Het voorkomen van marktmisbruik op geldmarkten

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) nr. 596/2014 betreffende marktmisbruik

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

De marktmisbruikverordening (MAR) moet ervoor zorgen dat de wetgeving van de Europese Unie (EU) gelijke tred houdt met de marktontwikkelingen om marktmisbruik op de financiële markten, waaronder derivatenmarkten voor grondstoffen (zoals goud of tarwe), tegen te gaan.
De verordening verbiedt expliciet de manipulatie van grondstoffen en benchmarks, zoals Euribor (de interbancaire biedrente in euro).
De verordening versterkt de onderzoeks- en sanctiebevoegdheden van de toezichthouders die door de lidstaten van de EU zijn aangewezen om ervoor te zorgen dat hun geldmarkt goed functioneert.
Ze voorziet in één EU-wetboek en vermindert tegelijkertijd waar mogelijk de administratieve lasten voor kleinere en middelgrote uitgevende instellingen.

KERNPUNTEN

Het uitbannen van misbruik op geldmarkten

Marktmisbruik verhindert de volledige transparantie die nodig is om te handelen op moderne geïntegreerde geldmarkten. Met de regels worden drie soorten misbruik verboden:

marktmanipulatie*
handel met voorwetenschap*
onrechtmatige openbaarmaking van voorwetenschap*.

De MAR-regels zijn van toepassing op een persoon of een onderneming die marktmisbruik pleegt bij de handel in financiële instrumenten, hetzij via handelsplatforms , hetzij onderhands in over-the-counter transacties, zolang deze persoon of onderneming invloed kan uitoefenen op:

financiële instrumenten die worden verhandeld op een handelsplatform; of
financiële instrumenten waarvan de prijs of waarde afhankelijk is van of invloed heeft op de prijs of waarde van een financieel instrument dat op een handelsplatform wordt verhandeld.

Administratieve sancties

MAR vereist dat lidstaten ervoor zorgen dat de bevoegde autoriteiten de bevoegdheid hebben om bij inbreuken op de MAR-voorschriften bepaalde administratieve sancties op te leggen of administratieve maatregelen te nemen.

Versterkte onderzoeksbevoegdheden van regelgevers

De regels van de verordening marktmisbruik versterken de toezichts- en onderzoeksbevoegdheden van de regelgevers die door elke EU-lidstaat zijn aangewezen om ervoor te zorgen dat hun geldmarkt goed functioneert. Ze hebben bijvoorbeeld de bevoegdheid om inspecties of onderzoeken in bedrijven of bij personen thuis te verrichten en om bevriezing van en/of beslaglegging op activa aan te vragen.

Wijzigende wetgeving

Wijzigingsverordening (EU) 2016/1011 betreffende indexen die als financiële benchmarks worden gebruikt (zie samenvatting):

verduidelijkt de regels ten aanzien van het voorschrift dat leidinggevenden en nauw met hen verbonden personen de uitgevende instelling en de bevoegde autoriteit op de hoogte moeten stellen van alle transacties voor hun eigen rekening met betrekking tot financiële instrumenten die zelf gekoppeld zijn aan aandelen en schuldinstrumenten van hun uitgevende instelling;
voorziet erin dat iedere transactie binnen financiële instrumenten die een minimumdrempel overschrijdt, bij de uitgevende instelling en de bevoegde autoriteit moet worden gemeld. Een uitzondering wordt evenwel gemaakt wanneer het gekoppelde financiële instrument zorgt voor een blootstelling van niet meer dan 20 % aan de aandelen of schuldinstrumenten van de uitgevende instelling of wanneer de persoon met leidinggevende verantwoordelijkheid of een persoon die nauw met hem is verbonden, niet op de hoogte was en kon zijn van de beleggingssamenstelling van het gekoppelde financiële instrument.

Wijzigingsverordening (EU) 2019/2115:

past de MAR-regels aan aan een nieuw type handelsplatform, de groeimarkt voor kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), een subcategorie van multilaterale handelsfaciliteiten die is ingevoerd bij Richtlijn 2014/65/EU betreffende markten voor financiële instrumenten (zie samenvatting);
maakt de verplichtingen voor uitgevende instellingen op mkb-groeimarkten evenrediger zonder afbreuk te doen aan de marktintegriteit en beleggersbescherming, en bevordert liquiditeit door alle uitgevende instellingen op een EU-mkb-groeimarkt in staat te stellen een liquiditeitscontract te sluiten.

