IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Strasburgu, 18.10.2022
COM(2022) 552 final
KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI
Diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija - Pjan ta' azzjoni tal-UE
{SWD(2022) 341 final}
1. Lejn Sistema tal-Enerġija diġitalizzata, ekoloġika u reżiljenti
Sabiex tintemm id-dipendenza tal-UE fuq il-fjuwils fossili Russi, tiġi indirizzata l-kriżi klimatika u jiġi żgurat aċċess għall-enerġija għal kulħadd, il-Patt Ekoloġiku Ewropew u r-REPowerEU jeħtieġu trasformazzjoni diġitali u sostenibbli profonda tas-sistema tal-enerġija tagħna. Pereżempju, jeħtieġ li sal-2027 jiġu installati pannelli fotovoltajċi solari (PV) fuq il-bjut tal-bini kummerċjali u pubbliku kollu u fuq il-bini residenzjali l-ġdid kollu sal-2029 1 , jiġu installati 10 miljun pompa tas-sħana matul il-5 snin li ġejjin 2 u jiġu sostitwiti 30 miljun karozza b’emissjonijiet żero fit-triq sal-2030. 3 It-tnaqqis fl-emissjonijiet tal-gassijiet serra b’55 % u l-ilħuq ta’ sehem ta’ 45 % ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli fl-2030 jistgħu jseħħu biss jekk is-sistema tal-enerġija tkun lesta għal dan.
Biex tikseb dawn l-objettivi, l-Ewropa jeħtieġ li tibni sistema tal-enerġija li tkun ħafna aktar intelliġenti u interattiva milli hi llum. L-effiċjenza fl-enerġija u fir-riżorsi, id-dekarbonizzazzjoni, l-elettrifikazzjoni, l-integrazzjoni tas-settur u d-deċentralizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija kollha jeħtieġu sforz kbir fid-diġitalizzazzjoni. Id-diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija hija prijorità ta’ politika u waħda fejn il-Patt Ekoloġiku Ewropew u l-Programm ta’ Politika tad-Deċennju Diġitali 2030 għall-Ewropa jimxu id f’id bħala tranżizzjoni doppja. B’mod globali, l-UE tippromwovi t-tranżizzjoni doppja permezz tal-Istrateġija tal-Global Gateway 4 .
Se jkunu meħtieġa madwar EUR 584 biljun f’investiment fil-grilja tal-elettriku, bejn l-2020 u l-2030, b’mod partikolari fil-grilja tad-distribuzzjoni. Parti sostanzjali minn dawn l-investimenti jeħtieġ li tkun fid-diġitalizzazzjoni. L-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija (AIE) stmat li, globalment, ir-risponsi fin-naħa tad-domanda jistgħu jevitaw USD 270 biljun f’investimenti f’infrastruttura ġdida tal-elettriku 5 . Studju ieħor jistma li se jkunu meħtieġa madwar EUR 170 biljun f’investimenti fid-diġitalizzazzjoni minn total ta’ madwar EUR 400 biljun 6 f’investimenti fil-grilja ta’ distribuzzjoni matul il-perjodu 2020-2030. L-użu intelliġenti possibbli tal-grilja tal-enerġija tagħna se jiżgura wkoll l-aħjar użu tat-territorju tagħna meta jiżdiedu l-investimenti fl-enerġija rinnovabbli.
L-investimenti f’teknoloġiji diġitali bħall-apparati intelliġenti tal-IoT, il-konnettività 5G u 6G, spazju pan-Ewropew tad-data dwar l-enerġija li jaħdem permezz ta’ servers tal-cloud-edge computing, u t-tewmin diġitali tas-sistema tal-enerġija jiffaċilitaw it-tranżizzjoni lejn enerġija nadifa, filwaqt li jġibu benefiċċji għall-ħajja tagħna ta’ kuljum. Pereżempju, huma jistgħu jgħinuna nivviżwalizzaw il-konsum tal-enerġija tagħna f’ħin reali u nirċievu pariri mfassla apposta dwar kif nistgħu nnaqqsuh. L-għodod diġitali jistgħu jikkontrollaw awtomatikament it-temperaturi tal-kamra, jiċċarġjaw il-karozzi elettriċi, u jimmaniġġjaw l-apparat sabiex nibbenefikaw mill-prezzijiet tal-enerġija l-aktar baxxi, filwaqt li nżommu ambjent ta’ ġewwa komdu u tajjeb għas-saħħa. Permezz tal-għodod diġitali, l-awtoritajiet pubbliċi jistgħu wkoll jimmappjaw, jimmonitorjaw u jindirizzaw aħjar il-faqar enerġetiku, filwaqt li s-settur tal-enerġija jista’ jottimizza aħjar l-operazzjonijiet tiegħu u jipprijoritizza l-użu tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli.
Id-diġitalizzazzjoni diġà għaddejja fis-settur tal-enerġija, kif inhi f’ħafna setturi oħra: il-vetturi elettriċi, l-installazzjonijiet PV, il-pompi tas-sħana u bosta apparati ġodda oħra huma mgħammra b’teknoloġija intelliġenti li tiġġenera d-data u tippermetti kontroll mill-bogħod. L-għadd ta’ apparati attivi tal-IoT fid-dinja huwa mistenni li jikber malajr u jaqbeż il-25,4 biljun fl-2030 7 . 51 % tal-unitajiet domestiċi u tal-SMEs kollha fl-UE huma mgħammra b’miters intelliġenti tal-elettriku 8 . Il-politiki diġitali u tal-enerġija tal-UE diġà jiggwidaw id-diġitalizzazzjoni tal-enerġija billi kwistjonijiet bħall-interoperabbiltà tad-data, is-sigurtà tal-provvista u ċ-ċibersigurtà, il-privatezza u l-protezzjoni tal-konsumatur ma jistgħux jitħallew f’idejn is-suq waħdu u l-implimentazzjoni xierqa tagħha hija kruċjali.
Iżda hemm bżonn ta’ aktar jekk irridu nisfruttaw b’mod sħiħ il-potenzjal tat-teknoloġiji diġitali u nħaffu d-diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija tagħna filwaqt li nindirizzaw l-isfidi li ġġib magħha, nirrispettaw il-privatezza u l-protezzjoni tad-data u niżguraw tranżizzjoni ġusta li ma tħalli lil ħadd lura. Il-kondiviżjoni tad-data tul il-katina tal-valur tal-enerġija, u r-rabta ta’ din id-data mal-mudelli tat-temp, ix-xejriet tal-mobbiltà, is-servizzi finanzjarji u s-sistemi ta’ lokalizzazzjoni ġeografika permezz ta’ kapaċità ta’ computing dejjem aktar b’saħħitha se jagħmlu possibbli servizzi innovattivi f’livelli ġodda ta’ preċiżjoni u adegwatezza u se jikkontribwixxu għat-tkabbir u l-impjiegi fl-UE.
Dan se jippermetti lill-istituzzjonijiet finanzjarji jisfruttaw l-investimenti privati li jappoġġaw it-tranżizzjoni tal-enerġija u se jippermetti lill-konsumaturi jimmaniġġjaw attivament il-konsum jew il-ġenerazzjoni tal-enerġija tagħhom u jibbenefikaw mill-parteċipazzjoni diretta fis-suq. Dan jirrikjedi viżjoni strateġika u azzjonijiet konkreti fl-oqsma li ġejjin:
·il-promozzjoni tal-konnettività, l-interoperabbiltà u l-iskambju bla xkiel tad-data bejn atturi differenti filwaqt li nirrispettaw il-privatezza u l-protezzjoni tad-data;
·it-trawwim ta’ aktar investimenti kkoordinati u aħjar fil-grilja tal-elettriku bħala l-faċilitatur għal sistema tal-enerġija aktar intelliġenti u aktar reżiljenti u pjan ikkoordinat madwar l-UE kollha għall-varar aċċellerat tas-soluzzjonijiet diġitali meħtieġa;
·l-għoti tas-setgħa lill-konsumaturi, inkluż lil dawk l-aktar vulnerabbli jew b’ħiliet diġitali baxxi, biex jibbenefikaw minn modi ġodda ta’ kif jinvolvu ruħhom fit-tranżizzjoni tal-enerġija jew minn servizzi aħjar ibbażati fuq innovazzjonijiet diġitali, filwaqt li jkunu protetti kontra prezzijiet għoljin tal-enerġija online peress li bħalissa huma offline;
·it-tisħiħ taċ-ċibersigurtà – li teħtieġ sforz u investiment kontinwi;
·l-indirizzar tal-konsum tal-enerġija tat-teknoloġiji diġitali u l-promozzjoni ta’ effiċjenza u ċirkolarità akbar;
·it-tfassil ta’ governanza effettiva, permezz ta’ ppjanar strutturali u konġunt mill-awtoritajiet pubbliċi f’kooperazzjoni mas-settur privat, it-tagħlim tal-atturi kollha involuti, kif ukoll appoġġ kontinwu għar-R&I.
2. Lejn qafas tal-UE għall-kondiviżjoni tad-data biex jiġu appoġġati servizzi tal-enerġija innovattivi
L-abilitatur ewlieni għal sistema tal-enerġija diġitalizzata huwa d-disponibbiltà , l-aċċess għal, u l-kondiviżjoni ta’ data relatata mal-enerġija bbażata fuq trasferimenti ta’ data bla xkiel u siguri fost partijiet fdati. Il-koordinazzjoni aħjar ta’ dawn l-iskambji u l-bini ta’ qafas ta’ koordinazzjoni tal-UE biex tissaħħaħ l-interoperabbiltà fost sistemi u soluzzjonijiet tekniċi differenti se jagħmluha possibbli biex jidħlu fis-suq sistemi aktar innovattivi. Se jkun meħtieġ ukoll li l-prinċipji applikabbli b’mod ġenerali jiġu rrispettati b’mod strett, inklużi dawk dwar is-sovranità tad-data tal-UE, iċ-ċibersigurtà, il-privatezza tad-data, l-aċċettazzjoni mill-konsumatur u l-interoperabbiltà.
Din hija r-raġuni għaliex l-Ewropa teħtieġ spazju komuni Ewropew tad-data dwar l-enerġija 9 , u jeħtieġ li tibda l-varar tiegħu mhux aktar tard mill-2024. Il-varar ta’ qafas xieraq għall-kondiviżjoni tad-data għall-enerġija jista’ jiffaċilita l-parteċipazzjoni fis-swieq bl-ingrossa ta’ aktar minn 580 GW ta’ riżorsi flessibbli tal-enerġija li jagħmlu użu sħiħ mis-soluzzjonijiet diġitali sal-2050 10 . Huwa stmat li dan ikopri aktar minn 90 % tal-ħtiġijiet ta’ flessibbiltà ġenerali fil-grilji tal-elettriku tal-UE. L-iffaċilitar tal-iċċarġjar intelliġenti u bidirezzjonali tal-vetturi elettriċi (EVs), il-parteċipazzjoni ta’ impjanti tal-enerġija virtwali fis-swieq tal-enerġija u l-isfruttament tal-potenzjal tal-komunitajiet tal-enerġija, tal-bini intelliġenti u tat-tisħin intelliġenti bl-użu tal-pompi tas-sħana jistgħu jikkontribwixxu l-akbar sehem ta’ dik il-flessibbiltà. Barra minn hekk, il-batteriji tal-karozzi jistgħu jintużaw biex tinħażen l-enerġija żejda u tiġi konsenjata meta jkun hemm bżonn, permezz ta’ traċċar ta’ meta l-vettura tkun fil-garage tagħha, antiċipazzjoni tal-perjodi ta’ nuqqas ta’ użu, u monitoraġġ tal-ammont ta’ kapaċità ta’ riżerva li tista’ ssir disponibbli.
Il-qafas regolatorju Ewropew eżistenti għall-enerġija diġà ħejja l-bażi, u l-proposti “Lesti għall-mira ta’ 55 %” ressqu dispożizzjonijiet speċifiċi dwar l-iskambji tad-data. B’mod aktar ġenerali, l-Att propost dwar id-Data 11 jistabbilixxi regoli ġodda dwar min jista’ juża u jaċċessa d-data ġġenerata fl-UE fis-setturi ekonomiċi kollha u jiċċara d-dritt tal-utenti li jaċċessaw u jużaw liberament id-data ġġenerata mill-prodotti tagħhom, inkluż id-dritt li jikkondividu din id-data ma’ partijiet terzi. Barra minn hekk, l-Att dwar il-Governanza tad-Data 12 għandu l-għan li jippromwovi d-disponibbiltà tad-data billi jsaħħaħ il-mekkaniżmi tal-kondiviżjoni tad-data u jżid il-fiduċja fl-intermedjarji tad-data.
