ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 24.6.2022
JOIN(2022) 28 final
ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Καθορισμός της πορείας για έναν βιώσιμο γαλάζιο πλανήτη — κοινή ανακοίνωση σχετικά με το θεματολόγιο της ΕΕ για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών
{SWD(2022) 174 final}
Εισαγωγή
Ο ωκεανός είναι ζωτικής σημασίας για τη ζωή στη Γη, καθώς προσφέρει ανεκτίμητα οφέλη και υπηρεσίες στους ανθρώπους και σε ολόκληρο τον πλανήτη. Διαδραματίζει κρίσιμης σημασίας ρόλο στη ρύθμιση του κλίματος, παρέχει μεγαλύτερες ποσότητες οξυγόνου απ’ ό,τι το σύνολο των δασών και είναι απαραίτητος για την αντιμετώπιση πιεστικών παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η επισιτιστική ασφάλεια, η ενέργεια και η πράσινη μετάβαση. Αποτελεί μέρος της κοινωνικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των παράκτιων κοινοτήτων και διαδραματίζει καίριο ρόλο στο διεθνές εμπόριο, καθώς πάνω από το 80 % του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται διά θαλάσσης και σχεδόν τα δύο τρίτα του παγκόσμιου εφοδιασμού πετρελαίου και αερίου είτε προέρχονται από τη θάλασσα είτε μεταφέρονται διά θαλάσσης. Ωστόσο, η σημασία του ωκεανού εξακολουθεί συχνά να παραβλέπεται. Χρησιμοποιείται για παράνομους σκοπούς όπως η πειρατεία, η τρομοκρατία ή οι ένοπλες ληστείες στη θάλασσα, η εμπορία ανθρώπων, οι παράνομες ουσίες και το λαθρεμπόριο όπλων.
Στο πλαίσιο της διεθνούς διακυβέρνησης των ωκεανών καταβάλλονται προσπάθειες για την αντιμετώπιση των πολυάριθμων προκλήσεων που απορρέουν από τον πολυδιάστατο και διασυνδεδεμένο ρόλο των ωκεανών. Το 2016, η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν η πρώτη κορυφαία οικονομία που δρομολόγησε θεματολόγιο για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών 1 και δεσμεύτηκε να εξασφαλίσει έναν ασφαλή, προστατευόμενο, καθαρό, υγιή και υπό βιώσιμη διαχείριση ωκεανό. Παρότι η ΕΕ παραμένει αμετακίνητη, διάφορες εξελίξεις έκτοτε δικαιολογούν την επικαιροποίηση του θεματολογίου.
Πρώτον, η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος συγκαταλέγονται μεταξύ των κορυφαίων πολιτικών προτεραιοτήτων της ΕΕ. Ο ωκεανός είναι ενταγμένος στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και στο όραμα για μια ισχυρότερη Ευρώπη στον κόσμο, αποτελεί δε παγκόσμιο ζήτημα που χρήζει πολυμερούς αντιμετώπισης 2 .
Δεύτερον, η υποβάθμιση του ωκεανού επιταχύνεται, καθώς οι μη βιώσιμες ανθρώπινες δραστηριότητες και οι επιβλαβείς επιπτώσεις τους εξακολουθούν να υποβαθμίζουν τον ωκεανό, γεγονός που οδηγεί σε ριζικές αλλαγές που ενέχουν τον κίνδυνο υπέρβασης των σημείων καμπής. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία βρίσκεται ο ωκεανός αντικατοπτρίζεται στην περιορισμένη απόδοση των σχετικών παγκόσμιων δεσμεύσεων, συγκεκριμένα των στόχων του Aichi στο πλαίσιο της σύμβασης για τη βιοποικιλότητα (CBD), καθώς και του θεματολόγιου των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030 και του στόχου βιώσιμης ανάπτυξης 14 (ΣΒΑ14 – Ζωή στο νερό).
Τρίτον, ο ωκεανός συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους γεωπολιτικούς στίβους παγκοσμίως, όπως κατέδειξε η πρόσφατη αύξηση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Νότια Σινική Θάλασσα, με τα κράτη μέλη να απευθύνουν έκκληση για σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας και των δικαιωμάτων ναυσιπλοΐας, καθώς και για ειρηνική επίλυση των διαφορών. Η ρωσική στρατιωτική επίθεση κατά της Ουκρανίας επηρεάζει την παγκόσμια σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή του Ευξείνου Πόντου και δημιουργεί ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις της στη ναυτιλία.
Τέταρτον, ο ωκεανός έχει εγείρει πολιτικό ενδιαφέρον σε παγκόσμιο επίπεδο, το δε 2022 αποτελεί κρίσιμο έτος για αυτόν, καθώς διεξάγονται διάφορες σημαντικές διαπραγματεύσεις 3 και διασκέψεις για τον ωκεανό 4 . Ο ωκεανός έχει καταστεί ακόμη πιο σημαντικός στο πλαίσιο των διεθνών συζητήσεων για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα. Η κρίση των ναυτικών που επιτάθηκε λόγω της πανδημίας COVID-19 ανέδειξε τη σημασία της κοινωνικής διάστασης, δηλ. των αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας και διαβίωσης των ναυτικών 5 . Το διεθνές ενδιαφέρον προσέλκυσε επίσης το ζήτημα της μη συμμόρφωσης ορισμένων κρατών με τους διεθνώς συμφωνηθέντες κανόνες και πρότυπα, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τον αθέμιτο ανταγωνισμό και στρεβλώνει τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού εις βάρος των ενδιαφερομένων μερών της ΕΕ. Τα ανοικτά νηολόγια αποτελούν αντιπροσωπευτικό παράδειγμα.
Δεδομένου ότι διαθέτουν συνδυαστικά τη μεγαλύτερη αποκλειστική οικονομική ζώνη παγκοσμίως και λαμβανομένων υπόψη των προαναφερθεισών εξελίξεων, είναι σημαντικό η ΕΕ και τα κράτη μέλη της να επαναβεβαιώσουν και να επικαιροποιήσουν τη δέσμευσή τους για βελτίωση της διακυβέρνησης των ωκεανών.
|
Απειλές για τον ωκεανό 6 •Τα θαλάσσια είδη εξαφανίζονται με διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τα χερσαία λόγω της υπερθέρμανσης. •Το 34,2 % της παγκόσμιας θαλάσσιας αλιείας συνίσταται σε υπεραλίευση. •Τα τελευταία σαράντα έτη, η Αρκτική απώλεσε περιοχή πάγου σχεδόν εξαπλάσια του μεγέθους της Γερμανίας. •Σε περίπτωση υπερθέρμανσης κατά 2 °C θα απολεσθεί πάνω από το 99 % των κοραλλιογενών υφάλων. •Κάθε έτος παράγονται 300 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων. Ωστόσο, μόνο το 9 % ανακυκλώνεται. •Η μέση στάθμη της θάλασσας θα εξακολουθήσει να αυξάνεται κατά περίπου 0,3 μέτρα έως το 2050 και κατά 2 μέτρα έως το 2100 με βάση το σενάριο πολύ υψηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με κίνδυνο την αναγκαστική εκτόπιση ανθρώπων, δηλ. έως 340 εκατομμυρίων ατόμων έως το 2050 και 630 εκατομμυρίων ατόμων έως το 2100. |
Στόχοι
Αξιοποιώντας το θεματολόγιο του 2016 για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών και τη διαδικασία διαβούλευσης των ενδιαφερόμενων για τους ωκεανούς μερών, 7 η ΕΕ θα αναλάβει ακόμη πιο ενεργό ρόλο στη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών και στην υλοποίηση του θεματολογίου των Ηνωμένων Εθνών για το 2030 και του ΣΒΑ 14:
·ενισχύοντας το πλαίσιο διεθνούς διακυβέρνησης των ωκεανών σε παγκόσμιο, περιφερειακό και διμερές επίπεδο·
·καθιστώντας τη βιωσιμότητα των ωκεανών πραγματικότητα έως το 2030 με την υιοθέτηση μιας συντονισμένης και συμπληρωματικής προσέγγισης όσον αφορά τις κοινές προκλήσεις και τις σωρευτικές επιπτώσεις·
·καθιστώντας τον ωκεανό έναν ασφαλή και προστατευόμενο χώρο καθώς αυξάνεται ο ανταγωνισμός στα διεθνή ύδατα και οι προκλήσεις σε σχέση με την βασισμένη σε κανόνες πολυμερή τάξη·
·αναπτύσσοντας τις γνώσεις για τον ωκεανό σε διεθνές επίπεδο ώστε να λαμβάνονται αποφάσεις βάσει στοιχείων, με σκοπό την ανάληψη δράσης για την προστασία και τη βιώσιμη διαχείριση του ωκεανού.
ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΕ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ 8
Ανάσχεση και αντιστροφή της απώλειας της θαλάσσιας βιοποικιλότητας:
-Σύναψη μιας φιλόδοξης συνθήκης ανοικτής θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών (θαλάσσια βιοποικιλότητα σε περιοχές εκτός εθνικής δικαιοδοσίας) το συντομότερο δυνατόν
-Επίτευξη φιλόδοξου παγκόσμιου πλαισίου για τη βιοποικιλότητα μετά το 2020, με 30 % προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών (ΠΘΠ) έως το 2030
-Καθορισμός νέων ΠΘΠ μεγάλης κλίμακας στον Νότιο Ωκεανό
Προστασία των θαλάσσιων βυθών:
-Απαγόρευση της εξόρυξης βαθέων υδάτων έως ότου καλυφθούν δεόντως τα κενά στις επιστημονικές γνώσεις, η εξόρυξη δεν προκαλεί επιβλαβείς επιπτώσεις και το θαλάσσιο περιβάλλον προστατεύεται αποτελεσματικά
-Κανονιστική ρύθμιση, όπου απαιτείται, της χρήσης των πιο επιβλαβών για τη βιοποικιλότητα αλιευτικών εργαλείων
Διασφάλιση βιώσιμης αλιείας και υδατοκαλλιέργειας:
-Υιοθέτηση προσέγγισης μηδενικής ανοχής έναντι της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης (ΠΑΑ) αλιείας
-Αξιοποίηση της παγκόσμιας συμφωνίας του ΠΟΕ για τις επιβλαβείς επιδοτήσεις στον τομέα της αλιείας που συνήφθη τον Ιούνιο του 2022 και άσκηση πίεσης για την ενίσχυσή της με τα στοιχεία που δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί
-Αναθεώρηση των προτύπων εμπορίας της ΕΕ για προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας
Διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους διεθνείς κανόνες και πρότυπα:
-Προώθηση της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων των κρατών σημαίας από τους φορείς που ενεργούν ως ανοικτά νηολόγια
Καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής για έναν υγιή ωκεανό:
- Επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, συμπεριλαμβανομένης της απανθρακοποίησης της αλιείας και άλλων θαλάσσιων δραστηριοτήτων
- Διατήρηση της λειτουργίας του ωκεανού ως γαλάζιου άνθρακα
- Πριν από τη χρήση τυχόν νέων εφαρμογών γεωμηχανικής για την αφαίρεση διοξειδίου του άνθρακα, διασφάλιση επαρκούς επιστημονικής βάσης με σκοπό την αιτιολόγηση των εν λόγω δραστηριοτήτων και τη δέουσα εξέταση των σχετικών κινδύνων και επιπτώσεων
Καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης:
-Σύναψη φιλόδοξης, νομικά δεσμευτικής παγκόσμιας συμφωνίας για τα πλαστικά έως το 2024
Ανάπτυξη των γνώσεων για τον ωκεανό:
-Ενθάρρυνση της δημιουργίας διακυβερνητικής διεπαφής επιστήμης-πολιτικής για τη βιωσιμότητα των ωκεανών, με στόχο τη σύσταση Διακυβερνητικής Επιτροπής για τη Βιωσιμότητα των ωκεανών (IPOS)
Επένδυση στον ωκεανό:
-Επένδυση έως 1 δισ. EUR για την ωκεάνια και παράκτια βιοποικιλότητα και το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της ανοικτής θάλασσας (2021-2027)
-Παροχή 350 εκατ. EUR ετησίως για την ωκεανογραφική έρευνα (Ορίζων Ευρώπη 2021-2027)
Τα εργαλεία της ΕΕ για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών
Η ΕΕ έχει αναγνωριστεί σε παγκόσμιο επίπεδο ως υπέρμαχος των συντονισμένων πολυμερών αντιδράσεων στα παγκόσμια προβλήματα και υποστηρικτής της βασισμένης σε κανόνες διεθνούς τάξης. Ο ωκεανός απαιτεί συλλογική προσέγγιση βασισμένη στις διατάξεις του διεθνούς δικαίου και με επίκεντρο τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) 9 . Μέσω της πολιτικής και διπλωματικής της επιρροής που βασίζεται στην προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αξιών καθώς και στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης σύμφωνα με το θεματολόγιο για το 2030 και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ), η ΕΕ ενεργεί ως έντιμος διαμεσολαβητής, γέφυρα και κινητήρια δύναμη στις διεθνείς διαπραγματεύσεις, τα φόρουμ και τις διαδικασίες, υποστηρίζοντας έτσι αποφάσεις και δράσεις απαραίτητες για τη βιώσιμη διακυβέρνηση των ωκεανών.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, την κοινή ανακοίνωση για την πολυμέρεια, τη στρατηγική πυξίδα της ΕΕ, την πολιτική της ΕΕ για μια ειρηνική, βιώσιμη και ευημερούσα Αρκτική και τη στρατηγική της ΕΕ για τη συνεργασία στον Ινδοειρηνικό, 10 η ΕΕ επιδιώκει τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων και συμμαχιών με τρίτες χώρες, πολυμερείς και περιφερειακούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών οργανισμών καθορισμού προτύπων, αξιοποιώντας την οικονομική και ρυθμιστική της ισχύ, καθώς και μη κρατικούς φορείς όπως ΜΚΟ, οικονομικούς φορείς, την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία των πολιτών εν γένει. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω περιφερειακών και διμερών διαλόγων, της αναπτυξιακής συνεργασίας για τους ωκεανούς, 11 της ειδικής προβολής και διαβημάτων, της οικοδόμησης συνασπισμών σχετικά με βασικές προτεραιότητες και της (συν)φιλοξενίας παγκόσμιων εκδηλώσεων με τη συμμετοχή πολλών ενδιαφερομένων μερών για την περαιτέρω κινητοποίηση και διατήρηση της δυναμικής για παγκόσμια δράση.