Uitvoeringshandelingen en gedelegeerde handelingen

Sinds de vaststelling van de verordening marktmisbruik heeft de Europese Commissie de volgende handelingen aangenomen die bepaalde aspecten van de verordening aanvullen of verder verduidelijken:

Uitvoeringsrichtlijn (EU) 2015/2392 met betrekking tot de melding van daadwerkelijke of potentiële inbreuken op de verordening aan de bevoegde autoriteiten;
Uitvoeringsverordening (EU) 2016/378 met betrekking tot technische normen voor het tijdstip, het formaat en het model van de kennisgevingen die bij de bevoegde autoriteiten moeten worden ingediend;
Gedelegeerde Verordening (EU) 2016/522 met betrekking tot een vrijstelling voor bepaalde publieke organen en centrale banken in niet-EU-landen, de indicatoren van marktmanipulatie, de openbaarmakingsdrempels, de bevoegde autoriteit voor kennisgevingen van uitstel, de toestemming voor handel tijdens afgesloten perioden en typen aan te melden transacties van leidinggevenden, zoals gewijzigd bij Verordening (EU) 2019/461 waarbij de Bank of England en het Debt Management Office van het Verenigd Koninkrijk worden vrijgesteld van de toepassing van Verordening (EU) nr. 596/2014;
Uitvoeringsverordening (EU) 2016/523 met betrekking tot technische normen betreffende de vorm en het model voor de mededeling en de openbaarmaking van transacties door leidinggevenden;
Gedelegeerde Verordening (EU) 2016/908 inzake technische reguleringsnormen betreffende de criteria, de procedure en de vereisten voor de vaststelling van een geaccepteerde marktpraktijk en de voorwaarden voor het handhaven, stopzetten of wijzigen van de acceptatievoorwaarden daarvan;
Gedelegeerde Verordening (EU) 2016/909 met betrekking tot technische reguleringsnormen voor de inhoud van bij de bevoegde autoriteiten in te dienen kennisgevingen en het opstellen, openbaar maken en bijhouden van de lijst van kennisgevingen;
Gedelegeerde Verordening (EU) 2016/957 wat betreft technische reguleringsnormen voor de passende regelingen, systemen en procedures alsook kennisgevingstemplates die dienen te worden gebruikt voor het voorkomen, opsporen en melden van misbruikpraktijken of verdachte orders of transacties;
Gedelegeerde verordening (EU) 2016/958 met betrekking tot technische reguleringsnormen voor de technische regelingen voor objectieve presentatie van beleggingsaanbevelingen of andere informatie waarin beleggingsstrategieën worden aanbevolen of voorgesteld en ter openbaarmaking van specifieke belangen of indicaties van belangenverstrengeling;
Uitvoeringsverordening (EU) 2016/959 tot vaststelling van technische uitvoeringsnormen voor marktpeilingen* met betrekking tot de systemen en kennisgevingsmodellen die moeten worden gebruikt door openbaar makende marktdeelnemers en het model voor de overzichten;
Gedelegeerde Verordening (EU) 2016/960 met betrekking tot technische reguleringsnormen voor de passende regelingen, systemen en procedures voor openbaar makende marktdeelnemers die marktpeilingen verrichten;
Gedelegeerde Verordening (EU) 2016/1052 met betrekking tot technische reguleringsnormen voor de voorwaarden voor terugkoopprogramma’s* en stabilisatiemaatregelen;
Uitvoeringsverordening (EU) 2016/1055 inzake technische uitvoeringsnormen met betrekking tot de middelen voor een passende openbaarmaking van voorwetenschap en voor het uitstellen van de openbaarmaking van voorwetenschap;
Uitvoeringsverordening (EU) 2017/1158 inzake technische normen voor de procedures en formulieren voor de bevoegde autoriteiten die informatie uitwisselen met de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA);
Uitvoeringsverordening (EU) 2020/1406 met betrekking tot technische normen voor procedures en formulieren voor de uitwisseling van informatie en samenwerking tussen bevoegde autoriteiten, de ESMA, de Commissie en andere entiteiten;
Gedelegeerde Verordening (EU) 2021/1783 met betrekking tot de technische reguleringsnormen met een modeldocument voor samenwerkingsovereenkomsten met derde landen;
Uitvoeringsverordening (EU) 2022/1210 inzake technische uitvoeringsnormen van Verordening (EU) nr. 596/2014 met betrekking tot de indeling van lijsten van personen met voorwetenschap en de bijwerkingen daarvan;
Gedelegeerde Verordening (EU) 2022/1959 met technische reguleringsnormen tot vaststelling van een model voor het sluiten van liquiditeitscontracten voor aandelen van instellingen die tot de handel op een mkb-groeimarkt toegelaten financiële instrumenten uitgeven.