L-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni ta’ hawn fuq u t-twettiq tal-iskambji tad-data b’mod effettiv u effiċjenti se jkun jeħtieġ approċċ koordinat iggwidat mill-awtoritajiet pubbliċi. Il-qafas għall-kondiviżjoni tad-data ma huwiex biss dwar l-istandardizzazzjoni, iżda jeħtieġ sett kumpless ta’ arranġamenti legali u operazzjonali, kif ukoll rekwiżiti u linji gwida tekniċi. Hija meħtieġa koordinazzjoni b’saħħitha biex jiġu żgurati proċessi koerenti u bla xkiel fil-livell Ewropew, li jikkomplementaw, jikkoordinaw, u jżidu l-valur tal-inizjattivi nazzjonali. Għalhekk, l-għan ta’ dan il-qasam ta’ azzjoni huwa li jiġi stabbilit Spazju komuni Ewropew tad-Data dwar l-Enerġija 13 u li tiġi żgurata governanza solida għalih, fil-forma ta’ qafas Ewropew ikkoordinat għall-kondiviżjoni u l-użu tad-data dwar l-enerġija. Se titlesta fażi preparatorja sal-2024, bil-varar jibda immedjatament wara. L-iskeda ta’ żmien indikattiva u l-passi meħtieġa lejn dan il-għan huma ppreżentati hawn taħt.
2.1 Koordinazzjoni strateġika tal-UE
Biex tippromwovi aktar id-diġitalizzazzjoni tas-settur tal-enerġija, il-Kummissjoni se tistabbilixxi mill-ġdid it-Task Force dwar il-Grilji Intelliġenti (SGTF) eżistenti 14 . Il-grupp se jingħata l-isem ġdid ta’ “Grupp ta’ Esperti dwar l-Enerġija Intelliġenti” u se jkollu responsabilitajiet akbar u jinvolvi lill-Istati Membri kollha u partijiet ikkonċernati rilevanti addizzjonali.
Fi ħdan dan il-Grupp ta’ Esperti dwar l-Enerġija Intelliġenti, il-Kummissjoni se tistabbilixxi, sa mhux aktar tard minn Marzu 2023, il-grupp ta’ ħidma “Data għall-Enerġija” (D4E). Dan il-grupp se jlaqqa’ flimkien lill-Kummissjoni, lill-Istati Membri u lill-partijiet ikkonċernati pubbliċi u privati rilevanti li jikkontribwixxu għall-bini tal-qafas Ewropew għall-kondiviżjoni ta’ data relatata mal-enerġija. Id-D4E se jgħin biex tissaħħaħ il-koordinazzjoni fil-livell tal-UE dwar l-iskambji tad-data għas-settur tal-enerġija, fid-definizzjoni tal-prinċipji ta’ xprunar u fl-iżgurar tal-konsistenza fi prijoritajiet u inizjattivi differenti ta’ kondiviżjoni tad-data. Barra minn hekk, id-D4E se jappoġġa lill-Kummissjoni fl-iżvilupp u fl-implimentazzjoni ta’ spazju komuni Ewropew tad-data għall-enerġija. Għalhekk, il-governanza u l-elementi kostitwenti ewlenin tal-ispazju tad-data li jmiss se jitfasslu u jiġu ġestiti fi sħubija.
Id-D4E se jiffoka l-ħidma tiegħu fuq l-iżvilupp ta’ portafoll ta’ każijiet Ewropej ta’ użu ta’ livell għoli 15 għall-iskambji tad-data fl-enerġija li huma kruċjali biex jintlaħqu l-objettivi tal-Patt Ekoloġiku u d-Deċennju Diġitali. Il-każijiet ta’ użu ta’ livell għoli li se jiġu indirizzati mill-bidu nett jinkludu: is-servizzi ta’ flessibbiltà għas-swieq u l-grilji tal-enerġija; l-iċċarġjar intelliġenti u bidirezzjonali tal-vetturi elettriċi; u l-bini intelliġenti u effiċjenti fl-użu tal-enerġija, inkluż li tingħata spinta lill-investimenti privati u pubbliċi u tiġi sfruttata l-inizjattiva proposta dwar il-bjut solari. Każijiet addizzjonali ta’ użu ta’ livell għoli jistgħu jiġu kkunsidrati aktar tard fil-proċess, kull meta jkun meħtieġ.
Id-D4E se jkompli jiżviluppa dawk l-oqsma ta’ prijorità billi jipproduċi d-dettalji ta’ implimentazzjoni u r-riżultati tanġibbli meħtieġa bħala elementi kostitwenti għall-ispazju komuni Ewropew futur tad-data dwar l-enerġija, u se jipproponihom lill-Kummissjoni għall-approvazzjoni u biex taġixxi fuqhom. B’dan il-mod, id-D4E se jikkapitalizza fuq inizjattivi u flussi ta’ ħidma oħra li qed jitwettqu fil-livell Ewropew 16 . B’mod partikolari, għall-irriċarġjar intelliġenti u bidirezzjonali tal-vetturi elettriċi, il-Kummissjoni se tiddefinixxi programm ta’ ħidma konġunt għad-D4E u għall-Forum dwar it-Trasport Sostenibbli 17 sal-2023 bil-għan li tiżgura l-allinjament bejn l-ispazji tad-data dwar l-enerġija u l-mobbiltà, tappoġġa l-integrazzjoni tas-sistema u tipprovdi servizzi transsettorjali. Barra minn hekk, id-D4E se jikkoopera mill-qrib mal-Grupp ta’ Esperti dwar l-ispazju Ewropew tad-data finanzjarja għall-iżvilupp ta’ każijiet ta’ użu ta’ interess komuni biex jiġu diretti aktar riżorsi finanzjarji privati għat-tranżizzjoni tal-enerġija.
Id-D4E se jgħin ukoll lill-Kummissjoni Ewropea biex timplimenta l-governanza tal-ispazju komuni Ewropew tad-data għall-enerġija. Dan se jsir f’koordinazzjoni mill-qrib mal-Bord Ewropew għall-Innovazzjoni fil-Qasam tad-Data 18 u l-governanzi emerġenti tal-ispazji tad-data Ewropej l-oħra, biex jiġu żgurati approċċi konsistenti u jiġu inkorporati proċessi interoperabbli mill-bidu nett. Il-flussi tad-data bla xkiel fl-ispazju kollu tad-data dwar l-enerġija, kif ukoll bejn l-enerġija u spazji oħra tad-data 19 , huma strumentali biex jinħoloq valur miżjud tul u fil-ktajjen tal-valur Ewropej. Barra minn hekk, iċ-Ċentru ta’ Appoġġ għall-Ispazji tad-Data 20 se jipprovdi gwida għall-ispazji tad-data settorjali li ġejjin, u se jappoġġa l-ħolqien tagħhom billi jagħmel disponibbli teknoloġiji, proċessi u għodod rilevanti. Il-prinċipji ta’ gwida u r-rakkomandazzjonijiet tal-Qafas Ewropew għall-Interoperabbiltà 21 se jinfurmaw il-proċessi tal-iżgurar tal-interoperabbiltà transsettorjali f’konformità mal-proposta li jmiss tal-Kummissjoni għal kooperazzjoni msaħħa fl-interoperabbiltà.
2.2 Riżultati immedjati u elementi kostitwenti biex jiġi appoġġjat il-proċess
Id-D4E se jiġi stabbilit b’mod parallel ma’ diversi inizjattivi oħra li se jirrinforzaw lil xulxin b’mod reċiproku. Għall-inizjattivi kollha, huwa importanti li l-konsumaturi jkollhom arloġġ intelliġenti tal-elettriku installat fid-dar tagħhom. Dan għadu ma huwiex il-każ f’ħafna Stati Membri 22 u jagħmilha saħansitra aktar urġenti li jiżdiedu l-isforzi biex il-metraġġ intelliġenti jintuża b’mod aktar wiesa’. Il-Kummissjoni ssejjaħ b’mod urġenti lil dawk l-Istati Membri li għadhom ma kisbux tnedija sħiħa tal-arloġġi intelliġenti biex iħaffu l-isforzi tagħhom u jżidu l-objettivi nazzjonali tagħhom fir-rigward ta’ din it-tnedija, b’mod partikolari filwaqt li jaġġornaw il-Pjanijiet Nazzjonali għall-Enerġija u l-Klima tagħhom. Fejn l-analiżi tal-kost-benefiċċji tikkonkludi kontra t-tnedija tal-arloġġi intelliġenti, il-Kummissjoni tistieden lill-Istati Membri biex jirrevedu u jerġgħu jagħmlu dawn l-analiżijiet, fid-dawl tal-Patt Ekoloġiku u r-REPowerEU.
Meta jagħti parir lill-Kummissjoni, id-D4E se jżomm kont tal-attivitajiet li jappoġġaw skambji tad-data msaħħa. Dawn l-inizjattivi jinkludu:
·L-adozzjoni mill-Kummissjoni ta’ att ta’ implimentazzjoni dwar ir-rekwiżiti ta’ interoperabbiltà, u proċeduri mhux diskriminatorji u trasparenti għall-aċċess għad-data dwar il-metraġġ u l-konsum (kif previst fl-Artikolu 24 tad-Direttiva dwar l-Elettriku);
·It-tħejjija tal-atti ta’ implimentazzjoni dwar ir-rekwiżiti ta’ interoperabbiltà, u l-proċeduri mhux diskriminatorji u trasparenti għall-aċċess għad-data meħtieġa għar-rispons għad-domanda u għall-bdil tal-klijenti (kif previst fl-Artikolu 24 tad-Direttiva dwar l-Elettriku);
·Il-promozzjoni ta’ kodiċi ta’ kondotta għall-apparati intelliġenti fl-użu tal-enerġija sabiex tiġi permessa l-interoperabbiltà u tissaħħaħ il-parteċipazzjoni tagħhom fi skemi ta’ rispons għad-domanda 23 .
Il-programmi tal-UE għar-Riċerka u l-Innovazzjoni u d-Diġitalizzazzjoni se jkompli jkollhom rwol ewlieni. Għaldaqstant, il-Kummissjoni beħsiebha tappoġġa, permezz tal-Programm Ewropa Diġitali 24 , il-varar ta’ spazju komuni Ewropew tad-data dwar l-enerġija. Dan se jibni fuq id-dimostrazzjonijiet u r-riżultati li se jiġu żviluppati minn sett ta’ proġetti ffinanzjati permezz ta’ Orizzont Ewropa 25 , kif ukoll dwar il-każijiet ta’ użu li se jiġu żviluppati minn D4E. Addizzjonalment, il-programm Orizzont Ewropa jappoġġa l-proġetti u l-inizjattivi ta’ riċerka u innovazzjoni ewlenin 26 li jipprovdu inputs siewja dwar l-aħjar prattiċi u rakkomandazzjonijiet, inklużi r-riżultati tanġibbli bħall-għodod u l-metodoloġiji. Minn naħa waħda dawn l-inputs se jsaħħu l-interoperabbiltà tas-soluzzjonijiet proposti mill-proġetti ta’ Orizzont Ewropa u min-naħa l-oħra, dawn jistgħu jiżdiedu fuq skala akbar u jintużaw biex jiġu żviluppati każijiet ta’ użu ta’ livell għoli u jingħalqu l-lakuni tas-suq lejn il-varar ta’ spazju tad-data komplut. B’dan il-mod, il-Kummissjoni se tiggwida l-ħidma tad-D4E bir-riżultati ppreżentati minn proġetti u programmi li jippilotaw spazji tad-data dwar l-enerġija u mudelli komuni kemm għall-iskambji tad-data kif ukoll għall-interoperabbiltà.
L-Ewropa diġà qed tinvesti fis-sistemi tal-enerġija u fil-grilji intelliġenti tal-ġenerazzjoni li jmiss billi tvara t-teknoloġiji diġitali emerġenti, inkluż it-tewmin diġitali, l-intelliġenza deċentralizzata u l-edge computing. Dawn huma biss ftit eżempji tal-użu intelliġenti tad-data disponibbli f’sistemi tal-enerġija diġitalizzati, u juru l-importanza tal-kondiviżjoni tad-data u tal-ispazji tad-data dwar l-enerġija. Ammonti kbar ta’ data miġbura fi bliet u komunitajiet intelliġenti fi pjattaformi tad-data lokali (permezz ta’ apparati intelliġenti konnessi mal-Internet tal-Oġġetti, applikazzjonijiet tal-ismartphone, midja soċjali, eċċ.) jippermettu l-ħolqien ta’ ħafna servizzi għall-ottimizzazzjoni tal-enerġija u l-infrastruttura, il-ġestjoni tal-bini u tal-faċilitajiet, l-ippjanar tax-xenarji u l-ġestjoni tad-diżastri f’distrett jew belt. Jeżistu bosta eżempji madwar l-Unjoni ta’ kif id-diġitalizzazzjoni tiġi applikata lokalment 27 . Il-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri, lir-reġjuni, lill-bliet u lill-industrija biex jiskambjaw l-aħjar prattiki u jikkoordinaw dwar varar usa’ u dwar l-istandardizzazzjoni biex tiġi aċċellerata t-tranżizzjoni ekoloġika u tissaħħaħ l-ekosistema tal-enerġija Ewropea.
