpieczeństwa publicznego.
• Państwa członkowskie mogą wydawać pozwolenia na nabycie i posiadanie broni palnej sklasyfikowanej w kategorii A strzelcom sportowym w zakresie niektórych rodzajów zabronionej samopowtarzalnej broni palnej oraz uznanym muzeom, a także w wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach kolekcjonerom, pod warunkiem spełnienia rygorystycznych warunków.
• Pozwolenia podlegają okresowemu przeglądowi co najmniej co pięć lat.

Pozbawienie broni cech użytkowych

• Dyrektywa obejmuje broń palną pozbawioną cech użytkowych ze względu na wysokie ryzyko przywracania cech użytkowych broni palnej pozbawionej cech użytkowych w nieodpowiedni sposób. Broń palna pozbawiona cech użytkowych jest sklasyfikowana w kategorii C.
• Pozbawienie broni cech użytkowych podlega weryfikacji przez właściwy organ.
• W rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2015/2403 ustanowiono wspólne wytyczne dotyczące norm i technik pozbawiania broni cech użytkowych w celu zagwarantowania, że broń pozbawiona cech użytkowych trwale nie nadaje się do użytku.

Broń przerobiona

Ze względu na wysokie ryzyko przerabiania niektórych rodzajów broni w broń śmiercionośną dyrektywa ma także zastosowanie do:

• broni salutacyjnej i akustycznej (broni palnej, która została specjalnie przerobiona do strzelania wyłącznie ślepymi nabojami, do wystrzeliwania substancji drażniących i innych substancji czynnych lub do strzelania pirotechnicznymi nabojami sygnalizacyjnymi);
• broni alarmowej i sygnałowej (broni palnej, która jest przeznaczona do strzelania wyłącznie ślepymi nabojami, do wystrzeliwania substancji drażniących i innych substancji czynnych lub do strzelania pirotechnicznymi nabojami sygnalizacyjnymi, ale którą można przerobić na prawdziwą broń palną).

W dyrektywie wykonawczej (UE) 2019/69 ustanowiono specyfikacje techniczne dotyczące broni alarmowej i sygnałowej.

Samopowtarzalna broń palna

Broń palna zaprojektowana do celów wojskowych, taka jak AK47 i M16, która może być ręcznie przełączana między trybem samoczynnym i samopowtarzalnym, jest sklasyfikowana w kategorii A broni palnej, a tym samym zakazana do użytku cywilnego.

W kategorii A są także sklasyfikowane inne rodzaje samopowtarzalnej broni palnej:

• samopowtarzalna krótka broń palna, która może pomieścić ponad 20 nabojów;
• samopowtarzalna długa broń palna, która może pomieścić ponad 10 nabojów;
• samopowtarzalna długa broń palna, którą można zmniejszyć do długości mniejszej niż 60 cm bez utraty funkcjonalności dzięki zastosowaniu kolby składanej lub teleskopowej.

Wymiana informacji

• Na mocy dyrektywy Komisja zobowiązana jest do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących wdrożenia elektronicznego systemu wymiany informacji pomiędzy państwami członkowskimi.
• W rozporządzeniu delegowanym (UE) 2019/686 ustanowiono szczegółowe zasady systematycznej wymiany drogą elektroniczną informacji dotyczących transferu broni palnej w UE.
• W rozporządzeniu delegowanym (UE) 2021/1423 ustanowiono szczegółowe zasady systematycznej wymiany drogą elektroniczną informacji o odmowach wydania pozwolenia na nabycie lub posiadanie broni palnej.

Transfer transgraniczny

• Osoba, która chce dokonać transferu broni palnej z jednego państwa członkowskiego do drugiego, musi uzyskać zezwolenie od kraju, w którym broń się znajduje.
• Strzelcy sportowi i inne osoby upoważnione do posiadania broni palnej mogą ubiegać się o europejską kartę broni palnej w celu podróży do innego państwa członkowskiego.
• Europejska karta broni palnej powinna być ważna przez okres nieprzekraczający pięciu lat, który może zostać przedłużony.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od 26 kwietnia 2021 r.

KONTEKST

Protokół przeciwko nielegalnemu wytwarzaniu i obrotowi bronią palną, jej częściami i komponentami oraz amunicją jest dołączony do decyzji Rady 2014/164/UE.

Więcej informacji:

• Dyrektywa w sprawie broni (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/555 z dnia 24 marca 2021 r. w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni (tekst jednolity) (Dz.U. L 115 z 6.4.2021, s. 1–25)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1–88)

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) 2016/679 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Decyzja Rady 2014/164/UE z dnia 11 lutego 2014 r. w sprawie zawarcia w imieniu Unii Europejskiej Protokołu przeciwko nielegalnemu wytwarzaniu i obrotowi bronią palną, jej częściami i komponentami oraz amunicją, uzupełniającego Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (Dz.U. L 89 z 25.3.2014, s. 7–9)

Ostatnia aktualizacja: 23.09.2021