Porównywalne i klarowne sprawozdania finansowe przedsiębiorstw w UE

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Zakres dyrektywy obejmuje typy spółek o ograniczonej odpowiedzialności na terytorium Unii Europejskiej (UE).
• Dyrektywa definiuje mikroprzedsiębiorstwa oraz małe, średnie i duże przedsiębiorstwa, a także wprowadza między nimi rozróżnienie na podstawie ich:
  • bilansu;
  • przychodów netto ze sprzedaży;
  • średniej liczby zatrudnionych w roku obrotowym.
• Dla każdej z wymienionych kategorii określono trzy limity, z których dwa nie mogą zostać przekroczone:
  • mikrojednostki: suma bilansowa (350 000 EUR), przychody netto ze sprzedaży (700 000 EUR), liczba zatrudnionych (10),
  • małe jednostki: suma bilansowa (4 mln EUR), przychody netto ze sprzedaży (8 mln EUR), liczba zatrudnionych (50),
  • średnie jednostki: suma bilansowa (20 mln EUR), przychody netto ze sprzedaży (40 mln EUR), liczba zatrudnionych (250).
• duże jednostki przekraczają co najmniej dwa z trzech wymienionych limitów: suma bilansowa (20 milionów euro), przychody netto ze sprzedaży (40 milionów euro), liczba zatrudnionych (250).
• Zgodnie z aktem delegowanym, jakim jest dyrektywa (UE) 2023/2775, którą państwa członkowskie UE muszą wdrożyć do dnia 24 grudnia 2024 roku, kryteria dotyczące wielkości dostosowuje się w następujący sposób:
  • mikrojednostki: suma bilansowa (450 000 euro), przychody netto ze sprzedaży (900 000 euro), liczba zatrudnionych (10);
  • małe jednostki: suma bilansowa (5 milionów euro lub do 7,5 miliona euro, na podstawie decyzji państwa członkowskiego), przychody netto ze sprzedaży (10 milionów euro), liczba zatrudnionych (50);
  • średnie jednostki: suma bilansowa (25 milionów euro), przychody netto ze sprzedaży (50 milionów euro), liczba zatrudnionych (250);
  • duże jednostki przekraczają co najmniej dwa z trzech wymienionych limitów: suma bilansowa (25 milionów euro), przychody netto ze sprzedaży (50 milionów euro), liczba zatrudnionych (250).

Dyrektywa ustanawia również podobne zasady dla grup spółek (składających się z jednostek dominujących i zależnych) o różnej wielkości.

• Roczne sprawozdanie finansowe:
  • składa się co najmniej z bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego¹;
  • przedstawia w sposób prawdziwy i rzetelny stan aktywów i pasywów przedsiębiorstwa, jego sytuację finansową oraz wynik finansowy,
  • jest ogłaszane przez każde przedsiębiorstwo w odpowiednim krajowym rejestrze przedsiębiorstw.
• W dyrektywie określono ogólne zasady sprawozdawczości finansowej, takie jak konsekwentne stosowanie zasad polityki rachunkowości i podstawy wyceny w kolejnych latach obrotowych.
• Szczegółowe zasady obejmują prezentację bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego, jak również prezentację sprawozdań z działalności, informacji niefinansowych, oświadczeń o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego i skonsolidowanych sprawozdań.
• Wymogi mogą się różnić w zależności od wielkości przedsiębiorstwa, a dyrektywa dopuszcza zwolnienia lub uproszczenia dla mikroprzedsiębiorstw oraz MŚP w odniesieniu do wielu aspektów. Decyzja o tym, w jakim zakresie stosować te zwolnienia i uproszczenia, należy do poszczególnych państw członkowskich.
• Sprawozdania finansowe jednostek interesu publicznego oraz średnich i dużych jednostek muszą być badane przez co najmniej jednego biegłego rewidenta.
• Duże jednostki zajmujące się wydobyciem minerałów, ropy, gazu ziemnego lub innych surowców bądź zajmujące się wyrębem lasów pierwotnych² muszą ogłaszać informacje dotyczące płatności o łącznej wartości przekraczającej 100 000 EUR, dokonywanych na rzecz administracji rządowej w danym roku obrotowym.
• Od dnia 22 czerwca 2023 roku obowiązuje rozdział 10a dyrektywy 2013/34/UE dotyczący ujawniania informacji o podatku dochodowym przez grupy wielonarodowe o rocznych skonsolidowanych przychodach w wysokości ponad 750 milionów euro.
  • Jednostki dominujące takich grup mają obowiązek zadeklarować, w określonym sprawozdaniu publikowanym na ich stronie internetowej, swoje przychody, zyski, wysokość zapłaconego podatku dochodowego od osób prawnych oraz liczbę pracowników w każdym państwie członkowskim, a także w krajach trzecich, które nie współpracują z UE w sprawach podatkowych lub które nie spełniają wszystkich standardów, lecz zobowiązały się do zmiany tej sytuacji.
  • Rejestry przedsiębiorstw zapewniają również publiczny dostęp do tych sprawozdań.
  • Grupy wielonarodowe z siedzibami w państwach trzecich, prowadzące działalność na terytorium Unii Europejskiej, mają obowiązek przedstawiać podobne sprawozdania.
• Przepisy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju nakładają na małe, średnie i duże przedsiębiorstwa (z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw) notowane na rynkach regulowanych w UE, a także dużej jednostki oraz spółki dominujące dużych grup obowiązek uwzględnienia w sprawozdaniu z działalności informacji dotyczących wpływu spółki na kwestie zrównoważonego rozwoju (takie jak prawa środowiskowe, prawa socjalne, prawa człowieka i czynniki związane z zarządzaniem), wraz z informacjami niezbędnymi do zrozumienia, w jaki sposób aspekty zrównoważonego rozwoju wpływają na jej rozwój, wyniki i pozycję. Przepisy te będą wprowadzane w życie stopniowo (zob. poniżej). W załącznikach i dodatkach do rozporządzenia delegowanego (UE) 2023/2772 określono szczegółowe zasady dotyczące unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, które mają być stosowane przez przedsiębiorstwa do prowadzenia sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, zgodnie z harmonogramem określonym w dyrektywie (UE) 2022/2464.
• Dyrektywa zmieniająca (UE) 2023/2864 wprowadza artykuł dotyczący dostępności informacji, które należy publikować na mocy dyrektywy 2013/34/UE w sprawie europejskiego pojedynczego punktu dostępu (ESAP) ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2023/2859 – zob. streszczenie. ESAP zapewni dostęp do publicznych danych finansowych na temat przedsiębiorstw i produktów inwestycyjnych z UE i informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem. Począwszy od 10 stycznia 2028 roku, podczas publikowania poszczególnych sprawozdań i oświadczeń (np. sprawozdań zarządu, rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych oraz sprawozdań z audytu, atestów i sprawozdań dotyczących zrównoważonego rozwoju), spółki będą musiały przekazywać te sprawozdania i oświadczenia w tym samym czasie wyznaczonemu organowi zbierającemu w celu udostępnienia ich w ESAP.

Uchylenie

• Dyrektywa 2013/34/UE uchyla wcześniejsze dyrektywy o rachunkowości (dyrektywy 78/660/EWG i 83/349/EWG) oraz zmienia dyrektywę 2006/43/WE (zob. streszczenie).