3. Promozzjoni tal-investimenti fl-infrastruttura diġitali tal-elettriku
Infrastruttura intelliġenti u diġitali tal-enerġija hija rekwiżit ewlieni għall-prijoritajiet kollha tal-każijiet ta’ użu ta’ livell għoli. Il-grilja tal-elettriku jeħtieġ li tinteraġixxi ma’ ħafna atturi jew apparati abbażi ta’ livell dettaljat ta’ osservabbiltà, u għalhekk id-disponibbiltà tad-data, biex tippermetti l-flessibbiltà, l-iċċarġjar intelliġenti u l-bini intelliġenti. In-network tal-elettriku tal-UE sar dejjem aktar diġitalizzat f’dawn l-aħħar għaxar snin, iżda l-ħeffa tat-trasformazzjoni jeħtieġ li tiżdied b’mod sinifikanti. Il-koordinazzjoni u l-kooperazzjoni se jgħinu biex jiġi żgurat l-aħjar valur għall-flus biex jixprunaw il-bidla madwar l-UE u jikkontribwixxu għal diġitalizzazzjoni effiċjenti tal-grilja tal-elettriku. Kif iddikjarat hawn fuq, biex jintlaħqu l-miri ambizzjużi kemm tal-pakkett leġiżlattiv “Lesti għall-mira ta’ 55 %” kif ukoll tal-pjan REPowerEU, se jkunu meħtieġa EUR 584 biljun ta’ investiment fil-grilja tal-elettriku, bejn l-2020 u l-2030. Huma stmati se jkunu meħtieġa madwar EUR 170 biljun f’investimenti fid-diġitalizzazzjoni minn total ta’ madwar EUR 400 biljun f’investimenti fil-grilja ta’ distribuzzjoni matul il-perjodu 2020-2030.
F’dan l-isfond, il-Kummissjoni tħabbar illum li se tappoġġa lill-operaturi tas-sistema ta’ trażmissjoni (TSOs) tal-UE u lill-operaturi tas-sistema tad-distribuzzjoni (DSOs) biex jinħoloq tewmi diġitali tal-grilja elettrika Ewropea: mudell virtwali sofistikat tal-grilja elettrika Ewropea. L-għan tat-tewmi diġitali huwa li jittejbu l-effiċjenza u l-intelliġenza tal-grilja bħala mod kif mhux biss in-networks, iżda wkoll is-sistema tal-enerġija kollha kemm hi, isiru aktar intelliġenti. Il-ħolqien ta’ tewmi diġitali se jinkiseb permezz ta’ investimenti kkoordinati f’ħames oqsma: (i) l-osservabbiltà u l-kontrollabbiltà; (ii) l-infrastruttura effiċjenti u l-ippjanar tan-network; (iii) l-operazzjonijiet u s-simulazzjonijiet għal grilja aktar reżiljenti; (iv) il-ġestjoni u t-tbassir attiv tas-sistema biex jiġu appoġġati l-flessibbiltà u r-rispons għad-domanda; u (v) l-iskambju tad-data bejn it-TSOs u d-DSOs. It-tewmi diġitali mhux se jinħoloq f’daqqa iżda se jkun sforz kontinwu ta’ investiment u innovazzjoni għas-snin li ġejjin. Matul dan il-proċess, se jiġu żgurati sinerġiji ma’ inizjattivi li jmiss dwar id-dinjiet virtwali, bħall-metaverse. Bħala l-ewwel pass, in-Network Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema ta’ Trażmissjoni tal-Elettriku (ENTSO-E) u l-Entità tad-DSO tal-UE se jiffirmaw Dikjarazzjoni ta’ Intenzjoni biex jagħtu bidu għall-iżvilupp ta’ tewmi diġitali tal-grilja tal-elettriku madwar l-Ewropa kollha b’konsultazzjoni komprensiva tal-utenti tal-grilja u ta’ partijiet ikkonċernati oħra dwar ir-riżultati tanġibbli. Il-Kummissjoni beħsiebha tappoġġa lill-ENTSO-E u lill-entità tad-DSO tal-UE kif ukoll investimenti konkreti mill-operaturi tas-sistema permezz ta’ diversi mezzi inkluż Orizzont Ewropa.
Il-promozzjoni tal-investimenti fi grilji intelliġenti tal-enerġija tirrikjedi qafas komprensiv, iżda ħafna regolamenti tal-Istati Membri la jidhru li jinċentivaw id-diġitalizzazzjoni u lanqas l-innovazzjoni 28 . Biex jiġi promoss l-investiment fl-intelliġenza tal-grilja tal-elettriku Ewropea, u b’mod partikolari fit-tewmi diġitali, huwa meħtieġ ukoll approċċ ikkoordinat li jgħin lir-regolaturi nazzjonali jiddeterminaw x’jikkostitwixxi investiment effiċjenti fid-diġitalizzazzjoni u biex jipprovdu inċentivi lill-operaturi tas-sistema. Għalhekk, il-Kummissjoni se tfittex li tiżgura li sal-2023 ikun hemm fis-seħħ qafas regolatorju li jkun adatt għall-iskop tiegħu biex jattira u jiggwida tali investiment. B’mod partikolari, il-Kummissjoni se tappoġġa lill-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għall-Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (ACER) u lill-awtoritajiet regolatorji nazzjonali (NRAs) fil-ħidma tagħhom biex jiddefinixxu indikaturi komuni tal-grilja intelliġenti, kif ukoll objettivi għal dawn l-indikaturi, sabiex l-NRAs ikunu jistgħu jimmonitorjaw l-investimenti intelliġenti 29 u diġitali fil-grilja tal-elettriku kull sena mill-2023 u jkejlu l-progress lejn il-ħolqien tat-tewmi diġitali 30 .
Dawn l-azzjonijiet, u d-diġitalizzazzjoni tal-infrastruttura tal-enerġija b’mod aktar ġenerali, ġew appoġġati u se jiġu appoġġati permezz ta’ diversi strumenti fil-livell tal-UE. Ir-Regolament TEN-E rivedut jipprevedi opportunitajiet akbar biex tiġi appoġġata l-grilja elettrika intelliġenti transfruntiera. Huwa aġġorna d-definizzjoni ta’ grilji elettriċi intelliġenti u l-kategorija relatata tagħha għall-PCIs tal-grilja elettrika intelliġenti transfruntiera filwaqt li ssimplifika wkoll il-kriterji tal-għażla u r-rwol tal-promoturi tal-proġetti. L-FNE Diġitali se tiżviluppa kunċetti u twettaq studji ta’ fattibbiltà, li potenzjalment iwasslu għal proġetti ta’ implimentazzjoni għall-Pjattaformi Diġitali Operazzjonali pan-Ewropej. B’appoġġ għat-tewmi diġitali ċibersigur tal-grilja tal-elettriku Ewropew, dawn għandhom jipprovdu teknoloġiji diġitali u konnettività għall-modifika retroattiva tal-infrastrutturi eżistenti tal-enerġija u tat-trasport mal-infrastruttura diġitali transfruntiera meħtieġa.
Barra minn hekk, id-diġitalizzazzjoni tas-servizzi amministrattivi nazzjonali u reġjonali tista’ tgħin biex jiġu ssimplifikati l-proċessi tal-permessi għall-iżvilupp tal-grilja 31 billi tagħmel possibbli l-komunikazzjoni online u billi tappoġġa l-attivitajiet tal-awtoritajiet kompetenti nazzjonali u tal-punti uniċi ta’ kuntatt li jippermettu 32 . Il-Kummissjoni se tiftaħ l-istrumenti ta’ appoġġ tekniku għal dan il-għan. L-Istati Membri jistgħu jitolbu, permezz tal-awtoritajiet ta’ koordinazzjoni tagħhom, assistenza mill-istrumenti ta’ appoġġ tekniku 33 .
4. Benefiċċji għall-konsumaturi: servizzi ġodda, ħiliet u awtonomizzazzjoni
Il-konsumaturi huma minn ta’ quddiem fl-isforzi tagħna biex niddiġitalizzaw is-sistema tal-enerġija. Id-diġitalizzazzjoni ġġib benefiċċji għall-unitajiet domestiċi u l-SMEs fil-forma ta’ servizzi innovattivi mmexxija mid-data li jippermettulhom, pereżempju, jimmaniġġjaw aħjar il-kontijiet tagħhom, ikunu jafu l-konsum tal-enerġija tagħhom f’ħin reali, jikkondividu l-elettriku li jiġġeneraw huma stess mal-ġirien tagħhom jew ibigħuh lura lis-suq, jew jiffrankaw l-enerġija (u l-flus) li hija waħda mill-aktar modi rħas, sikuri u nodfa biex nindirizzaw il-prezzijiet għoljin u nnaqqsu d-dipendenza tagħna fuq l-importazzjonijiet tal-fjuwils fossili mir-Russja. L-inklużjoni diġitali jenħtieġ li tiżgura wkoll li ċ-ċittadini l-aktar vulnerabbli, dawk bi dħul baxx u li jgħixu f’reġjuni remoti jkollhom aċċess affordabbli għal teknoloġiji u għodod diġitali ġodda, u jkunu jistgħu jibbenefikaw mid-diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija.
L-informazzjoni diġitali dwar il-konsum tal-enerġija tal-apparati (permezz tar-Reġistru Ewropew tal-Prodotti għat-Tikkettar tal-Enerġija 34 ) jew fid-dar (permezz tal-arloġġi intelliġenti) tista’ tgħin lill-konsumaturi fl-isforzi tagħhom biex inaqqsu l-użu tal-enerġija, dment li tali għodod diġitali jsiru disponibbli għall-konsumaturi kollha bi prezz affordabbli. Id-disinn sostenibbli tal-apparati diġitali u informazzjoni ċara dwar l-impronta ambjentali, il-possibbiltà ta’ tiswija u r-riċiklabbiltà tagħhom jistgħu jgħinu biex jitnaqqas l-użu tal-materja prima u titrawwem it-tranżizzjoni lejn iċ-ċirkolarità. Iżda l-interoperabbiltà hija kruċjali. Pereżempju, l-ewwel riżultati tal-proġett DRIMPAC 35 urew li l-iffaċilitar tal-parteċipazzjoni tal-konsumaturi żgħar tal-enerġija fir-rispons għad-domanda permezz ta’ qafas ta’ interoperabbiltà unifikat jista’ jnaqqas il-kontijiet tal-enerġija tagħhom b’20 %, xprunat fost affarijiet oħra minn tnaqqis ta’ 15 % fil-konsum tal-enerġija.
4.1 Qafas legali li jawtonomizza u jipproteġi lill-konsumaturi
Huwa essenzjali li jiġi żgurat li d-diġitalizzazzjoni ma ddgħajjifx il-qafas tal-protezzjoni tal-konsumatur diġà stabbilit fis-suq intern tal-elettriku. Il-protezzjonijiet li jeżistu offline se jkomplu jeżistu online, jiġifieri fl-era diġitali. Dan jinkludi drittijiet għal kontijiet preċiżi u kundizzjonijiet kuntrattwali ċari li jkunu magħrufa sew minn qabel. Bl-istess mod, il-potenzjal għall-Istati Membri li jistabbilixxu prezzijiet regolati, b’mod partikolari għall-klijenti vulnerabbli u dawk foqra fl-enerġija, m’għandux jiġi affettwat neġattivament mid-diġitalizzazzjoni.
Il-qafas legali tal-UE jistabbilixxi d-drittijiet tal-konsumaturi, iżda l-implimentazzjoni hija bil-mod. Din ma hijiex biss kwistjoni ta’ regoli dettaljati tas-suq 36 , interoperabbiltà jew skambju ta’ data. Il-konsumaturi jeħtieġ ukoll li jkunu jistgħu jżommu l-kontroll fuq min jista’ jaċċessa d-data tagħhom. Skont l-Att propost dwar id-Data, 37 il-kondiviżjoni tad-data tirrikjedi l-kunsens mill-konsumatur għall-aċċess ta’ partijiet terzi għad-data tiegħu. Dan huwa kruċjali biex jiġu żgurati l-fiduċja, l-għażla, u l-privatezza tal-konsumatur, f’konformità mal-prinċipji u l-objettivi stabbiliti fid-Dikjarazzjoni Ewropea proposta dwar id-Drittijiet u l-Prinċipji Diġitali 38 .
