WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba)

z dnia 6 października 2021 r. ( *1 )

Odwołanie – Skarga o stwierdzenie nieważności – Pomoc państwa – Finansowanie publiczne stałego połączenia drogowo-kolejowego przez cieśninę Fehmarn – Pomoc indywidualna – Pomoc uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym – Realizacja istotnego projektu stanowiącego przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania – Decyzja o niewnoszeniu zastrzeżeń – Monopol – Zakłócenie konkurencji i wpływ na wymianę handlową

W sprawach połączonych C‑174/19 P i C‑175/19 P

mających za przedmiot dwa odwołania w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 25 lutego 2019 r.,

Scandlines Danmark ApS, z siedzibą w Kopenhadze (Dania),

Scandlines Deutschland GmbH, z siedzibą w Hamburgu (Niemcy),

które reprezentował L. Sandberg-Mørch, advokat,

strona wnosząca odwołanie w sprawie C‑174/19 P,

popierane przez:

Aktionsbündnis gegen eine feste Fehmarnbeltquerung eV, z siedzibą w Fehmarn (Niemcy), którą reprezentowali L. Sandberg-Mørch, advokat i W. Mecklenburg, Rechtsanwalt,

Rederi Nordö-Link AB, z siedzibą w Malmö (Szwecja), którą reprezentowali L. Sandberg-Mørch i A. Godsk Fallesen, advokater,

Trelleborg Hamn AB, z siedzibą w Trelleborg (Szwecja), którą reprezentowali L. Sandberg-Mørch, advokat i J.L. Buendía Sierra, abogado,

interwenienci w postępowaniu odwoławczym,

w której pozostałymi uczestnikami postępowania są:

Komisja Europejska, którą reprezentowali V. Bottka, S. Noë i L. Armati, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana w pierwszej instancji,

Królestwo Danii, które reprezentowali początkowo J. Nymann-Lindegren, następnie V. Jørgensen, w charakterze pełnomocników, tych zaś wspierał R. Holdgaard, advokat,

Föreningen Svensk Sjöfart, z siedzibą w Göteborgu (Szwecja), którą reprezentował J.L. Buendía Sierra, abogado,

Naturschutzbund Deutschland (NABU) eV, z siedzibą w Stuttgarcie (Niemcy), którą reprezentowali T. Hohmuth, Rechtsanwalt i L. Sandberg-Mørch, advokat,

interwenienci w pierwszej instancji,

oraz

Stena Line Scandinavia AB, z siedzibą w Göteborgu, którą reprezentowali L. Sandberg-Mørch, advokat i P. Alexiadis, solicitor,

strona wnosząca odwołanie w sprawie C‑175/19 P,

popierana przez:

Aktionsbündnis gegen eine feste Fehmarnbeltquerung eV, z siedzibą w Fehmarn, którą reprezentowali L. Sandberg-Mørch, advokat i W. Mecklenburg, Rechtsanwalt,

Rederi Nordö-Link AB, z siedzibą w Malmö, którą reprezentowali L. Sandberg-Mørch i A. Godsk Fallesen, advokater,

Trelleborg Hamn AB, z siedzibą w Trelleborg, którą reprezentowali L. Sandberg-Mørch, advokat i J.L. Buendía Sierra, abogado,

interwenienci w postępowaniu odwoławczym,

w której pozostałymi uczestnikami postępowania są:

Komisja Europejska, którą reprezentowali V. Bottka, S. Noë i L. Armati, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana w pierwszej instancji,

Królestwo Danii, które reprezentowali początkowo J. Nymann-Lindegren, następnie V. Jørgensen, w charakterze pełnomocników, tych zaś wspierał R. Holdgaard, advokat,

Föreningen Svensk Sjöfart, z siedzibą w Göteborgu, którą reprezentował J.L. Buendía Sierra, abogado,

interwenienci w pierwszej instancji,

TRYBUNAŁ (pierwsza izba),

w składzie: J.-C. Bonichot (sprawozdawca), prezes izby, L. Bay Larsen, C. Toader, M. Safjan i N. Jääskinen, sędziowie,

rzecznik generalny: G. Pitruzzella,

sekretarz: M. Longar, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 26 listopada 2020 r.,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 11 marca 2021 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

W odwołaniach, odpowiednio, Scandlines Danmark ApS i Scandlines Deutschland GmbH, z jednej strony, oraz Stena Line Scandinavia AB, z drugiej strony, wnoszą o stwierdzenie nieważności, w przypadku pierwszych – wyroku z dnia 13 grudnia 2018 r., Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland/Komisja (T‑630/15, zwanego dalej „pierwszym zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2018:942), a w przypadku drugiej – wyroku z dnia 13 grudnia 2018 r., Stena Line Scandinavia/Komisja, (T‑631/15, niepublikowanego, zwanego dalej „drugim zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2018:944) (zwanych dalej łącznie „zaskarżonymi wyrokami”), w których Sąd stwierdził nieważność decyzji Komisji C(2015) 5023 wersja ostateczna z dnia 23 lipca 2015 r. dotyczącej pomocy państwa SA.39078 (2014/N) (Dania) przeznaczonej na finansowanie projektu stałego połączenia drogowo-kolejowego przez cieśninę Fehmarn (Dz.U. 2015, C 325, s. 5). (zwanej dalej „sporną decyzją”) w zakresie, w jakim Komisja Europejska postanowiła nie wnosić zastrzeżeń do środków przyznanych przez Królestwo Danii spółce Femern A/S na planowanie, budowę i eksploatację stałego połączenia przez cieśninę Fehmarn.

2

W odwołaniach wzajemnych Komisja wnosi o uchylenie zaskarżonych wyroków, ponieważ uznano w nich, że odwołanie wniesione przez Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland oraz odwołanie wniesione przez Stena Line Scandinavia są dopuszczalne w zakresie, w jakim dotyczą one środków przyznanych przez Królestwo Danii na rzecz Femern Landanlæg na planowanie, budowę i eksploatację wewnętrznych połączeń kolejowych i drogowych w Danii.

I. Ramy prawne

3

Zgodnie z art. 1 lit. h) rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. [108 TFUE] (Dz.U. 1999, L 83, s. 1) pojęcie „zainteresowanej strony” oznacza przedsiębiorstwo lub związek przedsiębiorstw, na których interesy może mieć wpływ przyznanie pomocy, w szczególności beneficjentów pomocy, konkurujące ze sobą przedsiębiorstwa lub stowarzyszenia handlowe.

4

Artykuł 4 ust. 1–4 tego rozporządzenia przewiduje:

„1.   Komisja bada zgłoszenie natychmiast po jego otrzymaniu. Z zastrzeżeniem art. 8 Komisja podejmuje decyzję zgodnie z ust. 2, 3 lub 4.

2.   W przypadku gdy Komisja po przeprowadzeniu badania wstępnego stwierdza, że środek będący przedmiotem zgłoszenia nie stanowi pomocy, ustalenie to zostaje stwierdzone w formie decyzji.

3.   W przypadku gdy Komisja po przeprowadzeniu badania wstępnego stwierdza, że nie ma żadnych wątpliwości co do zgodności środka będącego przedmiotem zgłoszenia [z rynkiem wewnętrznym], w stopniu, w jakim mieści się on w zakresie [art. 107 ust. 1 TFUE], Komisja podejmuje decyzję, że środek jest zgodny [z rynkiem wewnętrznym] (zwaną dalej »decyzją o niewnoszeniu zastrzeżeń«). W decyzji określone zostaje, który z przewidzianych traktatem wyjątków zastosowano.

4.   W przypadku gdy po przeprowadzeniu wstępnego badania Komisja stwierdza, że zaistniały wątpliwości co do zgodności środka będącego przedmiotem zgłoszenia [z rynkiem wewnętrznym], Komisja podejmuje decyzję o wszczęciu postępowania zgodnie z art. [108 ust. 2 TFUE] (zwaną dalej »decyzją o wszczęciu formalnej procedury dochodzenia [formalnego postępowania wyjaśniającego]«)”.

5

Rozporządzenie Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. 2015, L 248, s. 9), które uchyliło rozporządzenie nr 659/1999 ze skutkiem od dnia 14 października 2015 r., zawiera przepisy identyczne z przepisami przywołanymi w poprzednim punkcie.

II. Okoliczności powstania sporu

A. Projekt

6

Przedmiotem sporu jest finansowanie projektu połączenia drogowo-kolejowego przez cieśninę Fehmarn między Danią a Niemcami na północ od Lubeki (Niemcy) (zwanego dalej „projektem”). Projekt polega, po pierwsze, na budowie podwodnego tunelu łączącego Rødby na wyspie Lolland w Danii z Puttgarden na wyspie Fehmarn w Niemczech o długości około 19 km, wyposażonego w zelektryfikowaną linię kolejową oraz autostradę (zwanego dalej „stałym połączeniem”), a po drugie, na rozszerzeniu i ulepszaniu drogowych i wewnętrznych połączeń kolejowych w Danii, w szczególności istniejącego połączenia kolejowego o długości 120 km między Ringsted (Dania) a Rødby. Projekt został zatwierdzony na mocy traktatu podpisanego w dniu 3 września 2008 r. i ratyfikowanego w 2009 r. między Królestwem Danii a Republiką Federalną Niemiec.

7

Całkowity szacunkowy koszt projektu, według cen stałych z 2014 r., wynosi 64,4 mld DKK (koron duńskich, ok. 8,7 mld EUR), z czego 54,9 mld DKK (ok. 7,4 mld EUR) na planowanie i budowę stałego połączenia, a 9,5 mld DKK (ok. 1,3 mld EUR) na planowanie i budowę ulepszonych drogowych i kolejowych połączeń wewnętrznych w Danii.

8

Zgodnie ze wspomnianym traktatem z dnia 3 września 2008 r. oraz Lov nr. 575 om anlæg og drift af en fast forbindelse over Femern Bælt med tilhørende landanlæg i Danmark (ustawą nr 575 o budowie i eksploatacji stałego połączenia przez cieśninę Fehmarn oraz połączeń wewnątrzkrajowych w Danii) z dnia 4 maja 2015 r. – realizację projektu powierzono dwóm duńskim przedsiębiorstwom publicznym. Pierwsze z nich, Femern A/S, założone w 2005 r., jest odpowiedzialne za finansowanie, budowę i eksploatację stałego połączenia. Drugie, Femern Landanlæg A/S, założone w 2009 r., jest odpowiedzialne za finansowanie, budowę i eksploatację drogowych i kolejowych połączeń wewnątrzkrajowych w Danii. Femern Landanlæg jest spółką zależną Sund & Bælt Holding A/S, będącej własnością państwa duńskiego. Femern został spółką zależną Femern Landanlæg po utworzeniu tej ostatniej.

9

Własność połączeń kolejowych, których spór dotyczy, będzie należała jednocześnie do Banedanmark (20%) – publicznego zarządcy duńskiej infrastruktury kolejowej, i do Femern Landanlæg (80%).

