ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πέμπτο τμήμα)
της 12ης Νοεμβρίου 2015 ( * )
«Αίτηση αναιρέσεως — Δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών — Κοινή δράση 2008/124/ΚΕΠΠΑ — Διαγωνισμός για την υποστήριξη με ελικόπτερο της αποστολής Eulex Κοσσυφοπέδιο — Προσφυγή κατά της αποφάσεως περί αναθέσεως της εκτελέσεως της συμβάσεως — Άρθρο 24, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, ΣΕΕ — Άρθρο 275, πρώτο εδάφιο, ΣΛΕΕ — Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) — Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου — Άρθρο 263, πρώτο εδάφιο, ΣΛΕΕ — Έννοια του όρου “λοιπά όργανα ή οργανισμοί της Ένωσης” — Μέτρα δυνάμενα να καταλογισθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή — Συγγνωστή πλάνη»
Στην υπόθεση C‑439/13 P,
με αντικείμενο αίτηση αναιρέσεως δυνάμει του άρθρου 56 του Οργανισμού του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ασκήθηκε στις 2 Αυγούστου 2013,
Elitaliana SpA, με έδρα τη Ρώμη (Ιταλία), εκπροσωπούμενη από τον R. Colagrande, avvocato,
αναιρεσείουσα,
όπου ο έτερος διάδικος είναι η
Eulex Κοσσυφοπέδιο, με έδρα την Πρίστινα (Κοσσυφοπέδιο), εκπροσωπούμενη από τον G. Brosadola Pontotti, solicitor,
καθής-εναγομένη πρωτοδίκως,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (πέμπτο τμήμα),
συγκείμενο από τους T. von Danwitz, πρόεδρο τμήματος, προεδρεύοντα του πέμπτου τμήματος, C. Vajda, A. Rosas, E. Juhász (εισηγητή) και D. Šváby, δικαστές,
γενικός εισαγγελέας: N. Jääskinen
γραμματέας: L. Carrasco Marco, υπάλληλος διοικήσεως,
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,
αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 4ης Δεκεμβρίου 2014,
λαμβάνοντας υπόψη τη διάταξη περί επαναλήψεως της προφορικής διαδικασίας, της 10ης Φεβρουαρίου 2015 και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 25ης Μαρτίου 2015,
αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 21ης Μαΐου 2015,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 |
Με την αίτησή της αναιρέσεως, η Elitaliana SpA (στο εξής: Elitaliana) ζητεί την αναίρεση της διατάξεως που εξέδωσε το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 4 Ιουνίου 2013, επί της υποθέσεως Elitaliana κατά Eulex Κοσσυφοπέδιο (T‑213/12, EU:T:2013:292, στο εξής: αναιρεσιβαλλόμενη διάταξη), με την οποία το εν λόγω δικαιοδοτικό όργανο απέρριψε την προσφυγή‑αγωγή της νυν αναιρεσείουσας με αίτημα, αφενός, να ακυρωθούν τα μέτρα που έλαβε η αποστολή η οποία συγκροτήθηκε βάσει της κοινής δράσεως 2008/124/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 4ης Φεβρουαρίου 2008, σχετικά με την αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Κράτος Δικαίου» στο Κοσσυφοπέδιο, Eulex Κοσσυφοπέδιο (ΕΕ L 42, σ. 92), όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση 2011/752/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 24 Νοεμβρίου 2011 (ΕΕ L 310, σ. 10, στο εξής: κοινή δράση 2008/124), κατόπιν της αναθέσεως σε άλλον υποψήφιο της εκτελέσεως της δημοσίας συμβάσεως με τίτλο «EuropeAide/131516/D/SER/XK – Υποστήριξη με ελικόπτερο της αποστολής Eulex στο Κοσσυφοπέδιο (PROC/272/11)» (στο εξής: επίμαχα μέτρα), και, αφετέρου, να υποχρεωθεί η αποστολή «Κράτος δικαίου» στο Κοσσυφοπέδιο, η οποία αποκαλείται «Eulex [Κοσσυφοπέδιο/]Kosovo», κατά το άρθρο 1 της κοινής δράσεως 2008/124, να αποκαταστήσει τη ζημία που υπέστη η νυν αναιρεσείουσα λόγω της μη αναθέσεως σε αυτήν της εκτελέσεως της εν λόγω δημοσίας συμβάσεως. |
Το νομικό πλαίσιο
Ο κανονισμός (ΕΚ, Ευρατόμ) 1605/2002
2 |
Ο κανονισμός (ΕΚ, Ευρατόμ) 1605/2002, της 25ης Ιουνίου 2002, για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΕ L 248, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 1081/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010 (ΕΕ L 311, σ. 9, στο εξής: δημοσιονομικός κανονισμός), ο οποίος ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών, όριζε στο άρθρο του 1, παράγραφος 1, ότι έχει ως σκοπό τη θέσπιση των «κανόν[ων] για την κατάρτιση και εκτέλεση του γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης [...] και την [απόδοση] και τον λογιστικό έλεγχο των λογαριασμών». |
3 |
Ο εν λόγω κανονισμός όριζε, στο άρθρο του 4, παράγραφος 2, στοιχείο αʹ, τα εξής: «Οι δαπάνες και τα έσοδα των Κοινοτήτων περιλαμβάνουν:
|
4 |
Το άρθρο 48, πρώτο εδάφιο, του ιδίου κανονισμού όριζε ότι «[η] Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό κατά τα έσοδα και τις δαπάνες σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, με δική της ευθύνη και εντός του ορίου των πιστώσεων που έχουν διατεθεί». |
5 |
Κατά το άρθρο 53α του δημοσιονομικού κανονισμού: «Όταν η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό με κεντρική διαχείριση, τα καθήκοντα εκτέλεσης ασκούνται είτε άμεσα από τις υπηρεσίες της ή από τις αντιπροσωπείες της Ένωσης σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 51, είτε έμμεσα, σύμφωνα με τα άρθρα 54 έως 57.» |
6 |
Ο κανονισμός αυτός προέβλεπε, στο άρθρο του 54, παράγραφοι 1 και 2: «1. Η Επιτροπή δεν μπορεί να μεταβιβάζει σε τρίτους τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που της αναθέτουν οι Συνθήκες εφόσον [συνεπάγονται ευρύ περιθώριο εκτιμήσεως δυνάμενο να εκφράζει] πολιτικές επιλογές. Τα μεταβιβαζόμενα εκτελεστικά καθήκοντα πρέπει να ορίζονται σαφώς, η δε άσκησή τους πρέπει να επιτηρείται πλήρως. [...] 2. Εντός των ορίων που προβλέπονται στην παράγραφο 1, η Επιτροπή μπορεί, όταν εκτελεί τον προϋπολογισμό με έμμεση κεντρική διαχείριση ή με αποκεντρωμένη διαχείριση σύμφωνα με το άρθρο 53α ή 53γ, να μεταβιβάζει καθήκοντα δημόσιας εξουσίας και ιδίως τα καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού: [...]