Il-protezzjoni tal-konsumatur jeħtieġ li tiġi żgurata b’mod adegwat fid-dawl tad-diġitalizzazzjoni tas-settur tal-enerġija. Dan huwa partikolarment rilevanti fir-rigward ta’ prattiki kummerċjali mmexxija mid-data li jistgħu jisfruttaw il-preġudizzji fl-imġiba tal-konsumaturi jew inkella jżommuhom milli jagħmlu għażliet infurmati. Id-Direttiva dwar l-Elettriku tindirizza l-kwistjoni tad-drittijiet tal-konsumaturi fir-rigward ta’ prodotti jew servizzi raggruppati. Il-leġiżlazzjoni ġenerali tal-UE dwar il-protezzjoni tal-konsumatur, bħad-Direttiva dwar Prattiċi Kummerċjali Żleali 39 , id-Direttiva dwar id-Drittijiet tal-Konsumatur 40 u d-Direttiva dwar Klawżoli Inġusti f’Kuntratti mal-Konsumatur 41 għandha l-għan li tiżgura li l-konsumaturi jkollhom aċċess għal informazzjoni ċara u ma jkunux soġġetti għal prattiki kummerċjali qarrieqa jew aggressivi online jew offline. Sabiex jiġi żgurat li l-qafas legali eżistenti jibqa’ adattat għall-iskop tiegħu, il-Kummissjoni nediet Kontroll tal-Idoneità tal-liġi tal-UE dwar il-konsumatur dwar il-ġustizzja diġitali. Din l-evalwazzjoni se teżamina jekk ir-regoli eżistenti humiex qed jindirizzaw b’mod adegwat kwistjonijiet li huma rilevanti wkoll f’settur tal-enerġija aktar diġitalizzat, bħall-vulnerabbiltajiet tal-konsumatur fl-ambjent diġitali, il-manipulazzjoni tal-għażla, id-diffikultajiet bil-kanċellazzjonijiet ta’ kuntratti, eċċ.
4.2 Għodod diġitali mfassla għall-konsumaturi u magħhom
Fl-2021, 54 % biss tal-persuni kellhom ħiliet diġitali bażiċi 42 iżda f’suq tal-enerġija diġitalizzat ħafna aktar nies se jkollhom bżonn dawn il-ħiliet. Dan se jgħinhom biex jagħmlu għażliet infurmati u jiżguraw li ma jitilfux opportunitajiet biex isiru aktar kompetittivi, jew biex jiffrankaw il-kostijiet tal-enerġija. Pereżempju, il-ħakma tal-ħiliet diġitali se tgħin lill-SMEs u lill-unitajiet domestiċi jifhmu kif jinvolvu ruħhom fir-rispons għad-domanda, kif jottimizzaw l-użu tagħhom stess tal-elettriku prodott fuq il-post, jew x’inhu involut fl-iċċarġjar ta’ vettura elettrika.
Mhux il-konsumaturi kollha huma kapaċi jew interessati jipparteċipaw fit-tranżizzjoni tal-enerġija bl-istess mod jew bl-istess livell ta’ involviment. Għalhekk huwa importanti li ħadd ma jitħalla lura fit-tranżizzjoni diġitali u jinħolqu għodod diġitali ffukati fuq il-konsumatur imfassla biex jissodisfaw il-ħtiġijiet, il-ħiliet, il-kundizzjonijiet, id-drawwiet u l-aspettattivi ta’ kategoriji differenti ta’ parteċipanti fis-suq. L-għodod maħluqa jenħtieġ li jirriflettu r-realtà tat-tibdil demografiku b’għadd dejjem akbar ta’ konsumaturi akbar fl-età li jeħtieġ li jiġu appoġġati b’mod speċifiku fit-tranżizzjoni diġitali.
Dan l-aħħar, il-Kummissjoni nediet attività ġdida, taħt it-Task Force dwar il-grilji intelliġenti, biex tkompli tinvestiga l-involviment potenzjali tal-konsumaturi fl-għodod u t-teknoloġiji diġitali u tirrakkomanda azzjonijiet biex jissaħħaħ ir-rwol tal-flessibbiltà u l-awtonomizzazzjoni tal-konsumaturi fis-suq tal-enerġija. Biex tappoġġa din l-attività l-ġdida, il-Kummissjoni Ewropea se tiżgura li l-proġetti ewlenin tar-riċerka u l-innovazzjoni jaħdmu flimkien biex jidentifikaw, sa nofs l-2023, strateġiji biex il-konsumaturi jiġu involuti fit-tfassil u l-użu ta’ għodod diġitali aċċessibbli u affordabbli u biex jiġu identifikati indikaturi għall-valutazzjoni tal-involviment maż-żmien.
Sal-2023, b’ħidma mal-Istati Membri, il-Kummissjoni Ewropea se tiżviluppa wkoll qafas ta’ referenza komuni li jinkludi implimentazzjoni ta’ referenza b’sors miftuħ għal applikazzjoni tal-konsumatur li tippermettilhom jagħmlu tnaqqis volontarju fil-konsum tal-enerġija u tgħinhom inaqqsu l-kostijiet tal-enerġija tagħhom. Dan se jwassal għal applikazzjoni ta’ referenza standardizzata li se tiġi żviluppata f’kollaborazzjoni mill-qrib mal-fornituri tal-enerġija u se tislet mill-applikazzjonijiet u mis-servizzi diġà disponibbli fis-suq.
Abbażi ta’ dan, l-Istati Membri se jiġu mħeġġa jagħmlu disponibbli applikazzjonijiet bħal dawn biex jipprovdu lill-konsumatur b’suġġerimenti u pariri aktar personalizzati dwar l-iffrankar tal-enerġija abbażi ta’ informazzjoni ġenerika dwar apparati differenti u data disponibbli lokalment dwar il-konsum u t-temp. Dawn l-apps jistgħu jipprovdulhom ukoll l-informazzjoni kollha meħtieġa biex jinnavigaw il-kriżijiet tal-enerġija (eż. appoġġ finanzjarju, servizzi ta’ konsulenza jew appoġġ f’każ ta’ tilwim mal-fornituri tal-enerġija). Hekk kif jevolvi, il-livell ta’ intelliġenza ta’ applikazzjonijiet bħal dawn se jiżdied billi tintuża data preċiża dwar il-konsum tal-elettriku individwali u kollettiv miksub minn apparati domestiċi intelliġenti, plakek intelliġenti, arloġġi intelliġenti u apparat ieħor ta’ monitoraġġ u kejl intelliġenti, u billi tiġi inkorporata l-intelliġenza artifiċjali. Għall-iżvilupp ta’ applikazzjonijiet bħal dawn, abbażi tal-qafas ta’ referenza żviluppat mal-Istati Membri, il-Kummissjoni Ewropea se tagħmel il-finanzjament disponibbli permezz tal-programm Ewropa Diġitali.
4.3 Komunitajiet tal-enerġija u inizjattivi lokali dwar l-enerġija
L-għodod diġitali għandhom rwol importanti fl-iżvilupp ta’ skemi kollettivi ta’ awtokonsum u komunitajiet tal-enerġija. L-iskemi kollettivi tal-enerġija li jinvolvu komunità, raħal jew belt sħiħa jistgħu jippermettu lil dawn il-konsumaturi jikkollegaw u jżidu b’mod kollettiv l-interazzjoni potenzjali tagħhom mas-sistema tal-elettriku. Pereżempju, skemi bħal dawn jistgħu jippermettu li komunità: (i) timmonitorja aħjar il-prestazzjoni tal-komunità f’termini ta’ konsum tal-enerġija, jew (ii) tikkondividi pannelli solari jew inkella tkun involuta fil-kondiviżjoni tal-enerġija jew fil-kummerċ bejn il-pari tal-elettriku prodott minn proġetti konġunti ta’ investiment li jistgħu jagħmluhom inqas dipendenti fuq prezzijiet għoljin tal-elettriku stabbiliti fis-suq bl-ingrossa. Il-Kummissjoni se tfittex li tagħmel l-aħjar użu mill-għodod diġitali biex tappoġġa l-komunitajiet u l-iskemi tal-enerġija għall-konsum lokali tal-elettriku prodott lokalment. Il-Kummissjoni se tfittex ukoll li tippromwovi l-kondiviżjoni tal-għarfien dwar l-għodod diġitali eżistenti, bi programmi mfassla apposta għall-ħtiġijiet ta’ gruppi demografiċi differenti. Sabiex jintlaħqu dawn l-għanijiet, il-Kummissjoni se:
·Fil-kuntest tal-proġett tar-Repożitorju tal-Komunitajiet tal-Enerġija, tidentifika u tagħmel lista qasira tal-għodod diġitali u tipproduċi gwida dwar il-kondiviżjoni tal-enerġija u l-arranġamenti ta’ skambju bejn il-pari. Dawn l-għodod u din il-gwida se jtejbu l-fehim u l-ħiliet ta’ dawk li jfasslu l-politika, tar-regolaturi u tal-komunitajiet lokali sabiex ikunu jistgħu jibnu u jappoġġaw it-teknoloġija tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni (ICT) u l-mudelli tan-negozju mmexxija mid-data.
·Tiżviluppa pjattaforma ta’ esperimentazzjoni tal-ewwel tax-xorta tagħha biex jiġu ttestjati u simulati l-komunitajiet tal-enerġija flimkien ma’ attivitajiet innovattivi bħan-negozjar tal-enerġija bbażat fuq il-blockchain. Din il-pjattaforma ta’ esperimentazzjoni tista’ tgħin ukoll biex jinftiehmu aħjar ir-risponsi tal-imġiba għas-sinjali tal-prezzijiet biex jiġu ottimizzati l-benefiċċji għall-komunitajiet u jiġu identifikati ostakli legali, regolatorji, fiskali jew tekniċi potenzjali.
4.4 Forza tax-xogħol kwalifikata biex titħaffef it-tranżizzjoni diġitali.
Hemm riskju li servizzi ġodda mmexxija mid-data u soluzzjonijiet teknoloġiċi innovattivi ma jiġux implimentati malajr biżżejjed jekk ma jkunx hemm biżżejjed ħaddiema kwalifikati u professjonisti mħarrġa biex jgħinu fl-użu tagħhom 43 . L-integrazzjoni ta’ suġġetti relatati mat-tranżizzjoni tal-enerġija fl-edukazzjoni u t-taħriġ ġenerali hija sfida madwar l-UE. Dan jista’ jxekkel il-varar ta’ teknoloġiji tal-enerġija nadifa u jfixkel it-tkabbir u l-kompetittività tas-settur. Filwaqt li tibni fuq l-Aġenda għall-Ħiliet tal-2020, ir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar l-iżgurar ta’ tranżizzjoni ġusta lejn in-newtralità klimatika u l-pjan ta’ azzjoni li għaddej bħalissa għall-kooperazzjoni settorjali dwar il-ħiliet għad-diġitalizzazzjoni tal-katina tal-valur tal-enerġija 44 , il-Kummissjoni Ewropea se tappoġġa l-istabbiliment – sa tmiem l-2023 – ta’ sħubija fuq skala kbira dwar id-diġitalizzazzjoni tal-katina tal-valur tal-enerġija bħala parti mill-Patt tal-UE għall-Ħiliet. Is-sinerġiji se jiġu sfruttati bis-sħubija fuq skala kbira li jmiss dwar l-enerġija rinnovabbli fuq l-art, is-sħubija fuq skala kbira fl-ekosistema diġitali, il-Komunità għall-Ħiliet u l-Impjiegi Diġitali, l-inizjattivi għall-ħiliet diġitali fl-enerġija taħt il-Programm Ewropa Diġitali 45 u alleanzi tal-ħiliet settorjali rilevanti oħra u inizjattivi relatati.
B’mod aktar ġenerali, il-Kummissjoni qed twettaq djalogu strutturat mal-Istati Membri biex taċċellera l-impenji u r-riformi fil-qasam tal-edukazzjoni u l-ħiliet diġitali. Biex tibni fuq dan il-proċess u fuq il-bosta azzjonijiet oħra tal-Kummissjoni f’dan il-qasam, il-Kummissjoni pproponiet li l-2023 tkun is-Sena tal-Ħiliet.
5. Tisħiħ taċ-ċibersigurtà u tar-reżiljenza fis-sistema tal-enerġija
Iċ-ċibersigurtà hija rekwiżit essenzjali għall-affidabbiltà tas-sistema tal-enerġija dejjem aktar diġitalizzata. Hija għandha rwol ewlieni biex is-sistema tal-enerġija tibqa’ sigura u robusta kontra inċidenti ċibernetiċi u attakki maġġuri, u tkopri l-katina tal-valur kollha tas-sistema tal-enerġija, mill-produzzjoni u t-trażmissjoni sad-distribuzzjoni u l-konsumatur, inklużi l-interfaċċi diġitali kollha tul dan il-perkors.
