Uisce óil — caighdeáin cháilíochta riachtanacha
ACHOIMRE AR:
Treoir (AE) 2020/2184 maidir le cáilíocht an uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine (athmhúnlú)
CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?
Féachann sí le rialacha athbhreithnithe a thabhairt isteach chun sláinte an duine a chosaint ar éilliú uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine trína áirithiú go mbeidh an t-uisce “folláin agus glan”. Féachann sé freisin le ceanglais maidir le sláinteachas a thabhairt isteach i ndáil le hábhair a thagann i dteagmháil le huisce óil, amhail píopaí, chomh maith le:
- feabhas a chur ar rochtain ar uisce atá beartaithe lena chaitheamh ag an duine;
- cur chuige costéifeachtach rioscabhunaithe a thabhairt isteach chun faireachán a dhéanamh ar cháilíocht uisce.
PRÍOMHPHOINTÍ
Sainítear uisce atá beartaithe lena chaitheamh ag an duine mar a leanas:
- an t-uisce go léir, ina staid bhunaidh nó tar éis cóireála, atá beartaithe le hól, le haghaidh cócaireachta, le bia a ullmhú nó chun críocha tís eile in áitribh phoiblí agus phríobháideacha, beag beann ar a bhunús agus cibé acu an soláthraítear é ó líonra dáileacháin, nó an soláthraítear é ó thancaer nó an gcuirtear i mbuidéil nó i gcoimeádáin é, lena n-áirítear fíoruiscí;
- an t-uisce go léir a úsáidtear in aon ghnó bia chun táirgí nó substaintí atá beartaithe lena gcaitheamh ag an duine a mhonarú, a phróiseáil, a chaomhnú nó a mhargú.
Díolúintí ón Treoir
Níl feidhm ag an Treoir maidir le:
- uiscí mianraí nádúrtha (ach ní fíoruisce) dá dtagraítear sa Treoir 2009/54/CE (féach an achoimre); nó
- uiscí ar táirgí íocshláinte iad mar a shainítear sa Treoir 2001/83/CE (féach an achoimre).
Ina theannta sin, féadfaidh tíortha AE an méid a leanas a dhíolmhú:
- uisce atá beartaithe go heisiach chun na gcríoch sin a bhfuil údaráis sásta nach bhfuil aon tionchar ag cáilíocht an uisce, go díreach nó go hindíreach, ar shláinte an tomhaltóra;
- uisce lena thomhailt ag an duine ó sholáthairtí aonair a sholáthraíonn níos lú ná 10 m3 in aghaidh an lae nó a fhreastalaíonn ar níos lú ná 50 duine, mura soláthraítear an t-uisce mar chuid de ghníomhaíocht tráchtála nó phoiblí.
Níl soithí muirí a dhéanann díshalannú ar uisce, a iompraíonn paisinéirí agus a ghníomhaíonn mar sholáthróirí uisce faoi réir roinnt gnéithe den treoir, lena n-áirítear ceimiceáin chóireála agus meáin scagairí.
Caighdeáin cháilíochta uisce
Ní mór do thíortha AE a áirithiú go bhfuil an t-uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine “folláin agus glan”. Ní mór dó a bheith saor ó aon mhiocrorgánaigh agus aon seadáin agus ó aon substaintí a d’fhéadfadh, de bharr a lín nó a dtiúchana, sláinte an duine a chur i mbaol. Go sonrach, caithfidh sé na híoscheanglais a leanas a chomhlíonadh.