10

Projekt jest finansowany przez Femern i Femern Landanlæg dzięki pożyczkom zaciągniętym na międzynarodowych rynkach finansowych i gwarantowanych przez państwo duńskie lub z pożyczek uzupełniających narodowego banku duńskiego. Spółki te nie będą natomiast mogły uzyskać pożyczek na działania inne niż finansowanie, planowanie, budowę i eksploatację stałego połączenia oraz drogowych i kolejowych połączeń wewnątrzkrajowych w Danii. Oba te przedsiębiorstwa otrzymały również wkład kapitałowy od państwa duńskiego.

11

Femern będzie pobierać opłaty od użytkowników połączenia stałego w celu spłaty swojego zadłużenia oraz będzie wypłacać Femern Landanlæg dywidendy, które ta ostatnia spółka wykorzysta na spłatę swojego zadłużenia.

12

Femern Landanlæg otrzyma 80% kwoty opłat za użytkowanie, uiszczanych przez operatorów kolejowych na rzecz Banedanmark z tytułu korzystania z połączeń kolejowych, zgodnie z podziałem własności pomiędzy tą spółką a tym zarządcą.

13

Banedanmark będzie ponosił wszystkie koszty związane z eksploatacją wewnętrznych połączeń kolejowych w Danii, natomiast koszty ich utrzymania zostaną podzielone między Femern Landanlæg i Banedanmark proporcjonalnie do przypadających im udziałów.

B. Okoliczności poprzedzające wniesienie skargi

14

Projekt był poprzedzony etapem planowania, którego finansowanie zostało zgłoszone Komisji przez duńskie władze.

15

W decyzji z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie pomocy państwa N 157/2009 – Finansowanie etapu planowania stałego połączenia [drogowo-kolejowego] przez cieśninę Fehmarn (Dz.U. 2009, C 202, s. 2) Komisja stwierdziła, po pierwsze, że środki związane z finansowaniem planowania projektu mogą nie stanowić pomocy państwa, a po drugie, że środki te były w każdym razie zgodne z rynkiem wewnętrznym. Postanowiła ona zatem nie wnosić zastrzeżeń w rozumieniu art. 4 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 659/1999.

16

W dniu 22 grudnia 2014 r. władze duńskie zgłosiły Komisji zasady publicznego finansowania projektu, polegające na wniesieniu wkładów do kapitału zakładowego obu przedsiębiorstw, a także o gwarancjach i pożyczkach państwowych.

17

Komisja zatwierdziła te środki w spornej decyzji. Uznała ona w szczególności, że środki finansowania publicznego przyznane Femern Landanlæg na finansowanie wewnętrznych połączeń kolejowych w Danii nie stanowią pomocy państwa, ponieważ środki te nie powodują zakłócenia konkurencji, z tego względu, że nie ma konkurencji „na” lub „o” rynek zarządzania krajową siecią połączeń kolejowych i jej eksploatacji oraz że połączenia kolejowe należące do tego przedsiębiorstwa zostaną ulepszone i będą eksploatowane przez Banedanmark na takich samych warunkach jak inne odcinki duńskiej krajowej sieci połączeń kolejowych.

18

Komisja uznała również, że środki te nie mogły wpłynąć na wymianę handlową między państwami członkowskimi, ponieważ zarządzanie przedmiotową siecią połączeń kolejowych i jej eksploatacja odbywały się na odrębnym i zamkniętym geograficznie rynku krajowym, który nie był otwarty na konkurencję.

19

Jeśli chodzi o środki przyznane Femern w celu finansowania stałego połączenia, Komisja wskazała, że jeśliby miały one stanowić pomoc państwa, byłyby w każdym razie zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE.

III. Postępowania przed Sądem i zaskarżone wyroki

A. Sprawa T‑630/15

20

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 10 listopada 2015 r. Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland wniosły skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji.

21

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 6 kwietnia 2016 r. Królestwo Danii złożyło wniosek o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta popierającego żądania Komisji. Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2016 r. prezes dziewiątej izby Sądu dopuścił tę interwencję i uwzględnił wniosek wnoszących odwołanie o zachowanie poufności w stosunku do Królestwa Danii.

22

Pismami złożonymi w sekretariacie Sądu w dniu 7 kwietnia 2016 r. Föreningen Svensk Sjöfart (zwana dalej „FSS”), stowarzyszenie armatorów z siedzibą w Szwecji, i Naturschutzbund Deutschland (NABU) eV, organizacja ochrony środowiska z siedzibą w Niemczech, wniosły o dopuszczenie ich do udziału w sprawie w charakterze interwenientów popierających żądania wnoszących odwołanie. Postanowieniem z dnia 30 listopada 2016 r. prezes piątej izby Sądu dopuścił te interwencje i uwzględnił złożony przez wnoszące odwołanie wniosek o zachowanie poufności wobec FSS i NABU.

23

W pierwszym z zaskarżonych wyroków Sąd stwierdził nieważność spornej decyzji w zakresie, w jakim Komisja postanowiła nie wnosić zastrzeżeń wobec środków przyznanych przez Królestwo Danii na rzecz Femerna w odniesieniu do planowania, budowy i eksploatacji stałego połączenia, i oddalił skargę w pozostałym zakresie.

B. Sprawa T‑631/15

24

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 11 listopada 2015 r. Stena Line Scandinavia wniosła skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji.

25

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 6 kwietnia 2016 r. Królestwo Danii złożyło wniosek o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta popierającego żądania Komisji. Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2016 r. prezes dziewiątej izby Sądu dopuścił tę interwencję.

26

Pismami złożonymi w sekretariacie Sądu w dniu 7 kwietnia 2016 r. FSS wniósł o dopuszczenie tej spółki do sprawy w charakterze interwenienta popierającego żądania wnoszącej odwołanie. Na mocy postanowienia z dnia 30 listopada 2016 r. prezes piątej izby Sądu dopuścił tę interwencję.

27

W drugim zaskarżonym wyroku Sąd stwierdził nieważność spornej decyzji w zakresie, w jakim Komisja postanowiła nie wnosić zastrzeżeń wobec środków przyznanych przez Królestwo Danii na rzecz Femern w odniesieniu do planowania, budowy i eksploatacji stałego połączenia, po przedstawieniu uzasadnienia identycznego z uzasadnieniem przyjętym w pierwszym zaskarżonym wyroku, z zastrzeżeniem dodatkowego uzasadnienia przedstawionego w pkt 162–165 drugiego zaskarżonego wyroku. W pozostałym zakresie skarga została oddalona.

IV. Postępowanie przed Trybunałem

28

Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 22 października 2019 r., Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland/Komisja (C‑174/19 P, niepublikowanym, EU:C:2019:1096), Rederi Nordö-Link AB, Trelleborg Hamn AB i Aktionsbündnis gegen eine feste Fehmarnbeltquerung eV (zwana dalej „Aktionsbüdnis”) zostały dopuszczone do sprawy w charakterze interwenientów popierających żądania Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland.

29

Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 22 października 2019 r.Stena Line Scandinavia/Komisja (C‑175/19 P, niepublikowanym, EU:C:2019:1095), Rederi Nordö-Link, Trelleborg Hamn i Aktionsbündnis zostały dopuszczone do sprawy w charakterze interwenientów popierających żądania Stena Line Scandinavia.

30

Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 2 września 2020 r. sprawy C‑174/19 P i C‑175/19 P zostały połączone do celów ustnego etapu postępowania i wydania wyroku.

V. Żądania stron

A. Sprawa C‑174/19 P

31

Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland wnoszą do Trybunału o:

uchylenie pierwszego zaskarżonego wyroku w zakresie, w jakim dotyczy on środków finansowych przyznanych Femern Landanlæg;

uznanie odwołania wzajemnego za niedopuszczalne lub, w każdym razie, za bezzasadne, oraz

obciążenie Komisji, poza jej własnymi kosztami, kosztami poniesionymi przez wnoszące odwołanie.

32

Komisja wnosi do Trybunału o:

oddalenie odwołania głównego;

stwierdzenie nieważności dorozumianej decyzji Sądu uznającej skargę wnoszących odwołanie za dopuszczalną w zakresie, w jakim dotyczy ona środków finansowych przyznanych Femern Landanlæg, oraz

obciążenie wnoszących odwołanie kosztami postępowania przed Sądem i przed Trybunałem.

33

Królestwo Danii wnosi do Trybunału o oddalenie odwołania głównego i uwzględnienie odwołania wzajemnego.

34

Spółka FSS wnosi do Trybunału o:

uchylenie pierwszego zaskarżonego wyroku w zakresie, w jakim Sąd oddalił w nim zarzuty podniesione przez Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland;

stwierdzenie nieważności spornej decyzji w całości;

nakazanie Komisji wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do wszystkich środków pomocy związanych z projektem;

uznanie odwołania wzajemnego za niedopuszczalne, a w każdym razie za bezzasadne;

obciążenie Komisji, poza jej własnymi kosztami, kosztami poniesionymi przez Scandlines Danmark, Scandlines Deutschland i FSS w postępowaniach przed Sądem i przed Trybunałem.

35

NABU wnosi do Trybunału o:

uwzględnienie odwołania głównego i uchylenie pierwszego zaskarżonego wyroku;

uznanie odwołania wzajemnego za niedopuszczalne lub, w każdym razie, za bezzasadne;

stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji w całości;

obciążenie Komisji, poza jej własnymi kosztami, kosztami poniesionymi przez NABU.

36

Rederi Nordö-Link, Trelleborg Hamn i Aktionsbündnis wnoszą do Trybunału o:

uwzględnienie odwołania głównego i uchylenie w części pierwszego zaskarżonego wyroku i

obciążenie Komisji kosztami postępowania oraz kosztami poniesionymi przez interwenientów w postępowaniu odwoławczym.

B. Sprawa C‑175/19 P

37

Stena Line Scandinavia wnosi do Trybunału o:

uchylenie drugiego zaskarżonego wyroku w zakresie, w jakim dotyczy on środków finansowych przyznanych Femern Landanlæg;

uznanie odwołania wzajemnego za niedopuszczalne lub, w każdym razie, za bezzasadne;

obciążenie Komisji, poza jej własnymi kosztami, kosztami poniesionymi przez wnoszącą odwołanie.

38

Komisja wnosi do Trybunału o:

oddalenie odwołania głównego;

uwzględnienie odwołania wzajemnego i stwierdzenie nieważności dorozumianej decyzji Sądu uznającej skargę wnoszącej odwołanie za dopuszczalną w zakresie, w jakim dotyczy ona środków finansowych przyznanych Femern Landanlæg;

uznanie odwołania za niedopuszczalne w zakresie, w jakim dotyczy ono tych środków;

obciążenie wnoszącej odwołanie kosztami postępowania przed Sądem i przed Trybunałem.

39

Królestwo Danii wnosi do Trybunału o oddalenie odwołania głównego i uwzględnienie odwołania wzajemnego Komisji.

40

FSS wnosi do Trybunału o:

uchylenie drugiego zaskarżonego wyroku;

stwierdzenie nieważności spornej decyzji w całości;

nakazanie Komisji wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do wszystkich środków pomocy związanych z projektem;

uznanie odwołania wzajemnego za niedopuszczalne lub bezzasadne;

obciążenie Komisji, poza jej własnymi kosztami, kosztami poniesionymi przez wnoszącą odwołanie i przez FSS w ramach postępowań przed Sądem i przed Trybunałem.