Ir-rekwiżiti għal - u l-kostijiet ta’ - l-indirizzar tar-riskji għaċ-ċibersigurtà jeħtieġ li jiġu affrontati b’mod li jiżgura suq aċċessibbli u kompetittiv għal servizzi u prodotti ġodda. Minbarra r-rwol kritiku tal-infrastruttura kbira tal-ġenerazzjoni u tat-trasport tal-elettriku (kemm eżistenti kif ukoll ġdida, bħall-parks eoliċi lil hinn mill-kosta u l-grilji kif imsemmi fl-istrateġija dwar l-enerġija rinnovabbli lil hinn mill-kosta 46 ), il-ġenerazzjoni u l-konsum aktar deċentralizzati tal-enerġija li huma konnessi mal-IoT iżidu s-“superfiċje ta’ attakk” tas-sistema tal-enerġija kollha, u b’hekk iżidu r-riskji relatati maċ-ċibersigurtà.
L-UE għandha approċċ sistemiku biex issaħħaħ iċ-ċibersigurtà tan-networks tal-enerġija. Dan l-approċċ jgħaqqad flimkien miżuri speċifiċi għall-enerġija li jibnu fuq il-qafas taċ-ċibersigurtà transsettorjali. Id-Direttiva rieżaminata dwar miżuri għal livell għoli komuni ta’ sigurtà tan-networks u tas-sistemi tal-informazzjoni madwar l-Unjoni (id-Direttiva NIS 2) hija prevista li tiġi adottata dalwaqt. Hija tiddefinixxi s-settur tal-enerġija bħala waħda mill-infrastrutturi kritiċi tal-UE, u tipprevedi obbligi taċ-ċibersigurtà relatati mas-sigurtà tal-katina tal-provvista u miżuri ta’ ġestjoni tar-riskju.
Barra minn hekk, id-Direttiva NIS 2 toffri l-possibbiltà li jitwettqu valutazzjonijiet tar-riskju kkoordinati ta’ ktajjen tal-provvista kritiċi, u l-Kunsill fil-Konklużjonijiet tiegħu dwar l-iżvilupp tal-Qagħda taċ-Ċibersigurtà tal-UE, stieden lill-Kummissjoni, lir-Rappreżentant Għoli u lill-Grupp ta’ Kooperazzjoni tal-NIS biex sat-tieni kwart tal-2023 iwettqu “evalwazzjoni tar-riskju u jibnu xenarji ta’ riskju minn perspettiva taċ-ċibersigurtà f’sitwazzjoni ta’ theddida jew attakk possibbli kontra stat membru jew pajjiżi sħab”. Wara li tikkonsulta l-Grupp ta’ Kooperazzjoni tal-NIS u l-ENISA u partijiet ikkonċernati rilevanti oħra, u tibni fejn xieraq fuq din l-evalwazzjoni tar-riskju u x-xenarji tar-riskju, il-Kummissjoni se tidentifika s-servizzi, is-sistemi jew il-prodotti speċifiċi tal-ICT li jistgħu jkunu soġġetti għal valutazzjonijiet tar-riskju kkoordinati bi prijorità. F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni se tagħti attenzjoni xierqa lir-riskji fil-katina tal-provvista tal-enerġija rinnovabbli u tal-grilja, inkluż l-enerġija mir-riħ lil hinn mill-kosta. Tali valutazzjonijiet jenħtieġ li jkopru kemm il-fatturi ta’ riskju tekniċi kif ukoll dawk mhux tekniċi, bħall-influwenza mhux xierqa minn Stat terz fuq il-fornituri u l-fornituri tas-servizzi, filwaqt li jibnu fuq il-fatturi identifikati fil-valutazzjoni tar-riskju kkoordinata tal-UE tas-sigurtà tan-networks 5G.
Biex tiżdied ir-reżiljenza għar-riskji taċ-ċibersigurtà fis-sistema tal-elettriku, il-Kummissjoni (mal-ACER, mal-ENTSO-E u mal-Entità tad-DSO tal-UE) beħsiebha tipproponi att delegat fil-forma tal-kodiċi tan-network għall-aspetti taċ-ċibersigurtà tal-flussi tal-elettriku transfruntiera li jirriżultaw mir-rekwiżiti tal-Artikolu 59(2)(e) tar-Regolament dwar l-Elettriku, inklużi regoli dwar ir-rekwiżiti minimi komuni, l-ippjanar, il-monitoraġġ, ir-rapportar tal-ġestjoni tal-kriżijiet, bil-għan li jiġi adottat fil-bidu tal-2023. Bl-istess mod, bil-proposta biex jiġi emendat ir-Regolament dwar is-Sigurtà tal-Provvista tal-Gass 47 , il-Kummissjoni għandha l-għan li tadatta s-sistema tal-gass għal riskji ġodda, bħaċ-ċiberattakki, u l-Kummissjoni beħsiebha, ladarba tiġi adottata din l-emenda, tipproponi att delegat dwar iċ-ċibersigurtà tan-networks tal-gass u tal-idroġenu.
B’mod parallel, il-Kummissjoni qed tipproponi Rakkomandazzjoni tal-Kunsill biex ittejjeb ir-reżiljenza tal-infrastrutturi kritiċi f’għadd ta’ setturi prijoritarji, inkluża l-enerġija, kontra attakki fiżiċi, ċibernetiċi jew ibridi possibbli. Il-Proposta se tindirizza oqsma bħal approċċ armonizzat biex tiġi identifikata l-infrastruttura kritika tal-enerġija, l-iskambju ta’ informazzjoni, u l-kapaċità msaħħa għall-antiċipazzjoni, it-tħejjija, ir-rispons, u l-irkupru malajr minn kwalunkwe tfixkil u b’hekk tissaħħaħ ir-reżiljenza tal-infrastruttura kritika tal-enerġija. Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni adottat proposta leġiżlattiva dwar l-Att dwar ir-Reżiljenza Ċibernetika li tistabbilixxi regoli armonizzati dwar iċ-ċibersigurtà għat-tqegħid fis-suq ta’ prodotti b’elementi diġitali fl-Unjoni u d-dmir ta’ diliġenza għaċ-ċiklu tal-ħajja kollu ta’ dawn il-prodotti, kif ukoll regoli korrispondenti dwar il-monitoraġġ u s-sorveljanza tas-suq. Dawn ir-rekwiżiti jkunu orjentati lejn l-objettivi, teknoloġikament newtrali u validi fil-futur. Kif rilevanti, l-Att ikopri wkoll apparati inkorporati fiċ-ċiklu tal-provvista tal-enerġija; pereżempju, sistemi ta’ kontroll industrijali diġitali użati għall-kontroll tal-frekwenza fil-grilja tal-elettriku. L-Att dwar ir-Reżiljenza Ċibernetika mhux biss se jtejjeb is-sigurtà bażi tal-apparati diġitalizzati iżda se jgħin ukoll biex tiżdied il-fiduċja fost l-operaturi differenti. Għalhekk, il-Kummissjoni se tippromwovi l-aħjar użu ta’ dawk l-iskemi mill-partijiet ikkonċernati.
6. konsum tal-enerġija tas-settur tal-ICT
Għalkemm iġib benefiċċji netti ġenerali għall-ekonomija tagħna inkluż billi jippermetti tnaqqis fl-emissjonijiet 48 , is-settur tal-ICT jammonta għal madwar 7 % tal-konsum globali tal-elettriku u huwa mbassar li dan is-sehem se jiżdied għal 13 % sal-2030. Dan l-użu tal-elettriku fil-livell dinji bħalissa huwa komparabbli mal-konsum tal-elettriku akkumulat tal-popolazzjoni kollha meħuda flimkien fil-Ġermanja, Franza, l-Italja, Spanja u fil-Polonja, u għalhekk jirrikjedi ppjanar komprensiv minħabba d-domanda li jpoġġi fuq il-grilja tal-elettriku tagħna 49 . L-iżgurar li l-ħtiġijiet enerġetiċi li qed jiżdiedu tas-settur tal-ICT jintlaħqu f’sinerġija mal-objettiv tan-newtralità klimatika huwa għalhekk parti essenzjali mit-tranżizzjoni ekoloġika u diġitali doppja. Huwa importanti li jiġu indirizzati: (i) il-konsum tal-enerġija u r-riżorsi tul il-katina tal-valur sħiħa tal-ICT; u (ii) is-sorsi addizzjonali emerġenti ewlenin tal-konsum tal-enerġija relatat mal-ICT. Diġà jeżistu soluzzjonijiet, bħall-użu mill-ġdid tas-sħana mormija miċ-ċentri tad-data, jew il-bidla lejn mudelli ċirkolari (ħajja itwal, possibbiltà ta’ tiswija, użu mill-ġdid u riċiklabbiltà). Dwar teknoloġiji ġodda bħall-computing ta’ prestazzjoni għolja u kwantistiku, il-Kummissjoni se tagħti attenzjoni mill-qrib lill-konsum tal-enerġija tagħhom u hija impenjata li tixpruna l-investimenti lejn l-aktar soluzzjonijiet effiċjenti fl-użu tal-enerġija.
6.1 Disinn, produzzjoni, użu u tmiem il-ħajja
Il-qafas propost tar-Regolament dwar l-Ekodisinn għal Prodotti Sostenibbli (ESPR) 50 għandu l-għan li (i) jistabbilixxi regoli tal-UE biex jiġi żgurat li prodotti “ċirkolari” biss jitqiegħdu fis-suq tal-UE (jiġifieri prodotti li huma aktar durabbli, li jistgħu faċilment jintużaw mill-ġdid, jissewwew u jiġu riċiklati, u li jikkonsistu kemm jista’ jkun f’materjali riċiklati); (ii) joħloq qafas għall-passaporti diġitali tal-prodotti li jipprovdi informazzjoni minima, fost affarijiet oħra, dwar aspetti relatati mal-enerġija; u (iii) li jistabbilixxi rekwiżiti minimi obbligatorji ta’ sostenibbiltà dwar l-akkwist pubbliku ta’ prodotti, għal għażla ta’ gruppi ta’ prodotti inklużi prodotti elettroniċi u tal-ICT. Biex tindirizza l-konsum tal-enerġija tal-apparati tal-ICT operattivi, il-Kummissjoni se tiżviluppa skema ta’ tikkettar tal-enerġija għall-kompjuters, 51 li tindirizza l-użi differenti tal-kompjuters bħal (i) ix-xogħol fl-uffiċċju; (ii) il-gaming; u (iii) id-disinn grafiku u l-editjar tal-vidjows rispettivament. Il-pjan ta’ ħidma tal-Kummissjoni dwar l-ekodisinn 2022–2024 ħabbar ukoll regoli ġodda li jkopru gruppi ta’ prodotti li bħalissa mhumiex regolati, bħall-ismartphones u t-tablets, li jikkontribwixxu għat-titjib tad-durabbiltà u l-possibbiltà ta’ tiswija tagħhom 52 . L-Akkwist Pubbliku Ekoloġiku jew ix-xiri ekoloġiku jgħinu biex jistimulaw massa kritika ta’ domanda għal prodotti u servizzi aktar sostenibbli li altrimenti jkunu diffiċli biex jidħlu fis-suq.
6.2 Konsum tal-enerġija tan-networks tat-telekomunikazzjoni
Aktar u aktar apparati tal-ICT qed jiġu konnessi, kemm ma’ xulxin kif ukoll mal-internet. Aktar minn 60 % tat-traffiku ġenerali tal-internet jintuża għall-video streaming, bil-logħob u n-networking soċjali jkunu t-tieni u t-tielet l-akbar sorsi ta’ traffiku. Fl-2019, il-Kummissjoni qajmet fil-komunikazzjoni tagħha Insawru l-futur diġitali tal-Ewropa l-possibbiltà li jiġu introdotti “miżuri ta’ trasparenza għall-operaturi tat-telekomunikazzjoni dwar l-impronta ambjentali tagħhom” fil-livell tal-UE 53 . Aktar reċentement, id-Dikjarazzjoni proposta dwar id-Drittijiet u l-Prinċipji Diġitali Ewropej tenfasizza li “kulħadd għandu jkollu aċċess għal informazzjoni preċiża u faċli biex tinftiehem dwar l-impatt ambjentali u l-konsum tal-enerġija ta’ prodotti u servizzi diġitali, li tippermettilhom jagħmlu għażliet responsabbli” 54 . Il-Kummissjoni taħdem, f’konsultazzjoni mal-komunità xjentifika u l-partijiet ikkonċernati biex issaħħaħ it-trasparenza billi tiżviluppa indikaturi komuni għall-kejl tal-impronta ambjentali tas-servizzi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi, filwaqt li tibni fuq il-ħidma li diġà twettqet mir-regolaturi u mill-fornituri tal-komunikazzjoni elettronika. Is-sostenibbiltà akbar ta’ ċerti networks tat-telekomunikazzjoni tista’ tiġi kkunsidrata meta jiġi vvalutat l-appoġġ pubbliku.