Μέσω της στρατηγικής της ΕΕ για την ασφάλεια στη θάλασσα (EUMSS) και του αναθεωρημένου σχεδίου δράσης της 12 που καταρτίστηκε για τη διασφάλιση της προστασίας και της ασφάλειας στη θάλασσα, η ΕΕ αντιμετωπίζει τις προκλήσεις που επηρεάζουν την ασφάλεια του ωκεανού όπως το διασυνοριακό και το οργανωμένο έγκλημα, οι απειλές κατά της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας, οι απειλές κατά της βιοποικιλότητας, οι προκλήσεις σχετικά με την κλιματική ασφάλεια ή η υποβάθμιση του περιβάλλοντος λόγω των παράνομων ή ακούσιων απορρίψεων.
Η ΕΕ θεωρεί ότι δίνοντας το παράδειγμα μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη προόδου και να βοηθήσει στη δημιουργία ενός κοινού οράματος για την ανάπτυξη μιας βιώσιμης προσέγγισης όσον αφορά τη διαχείριση των ωκεανών παγκοσμίως, αναγνωρίζει δε ότι η αληθινή ηγετική θέση ξεκινά από τα του οίκου μας. Η παραπάνω θεώρηση αποτυπώνεται ιδίως στην αλιευτική πολιτική της ΕΕ που βασίζεται στην αναθεωρημένη κοινή αλιευτική πολιτική, καθώς και στις δράσεις κατά της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης (ΠΑΑ) αλιείας· στην προσέγγιση της ΕΕ για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία· στην οδηγία για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (ΘΧΣ)· στα πλαίσια για τις θαλάσσιες λεκάνες και στα μακροπεριφερειακά πλαίσια· στην περιβαλλοντική της πολιτική, ιδίως δε στην οδηγία-πλαίσιο της ΕΕ για τη θαλάσσια στρατηγική (ΟΠΘΣ), στη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030, στο σχέδιο δράσης για μηδενική ρύπανση και στην πρόταση νόμου για την αποκατάσταση της φύσης· στην πολιτική της για το κλίμα, πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά το νομοθέτημα της ΕΕ για το κλίμα, τη δέσμη προσαρμογής στον στόχο του 55 % και τη στρατηγική προσαρμογής· στη νομοθεσία της για την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών· και σε δράσεις για τα δεδομένα, την παρατήρηση και την έρευνα, ιδίως στο πλαίσιο της συνιστώσας Copernicus του διαστημικού προγράμματος της ΕΕ, του προγράμματος χρηματοδότησης της έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων Ευρώπη 2021-2027» και της ευρωπαϊκής αποστολής για την «Αποκατάσταση των ωκεανών και των υδάτων μας έως το 2030» 13 .
1.Ενίσχυση του πλαισίου διεθνούς διακυβέρνησης των ωκεανών
Η προστασία και διατήρηση της θαλάσσια βιοποικιλότητας αποτελούν βασικές προτεραιότητες στο πλαίσιο της εξωτερικής δράσης της ΕΕ με σκοπό την επίτευξη της μελλοντικής διεθνούς νομικά δεσμευτικής πράξης βάσει της UNCLOS για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα σε περιοχές εκτός εθνικής δικαιοδοσίας (BBNJ) και του μελλοντικού παγκόσμιου πλαισίου για τη βιοποικιλότητα μετά το 2020, συμπεριλαμβανομένου του προταθέντος «στόχου προστασίας του 30 % έως το 2030» βάσει της CBD. Η φιλοδοξία της ΕΕ είναι να συνάψει διεθνώς δεσμευτική συμφωνία για τη BBNJ ήδη το 2022 και να εξασφαλίσει την αποτελεσματική κύρωση και εφαρμογή της. Πέραν της ενεργού συμμετοχής της στις διαπραγματεύσεις, η ΕΕ ηγείται, μέσω των προσπαθειών της στο πλαίσιο της ωκεάνιας διπλωματίας, τη σύμπηξη ενός συνασπισμού υψηλών φιλοδοξιών για τη BBNJ 14 , με σκοπό την προώθηση μιας φιλόδοξης, δίκαιης και αποτελεσματικής συμφωνίας. Επιπλέον, μέσω της διπλωματικής επιρροής και των ικανοτήτων προσέγγισης που διαθέτει, εξακολουθεί να διαμεσολαβεί για την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τον χαρακτηρισμό νέων προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών (ΠΘΠ) στον Νότιο Ωκεανό ως σημαντική συμβολή στον στόχο προστασίας του 30 % έως το 2030.
Όσον αφορά την εξόρυξη στον θαλάσσιο βυθό βαθέων υδάτων, υπάρχει ευρεία συναίνεση στην επιστημονική κοινότητα και μεταξύ των κρατών 15 ως προς το ότι οι γνώσεις σχετικά με το θαλάσσιο περιβάλλον των βαθέων υδάτων και τις επιπτώσεις της εξόρυξης δεν είναι επαρκώς ολοκληρωμένες ώστε να καθιστούν δυνατή τη λήψη αποφάσεων βάσει αποδεικτικών στοιχείων και, κατ’ επέκταση, να επιτρέπουν την ασφαλή διενέργεια της εκμετάλλευσης 16 . Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει την απαγόρευση της εξόρυξης σε βαθέα ύδατα έως ότου καλυφθούν δεόντως τα εν λόγω κενά στις επιστημονικές γνώσεις, ώστε να καταδειχθεί ότι δεν προκύπτουν επιβλαβείς επιπτώσεις από την εξόρυξη και, όπως απαιτείται βάσει της UNCLOS, να εφαρμοστούν οι απαραίτητες διατάξεις στους κανονισμούς περί εκμετάλλευσης για την αποτελεσματική προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να συμβάλλει στις διαπραγματεύσεις σχετικά με τους κανονισμούς περί εκμετάλλευσης στη Διεθνή Αρχή των Θαλάσσιων Βυθών (ISA) με σκοπό τη διαμόρφωση ενός αξιόπιστου πλαισίου για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων προτύπων και κατευθυντήριων γραμμών για οριακές τιμές και κανονιστικά πρότυπα. Παράλληλα, η ΕΕ στηρίζει την έρευνα για τη βελτίωση των γνώσεων σχετικά με τα οικοσυστήματα βαθέων υδάτων και την παρακολούθηση και εποπτεία των τεχνολογιών.
Η ΕΕ επιδιώκει και είναι έτοιμη να στηρίξει τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα σχετικά με τη διαφάνεια, τη χρηστή διακυβέρνηση και τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών σε διεθνείς οργανισμούς, όπως η ISA και ο ΠΟΕ.
Οι αλιευτικές δραστηριότητες θα πρέπει να τηρούν τις αρχές της μακροπρόθεσμης διατήρησης και βιώσιμης χρήσης των έμβιων θαλάσσιων πόρων και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Υιοθετώντας μια προσέγγιση «μηδενικής ανοχής» έναντι της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης (ΠΑΑ) αλιείας, η ΕΕ αποσκοπεί να διαμορφώσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τους έντιμους φορείς εκμετάλλευσης και να υποστηρίξει τη συμμόρφωση με κανόνες διατήρησης και διαχείρισης που αποσκοπούν στη βιώσιμη χρήση των αλιευτικών πόρων. Μέσω των διαλόγων που διεξάγει για την παράνομη, αδήλωτη και ανεξέλεγκτη αλιεία με χώρες εκτός ΕΕ βάσει του κανονισμού ΠΑΑ, η ΕΕ διασφαλίζει περαιτέρω ότι οι χώρες συμμορφώνονται με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους.
Οι συμφωνίες σύμπραξης βιώσιμης αλιείας (ΣΣΒΑ) παρέχουν ένα σταθερό πλαίσιο διμερούς συνεργασίας με επιλεγμένες χώρες εταίρους εκτός ΕΕ και συμβάλλουν στην ενίσχυση των πολιτικών για τη θάλασσα, τη ναυτιλία και την αλιεία, συμπεριλαμβανομένων περιβαλλοντικών, κοινωνικών και εμπορικών πτυχών.
Η ΕΕ διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο στη 12η υπουργική διάσκεψη του ΠΟΕ κατά την εξασφάλιση συμφωνίας για την απαγόρευση των επιζήμιων επιδοτήσεων στον τομέα της αλιείας, σύμφωνα με τον στόχο βιώσιμης ανάπτυξης 14.6 των Ηνωμένων Εθνών (ΣΒΑ 14.6). Ειδικότερα, η ΕΕ άσκησε επιτυχώς πιέσεις για την αναγνώριση της σχέσης μεταξύ της βιώσιμης διαχείρισης της αλιείας και της ικανότητας επιδότησης της αλιείας όσον αφορά τα υπεραλιευόμενα αποθέματα, για την απόλυτη απαγόρευση των επιδοτήσεων που συμβάλλουν στην ΠΑΑ αλιεία, για τις ειδικές διατάξεις για την ανοικτή θάλασσα που δεν τελούν υπό τη διαχείριση περιφερειακής οργάνωσης διαχείρισης της αλιείας (ΠΟΔΑ), και για αυστηρές απαιτήσεις διαφάνειας. Η ΕΕ θα συνεχίσει να διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για πρόσθετους κανόνες του ΠΟΕ σχετικά με τις επιδοτήσεις που συμβάλλουν στην πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα και την υπεραλίευση, σύμφωνα με τον ΣΒΑ 14.6.
Η ΕΕ είναι ο πλέον εξέχων παράγοντας παγκοσμίως που δραστηριοποιείται στις περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης αλιείας (ΠΟΔΑ) και τους οργανισμούς αλιείας. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ προάγει τη βιωσιμότητα των ιχθυαποθεμάτων, τη διαφανή λήψη αποφάσεων βάσει έγκυρων επιστημονικών γνωμοδοτήσεων, και ενισχύει την επιστημονική έρευνα και τη συμμόρφωση.