41

Rederi Nordö-Link, Trelleborg Hamn i Aktionsbündnis wnoszą do Trybunału o:

uwzględnienie odwołania głównego i uchylenie w części drugiego zaskarżonego wyroku;

obciążenie Komisji, poza jej własnymi kosztami, kosztami poniesionymi przez interwenientów w postępowaniu odwoławczym.

VI. W przedmiocie odwołań głównych

42

W sprawie C‑174/19 P Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland podnoszą siedem zarzutów na poparcie ich odwołania. Zarzuty pierwszy i drugi są skierowane przeciwko ocenie Sądu w sprawie finansowania części projektu dotyczącej wewnętrznych połączeń kolejowych w Danii, a pozostałe zarzuty dotyczą oceny Sądu odnoszącej się do finansowania stałego połączenia. W sprawie C‑175/19 P Stena Line Scandinavia podnosi sześć zarzutów na poparcie odwołania, zasadniczo identycznych z sześcioma pierwszymi zarzutami podniesionymi przez wnoszące odwołanie w sprawie C‑174/19 P.

A. W przedmiocie dopuszczalności zarzutów od trzeciego do szóstego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P

1.   Argumentacja stron

43

Komisja i Królestwo Danii podnoszą na wstępie niedopuszczalność zarzutów – od trzeciego do szóstego – podniesionych przez wnoszące odwołanie, dotyczących naruszenia prawa przez Sąd w odniesieniu do efektu zachęty, kwalifikowalności kosztów połączeń wewnętrznych w Danii oraz zakłócenia konkurencji wynikającego ze środków przyznanych Femernowi. Podmioty te podnoszą na podstawie art. 169 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem oraz dotyczącego tego przepisu orzecznictwa, że zarzuty te są niedopuszczalne, ponieważ są skierowane przeciwko uzasadnieniu, a nie sentencji zaskarżonych wyroków.

44

Wnoszące odwołanie podnoszą, że mają interes prawny i że zarzuty te są dopuszczalne w szczególności w zakresie, w jakim pozwalają uniknąć sytuacji, w której zaskarżone wyroki nabierają powagi rzeczy osądzonej. NABU i FSS podzielają zasadniczo argumentację wnoszących odwołanie.

2.   Ocena Trybunału

45

Zgodnie z art. 169 § 1 regulaminu postępowania żądania odwołania mają na celu uchylenie, w całości lub w części, orzeczenia Sądu w brzmieniu zawartym w sentencji tego orzeczenia.

46

W zaskarżonych wyrokach Sąd stwierdził nieważność uzasadnienia spornej decyzji dotyczących środków przyznanych Femernowi na finansowanie stałego połączenia.

47

W zarzutach od trzeciego do szóstego wnoszące odwołanie twierdzą, że Sąd naruszył prawo, dokonując oceny efektu zachęty tych środków, kwalifikowalności kosztów połączeń wewnętrznych w Danii oraz zakłócenia konkurencji spowodowanego przez te środki.

48

Należy zatem stwierdzić, że za pomocą tych zarzutów wnoszące odwołanie usiłują zakwestionować nie sentencję zaskarżonych wyroków, lecz ich uzasadnienie oraz że uwzględnienie tych zarzutów nie pozwoliłoby na uchylenie, w całości lub w części, sentencji każdego z tych wyroków.

49

W konsekwencji zarzut ten należy odrzucić jako niedopuszczalny.

50

Oceny tej nie może podważyć argument NABU i FSS, które powołują się na powagę rzeczy osądzonej uzasadnień zaskarżonych wyroków, których dotyczą te zarzuty.

51

Należy przypomnieć w tym względzie, że z orzecznictwa Trybunału wynika, iż powaga rzeczy osądzonej rozciąga się jedynie na te fragmenty uzasadnienia wyroku, które stanowią konieczne wsparcie jego sentencji i z tego względu są z nią nierozerwalne (zob. wyrok z dnia 25 lipca 2018 r., Société des produits Nestlé i in./Mondelez UK Holdings & Services, C‑84/17 P, C‑85/17 P i C‑95/17 P, EU:C:2018:596, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo).

52

W konsekwencji w wypadku stwierdzenia przez Sąd nieważności decyzji Komisji nie można uznać, że uzasadnienie, na podstawie którego Sąd ten oddala niektóre podniesione przez strony argumenty, uzyskało powagę rzeczy osądzonej (zob. podobnie wyrok z dnia 25 lipca 2018 r., Société des produits Nestlé i in./Mondelez UK Holdings & Services, C‑84/17 P, C‑85/17 P i C‑95/17 P, EU:C:2018:596, pkt 53).

53

Zarzuty od trzeciego do szóstego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P odnoszą się do argumentów podniesionych w pierwszej instancji i oddalonych przez Sąd w zaskarżonych wyrokach. W tych okolicznościach argumenty podniesione przez wnoszące odwołanie w zarzutach od trzeciego do szóstego nie mogą przynieść im korzyści ani mieć wpływu na tę część sentencji zaskarżonych wyroków, w której stwierdzono nieważność uzasadnienia spornej decyzji dotyczącej środków przyznanych Femernowi.

54

Z powyższego wynika, że zarzuty od trzeciego do szóstego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P należy odrzucić jako niedopuszczalne.

B. W przedmiocie zarzutu siódmego w sprawie C‑174/19 P

55

W zarzucie siódmym w sprawie C‑174/19 P wnoszące odwołanie, popierane przez Rederi Nordö-Link i Aktionsbündnis, podnoszą, że Sąd naruszył prawo w pkt 40–52 pierwszego zaskarżonego wyroku, odrzucając jako niedopuszczalne ich zarzuty dotyczące środków pomocy polegających na opłatach kolejowych i na użytkowaniu mienia, będącego własnością państwa duńskiego ze względu na to, że środki te nie były objęte sporną decyzją. NABU i FSS podzielają zasadniczo tę argumentację.

56

Wnoszące odwołanie powołują się w tym względzie na sprzeczność między tym wyrokiem a postanowieniem z dnia 13 grudnia 2018 r., Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland/Komisja (T‑890/16, niepublikowanym, EU:T:2018:1004), w którym Sąd stwierdził, że decyzja ta dotyczyła wspomnianych środków. Twierdzą one, że sprzeczność ta narusza art. 263 akapity pierwszy i czwarty TFUE oraz art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

57

Komisja i Królestwo Danii twierdzą, że zarzut siódmy należy oddalić jako bezzasadny, Komisja uważa ponadto, że zarzut ten jest w każdym razie bezskuteczny.

58

W tym względzie należy wskazać, że Sąd nie orzekł w pierwszym zaskarżonym wyroku w sposób, na jaki powołują się wnoszące odwołanie.

59

Po pierwsze, w pkt 48 tego wyroku Sąd odrzucił bowiem argumenty wnoszących odwołanie dotyczące tych środków jako nowe, a tym samym niedopuszczalne. Po drugie, tytułem uzupełnienia Sąd nie stwierdził w pkt 52 tego wyroku, że opłaty kolejowe i nieodpłatne użytkowanie mienia będącego własnością państwa duńskiego nie było objęte decyzją dotyczącą budowy z 2015 r., lecz jedynie oddalił argument wnoszących odwołanie dotyczący braku uzasadnienia tej decyzji w odniesieniu do tych środków, uznając, że argument ten nie dotyczył sensu stricto braku uzasadnienia rzeczonej decyzji. Ponadto Sąd odniósł się w tym pkt 52 wyłącznie do żądań wnoszących odwołanie, nie dokonując w żaden sposób oceny kwestii, czy decyzja ta rzeczywiście dotyczyła wspomnianych środków (postanowienie z dnia 3 września 2021 r., Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland/Komisja, C‑173/19 P, niepublikowane, EU:C:2021:699, pkt 53).

60

Z powyższego wynika, że zarzut siódmy w sprawie C‑174/19 P należy oddalić jako bezzasadny.

C. W przedmiocie zarzutów pierwszego i drugiego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P

61

W zarzucie pierwszym, który składa się z czterech części, wnoszące odwołanie twierdzą, że Sąd naruszył art. 107 ust. 1 TFUE i art. 108 ust. 2 TFUE, orzekając, iż Komisja nie naruszyła prawa ani nie napotkała na poważne trudności w procesie uznania, że środki przyznane Femern Landanlæg nie mogły zakłócać konkurencji. W zarzucie drugim podnoszą one, że Sąd dopuścił się tych samych naruszeń prawa, uznając, że środki te nie mogły wpłynąć na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

1.   Uwagi wstępne

62

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 107 ust. 1 TFUE z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w traktatach, wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

63

Ponadto, ponieważ podniesione przez wnoszące odwołanie zarzuty pierwszy i drugi dotyczą jakoby naruszenia ich praw proceduralnych, należy również przypomnieć, że art. 4 rozporządzenia nr 659/1999 ustanawia wstępny etap badania zgłoszonych środków pomocowych, który to etap ma umożliwić Komisji wyrobienie sobie wstępnej opinii na temat zgodności rozpatrywanej pomocy z rynkiem wewnętrznym. Po zakończeniu tego etapu Komisja może stwierdzić, że środek ten nie stanowi pomocy albo że wchodzi on w zakres stosowania art. 107 ust. 1 TFUE. W tym ostatnim przypadku, jeżeli środek nie wzbudza wątpliwości co do jego zgodności z rynkiem wewnętrznym, uznaje go za z nim zgodny, wydając decyzję o niewnoszeniu zastrzeżeń. W przeciwnym razie Komisja ma obowiązek wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające (zob. podobnie wyrok z dnia 24 maja 2011 r., Komisja/Kronoply i Kronotex, C‑83/09 P, EU:C:2011:341, pkt 43, 44, 46).

64

Wydając decyzję o niewnoszeniu zastrzeżeń, Komisja stwierdza nie tylko, że dany środek jest zgodny z rynkiem wewnętrznym, ale także w sposób dorozumiany odmawia wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego, przewidzianego w art. 108 ust. 2 TFUE oraz w art. 6 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999 (zob. podobnie wyrok z dnia 24 maja 2011 r., Komisja/Kronoply i Kronotex, C‑83/09 P, EU:C:2011:341, pkt 45).

65

Tymczasem postępowanie przewidziane w art. 108 ust. 2 TFUE jest nieodzowne, w przypadku gdy Komisja napotka poważne trudności w ocenie zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym. Komisja nie może zatem poprzestać na wstępnym badaniu, o którym mowa w art. 108 ust. 3 TFUE, w celu wydania korzystnej decyzji w sprawie pomocy, chyba że po pierwszym badaniu dojdzie do przekonania, iż pomoc ta jest zgodna z rynkiem wewnętrznym. Jeśli natomiast to pierwsze badanie prowadzi Komisję do odmiennego przekonania lub jeśli nie pozwala ono nawet na wyjaśnienie wszystkich wątpliwości powstałych w czasie badania zgodności tej pomocy z rynkiem wewnętrznym, Komisja ma obowiązek zebrania wszelkich niezbędnych opinii i wszczęcia w tym celu postępowania, o którym mowa w art. 108 ust. 2 TFUE (zob. wyrok z dnia 2 kwietnia 2009 r., Bouygues i Bouygues Télécom/Komisja, C‑431/07 P, EU:C:2009:223, pkt 61 i przytoczone tam orzecznictwo).