[...]» |
7 |
Το άρθρο 56, παράγραφος 1, του εν λόγω κανονισμού είχε ως εξής: «Οσάκις η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό με έμμεση κεντρική διαχείριση, εξασφαλίζει καταρχάς στοιχεία για την ύπαρξη και την ορθή λειτουργία στις οντότητες στις οποίες αναθέτει την εκτέλεση:
[...]». |
8 |
Με τον τίτλο V, σχετικά με τη «Σύναψη δημοσίων συμβάσεων», του πρώτου μέρους του ιδίου κανονισμού θεσπίζονται οι διατάξεις που έχουν εφαρμογή στον τομέα αυτό. |
Η κοινή δράση 2008/124
9 |
Το άρθρο 1 της κοινής δράσεως 2008/124, το οποίο φέρει τον τίτλο «Αποστολή», όριζε, ως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της υπό κρίση διαφοράς, ότι η Ένωση συγκροτεί αποστολή για την επιβολή του «κράτους δικαίου» στο Κοσσυφοπέδιο, καλούμενη «Eulex Κοσσυφοπέδιο». |
10 |
Βάσει του άρθρου 2 της κοινής δράσεως αυτής, το έργο της Eulex Κοσσυφοπέδιο ήταν το εξής: «Η Eulex Κοσσυφοπέδιο επικουρεί τα όργανα του Κοσσυφοπεδίου, τις δικαστικές αρχές και τις αρχές επιβολής του νόμου στην πορεία τους προς τη βιωσιμότητα και την υπευθυνότητα, καθώς και στην περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση ενός ανεξάρτητου πολυεθνοτικού συστήματος δικαιοσύνης και μιας πολυεθνοτικής αστυνομίας και τελωνειακής υπηρεσίας, εξασφαλίζοντας ότι τα όργανα αυτά είναι απαλλαγμένα από πολιτικές παρεμβάσεις και συνάδουν με διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα και ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές. Το έργο της Eulex Κοσσυφοπέδιο, η οποία ενεργεί σε πλήρη συνεργασία με τα προγράμματα συνδρομής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συνίσταται στην παρακολούθηση, την καθοδήγηση και την παροχή συμβουλών αλλά και στην άσκηση ορισμένων εκτελεστικών αρμοδιοτήτων.» |
11 |
Το άρθρο 3 της εν λόγω κοινής δράσεως όριζε τα καθήκοντα της Eulex Κοσσυφοπέδιο ως ακολούθως: «Για την εκπλήρωση [του κατά το άρθρο 2 έργου της], η Eulex Κοσσυφοπέδιο:
|
12 |
Με το άρθρο 8, παράγραφος 5, της ιδίας κοινής δράσεως καθορίζονταν τα καθήκοντα του αρχηγού της αποστολής ως εξής «Ο Αρχηγός Αποστολής είναι υπεύθυνος για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Eulex Κοσσυφοπέδιο. Προς το[ύτο], ο Αρχηγός Αποστολής υπογράφει σύμβαση με την Επιτροπή.» |
13 |
Το άρθρο 11 της κοινής δράσεως 2008/124, το οποίο φέρει τον τίτλο «Δομή διοίκησης», προέβλεπε ότι: «1. Η Eulex Κοσσυφοπέδιο, ως επιχείρηση διαχείρισης κρίσεων, περιλαμβάνει ενοποιημένη δομή διοίκησης. 2. Υπό την ευθύνη του Συμβουλίου και του ΥΕ, η ΕΠΑ αναλαμβάνει τον πολιτικό έλεγχο και τη στρατηγική διοίκηση της Eulex Κοσσυφοπέδιο. 3. […] ο Διοικητής Μη Στρατιωτικών Επιχειρήσεων, υπό τον πολιτικό έλεγχο και τη στρατηγική διεύθυνση της ΕΠΑ και τη γενική εξουσία του ΥΕ, είναι ο διοικητής της Eulex Κοσσυφοπέδιο σε στρατηγικό επίπεδο και, υπό την ιδιότητά του αυτή, απευθύνει εντολές προς τον Αρχηγό Αποστολής και του παρέχει συμβουλές και τεχνική υποστήριξη. [...]» |
14 |
Κατά το άρθρο 16, παράγραφοι 2 έως 4, της κοινής δράσεως αυτής, το οποίο αφορά τις χρηματοδοτικές ρυθμίσεις: «2. Η διαχείριση όλων των δαπανών γίνεται σύμφωνα με τις διαδικασίες και τους κανόνες που ισχύουν για τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3. Υπό την επιφύλαξη της έγκρισης [εκ μέρους] της Επιτροπής, ο Αρχηγός Αποστολής μπορεί να συνάπτει τεχνικούς διακανονισμούς με τα κράτη μέλη της [Ένωσης], τα συμμετέχοντα τρίτα κράτη και άλλους διεθνείς φορείς που αναπτύσσονται στο Κοσσυφοπέδιο όσον αφορά [την] παροχή εξοπλισμών, υπηρεσιών και εγκαταστάσεων στην Eulex Κοσσυφοπέδιο. [...] 4. Ο Αρχηγός Αποστολής προβαίνει σε πλήρη ενημέρωση της Επιτροπής, υπό την εποπτεία της οποίας τελεί, για τις δραστηριότητες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της σύμβασής του.» |
Ιστορικό της διαφοράς
15 |
Το ιστορικό της διαφοράς συνοψίζεται στις σκέψεις 2 έως 7 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως ως εξής: |
16 |
Πρέπει να διευκρινισθεί ότι η προκήρυξη διαγωνισμού ανέφερε ότι ο εν λόγω διαγωνισμός εντασσόταν στο πρόγραμμα της κοινής δράσεως 2008/124 και ότι το αντικείμενό του περιγραφόταν ως εξής: «Παροχή υπηρεσιών με ελικόπτερο (επί επτά ημέρες την εβδομάδα και επί εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο) στην περιοχή του Κοσσυφοπεδίου και των γειτονικών κρατών για πτήσεις έρευνας, διασώσεως και ιατρικής διακομιδής (Medevac), καθώς και για πτήσεις υποστηρίξεως προς τις επιχειρήσεις που συνδέονται με την αποστολή, όπως είναι η μεταφορά αξιωματικών της αστυνομίας, εναέριας επιτηρήσεως και άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται με την αποστολή [...]». |
Η ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου διαδικασία και η αναιρεσιβαλλόμενη διάταξη
17 |
Με δικόγραφο που κατέθεσε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 23 Μαΐου 2012, η Elitaliana άσκησε προσφυγή-αγωγή με αίτημα, αφενός, να ακυρωθούν τα επίμαχα μέτρα και, αφετέρου, να υποχρεωθεί η Eulex Κοσσυφοπέδιο να αποκαταστήσει τη ζημία που η νυν αναιρεσείουσα ισχυρίζεται ότι υπέστη λόγω των μέτρων αυτών. |
18 |