Εξίσου κρίσιμης σημασίας είναι και η διατήρηση και βιώσιμη χρήση των έμβιων θαλάσσιων πόρων της Αρκτικής, συμπεριλαμβανομένων των ιχθυαποθεμάτων. Η ΕΕ, ως συμβαλλόμενο μέρος της συμφωνίας για την αποτροπή της άναρχης αλιείας ανοικτής θάλασσας στον κεντρικό Αρκτικό Ωκεανό, έχει δεσμευτεί για την πλήρη υλοποίησή της 17 .
Στο πλαίσιο της στρατηγικής της για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030, η ΕΕ εργάζεται για την κατάρτιση ενός «σχεδίου δράσης» για τη διατήρηση των αλιευτικών πόρων, την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και για τον καθορισμό μέτρων ώστε να περιορίσει τις επιπτώσεις της αλιείας, μεταξύ άλλων στους θαλάσσιους βυθούς, και να συμβάλει στους περιβαλλοντικούς στόχους.
Ο συντονισμός της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος πραγματοποιείται σε περιφερειακό επίπεδο μέσω της συμμετοχής της ΕΕ στις περιφερειακές συμβάσεις για τη θάλασσα, ιδίως δε μέσω των ισχυρών συνδέσμων με την εφαρμογή, εκ μέρους της ίδιας της ΕΕ, της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική και, ως εκ τούτου, διασφαλίζεται ότι τόσο τα κράτη μέλη της ΕΕ όσο και οι τρίτες χώρες τρέφουν την ίδια φιλοδοξία όσον αφορά την προστασία των θαλασσών και του ωκεανού.
Η ΕΕ διατηρεί στενές σχέσεις με διάφορους εταίρους όπως η μακροπρόθεσμη εταιρική σχέση με κράτη της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, τις οποίες επιδιώκει να ενισχύσει μέσω της συμφωνίας εταιρικής σχέσης με τον Οργανισμό Κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΟΚΑΚΕ), η οποία θα διαδεχθεί τη συμφωνία του Κοτονού. Σε συνδυασμό με τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης και συνεργασίας (ΣΕΣΣ) της ΕΕ και τις εμπορικές συμφωνίες με πολλούς από τους τρίτους εταίρους της, θα αποτελέσει τη βάση για ισχυρότερη πολιτική και στρατηγική συμμετοχή βασισμένη σε κοινές αξίες και στόχους.
|
Συνεργασία για τον ωκεανό υπό την ηγεσία της ΕΕ Παράνομη, αδήλωτη και ανεξέλεγκτη (ΠΑΑ) αλιεία ·Η Επιτροπή συνεργάζεται σε τακτική βάση με 93 τρίτες χώρες στο πλαίσιο της διοικητικής συνεργασίας για την εφαρμογή του συστήματος πιστοποίησης αλιευμάτων που προβλέπεται στον κανονισμό ΠΑΑ. ·Από το 2010, 27 τρίτες χώρες ειδοποιήθηκαν σχετικά με την πιθανότητα να χαρακτηριστούν ως μη συνεργαζόμενες χώρες στην καταπολέμηση της ΠΑΑ αλιείας. ·17 χώρες έλαβαν επιτυχώς τα απαραίτητα μέτρα και η σχετική ειδοποίηση αποσύρθηκε. ·Η ΕΕ είναι συμβαλλόμενο μέρος στη συμφωνία του FAO σχετικά με τα μέτρα των κρατών λιμένος (PSMA), της πρώτης δεσμευτικής διεθνούς συμφωνίας που στρέφεται εναντίον της ΠΑΑ αλιείας. Συμφωνίες σύμπραξης βιώσιμης αλιείας (ΣΣΒΑ) ·Η ΕΕ έχει επί του παρόντος 13 πρωτόκολλα ΣΣΒΑ σε ισχύ με τρίτες χώρες o9 συμφωνίες για την αλιεία τόνου: Πράσινο Ακρωτήριο, Ακτή Ελεφαντοστού, Σάο Τομέ και Πρίνσιπε, Γκαμπόν, Νήσοι Κουκ, Σεϋχέλλες, Μαυρίκιος, Σενεγάλη και Γκάμπια (με μια συνιστώσα για τον μπακαλιάρο μερλούκιο στις δύο τελευταίες χώρες) o4 μεικτές συμφωνίες: Γροιλανδία, Μαρόκο, Μαυριτανία και Γουινέα Μπισάου Περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης αλιείας (ΠΟΔΑ) ·Οι ΠΟΔΑ είναι οι διεθνείς οργανώσεις που ρυθμίζουν τις περιφερειακές αλιευτικές δραστηριότητες στην ανοικτή θάλασσα. ·Η ΕΕ είναι το κύριο συμβαλλόμενο μέρος στις ΠΟΔΑ σε παγκόσμιο επίπεδο και συμμετέχει σε 5 ΠΟΔΑ τόνου και 13 ΠΟΔΑ για είδη εκτός του τόνου. ·Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν υποβάλει δύο προτάσεις ΠΘΠ στην CCAMLR, μία στην ανατολική Ανταρκτική (από το 2012) και μία άλλη στη Θάλασσα του Γουέντελ (από το 2016). Όταν εγκριθούν, οι εν λόγω ΠΘΠ θα προστατεύουν μια περιοχή 3,207 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Θα συμβάλλουν ουσιωδώς στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στην προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας της Ανταρκτικής. Περιφερειακές συμβάσεις για τις θάλασσες ·Οι περιφερειακές συμβάσεις και τα σχέδια δράσης για τις θάλασσες παρέχουν το διακυβερνητικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της υποβάθμισης των ωκεανών και των θαλασσών σε περιφερειακό επίπεδο. ·Η ΕΕ είναι συμβαλλόμενο μέρος στις τρεις περιφερειακές συμβάσεις για τις θάλασσες που καλύπτουν τα θαλάσσια ύδατα της ΕΕ: oσύμβαση του Ελσίνκι – HELCOM (Βαλτική Θάλασσα), oσύμβαση OSPAR – OSPAR (Βορειοανατολικός Ατλαντικός), oσύμβαση της Βαρκελώνης – UNEP-MAP (Μεσόγειος). Άλλα εργαλεία: ·Εκτός από τις δύο θαλάσσιες συμπράξεις με τον Καναδά και την Κίνα σχετικά με θέματα διαχείρισης των ωκεανών, η ΕΕ διεξάγει διάφορους διαλόγους υψηλού επιπέδου και συμμετέχει σε συμπράξεις με σημαντικούς εταίρους. ·Η ΕΕ εξασφαλίζει τη συνεργασία μέσω των χρηματοδοτικών μέσων της, μεταξύ άλλων: o του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (NDICI) — Η Ευρώπη στον κόσμο oτου Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ). |
2.Προς τη βιωσιμότητα των ωκεανών έως το 2030
2.1 Ο ωκεανός και η κλιματική αλλαγή
Ο ωκεανός και η κλιματική αλλαγή είναι στενά αλληλένδετα ζητήματα: ο ωκεανός και τα οικοσυστήματά του είναι απαραίτητα για τη ρύθμιση του κλίματος και, ταυτόχρονα, επηρεάζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την κλιματική αλλαγή. Ως εκ τούτου, οι δράσεις για τον ωκεανό πρέπει να συμβαδίζουν με τις δράσεις για το κλίμα. Θετικό βήμα προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση αποτελεί η απόφαση της UNFCCC, που ελήφθη κατά τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή στη Γλασκόβη (COP26), για τη διεξαγωγή ετήσιου διαλόγου σχετικά με τον ωκεανό και την κλιματική αλλαγή με σκοπό την ενίσχυση του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής στους ωκεανούς και των μέτρων προσαρμογής 18 .
Η Διακυβερνητική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) 19 σήμανε τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον ωκεανό 20 . Τόνισε την ανάγκη ραγδαίας μείωσης των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου και της ανάληψης διαρκών και ισχυρών μέτρων προσαρμογής. Είναι απαραίτητο να συνδυαστεί η δράση σε όλους τους τομείς, στον ωκεανό και στην ξηρά και, παράλληλα, να υιοθετηθεί συντονισμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση των αλληλένδετων ζητημάτων της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας της βιοποικιλότητας και της ρύπανσης.
Η ΕΕ έχει κατοχυρώσει στο δίκαιό της την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, σε ευθυγράμμιση με τη Συμφωνία του Παρισιού, και έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις θαλάσσιες δραστηριότητες και να σημειώνει διαρκή πρόοδο όσον αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σειρά μέτρων προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι ο τομέας των θαλάσσιων μεταφορών της ΕΕ θα συμβάλει στην επίτευξη του εν λόγω στόχου. Σε αυτά περιλαμβάνεται ένα νέο πρότυπο σχετικά με την ένταση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ενέργειας που χρησιμοποιείται επί των πλοίων (πρωτοβουλία «FuelEU Maritime»), η επέκταση του συστήματος εμπορίας εκπομπών (ΣΕΔΕ) της ΕΕ στις θαλάσσιες μεταφορές και η αναθεώρηση των υφιστάμενων οδηγιών σχετικά με τη φορολόγηση της ενέργειας, τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει θεσπιστεί κανονιστικό πλαίσιο για την ενεργειακή απόδοση των νέων πλοίων και τον Νοέμβριο του 2022 θα τεθούν σε ισχύ μέτρα για την ενεργειακή απόδοση των υφιστάμενων πλοίων. Επίσης, έχουν ξεκινήσει εργασίες για την κατάρτιση κατευθυντήριων γραμμών ασφαλείας για τα πλοία που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα και τη διαμόρφωση της επόμενης δέσμης συγκεκριμένων («μεσοπρόθεσμων») μέτρων. Η ΕΕ πρότεινε στον ΔΝΟ αρχές για ένα μέτρο παγκόσμιας τιμολόγησης των ανθρακούχων εκπομπών και υποστηρίζει τον συνδυασμό του εν λόγω μέτρου με ένα πρότυπο εκπεμπόμενων από καύσιμα αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο ΔΝΟ δρομολόγησε, επίσης, αναθεώρηση της αρχικής στρατηγικής του για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από πλοία, με στόχο την ενίσχυση των επιπέδων φιλοδοξίας της.
Στο ίδιο πνεύμα, η ΕΕ θα εξακολουθήσει να δραστηριοποιείται προς την κατεύθυνση της απανθρακοποίησης του τομέα της αλιείας με παράλληλο στόχο τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα (πρωτίστως το ντίζελ), 21 μεταξύ άλλων με την αναζήτηση μέτρων μετριασμού και αλιευτικών στρατηγικών και εργαλείων που μειώνουν τις εκπομπές 22 και βελτιώνουν την απόδοση της χρήσης ενέργειας. Παρομοίως, αναλύει τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις, ιδίως από τα ερευνητικά προγράμματα-πλαίσια της ΕΕ, με σκοπό την ανάπτυξη, έως τις αρχές του 2023, σε στενή συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, σχεδίου δράσης με συμβουλές και βέλτιστες πρακτικές σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να τροποποιηθεί ένα αλιευτικό σκάφος ώστε να καταστεί ενεργειακά πιο αποδοτικό και να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η εν λόγω ανάλυση θα περιλαμβάνει, επίσης, την υδατοκαλλιέργεια.
Η ΕΕ θεωρεί ότι η υπεράκτια αιολική και ωκεάνια ενέργεια αποτελούν μέρος της λύσης για την επίτευξη του στόχου της να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, σύμφωνα με τη στρατηγική της για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. 23 Η ΕΕ διαθέτει μοναδική πείρα σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και έχει δεσμευτεί να υποστηρίξει την ανάπτυξή τους σε όλον τον κόσμο, όπως πράττει μέχρι σήμερα 24 .