Kodiċi ta’ Kondotta tal-UE għas-sostenibbiltà tan-networks tat-telekomunikazzjoni jista’ jgħin biex jidderieġi l-investimenti lejn infrastrutturi effiċjenti fl-enerġija. Il-Kummissjoni se taħdem biex tistabbilixxi Kodiċi ta’ Kondotta tal-UE bħal dan sal-2025 li jibni fuq il-ħidma li saret biex jitkejjel l-impatt ambjentali tas-servizzi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi.
Barra minn hekk, bħala parti minn dan il-pjan ta’ azzjoni, il-Kummissjoni se tiffinanzja studju u tħejji kampanja ta’ komunikazzjoni u sensibilizzazzjoni dwar il-konsum responsabbli tal-enerġija tal-imġiba diġitali ta’ kuljum (bħall-istreaming ta’ filmati, l-użu responsabbli tal-emails, jew l-arkivjar ta’ fajls diġitali).
6.3 Konsum tal-enerġija taċ-ċentri tad-data
Il-Kummissjoni stabbiliet l-għan strateġiku li tiżgura li ċ-ċentri tad-data jkunu newtrali għall-klima, effiċjenti fl-użu tal-enerġija u effiċjenti fl-użu tar-riżorsi sal-2030. Aktar u aktar kompiti ta’ kalkolu u kapaċitajiet ta’ ħażna qed jitwettqu fuq il-cloud jew permezz ta’ Kompjuters ta’ Prestazzjoni Għolja (HPC). Dan kien ifisser li ċ-ċentri tad-data saru element infrastrutturali ewlieni tas-sistemi tal-ICT, u l-konsum tal-enerġija taċ-ċentri tad-data tal-UE huwa mistenni li jiżdied b’aktar minn 200 % bejn l-2020 u l-2030 55 . Fl-2018, iċ-ċentri tad-data kienu responsabbli għal 2,7 % tad-domanda tal-elettriku fl-UE 56 . Il-Kummissjoni tieħu nota xierqa tat-titjib sinifikanti fl-effiċjenza enerġetika li għamlet l-industrija taċ-ċentri tad-data f’dawn l-aħħar deċennji. Iżda biex iseħħu t-tranżizzjonijiet diġitali u ekoloġiċi doppji, l-awtoritajiet pubbliċi jew l-operaturi tas-sistema ma għandhomx jitqiegħdu fil-pożizzjoni li jkollhom jagħżlu bejn li jattiraw networks tat-telekomunikazzjoni u ċentri tad-data (iperskala) aħjar min-naħa l-waħda, u li jiżguraw li n-negozji u l-unitajiet domestiċi jkunu jistgħu jaċċessaw l-elettriku min-naħa l-oħra. Il-Kummissjoni diġà rrikonoxxiet ir-rwol strateġiku taċ-ċentri tad-data fl-Istrateġija Diġitali, li tiddikjara l-għan li jinkisbu“dawn l-infrastrutturi b’newtralità klimatika u effiċjenti fl-enerġija sal-2030” 57 . Dan kien issupplementat mill-mira li sal-2030 jiġu stabbiliti 10 000 nodu periferiku newtrali għall-klima u sikuri ħafna 58 . Il-Kummissjoni diġà ħadet għadd ta’ azzjonijiet biex tilħaq dawn l-objettivi 59 . Minbarra dawn l-azzjonijiet, il-Kummissjoni se tagħmel dan li ġej:
I)Sal-2025, il-Kummissjoni se tintroduċi skema ta’ tikkettar ambjentali għaċ-ċentri tad-data, li tibni fuq ir-rekwiżiti ta’ monitoraġġ u rappurtar għall-konsum tal-enerġija għaċ-ċentri tad-data kif proposti fir-rieżami tad-Direttiva dwar l-Effiċjenza fl-Enerġija (EED) 60 . Din l-iskema ta’ tikkettar tista’ tiffaċilita t-teħid ta’ deċiżjonijiet ulterjuri fil-livell nazzjonali u tal-UE biex jiġi żgurat li ċ-ċentri tad-data li joperaw fis-suq intern ikunu effiċjenti fl-użu tal-enerġija u sostenibbli.
II)Il-Kummissjoni se tesplora l-introduzzjoni ta’ linji ta’ rappurtar separati għall-emissjonijiet indiretti ta’ gassijiet serra li jirriżultaw mix-xiri ta’ cloud computing u servizzi ta’ ċentri tad-data fl-istandards tas-sostenibbiltà tal-UE skont id-Direttiva dwar ir-Rappurtar Korporattiv dwar is-Sostenibbiltà;
III)Il-Kummissjoni se ttejjeb ir-rekwiżiti dwar il-kundizzjonijiet operattivi tas-servers u tal-prodotti għall-ħażna tad-data u se tikkunsidra tikketta tal-enerġija għas-servers u l-prodotti għall-ħażna tad-data permezz tar-reviżjoni tar-regoli dwar l-Ekodisinn għas-servers u l-prodotti għall-ħażna tad-data 61 .
IV)Il-Kummissjoni se tippromwovi l-użu mill-ġdid tas-sħana mormija miċ-ċentri tad-data biex jissaħħnu d-djar u n-negozji bħala parti mid-Direttivi riveduti dwar l-Effiċjenza fl-Enerġija u l-Enerġija Rinnovabbli kif ukoll permezz ta’ gwida pprovduta fil-Pjanijiet Nazzjonali dwar l-Enerġija u l-Klima tal-Istati Membri, biex tiżgura li dawn iċ-ċentri jkollhom rwol pożittiv għall-komunitajiet ta’ madwarhom.
V)Il-Kummissjoni beħsiebha wkoll tiffinanzja r-riċerka u l-innovazzjoni f’sistemi li jistgħu jaħżnu s-sħana mormija prodotta miċ-ċentri tad-data matul l-istaġun tas-sajf biex jissaħħnu l-unitajiet domestiċi u n-negozji fix-xitwa. Biex tappoġġa dawn l-inizjattivi, il-Kummissjoni se tniedi studju fi tmiem l-2022 dwar l-ottimizzazzjoni tal-integrazzjoni ġenerali taċ-ċentri tad-data fis-sistemi tal-enerġija u tal-ilma.
6.4 Konsum tal-enerġija tal-kriptovaluti
Hekk kif l-użu tagħhom kiber b’mod sinifikanti, il-konsum tal-enerġija tal-kriptovaluti bejn wieħed u ieħor irdoppja meta mqabbel ma’ sentejn ilu 62 , u laħaq madwar 0.4 % tal-konsum tal-elettriku madwar id-dinja 63 . Filwaqt li jiġi sfruttat l-użu tal-kriptovaluti u ta’ teknoloġiji oħra tal-blockchain fis-swieq tal-enerġija u l-kummerċ, għandha tingħata attenzjoni biex jintużaw biss l-aktar verżjonijiet tat-teknoloġija effiċjenti fl-użu tal-enerġija. Il-biċċa l-kbira tal-konsum tal-enerġija huwa marbut mal-mekkaniżmu ta’ kunsens dwar il-prova tal-ħidma relattivament antikwat, li madankollu jintuża mill-kriptovaluta l-aktar popolari (Bitcoin). 64 Peress li l-Ewropa bħalissa tirrappreżenta biss madwar 10 % tal-attivitajiet globali tal-estrazzjoni tal-Provi tal-ħidma, hija meħtieġa l-kooperazzjoni internazzjonali biex tiġi indirizzata l-kwistjoni tal-konsum għoli tal-enerġija tal-estrazzjoni tal-Prova tal-ħidma b’mod li jkollu impatt globali.
Minbarra l-miżuri li jindirizzaw iċ-ċentri tad-data u s-servizzi ta’ cloud (ara t-taqsima ta’ hawn fuq), il-proposta għal Regolament dwar is-Swieq fil-Kriptoassi (MiCA) li fuqhom intlaħaq ftehim politiku mill-koleġiżlaturi fit-30 ta’ Ġunju 2022 se tirrikjedi li l-atturi fis-suq tal-kriptoassi jiddivulgaw informazzjoni dwar l-impronta ambjentali u klimatika tal-kriptoassi. L-Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq se tiżviluppa abbozzi ta’ standards tekniċi regolatorji dwar il-kontenut, il-metodoloġiji u l-preżentazzjoni ta’ informazzjoni dwar l-impatti negattivi prinċipali fuq l-ambjent u l-klima 65 . Barra minn hekk, il-Kummissjoni se tiżviluppa rapport sal-2025 li jinkludi deskrizzjoni tal-impatt ambjentali u klimatiku ta’ teknoloġiji ġodda fis-suq tal-kriptoassi. Ir-rapport se jinkludi wkoll valutazzjoni tal-opzjonijiet ta’ politika potenzjali biex jiġu mmitigati l-impatti negattivi fuq il-klima tat-teknoloġiji użati fis-suq tal-kriptoassi, b’mod partikolari fir-rigward tal-mekkaniżmi ta’ kunsens.
Sadanittant, minħabba l-kriżi tal-enerġija attwali u r-riskji akbar għax-xitwa li ġejja, il-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri biex (i) jimplimentaw miżuri mmirati u proporzjonati biex inaqqsu l-konsum tal-elettriku tal-minaturi tal-kriptoassi, f’konformità mar-Regolament tal-Kunsill propost dwar intervent ta’ emerġenza biex jiġu indirizzati l-prezzijiet għoljin tal-enerġija, u (ii), anke f’perspettiva aktar fit-tul, biex itemmu l-ħelsien mit-taxxa u miżuri fiskali oħra li jibbenefikaw lill-kriptominaturi attwalment fis-seħħ f’ċerti Stati Membri. F’każ li jkun hemm bżonn ta’ tnaqqis tat-tagħbija fis-sistemi tal-elettriku, l-Istati Membri jridu jkunu lesti wkoll li jwaqqfu l-estrazzjoni tal-kriptoassi.
Fil-15 ta’ Settembru 2022, Ethereum, it-tieni l-akbar kriptovaluta fid-dinja, lestiet il-bidla tant mistennija tagħha għall-mekkaniżmu ta’ kunsens dwar il-prova tal-involviment, li l-kumpanija tistma li jnaqqas il-konsum tal-enerġija ta’ Ethereum b’aktar minn 99 %. Jekk s’issa huma biss il-kriptovaluti b’kapitalizzazzjoni tas-suq iżgħar li qed jużaw il-mekkaniżmu ta’ kunsens imsemmi li juża inqas enerġija, allura din il-bidla turi li d-dinja tal-kripto tista’ timxi lejn sistema aktar effiċjenti. Iżda jeħtieġ li nistinkaw aktar biex dan iseħħ. Biex jitnaqqas il-konsum tal-enerġija, il-Kummissjoni se tippromwovi mekkaniżmi ta’ kunsens “favur l-ambjent” permezz tal-Infrastruttura Ewropea tas-Servizzi tal-Blockchain bħala standard tad-deheb fl-Ewropa u fid-dinja.
Il-Kummissjoni se tikkoopera fuq livell internazzjonali mal-korpi tal-istandardizzazzjoni, u tibni fuq l-għarfien espert tekniku tagħhom biex tiżviluppa tikketta dwar l-effiċjenza enerġetika għall-blockchains.
7. Approċċ ikkoordinat madwar l-UE kollha
Id-diġitalizzazzjoni hija proċess kontinwu li qed ibiddel is-soċjetà u s-sistema tal-enerġija. Hija teħtieġ ippjanar bir-reqqa fil-livelli kollha u djalogu ddedikat u gwida politika dwar kif l-aħjar jintlaħqu l-objettivi tal-politika diġitali u ekoloġiċi tal-UE. Il-ħeffa u n-natura globali tad-diġitalizzazzjoni jfissru li għandhom jingħataw prijorità dawn li ġejjin: (i) l-appoġġ għas-sinerġiji tat-tranżizzjoni doppja permezz tal-oqfsa ewlenin tal-UE għall-ippjanar tal-Istati Membri għat-tranżizzjonijiet doppji u l-għodod ta’ finanzjament tal-UE; (ii) kooperazzjoni aktar mill-qrib fil-livell tal-UE bejn l-awtoritajiet pubbliċi kif ukoll bejn il-partijiet ikkonċernati diġitali u tal-enerġija tul il-katina tal-valur tal-enerġija kollha, u (iii) kooperazzjoni aktar mill-qrib fil-livell internazzjonali ma’ pajjiżi u organizzazzjonijiet internazzjonali tal-istess fehma.