Στο πλαίσιο της δίκης αυτής, η Eulex Κοσσυφοπέδιο προέβαλε ένσταση απαραδέκτου, σύμφωνα με το άρθρο 114, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, αντλούμενη, αφενός μεν από το ότι, καθόσον δεν επρόκειτο για αυτοτελή οργανισμό, η προσφυγή ακυρώσεως που άσκησε η Elitaliana δεν μπορούσε να στρέφεται κατά της Eulex Κοσσυφοπέδιο, η οποία, ως εκ τούτου, δεν είχε την ιδιότητα της καθής, αφετέρου δε από το ότι τα επίμαχα μέτρα ελήφθησαν βάσει των διατάξεων της Συνθήκης ΛΕΕ οι οποίες αφορούν την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας (ΚΕΠΠΑ). |
19 |
Με την αναιρεσιβαλλόμενη διάταξη, το Γενικό Δικαστήριο δέχθηκε, στις σκέψεις 19 έως 37 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, την ένσταση απαραδέκτου που προέβαλε η Eulex Κοσσυφοπέδιο και, ως εκ τούτου, απέρριψε την προσφυγή‑αγωγή που είχε ασκήσει η Elitaliana. |
20 |
Το γενικό Δικαστήριο εξέτασε, πρώτον, στις σκέψεις 19 έως 25 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, αν η Eulex Κοσσυφοπέδιο καταλέγεται μεταξύ των «λοιπών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης», κατά την έννοια του άρθρου 263, πρώτο εδάφιο, ΣΛΕΕ και αν δύναται, ως εκ τούτου, να έχει την ιδιότητα της καθής-εναγομένης στην εκκρεμούσα ενώπιόν του δίκη. |
21 |
Το Γενικό Δικαστήριο, αφού ανέλυσε το γράμμα των άρθρων 1, παράγραφος 1, 6, 7, παράγραφοι 1 και 2, και 11 της κοινής δράσεως 2008/14, αποφάνθηκε, στη σκέψη 26 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως ως εξής: |
22 |
Επισημαίνοντας, δεύτερον, στη σκέψη 27 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, ότι η Elitaliana ζητούσε την ακύρωση των μέτρων που έλαβε η Eulex Κοσσυφοπέδιο στο πλαίσιο της αναθέσεως της εκτελέσεως της επίμαχης συμβάσεως, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε, στη σκέψη 31 της διατάξεως αυτής, ότι, βάσει των άρθρων 8, παράγραφος 5, και 16, παράγραφος 2, της κοινής δράσεως 2008/124, αφενός μεν ο αρχηγός αποστολής είναι υπεύθυνος για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Eulex Κοσσυφοπέδιο και υπογράφει, προς τούτο, σύμβαση με την Επιτροπή, αφετέρου δε η διαχείριση των δαπανών πρέπει να γίνεται «σύμφωνα με τους [κοινοτικούς] κανόνες και τις διαδικασίες που ισχύουν για τον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης». Ως εκ τούτου, το Γενικό Δικαστήριο συνήγαγε το συμπέρασμα ότι η Επιτροπή είχε μεταβιβάσει στον αρχηγό της Eulex Κοσσυφοπέδιο ορισμένα καθήκοντα εκτελέσεως του προϋπολογισμού της αποστολής αυτής. |
23 |
Το Γενικό Δικαστήριο αποφάνθηκε, ως εκ τούτου, στη σκέψη 34 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, ότι, «[υ]πό τις περιστάσεις αυτές, πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι πράξεις που [εξέδωσε] ο αρχηγός της Eulex Κοσσυφοπέδιο στο πλαίσιο της διαδικασίας για τη σύναψη της επίμαχης συμβάσεως πρέπει να λογιστούν ως πράξεις της Επιτροπής, η οποία έχει την ιδιότητα της καθής δυνάμει του άρθρου 263, πρώτο εδάφιο, ΣΛΕΕ. Επομένως, οι πράξεις αυτές υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο σύμφωνα με τις απαιτήσεις της μνημονευόμενης από την [Elitaliana] γενικής αρχής κατά την οποία σε δικαστικό έλεγχο υπόκεινται όλες οι πράξεις των θεσμικών οργάνων, των λοιπών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης που προορίζονται να παράγουν έννομα αποτελέσματα έναντι τρίτων». Βάσει αυτού, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε, στη σκέψη 35 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, ότι, «[ε]πομένως, η Eulex Κοσσυφοπέδιο δεν [είχε] την ιδιότητα της καθής». |
24 |
Το Γενικό Δικαστήριο εξέτασε, τρίτον, το επιχείρημα της Elitaliana ότι, σε περίπτωση κατά την οποία γινόταν δεκτό ότι η Eulex Κοσσυφοπέδιο δεν έχει την ιδιότητα της καθής, το εν λόγω δικαιοδοτικό όργανο θα εξακολουθούσε να έχει τη δυνατότητα να άρει τις συνέπειες αυτής της πλάνης χαρακτηρίζοντας ως καθού τον εκδώσαντα την προσβαλλόμενη πράξη. |
25 |
Στη σκέψη 39 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, το Γενικό Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, εν προκειμένω, ο χαρακτηρισμός, στο δικόγραφο της προσφυγής‑αγωγής, της Eulex Κοσσυφοπέδιο ως καθής-εναγομένης δεν οφειλόταν σε πλάνη, δεδομένου ότι από το περιεχόμενο του δικογράφου αυτού προκύπτει σαφώς ότι η Elitaliana θεωρούσε τη Eulex Κοσσυφοπέδιο «άλλο όργανο ή οργανισμό της Ένωσης», κατά την έννοια του άρθρου 263, πρώτο εδάφιο, ΣΛΕΕ και ότι, εν πάση περιπτώσει, από κανένα στοιχείο εκ των περιλαμβανομένων στο δικόγραφο αυτό δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι η προσφεύγουσα είχε ασκήσει το ένδικο βοήθημά της κατά φορέα διαφορετικού από τη Eulex Κοσσυφοπέδιο. |
26 |
Τέταρτον, το Γενικό Δικαστήριο εξέτασε αν η Elitaliana μπορούσε να επικαλεσθεί βασίμως το ευεργέτημα της συγγνωστής πλάνης, όπως αυτή υποστήριζε βάσει της νομολογίας του Δικαστηρίου και του Γενικού Δικαστηρίου, κατά την οποία γίνεται δεκτή η ύπαρξη τέτοιας πλάνης οσάκις το οικείο θεσμικό όργανο έχει τηρήσει συμπεριφορά δυνάμενη να προκαλέσει, αφεαυτής ή σε καθοριστικό βαθμό, εύλογη σύγχυση σε καλόπιστο πολίτη ο οποίος επιδεικνύει καθόλα την επιμέλεια που απαιτείται από πρόσωπο έχον τη συνήθη ενημέρωση. |
27 |