Οι λύσεις που βασίζονται στη φύση 25 μπορούν επίσης να συμβάλλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν μέσω της αύξησης της απορρόφησης και αποθήκευσης άνθρακα, της μείωσης των παράκτιων κινδύνων και της εξασφάλισης πολλαπλών άλλων οφελών όπως η βελτίωση της ποιότητας των υδάτων και η αύξηση της ανθεκτικότητας των οικοσυστημάτων και των κοινοτήτων.
|
Η σύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής, της πρόληψης της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων και της απώλειας βιοποικιλότητας ·Όλα τα σενάρια εκπομπών κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα προβλέπουν μείωση τόσο της παγκόσμιας βιομάζας των κοινοτήτων των θαλάσσιων ζώων όσο και των αλιευτικών δυνατοτήτων, καθώς και μεταβολή της σύνθεσης των ειδών ·Τούτο θα αποτελέσει πρόκληση για τη διεθνή και εθνική διακυβέρνηση των ωκεανών και της αλιείας. Οι μετατοπιζόμενες κατανομές των ιχθυαποθεμάτων μεταξύ των δικαιοδοσιών διακυβέρνησης θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν τις διεθνείς συμφωνίες για την αλιεία και να αυξήσουν τον κίνδυνο διεθνών συγκρούσεων. ·Η απαίτηση για διασυνοριακή διαχείριση της αλιείας ενδέχεται να αυξηθεί, με ιδιαίτερη έμφαση στην προσαρμογή και την ανθεκτικότητα των αλιευτικών πόρων ·Προκειμένου να ενισχύσει τις προληπτικές προσεγγίσεις, η ΕΕ θα εξακολουθήσει να αποκαθιστά τους υπεραλιευόμενους ή εξαντλημένους αλιευτικούς πόρους και να εφαρμόζει στρατηγικές διαχείρισης της αλιείας. 26 Κατανόηση των σημείων καμπής των οικοσυστημάτων ·Είναι απαραίτητο να βελτιωθεί ο ποσοτικός προσδιορισμός της αποθήκευσης και των ροών άνθρακα στα θαλάσσια οικοσυστήματα και η κατανόηση των σημείων καμπής των οικοσυστημάτων που εξαρτώνται από το κλίμα. ·Πρέπει επίσης να βελτιωθεί ο ποσοτικός προσδιορισμός του κόστους και των οφελών των μεθόδων αντιμετώπισης της ανόδου της θαλάσσιας στάθμης. Η άνοδος της θαλάσσιας στάθμης μπορεί, επίσης, να επηρεάσει τις γραμμές βάσης βάσει των οποίων καθορίζονται διάφορα θαλάσσια δικαιώματα, σύμφωνα με την UNCLOS. |
Υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για ωκεάνιες δραστηριότητες αφαίρεσης διοξειδίου του άνθρακα. Το Πρωτόκολλο της Σύμβασης του Λονδίνου επιτρέπει και ρυθμίζει τη δέσμευση και παγίδευση άνθρακα στους υποθαλάσσιους γεωλογικούς σχηματισμούς και απαγορεύει την έγχυση εμπλουτισμένου σιδήρου στον ωκεανό, εκτός αν πρόκειται για σκοπούς έρευνας. 27
Η ΕΕ είναι συμβαλλόμενο μέρος στη CBD, βάσει της οποίας πρέπει να εξασφαλιστεί ότι δεν διεξάγονται δραστηριότητες γεωμηχανικής που σχετίζονται με το κλίμα οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν τη βιοποικιλότητα μέχρις ότου εξασφαλιστεί επαρκής επιστημονική βάση η οποία να αιτιολογεί τις εν λόγω δραστηριότητες και εξεταστούν δεόντως οι σχετικοί κίνδυνοι για το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα καθώς και οι συναφείς κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές επιπτώσεις. 28
2.2 Καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης
Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να εξαλείψει κάθε είδους θαλάσσια ρύπανση, ιδίως από χερσαίες πηγές. Η ρύπανση της θάλασσας με πλαστικά έχει αυξηθεί κατά δέκα φορές από το 1980 και χρήζει αντιμετώπισης σε παγκόσμιο επίπεδο. Από τη θέσπιση της στρατηγικής της για τις πλαστικές ύλες (2018), η ΕΕ αποτελεί την κινητήρια δύναμη της αντιμετώπισης της ρύπανσης από πλαστικές ύλες σε διεθνές επίπεδο μέσω των διπλωματικών προσπαθειών της, καθώς και εντός της Ένωσης. Η ΕΕ συμμετέχει ενεργά στις παγκόσμιες διαπραγματεύσεις για μια φιλόδοξη, νομικά δεσμευτική παγκόσμια συμφωνία για τα πλαστικά έως το 2024, όπως συμφωνήθηκε στην UNEA5. Επίσης, είναι αποφασισμένη να μειώσει δραστικά τη ρύπανση με θρεπτικές ουσίες και χημικά φυτοφάρμακα από χερσαίες πηγές, μεταξύ άλλων από τη γεωργία, και να λάβει αποφασιστικά μέτρα τα οποία περιγράφονται στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για μηδενική ρύπανση. Η απόφαση ορόσημο της σύμβασης της Βαρκελώνης για την υποβολή πρότασης στον ΔΝΟ ώστε να χαρακτηρισθεί η Μεσόγειος Θάλασσα ως περιοχή ελέγχου των εκπομπών οξειδίου του θείου θα μειώσει δραστικά τη ρύπανση από τα πλοία.
Ο κίνδυνος ρύπανσης από πυρομαχικά που απορρίπτονται στις θάλασσες πρέπει να αντιμετωπιστεί σε συνεργασία με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς. Τα επόμενα 5 έως 10 έτη, αναμένεται να αυξηθούν οι διαρροές τοξικών ουσιών από πυρομαχικά που απορρίφθηκαν κατά τον πρώτο και τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, γεγονός που απειλεί το θαλάσσιο περιβάλλον και την ασφάλεια των αλιέων και λοιπών ναυτικών.
2.3 Προώθηση της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων των κρατών σημαίας από τους φορείς που ενεργούν ως ανοικτά νηολόγια
Η ΕΕ εντείνει τις προσπάθειές της όσον αφορά την αντιμετώπιση των προβλημάτων με τα κράτη σημαίας που ενεργούν ως «ανοικτά νηολόγια» και επιλέγονται από ορισμένους διαχειριστές σκαφών με σκοπό να εκμεταλλευτούν τον ανεπαρκή βαθμό συμμόρφωσης ορισμένων κρατών με τις διεθνείς υποχρεώσεις ή ελέγχου επί των πλοίων (αλιεία και θαλάσσιες μεταφορές) που νηολογούνται υπό τις σημαίες τους.
|
Η πρόκληση των «ανοικτών νηολογίων» και οι ευθύνες των κρατών σημαίας ·Όσον αφορά την αλιεία, η έλλειψη επαρκούς ελέγχου ορισμένων κρατών σημαίας επί των αλιευτικών σκαφών τους είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που συμβάλλουν στην ΠΑΑ αλιεία, η δε ΕΕ πρέπει να διασφαλίσει ότι όλα τα κράτη σημαίας εκπληρώνουν τις διεθνείς υποχρεώσεις τους για την καταπολέμηση της ΠΑΑ αλιείας. ·Η σκόπιμη ανεπαρκής κρατική εποπτεία από τα εν λόγω κράτη σημαίας, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα εν λόγω κράτη τείνουν να έχουν περιορισμένες δυνατότητες ρύθμισης, αποτελούν επιτακτικούς λόγους ώστε οι επιχειρήσεις να νηολογούνται εκτός της χώρας προέλευσής τους. ·Ορισμένα ανοικτά νηολόγια, γνωστά για την ανεπαρκή εφαρμογή του δικαίου της θάλασσας, χρησιμοποιούνται συνήθως από ορισμένους πλοιοκτήτες προκειμένου να αποφύγουν τις υποχρεώσεις τους για βιώσιμη και ασφαλή ανακύκλωση των πλοίων, όταν αυτά παροπλίζονται. Η αλλαγή σημαίας πριν από τη διάλυση αποτελεί συνήθη πρακτική η οποία παρεμποδίζει σε σημαντικό βαθμό την αποτελεσματικότητα της συναφούς ενωσιακής νομοθεσίας που αφορά την ανακύκλωση των παροπλισμένων πλοίων 29 . |
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι απαραίτητο η ΕΕ να εξακολουθήσει να προάγει τη διαφάνεια ως προς την πραγματική κυριότητα των εταιρικών δομών που κατέχουν πλοία νηολογημένα εντός και εκτός ΕΕ, ώστε να μπορεί να εντοπίζει τους υπεύθυνους πιθανών παράνομων δραστηριοτήτων ή ανεπαρκούς εκπλήρωσης των διεθνών και άλλων υποχρεώσεων στον τομέα της ναυτιλίας, της αλιείας, του περιβάλλοντος, της φορολογίας, των εργασιακών συνθηκών και των δικαιωμάτων των εργαζομένων, και να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα.
Στο πλαίσιο της καταπολέμησης της θαλάσσιας ρύπανσης είναι, επίσης, σημαντικό να μπορούν να εντοπίζονται γρήγορα και αποτελεσματικά οι πλοιοκτήτες που ρυπαίνουν σκοπίμως. Παρά τους κανόνες της ΕΕ για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία, για την παράδοση αποβλήτων από πλοία και τις προσπάθειες αυξημένης επιτήρησης και επιβολής της νομοθεσίας, 30 παράνομες απορρίψεις πετρελαίου και άλλων ρυπογόνων ουσιών στα ευρωπαϊκά ύδατα εξακολουθούν να πραγματοποιούνται τακτικά, ο δε εντοπισμός και, κατά συνέπεια, ο αριθμός των διώξεων παραμένει χαμηλός. Έχουν εντοπιστεί δυσκολίες που συνδέονται με την επιβολή των κανόνων στο διακρατικό πλαίσιο των θαλάσσιων μεταφορών, καθώς υφίστανται διαφορές στα είδη και τα επίπεδα των κυρώσεων μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
2.4 Μετάβαση σε μια παγκόσμια βιώσιμη γαλάζια οικονομία
Η γαλάζια οικονομία 31 αναμένεται να αναπτυχθεί τα επόμενα έτη. 32 Σύμφωνα με την προσέγγισή της όσον αφορά τη γαλάζια οικονομία, η ΕΕ θα επιδιώξει να προαγάγει την οικονομική ανάπτυξη, να βελτιώσει τα μέσα διαβίωσης και, παράλληλα, να διασφαλίσει τη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων πόρων και την ευημερία των παράκτιων κοινοτήτων.
Επιπλέον, τα θαλασσινά προϊόντα συμβάλλουν σε σημαντικό βαθμό στην επισιτιστική και διατροφική ασφάλεια. Η ΕΕ, ως η μεγαλύτερη αγορά εισαγωγών θαλασσινών προϊόντων, καταβάλλει προσπάθειες για να διασφαλίσει την είσοδο στην αγορά μόνο σε προϊόντα βιώσιμης προέλευσης και παραγωγής. Πράγματι, η αποτελεσματική διαχείριση της αλιείας και η βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια αποτελούν προϋποθέσεις για τον θετικό μετασχηματισμό του συστήματος τροφίμων.
Για αυτόν τον λόγο, η ΕΕ αποσκοπεί, μέσω του κανονισμού ΠΑΑ, να διασφαλίσει ότι κανένα προϊόν αλιείας που έχει αλιευτεί παράνομα δεν καταλήγει στην αγορά της ΕΕ. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να ενισχύει την πολιτική της αναπτύσσοντας κατάλληλα εργαλεία ΤΠ σε αυτό το πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένου ενός ψηφιοποιημένου συστήματος πιστοποίησης αλιευμάτων.
Σε συμφωνία με τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», 33 η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για ένα πλαίσιο βιώσιμων συστημάτων τροφίμων με σκοπό την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας σε όλες τις πολιτικές που σχετίζονται με τα τρόφιμα και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας. Θα εξετάσει κατάλληλες απαιτήσεις σχετικά με τη βιωσιμότητα των εισαγωγών τροφίμων, σε συμμόρφωση με τις διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ, ιδίως στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Το πλαίσιο θα περιλαμβάνει, επίσης, κανόνες για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τις επιδόσεις βιωσιμότητας των τροφίμων (επισήμανση βιωσιμότητας).