Intrekking

Verordening (EU) nr. 596/2014 vervangt, samen met Richtlijn 2014/57/EU op grond waarvan alle lidstaten hun wetgeving inzake de strafbaarstelling van marktmisbruik moeten harmoniseren (zie samenvatting), de oorspronkelijke richtlijn betreffende marktmisbruik, Richtlijn 2003/6/EG.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is, met uitzondering van gespecificeerde regels, van toepassing sinds 3 juli 2016.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

De integriteit van effectenmarkten waarborgen (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

Marktmanipulatie. Het aangaan van een transactie of gedraging die: valse of misleidende signalen geeft of kan geven over het aanbod van / de vraag naar / de prijs van een financieel instrument; de prijs van een financieel instrument op een abnormaal of kunstmatig niveau brengt of kan brengen. Dit kan ook bestaan uit: een transactie of gedraging door gebruik te maken van een fictief instrument of een andere vorm van bedrog; het verspreiden van misleidende informatie; het doorgeven van valse of misleidende informatie; het verstrekken van valse of misleidende input; of elke handeling die de berekening van een benchmark manipuleert.

Handel met voorwetenschap. Doet zich voor wanneer een persoon voorkennis gebruikt voor het, namens zichzelf of een ander, uitvoeren van een transactie van een financieel instrument waarop deze voorkennis betrekking heeft. Voorkennis is concrete informatie die niet openbaar is, betrekking heeft op de uitgevende instelling(en) van financiële instrumenten en die, indien deze openbaar zou worden gemaakt, een aanzienlijke invloed zou hebben op de koers.

Onrechtmatige openbaarmaking van voorwetenschap. Doet zich voor wanneer een persoon over voorkennis beschikt en deze bekendmaakt aan een andere persoon (bijvoorbeeld door het lekken van vertrouwelijke documenten die deze informatie bevatten), tenzij de bekendmaking plaatsvindt tijdens het normaal uitvoeren van werk, beroep of functie.

Marktpeilingen. Het communiceren van informatie voorafgaand aan de aankondiging van een transactie, om het belang van potentiële investeerders in een mogelijke transactie te peilen, en de omstandigheden ervan, zoals de potentiële omvang of koers voor een of meer potentiële investeerders.

Terugkoopprogramma’s. Wanneer ondernemingen hun eigen aandelen terugkopen op de markt, hetzij zelf, hetzij via een persoon die in eigen naam maar voor rekening van de onderneming handelt. Dit gebeurt meestal wanneer ondernemingen het idee hebben dat hun aandelen te weinig waard worden gevonden.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 betreffende marktmisbruik (verordening marktmisbruik) en houdende intrekking van Richtlijn 2003/6/EG van het Europees Parlement en de Raad en Richtlijnen 2003/124/EG, 2003/125/EG en 2004/72/EG van de Commissie (PB L 173 van 12.6.2014, blz. 1-61)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) nr. 596/2014 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Gedelegeerde verordening (EU) 2022/1959 van de Commissie van 13 juli 2022 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad met technische reguleringsnormen tot vaststelling van een model voor het sluiten van liquiditeitscontracten voor aandelen van instellingen die tot de handel op een mkb-groeimarkt toegelaten financiële instrumenten uitgeven (PB L 270 van 18.10.2022, blz. 4-11)

Uitvoeringsverordening (EU) 2022/1210 van de Commissie van 13 juli 2022 tot vaststelling van technische uitvoeringsnormen voor de toepassing van Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot de indeling van lijsten van personen met voorwetenschap en de bijwerkingen daarvan (PB L 187 van 14.7.2022, blz. 23-30)