Όσον αφορά τον τελευταίο λόγο που προέβαλε η νυν αναιρεσείουσα, το Γενικό Δικαστήριο διαπίστωσε καταρχάς, στη σκέψη 41 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως ότι σε κανένα από τα σχετικά με την επίμαχη σύμβαση έγγραφα δεν προσδιοριζόταν το πρόσωπο κατά του οποίου μπορούσε να ασκηθεί ενδεχόμενη προσφυγή. Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ως εκ τούτου ότι «δεδομένου του περίπλοκου χαρακτήρα των σχέσεων μεταξύ της Eulex Κοσσυφοπέδιο και του αρχηγού της στην επίμαχη διαδικασία, αφενός, και της Επιτροπής και του Συμβουλίου, αφετέρου, ήταν χωρίς αμφιβολία δυσχερές για την προσφεύγουσα να προσδιορίσει ποιος έφερε την ευθύνη των επίμαχων μέτρων και ποιος είχε την ιδιότητα του καθού». |
28 |
Εν συνεχεία, στη σκέψη 42 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, το Γενικό Δικαστήριο διαπίστωσε, εντούτοις, ότι, κατά τη νομολογία την οποία επικαλέσθηκε η Elitaliana, η ύπαρξη συγγνωστής πλάνης μπορεί να έχει μόνον ως αποτέλεσμα την εκ μέρους του δικαστηρίου που έχει επιληφθεί της υποθέσεως μη απόρριψη του ενδίκου βοηθήματος παρά την εκπρόθεσμη άσκησή του. Επισήμανε ότι, καθόσον η προσφυγή-αγωγή της Elitaliana είχε ασκηθεί εμπροθέσμως, η νομολογία αυτή δεν μπορούσε να τύχει εν προκειμένω εφαρμογής. |
29 |
Το Γενικό Δικαστήριο επισήμανε, στη σκέψη 43 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, ότι από το δικόγραφο του ενδίκου βοηθήματος προέκυπτε ότι είχε θεωρήσει τη Eulex Κοσσυφοπέδιο ως άλλο όργανο ή οργανισμό, η δε προσφυγή‑αγωγή της στρεφόταν πέραν πάσης αμφιβολίας κατά του φορέα αυτού, μολονότι, βάσει της κοινής δράσεως, η νυν αναιρεσείουσα μπορούσε να μην υποπέσει σε τέτοια πλάνη. |
30 |
Τέλος, πέμπτον, το Γενικό Δικαστήριο ολοκλήρωσε την ανάλυσή του αποφαινόμενο, στη σκέψη 45 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, ως εξής: |
Η διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου και τα αιτήματα των διαδίκων
Η διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου
31 |
Με απόφαση της 24ης Ιουνίου 2014, το Δικαστήριο ανέθεσε την υπόθεση στο πέμπτο τμήμα και αποφάσισε να αποφανθεί χωρίς να διεξαχθεί επ’ ακροατηρίου συζήτηση. Ο γενικός εισαγγελέας ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 4ης Δεκεμβρίου 2014. |
32 |
Με διάταξη της 10ης Φεβρουαρίου 2015, το Δικαστήριο διέταξε την επανάληψη της προφορικής διαδικασίας και τη διεξαγωγή επ’ ακροατηρίου συζητήσεως. Οι διάδικοι, καθώς και, σύμφωνα με το άρθρο 24, δεύτερο εδάφιο, του Οργανισμού του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή και το Συμβούλιο, κλήθηκαν να αναπτύξουν τις απόψεις τους επί του ζητήματος αν το Γενικό Δικαστήριο και το Δικαστήριο ήταν αρμόδια να επιληφθούν της υποθέσεως αυτής, λαμβανομένων υπόψη των σχετικών με την ΚΕΠΠΑ διατάξεων που περιέχονται στον τίτλο V, κεφάλαιο 2, τμήμα 1, της Συνθήκης ΕΕ και στο άρθρο 275 ΣΛΕΕ. |
33 |
Κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 25ης Μαρτίου 2015 και την ανάπτυξη των προτάσεων του γενικού εισαγγελέα κατά τη συνεδρίαση της 21ης Μαΐου 2015, περατώθηκε η προφορική διαδικασία. |
Αιτήματα των διαδίκων
34 |
Με την αίτησή της αναιρέσεως, η Elitaliana ζητεί από το Δικαστήριο να αναιρέσει την αναιρεσιβαλλόμενη διάταξη. Σε περίπτωση κατά την οποία η υπόθεση είναι ώριμη προς εκδίκαση, η Elitaliana ζητεί να γίνουν δεκτά τα αιτήματα που είχε υποβάλει πρωτοδίκως και να καταδικασθεί η Eulex Κοσσυφοπέδιο στα δικαστικά έξοδα. Σε περίπτωση κατά την οποία το Δικαστήριο κρίνει ότι η διαφορά δεν είναι ώριμη προς εκδίκαση, η αναιρεσείουσα ζητεί να αναπεμφθεί η υπόθεση ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου. |
35 |
Η Eulex Κοσσυφοπέδιο ζητεί την απόρριψη της αιτήσεως αναιρέσεως και την καταδίκη της Elitaliana στα δικαστικά έξοδα. |
Επί της αιτήσεως αναιρέσεως
36 |
Καταρχάς, πρέπει να επισημανθεί ότι το Γενικό Δικαστήριο δεν εξέτασε το ζήτημα που ήγειρε η Eulex Κοσσυφοπέδιο, όσον αφορά την αρμοδιότητα των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης να επιληφθούν της υποθέσεως λαμβανομένων υπόψη των σχετικών με την ΚΕΠΠΑ διατάξεων των Συνθηκών, αλλά αποφάνθηκε επί της ενστάσεως απαραδέκτου περί του ότι η Eulex Κοσσυφοπέδιο δεν έχει την ιδιότητα της καθής-εναγομένης. |
37 |
Καθόσον η αρμοδιότητα του Δικαστηρίου να επιληφθεί υποθέσεως αποτελεί ζήτημα δημοσίας τάξεως, το Δικαστήριο δύναται να εξετάσει το ζήτημα αυτό σε οποιοδήποτε στάδιο της δίκης, ακόμη και αυτεπαγγέλτως (βλ., σχετικώς, απόφαση Επιτροπή κατά Κύπρου, C‑340/10, EU:C:2012:143, σκέψη 20). |
38 |
Εν προκειμένω, το ζήτημα αυτό, το οποίο αποτέλεσε το αντικείμενο της επαναλήψεως της προφορικής διαδικασίας, εγείρεται αυτεπαγγέλτως και πρέπει να εξετασθεί κατά πρώτον. |
Επιχειρήματα των διαδίκων
39 |
Το Συμβούλιο, η Επιτροπή και η Elitaliana φρονούν ότι το Δικαστήριο είναι αρμόδιο να επιληφθεί της υπό κρίση υποθέσεως. |
40 |
Η Eulex Κοσσυφοπέδιο υποστηρίζει ότι το Δικαστήριο είναι αρμόδιο να αποφανθεί επί του καθεστώτος και της δραστηριότητας του Συμβουλίου και της Επιτροπής, όχι όμως και για το καθεστώς και τη δραστηριότητα της Eulex Κοσσυφοπέδιο. |
Εκτίμηση του Δικαστηρίου
41 |
Επισημαίνεται ότι, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 24, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, τελευταία περίοδος, ΣΕΕ και του άρθρου 275, πρώτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, το Δικαστήριο δεν έχει καταρχήν δικαιοδοσία όσον αφορά τις σχετικές με την ΚΕΠΠΑ διατάξεις και τις πράξεις που εκδίδονται βάσει των διατάξεων αυτών (απόφαση Κοινοβούλιο κατά Συμβουλίου, C‑658/11, EU:C:2014:2025, σκέψη 69). |