Η βιώσιμη γαλάζια οικονομία πρέπει να υποστηρίζεται από βιώσιμη χρηματοδότηση. Η ΕΕ αυξάνει τις επενδύσεις της στην υγεία των ωκεανών και στον μετασχηματισμό προς μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία. Η επενδυτική πλατφόρμα «BlueInvest» της ΕΕ διοχετεύει χρηματοδότηση για βιώσιμη γαλάζια οικονομία εντός και εκτός της ΕΕ.
Ο κανονισμός της ΕΕ για την ταξινομία όσον αφορά τις βιώσιμες δραστηριότητες 34 ορίζει τη βιώσιμη χρηματοδότηση και τις επενδύσεις μέσω της κατάρτισης καταλόγου περιβαλλοντικά βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων. Επίσης, κατοχυρώνει τα κριτήρια «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» για τις οικονομικές δραστηριότητες. Η ταξινομία θα συμβάλει στη μετατόπιση των επενδύσεων σε βιώσιμες χρήσεις και στην προστασία των θαλάσσιων πόρων, θα καθοδηγήσει δε τις επιχειρήσεις εξασφαλίζοντας την εναρμόνιση των εργασιών τους με τον εν λόγω στόχο.
2.5 Ολοκληρωμένη διαχείριση των ωκεανών μέσω προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών και θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού
Η σταθερά αυξανόμενη ζήτηση χρήσης των ωκεανών απαιτεί ολοκληρωμένο σχεδιασμό του θαλάσσιου χώρου στο πλαίσιο του οποίου λαμβάνονται δεόντως υπόψη τα συμφέροντα όλων των θαλάσσιων τομέων και οι επιπτώσεις τους στο θαλάσσιο περιβάλλον, καθώς και η συμβολή τους στην κλιματική αλλαγή και την απώλεια βιοποικιλότητας. Βασιζόμενος σε μια προσέγγιση με βάση τα οικοσυστήματα, ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός (ΘΧΣ) μπορεί να στηρίξει την επίτευξη των στόχων διατήρησης και αποκατάστασης και να συμβάλει σε μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία. Η ΕΕ έχει αποκτήσει σημαντική πείρα στον συγκεκριμένο τομέα και συνεργάζεται με την IOC-UNESCO για την προώθησή του σε διεθνές επίπεδο μέσω της παγκόσμιας πρωτοβουλίας για τον ΘΧΣ 35 . Η χρήση του ΘΧΣ προάγει τη διασυνοριακή συνεργασία και συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση των χωροταξικών αντιπαραθέσεων και στη διαχείριση των σωρευτικών επιπτώσεων παγκοσμίως.
Η ΕΕ προωθεί ένα αντιπροσωπευτικό και οικολογικά συνεκτικό δίκτυο ορθά διαχειριζόμενων ΠΘΠ και άλλων αποτελεσματικών μέτρων διατήρησης (OECM) με σκοπό οι εν λόγω περιοχές να καλύπτουν το 30 % του θαλάσσιου χώρου έως το 2030. Τα παραπάνω αποτελούν δοκιμασμένα εργαλεία για την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και τη διατήρηση των αποθεμάτων, για την επίτευξη φυσικής δέσμευσης άνθρακα και τη στήριξη βιώσιμων πρακτικών.
3.Διασφάλιση της προστασίας και της ασφάλειας στη θάλασσα
3.1 Ασφάλεια στη θάλασσα
|
Η ΕΕ ως πάροχος ασφάλειας στη θάλασσα ·Η ασφάλεια στη θάλασσα αποτελεί προϋπόθεση για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία, καθώς και για την ειρήνη και τη σταθερότητα εν γένει. Προστατεύει τις νόμιμες δραστηριότητες από τις πραγματικές ή δυνητικές απειλές που συνδέονται με εχθρικές, παράνομες και επικίνδυνες επιχειρήσεις στη θάλασσα. Επιτρέπει την απρόσκοπτη ροή του εμπορίου στις θαλάσσιες γραμμές επικοινωνίας. Αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα μιας συνεκτικής προσέγγισης στη διακυβέρνηση των ωκεανών. ·Ο ανταγωνισμός στα διεθνή ύδατα και οι προκλήσεις για τη βασισμένη σε κανόνες πολυμερή τάξη αυξάνονται. ·Η ΕΕ, ως διεθνώς αναγνωρισμένος παράγοντας ασφάλειας στη θάλασσα, αντιτάσσεται σθεναρά σε οποιαδήποτε μονομερή δράση που θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στη θάλασσα και αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο. ·Σε συμφωνία με την UNCLOS, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να τηρεί το κράτος δικαίου και να εξασφαλίζει την ειρήνη και την ασφάλεια στη θάλασσα μέσω πολυμερούς προσέγγισης, περιφερειακών αρχιτεκτονικών ασφάλειας στη θάλασσα που βασίζονται σε κανόνες, και μέσω της συνεργασίας με τους εταίρους της |
Σε συμφωνία με τη στρατηγική της για την ασφάλεια στη θάλασσα, η ΕΕ εξακολουθεί να ενισχύει τον ρόλο της ως παρόχου ασφάλειας στη θάλασσα, εντός και εκτός των συνόρων της. Σε αυτό το πλαίσιο, υιοθετεί μια διατομεακή προσέγγιση έναντι του εξελισσόμενου χαρακτήρα των προκλήσεων και των απειλών κατά της ασφάλειας στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνοεπιθέσεων και των υβριδικών επιθέσεων, των αυξανόμενων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και των κινδύνων που ενέχουν για τη σταθερότητα και την ασφάλεια. Η ΕΕ θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των εξόχως απόκεντρων περιοχών της, οι οποίες είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στις εν λόγω απειλές.
Η στρατηγική πυξίδα επιβεβαιώνει, επίσης, την αποφασιστικότητα της ΕΕ να επενδύσει στην ασφάλεια στη θάλασσα και στην παγκόσμια παρουσία της, προκειμένου να εξασφαλίσει απρόσκοπτη πρόσβαση στις θαλάσσιες γραμμές επικοινωνίας και να υποστηρίξει το διεθνές δίκαιο της θάλασσας. Προσδιορίζει την πρόθεση της ΕΕ να αξιοποιήσει πλήρως την πολιτική της για τις θαλάσσιες συμπράξεις, π.χ. μέσω ελλιμενισμών, κοινών ασκήσεων και ανάπτυξης ικανοτήτων.
Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται με τους περιφερειακούς εταίρους της στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα για την αντιμετώπιση της αυξημένης παρουσίας τόσο παγκόσμιων όσο και περιφερειακών φορέων, ορισμένοι εκ των οποίων δεν διστάζουν να χρησιμοποιούν παράνομα στρατεύματα σε ζώνες αστάθειας, υπονομεύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις διεθνείς προσπάθειες για ειρήνη και σταθερότητα, αποσταθεροποιώντας χώρες και τις οικονομίες τους, και συνεργώντας σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και να αποκρίνεται ταχέως σε οποιεσδήποτε απειλές κατά της ασφάλειας στη θάλασσα, συνεργαζόμενη με τους εταίρους της όπως το ΝΑΤΟ. Αξιοποιώντας την πείρα της στην καταπολέμηση των διακρατικών εγκληματικών δραστηριοτήτων στη θάλασσα, όπως η πειρατεία στον Δυτικό Ινδικό Ωκεανό και το λαθρεμπόριο και η εμπορία ανθρώπων στη Μεσόγειο, η ΕΕ θα συνεχίσει τις εργασίες της ώστε να συμβάλει στη διατήρηση ανοικτής και ασφαλούς πρόσβασης στην ανοικτή θάλασσα. Για τον σκοπό τούτο, η ΕΕ έχει αποφασίσει να επεκτείνει την εφαρμογή των συντονισμένων παρουσιών στη θάλασσα (CMP) στον κόλπο της Γουινέας για δύο επιπλέον έτη και να δρομολογήσει νέα εφαρμογή των CMP στον Νοτιοδυτικό Ινδικό Ωκεανό. Η ΕΕ θα εξετάσει, επίσης, το ενδεχόμενο να εφαρμόσει την έννοια των CMP σε άλλες δυνητικές θαλάσσιες περιοχές ενδιαφέροντος (MAI). Επιπλέον, θα εξακολουθήσει να συνδράμει τρίτες χώρες στην ανάπτυξη ικανοτήτων παρακολούθησης του θαλάσσιου τομέα τους και διαφύλαξης της ασφάλειας στη θάλασσα, καθώς και δυνατοτήτων επιβολής της νομοθεσίας.
3.2 Ασφάλεια στη θάλασσα και προώθηση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας παγκοσμίως
Οι τομείς της αλιείας και της ναυσιπλοΐας χαρακτηρίζονται από δύσκολες και επικίνδυνες συνθήκες εργασίας υψηλού κινδύνου, οι οποίες έχουν επιδεινωθεί λόγω της πανδημίας COVID-19. Ο αριθμών των θανάτων και των τραυματισμών παραμένει απαράδεκτα υψηλός. Οι μετανάστες εργαζόμενοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις επισφαλείς συνθήκες εργασίες, τις καταχρηστικές πρακτικές και την άνιση μεταχείριση.
Μέσω του θεματολογίου της για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών και της κοινής αλιευτικής πολιτικής, η ΕΕ προωθεί την αξιοπρεπή εργασία στον τομέα της αλιείας σύμφωνα με τους στόχους της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ) και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), και σε συνεργασία με τις χώρες εταίρους. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να προωθεί την κύρωση και την αποτελεσματική εφαρμογή της σύμβασης αριθ. 188 της ΔΟΕ σχετικά με την εργασία στον τομέα της αλιείας και άλλα συναφή διεθνή πρότυπα, 36 πιο συγκεκριμένα εκείνα που καθορίζονται στις συμβάσεις της ΔΟΕ 37 . Για τον σκοπό αυτόν, θα χρησιμοποιήσει τις ΣΣΒΑ, πιο συγκεκριμένα μέσω της εφαρμογής μιας συνεκτικής δέσμης διατάξεων για την κοινωνική διακυβέρνηση, και τις ΠΟΔΑ, κατά περίπτωση. Στο πλαίσιο διμερών διαλόγων και σε περιφερειακά και διεθνή φόρουμ, η ΕΕ θα θίξει το ζήτημα της καταναγκαστικής εργασίας και άλλων μορφών εργασίας που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα στον τομέα της αλιείας, μεταξύ άλλων όταν εντοπίζονται στο πλαίσιο της καταπολέμησης της (ΠΑΑ) αλιείας. Η ανακοίνωση για την αξιοπρεπή εργασία παγκοσμίως 38 ενισχύει τη στρατηγική της ΕΕ για την προαγωγή της αξιοπρεπούς εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο, προσδιορίζοντας τις κύριες πράξεις μέσω των πολιτικών της ΕΕ.
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών για τη βελτίωση της νομοθεσίας για την ασφάλεια στη θάλασσα και για την προώθηση προτύπων υψηλής ποιότητας σε παγκόσμιο επίπεδο στον ΔΝΟ, καθώς και σε ενωσιακό επίπεδο. Στόχος είναι η εξάλειψη της μη ανταποκρινόμενης στα πρότυπα ναυτιλίας, η αύξηση της προστασίας επιβατών και πληρωμάτων, η μείωση του κινδύνου ρύπανσης του περιβάλλοντος, για επιχειρησιακούς λόγους ή λόγω ατυχήματος (π.χ. πετρελαιοκηλίδες, απώλειες εμπορευματοκιβωτίων), και η διασφάλιση ότι οι εφοπλιστές που ακολουθούν ορθές πρακτικές δεν τίθενται σε μειονεκτική θέση από εμπορική άποψη σε σύγκριση με εκείνους που δεν διστάζουν να υπονομεύσουν την ασφάλεια των σκαφών. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη μπορούν να βασίζονται στην τεχνική και επιστημονική συνδρομή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα.
Η ασφάλεια και η προστασία του συστήματος μεταφορών είναι υψίστης σημασίας και η ΕΕ εξακολουθεί να αποτελεί ηγετική δύναμη στον εν λόγω τομέα. Η ενωσιακή νομοθεσία σχετικά με τις ευθύνες των κρατών σημαίας, τον έλεγχο του κράτους λιμένος και τη διερεύνηση ατυχημάτων συμβάλλει στις ασφαλείς, προστατευόμενες και αποτελεσματικές θαλάσσιες μεταφορές. Οι συνεχείς προσπάθειες σε συνεργασία με τις διεθνείς, εθνικές και τοπικές αρχές, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους πολίτες είναι καίριας σημασίας.
4. Ανάπτυξη γνώσεων για τον ωκεανό
Η επιστήμη, η παρατήρηση και η περιβαλλοντική παρακολούθηση των ωκεανών, καθώς και η πρόγνωση της εξέλιξης τους, είναι ζωτικής σημασίας για τη δράση βάσει αποδεικτικών στοιχείων με σκοπό την προστασία και τη βιώσιμη διαχείριση των ωκεανών. Εξακολουθούν να υπάρχουν υπερβολικά πολλά κενά στις γνώσεις μας για τους ωκεανούς. Οι δράσεις και οι λύσεις για την κρίση της υγείας των ωκεανών και η ανάπτυξη μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας εξαρτώνται από το επίπεδο των γνώσεων, τον βαθμό κατανόησης και την ικανότητα για καινοτομία.
Η ΕΕ έχει αναλάβει δεσμεύσεις στο πλαίσιο της «Δεκαετίας ωκεανολογίας για βιώσιμη ανάπτυξη» των Ηνωμένων Εθνών για την περίοδο 2021-2030. Η ευρωπαϊκή πολιτική για την έρευνα και την καινοτομία αξιοποιείται, αποτελεί κινητήρια δύναμη και επιταχύνει το μετασχηματιστικό θεματολόγιο της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ.
|
Ορίζων Ευρώπη: το βασικό πρόγραμμα χρηματοδότησης της ΕΕ για την έρευνα και καινοτομία (2021-2027) •Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» προβλέπει περίπου 350 εκατ. EUR ετησίως για τη χρηματοδότηση ζητημάτων που σχετίζονται με τη θάλασσα και τη ναυτιλία. Το πρόγραμμα στηρίζει την ανάπτυξη γνώσεων για τους ωκεανούς και συμβάλει στην εμφάνιση νέων ιδεών και πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων των ωκεανών. •Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» διαθέτει επιπλέον 110 εκατ. EUR στην ευρωπαϊκή αποστολή για την «Αποκατάσταση των ωκεανών και των υδάτων μας έως το 2030» για την περίοδο 2021-2023. Στόχος της αποστολής είναι η επίδειξη πρακτικών λύσεων για τον καθαρισμό των υδάτων, την αποκατάσταση των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων και τη μετάβαση της γαλάζιας οικονομίας στην κλιματική ουδετερότητα. |
Η ΕΕ αποτελεί υπόδειγμα ορθής πρακτικής όσον αφορά την κοινοχρησία δεδομένων για τη θάλασσα και παρατηρήσεων για τους ωκεανούς. Η υποχρέωση των χωρών της ΕΕ να ανταλλάσσουν δεδομένα για τη θάλασσα και να συνεργάζονται σε ενωσιακό και περιφερειακό επίπεδο για τη βελτίωση της συγκέντρωσης και παρακολούθησης των δεδομένων προσδιορίζεται ικανοποιητικά στην οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική και θα μπορούσε να συμπληρωθεί από μια πρωτοβουλία παρατήρησης των ωκεανών με σκοπό τη δόμηση και εναρμόνιση της συλλογής δεδομένων για τη θάλασσα στην Ευρώπη. Οι πληροφορίες και τα δεδομένα σχετικά με την κατάσταση των θαλασσών της Ευρώπης διατίθενται στο σύστημα θαλασσίων πληροφοριών της Ευρώπης WISE 39 και στο EMODnet. Η θαλάσσια υπηρεσία Copernicus 40 παρέχει δωρεάν και ανοικτά δεδομένα για τη θάλασσα καθώς και παρακολούθηση των ωκεανών σε πραγματικό χρόνο, πρόγνωση των καιρικών συνθηκών και, από κοινού με την υπηρεσία Copernicus για την κλιματική αλλαγή 41 , υπηρεσίες παρακολούθησης και πρόγνωσης του κλίματος των ωκεανών, τόσο για τις θαλάσσιες λεκάνες της ΕΕ όσο και για τους ωκεανούς σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ΕΕ είναι ισχυρός εταίρος της πρωτοβουλίας «Future of the Seas & Ocean Initiative» της Ομάδας G7 και της πρωτοβουλίας «GEO Blue Planet» για την παροχή πληροφοριών στο ευρύ κοινό για τους ωκεανούς και τις ακτές. Η ψηφιοποίηση και τα προηγμένα εργαλεία μπορούν να βελτιστοποιήσουν και να στηρίξουν τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων στη θάλασσα.
Ερευνητικά προγράμματα της ΕΕ θα στηρίξουν τη συγκέντρωση στοιχείων που χρησιμοποιούνται από παγκόσμιους επιστημονικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων των ανεξάρτητων επιστημονικών επιτροπών, της διακυβερνητικής επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (IPCC) και της διακυβερνητικής πλατφόρμας επιστήμης-πολιτικής για τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων (IPBES) που παρέχουν στοχευμένη στήριξη για τη λήψη αποφάσεων. Μια νέα ή αναθεωρημένη υφιστάμενη διεθνής αμφίδρομη διεπαφή εμπειρογνωμόνων επιστήμης-πολιτικής μπορεί να αποφέρει προστιθέμενη αξία, μέσω της προαγωγής της υγείας και της βιωσιμότητας των ωκεανών, της αξιολόγησης των γνώσεων και της στήριξης της χάραξης πολιτικής.
Η ΕΕ αναλαμβάνει δράση για την προαγωγή του ωκεανογραφικού γραμματισμού και θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει δράσεις συμμετοχής των πολιτών ώστε να στηρίξει την αλλαγή αντιλήψεων, αξιών, νοοτροπιών και προσωπικής συμπεριφοράς με σκοπό την προώθηση βιώσιμων πρακτικών. Η ΕΕ ξεκίνησε, επίσης, συνεργασία με τη Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή της UNESCO για την ενίσχυση των εργασιών σχετικά με τον ωκεανογραφικό γραμματισμό.
Η επιστημονική διπλωματία ενισχύει την αμοιβαία κατανόηση και τη διαμόρφωση κοινών οραμάτων και κοινής δράσης. Η ΕΕ προσεγγίζει χώρες και οργανισμούς εκτός ΕΕ με τις εταιρικές σχέσεις έρευνας, τα έργα και τη χρηματοδότηση στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και του μηχανισμού «Η Ευρώπη στον κόσμο». Οι περιφερειακοί οργανισμοί για τη θάλασσα αποτελούν σημαντικές κινητήριες δυνάμεις ανάπτυξης γνώσεων για τη θάλασσα σε περιφερειακό επίπεδο και την αμοιβαία κατανόηση της κατάστασης του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Συμπέρασμα
Με την παρούσα κοινή ανακοίνωση, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της καλούνται να ενισχύσουν τη συμμετοχή τους για τη διαφύλαξη καθαρών, υγιών, παραγωγικών και ανθεκτικών ωκεανών που χρησιμοποιούνται με βιώσιμο τρόπο υπό ασφαλείς και δίκαιες συνθήκες εργασίας, διασφαλίζοντας, ταυτόχρονα, σταθερότητα και ασφάλεια στη θάλασσα. Η κοινή ανακοίνωση βασίζεται όχι μόνο στον διεθνή ρόλο της ΕΕ και των κρατών μελών της ως αξιόπιστων εταίρων και δυναμικών υποστηρικτών της βιωσιμότητας, αλλά και ως υποδειγματικών ηγετών και υπεύθυνων παραγόντων με τη φιλοδοξία να αναβαθμίσουν τα διεθνή πρότυπα σε κάθε κλίμακα με συμπεριληπτικό τρόπο, μαζί με τους διεθνείς εταίρους, μέσω όλων των διαύλων συνεργασίας, ενεργώντας από κοινού για την επίτευξη κοινών στόχων.
Η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος θα συνεργαστούν με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη της ΕΕ και άλλους ενδιαφερόμενους ενωσιακούς και διεθνείς οργανισμούς για την υλοποίηση των εν λόγω δράσεων.
World Economic forum, Decision-Making on Deep-Sea Mineral Stewardship: A Supply Chain Perspective, WHITE PAPER, APRIL 2022 · D. Amon et al, 2022. Assessment of scientific gaps related to the effective environmental management of deep-seabed mining, 138 Marine Policy . · Miller et al., 2018. An Overview of Seabed Mining Including the Current State of Development, Environmental Impacts, and Knowledge Gaps. .
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 24.6.2022
JOIN(2022) 28 final
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
της
ΚΟΙΝΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Καθορισμός της πορείας για έναν βιώσιμο γαλάζιο πλανήτη — κοινή ανακοίνωση σχετικά με το θεματολόγιο της ΕΕ για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών
{SWD(2022) 174 final}
1.Ενίσχυση του πλαισίου διεθνούς διακυβέρνησης των ωκεανών 1
Προστασία και διατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας
Η ΕΕ:
-θα προωθήσει ένα φιλόδοξο παγκόσμιο πλαίσιο για τη βιοποικιλότητα μετά το 2020 στο πλαίσιο της σύμβασης για τη βιολογική ποικιλότητα (CBD) καθώς και μια φιλόδοξη, δίκαιη και επί ίσοις όροις συμφωνία για τη βιοποικιλότητα πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας (BBNJ).
-θα υποστηρίξει ότι η εκμετάλλευση των θαλάσσιων ορυκτών στην περιοχή 2 δεν θα πρέπει να ξεκινήσει προτού εκπληρωθούν και τα τρία ακόλουθα κριτήρια: i) να υπάρχουν επαρκείς επιστημονικές γνώσεις σχετικά με τα οικοσυστήματα βαθέων υδάτων και τις δυνητικές επιπτώσεις της εξόρυξης στα θαλάσσια οικοσυστήματα και στις υπηρεσίες τους ii) να εφαρμόζονται κατάλληλες διατάξεις για την αποτελεσματική προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τις επιβλαβείς επιπτώσεις των εξορυκτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή, σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης και την UNCLOS και iii) να μπορεί να αποδειχθεί ότι δεν προκύπτουν επιβλαβείς επιπτώσεις από τις τεχνολογίες εξόρυξης και τις επιχειρησιακές πρακτικές.
-θα προαγάγει ενεργά τη δημιουργία προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών (ΠΘΠ) στην Ανταρκτική εντός της περιοχής της σύμβασης της Επιτροπής για τη διατήρηση των έμβιων θαλάσσιων πόρων της Ανταρκτικής (CCAMLR).
-θα διατηρεί τους αλιευτικούς πόρους και θα προστατεύει τα θαλάσσια οικοσυστήματα στο επικείμενο σχέδιο δράσης της, αξιοποιώντας τη νομική απαίτηση της ΕΕ για επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης, μεταξύ άλλων για την ακεραιότητα των θαλάσσιων βυθών, και θα θεσπίσει μέτρα, όπου απαιτείται, για τη ρύθμιση της χρήσης των αλιευτικών εργαλείων που είναι πιο επιβλαβή για τη βιοποικιλότητα.
Βιώσιμη αλιεία και υδατοκαλλιέργεια
Η ΕΕ:
-θα αξιοποιήσει την παγκόσμια συμφωνία του ΠΟΕ για την απαγόρευση ορισμένων μορφών επιδοτήσεων στον τομέα της αλιείας που συνήφθη τον Ιούνιο του 2022 και θα ασκήσει πίεση για την ενίσχυσή της το συντομότερο δυνατόν με τα στοιχεία που δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί.
-θα συνεχίσει να προάγει τη συμμόρφωση και την αποτελεσματική εφαρμογή των διεθνών κανόνων για την καταπολέμηση της ΠΑΑ αλιείας, ιδίως τη συμφωνία του FAO σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνει το κράτος λιμένος 3 και θα διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην κατάρτιση εθελοντικών κατευθυντήριων γραμμών του FAO σχετικά με τις μεταφορτώσεις.
-θα εξακολουθήσει να προάγει τους μηχανισμούς καταπολέμησης της ΠΑΑ αλιείας σε όλες τις ΠΟΔΑ και να προωθεί την αναβάθμιση των περιφερειακών οργανισμών αλιείας σε ΠΟΔΑ, ιδίως την Επιτροπή Αλιείας Κεντροανατολικού Ατλαντικού και την Επιτροπή Αλιείας Κεντροδυτικού Ατλαντικού.
-θα διευκολύνει την επικοινωνία και τον συντονισμό μεταξύ των ΠΟΔΑ σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τη διαχείριση της αλιείας και άλλα ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος (κοινότητα πρακτικής), αξιοποιώντας στον μέγιστο βαθμό τις υφιστάμενες διαδικασίες.
-θα συμβάλει στην επιτυχή εφαρμογή της συμφωνίας για την αποτροπή της άναρχης αλιείας ανοικτής θάλασσας στον κεντρικό Αρκτικό Ωκεανό και θα στηρίξει τον χαρακτηρισμό ΠΘΠ στον Αρκτικό Ωκεανό, μεταξύ άλλων μέσω της σύμβασης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του βορειοανατολικού Ατλαντικού.
-θα αναδιαμορφώσει τις συμφωνίες σύμπραξης βιώσιμης αλιείας ώστε να συμβάλλουν καλύτερα στη βελτίωση της διακυβέρνησης των ωκεανών 4 .
-θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί στενά τη δραστηριότητα του στόλου της εκτός των υδάτων της ΕΕ μέσω του κανονισμού σχετικά με τη βιώσιμη διαχείριση των εξωτερικών αλιευτικών στόλων 5 και να προάγει το ίδιο επίπεδο υψηλών προτύπων στη διεθνή σκηνή.
-θα προωθήσει τη διεύρυνση του εμπορίου βιώσιμης αλιείας τηρώντας τις δεσμεύσεις στο πλαίσιο των διμερών εμπορικών συμφωνιών με τρίτα μέρη και θα ενισχύσει τη διακυβέρνηση των ωκεανών μέσω των συμφωνιών εταιρικής σχέσης και συνεργασίας.
Περιφερειακή θαλάσσια προστασία
Η ΕΕ:
-θα επισπεύσει τις προσπάθειές της να ενταχθεί στη σύμβαση για την προστασία του Ευξείνου Πόντου από τη ρύπανση.
-θα στηρίξει τη συμβολή των περιφερειακών συμβάσεων για τις θάλασσες, των σχεδίων δράσης και παρεμφερών περιφερειακών ρυθμίσεων ανά τον κόσμο βάσει του περιβαλλοντικού προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για τις περιφερειακές θάλασσες στην υλοποίηση των διεθνών δεσμεύσεων για τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση της βιοποικιλότητας, μεταξύ άλλων για τις περιοχές εκτός εθνικής δικαιοδοσίας (ABNJ) και για την καταπολέμηση της ρύπανσης από πλαστικά απορρίμματα.
Στρατηγικές εταιρικές σχέσεις
Η ΕΕ:
-θα αξιοποιήσει, όπως αρμόζει, τους υφιστάμενους διαλόγους και τις μορφές συνεργασίας για τη βελτιστοποίηση της συνεργασίας σχετικά με τη διακυβέρνηση των ωκεανών 6 .
-θα επισπεύσει τη συνεργασία για τη διακυβέρνηση των ωκεανών βάσει της νέας συμφωνίας εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και του Οργανισμού Κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΟΚΑΚΕ).
-θα συνδράμει περιφέρειες και χώρες εταίρους στο πλαίσιο του μηχανισμού «Η Ευρώπη στον κόσμο» για να ενισχύσει τις ικανότητές τους όσον αφορά τη βελτίωση της διακυβέρνησης των ωκεανών, μεταξύ άλλων με σκοπό τη στήριξη της αποτελεσματικής εφαρμογής των βασικών παγκόσμιων πράξεων για τη διακυβέρνηση των ωκεανών, της διατήρησης και της βιώσιμης χρήσης των θαλάσσιων πόρων, της ανάπτυξης βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας, της προώθησης δράσης με βάση τους ωκεανούς για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν, καθώς και της εξάλειψης των απειλών κατά της ασφάλειας στη θάλασσα 7 .
- θα δρομολογήσει κατά την περίοδο 2023-2024 δράσεις για τη στήριξη της βελτίωσης της διακυβέρνησης των ωκεανών, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης βιώσιμων γαλάζιων οικονομιών στην Αφρική, σύμφωνα με τον προγραμματισμό «Η Ευρώπη στον κόσμο» για την Αφρική. Το 2022 θα συσταθεί στρατηγική ομάδα Αφρικής-ΕΕ για τη διακυβέρνηση των ωκεανών με σκοπό την υποβολή προτάσεων στρατηγικών προτεραιοτήτων.
-θα συνδιοργανώσει, το 2023, το δεύτερο φόρουμ θαλάσσιων περιφερειών στον Δυτικό Ινδικό Ωκεανό, από κοινού με τις άκρως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ που βρίσκονται στη συγκεκριμένη θαλάσσια λεκάνη.
2.Προς τη βιωσιμότητα των ωκεανών έως το 2030
Ο ωκεανός και η κλιματική αλλαγή
Η ΕΕ:
-θα στηρίξει τρίτες χώρες στην υλοποίηση της δράσης τους σε σχέση με τους ωκεανούς στο πλαίσιο των ενεργειών παρακολούθησης σε εθνικό επίπεδο των δεσμεύσεων βάσει της συμφωνίας του Παρισιού και θα προωθήσει λύσεις που βασίζονται στη φύση.
-θα αναλάβει ηγετικό ρόλο στη συμφωνία σχετικά με φιλόδοξους και χρονικά δεσμευτικούς παγκόσμιους στόχους, πρότυπα και μέτρα μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για τις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές εντός του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ).
-θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στις θαλάσσιες μεταφορές της ΕΕ αυξάνοντας τη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών (πρωτοβουλία «FuelEU Maritime») και θεσπίζοντας τιμολόγηση των ανθρακούχων εκπομπών (επεκτείνοντας το ΣΕΔΕ της ΕΕ στον ναυτιλιακό τομέα).
-θα στηρίξει την ανάπτυξη των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσω της κοινοχρησίας της εμπειρογνωσίας της ΕΕ με τρίτες χώρες και της στήριξης της έρευνας και ανάπτυξης νέων αγορών. Σε συμφωνία με την πρωτοβουλία «Global Gateway», 8 η ΕΕ θα στηρίξει επίσης επενδύσεις στις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
-θα επιταχύνει τις προσπάθειές της για τη διατήρηση της λειτουργίας του ωκεανού ως «γαλάζιου άνθρακα» μέσω της προστασίας και της αποκατάστασης των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων και μέσω της νομοθετικής κατοχύρωσης των στόχων αποκατάστασης των οικοσυστημάτων 9 .
-θα ενσωματώσει παραμέτρους της κλιματικής αλλαγής στις εργασίες των επιστημονικών επιτροπών των ΠΟΔΑ, των περιφερειακών οργανισμών αλιείας (ΠΟΑ) και άλλων οργανισμών και μέσων που ασχολούνται με τη διατήρηση και τη διαχείριση των θαλάσσιων έμβιων πόρων, όπως η μελλοντική συμφωνία BBNJ, και θα προωθήσει ενεργά τον χαρακτηρισμό πρόσθετων ΠΘΠ, μεταξύ άλλων από την CCAMLR.
-θα προωθήσει περαιτέρω έρευνα σχετικά με τα σημεία καμπής των οικοσυστημάτων που εξαρτώνται από το κλίμα, θα καταβάλει προσπάθειες να βελτιώσει την κατανόηση των σωρευτικών επιπτώσεων στα οικοσυστήματα ενός συνδυασμού παραγόντων, πιο συγκεκριμένα, της υπερθέρμανσης, της αποξυγόνωσης και της οξίνισης, θα προωθήσει την έρευνα σχετικά με τον ωκεάνιο άνθρακα, την αύξηση της στάθμης της θάλασσας και τις σχετικές λύσεις που βασίζονται στη φύση, και θα ενισχύσει την καινοτομία σχετικά με τον βιώσιμο μετριασμό και την προσαρμογή που βασίζονται στον ωκεανό.
-θα προωθήσει την κύρωση και την αποτελεσματική εφαρμογή του πρωτοκόλλου του Λονδίνου και της απόφασης X/33 για τη CBD και θα επιδιώξει τη βελτίωση της κατανόησης του τρόπου με τον οποίο οι αρχές για την επαρκή επιστημονική βάση και την εκτίμηση κινδύνων και η αρχή της προφύλαξης του εν λόγω πρωτοκόλλου και της εν λόγω απόφασης εφαρμόζονται στις δραστηριότητες αφαίρεσης διοξειδίου του άνθρακα που βασίζονται στους ωκεανούς.
Καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης
Η ΕΕ:
-θα συμμετάσχει ενεργά στις διαπραγματεύσεις για μια νομικά δεσμευτική παγκόσμια συμφωνία για τα πλαστικά.
-θα υποστηρίξει την ανάπτυξη ικανοτήτων μέσω εταιρικών σχέσεων και την ανάπτυξη συνεργασίας για την καταπολέμηση και την πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης από την ξηρά και τη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου ρύπανσης από πυρομαχικά που απορρίπτονται στη θάλασσα, και θα προαγάγει τη διαχείριση αποβλήτων, τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και τις προσεγγίσεις κυκλικής οικονομίας.
-θα υποστηρίξει τις προσπάθειες σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο, μεταξύ άλλων μέσω της ενσωμάτωσης της προστασίας του θαλάσσιου και του παράκτιου περιβάλλοντος στις διμερείς σχέσεις με σκοπό τη διατήρηση και την αποκατάσταση της ποιότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας.
-θα ενισχύσει τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής της ΕΕ για τη συλλογή αποβλήτων και άλλων ρυπογόνων ουσιών από τα πλοία στα εγχώρια και τα διεθνή δρομολόγια και τη διαχείρισή τους σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, καθώς και για την πραγματοποίηση περαιτέρω επενδύσεων στην ανίχνευση παράνομων απορρίψεων από τα πλοία και τη βελτίωση της δίωξης των παραβατών.
Προώθηση της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων των κρατών σημαίας από τους φορείς που ενεργούν ως ανοικτά νηολόγια
Η ΕΕ:
-θα υιοθετήσει προορατική προσέγγιση ώστε να διασφαλίσει ότι οι χώρες εκπληρώνουν τις διεθνείς υποχρεώσεις τους ως κράτη σημαίας, όπως καθορίζονται στις διεθνείς συμβάσεις (όπως οι ΔΝΟ, ΔΟΕ, UNCLOS) και ότι ασκούν πλήρως τις κυρίαρχες αρμοδιότητές τους στα νηολόγιά τους, ώστε να μπορούν να αποδεικνύουν ότι ελέγχουν τις δραστηριότητες των πλοίων που φέρουν τη σημαία τους, συμπεριλαμβάνοντας το εν λόγω ζήτημα στους σχετικούς τομεακούς διμερείς διαλόγους της ΕΕ με τα ενδιαφερόμενα κράτη (στους τομείς της αλιείας, της ασφάλειας στη θάλασσα, του περιβάλλοντος ή των εργασιακών δικαιωμάτων).
-θα εντείνει τις προσπάθειές της να εξασφαλίσει ότι οι χώρες εκπληρώνουν τις διεθνείς υποχρεώσεις τους ως κράτη σημαίας μέσω διαλόγων για την ΠΑΑ αλιεία ή, ως έσχατη λύση, θα χρησιμοποιήσει σχετικά με το εμπόριο μέτρα που συνδέονται με τον χαρακτηρισμό τρίτων χωρών ως μη συνεργαζόμενων στο πλαίσιο του κανονισμού για την ΠΑΑ αλιεία.
