Ρήτρες συγκράτησης

Η έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας καθιέρωσε τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας και της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία. Αυτές εφαρμόζονται σε ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής, με εξαίρεση τους τομείς όπου η εθνική κυριαρχία των κρατών μελών της ΕΕ θεωρείται εξέχουσας σημασίας (π.χ. εξωτερική πολιτική, μετανάστευση και δικαιοσύνη) και οι αποφάσεις λαμβάνονται, σε γενικές γραμμές, ομόφωνα μέσω της ειδικής νομοθετικής διαδικασίας.

Ωστόσο, όταν διευρύνθηκε το πεδίο εφαρμογή της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας και της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία, η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) θέσπισε επίσης ένα σύστημα ρητρών συγκράτησης. Αυτό το σύστημα επιτρέπει περιπτώσεις όπου ένα κράτος μέλος δύναται να υποβάλλει έφεση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αν κρίνει ότι μια νομοθετική πρόταση εγείρει ανησυχία, και τότε η νομοθετική διαδικασία αναστέλλεται. Η νομοθετική διαδικασία μπορεί να ξεκινήσει και πάλι εντός τεσσάρων μηνών αν μπορούν να βρεθούν λύσεις για τους προβληματισμούς του κράτους μέλους ή, εάν αυτό δεν είναι δυνατό, είτε αρχειοθετείται είτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει μια νέα νομοθετική πρόταση.

Ο μηχανισμός συγκράτησης εφαρμόζεται στους ακόλουθους τρεις τομείς πολιτικής:

• Το άρθρο 48 της ΣΛΕΕ για μέτρα για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης για διακινούμενους εργαζόμενους·
• Το άρθρο 82 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ για δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις που έχουν διασυνοριακή διάσταση·
• Το άρθρο 83 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ για τη θέσπιση κοινών κανόνων για ορισμένα ποινικά αδικήματα.

Σε αυτές τις δύο περιπτώσεις, αν δεν επιτευχθεί ομοφωνία, και εάν τουλάχιστον εννέα κράτη μέλη επιθυμούν να καθιερώσουν ενισχυμένη συνεργασία με βάση το σχετικό σχέδιο οδηγίας, πρέπει να ενημερώνουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Επιτροπή.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)
• Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Οδηγία
• Ενισχυμένη συνεργασία
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
• Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
• Κράτη μέλη
• Συνήθης νομοθετική διαδικασία (συναπόφαση)
• Ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία
• Ειδική νομοθετική διαδικασία
• Ομοφωνία
• Συνθήκη της Λισαβόνας (σύνοψη)
• Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) (σύνοψη).