Οικονομική πολιτική

Η οικονομική πολιτική καλύπτει ευρύ φάσμα μέτρων, τα οποία λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις για τη διαχείριση της οικονομίας τους. Τα εν λόγω μέτρα περιλαμβάνουν τη νομισματική πολιτική (προσφορά και ζήτηση χρήματος), τη φορολογία, τον προϋπολογισμό, τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης κ.λπ.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), παρότι η οικονομική πολιτική εμπίπτει στην αρμοδιότητα κάθε χώρας της ΕΕ, υπάρχει στενός πολυμερής συντονισμός των οικονομικών πολιτικών μεταξύ των επιμέρους χωρών, ιδίως όσων ανήκουν στη ζώνη του ευρώ, ώστε να διασφαλίζονται η βέλτιστη δυνατή λειτουργία της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης και η εναρμόνιση των χωρών της ΕΕ με κοινούς στόχους και αρμοδιότητες.

• Το άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση περιγράφει τους στόχους της ΕΕ, στους οποίους περιλαμβάνονται η ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη, η σταθερότητα των τιμών και η οικονομική και νομισματική ένωση.
• Το άρθρο 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) ορίζει ότι η νομισματική πολιτική των χωρών της ΕΕ που ανήκουν στη ζώνη του ευρώ εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ.
• Το άρθρο 5 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι οι οικονομικές πολιτικές πρέπει να συντονίζονται εντός της Ένωσης.
• Ο τίτλος VIII της ΣΛΕΕ αφορά την οικονομική και νομισματική πολιτική. Καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται ο συντονισμός των οικονομικών πολιτικών και απαιτεί από τις χώρες της ΕΕ να υλοποιούν τις εθνικές οικονομικές πολιτικές τους, «με σκοπό να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης».

Ο συντονισμός των οικονομικών πολιτικών περιλαμβάνει τα εξής: την υιοθέτηση γενικών προσανατολισμών των οικονομικών πολιτικών και κατευθυντήριων γραμμών για την απασχόληση, την παρακολούθηση των οικονομικών εξελίξεων για τον εντοπισμό και τη διόρθωση επικίνδυνων ή μη βιώσιμων πολιτικών και μακροοικονομικές συζητήσεις μεταξύ του Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και κοινωνικών εταίρων. Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης θεσπίζει κανόνες που εξασφαλίζουν ότι οι χώρες της ΕΕ επιδιώκουν υγιή δημόσια οικονομικά και συντονίζουν τις φορολογικές πολιτικές τους.

Από το 2008, λόγω των δυσκολιών που είχε η ΕΕ (ιδίως η ζώνη του ευρώ) ως προς την αντιμετώπιση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης και της κρίσης δημόσιου χρέους, έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μεταρρυθμίσεις:

• 1.

  Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης ενισχύθηκε από τη Συνθήκη για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2013. Εγκρίθηκαν οι έξι νομοθετικές πράξεις («εξάπτυχο») οι οποίες ενισχύουν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και τη μακροοικονομική εποπτεία των χωρών της ΕΕ, καθώς επίσης και δύο περαιτέρω νομοθετικές πράξεις («δίπτυχο») οι οποίες προβλέπουν επιπλέον συντονισμό και παρακολούθηση στη ζώνη του ευρώ.

• 2.

  Δημιουργήθηκε το Ευρωπαϊκό εξάμηνο, ένα ετήσιο συντονιστικό πλαίσιο πολιτικής. Το Ευρωπαϊκό εξάμηνο αποσκοπεί στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών μεταξύ των χωρών της ΕΕ, καθώς και στην εποπτεία της δημοσιονομικής πολιτικής. Επίσης, η Επιτροπή αναλύει τις πολιτικές διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων κάθε χώρας της ΕΕ και, κατόπιν, εκδίδει συστάσεις ανά χώρα για την ανάληψη δράσης.

• 3.

  Η δημιουργία μιας ενοποιημένης τραπεζικής ένωσης η οποία αποσκοπεί στην ευθυγράμμιση της ευθύνης εποπτείας, εξυγίανσης και χρηματοδότησης σε επίπεδο ΕΕ και στη διασφάλιση της συμμόρφωσης όλων των τραπεζών της ζώνης τους ευρώ με τους ενιαίους κανόνες. Υπεύθυνοι για ενδεχόμενες ζημίες θα είναι οι τράπεζες και οι μέτοχοί τους, και όχι οι φορολογούμενοι.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• Γενικοί προσανατολισμοί των οικονομικών πολιτικών
• Κριτήρια σύγκλισης
• Οικονομική και νομισματική ένωση (ΟΝΕ)
• Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
• Ευρωπαϊκό εξάμηνο
• Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών
• Ζώνη του ευρώ
• Διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος
• Διαδικασία μακροοικονομικών ανισορροπιών
• Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης
• Οικονομικές επιδόσεις ανά χώρα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Οικονομική πολιτική (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα).