Richtsnoeren voor regionale steunmaatregelen

SAMENVATTING VAN:

Mededeling van de Commissie — Richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTSNOEREN?

Zij geven uitleg over:

• de voorwaarden waarop de Europese Commissie regionale steun als verenigbaar met de interne markt beschouwt;
• de criteria voor het identificeren van gebieden die voor steun in aanmerking komen.

KERNPUNTEN

De Commissie mag, op grond van artikel 107, lid 3 onder a) en c) van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) steunmaatregelen (staatssteun) toestaan:

• om de economische ontwikkeling te bevorderen van streken waarin de levensstandaard abnormaal laag is of waar een ernstig gebrek aan werkgelegenheid heerst en om de ontwikkeling te bevorderen van de ultraperifere regio’s (artikel 349 VWEU) van de Europese Unie (EU);
• om de ontwikkeling van bepaalde regionale economieën in de EU te vergemakkelijken.

EU-lidstaten moeten, op grond van artikel 108, lid 3 VWEU alle regionale steun aanmelden bij de Commissie, behalve steun die automatisch is toegestaan op grond van artikel 1 van Verordening (EU) 2015/1588 van de Raad (zie de samenvatting).

Toepassingsgebied

De richtsnoeren gelden voor alle economische sectoren, behalve voor:

• steun aan de sectoren ijzer en staal, bruinkool en steenkool;
• activiteiten waarvoor bijzondere staatssteunregels gelden (visserij en aquacultuur, landbouw, vervoer, breedband en energie).

In aanmerking komende kosten

De volgende kosten komen in aanmerking.

• Investeringssteun:
  • de kosten van investeringen in materiële en immateriële activa;
  • de geraamde loonkosten over twee jaar voor banen die door de initiële investering zijn gecreëerd;
  • een combinatie van bovenstaande kosten, mits dit bedrag lager is dan het hoogste bedrag van de twee afzonderlijke categorieën.
• Exploitatiesteun:
  • kosten moeten vooraf zijn bepaald en volledig toe te schrijven zijn aan de problemen die worden aangepakt;
  • compensatie voor gekwantificeerde, bijkomende exploitatiekosten in de ultraperifere gebieden van de EU door factoren als grote afstand, kleine oppervlakte en moeilijk terrein of klimaat.

Doelen en criteria

Steun moet:

• op de volgende manieren bijdragen aan regionale ontwikkeling en cohesie:
  • door het promoten van de economische ontwikkeling van gebieden waarin de levensstandaard abnormaal laag is of waar een ernstig gebrek aan werkgelegenheid heerst (“a”-gebieden) en ultraperifere regio’s met structurele, economische en sociale problemen;
  • door het vergemakkelijken van de ontwikkeling van bepaalde economische activiteiten of bepaalde regionale economieën (“c”-gebieden) waar de steun de mededinging niet buitensporig verstoort;
• aan elk van de volgende criteria voldoen:
  • het gedrag van de begunstigde veranderen, wat niet zou zijn gebeurd als de steun niet was verleend (stimulerend effect);
  • zorgen voor wezenlijke verbetering die de markt zelf niet tot stand kan brengen (noodzaak van overheidsmaatregelen);
  • geschikt zijn om de beleidsdoelstelling te behalen (geschiktheid van de steunmaatregel);
  • beperkt blijven tot het minimum dat nodig is om bijkomende investeringen of activiteiten te stimuleren (evenredigheid van de steun);
  • opwegen tegen de negatieve effecten op de mededinging en het handelsverkeer tussen lidstaten (vermijden van ongewenste negatieve effecten);
  • de lidstaten, de Commissie, bedrijven en het publiek moeten gemakkelijk toegang kunnen krijgen tot alle relevante besluiten en informatie (transparantie).

Transparantie

Transparantie wordt gewaarborgd door van lidstaten te verlangen dat zij de volgende informatie bekendmaken op een website van de Commissie of op een uitgebreide nationale website:

• de volledige tekst van de besluiten tot individuele steunverlening of de goedgekeurde steunregeling;
• informatie over elke verleende individuele steun van meer dan 100 000 EUR.