66

Ponieważ kryterium „poważnych trudności” ma obiektywny charakter, ustalenie w przedmiocie istnienia takich trudności powinno być dokonywane nie tylko w świetle okoliczności przyjęcia decyzji przez Komisję po przeprowadzeniu badania wstępnego, ale także w świetle ocen, na których oparła się Komisja (wyrok z dnia 21 grudnia 2016 r., Club Hotel Loutraki i in./Komisja, C‑131/15 P, EU:C:2016:989, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo).

67

Analiza ta wymaga zatem ustalenia, czy ocena informacji i danych posiadanych przez Komisję podczas wstępnego etapu badania zgłoszonego środka powinna była wzbudzić wątpliwości co do zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym, ze względu na to, że takie wątpliwości powinny były prowadzić do wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego, w którym mogą uczestniczyć strony zainteresowane, o których mowa w art. 1 lit. h) tego rozporządzenia nr 659/1999, przy czym te same zasady mają zastosowanie, w przypadku gdy Komisja nadal ma wątpliwości co do kwalifikacji rozpatrywanego środka jako pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE (zob. podobnie wyrok z dnia 21 grudnia 2016 r., Club Hotel Loutraki i in./Komisja, C‑131/15 P, EU:C:2016:989, pkt 32, 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

2.   W przedmiocie pierwszej części zarzutu pierwszego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P

a)   Argumentacja stron

68

W pierwszej części zarzutu pierwszego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P wnoszące odwołanie, popierane przez interwenientów, podnoszą, że Sąd naruszył prawo, uznając, że środki przyznane przedsiębiorstwu Femern Landanlæg nie mogą wpływać na konkurencję, mimo że stałe połączenie i połączenia kolejowe stanowią całościowy projekt, w ramach którego nie jest kwestionowany fakt, że środki przyznane Femernowi mogą zakłócić konkurencję. FSS i NABU podzielają zasadniczo tę argumentację.

69

Zdaniem wnoszących odwołanie Sąd błędnie uznał, że działalność Femern Landanlæg nie obejmuje świadczenia usług transportowych przez cieśninę Fehmarn, mimo że połączenia te i stałe połączenie stanowią jednolity zintegrowany projekt i zostały wprowadzone w życie w celu świadczenia usług transportowych w cieśninie. Przedmiot środków przyznanych Femernowi z jednej strony i środków przyznanych spółce Femern Landanlæg z drugiej strony jest zatem identyczny i polega na świadczeniu usług transportowych przez cieśninę Fehmarn.

70

Ponadto i w każdym razie środki przyznane jedynie w odniesieniu do połączeń kolejowych zakłócają konkurencję w ten sam sposób co środki przeznaczone na infrastrukturę kolejową w ramach stałego połączenia.

71

W konsekwencji Sąd błędnie uznał w pkt 88 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 63 drugiego zaskarżonego wyroku, że środki przyznane spółkom Femern i Femern Landanlæg dotyczą tego samego projektu, lecz mają różny przedmiot i różnych beneficjentów.

72

Wnoszące odwołanie twierdzą również, że zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Komisję i przez Królestwo Danii jest bezzasadny.

73

FSS twierdzi natomiast, że okoliczność, że projekt jest wdrażany przez dwie odrębne spółki, nie uzasadnia tego, by przyznane środki finansowe były badane odrębnie, i uważa, że analiza wpływu na konkurencję powinna była zostać oceniona na poziomie całego projektu. Podnosi ona, że część projektu dotycząca wewnętrznych połączeń kolejowych w Danii jest związana z istnieniem stałego połączenia oraz że finansowanie tych pierwszych jest zapewnione ponadto przez dywidendy wypłacone przez Femern na rzecz Femern Landanlæg.

74

Rederi Nordö-Link twierdzi, że środki przyznane Femern Landanlæg mają w każdym razie wpływ na rynek usług transportowych oferowanych na trasie cieśniny Fehmarn oraz na konkurencję na rynkach wyższego szczebla, takich jak rynek dostaw materiałów budowlanych i rynek niższego szczebla, taki jak rynek usług transportu kolejowego w Danii.

75

Komisja podnosi, że wnoszące odwołanie nie wskazują dokładnie kwestionowanych punktów uzasadnienia zaskarżonych wyroków.

76

Dodaje ona, że pierwsza część zarzutu pierwszego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P jest w każdym razie bezzasadna.

77

Królestwo Danii podnosi na wstępie, że Komisja nie przyjęła w spornej decyzji ostatecznego rozstrzygnięcia w przedmiocie tego, czy środki przyznane Femernowi mogą zakłócać konkurencję, ani nawet w przedmiocie tego, czy jest ona przedsiębiorstwem dla celów stosowania art. 107 ust. 1 TFUE. Twierdzi ono, że nie można przyjąć takiej kwalifikacji ani w stosunku do Femernu, ani do Femern Landanlæg.

78

Królestwo Danii zarzuca ponadto, że wnoszące odwołanie podnoszą przed Trybunałem te same argumenty, które zostały oddalone przez Sąd.

79

Powołuje się ono również na ich niedopuszczalność z tego względu, że wnoszące odwołanie nie wskazują dokładnie kwestionowanych punktów uzasadnienia zaskarżonych wyroków i podważają również ocenę okoliczności faktycznych dokonaną przez Sąd w zakresie przedmiotu i funkcji połączeń wewnętrznych w Danii, nie podnosząc jednak zarzutu przeinaczenia dowodów przez Sąd.

80

Twierdzi wreszcie, że pierwsza część zarzutu pierwszego w obu sprawach jest w każdym razie bezzasadna.

b)   Ocena Trybunału

81

W odniesieniu do zarzutu niedopuszczalności podniesionego przez Komisję i Królestwo Danii, zgodnie z którym kwestionowane punkty uzasadnienia zaskarżonych wyroków nie zostały określone w sposób wystarczająco precyzyjny, z analizy wynika, że punkty te zostały wyraźnie wskazane przez wnoszących odwołanie.

82

Wystarczy zauważyć bowiem, że na poparcie swojej argumentacji przedstawionej w pierwszej części zarzutu pierwszego w sprawie C‑174/19 P Scandlines Danmark i Scandlines Deutschland powołały się wyraźnie na pkt 87–93 pierwszego zaskarżonego wyroku, a w szczególności na pkt 88 tego wyroku, w którym Sąd orzekł o znaczeniu, jakie dla celów stosowania art. 107 ust. 1 TFUE ma okoliczność, że badane środki stanowią część tego samego projektu. Stena Line Scandinavia wskazała natomiast pkt 62–71 drugiego zaskarżonego wyroku na poparcie pierwszej części zarzutu pierwszego w sprawie C‑175/19 P, a w szczególności pkt 63 tego wyroku.

83

Przywołany powyżej zarzut niedopuszczalności należy zatem oddalić.

84

Podobnie podniesiony przez Królestwo Danii zarzut niedopuszczalności oparty na tym, że wnoszące odwołanie jedynie powtórzyły w ramach pierwszej części zarzutu pierwszego argumenty przedstawione w pierwszej instancji, nie może zostać uwzględniony, ponieważ wnoszące odwołanie kwestionują za pomocą tej argumentacji ocenę Sądu, w której – w pkt 87–93 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 62–71 drugiego zaskarżonego wyroku – Sąd oddalił ich argumenty.

85

Z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika bowiem, że okoliczności prawne rozpatrywane w pierwszej instancji mogą ponownie stanowić przedmiot sporu w ramach odwołania. Gdyby strona nie mogła oprzeć odwołania na zarzutach i argumentach podniesionych uprzednio przed Sądem, postępowanie odwoławcze byłoby pozbawione częściowo sensu (zob. w szczególności wyrok z dnia 21 grudnia 2016 r., Club Hotel Loutraki i in./Komisja, C‑131/15 P, EU:C:2016:989, pkt 26).

86

Natomiast, jak twierdzi Królestwo Danii, argumenty podniesione przez wnoszące odwołanie w celu wykazania, że działalność Femern Landanlæg obejmuje świadczenie usług transportowych przez cieśninę Fehmarn, są niedopuszczalne, ponieważ za ich pomocą wnoszące odwołanie wnoszą do Trybunału o dokonanie nowej oceny okoliczności faktycznych, nie podnoszą przy tym zarzutu przeinaczenia tych okoliczności faktycznych przez Sąd. Ocena okoliczności faktycznych i dowodów nie stanowi bowiem, z wyłączeniem przypadków ich przeinaczenia, kwestii prawnej, która jako taka podlega kontroli Trybunału w ramach postępowania odwoławczego (zob. podobnie wyrok z dnia 2 marca 2021 r., Komisja/Włochy i in., C‑425/19 P, EU:C:2021:154, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo).

87

Ponadto, jak wskazał rzecznik generalny w pkt 92 opinii, z argumentów dotyczących zintegrowanego charakteru projektu, w szczególności tych dotyczących celu i sposobów finansowania projektu, nie wynika wcale, że działalność Femern Landanlæg obejmuje świadczenie usług transportowych w cieśninie Fehmarn.

88

Co więcej podniesione przez Rederi Nordö-Link argumenty, zgodnie z którymi środki przyznane Femern Landanlæg wpływają również na konkurencję na rynkach wyższego szczebla, takich jak rynek dostawy materiałów budowlanych i rynek niższego szczebla, taki jak rynek przewozów kolejowych w Danii, dotyczą w rzeczywistości pkt 91 pierwszego zaskarżonego wyroku i pkt 66 drugiego zaskarżonego wyroku, w których Sąd odesłał do punktów zaskarżonych wyroków dotyczących istnienia konkurencji. Argumenty te są zatem bez znaczenia dla skutków prawnych, jakie należy wyciągnąć z przynależności poszczególnych badanych środków do tego samego projektu i w konsekwencji nie mogą być skutecznie przywoływane na poparcie pierwszej części zarzutu pierwszego.

89

Dla oceny części pierwszej zarzutu pierwszego bez znaczenia jest również kwestia, czy Femern i Femern Landanlæg są przedsiębiorstwami w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.

90

Wreszcie charakter celów realizowanych przez środki państwowe i ich uzasadnienie nie mają żadnego wpływu na uznanie ich za pomoc państwa. Artykuł 107 ust. 1 TFUE nie wprowadza bowiem rozróżnienia interwencji państwa według ich przyczyn lub celów, lecz definiuje je ze względu na ich skutki (zob. wyrok z dnia 4 marca 2021 r., Komisja/ Fútbol Club Barcelona, C‑362/19 P, EU:C:2021:169, pkt 61 i przytoczone tam orzecznictwo).

91

Wynika z tego, że nawet jeśli środki przyznane Femern Landanlæg stanowią część projektu, którego celem jako całości – jak wskazał rzecznik generalny w pkt 99 opinii – jest poprawa warunków przewozu pasażerów i transportu towarów między krajami nordyckimi a Europą Środkową, oczywiste jest jednak, że nie można wyłącznie z tego powodu oceniać ich łącznie ze środkami przyznanymi Femernowi w świetle art. 107 ust. 1 TFUE, ponieważ działalność tych dwóch przedsiębiorstw ma charakter odrębny. Bezsporne jest bowiem, że od momentu realizacji projektu działalność Femern Landanlæg ogranicza się do zarządzania połączeniami kolejowymi i ich eksploatacji, podczas gdy działalność Femernu dotyczy jedynie stałego połączenia, te odrębne infrastruktury mogą być ponadto wykorzystywane niezależnie od siebie.

92

Z powyższego wynika, że Sąd mógł, nie naruszając prawa, stwierdzić w pkt 88 pierwszego z zaskarżonych wyroków i w pkt 63 drugiego z nich, że środki przyznane Femern Landanlæg, przyjęte w ramach tego samego projektu co ten, który przewiduje środki na rzecz Femernu w celu finansowania stałego połączenia i zakwalifikowane przez Komisję jako pomoc państwa, nie mogą z tego „tylko powodu” stanowić pomocy państwa, ponieważ te dwa rodzaje środków mają inny cel i innych beneficjentów. Sąd zatem również słusznie rozróżnił, w pkt 90–92 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 65–67 drugiego zaskarżonego wyroku, skutki dla konkurencji środków przyznanych jednemu i drugiemu przedsiębiorstwu.

93

Z powyższego wynika, że pierwsza część zarzutu pierwszego wnoszących odwołanie w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P jest częściowo niedopuszczalna, a częściowo bezzasadna, w związku z czym należy ją oddalić.

3.   W przedmiocie części drugiej i trzeciej zarzutu pierwszego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P

a)   Argumentacja stron

94

W częściach drugiej i trzeciej zarzutu pierwszego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P, które należy zbadać łącznie, wnoszące odwołanie popierane przez interwenientów podnoszą, że Sąd naruszył prawo, uznając, iż rynek zarządzania infrastrukturą kolejową w Danii nie był otwarty na konkurencję. W pkt 108–120 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 83–95 drugiego zaskarżonego wyroku Sąd niesłusznie oddalił ich argumenty dotyczące istnienia konkurencji de facto i de iure w zakresie zarządzania duńską infrastrukturą kolejową i jej eksploatacji. NABU i FSS podzielają zasadniczo tę argumentację.

95

Na wstępie wnoszące odwołanie podnoszą, że ich argumenty zmierzają również do podważenia dokonanej przez Sąd – w pkt 94–96 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 69–71 drugiego zaskarżonego wyroku – oceny, zgodnie z którą wewnętrzne połączenia kolejowe w Danii stanowią część krajowej sieci połączeń kolejowych.

96

Co się tyczy istnienia konkurencji de iure, wnoszące odwołanie uważają, że przewidziany system licencji na eksploatację, zarządzanie i utrzymanie duńskiej infrastruktury kolejowej, ustanowiony na mocy ustawodawstwa duńskiego, który wymaga uzyskania licencji udzielanej przez krajowy organ administracji w dziedzinie transportu, aby móc zarządzać infrastrukturą kolejową i który został zastąpiony w 2015 r. systemem homologacji w zakresie bezpieczeństwa, oznacza, że działalność ta jest otwarta na konkurencję, przynajmniej jeśli chodzi o konkurencję „na” rynku zarządzania infrastrukturą kolejową. W rzeczywistości każda spółka, która uzyskała licencję i homologację w zakresie bezpieczeństwa, mogłaby tym samym prowadzić działalność w zakresie eksploatacji infrastruktury kolejowej. W Danii istniało zresztą wielu operatorów infrastruktury kolejowej.

97

Wnoszące odwołanie przywołują „schemat analizy”, którym Komisja posłużyła się w dokumencie dotyczącym infrastruktury kolejowej, metra oraz lokalnych przewozów pasażerskich i transportu towarów (Infrastructure Analytical Grid for Railway, Metro and local transport infrastructure), który wskazuje, że zarządzanie infrastrukturą kolejową jest zamknięte na konkurencję tylko wtedy, gdy zarządzanie infrastrukturą kolejową i jej eksploatacja są przedmiotem monopolu prawnego, co oznacza, że usługa jest zastrzeżona na mocy ustawy na rzecz jej wyłącznego wykonawcy i że jej świadczenie jest wyraźnie zakazane innym operatorom.

98

Tymczasem nie było tak w przypadku Danii, a system licencji umożliwiał przedsiębiorstwom konkurowanie zarówno w zakresie budowy i eksploatacji infrastruktury, jak i świadczenia usług na istniejącej infrastrukturze w przypadku, gdyby Femern Landanlæg lub Banedanmark przekazały fragment swej działalności podwykonawcom.

99

Wnoszące odwołanie powołują się również na inne sektory gospodarki, w których działalność również opiera się na użytkowaniu sieci, takie jak telekomunikacja, energia elektryczna lub gaz, aby wskazać, że ustalenie otwartości na konkurencję zależy wyłącznie od systemu wprowadzonego w celu umożliwienia dostępu do infrastruktury konkurencyjnym podmiotom gospodarczym, niezależnie od ich rzeczywistej obecności na rynku.

100

Podobnie Sąd naruszył prawo w pkt 112 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 87 drugiego zaskarżonego wyroku, uznając, że okoliczność, iż przedsiębiorstwa inne niż Banedanmark uzyskały licencje i prowadziły działalność w zakresie zarządzania odcinkami sieci połączeń kolejowych i ich eksploatacji o charakterze „naturalnych monopoli”, nie wystarcza do wykazania istnienia konkurencji „na” rynku lub „o” rynek eksploatacji krajowej sieci połączeń kolejowych i zarządzania nią.

101

Ponadto okoliczność, że prawo Unii nie stanowi obowiązku otwarcia na konkurencję zarządzania infrastrukturą kolejową, jak przypomniał Sąd w pkt 111 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 86 drugiego zaskarżonego wyroku, oraz że podmioty gospodarcze z innych państw członkowskich mogłyby powoływać się w Danii na zezwolenia wydane przez ich państwa pochodzenia, jak wskazał w pkt 113 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 88 drugiego zaskarżonego wyroku – jest bez znaczenia.

102

W każdym razie środki przyznane Femern Landanlæg zakłócają konkurencję na rynkach wyższego szczebla, takich jak rynek dostaw materiałów do budowy [infrastruktury kolejowej] i na rynku niższego szczebla, takich jak rynek świadczenia usług przewozu osób i transportu towarów w Danii.

103

Wnoszące odwołanie podnoszą następnie, za pomocą podobnych argumentów, że Sąd naruszył również prawo, nie stwierdzając istnienia faktycznej konkurencji na rynku, na którym działa Femern Landanlæg, w szczególności ze względu na obecność spółek uprawnionych do zarządzania lokalnymi sieciami połączeń kolejowych odrębnymi od sieci krajowej.

104

Powołują się one również na komunikat Komisji – Wytyczne UE w sprawie stosowania reguł pomocy państwa w odniesieniu do szybkiej budowy/rozbudowy sieci szerokopasmowych (Dz.U. 2013, C 25, s. 1), która to pomoc może zostać przyznana operatorom na budowę i eksploatację infrastruktury – aby wykazać, że właściwym kryterium w celu ustalenia, czy pomoc przyznana Femern Landanlaeg stanowi pomoc państwa, jest to, czy operator ten otrzymał finansowanie na warunkach odpowiadających warunkom rynkowym. W niniejszej sprawie uważają one, że tak nie było.

105

W replice podnoszą one, że zarzuty niedopuszczalności podniesione przez Komisję i Królestwo Danii są bezzasadne.

106

FSS podkreśla bezprecedensowy charakter analizy dokonanej przez Komisję w spornej decyzji, ponieważ instytucja ta w nielicznych przypadkach stwierdza brak zakłócenia konkurencji i dotychczas zasadniczo w odniesieniu do działalności o drugorzędnym znaczeniu, najczęściej wykonywanych na obszarach oddalonych od granic państwa i mających czysto lokalne oddziaływanie.

107

FSS twierdzi, że biorąc pod uwagę znajdujący zastosowanie w Danii system licencji Sąd błędnie uznał, iż nie istniała konkurencja „o” rynek infrastruktury połączeń kolejowych, ponieważ każdy zainteresowany operator mógł uzyskać zamówienia publiczne na eksploatację połączeń wewnętrznych. Nawet jeśli każda infrastruktura kolejowa przejawia cechy naturalnego monopolu nie oznacza to, że operatorzy nie mogą być konkurentami „o” ten rynek w taki sposób, że pomoc finansowa przyznana jednemu z nich zakłóciłaby konkurencję.

108

Nawet gdyby rynki te były zamknięte na konkurencję ze względu na monopol prawny, zdaniem FSS wsparcie finansowe ma wpływ na konkurencję w sektorze transportu. Tym samym publiczne finansowanie budowy infrastruktury musi powodować istotne konsekwencje dla konkurencyjności w tym sektorze, ze szkodą dla innych rodzajów transportu, w szczególności zmniejszając szanse przedsiębiorstw mających siedzibę w innych państwach członkowskich na świadczenie usług przewozowych i transportowych na rynku tego państwa. FSS powołuje się w szczególności na pkt 77 i 78 wyroku z dnia 24 lipca 2003 r., Altmark Trans i Regierungspräsidium Magdeburg (C‑280/00, EU:C:2003:415), a także na wyrok z dnia 30 kwietnia 2019 r., UPF/Komisja (T‑747/17, EU:T:2019:271).

109

FSS podnosi również, że finansowanie wewnętrznych połączeń kolejowych w Danii będzie miało poważne konsekwencje konkurencyjne na rynkach wyższego szczebla, w szczególności w sektorze budownictwa, ponieważ przedsiębiorstwa wykonujące roboty budowlane osiągają wyższe obroty.

110

Jej zdaniem finansowanie wewnętrznych połączeń krajowych może wpływać na konkurencję, tak jak każda inna infrastruktura przemysłu sieciowego, która posiada cechy naturalnego monopolu. Tym samym finansowanie takiej infrastruktury za każdym razem zostaje starannie zbadane przez Komisję w świetle reguł dotyczących pomocy państwa. FSS powołuje się w tym względzie na pkt 214 i nast. zawiadomienia Komisji w sprawie pojęcia pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. 2016, C 262, s. 1).

111

NABU, Rederi Nordö-Link, Trelleborg Hamn i Aktionsbündnis podzielają te uwagi. Rederi Nordö-Link podnosi również, że istnienie monopolu prawnego nie wystarcza do stwierdzenia braku konkurencji, ponieważ infrastruktura kolejowa konkuruje z inną infrastrukturą transportową, taką jak porty.

112

Komisja utrzymuje, że argumenty wnoszących odwołanie są niedopuszczalne, ponieważ Sąd nie stwierdził w zaskarżonych wyrokach braku konkurencji z prawnego punktu widzenia.

113

Ponadto argumenty wnoszących odwołanie dotyczące ewentualnej konkurencji faktycznej nie dotyczą z wystarczającą dokładnością kwestionowanych punktów uzasadnienia zaskarżonych wyroków i są w konsekwencji niedopuszczalne.

114

Twierdzi ona również, że argument, zgodnie z którym konkurencja na rynkach wyższego i niższego szczebla została zakłócona, nie został podniesiony przed Sądem i stanowi w związku z tym nowy zarzut.

115

Wreszcie jej zdaniem argumenty, za pomocą których wnoszące odwołanie kwestionują przyjętą przez Sąd interpretację prawa duńskiego, w szczególności w pkt 110 i 112 pierwszego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 85 i 87 drugiego zaskarżonego wyroku, należy odrzucić jako niedopuszczalne w zakresie, w jakim dotyczą one oceny okoliczności faktycznych.

116

Posiłkowo Komisja podnosi, że części druga i trzecia zarzutu pierwszego w obu sprawach są bezzasadne.

117

Królestwo Danii podnosi, że te dwie części zarzutu pierwszego są niedopuszczalne ze względu na to, iż powtarzają one jedynie argumenty podniesione w pierwszej instancji i dotyczą oceny okoliczności faktycznych dokonanej przez Sąd, jakkolwiek wnoszące odwołanie nie zarzucają ich przeinaczenia.

118

Królestwo Danii utrzymuje również, że części druga i trzecia zarzutu pierwszego w obu sprawach są bezzasadne.

b)   Ocena Trybunału

1) W przedmiocie dopuszczalności

119

Wbrew temu, co twierdzą Komisja i Królestwo Danii, wnoszące odwołanie wskazały wystarczająco precyzyjnie punkty uzasadnienia zaskarżonych wyroków, które kwestionują.

120

W sprawie C‑174/19 P pkt 35 odwołania głównego dotyczy analizy Sądu dotyczącej braku konkurencji „de lege” przedstawionej w pkt 108–116 pierwszego zaskarżonego wyroku, a w szczególności w jego pkt 110. W ten sam sposób pkt 47 tego odwołania dotyczy pkt 117–120 tego wyroku, w których Sąd poddał analizie to, czy rynek ten był „de facto” otwarty na konkurencję. Podobne rozważania można sformułować w odniesieniu do odwołania głównego wniesionego w sprawie C‑175/19 P, gdzie Stena Line Scandinavia wskazuje dokładnie pkt 83–91 drugiego zaskarżonego wyroku, a w szczególności jego pkt 85, a także pkt 92–95 tego wyroku.

121

Należy ponadto zaznaczyć, że nie można zarzucać wnoszącym odwołanie, iż nie wskazały konkretnie punktów uzasadnienia zaskarżonych wyroków, w których Sąd uznał, że Komisja słusznie przyjęła, iż rozpatrywane środki nie prowadziły do zakłócenia konkurencji, ponieważ Sąd wyciągnął ogólnie konsekwencje prawne z oceny dotyczącej zakłócenia konkurencji i wpływu na wymianę handlową w pkt 133 i 134 pierwszego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 108 i 109 drugiego zaskarżonego wyroku.

122

Należy również oddalić podniesiony przez Komisję zarzut niedopuszczalności oparty na tym, że Sąd nie stwierdził w zaskarżonych wyrokach braku konkurencji z prawnego punktu widzenia. Z pkt 97 i 98 oraz 108–116 pierwszego zaskarżonego wyroku, jak również z figurującego przed pkt 108 tego wyroku śródtytułu „Otwarcie »de lege« właściwych rynków ustawą nr 1249”, wynika bowiem wyraźnie, że Sąd przeprowadził badanie rozpatrywanych środków pod kątem kryterium zakłócenia konkurencji. Oceny te znajdują się również w pkt 72 i 73, a także w pkt 83–91 drugiego zaskarżonego wyroku.

123

Podniesiony przez Królestwo Danii zarzut niedopuszczalności oparty na fakcie, że argumenty wnoszących odwołanie powtarzają jedynie argumenty podniesione w pierwszej instancji, wydaje się zresztą sformułowany w sposób zbyt ogólny i nieprecyzyjny, aby można go było uwzględnić.

124

Należy natomiast częściowo uwzględnić zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Komisję i Królestwo Danii, zgodnie z którym wnoszące odwołanie zakwestionowały dokonaną przez Sąd ocenę okoliczności faktycznych, nie zarzucając mu przeinaczenia okoliczności faktycznych, ani tego przeinaczenia nie wykazując.

125

W tym względzie należy przypomnieć, że zarzucane przeinaczenie musi w sposób oczywisty wynikać z akt sprawy, aby zostało stwierdzone, bez konieczności dokonywania nowej oceny faktów i dowodów (zob. podobnie w szczególności wyroki: z dnia 2 marca 2021 r., Komisja/Włochy i in., C‑425/19 P, EU:C:2021:154, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 6 listopada 2018 r., Scuola Elementare Maria Montessori/Komisja, Komisja/Scuola Elementare Maria Montessori i Komisja/Ferracci, od C‑622/16 P do C‑624/16 P, EU:C:2018:873, pkt 107).

126

Wynika z tego, że wnoszące odwołanie nie mogą kwestionować oceny Sądu zawartej w pkt 94–96 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 69–71 drugiego zaskarżonego wyroku, zgodnie z którymi połączenia kolejowe z terytorium jednego z państw członkowskich, których dotyczy projekt, stanowią część duńskiej krajowej sieci połączeń kolejowych, w sytuacji gdy nie podniosły zarzutu przeinaczenia w celu zakwestionowania tej oceny, która opiera się zasadniczo na ustaleniu zawartym w pkt 95 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 70 drugiego zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym połączenia kolejowe, polegające na rozbudowie połączeń kolejowych i ulepszeniu istniejącego połączenia kolejowego między Ringsted i Rødby, które należy do Banedanmark, będą zarządzane przez Banedanmark zgodnie z zasadami mającymi zastosowanie do sieci krajowej jako całości i w ten sposób jedynie połączą to stałe połączenie z istniejącą siecią krajowych połączeń kolejowych, stając się jej integralną częścią.

127

Wynika z tego również, że wnoszące odwołanie nie mogą również kwestionować dokonanej przez Sąd analizy rynków, na których środki przyznane Femern Landanlæg mogłyby zakłócić konkurencję, podnosząc w ramach ich indywidualnych odwołań zakłócenie konkurencji na innych rynkach, znajdujących się na wyższym i niższym szczeblu względem rynków badanych przez Sąd.

128

Natomiast wbrew temu, co twierdzi w szczególności Komisja, wnoszące odwołanie, podnosząc argumenty skierowane przeciwko ocenie dokonanej przez Sąd w pkt 110 i 112 pierwszego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 85 i 87 drugiego zaskarżonego wyroku, zgodnie z którą duński system licencji nie oznacza, że rynek eksploatacji krajowej infrastruktury kolejowej i zarządzania nią jest otwarty na konkurencję, nie ograniczają się do zakwestionowania oceny okoliczności faktycznych dokonanej przez Sąd, lecz również dokonanej przez Sąd oceny prawnej tego systemu w odniesieniu do istnienia konkurencji „o” rynek właściwy, w kontekście, w którym eksploatacja infrastruktury jest również częściowo przedmiotem monopolu, tak że argumenty te należy uznać za dopuszczalne na etapie postępowania odwoławczego.

2) Co do istoty

129

Jak wskazano w pkt 62 niniejszego wyroku, zakwalifikowanie danego środka jako „pomocy państwa” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE wymaga w szczególności, by dany środek zakłócał konkurencję lub groził zakłóceniem konkurencji w rozumieniu tego postanowienia.

130

W pkt 188 i 219 zawiadomienia [komunikatu] w sprawie pojęcia pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 [TFUE] Komisja wyjaśnia co do zasady, że państwo członkowskie, zlecając świadczenie usługi publicznej podlegającej monopolowi prawnemu, nie powoduje w pewnych okolicznościach zakłóceń konkurencji, a korzyść przyznana operatorowi infrastruktury objętej monopolem prawnym nie może w takich okolicznościach zakłócać konkurencji. Jednakże, jak uściśla Komisja również w pkt 188 lit. b) tego komunikatu, aby można było wykluczyć w takich okolicznościach zakłócenie konkurencji, konieczne jest, aby monopol prawny nie tylko wykluczał konkurencję na rynku, ale również konkurencję o rynek, wykluczając wszelką możliwą konkurencję o to, aby stać się wyłącznym dostawcą danej usługi (zob. podobnie wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Arriva Italia i in., C‑385/18, EU:C:2019:1121, pkt 57).

131

W niniejszej sprawie wnoszące odwołanie nie zakwestionowały ustalenia dokonanego przez Sąd w pkt 112 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 87 drugiego zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym Banedanmark zarządza krajową siecią połączeń kolejowych w systemie monopolu prawnego.

132

Jest zatem bezsporne, że Banedanmark posiada taki monopol prawny w zakresie zarządzania krajową infrastrukturą kolejową i jej eksploatacji oraz że wewnętrzne połączenia kolejowe są częścią tego monopolu.

133

Z zaskarżonych wyroków wynika również, że po zrealizowaniu projektu Banedanmark będzie nadal odpowiedzialny za zarządzanie połączeniami kolejowymi – również tymi, które będą należeć do Femern Landanlæg – i za ich eksploatację.

134

Ponadto, o ile w szczególności z pkt 112 pierwszego zaskarżonego wyroku i z pkt 87 drugiego zaskarżonego wyroku wynika, że duńskie przepisy umożliwiają przedsiębiorstwom spełniającym określone warunki uzyskanie licencji w celu zarządzania odcinkami sieci połączeń kolejowych i ich eksploatacji, o tyle chodzi tu o części tej sieci odrębne od krajowej sieci połączeń kolejowych.

135

W tym względzie nie wykazano ani nawet nie podnoszono, że udzielanie licencji lub w późniejszym czasie przyznanie homologacji w zakresie bezpieczeństwa umożliwiłoby przedsiębiorstwom innym niż Banedanmark prowadzenie działalności na rynku zarządzania krajową infrastrukturą kolejową i jej eksploatacji lub konkurowanie o ten rynek.

136

Należy dodać, że okoliczność, iż Banedanmark korzysta z monopolu prawnego w zakresie zarządzania krajową infrastrukturą kolejową i jej eksploatacji, pozwala stwierdzić, że Królestwo Danii jest zobowiązane, na mocy przepisów ustaw, do powierzenia zarządzania infrastrukturą krajową i jej eksploatacji na zasadzie wyłączności temu operatorowi w rozumieniu orzecznictwa Trybunału (zob. podobnie wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Arriva Italia i in., C‑385/18, EU:C:2019:1121, pkt 58 i przytoczone tam orzecznictwo).

137

Ponadto Sąd, stwierdziwszy w pkt 113 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 88 drugiego zaskarżonego wyroku, że duńskie przepisy pozwalały operatorom mającym siedzibę w innych państwach członkowskich Unii powoływać się na zezwolenia wydane w ich państwie pochodzenia, wywiódł stąd, nie naruszając prawa, że rynek zarządzania infrastrukturą kolejową lub jej eksploatacji w Danii nie był z tego tylko powodu otwarty na konkurencję.