42 |
Ωστόσο, τα εν λόγω άρθρα 24, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, τελευταία περίοδος, ΣΕΕ, και 275, πρώτο εδάφιο, ΣΛΕΕ εισάγουν παρέκκλιση από τον κανόνα της γενικής αρμοδιότητας την οποία απονέμει το άρθρο 19 ΣΕΕ στο Δικαστήριο προκειμένου να διασφαλίσει την τήρηση του δικαίου κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή των Συνθηκών και, ως εκ τούτου, πρέπει να ερμηνεύονται συσταλτικά (απόφαση Κοινοβούλιο κατά Συμβουλίου, C-658/11, EU:C:2014:2025, σκέψη 70). |
43 |
Βάσει του άρθρου 41, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο, ΣΕΕ, «οι λειτουργικές δαπάνες τις οποίες συνεπάγεται η εφαρμογή του […] κεφαλαίου [περί των ειδικών διατάξεων σχετικά με την ΚΕΠΠΑ] βαρύνουν […] τον προϋπολογισμό της Ένωσης, πλην των δαπανών που οφείλονται σε ενέργειες που έχουν στρατιωτικές συνέπειες ή συνέπειες στην άμυνα και των περιπτώσεων όπου το Συμβούλιο λαμβάνει ομόφωνα διαφορετική απόφαση». |
44 |
Η διάταξη αυτή υπενθυμίζεται, κατ’ ουσίαν, στο άρθρο 4, παράγραφος 2, στοιχείο αʹ, του δημοσιονομικού κανονισμού. |
45 |
Σύμφωνα με τα άρθρα 17 ΣΕΕ και 317 ΣΛΕΕ, η εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης απόκειται στην Επιτροπή. |
46 |
Από το άρθρο 16, παράγραφος 2, της κοινής δράσεως 2008/124 προκύπτει ότι η «διαχείριση όλων των δαπανών» της αποστολής Eulex Κοσσυφοπέδιο «γίνεται σύμφωνα με τις διαδικασίες και τους κανόνες που ισχύουν για τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης». |
47 |
Εν προκειμένω, δεν αμφισβητείται ότι η αποστολή Eulex Κοσσυφοπέδιο είναι μη στρατιωτικής φύσεως και ότι είχε προβλεφθεί η εγγραφή των δαπανών σχετικά με την υπηρεσία υποστηρίξεως με ελικόπτερο της αποστολής Eulex Κοσσυφοπέδιο στον προϋπολογισμό της Ένωσης. |
48 |
Ως εκ τούτου, τα επίμαχα μέτρα, των οποίων ζητείται η ακύρωση λόγω παραβάσεως των κανόνων δικαίου που έχουν εφαρμογή στις συναπτόμενες από την Ένωση δημόσιες συμβάσεις, αφορούν σύναψη δημοσίας συμβάσεως η οποία προκάλεσε δαπάνες που βαρύνουν τον προϋπολογισμό της Ένωσης. Συνεπώς, η επίμαχη δημόσια σύμβαση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του δημοσιονομικού κανονισμού. |
49 |
Λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων περιστάσεων της υπό κρίση περιπτώσεως, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι το περιεχόμενο του κατά παρέκκλιση περιορισμού της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, τον οποίο προβλέπουν το άρθρο 24, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, τελευταία περίοδος, ΣΕΕ και το άρθρο 275 ΣΛΕΕ, είναι τόσο ευρύ ώστε να αποκλείει τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου να ερμηνεύει και να εφαρμόζει τις διατάξεις του δημοσιονομικού κανονισμού στον τομέα της συνάψεως δημοσίων συμβάσεων. |
50 |
Κατά συνέπεια, το Γενικό Δικαστήριο και, κατ’ αναίρεση, το Δικαστήριο έχουν δικαιοδοσία να επιληφθούν της διαφοράς αυτής. |
Επί του πρώτου και του δεύτερου λόγου αναιρέσεως, οι οποίοι αντλούνται από το ότι το Γενικό Δικαστήριο έπρεπε να δεχθεί ότι η Eulex Κοσσυφοπέδιο καταλέγεται μεταξύ των «λοιπών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης », κατά την έννοια του άρθρου 263 ΣΛΕΕ, και από την πεπλανημένη εξομοίωση της Eulex Κοσσυφοπέδιο με αντιπροσωπεία της Ένωσης
Επιχειρήματα των διαδίκων
51 |
Με τον πρώτο και τον δεύτερο λόγο της αναιρέσεως, οι οποίοι πρέπει να εξετασθούν από κοινού, η Elitaliana προσάπτει, πρώτον, στο Γενικό Δικαστήριο ότι υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο κρίνοντας, στη σκέψη 26 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, ότι «η Eulex Κοσσυφοπέδιο δεν έχει νομική προσωπικότητα και [ότι] δεν προβλέπεται ότι μπορεί να είναι διάδικος σε δίκη ενώπιον των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης», στοιχείο βάσει του οποίου αποφάνθηκε ότι η Eulex Κοσσυφοπέδιο δεν αποτελεί «άλλο όργανο ή οργανισμό της Ένωσης», κατά την έννοια του άρθρου 263, πρώτο εδάφιο, ΣΛΕΕ. Η Elitaliana διατείνεται ότι κακώς το Γενικό Δικαστήριο δεν ακολούθησε τη νομολογία που διατυπώθηκε με την απόφαση Les Verts κατά Κοινοβουλίου (294/83, EU:C:1986:166). Συναφώς, η Elitaliana επισημαίνει ότι, βάσει των άρθρων 8 και 16 της κοινής δράσεως 2008/124, ο αρχηγός της αποστολής εκπροσωπεί τη Eulex Κοσσυφοπέδιο και φέρει συναφή νομική ευθύνη για τις πράξεις της Eulex Κοσσυφοπέδιο, έχει δε δημοσιονομική αυτοτέλεια. Ως εκ τούτου, η αναιρεσείουσα διατείνεται ότι ο φορέας αυτός «αποτελεί αυτοτελή παράγοντα παροχής δικαιωμάτων και δημιουργίας υποχρεώσεων», στοιχείο που, επομένως, της προσδίδει νομική προσωπικότητα και, κατά συνέπεια, την ιδιότητα του άλλου οργάνου ή οργανισμού της Ένωσης. |
52 |
Η Elitaliana διατείνεται, δεύτερον, ότι το Γενικό Δικαστήριο κακώς εξομοίωσε, στις σκέψεις 27 έως 35 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, τη Eulex Kosovo με αντιπροσωπεία, αποφαινόμενο, ως εκ τούτου, ότι οι πράξεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας συνάψεως της δημοσίας συμβάσεως έπρεπε να καταλογισθούν στην Επιτροπή. |
53 |
Η Eulex Κοσσυφοπέδιο ζητεί την απόρριψη των δύο αυτών λόγων αναιρέσεως. |
Εκτίμηση του Δικαστηρίου
54 |