- Paraiméadair mhicribhitheolaíocha. Caithfidh uisce a bheith go hiomlán saor ó:
- Eintreacocas stéigeach; agus
- E.coli;
- Paraiméadair cheimiceacha. Níor chóir go mbeadh cainníochtaí substaintí ceimiceacha níos mó ná na luachanna a leanas (Nóta: g/l = gram in aghaidh an lítir, mg/l = milleagram in aghaidh an lítir, agus μg/l = micreagraim in aghaidh an lítir):
- Aicriolaimíd 0.10 μg/l
- Antamón 10 μg/l
- Arsanaic 10 μg/l
- Beinséin 1.0 μg/l
- Beinsi[a]piréin 0.010 μg/l
- Bisfeanól A 2.5 μg/l
- Bórón 1.5 mg/l
- Brómáit 10 μg/l
- Caidmiam 5.0 μg/l
- Clóráit 0.25 mg/l
- Clóirít 0.25 mg/l
- Cróimiam 25 μg/l
- Copar 2.0 mg/l
- Ciainíd 50 μg/l
- 1,2-déchlóireatán 3.0 μg/l
- Eipeaclóraihidrin 0.10 μg/l
- Fluairíd 1.5 mg/l
- Aigéid halaicéiteacha (HAAnna) 60 μg/l
- Luaidhe 5 μg/l
- Mearcair 1.0 μg/l
- Micricistín-LR 1.0 μg/l
- Nicil 20 μg/l
- Níotráit 50 mg/l
- Nítrít 0.50 mg/l
- Lotnaidicídí 0.10 μg/l
- Iomlán Lotnaidicídí 0.50 μg/l
- Iomlán PFAS 0.50 μg/l
- Suim PFAS 0.10 μg/l
- Hidreacarbóin il-timthriallacha aramatacha 0.10 μg/l
- Seiléiniam 20 μg/l
- Teitreaclóireitéin agus Tríchlóireitéin 10 μg/l
- Iomlán Tríhalaimeatán 100 μg/l
- Úráiniam 30 μg/l
- Clóiríd vinile 0,50 μg/l.
- Paraiméadair atá ábhartha maidir le measúnú riosca ar chórais dáileacháin baile (e.g. píobáin, umair). Is iad sin:
- Legionella < 1,000 CFU*/l
- Luaidhe 10 μg/l.
- Paraiméadair táscaire. Áirítear leis sin gníomhairí ionsaitheacha nó creimneacha a bheith i láthair. Má tá siad sin os cionn na dteorainneacha atá leagtha amach sa Treoir, ní mór do thíortha AE a mheas an bhfuil aon riosca do shláinte an duine mar gheall ar an neamhchomhlíonadh sin agus bearta feabhais a dhéanamh.
Ní mór do thíortha AE rialacha eile na Treorach a chomhlíonadh freisin.
Measúnú riosca
Áirithíonn tíortha AE go ndéantar measúnú riosca agus bainistíocht riosca ar na dobharcheantair le haghaidh pointí astarraingthe uisce óil agus na gcóras soláthair, chomh maith le measúnú riosca ar chórais dáileacháin baile, agus más amhlaidh go mbíonn tionchar ag na rioscaí féideartha ar cháilíocht an uisce, lena n-áirítear guaiseacha sa chóras a shainaithint agus bearta rialaithe a chur i bhfeidhm.
Ábhair a thagann i dteagmháil le huisce óil
Áirithíonn tíortha AE nach ndéanann ábhair a úsáidtear le haghaidh astarraingt, cóireáil, stóráil nó dáileadh an uisce a thagann i dteagmháil le huisce an méid a leanas:
- cur isteach go díreach nó go hindíreach ar shláinte an duine;
- drochthionchar a imirt ar dhath, boladh nó blas an uisce;
- cur le fás miocróbach;
- éilleáin a láisteadh isteach san uisce ar leibhéil níos airde ná mar a mheastar a bheith riachtanach chun na críche atá beartaithe don ábhar.
Tabharfar isteach modheolaíochtaí agus nósanna imeachta tástála breise chun glacadh le substaintí tosaithe údaraithe agus ábhair dheiridh (faoin 12 Eanáir 2024), chomh maith le liostaí de shubstaintí tosaithe údaraithe (faoin 12 Eanáir 2025).