138

Co się tyczy argumentu powołanego przez FSS w celu podniesienia konieczności zbadania istnienia potencjalnej konkurencji z innymi rodzajami transportu, motywowanej brzmieniem pkt 97 wyroku z dnia 30 kwietnia 2019 r., UPF/Komisja (T‑747/17, EU:T:2019:271), z pkt 97 tego wyroku wynika, że sprawa ta dotyczyła sytuacji odmiennej od zachodzącej w niniejszych sprawach, w której Komisja stwierdziła potencjalną konkurencję nie w odniesieniu do usług portowych oferowanych w ramach monopolu, lecz w odniesieniu do usług transportowych oferowanych przez porty, które – przynajmniej w pewnym stopniu – konkurowały z usługami oferowanymi przez inne porty lub innych dostawców usług transportowych.

139

Wreszcie wbrew temu, co twierdzą wnoszące odwołanie, stwierdzenie Sądu w pkt 111 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 86 drugiego zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym prawo Unii uznaje, że infrastruktura kolejowa stanowi naturalny monopol, jest istotne dla celów zbadania, czy niezależnie od tego, co przewiduje prawo duńskie, prawo Unii sprzeciwia się monopolowi prawnemu Banedanmarku.

140

Z powyższego wynika, że Sąd mógł słusznie uznać w pkt 110 i 112 pierwszego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 85 i 87 drugiego zaskarżonego wyroku, iż duńskie przepisy ustanawiające system licencji na zarządzanie infrastrukturą kolejową nie oznaczają istnienia konkurencji „de lege”„na” rynku lub „o” rynek zarządzania infrastrukturą krajową i jej eksploatacji, w odniesieniu, do której Banedanmark posiada monopol prawny.

141

Należy dodać, że fakt przyznania innemu przedsiębiorstwu, takiemu jak Femern Landanlæg, powołanemu przez ustawodawcę duńskiego w celu zapewnienia finansowania części projektu dotyczącej wewnętrznych krajowych połączeń kolejowych w Danii, które będzie również odpowiedzialne za eksploatację i utrzymanie tych połączeń, nie może zmienić tego ustalenia.

142

Należy w szczególności podkreślić okoliczność, że Sąd stwierdził w pkt 119 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 94 drugiego zaskarżonego wyroku, co nie zostało zakwestionowane, iż z duńskich przepisów powołujących Femern Landanlæg ani ze statutu tej spółki nie wynika, że wykonuje ona lub może wykonywać zadania inne niż te, które zostały jej powierzone w celu realizacji projektu.

143

Istotne jest również ustalenie Sądu zawarte w pkt 132 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 107 drugiego zaskarżonego wyroku, poczynione przy badaniu tego, czy sporne środki pomocy mogły mieć wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi – że okoliczność, iż Banedanmark prowadzi działalność w zakresie utrzymania sieci połączeń kolejowych konkurując z innymi przedsiębiorstwami i może wejść na inne rynki krajowe, przy założeniu, że okoliczność ta zostanie wykazana, nie dowodzi po pierwsze, że środki przyznane Femern Landanlæg, a nie Banedanmarkowi, stanowią pośrednią pomoc na rzecz Banedanmarku lub, po drugie, że środki te mają taki charakter, że zakłócają konkurencję na rynku, na którym działa Femern Landanlæg.

144

Z powyższego wynika, że Sąd mógł słusznie oddalić argumenty podniesione przez wnoszące odwołanie w ramach drugiej części zarzutu pierwszego, dotyczącej istnienia konkurencji „de lege” na rynku, na którym działa Femern Landanlæg.

145

Z tych samych względów argumenty podniesione przez wnoszące odwołanie w ramach trzeciej części zarzutu pierwszego, dotyczące otwarcia „de facto” na konkurencję, podobne do argumentów powołanych w odniesieniu do otwarcia „de lege” na konkurencję, nie są w stanie podważyć tej analizy.

146

Jeśli chodzi o argument wnoszących odwołanie, zgodnie z którym właściwym kryterium dla celów analizy jest w rzeczywistości to, czy Femern Landanlæg skorzystał z finansowania przyznanego na warunkach odpowiadających warunkom rynkowym, czy też nie, należy przypomnieć, że chodzi tu o odrębną przesłankę konieczną do uznania środka za pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, która nie ma znaczenia dla kwestii, czy rynek, na którym działa przedsiębiorstwo, jest otwarty na konkurencję.

147

Wynika z tego, że części drugą i trzecią zarzutu pierwszego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P należy w części odrzucić jako niedopuszczalne, a w części oddalić jako bezzasadne.

4.   W przedmiocie części czwartej zarzutu pierwszego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P

a)   Argumentacja stron

148

W części czwartej zarzutu pierwszego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P wnoszące odwołanie, popierane przez interwenientów, podnoszą, że Sąd naruszył prawo w pkt 121–127 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 96–102 drugiego zaskarżonego wyroku, dokonując – dla celów oceny wpływu na konkurencję środków przyznanych na rzecz Femern Landanlæg – rozróżnienia z jednej strony działalności w zakresie budowy i utrzymania infrastruktury kolejowej i działalności związanej z zarządzaniem infrastrukturą kolejową – z drugiej strony. NABU i FSS podzielają zasadniczo tę argumentację.

149

Wnoszące odwołanie podnoszą, że duński system licencji zastąpiony następnie systemem homologacji w zakresie bezpieczeństwa, obejmuje bez rozróżnienia całą tę działalność. Wyjaśniają one, że ustawodawstwo duńskie definiuje zarządcę infrastruktury jako każdy podmiot odpowiedzialny za tę infrastrukturę.

150

Dodają one, że powody, dla których Sąd rozróżnia te rodzaje działalności, nie wynikają z zaskarżonych wyroków, ponieważ rozróżnienie to nie wynika z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (Dz.U. 2012, L 343, s. 32), wspomniana mimo to w pkt 101–104 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 76–79 drugiego zaskarżonego wyroku. Wnoszące odwołanie powołują się w szczególności na art. 3 pkt 2 tej dyrektywy, który definiuje pojęcie „zarządcy infrastruktury” jako każdy podmiot lub przedsiębiorstwo, odpowiedzialne w szczególności za „zarządzanie [infrastrukturą kolejową] i jej utrzymanie”, oraz na art. 7 ust. 1 tej dyrektywy, który odnosi się, bez dodatkowych wyjaśnień, do „podstawowych funkcji” zarządcy infrastruktury.

151

Twierdzą one, że Sąd naruszył prawo i przeinaczył dowody w pkt 125 i 127 pierwszego z zaskarżonych wyroków oraz w pkt 100 i 102 drugiego z nich, uznając, że ani z duńskiego ustawodawstwa, ani spornej decyzji czy statutu Femern Landanlæg nie wynika, że przedsiębiorstwo to jest odpowiedzialne za wykonywanie zadań związanych z budową i utrzymaniem sieci połączeń kolejowych w konkurencji z innymi operatorami.

152

Dodają one, że wbrew temu, co twierdzi Królestwo Danii, nie sposób uznać argumentów skierowanych przeciwko pkt 125 pierwszego zaskarżonego wyroku i pkt 100 drugiego zaskarżonego wyroku, w których Sąd uznał, że Femern Landanlæg nie jest w stanie wypełnić tych zadań, za nowy a tym samym niedopuszczalny zarzut, ponieważ ocena zawarta w tych punktach nie wynika ze spornej decyzji i z tego względu nie może zostać zakwestionowana przed Sądem.

153

Rederi Nordö-Link, Trelleborg Hamn i Aktionsbündnis twierdzą również, że Sąd przeinaczył w pkt 122 i 127 pierwszego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 97 i 102 drugiego zaskarżonego wyroku dowody, w tym sporną decyzję, uznając, że zarządzanie i eksploatacja sieci połączeń kolejowych Femern Landanlæg nie obejmuje budowy i utrzymania tej sieci.

154

Komisja i Królestwo Danii uważają, że czwarta część zarzutu pierwszego jest bezzasadna.

155

Królestwo Danii dodaje, że argumenty, za pomocą których wnoszące odwołanie kwestionują dokonaną przez Sąd interpretację ustawodawstwa duńskiego, są nowe i w każdym razie należy je odrzucić jako niedopuszczalne.

b)   Ocena Trybunału

156

Należy przede wszystkim zauważyć, że Sąd, po przedstawieniu, odpowiednio w pkt 122–124 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 98–100 drugiego zaskarżonego wyroku, znajdujących zastosowanie przepisów krajowych, uznał w pkt 125 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 100 drugiego zaskarżonego wyroku, że Femern Landanlæg ponosi odpowiedzialność za realizację działań związanych z budową i eksploatacją połączeń kolejowych, lecz nie jest w stanie samodzielnie wykonywać zadań związanych z utrzymaniem i budową sieci w warunkach konkurencji z innymi operatorami. Wbrew twierdzeniom wnoszących odwołanie ocena ta nie jest obarczona brakiem uzasadnienia.

157

Następnie, bez konieczności orzekania w przedmiocie zarzutu niedopuszczalności podniesionego przez Królestwo Danii, należy stwierdzić, że argumenty podniesione przez wnoszące odwołanie w celu wykazania, iż Sąd przeinaczył dowody, uznając, że Femern Landanlæg nie jest odpowiedzialna za zadania związane z budową i utrzymaniem infrastruktury kolejowej, należy w każdym razie oddalić jako bezskuteczne.

158

Jak podkreślają bowiem zarówno Komisja, jak i Królestwo Danii, ani z pkt 125 pierwszego zaskarżonego wyroku, ani z pkt 100 drugiego zaskarżonego wyroku nie wynika, że Femern Landanlæg nie jest odpowiedzialna za budowę i utrzymanie połączeń kolejowych. Sąd wskazał po prostu, że przedsiębiorstwo to nie jest „w stanie samodzielnie wykonywać” tego zadania lub też, jak wyjaśnił odpowiednio w pkt 127 pierwszego zaskarżonego wyroku i pkt 102 drugiego zaskarżonego wyroku, że przedsiębiorstwo to „nie prowadzi bezpośrednio” tej działalności, a przytoczona ocena okoliczności faktycznych nie została zakwestionowana.

159

W pkt 9 zaskarżonych wyroków Sąd przypomniał zresztą w opisie projektu, że Femern Landanlæg będzie „odpowiedzialny” za budowę i zarządzanie, „w tym utrzymanie” wewnętrznych połączeń kolejowych, oraz że będzie ponosić za nie koszty proporcjonalnie do swojego udziału we własności, przy czym pozostała część wydatków ma obciążać Banedanmark. Ponadto w szczególności z pkt 124 pierwszego zaskarżonego wyroku i z pkt 99 drugiego zaskarżonego wyroku wynika, że Banedanmark będzie odpowiedzialny za realizację tych działań.

160

Wynika z tego, że dokonane przez Sąd w pkt 122 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 97 drugiego zaskarżonego wyroku rozróżnienie między rynkami budowy i utrzymania infrastruktury kolejowej, na których Femern Landanlæg nie jest „aktywny”, a rynkami zarządzania infrastrukturą kolejową i jej eksploatacji „sensu stricto”, opierają się wyłącznie na rozróżnieniu pomiędzy rzeczywistym wykonywaniem przez to przedsiębiorstwo tych różnych rodzajów działalności lub niewykonywaniem tych działań.