7.1 Appoġġ għar-REPowerEU u l-irkupru mill-pandemija tal-COVID-19
Fil-Pjanijiet tagħhom għall-Irkupru u r-Reżiljenza (RRPs), l-Istati Membri rrikonoxxew il-potenzjal tas-sinerġiji bejn il-Patt Ekoloġiku u l-Programm ta’ Politika tad-Deċennju Diġitali 2030. Pereżempju, ħafna RRPs irreferew għall-użu ta’ soluzzjonijiet diġitali biex: (i) jiġi aċċellerata d-dekarbonizzazzjoni tan-networks tal-enerġija; (ii) jiġu integrati l-arloġġi intelliġenti fis-sistemi tal-enerġija; jew (iii) tittejjeb l-intelliġenza tal-grilji tal-elettriku 66 . Il-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza (RRF) għandha wkoll il-potenzjal li tkun għodda ewlenija biex tgħin fit-twettiq tal-pjan REPowerEU peress li hija strument aġli biex jiġu indirizzati l-isfidi f’firxa wiesgħa ta’ oqsma ta’ politika fuq perjodu ta’ żmien medju.
F’Mejju 2022, il-Kummissjoni għamlet proposta leġiżlattiva biex iżżid il-kapitoli tar-REPowerEU fil-Pjanijiet nazzjonali għall-Irkupru u r-Reżiljenza, biex tappoġġa r-riformi u l-investimenti speċifiċi meħtieġa għall-implimentazzjoni tar-REPowerEU. 67 Għalhekk, fil-kuntest tad-djalogi li għaddejjin bejn l-UE u l-Istati Membri dwar kif l-RRPs jistgħu jgħinu fit-twettiq tal-objettivi tar-REPowerEU, il-Kummissjoni tistieden lill-Istati Membri jiddeskrivu, fejn xieraq, miżuri fil-qasam tad-diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija.
7.2 Sinerġiji bejn l-aġenda tal-UE dwar l-enerġija u dik diġitali
Fil-futur, huwa essenzjali li jiġu sfruttati s-sinerġiji bejn it-tranżizzjonijiet ekoloġiċi u diġitali fiż-żewġ strumenti ewlenin fil-livell tal-UE li jiggwidaw il-Patt Ekoloġiku Ewropew u l-Programm ta’ Politika tad-Deċennju Diġitali 2030, jiġifieri: (i) il-Pjanijiet Nazzjonali għall-Enerġija u l-Klima (NECPs) — u b’mod partikolari l-aġġornamenti tagħhom mistennija sa Ġunju 2024 biex jirriflettu l-ambizzjoni akbar tal-qafas rivedut tal-2030; u (ii) il-pjanijiet direzzjonali tad-Deċennju Diġitali. Dawn is-sinerġiji jinkludu l-użu ta’ data u għodod għall-integrazzjoni u l-ippjanar tas-sistema tal-enerġija. Dawn jikkonċernaw ukoll l-integrazzjoni ottimali tal-infrastruttura diġitali bħaċ-ċentri tad-data u l-infrastruttura tal-cloud fis-sistemi ġenerali tal-enerġija u tat-tisħin, f’koeżistenza mal-użi kompetittivi ta’ dik is-sistema, pereżempju permezz ta’ ċentri tad-data effiċjenti fl-użu tal-enerġija u l-użu mill-ġdid tas-sħana mormija tagħhom għan-negozji u l-unitajiet domestiċi, kif ukoll l-allokazzjoni tal-ispettru fin-networks tat-telekomunikazzjoni għal soluzzjonijiet ta’ grilji tal-enerġija intelliġenti. Il-mod kif għandhom jiġu sfruttati bis-sħiħ tali sinerġiji se jiġi kkunsidrat fil-gwida għall-aġġornamenti li l-Istati Membri jagħmlu fl-NECPs tagħhom, li l-Kummissjoni beħsiebha tippubblika aktar tard din is-sena.
Barra minn hekk, il-Kummissjoni se tuża l-Grupp ta’ Esperti dwar l-Enerġija Intelliġenti biex tistabbilixxi djalogu strutturat ta’ livell għoli mar-rappreżentanti nazzjonali dwar id-“Diġitalizzazzjoni tal-enerġija: is-sitwazzjoni attwali, il-progress, l-opportunitajiet u l-isfidi”. Il-grupp ta’ esperti se jniedi analiżi komplementari bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri abbażi kemm tal-NECPs kif ukoll tad-djalogi kooperattivi previsti għall-pjanijiet direzzjonali tad-Deċennju Diġitali. Din l-analiżi se tfittex li tfassal aġenda, trajettorji u stadji importanti komuni biex ittejjeb id-diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija permezz ta’ qafas koerenti ta’ ppjanar u monitoraġġ.
Biex tgħin fil-kwantifikazzjoni tal-benefiċċji tad-diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija, il-Kummissjoni se tkompli l-kooperazzjoni mill-qrib mal-Koalizzjoni Diġitali Ekoloġika Ewropea, dwar l-iżvilupp ta’ għodod u metodoloġiji għall-istima u l-kejl tal-impatt nett tat-teknoloġiji diġitali abilitanti, eż. fis-settur tal-enerġija.
Il-Kummissjoni se tibni wkoll fuq il-ħidma esploratorja u l-għarfien espert tal-Korp ta’ Regolaturi Ewropej tal-Komunikazzjonijiet Elettroniċi, u se tikkunsidra li tistabbilixxi pjattaformi għall-koordinazzjoni u l-kooperazzjoni bejn l-enerġija u t-telekomunikazzjonijiet biex tiffaċilita t-tranżizzjoni lejn enerġija nadifa. Il-kooperazzjoni f’dan il-qasam se tgħin ukoll biex tiġi diġitalizzata s-sistema tal-enerġija. Pereżempju, ComReg, il-korp statutorju responsabbli għar-regolamentazzjoni tal-komunikazzjoni elettronika fl-Irlanda, fl-2019 diġà ħabbar li l-biċċa l-kbira tal-ispettru tal-Banda 400-MHz tiegħu ngħata lil soluzzjonijiet ta’ grilji intelliġenti.
7.3 Konnessjoni tal-innovaturi lokali u reġjonali
Il-bini ta’ viżjoni u perkors kondiviżi għad-diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija se jkun ta’ suċċess biss jekk l-UE u l-Istati Membri tagħha jkunu jistgħu jibnu fuq ekosistemi tal-innovazzjoni fejn jikkooperaw ħafna atturi diġitali u tal-enerġija fil-livell Ewropew, nazzjonali, reġjonali u lokali. L-appoġġ fil-livell tal-UE jista’ jgħin din il-kooperazzjoni billi jħaffef l-innovazzjoni u d-dħul fis-suq ta’ soluzzjonijiet diġitali. Għalhekk, il-Kummissjoni se toħloq il-pjattaforma “Ġbir tal-Innovaturi tal-Enerġija u Diġitali minn madwar l-UE” (GEDI-UE) għall-kooperazzjoni strutturali bejn, min-naħa l-waħda, iċ-Ċentri Ewropej tal-Innovazzjoni Diġitali (EDIHs) u l-Faċilitajiet għall-Ittestjar u l-Esperimentazzjoni tal-Intelliġenza Artifiċjali(AI TEFs) stabbiliti taħt il-Programm Ewropa Diġitali li jiffukaw fuq l-enerġija 68 , u min-naħa l-oħra, in-network tal-UE ta’ innovaturi u istituzzjonijiet tar-riċerka fis-settur tal-enerġija stabbilit skont il-Pjan Strateġiku Ewropew għat-Teknoloġija tal-Enerġija (Pjan SET) 69 . Il-pjattaforma se tikkoopera mill-qrib mal-bliet bħala benefiċjarji, investituri u inkubaturi tat-teknoloġiji diġitali fis-settur tal-enerġija, pereżempju permezz tal-kooperazzjoni ta’ bliet u komunitajiet intelliġenti.
L-attivitajiet tal-pjattaforma se jkollhom l-għan li (i) ifasslu aġenda komuni ta’ ħtiġijiet ta’ prijorità u interessi reċiproċi; (ii) l-appoġġ għall-komunitajiet tal-għarfien, permezz tal-kondiviżjoni vertikali (UE-lokali) kif ukoll orizzontali (lokali u lokali) u transsettorjali tal-aħjar prattiki u t-tisħiħ tal-ħiliet; u (iii) it-tisħiħ tal-interoperabbiltà ta’ prodotti jew servizzi ġodda bbażati fuq il-kodisinn mill-innovaturi fuq il-pjattaforma biex tiġi ffaċilitata l-adozzjoni mis-suq madwar l-UE. Il-pjattaforma se tirrapporta lill-Grupp ta’ Esperti dwar l-Enerġija Intelliġenti u se tippromwovi wkoll il-kondiviżjoni tal-aħjar prattiki u tirrakkomanda miżuri futuri, pereżempju f’workshops tal-esperti u avveniment annwali ta’ livell għoli.
7.4 Bini ta’ sħubijiet internazzjonali għat-tranżizzjoni ekoloġika u diġitali
L-istandards tekniċi interoperabbli, iċ-ċibersigurtà, il-protezzjoni tad-data u karatteristiċi ewlenin oħra tad-diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija jridu jiġu żgurati globalment, f’fora internazzjonali u fil-kooperazzjoni mal-pajjiżi sħab. It-Tim Ewropa jeħtieġ li jkun ikkoordinat tajjeb u jistabbilixxi l-pjanijiet tiegħu b’mod ċar jekk irid jgħin biex jiġu evitati standards inkompatibbli u biex jissawwar kunsens globali dwar l-għażla ta’ teknoloġiji u servizzi fejn l-innovazzjoni sseħħ malajr.
It-teknoloġiji diġitali innovattivi tal-enerġija jistgħu jagħtu spinta kemm lill-iżvilupp sostenibbli globalment kif ukoll lill-kompetittività tal-UE billi t-trawwim tal-kollaborazzjoni internazzjoni joħloq katini tal-valur globali ġodda għall-komponenti u s-servizzi, u jgħin fit-tixrid ta’ “approċċ Ewropew” għall-istandards, il-prodotti u s-servizzi. Biex tavvanza t-tranżizzjoni ekoloġika u diġitali mal-pajjiżi sħab permezz ta’ kuntatti bilaterali, il-Kummissjoni se tintegra l-aspetti diġitali u ekoloġiċi b’mod aktar koerenti fi proġetti, sħubijiet u ftehimiet ta’ kooperazzjoni relatati mal-enerġija. B’mod partikolari, il-pajjiżi taż-Żona Ekonomika Ewropea, ir-Renju Unit, il-Ġappun u l-Istati Uniti jistgħu jkunu sħab fil-kooperazzjoni.
Il-Kummissjoni se tkompli tipparteċipa b’mod attiv f’fora multilaterali, internazzjonali, fosthom in-NU 70 , il-G7, il-Forum Ministerjali dwar l-Enerġija Nadifa, il-Missjoni Innovazzjoni, u n-Network Internazzjonali ta’ Azzjoni dwar il-Grilji Intelliġenti (ISGAN). Hija se tibni wkoll fuq il-ħidma importanti tal-AIE u tal-Aġenzija Internazzjonali għall-Enerġija Rinnovabbli (IRENA). B’dan il-mod, il-Kummissjoni se tfittex li ssaħħaħ il-kooperazzjoni internazzjonali u tippromwovi d-diġitalizzazzjoni tal-enerġija bħala kwistjoni orizzontali jew billi tippromwovi soluzzjonijiet speċifiċi. Il-Kummissjoni se tippromwovi wkoll il-kooperazzjoni internazzjonali, b’mod partikolari permezz ta’ attivitajiet konġunti ta’ riċerka u innovazzjoni appoġġati taħt Orizzont Ewropa u se tibni fuq l-esperjenzi eżistenti, bħall-Pjattaforma ta’ Livell Għoli bejn l-UE u l-Indja dwar il-Grilji Intelliġenti 71 .
7.5 Appoġġ finanzjarju għal adozzjoni aktar mgħaġġla tat-teknoloġiji tal-enerġija diġitali
Biex jiġi żgurat li l-innovazzjoni fit-teknoloġiji diġitali - u l-innovazzjoni abilitata mit-teknoloġiji diġitali - jiġu adottati fis-settur tal-enerġija, huwa kruċjali l-appoġġ kontinwu u mmirat għall-iżvilupp u l-użu tagħhom.
Huwa ta’ importanza kritika li jiġi żgurat appoġġ pubbliku u privat għar-riċerka u l-innovazzjoni fil-livell tal-UE u fl-Istati Membri, u li jinstabu sinerġiji bejn it-tnejn li huma. Il-Pjan SET jista’ jgħin biex jinstabu dawn is-sinerġiji. Ir-rieżami tal-Pjan SET skedat għas-sena d-dieħla se jindirizza r-rwol abilitanti tat-teknoloġiji diġitali. Il-Kummissjoni tistieden lill-Istati Membri biex: (i) biex iżidu l-appoġġ tagħhom għar-riċerka u l-innovazzjoni għall-ittestjar u l-pilotaġġ ta’ teknoloġiji diġitali fis-settur tal-enerġija; u (ii) biex jippromwovu l-kooperazzjoni bejn il-partijiet ikkonċernati diġitali u tal-enerġija permezz tal-programmi nazzjonali tar-riċerka u l-innovazzjoni.