Rochtain, faisnéis, faireachán agus meastóireacht
Ní mór do thíortha AE:
- rochtain ar uisce óil a fheabhsú nó a chothabháil do chách, go háirithe do ghrúpaí leochaileacha agus imeallaithe;
- a áirithiú go bhfuil faisnéis leordhóthanach, cothrom le dáta faoi uisce óil ar fáil;
- faoin 12 Eanáir 2029 tacar sonraí de bhearta a glacadh chun rochtain ar uisce atá beartaithe lena tomhailt ag an duine a fheabhsú agus a chur chun cinn a bhunú;
- faoin 12 Iúil 2027 tacar sonraí de mheasúnú riosca agus bainistíocht riosca agus faireachán ar na dobharcheantair le haghaidh pointí astarraingthe uisce a bhunú;
- tacair sonraí de thorthaí faireacháin ar cháilíocht uisce, teagmhais agus aon mhaoluithe a deonaíodh a bhunú.
Tabharfaidh an Coimisiún Eorpach faoi mheastóireacht ar an treoir faoin 12 Eanáir 2035 agus, idir an dá linn, déanfaidh sé athbhreithniú ar na caighdeáin mhiocróbacha agus cheimiceacha chomh maith le nósanna imeachta faireacháin, samplála agus measúnaithe riosca, gach 5 bliana ar a laghad.
Aisghairm
Leis an Treoir déantar Treoir 98/83/CE a athmhúnlú agus a aisghairm agus na leasuithe ina dhiaidh sin (féach an achoimre) amhail ón 12 Eanáir 2023.
CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA TREORACH?
Tá sí i bhfeidhm ón 12 Eanáir 2021 agus is éigean di sé a bheith ina dlí i dtíortha AE faoin 12 Eanáir 2023 (roinnt gnéithe faoin 12 Eanáir 2026).
CÚLRA
Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:
PRÍOMHTHÉARMAÍ
CFU (aonad déanta coilíneachta): aonad a úsáidtear sa mhicibhitheolaíocht chun líon na mbaictéar inmharthana nó chun líon na gceall fungasach i sampla a mheas. Sainítear inmharthana amhail an cumas chun iolraithe trí eamhnú dénártha faoi choinníollacha rialaithe.
PRÍOMHDHOICIMÉAD
Treoir (AE) 2020/2184 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Nollaig 2020 maidir le cáilíocht an uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine (athmhúnlú) (IO L 435, 23.12.2020, lgh. 1-62)
DOICIMÉID GHAOLMHARA
Rialachán (AE) 2019/1020 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 20 Meitheamh 2019 maidir le faireachas margaidh ar tháirgí agus comhlíonadh táirgí agus lena leasaítear Treoir 2004/42/CE agus Rialachán (CE) Uimh. 765/2008 agus Rialachán (AE) Uimh. 305/2011 (IO L 169, 25.6.2019, lgh. 1-44)
Treoir (AE) 2015/1787 ón gCoimisiún an 6 Deireadh Fómhair 2015 lena leasaítear Iarscríbhinní II agus III a ghabhann le Treoir 98/83/CE ón gComhairle maidir le cáilíocht an uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine (IO L 260, 7.10.2015, lgh. 6-17)
Treoir 2009/54/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 18 Meitheamh 2009 maidir le huiscí mianraí nádúrtha a shaothrú agus a mhargú (Athmhúnlú) (IO L 164, 26.6.2009, lgh. 45-58)
Treoir 2001/83/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 6 Samhain 2001 maidir leis an gcód Comhphobail a bhaineann le táirgí íocshláinte lena n-úsáid ag an duine (IO L 311, 28.11.2001, lgh. 67-128)
Ionchorpraíodh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 2001/83/CE sa bhunthéacs. Is de luach doiciméadach amháin an leagan comhdhlúite seo.
Treoir 2000/60/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Deireadh Fómhair 2000 lena mbunaítear creat i gcomhair gnímh ag an gComhphobal sa réimse a bhaineann le beartas uisce (IO L 327, 22.12.2000, lgh 1-73)
Féach an leagan comhdhlúite.
Nuashonraithe 10.02.2021