Uitvoeringsverordening (EU) 2020/1406 van de Commissie van 2 oktober 2020 tot vaststelling van technische uitvoeringsnormen ten aanzien van procedures en formulieren voor de uitwisseling van informatie en samenwerking tussen bevoegde autoriteiten, de ESMA, de Commissie en andere entiteiten overeenkomstig artikel 24, lid 2, en artikel 25 van Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad betreffende marktmisbruik (PB L 325 van 7.10.2020, blz. 7-21)

Gedelegeerde Verordening (EU) 2019/461 van de Commissie van 30 januari 2019 tot wijziging van Gedelegeerde Verordening (EU) 2016/522 wat betreft de vrijstelling van de Bank of England en het Debt Management Office van het Verenigd Koninkrijk van de toepassing van Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 80 van 22.3.2019, blz. 10-12)

Zie de geconsolideerde versie.

Uitvoeringsverordening (EU) 2018/292 van de Commissie van 26 februari 2018 tot vaststelling van technische uitvoeringsnormen ten aanzien van procedures en formulieren voor de uitwisseling van informatie en bijstand tussen bevoegde autoriteiten overeenkomstig Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad betreffende marktmisbruik (PB L 55 van 27.2.2018, blz. 34-49)

Uitvoeringsverordening (EU) 2017/1158 van de Commissie van 29 juni 2017 tot vaststelling van technische uitvoeringsnormen met betrekking tot de procedures en formulieren voor de informatie-uitwisseling van de bevoegde autoriteiten met de Europese Autoriteit voor effecten en markten als bedoeld in artikel 33 van Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 167 van 30.6.2017, blz. 22-30)

Uitvoeringsverordening (EU) 2016/1055 van de Commissie van 29 juni 2016 tot vaststelling van technische uitvoeringsnormen met betrekking tot de technische middelen voor een passende openbaarmaking van voorwetenschap en voor het uitstellen van de openbaarmaking van voorwetenschap overeenkomstig Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 173 van 30.6.2016, blz. 47-51)

Gedelegeerde Verordening (EU) 2016/1052 van de Commissie van 8 maart 2016 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad met technische reguleringsnormen voor de voorwaarden voor terugkoopprogramma’s en stabilisatiemaatregelen (PB L 173 van 30.6.2016, blz. 34-41)

Uitvoeringsverordening (EU) 2016/959 van de Commissie van 17 mei 2016 tot vaststelling van technische uitvoeringsnormen voor marktpeilingen met betrekking tot de systemen en kennisgevingsmodellen die moeten worden gebruikt door openbaar makende marktdeelnemers en het model voor de overzichten overeenkomstig Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 160 van 17.6.2016, blz. 23-28)

Uitvoeringsverordening (EU) 2016/523 van de Commissie van 10 maart 2016 tot vaststelling van technische uitvoeringsnormen met betrekking tot de vorm en het model voor de mededeling en de openbaarmaking van transacties door leidinggevenden overeenkomstig Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 88 van 5.4.2016, blz. 19-22)

Gedelegeerde Verordening (EU) 2016/522 van de Commissie van 17 december 2015 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot een vrijstelling voor bepaalde publieke organen en centrale banken in derde landen, de indicatoren van marktmanipulatie, de openbaarmakingsdrempels, de bevoegde autoriteit voor kennisgevingen van uitstel, de toestemming voor handel tijdens afgesloten perioden en typen aan te melden transacties van leidinggevenden (PB L 88 van 5.4.2016, blz. 1-18)

Uitvoeringsverordening (EU) 2016/378 van de Commissie van 11 maart 2016 tot vaststelling van technische uitvoeringsnormen met betrekking tot het tijdstip, het formaat en het model van de kennisgevingen die overeenkomstig Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad bij de bevoegde autoriteiten moeten worden ingediend (PB L 72 van 17.3.2016, blz. 1-12)

Richtlijn 2014/65/EU van het Europees Parlement en de Raad van 15 mei 2014 betreffende markten voor financiële instrumenten en tot wijziging van Richtlijn 2002/92/EG en Richtlijn 2011/61/EU (PB L 173 van 12.6.2014, blz. 349-496)

Zie de geconsolideerde versie.

Richtlijn 2014/57/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 betreffende strafrechtelijke sancties voor marktmisbruik (richtlijn marktmisbruik) (PB L 173 van 12.6.2014, blz. 179-189)

Laatste bijwerking 06.01.2023