Fil-livell tal-UE, il-Kummissjoni beħsiebha tinkludi fil-programm ta’ ħidma ta’ Orizzont Ewropa għall-2023-2024 inizjattiva ewlenija biex tappoġġa d-diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija, li tindirizza l-prijoritajiet ewlenin ta’ dan il-pjan ta’ azzjoni. Barra minn hekk, Orizzont Ewropa se jappoġġa l-adozzjoni ta’ teknoloġiji diġitali biex tiġi promossa l-kompetittività tat-teknoloġiji tal-enerġija nadifa fl-UE, b’mod partikolari bl-użu ta’ teknoloġiji diġitali biex jappoġġaw prestazzjoni mtejba jew tnaqqis fil-kostijiet tat-teknoloġija. Barra minn hekk, il-Missjoni tal-UE dwar il-Bliet newtrali għall-Klima u Intelliġenti biex jiġu stabbiliti 100 belt newtrali għall-klima sal-2030 se tkun appoġġata minn finanzjament tal-iżvilupp ta’ Tewmin Diġitali tal-bliet li se jinkludu l-infrastruttura tal-enerġija. Fejn possibbli, il-Kummissjoni se tippromwovi/tappoġġa l-użu ta’ Sors Miftuħ biex tiżgura l-aċċessibbiltà u l-adozzjoni mis-suq. Barra minn hekk, il-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni (EIC) jappoġġa negozji ġodda u negozji li qed jespandu li jiżviluppaw u japplikaw teknoloġiji diġitali fis-settur tal-enerġija fl-2022 u fl-2023. Fir-rigward taċ-ċibersigurtà, iċ-Ċentru Ewropew ta’ Kompetenza fiċ-Ċibersigurtà 72 li għadu kif ġie stabbilit u n-Network ta’ Ċentri ta’ Kooperazzjoni kofinanzjati minn Orizzont Ewropa, il-Programm Ewropa Diġitali u l-Istati Membri, għandhom l-għan li jżidu l-bini tal-kapaċità, l-innovazzjoni u l-investimenti. Il-programm Ewropa Diġitali jappoġġa wkoll lill-operaturi ta’ infrastrutturi kritiċi (inkluża l-enerġija).
Il-politika ta’ koeżjoni tappoġġa l-investimenti mill-Istati Membri, mir-reġjuni u mill-awtoritajiet lokali. L-assistenza finanzjarja se timmira t-trasformazzjoni diġitali fis-setturi kollha, inkluża l-enerġija, b’enfasi partikolari fuq is-sistemi tal-enerġija intelliġenti u l-grilji intelliġenti. Copernicus, il-komponent ta’ Osservazzjoni tad-Dinja tal-Programm Spazjali tal-Unjoni u Destinazzjoni d-Dinja, jipprovdi data ambjentali li tippermetti pereżempju l-lokalizzazzjoni u t-tħaddim aħjar tal-ġenerazzjoni tal-enerġija rinnovabbli.
Is-sottoprogramm LIFE Clean Energy Transition (CET) jappoġġa l-iżvilupp ta’ soluzzjonijiet ta’ servizzi tal-enerġija intelliġenti biex iċ-ċittadini u l-komunitajiet jiġu awtonomizzati fis-sistema tal-enerġija, biex ikun jista’ jsir kontroll aħjar tal-konsum tal-enerġija u b’hekk jiġu skattati bidliet fl-imġiba u d-domanda għar-rinnovazzjonijiet tal-bini. Barra minn hekk, is-sottoprogramm LIFE CET jappoġġa l-adozzjoni mis-suq u l-integrazzjoni ta’ soluzzjonijiet li jistgħu jtejbu l-intelliġenza tal-istokk tal-bini tal-UE u l-integrazzjoni tiegħu f’sistema tal-enerġija diġitalizzata biex jiġi sfruttat bis-sħiħ il-potenzjal ta’ ottimizzazzjoni u flessibbiltà tal-bini u tas-sistemi tal-bini. Dan jinkludi l-indirizzar tal-lakuni marbuta mad-disponibbiltà tad-data, l-interoperabbiltà, l-aċċettazzjoni mill-utenti u l-ħiliet.
8. Konklużjoni
L-invażjoni Russa tal-Ukrajna u l-prezzijiet għoljin attwali tal-enerġija żiedu biss il-ħtieġa u l-urġenza biex jiġi żgurat li l-UE żżid kemm l-indipendenza tagħha mill-importazzjonijiet tal-fjuwils fossili Russi kif ukoll is-sovranità strateġika u s-sigurtà tagħha fil-ħolqien ta’ sistema tal-enerġija diġitali. Peress li l-elettrifikazzjoni u d-dekarbonizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija tal-UE qed jaċċelleraw, iż-żieda fid-diġitalizzazzjoni tagħha hija essenzjali biex jintlaħqu l-miri klimatiċi tal-Unjoni għall-2030 u l-2050 b’mod kosteffettiv. Dan il-Pjan ta’ Azzjoni jissodisfa l-ambizzjoni ddikjarata fir-Rapport ta’ Prospettiva Strateġika dwar it-tranżizzjoni doppja ekoloġika u diġitali li t-teknoloġija diġitali tgħin fil-ħolqien ta’ soċjetà newtrali għall-klima u effiċjenti fl-użu tar-riżorsi, filwaqt li jiżguraw li kulħadd jista’ jibbenifika minn din it-tranżazzjoni.
Kif indikat f’dan il-Pjan ta’ Azzjoni, dan se jirrikjedi kemm azzjonijiet fuq perjodu ta’ żmien medju u fit-tul kif ukoll governanza ta’ ħila. Dan se jinvolvi diversi komunitajiet ta’ partijiet ikkonċernati, negozji u sħab internazzjonali u se jirrikjedi l-użu għaqli ta’ finanzjament pubbliku skars u aktar investimenti privati. Ma hemm l-ebda tranżizzjoni lejn enerġija nadifa mingħajr pjan għad-diġitali. Għalhekk, il-Kummissjoni tistieden lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill biex japprovaw dan il-pjan ta’ azzjoni u jikkontribwixxu għall-implimentazzjoni rapida tiegħu.
Anness: Id-diġitalizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija: azzjonijiet ewlenin tal-Kummissjoni u skeda ta’ żmien indikattiva
Il-Kummissjoni se:
|
Qafas tal-UE għall-kondiviżjoni tad-data |
|
|
Tistabbilixxi formalment il-“Grupp ta’ Esperti dwar l-Enerġija Intelliġenti” u twaqqaf id-“Data għall-Enerġija (D4E)” bħala wieħed mill-gruppi ta’ ħidma permanenti tiegħu. |
Q.I 2023 |
|
Tistabbilixxi l-governanza tal-ispazju komuni Ewropew tad-data dwar l-enerġija. |
2024 |
|
Tadotta Att ta’ Implimentazzjoni dwar ir-rekwiżiti u l-proċeduri tal-interoperabbiltà għall-aċċess għad-data dwar il-metraġġ u l-konsum. |
Q.III 2022 (Sottomissjoni għall-proċedura ta’ kumitat) |
|
Tħejji l-bażi għall-adozzjoni ta’ Atti ta’ Implimentazzjoni dwar ir-rekwiżiti u l-proċeduri ta’ interoperabbiltà għall-aċċess għad-data meħtieġa għar-rispons għad-domanda u għall-bdil tal-klijenti. |
Q.III 2022 (bidu tal-attività) |
|
Tippromwovi kodiċi ta’ kondotta għall-apparati intelliġenti fl-enerġija biex tiġi faċilitata l-interoperabbiltà u tingħata spinta lill-parteċipazzjoni tagħhom fi skemi ta’ rispons għad-domanda. |
Q.IV 2023 |
|
Beħsiebha tappoġġa l-varar tal-ispazju komuni Ewropew tad-data dwar l-enerġija permezz ta’ sejħa għal proposti tal-Programm Ewropa Diġitali. |
2024 |
|
Promozzjoni tal-investimenti fl-infrastruttura diġitali tal-elettriku |
|
|
Tappoġġa lit-TSOs u lid-DSOs tal-UE biex joħolqu Tewmi Diġitali tal-grilja tal-Elettriku Ewropea. |
mill-2022 |
|
Tappoġġa lill-ACER u lill-Awtoritajiet Regolatorji Nazzjonali fil-ħidma tagħhom biex jiddefinixxu indikaturi komuni tal-grilji intelliġenti. |
Sal-2023 |
|
Tappoġġa taħt il-qasam diġitali tal-FNE l-iżvilupp ta’ kunċetti u studji ta’ fattibbiltà għal Pjattaformi Diġitali Operazzjonali pan-Ewropej. |
Sal-2024 |
|
Żgurar tal-benefiċċji għall-konsumaturi: servizzi ġodda, ħiliet u awtonomizzazzjoni |
|
|
Tiżgura li l-proġetti ewlenin tar-riċerka u l-innovazzjoni jaħdmu flimkien biex jidentifikaw strateġiji biex jinvolvu lill-konsumaturi fit-tfassil u fl-użu ta’ għodod diġitali. |
Q.II 2023 |
|
Tidentifika u tagħmel lista qasira ta’ għodod diġitali u tipproduċi gwida dwar il-kondiviżjoni tal-enerġija u l-iskambji bejn il-pari għall-benefiċċju tal-komunitajiet tal-enerġija u tal-membri tagħhom bħala parti mir-Repożitorju tal-Komunitajiet tal-Enerġija. |
2023-2024 |
|
Tiżviluppa pjattaforma ta’ esperimentazzjoni biex jiġu ttestjati u ssimulati l-komunitajiet tal-enerġija. |
2023-2024 |
|
Tappoġġa l-istabbiliment ta’ sħubija fuq skala kbira bħala parti mill-Patt għall-Ħiliet. |
Tmiem l-2023 |
|
Tisħiħ taċ-ċibersigurtà u tar-reżiljenza fis-sistema tal-enerġija |
|
|
Tipproponi att delegat dwar iċ-ċibersigurtà tal-flussi tal-elettriku transfruntiera. |
Q.I 2023 |
|
Tipproponi att delegat dwar iċ-ċibersigurtà għan-networks tal-gass (soġġett għal konferma wara l-eżitu tal-proċedura leġiżlattiva). |
Soġġett għal konferma |
|
Kontroll tal-konsum tal-enerġija tas-settur tal-ICT |
|
|
Tiżviluppa skema ta’ tikkettar tal-enerġija għall-kompjuters u tiġi evalwata reviżjoni possibbli tar-regolament dwar l-ekodisinn fuq is-servers u l-prodotti tal-ħżin tad-data. Tesplora l-possibbiltà li jiġu żviluppati indikaturi komuni għall-kejl tal-impronta ambjentali tas-servizzi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi. |
Q. IV 2023 |
|
Tistabbilixxi Kodiċi ta’ Kondotta tal-UE għas-sostenibbiltà tan-networks tat-telekomunikazzjoni. |
Q. IV 2025 |
|
Tiffinanzja studju u tħejji kampanja ta’ komunikazzjoni u sensibilizzazzjoni dwar il-konsum responsabbli tal-enerġija ta’ mġibiet diġitali ta’ kuljum. |
2022-2023 |
|
Tipproponi obbligi vinkolanti u rekwiżiti ta’ trasparenza, kif ukoll dispożizzjonijiet għall-promozzjoni tal-użu mill-ġdid tas-sħana mormija, għaċ-ċentri tad-data. |
Q.IV 2022 |
|
Tesplora u tħejji l-introduzzjoni ta’ skema ta’ tikkettar ambjentali għaċ-ċentri tad-data. |
2025 |
|
Tiżviluppa tikketta tal-effiċjenza enerġetika għall-blockchain. |
2025 |
|
Approċċ ikkoordinat madwar l-UE kollha |
|
|
Toħloq pjattaforma “Ġbir tal-Innovaturi tal-Enerġija u Diġitali minn madwar l-UE” (GEDI-UE). |
2022 |
|
Beħsiebha tipprovdi appoġġ finanzjarju għar-riċerka u l-innovazzjoni u l-adozzjoni mis-suq ta’ teknoloġiji diġitali fis-settur tal-enerġija, permezz tal-Programm Ewropa Diġitali, LIFE, il-politika ta’ koeżjoni u programm ewlieni għad-Diġitalizzazzjoni tal-Enerġija f’Orizzont Ewropa. |
2023-2024 |
|
Tiżviluppa, f’kooperazzjoni mal-Koalizzjoni Diġitali Ekoloġika Ewropea, għodod u metodoloġiji biex jitkejjel l-impatt nett tat-teknoloġiji diġitali abilitanti fis-settur tal-enerġija, fuq l-ambjent u l-klima. |
2023-2024 |