Evaluaties

Evaluaties:

• worden uitgevoerd voor regelingen
  • waarvan de potentiële verstoring van de mededinging en het handelsverkeer zeer groot is;
  • waarvan de jaarlijkse begroting voor staatssteun of de uitgavenrekeningen in een jaar meer bedragen dan 150 miljoen EUR of meer dan 750 miljoen EUR over hun totale looptijd;
• kunnen worden vereist voor regelingen waarvoor omvangrijke steunmiddelen zijn uitgetrokken of die nieuwe kenmerken bevatten, of wanneer aanzienlijke veranderingen van de markt, technologie of regelgeving worden verwacht.

In aanmerking komende gebieden

De richtsnoeren bevatten de criteria die de Commissie toepast voor het bepalen van “a”- en “c”-gebieden (op grond van artikel 107, lid 3, onder a) respectievelijk c) VWEU).

Hiervoor geldt dat:

• deze moeten worden aangegeven op een regionalesteunkaart die bij de Commissie moet worden aangemeld en door de Commissie moet worden goedgekeurd voordat regionale steun kan worden verleend aan begunstigden in die gebieden;
• het bevolkingsaandeel op 48 % vvan de EU27-bevolking wordt vastgesteld – in de richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen 2014-2020 voor de EU-28 was dit 47%;
• deze in 2023 door de Commissie worden geëvalueerd, waarbij rekening wordt gehouden met de meest recente statistieken.

Verslaglegging

De lidstaten moeten:

• jaarlijkse verslagen indienen bij de Commissie;
• gedetailleerde dossiers bijhouden en gedurende tien jaar na het moment van steunverlening bewaren. Deze dossiers moeten alle informatie bevatten die nodig is om te bepalen of aan de voorwaarden met betrekking tot de in aanmerking komende kosten en de maximaal toegestane steunintensiteit is voldaan.

VANAF WANNEER ZIJN DE RICHTSNOEREN VAN TOEPASSING?

Deze zijn van toepassing met ingang van 1 januari 2022.

ACHTERGROND

• In 2019 begon de Commissie met haar evaluatie van het bestaande kader voor regionale steun. Zij besloot dat dit moest worden geactualiseerd vanwege economische ontwikkelingen en nieuwe prioriteiten, in het bijzonder de Europese Green Deal, een nieuwe industriestrategie voor Europa en het vormgeven van de digitale toekomst van Europa.
• De richtsnoeren bevatten sterke garanties om te voorkomen dat lidstaten overheidsgeld gebruiken om te bewerkstelligen dat banen van het ene deel van de EU naar een ander deel verhuizen – een essentiële garantie voor een gelijk speelveld en eerlijke concurrentie op de interne markt.
• Zie voor meer informatie:
  • Wetgeving inzake staatssteun (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Mededeling van de Commissie — Richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen 2021/C 153/01 (PB C 153 van 29.4.2021, blz. 1-46)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — Een nieuwe industriestrategie voor Europa (COM/2020/102 final van 10.3.2020)

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — De digitale toekomst van Europa vormgeven (COM/2020/67 final van 19.2.2020)

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — De Europese Green Deal (COM/2019/640 final van 11.12.2019)

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Derde deel — Het beleid en intern optreden van de Unie — Titel VII — Gemeenschappelijke regels betreffende de mededinging, de belastingen en de onderlinge aanpassing van de wetgevingen — Hoofdstuk 1 — Regels betreffende de mededinging — Tweede afdeling — Steunmaatregelen van de Staten — Artikel 107 (oud artikel 87 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 91-92)

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Derde deel — Het beleid en intern optreden van de Unie — Titel VII — Gemeenschappelijke regels betreffende de mededinging, de belastingen en de onderlinge aanpassing van de wetgevingen — Hoofdstuk 1 — Regels betreffende de mededinging — Tweede afdeling — Steunmaatregelen van de Staten — Artikel 108 (oud artikel 88 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 92-93)

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Zevende deel — Algemene en slotbepalingen — Artikel 349 (oud artikel 299, lid 2, tweede, derde en vierde alinea, VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 195)

Verordening (EU) 2015/1588 van de Raad van 13 juli 2015 betreffende de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op bepaalde soorten horizontale steunmaatregelen (PB L 248 van 24.9.2015, blz. 1-8)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) 2015/1588 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Laatste bijwerking 11.06.2021