Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην εποπτεία των τραπεζών

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 για την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σχετικά με τις πολιτικές που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

Η χρηματοπιστωτική κρίση κατέδειξε πώς τα προβλήματα μπορούν να μεταδοθούν σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα και να επηρεάσουν άμεσα τη ζωή των ανθρώπων. Για την ενίσχυση της εποπτείας του συστήματος, έχει δημιουργηθεί ένας ενιαίος εποπτικός μηχανισμός (ΕΕΜ) για την εποπτεία των τραπεζών στην ευρωζώνη και άλλα συμμετέχοντα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Ο κανονισμός καθιερώνει τον ΕΕΜ ως ένα νέο σύστημα εποπτείας των τραπεζών στην ευρωζώνη και σε άλλα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Ο ΕΕΜ απαρτίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και εθνικές εποπτικές αρχές.

Αναθέτει στην ΕΚΤ, σε συνεργασία με τις εθνικές εποπτικές αρχές, την ευθύνη για την αποτελεσματική και συνεπή λειτουργία του ΕΕΜ.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η ΕΚΤ έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες:

• Εποπτεύει άμεσα τις σημαντικές τράπεζες. Μια τράπεζα μπορεί να θεωρηθεί σημαντική ανάλογα με το μέγεθός της, τη σημασία της για τον εγχώριο τραπεζικό τομέα ή το κατά πόσο έχει ανακεφαλαιοποιηθεί με δημόσια κονδύλια. Η ΕΚΤ έχει την εξουσία:
  • να διενεργεί εποπτικούς ελέγχους, επιτόπιες επιθεωρήσεις και έρευνες·
  • να χορηγεί ή να ανακαλεί άδεια λειτουργίας σε πιστωτικά ιδρύματα·
  • να αξιολογεί γνωστοποιήσεις για την απόκτηση και τη διάθεση ειδικών συμμετοχών σε πιστωτικά ιδρύματα·
  • να θέτει υψηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις («κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας») για την αντιμετώπιση υφιστάμενων ή μελλοντικών χρηματοπιστωτικών κρίσεων·
  • να επιβάλλει κυρώσεις για οποιαδήποτε παραβίαση της νομοθεσίας της ΕΕ σε πιστωτικά ιδρύματα, χρηματοοικονομικές εταιρείες συμμετοχών* και μεικτές χρηματοοικονομικές εταιρείες συμμετοχών*.
• Εποπτεύει έμμεσα τις τράπεζες που θεωρούνται λιγότερο σημαντικές. Οι εν λόγω τράπεζες εποπτεύονται άμεσα από τις αντίστοιχες εθνικές εποπτικές αρχές.

Η ΕΚΤ επιβάλλει ετήσια τέλη εποπτείας στα εποπτευόμενα πιστωτικά ιδρύματα για την κάλυψη των δαπανών που πραγματοποιεί η ΕΚΤ στο πλαίσιο των εποπτικών καθηκόντων της.

Τα κράτη μέλη των οποίων το νόμισμα δεν είναι το ευρώ μπορούν να συμμετάσχουν στον ΕΕΜ ζητώντας τη στενή συνεργασία μεταξύ της ΕΚΤ και της εθνικής αρμόδιας αρχής τους.

Τα καθήκοντα νομισματικής πολιτικής και τα εποπτικά καθήκοντα της ΕΚΤ διαχωρίζονται ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των δύο. Ο διαχωρισμός διασφαλίζεται με αυστηρούς περιορισμούς: για παράδειγμα, επιτρέποντας την ανταλλαγή ευαίσθητων πληροφοριών μόνο όταν τηρούνται ορισμένες εγγυήσεις.

Οι εθνικές εποπτικές αρχές παραμένουν υπεύθυνες για ζητήματα όπως η προστασία των καταναλωτών, η καταπολέμηση της νομιμοποίησης χρημάτων προερχόμενων από παράνομες δραστηριότητες, οι υπηρεσίες πληρωμών και η εποπτεία υποκαταστημάτων τραπεζών σε κράτη μέλη που δεν συμμετέχουν στον ΕΕΜ.

Ο ΕΕΜ είναι ο πρώτος πυλώνας της τραπεζικής ένωσης της ΕΕ. Ο δεύτερος είναι ο ενιαίος μηχανισμός εξυγίανσης, ο οποίος στοχεύει στη γρήγορη και αποτελεσματική διαχείριση των προβληματικών τραπεζών.

Με τη δημιουργία του ΕΕΜ, πραγματοποιήθηκαν αλλαγές στους κανόνες ψηφοφορίας της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (EΑΤ) για να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στον ΕΕM δεν θα κυριαρχούν αδικαιολόγητα στο συμβούλιο εποπτών της EΑΤ.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Ο κανονισμός εφαρμόζεται από τις 3 Νοεμβρίου 2013.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η δημιουργία ενός πραγματικά ευρωπαϊκού εποπτικού μηχανισμού αποδυναμώνει τον δεσμό μεταξύ τραπεζών και εθνικών κρατών*. Αυτό συμβάλλει έμμεσα στην ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα της ΕΕ.

Η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση κατέδειξε ότι τα προβλήματα στον χρηματοπιστωτικό τομέα μιας χώρας μπορεί να είναι μεταδοτικά, ιδιαίτερα σε μια νομισματική ένωση, και τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα προβλήματα μπορούν να επηρεάσουν άμεσα τους πολίτες σε ολόκληρη την ευρωζώνη.

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε

• Χρηματοπιστωτική σταθερότητα και μακροπροληπτική πολιτική (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα)
• Εποπτικές πρακτικές της ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 του Συμβουλίου, της 15ης Οκτωβρίου 2013, για την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σχετικά με τις πολιτικές που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων (ΕΕ L 287 της 29.10.2013, σ. 63–89).

Διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1022/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2013, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 σχετικά με τη σύσταση Ευρωπαϊκής Εποπτικής Αρχής (Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών) όσον αφορά την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 του Συμβουλίου (ΕΕ L 287 της 29.10.2013, σ. 5–14).

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 806/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Ιουλίου 2014, περί θεσπίσεως ενιαίων κανόνων και διαδικασίας για την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και ορισμένων επιχειρήσεων επενδύσεων στο πλαίσιο ενός Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης και ενός Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης και τροποποιήσεως του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 (ΕΕ L 225 της 30.7.2014, σ. 1–90).

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

τελευταία ενημέρωση 08.10.2021