Όσον αφορά την ιδιότητα του άλλου οργάνων ή οργανισμού της Ένωσης, την οποία το Γενικό Δικαστήριο δεν δέχθηκε ότι διαθέτει η Eulex Κοσσυφοπέδιο, όπως του προσάπτει η αναιρεσείουσα, πρέπει να επισημανθεί ότι το άρθρο 263 ΣΛΕΕ προβλέπει ότι το Δικαστήριο ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων αυτών των οργάνων ή οργανισμών που προορίζονται να παράγουν έννομα αποτελέσματα έναντι τρίτων. |
55 |
Όπως επισήμανε το Γενικό Δικαστήριο, στις σκέψεις 24 και 25 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, από διάφορες διατάξεις της κοινής δράσεως 2008/124, ιδίως δε από το άρθρο της 2, καθίσταται σαφές ότι ο πολιτικός έλεγχος και η στρατηγική διοίκηση της Eulex Κοσσυφοπέδιο δεν ασκούνται αυτοτελώς από την αποστολή αυτή, αλλά από την Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας (ΕΠΑ), η οποία ασκεί η ίδια τον εν λόγω έλεγχο και τη διοίκηση αυτή υπό την ευθύνη του Συμβουλίου και του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΥΕ). |
56 |
Όσον αφορά τον τομέα του προϋπολογισμού και τον δημοσιονομικό τομέα, από το άρθρο 8, παράγραφος 5, της κοινής δράσεως 2008/124 προκύπτει ότι ο αρχηγός της αποστολής «είναι υπεύθυνος για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Eulex Κοσσυφοπέδιο. Προς το[ύτο], ο αρχηγός αποστολής υπογράφει σύμβαση με την Επιτροπή». Το άρθρο 16, παράγραφος 3, αυτής της κοινής δράσεως προέβλεπε επιπλέον ότι, «[υ]πό την επιφύλαξη της έγκρισης [εκ μέρους] της Επιτροπής, ο αρχηγός αποστολής μπορεί να συνάπτει τεχνικούς διακανονισμούς με τα κράτη μέλη της [Ένωσης], τα συμμετέχοντα τρίτα κράτη και άλλους διεθνείς φορείς που αναπτύσσονται στο Κοσσυφοπέδιο όσον αφορά [την] παροχή εξοπλισμών, υπηρεσιών και εγκαταστάσεων στην Eulex Κοσσυφοπέδιο». Το δε άρθρο 16, παράγραφος 4, της εν λόγω κοινής δράσεως όριζε ότι «ο αρχηγός αποστολής προβαίνει σε πλήρη ενημέρωση της Επιτροπής, υπό την εποπτεία της οποίας τελεί, για τις δραστηριότητες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της σύμβασής του». |
57 |
Ως εκ τούτου, μολονότι ο αρχηγός αποστολής χαρακτηρίζεται από την κοινή δράση 2008/124 ως «υπεύθυνος» για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, εντούτοις οι αρμοδιότητές του ασκούνται, στον τομέα του προϋπολογισμού και στον δημοσιονομικό τομέα, υπό την εποπτεία και τον έλεγχο της Επιτροπής. Βάσει των στοιχείων αυτών, ορθώς έκρινε το Γενικό Δικαστήριο, στη σκέψη 36 της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως, ότι στους τομείς αυτούς, ο αρχηγός αποστολής διέθετε περιορισμένες εξουσίες και ότι, στην πραγματικότητα, είχε μόνον «αυστηρώς περιορισμένη ικανότητα δικαίου από ουσιαστικής απόψεως», αντιθέτως προς ό,τι διατείνεται η αναιρεσείουσα, κατά την οποία η Eulex Κοσσυφοπέδιο «σαφώς διαθέτει νομική προσωπικότητα ως αυτοτελής παράγοντας παροχής δικαιωμάτων και δημιουργίας υποχρεώσεων». |
58 |
Από τα προεκτεθέντα προκύπτει ότι ορθώς έκρινε το Γενικό Δικαστήριο ότι δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι η Eulex Κοσσυφοπέδιο διαθέτει νομική προσωπικότητα, δεδομένου ότι η κοινή δράση 2008/124 χαρακτηρίζει τον φορέα αυτό ως «αποστολή» και ότι, αφενός μεν, όσον αφορά τα πολιτικά και στρατηγικά ζητήματα, η εν λόγω αποστολή υπόκειται στην εξουσία και τον έλεγχο του Συμβουλίου και του ΥΕ, αφετέρου δε, στον τομέα του προϋπολογισμού και στον δημοσιονομικό τομέα, ο αρχηγός αποστολής ασκεί τις αρμοδιότητές του υπό την εποπτεία και τον έλεγχο της Επιτροπής. |
59 |
Ως εκ τούτου, το Γενικό Δικαστήριο δεν υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο, κρίνοντας, στη σκέψη 26 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, ότι, αφενός, η Eulex Κοσσυφοπέδιο δεν έχει νομική προσωπικότητα και ότι, αφετέρου, δεν προβλέπεται ότι δύναται να είναι διάδικος σε δίκη ενώπιον των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης. Βάσει των στοιχείων αυτών, το Γενικό Δικαστήριο συνήγαγε, ορθώς, ότι η Eulex Κοσσυφοπέδιο αποτελεί αποστολή περιορισμένης χρονικής διάρκειας που δεν μπορεί να καταλέγεται μεταξύ των «λοιπών οργάνων ή οργανισμών», κατά την έννοια του άρθρου 263, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ. |
60 |
Όσον αφορά την αιτίαση της αναιρεσείουσας περί του ότι κακώς έκρινε το Γενικό Δικαστήριο ότι η Eulex Κοσσυφοπέδιο έλαβε τα επίμαχα μέτρα κατόπιν μεταβιβάσεως αρμοδιοτήτων, πρέπει να απορριφθεί για τους ακόλουθους λόγους. |
61 |
Σύμφωνα με το άρθρο 53α του δημοσιονομικού κανονισμού, οσάκις η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό με κεντρική διαχείριση, τα καθήκοντα εκτελέσεως μπορούν να ασκούνται έμμεσα, σύμφωνα με τα άρθρα 54 έως 57 του κανονισμού αυτού. Με το άρθρο 54, παράγραφος 2, στοιχείο δʹ, του εν λόγω κανονισμού διευκρινίζεται ότι οσάκις η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό με έμμεση κεντρική διαχείριση κατά το άρθρο 53α, μπορεί να μεταβιβάζει καθήκοντα δημόσιας εξουσίας, ιδίως δε καθήκοντα εκτελέσεως του προϋπολογισμού, σε πρόσωπα που επιφορτίζονται με την εκτέλεση συγκεκριμένων ενεργειών δυνάμει του τίτλου V της Συνθήκης ΕΕ. |
62 |
Εν προκειμένω, το άρθρο 8, παράγραφος 5, και το άρθρο 16, παράγραφος 4, της κοινής δράσεως 2008/124 προβλέπουν ότι ο αρχηγός αποστολής είναι υπεύθυνος για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Eulex Κοσσυφοπέδιο και ότι συνάπτει, προς τούτο, σύμβαση με την Επιτροπή. Στο πλαίσιο της εκτελέσεως της συμβάσεως αυτής, ο αρχηγός της αποστολής Eulex Κοσσυφοπέδιο ενημερώνει πλήρως την Επιτροπή, υπό την εποπτεία της οποίας τελεί, για τις δραστηριότητες που ασκεί στο πλαίσιο της συμβάσεώς του |