-θα εγείρει στα συναφή διεθνή φόρα τα ζητήματα που ανακύπτουν από την ευρέως διαδεδομένη χρήση των ανοικτών νηολογίων από πλοιοκτήτες με σκοπό την παράκαμψη των ισχυόντων κανόνων και προτύπων, και θα συμπεριλάβει τη δυνατότητα να θεωρούνται υπόλογοι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες για τις εν λόγω παράνομες δραστηριότητες. Για να στηρίξει την εν λόγω εργασία, η Επιτροπή θα εκπονήσει μελέτη στην οποία θα αποκαλύπτονται τα επιχειρηματικά μοντέλα των φορέων εκμετάλλευσης που χρησιμοποιούν ανοικτά νηολόγια και των διαφόρων παραγόντων που συμμετέχουν στη λειτουργία των εν λόγω νηολογίων. Στη μελέτη θα προτείνονται επίσης λύσεις για την αντιμετώπιση των εντοπισθέντων προβλημάτων.
-θα συντονίσει τις αντίστοιχες συναφείς πολιτικές με σκοπό την καλύτερη αντιμετώπιση των ανεπαρκειών των ανοικτών νηολογίων και θα θέσει ως προϋπόθεση για την παροχή ενωσιακής αναπτυξιακής βοήθειας τη βελτίωση της εφαρμογής από τις εν λόγω χώρες των βασικών διεθνών συμβάσεων για τη διακυβέρνηση των ωκεανών (π.χ. συμβάσεις UNCLOS, ΔΝΟ και ΔΟΕ).
Μετάβαση σε μια παγκόσμια βιώσιμη γαλάζια οικονομία
Η ΕΕ:
-θα καταβάλει προσπάθειες να βελτιώσει τη βιωσιμότητα των εισαγωγών αλιευτικών προϊόντων που επωφελούνται από αυτόνομες δασμολογικές ποσοστώσεις (ΑΔΠ) με βάση την εν εξελίξει μελέτη της ΕΕ 10 στον συγκεκριμένο τομέα.
-θα δρομολογήσει εργασίες για τη διαμόρφωση ενός αναπτυξιακού πλαισίου γαλάζιας οικονομίας της G20 με σκοπό τον προσδιορισμό και την εξασφάλιση πόρων μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης για την παγκόσμια μετάβαση σε μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία.
-θα προωθήσει τον διάλογο για ένα ολοκληρωμένο και φιλόδοξο σύνολο κατευθυντήριων γραμμών για τις βιώσιμες υδατοκαλλιέργειες στον FAO, βασιζόμενη στις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για μια πιο βιώσιμη και ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ 11 .
-θα δοκιμάσει λύσεις για βιώσιμες υδατοκαλλιέργειες και βιώσιμη αλιεία, μεταξύ άλλων διά της μείωσης των επιπτώσεων των αλιευτικών εργαλείων στα θαλάσσια οικοσυστήματα, μέσω της αποστολής «Αποκατάσταση των ωκεανών και των υδάτων μας έως το 2030».
-θα αναθεωρήσει τα ενωσιακά πρότυπα εμπορίας των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας με σκοπό την παροχή πληροφοριών στους καταναλωτές και τους φορείς στην αλυσίδα εφοδιασμού σχετικά με πτυχές βιωσιμότητας κρίσιμης σημασίας των ενωσιακών και των εισαγόμενων προϊόντων.
-θα υποστηρίξει τις δραστηριότητες για καινοτόμες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, ξεκινώντας με μια πρώτη εκδήλωση «BlueInvest Africa» 12 .
Ολοκληρωμένη διαχείριση των ωκεανών μέσω προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών και θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού
Η ΕΕ:
-θα επισπεύσει τη συνεργασία με την IOC-UNESCO για την παγκόσμια προώθηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (ΘΧΣ) μέσω μιας νέας εταιρικής σχέσης βασισμένης σε κοινό πενταετή χάρτη πορείας, ο οποίος θα παρουσιαστεί στην τρίτη διεθνή διάσκεψη για τον ΘΧΣ στα τέλη του 2022.
-θα συνεργαστεί με διεθνείς εταίρους για την ενσωμάτωση των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών (ΠΘΠ) και άλλων αποτελεσματικών μέτρων διατήρησης (OECM) σε μια παγκόσμια στρατηγική διατήρησης ενός ενιαίου ωκεανού για την αντιμετώπιση της ανθρώπινης πίεσης και της υποβάθμισης των ωκεανών εκτός των προστατευόμενων περιοχών.
-θα υποστηρίξει τον περιφερειακό συντονισμό, καθώς και κοινά έργα για την κοινή διαχείριση με σκοπό τον καθορισμό οικολογικά αντιπροσωπευτικών και συνεκτικών δικτύων ορθά διαχειριζόμενων ΠΘΠ και OECM.
3.Διασφάλιση της προστασίας και της ασφάλειας στη θάλασσα
Προστασία στη θάλασσα
Η ΕΕ:
-θα επενδύσει περαιτέρω στην προστασία στη θάλασσα και στην παγκόσμια παρουσία, πιο συγκεκριμένα μέσω της αύξησης των πραγματικών ασκήσεων, των ευρωπαϊκών ελλιμενισμών, των κοινών περιπολιών, καθώς και της ανάπτυξης ικανοτήτων (π.χ. διεξαγωγή, έως το 2023, πραγματικών θαλάσσιων ασκήσεων με εταίρους στον Ινδοειρηνικό).
-θα εδραιώσει και θα επεκτείνει τις ενωσιακές ναυτικές επιχειρήσεις στη Μεσόγειο και στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας.
-θα ενισχύσει τις περιφερειακές εταιρικές σχέσεις σε θαλάσσιες ζώνες ενδιαφέροντος και, με βάση τα αντληθέντα διδάγματα από τα υφιστάμενα προγράμματα (π.χ. SWAIMS, PASSMAR, GoGIN, MASE, πρόγραμμα PSP, CRIMARIO 13 ), θα βελτιώσει την παγκόσμια επίγνωση της κατάστασης και την ασφάλεια στη θάλασσα,
-θα υλοποιήσει τις συντονισμένες θαλάσσιες παρουσίες σε άλλες θαλάσσιες περιοχές ενδιαφέροντος.
-θα αναπτύσσει και θα συντονίζει, έως το 2025, ενωσιακούς μηχανισμούς επίγνωσης της κατάστασης ασφάλειας στη θάλασσα όπως το κοινό περιβάλλον ανταλλαγής πληροφοριών για την επιτήρηση του θαλάσσιου τομέα 14 .
-θα διευκολύνει, όπως αρμόζει, την επικοινωνία και τον συντονισμό μεταξύ των περιφερειακών μη στρατιωτικών και στρατιωτικών θαλάσσιων πρωτοβουλιών για τη βελτίωση της επίγνωσης της κατάστασης.
Ασφάλεια στη θάλασσα και προώθηση των αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας παγκοσμίως
Η ΕΕ:
-θα προωθήσει την κύρωση και την αποτελεσματική εφαρμογή της σύμβασης ναυτικής εργασίας του 2006 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) και της σύμβασης της ΔΟΕ (αριθ. 188) σχετικά με την εργασία στον τομέα της αλιείας.
-θα αξιολογήσει τη μεταφορά στην εθνική νομοθεσία των κρατών μελών της οδηγίας 2017/159, η οποία ενσωματώνει στο ενωσιακό δίκαιο τη σύμβαση αριθ. 188 και θα λαμβάνει όλα τα κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος δεν μεταφέρει την οδηγία στο εθνικό νομικό του σύστημα.
-θα αντιμετωπίσει τις σχετικές με την αλιεία προκλήσεις όπως η καταναγκαστική εργασία και άλλες μορφές παραβιάσεων των δικαιωμάτων των εργαζομένων στο πλαίσιο σχετικών διμερών διαλόγων και σε περιφερειακά και διεθνή φόρα, μεταξύ άλλων όταν αυτές εντοπίζονται στο πλαίσιο της καταπολέμησης της ΠAΑ αλιείας 15 .
-θα υποστηρίξει πρωτοβουλίες του ΔΝΟ για τη μείωση των περιβαλλοντικών κινδύνων από τις θαλάσσιες μεταφορές (θαλάσσια απορρίμματα, υποθαλάσσιος θόρυβος, ρύπανση του αέρα και των υδάτων) και τις αλιευτικές δραστηριότητες.
-θα αναθεωρήσει τις οδηγίες που σχετίζονται με τις απαιτήσεις για τα κράτη σημαίες, τον έλεγχο των κρατών λιμένος και τη διερεύνηση ναυτικών ατυχημάτων 16 ώστε να ληφθούν υπόψη οι αλλαγές στο διεθνές κανονιστικό περιβάλλον και την τεχνολογία και να διασφαλιστεί η ενσωμάτωση στο ενωσιακό δίκαιο τυχόν διδαγμάτων αντληθέντων κατά την τελευταία δεκαετία όσον αφορά την εφαρμογή του κεκτημένου της ΕΕ στον συγκεκριμένο τομέα.
4. Ανάπτυξη γνώσεων για τον ωκεανό
Η ΕΕ:
-θα ενθαρρύνει τη δημιουργία διατομεακής, διακυβερνητικής διεπαφής επιστήμης-πολιτικής για τη βιωσιμότητα των ωκεανών, μιας διακυβερνητικής επιτροπής για τη βιωσιμότητα των ωκεανών (IPOS), αξιοποιώντας τη σχετική παγκόσμια εμπειρογνωσία και τους υφιστάμενους επιστημονικούς φορείς.
-θα διευρύνει την εφαρμογή της θαλάσσιας υπηρεσίας Copernicus ώστε να αποτελέσει ενωσιακό σημείο αναφοράς για τις υπηρεσίες σε σχέση με τους ωκεανούς: θα παρέχει υπηρεσίες παρακολούθησης των ωκεανών, πρόγνωσης των καιρικών συνθηκών και κλιματικών προβλέψεων.
-θα ενώσει τις δυνάμεις της με εταίρους για τη δημιουργία μακροπρόθεσμων συστημάτων παρατήρησης και παρακολούθησης των ωκεανών σε περιοχές εκτός της εθνικής δικαιοδοσίας και θα υποστηρίξει μακροπρόθεσμες παρατηρήσεις των ωκεανών του Νοτίου Ημισφαιρίου μέσω της παροχής εκπαιδευτικών μαθημάτων.
-θα υλοποιήσει την ευρωπαϊκή αποστολή «Αποκατάσταση των ωκεανών και των υδάτων μας έως το 2030» με τους φάρους της σε κάθε ευρωπαϊκή θαλάσσια λεκάνη ώστε να προαχθεί η έρευνα και η καινοτομία για την εξεύρεση κατάλληλων λύσεων με σκοπό την αντιμετώπιση των προκλήσεων των ωκεανών εντός και εκτός της ΕΕ.
-θα αναπτύξει την πλατφόρμα «Το ψηφιακό δίδυμο του ωκεανού» (DTO της ΕΕ) για να συμβάλει στην αξιοποίηση της αξιακής αλυσίδας γνώσεων από τη συλλογή παρατηρήσεων στην παραγωγή εφαρμογών τελικού χρήστη, να παρουσιάσει μια ενοποιημένη προσέγγιση στο πλαίσιο του διεθνούς διαλόγου και να συμβάλει σε διεθνείς πρωτοβουλίες όπως τα ψηφιακά δίδυμα του ωκεανού (Digital Twins of the Ocean - DITTO) 17 .
-θα συνεχίσει τις εργασίες της στο πλαίσιο της Διατλαντικής Συμμαχίας Ωκεανογραφικής Έρευνας και της Συνέργειας του Ευξείνου Πόντου.
μεταξύ άλλων, μέσω της ανάπτυξης εργαλείων διευκόλυνσης (παγκόσμιο σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών, παγκόσμιος κατάλογος αλιευτικών σκαφών, σκαφών μεταφοράς κατεψυγμένων προϊόντων και σκαφών ανεφοδιασμού) και της παροχής συνδρομής στις αναπτυσσόμενες χώρες.