161

Tymczasem, jak podkreśla Komisja, w celu dokonania oceny wpływu środków przyznanych Femern Landanlæg na konkurencję ważne jest uwzględnienie działalności, za którą to przedsiębiorstwo jest szczególnie i skutecznie odpowiedzialne.

162

Ze względu na to, że Femern Landanlæg nie jest w stanie samodzielnie prowadzić działalności ani w zakresie budowy, ani utrzymania połączeń kolejowych, Sąd mógł słusznie stwierdzić w pkt 126 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 101 drugiego zaskarżonego wyroku, że istnienie spółek wykonujących tę działalność w ramach duńskiej sieci połączeń kolejowych, w szczególności po przeprowadzeniu postępowania przetargowego w celu udzielenia zamówienia – nie pozwala na wykazanie, że działalność polegająca na zarządzaniu infrastrukturą kolejową lub jej eksploatacji wykonywa przez Femern Landanlæg w tym obszarze, jest również otwarta na konkurencję.

163

Co się tyczy argumentów, zgodnie z którymi działalność tego przedsiębiorstwa jest jednak prowadzona na rynku otwartym na konkurencję, jak wynika to w szczególności z istniejącego w Danii systemu licencji, należy zauważyć, że w rzeczywistości dotyczą one wpływu środków przyznanych Femern Landanlæg na konkurencję, co jest przedmiotem drugiej i trzeciej części zarzutu pierwszego.

164

Wynika z tego, że Sąd nie naruszył prawa, odróżniając działalność Femern Landanlæg dotyczącą budowy i utrzymania sieci połączeń kolejowych od działalności związanej z eksploatacją, sensu stricto, tej sieci.

165

Czwartą część zarzutu pierwszego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P należy zatem oddalić jako bezzasadną.

166

Ponieważ wszystkie części zarzutu pierwszego należy oddalić, należy oddalić zarzut pierwszy w całości.

D. W przedmiocie zarzutu drugiego w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P

1.   Argumentacja stron

167

W zarzucie drugim w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P wnoszące odwołanie, FSS i Rederi Nordö-Link podnoszą, że środki przyznane Femern Landanlæg mogą wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, ponieważ mogą one wpłynąć na konkurencję zarówno na rynku zarządzania infrastrukturą kolejową, jak i na rynku transportu przez cieśninę Fehmarn. Należy również uwzględnić transgraniczny charakter projektu, który łączy dwa państwa członkowskie.

168

Komisja i Królestwo Danii twierdzą, że zarzut drugi jest niedopuszczalny, ponieważ wnoszące odwołanie nie wskazały dokładnie punktów uzasadnienia zaskarżonych wyroków, które kwestionują, i podnoszą, że w każdym razie zarzut ten jest bezzasadny.

169

Królestwo Danii dodaje, że argumenty, za pomocą których wnoszące odwołanie kwestionują pkt 129–132 pierwszego zaskarżonego wyroku i pkt 104–107 drugiego zaskarżonego wyroku, a przy tym nie podnoszą przeinaczenia okoliczności faktycznych lub dowodów przez Sąd, są niedopuszczalne, ponieważ dotyczą oceny okoliczności faktycznych dokonanej przez Sąd.

2.   Ocena Trybunału

170

Wbrew temu, co twierdzą Komisja i Królestwo Danii, zarzut drugi podniesiony w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P wskazuje z wystarczającą dokładnością kwestionowane punkty zaskarżonych wyroków w zakresie, w jakim wnoszące odwołanie odnoszą się w szczególności do pkt 128–132 pierwszego zaskarżonego wyroku oraz do pkt 103–107 drugiego zaskarżonego wyroku, w których Sąd wypowiedział się w przedmiocie argumentów wnoszących odwołanie dotyczących tego, czy sporne środki pomocy wpływały na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

171

Należy również wskazać, że nie można zarzucać wnoszącym odwołanie, że nie odniosły się konkretnie do tych punktów zaskarżonych wyroków, w których Sąd stwierdził, że sporne środki nie mogły wpływać na wymianę handlową, ponieważ w pkt 133 i 134 pierwszego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 108 i 109 drugiego zaskarżonego wyroku Sąd oddalił w całości zarzut pierwszy i pierwszy argument drugiej części zarzutu trzeciego podniesionego przez wnoszące odwołanie dotyczący naruszenia art. 107 ust. 1 TFUE i obowiązku wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do analizy środków przyznanych Femern Landanlæg na planowanie, budowę i eksploatację połączeń kolejowych.

172

Następnie należy przypomnieć, że z analizy drugiej i trzeciej części zarzutu pierwszego wynika, iż Sąd nie naruszył prawa, uznając, że Komisja słusznie stwierdziła brak konkurencji na rynku zarządzania krajową infrastrukturą kolejową i jej eksploatacji.

173

Wynika z tego, że Sąd mógł również uznać, nie naruszając prawa, w pkt 129 i 130 pierwszego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 104 i 105 drugiego zaskarżonego wyroku, po pierwsze, że brak konkurencji na tym rynku uniemożliwia spółkom mającym siedzibę w innych państwach członkowskich wejście na ten rynek, a po drugie, że ustawa o planowaniu inwestycji, o której mowa w motywie 13 spornej decyzji, oraz ustawa dotycząca budowy, przywołana w motywie 50 tej decyzji nie pozwalały Femern Landanlæg na prowadzenie działalności w zakresie planowania, budowy i eksploatacji połączeń kolejowych.

174

Sąd miał zatem podstawy, by wywieść w pkt 131 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 106 drugiego zaskarżonego wyroku, że wnoszące odwołanie nie zdołały wykazać, iż Femern Landanlæg był uprawniony do prowadzenia działalności innej niż ta dotycząca projektu i mógłby w ten sposób wejść na rynki innych państw członkowskich.

175

Jak podkreśla Królestwo Danii, punkty te wchodzą w zakres dokonanej przez Sąd oceny okoliczności faktycznych, co do której nie podniesiono wyraźnego zarzutu przeinaczenia, co nie zostało również wykazane.

176

Co się tyczy argumentu wnoszących odwołanie opartego na transgranicznym charakterze projektu w zakresie, w jakim pozwoli on na połączenie dwóch państw członkowskich, należy zauważyć, że środki badane w ramach niniejszego zarzutu dotyczą w każdym razie jedynie wewnętrznych połączeń kolejowych, które nie mają charakteru „transgranicznego” w rozumieniu, w jakim wnoszące odwołanie się na niego powołują. Ich finansowanie jest ponadto przedmiotem odrębnej oceny od oceny dotyczącej finansowania stałego połączenia, jak wynika w szczególności z pkt 88 pierwszego zaskarżonego wyroku i z pkt 63 drugiego zaskarżonego wyroku.

177

Z powyższego wynika, że Sąd nie naruszył prawa, uznając w pkt 133 pierwszego zaskarżonego wyroku i w pkt 108 drugiego zaskarżonego wyroku, że w odniesieniu do kryterium wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi badanie Komisji nie było obarczone naruszeniem prawa i że nie napotkała ona również poważnych trudności, które wymagałyby wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego.

178

Z powyższego wynika, że zarzut drugi w sprawach C‑174/19 P i C‑175/19 P jest bezzasadny.

179

W konsekwencji, ponieważ wszystkie zarzuty podniesione przez wnoszące odwołanie na poparcie ich odwołań głównych zostały oddalone, odwołania te należy oddalić w całości.

VII. W przedmiocie odwołań wzajemnych

180

W odwołaniach wzajemnych Komisja podnosi tylko jeden zarzut, oparty na tym, że Sąd w sposób dorozumiany uznał legitymację procesową wnoszących odwołanie do zaskarżenia spornej decyzji w zakresie, w jakim dotyczy ona środków przyjętych na rzecz Femern Landanlæg.

181

Wnoszące odwołanie, NABU i FSS powołały się natomiast na niedopuszczalność tych odwołań wzajemnych.

182

W tym względzie, bez potrzeby orzekania w przedmiocie zarzutu niedopuszczalności odwołań wzajemnych, należy wskazać z jednaj strony, że Sąd w zaskarżonych wyrokach – jak zwrócił uwagę rzecznik generalny w pkt 43 opinii, nie wydał rozstrzygnięcia w przedmiocie dopuszczalności wniesionych do niego przez wnoszące odwołanie skarg na sporną decyzję w zakresie, w jakim dotyczy ona środków przyjętych na rzecz Femern Landanlæg, a z drugiej strony postąpił on słusznie, ponieważ nie naruszył prawa, oddalając skargę co do istoty.

183

Z powyższego wynika, że odwołania wzajemne należy oddalić.

VIII. W przedmiocie kosztów

184

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach.

185

Zgodnie z art. 138 § 1 tego samego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

186

Ponieważ Komisja wniosła o obciążenie wnoszących odwołanie kosztami postępowania, a te przegrały sprawę, należy obciążyć je, poza ich własnymi kosztami, również kosztami poniesionymi przez Komisję w związku z odwołaniami głównymi.

187

Ponieważ Komisja przegrała sprawę w ramach odwołania wzajemnego, należy ją obciążyć jej własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez wnoszące odwołanie.

188

Artykuł 184 § 4 regulaminu postępowania przed Trybunałem przewiduje, że jeżeli interwenient w pierwszej instancji nie wniósł odwołania, może on zostać obciążony kosztami postępowania w postępowaniu odwoławczym tylko wtedy, gdy brał udział w postępowaniu przed Trybunałem na etapie pisemnym lub ustnym. Jeżeli interwenient taki brał udział w postępowaniu, Trybunał może zdecydować, że pokrywa on własne koszty.

189

Zgodnie z tymi przepisami Królestwo Danii, FSS i NABU, interwenienci w pierwszej instancji, którzy uczestniczyli w postępowaniu przed Trybunałem, pokrywają własne koszty w sprawach, w których podmioty te przystąpiły do sprawy w charakterze interwenientów.

190

Wreszcie art. 140 § 3 regulaminu postępowania, mający zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 powyżej – stanowi między innymi, iż Trybunał może orzec, że interwenient inny niż interwenienci przywołani w art. 140 §§ 1 i 2 pokrywa własne koszty.

191

Zgodnie z tymi przepisami Rederi Nordö-Link, Trelleborg Hamn i Aktionsbündnis pokrywają własne koszty w obu sprawach.

 

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Odwołania główne oraz odwołania wzajemne zostają oddalone.

 

2)

Scandlines Danmark ApS i Scandlines Deutschland GmbH oraz Stena Line Scandinavia AB zostają obciążone poza kosztami własnymi również kosztami poniesionymi przez Komisję w związku z odwołaniami głównymi.

 

3)

Komisja Europejska pokrywa własne koszty wynikające z odwołań wzajemnych.

 

4)

Królestwo Danii, Föreningen Svensk Sjöfart i Naturschutzbund Deutschland (NABU) eV pokrywają własne koszty.

 

5)

Rederi Nordö-Link AB, Trelleborg Hamn AB i Aktionsbündnis gegen eine feste Fehmarnbeltquerung eV pokrywają własne koszty.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: angielski.