63 |
Από τις δύο προηγούμενες σκέψεις της παρούσας αποφάσεως προκύπτει ότι, όπως ορθώς επισήμανε το Γενικό Δικαστήριο, στις σκέψεις 31 και 32 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, η Επιτροπή, διά της συμβάσεως που σύναψε με τον αρχηγό αποστολής και βάσει του άρθρου 54, παράγραφος 2, στοιχείο δʹ, του δημοσιονομικού κανονισμού, μεταβίβασε στον αρχηγό αποστολής αυτόν την αρμοδιότητά της εκτελέσεως του προϋπολογισμού. Στο πλαίσιο αυτής της μεταβιβάσεως αρμοδιοτήτων, ο αρχηγός της αποστολής Eulex Κοσσυφοπέδιο οφείλει, ως εντεταλμένος της Επιτροπής, να συμμορφώνεται προς τους σχετικούς με τον προϋπολογισμό κανόνες του δικαίου της Ένωσης, περιλαμβανομένων των κανόνων που διέπουν τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, όπως είναι οι προβλεπόμενοι στον τίτλο V του πρώτου μέρους του δημοσιονομικού κανονισμού. |
64 |
Συναφώς, το Γενικό Δικαστήριο υπενθύμισε, στη σκέψη 33 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, την αρχή κατά την οποία οι πράξεις που κατά την άσκηση μεταβιβασθεισών αρμοδιοτήτων λογίζονται κανονικά ως πράξεις του θεσμικού οργάνου που μεταβίβασε τη σχετική αρμοδιότητα, στο οποίο και απόκειται να υπερασπισθεί ενώπιον της δικαιοσύνης την επίμαχη πράξη. |
65 |
Αντιθέτως προς ό,τι διατείνεται η αναιρεσείουσα, αλλά όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας, στα σημεία 62 και 63 των προτάσεών του της 4ης Δεκεμβρίου 2014, μολονότι στη σκέψη 33 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως μνημονεύεται απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου που αφορά αντιπροσωπεία της Ένωσης, δηλαδή φορέα που συστάθηκε σύμφωνα με το άρθρο 221 ΣΛΕΕ για να εκπροσωπεί την Ένωση, εν προκειμένω δε την αντιπροσωπεία της Ένωσης στο Μαυροβούνιο, το στοιχείο αυτό δεν έχει την έννοια ότι το Γενικό Δικαστήριο έκρινε συνεπώς ότι η Eulex Κοσσυφοπέδιο έπρεπε να εξομοιωθεί με τέτοιο φορέα, αλλά απλώς ότι υπενθύμισε αρχή του δικαίου της οποίας έκανε χρήση στο πλαίσιο της αποφάσεως αυτής. |
66 |
Ως εκ τούτου, ορθώς αποφάνθηκε το Γενικό Δικαστήριο, στις σκέψεις 34 και 35 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, ότι οι πράξεις που εξέδωσε η Eulex Κοσσυφοπέδιο στο πλαίσιο της διαδικασίας συνάψεως της επίμαχης δημοσίας συμβάσεως έπρεπε να καταλογισθούν στην Επιτροπή και ότι, επομένως, η Eulex Κοσσυφοπέδιο δεν είχε την ιδιότητα της καθής. |
67 |
Πρέπει να επισημανθεί συναφώς ότι κακώς υποστηρίζει η Elitaliana ότι η εκ μέρους της Eulex Κοσσυφοπέδιο έλλειψη της ιδιότητας διαδίκου δύναται να αντιβαίνει στις αρχές που υπενθύμισε το Δικαστήριο στην απόφασή του Les Verts κατά Κοινοβουλίου (294/83, EU:C:1986:166) κατά τις οποίες το σύστημα της Συνθήκης συνίσταται στην παροχή δυνατότητας ασκήσεως ευθείας προσφυγής κατά οιουδήποτε μέτρου λαμβάνουν τα θεσμικά όργανα προκειμένου να παράγεται έννομο αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, όπως ορθώς επισήμανε το Γενικό Δικαστήριο, στη σκέψη 34 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, τα επίμαχα μέτρα υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο, υπό την προϋπόθεση, πάντως, το δικόγραφο του ένδικου βοηθήματος με αίτημα, μεταξύ άλλων, την ακύρωση των μέτρων αυτών να μην στρέφεται κατά της Eulex Κοσσυφοπέδιο, αλλά της Επιτροπής, ως μεταβιβάζουσας αρχής. |
68 |
Λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, ο πρώτος και ο δεύτερος λόγος αναιρέσεως πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. |
Επί του τρίτου λόγου αναιρέσεως, ο οποίος αντλείται από πλάνη περί το δίκαιο, στην οποία υπέπεσε το Γενικό Δικαστήριο καθόσον δεν δέχθηκε την ύπαρξη συγγνωστής πλάνης της Elitaliana
Επιχειρήματα των διαδίκων
69 |
Ο τρίτος λόγος αναιρέσεως τον οποίο ανέπτυξε η Elitaliana και αφορά το σκεπτικό του Γενικού Δικαστηρίου περί συγγνωστής πλάνης, αναλύεται σε δύο σκέλη. |
70 |
Με το πρώτο σκέλος του τρίτου λόγου της αναιρέσεως, η Elitaliana προσάπτει στο Γενικό Δικαστήριο ότι, στη σκέψη 42 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, κακώς περιόρισε τη δυνατότητα επίκλησης της πλάνης αυτής μόνο στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο διάδικος που την επικαλείται επιδιώκει να αποφύγει τις συνέπειες της μη τηρήσεως δικονομικής προθεσμίας. |
71 |
Με το δεύτερο σκέλος του τρίτου λόγου αναιρέσεως, η Elitaliana διατείνεται ότι υπάρχει αντίφαση ως προς το σκεπτικό μεταξύ των σκέψεων 41 και 43 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, καθόσον το Γενικό Δικαστήριο δέχθηκε, αφενός, ότι η σύνθετη νομική κατάσταση όσον αφορά την επίμαχη δημόσια σύμβαση καθιστούσε δυσχερή τον προσδιορισμό του προσώπου στο οποίο έπρεπε να καταλογισθούν τα επίμαχα μέτρα και, αφετέρου, ότι οι διατάξεις της κοινής δράσεως 2008/14 ήταν αρκούντως σαφείς ώστε η νυν αναιρεσείουσα να μην υποπέσει σε πλάνη θεωρώντας ότι η Eulex Κοσσυφοπέδιο καταλεγόταν μεταξύ των «λοιπών οργάνων και οργανισμών» της Ένωσης, κατά την έννοια του άρθρου 263 ΣΛΕΕ. |
Εκτίμηση του Δικαστηρίου
72 |
Όσον αφορά το πρώτο σκέλος αυτού του λόγου αναιρέσεως, πρέπει να επισημανθεί ότι, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 21 του Οργανισμού του Δικαστηρίου, οι προσφυγές κατά πράξεων των θεσμικών οργάνων της Ένωσης πρέπει να στρέφονται τυπικώς κατά του θεσμικού οργάνου στο οποίο καταλογίζεται η επίμαχη πράξη. |
73 |
Πρώτον, το Δικαστήριο έχει δεχθεί ότι ο προσδιορισμός στο δικόγραφο του ενδίκου βοηθήματος καθού διαφορετικού από τον εκδότη της επίμαχης πράξεως δεν συνεπάγεται το απαράδεκτο του ενδίκου βοηθήματος αυτού εφόσον το δικόγραφο περιέχει στοιχεία δυνάμενα να προσδιορίσουν άνευ αμφισημίας κατά ποίου στρέφεται το βοήθημα αυτό, όπως τον τίτλο της προσβαλλομένης πράξεως και το όνομα του εκδώσαντος την πράξη αυτής (βλ., σχετικώς, διάταξη Επιτροπή κατά ΕΤΕπ, 85/86, EU:C:1986:292, σκέψη 6). Οσάκις το ένδικο βοήθημα στρέφεται κατά προσώπου διαφορετικού από εκείνο στο οποίο πρέπει να καταλογισθεί η πράξη που αποτελεί αντικείμενο του ενδίκου βοηθήματος αυτού, το Δικαστήριο δεν δύναται ούτε να παραβλέψει ούτε να υποκαταστήσει την πρόδηλη βούληση του προσφεύγοντος και δεν έχει άλλη επιλογή από το να κηρύξει το αίτημα απαράδεκτο. |
74 |
Εν προκειμένω, όμως, το Γενικό Δικαστήριο επισήμανε, στη σκέψη 39 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, αφενός μεν ότι το δικόγραφο της προσφυγής-αγωγή της Elitaliana στρεφόταν, πέραν πάσης αμφιβολίας, κατά της Eulex Κοσσυφοπέδιο, η οποία, κατά τη νυν αναιρεσείουσα, είχε την ιδιότητα «άλλου οργάνου ή οργανισμού της Ένωσης», κατά την έννοια του άρθρου 263, πρώτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, αφετέρου δε ότι η νυν αναιρεσείουσα ουδέποτε άσκησε ένδικο βοήθημα κατά προσώπου διαφορετικού από τη Eulex Κοσσυφοπέδιο. Υπό τις συνθήκες αυτές, ορθώς έκρινε το Γενικό Δικαστήριο ότι η νομολογία που μνημονεύθηκε στη προηγούμενη σκέψη της παρούσας αποφάσεως δεν μπορούσε να τύχει εφαρμογής και ότι δεν απόκειται στο δικαιοδοτικό όργανο αυτό να προσδιορίσει το πρόσωπο κατά του οποίου θα έπρεπε να στραφεί η προσφυγή‑αγωγή. |
75 |
Δεύτερον, ορθώς επισήμανε το Γενικό Δικαστήριο, αφενός, στη σκέψη 42 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, ότι η νομολογία που επικαλείται η νυν αναιρεσείουσα, συγκεκριμένα δε, ειδικότερα, η σκέψη 19 της αποφάσεως Schertzer κατά Κοινοβουλίου (25/68, EU:C:1977:158), περί συγγνωστής πλάνης, μπορούσε να έχει μόνον ως συνέπεια το να μην κριθεί απαράδεκτο ένδικο βοήθημα το οποίο ασκήθηκε εκτός των προβλεπόμενων προς τούτο δικονομικών προθεσμιών, προκειμένου να συναγάγει, αφετέρου, εμμέσως πλην σαφώς, ότι η επίκληση της συγγνωστής πλάνης στην υπό κρίση ένδικη διαφορά ήταν αλυσιτελής, δεδομένου ότι, όπως διαπίστωσε το Γενικό Δικαστήριο «εν προκειμένω, δεν αμφισβητείται ότι η [νυν αναιρεσείουσα] τήρησε την προθεσμία ασκήσεως της προσφυγής» και ότι ουδέποτε άσκησε ένδικο βοήθημα κατά προσώπου άλλου από την Eulex Κοσσυφοπέδιο. |
76 |
Συνεπώς, το πρώτο σκέλος αυτού του λόγου αναιρέσεως πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμο. |
77 |
Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος του τρίτου λόγου αναιρέσεως που προβάλλει η Elitaliana προς στήριξη της αιτήσεώς της αναιρέσεως, πρέπει να επισημανθεί ότι το Γενικό Δικαστήριο δέχθηκε, στη σκέψη 41 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, την ύπαρξη δυσχερειών όσον αφορά τον προσδιορισμό του προσώπου ή φορέα στον οποίο έπρεπε να καταλογισθούν τα επίμαχα μέτρα, αποφαινόμενο, στη σκέψη 43 της αναιρεσιβαλλομένης διατάξεως, ότι, παρά τις δυσχέρειες αυτές, η νυν αναιρεσείουσα μπορούσε να μην υποπέσει στην πλάνη να στρέψει την προσφυγή-αγωγή της κατά της Eulex Κοσσυφοπέδιο. |
78 |
Η αιτίαση αυτή, που σκοπεί να θέσει εν αμφιβόλω την έλλειψη συγγνωστού χαρακτήρα της πλάνης στην οποία υπέπεσε η αναιρεσείουσα, πρέπει να απορριφθεί ευθύς εξαρχής, καθόσον στρέφεται κατά επαλλήλως παρατιθέμενων στοιχείων του σκεπτικού της διατάξεως και δεν δύναται, ως εκ τούτου, να συνεπάγεται την αναίρεσή της (βλ., σχετικώς, απόφαση Aéroports de Paris κατά Επιτροπής, C‑82/01 P, EU:C:2002:617, σκέψεις 41 και 67 καθώς και εκεί παρατιθέμενη νομολογία). Πράγματι, ορθώς έκρινε το Γενικό Δικαστήριο, για τους λόγους που προεκτέθηκαν στη σκέψη 75 της παρούσας αποφάσεως, ότι η επίκληση συγγνωστής πλάνης ήταν εν προκειμένω αλυσιτελής. |
79 |
Δεδομένου ότι το δεύτερο σκέλος του τρίτου λόγου αναιρέσεως πρέπει να κριθεί αλυσιτελές, ο τρίτος λόγος αναιρέσεως πρέπει να απορριφθεί ως εν μέρει αβάσιμος και ως εν μέρει αλυσιτελής. |
80 |
Καθόσον ουδείς από τους λόγους που προέβαλε η Elitaliana προς στήριξη της αιτήσεώς της αναιρέσεως μπορεί να γίνει δεκτός, η υπό κρίση αίτηση αναιρέσεως πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της. |
Επί των δικαστικών εξόδων
81 |
Κατά το άρθρο 138, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας, που έχει εφαρμογή στην αναιρετική δίκη δυνάμει του άρθρου 184, παράγραφος 1, του Κανονισμού αυτού, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα, εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου. Δεδομένου ότι η Eulex Κοσσυφοπέδιο ζήτησε την καταδίκη της Elitaliana και η δεύτερη ηττήθηκε ως προς το σύνολο των λόγων που προέβαλε, η Elitaliana πρέπει να καταδικασθεί στα δικαστικά έξοδα της δίκης αυτής. |
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (πέμπτο τμήμα) αποφασίζει: |
|
|
(υπογραφές) |
( * ) Γλώσσα διαδικασίας: η ιταλική.