ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Στρασβούργο, 23.11.2021
COM(2021) 753 final
2021/0387(COD)
Πρόταση
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με μέτρα κατά των μεταφορέων που διευκολύνουν ή επιδίδονται σε εμπορία ανθρώπων ή παράνομη διακίνηση μεταναστών σε σχέση με την παράνομη είσοδο στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης
Η Ένωση και τα κράτη μέλη είναι συμβαλλόμενα μέρη σε διάφορες συμβάσεις και πρωτόκολλα των Ηνωμένων Εθνών που αποσκοπούν στην καταπολέμηση του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος, της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, και συγκεκριμένα:
·στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος 1 ,
·στο πρωτόκολλο για την πρόληψη, καταστολή και τιμωρία της εμπορίας ανθρώπων, ιδίως γυναικών και παιδιών, το οποίο συμπληρώνει τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος 2 ,
·στο πρωτόκολλο κατά της παράνομης διακίνησης μεταναστών διά ξηράς, θαλάσσης και αέρος, το οποίο συμπληρώνει τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος 3 .
Αυτές οι παράνομες δραστηριότητες πολύ συχνά βασίζονται σε διαφορετικά μέσα και τρόπους μεταφοράς, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη στενή συμμετοχή των μεταφορέων στην πρόληψη και την καταπολέμηση των εν λόγω δραστηριοτήτων.
Στο πεδίο αυτό έχουν ήδη αναληφθεί διάφορες τομεακές πρωτοβουλίες σε διεθνές επίπεδο. Ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ) εξέδωσε την εγκύκλιο 357 σχετικά με τις «Κατευθυντήριες γραμμές για την αναφορά της εμπορίας ανθρώπων από το πλήρωμα πτήσης και θαλάμου επιβατών 4 », στην δε εγκύκλιό του 352 παρείχε «Κατευθυντήριες γραμμές για την κατάρτιση του πληρώματος θαλάμου επιβατών σχετικά με τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων 5 ». Σύμφωνα με τις εν λόγω εγκυκλίους, οι αρχές πολιτικής αεροπορίας των κρατών θα πρέπει να απαιτούν από τους φορείς εκμετάλλευσης να αναπτύσσουν πολιτικές, διαδικασίες, προγράμματα κατάρτισης και κατευθυντήριες γραμμές για τους υπαλλήλους τους σχετικά με τα θέματα αυτά. Η Διεθνής Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (IATA) εξέδωσε επίσης ψήφισμα κατά της εμπορίας ανθρώπων το 2018 και εκπόνησε καθοδηγητικό υλικό για τα μέλη της 6 . Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΔΝΟ) δημοσίευσε προσωρινά μέτρα για την καταπολέμηση των μη ασφαλών πρακτικών που συνδέονται με την εμπορία, την παράνομη διακίνηση ή τη μεταφορά μεταναστών διά θαλάσσης 7 . Το Διεθνές Επιμελητήριο Εμπορικής Ναυτιλίας (ICS) έχει εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της προστασίας των ναυτικών και των διασωθέντων ατόμων 8 .
Πολλοί μεταφορείς εφαρμόζουν πολιτικές διά των οποίων αποφεύγουν, στο μέτρο του δυνατού, να καταστούν συνεργοί σε εμπορία ανθρώπων και σε παράνομη διακίνηση. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις οι πολιτικές αυτές δεν εφαρμόζονται ή δεν υλοποιούνται σωστά.
Τα πρόσφατα γεγονότα κατέδειξαν επίσης τον τρόπο με τον οποίο οι μετανάστες μπορούν να εργαλειοποιηθούν για πολιτικούς σκοπούς, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο ορισμένοι μεταφορείς έχουν συμβάλει και, σε ορισμένες περιπτώσεις, επωφεληθεί από δραστηριότητες παράνομης διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων, οι οποίες έχουν θέσει σε κίνδυνο τη ζωή ευάλωτων ατόμων και την ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.
Ως εκ τούτου, προκειμένου να αποφευχθούν τέτοιες καταστάσεις, είναι αναγκαίο να θεσπιστεί νομοθεσία με στόχο τους μεταφορείς που διευκολύνουν ή επιδίδονται στην εμπορία ανθρώπων ή την παράνομη διακίνηση μεταναστών σε σχέση με την παράνομη είσοδο στο έδαφος της Ένωσης. Για την αποτελεσματική επιδίωξη του σκοπού αυτού, η εν λόγω νομοθεσία θα πρέπει να εφαρμόζεται σε ολόκληρη την Ένωση. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής της θα πρέπει να διατυπωθούν όσο το δυνατόν πλησιέστερα στις προϋποθέσεις που προβλέπονται από την προαναφερθείσα σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών, οι οποίες έχουν κυρωθεί από τη συντριπτική πλειονότητα των χωρών του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών μελών της Ένωσης. Κατά συνέπεια, η Ένωση θα είναι σε θέση να χρησιμοποιεί πλήρως τα εργαλεία που προσφέρει η εν λόγω σύμβαση, μεταξύ άλλων και στις περιπτώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 15 παράγραφος 2 της εν λόγω σύμβασης, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι δραστηριότητες παράνομης διακίνησης ή εμπορίας ανθρώπων διαπράττονται με σκοπό τη διάπραξη σοβαρών εγκλημάτων στην Ένωση.
Συνεπώς, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να παρέχει ένα νομικό πλαίσιο που θα επιτρέπει στην Ένωση να θεσπίζει μέτρα που θα θέτουν στο στόχαστρο τους μεταφορείς οποιουδήποτε τρόπου μεταφοράς (αεροπορικές, θαλάσσιες, εσωτερικές πλωτές, σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές), οι οποίοι επιδίδονται στις προαναφερθείσες δραστηριότητες. Τα είδη των προς επιβολή μέτρων θα πρέπει να είναι κατάλληλα και αναλογικά, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων περιστάσεων της εκάστοτε περίπτωσης. Θα πρέπει να περιλαμβάνουν, ειδικότερα, την πρόληψη τυχόν περαιτέρω επέκτασης ή τον περιορισμό των τρεχουσών μεταφορών, την αναστολή των αδειών ή εγκρίσεων που χορηγούνται βάσει του δικαίου της Ένωσης, την αναστολή του δικαιώματος πτήσης πάνω από την Ένωση, διέλευσης μέσω του εδάφους της Ένωσης ή κατάπλου σε λιμένες της Ένωσης, την αναστολή των δικαιωμάτων ανεφοδιασμού ή εκτέλεσης εργασιών συντήρησης εντός της Ένωσης ή την αναστολή των δικαιωμάτων τέλεσης μεταφορών προς, από και εντός της Ένωσης.
•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης
Η παρούσα πρόταση συμπληρώνει την εξωτερική δράση της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας της. Λαμβανομένης υπόψη της πιθανής διάστασης της ασφάλειας, είναι σκόπιμο η συνολική στρατηγική όσον αφορά τα προς λήψη μέτρα να καθοριστεί σε συντονισμό με τον ύπατο εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας.
2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ
•Νομική βάση
Η πρόταση βασίζεται στο άρθρο 91 και στο άρθρο 100 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με θέματα μεταφορών.
•Επικουρικότητα
Δεδομένου ότι ο στόχος της παρούσας πρότασης, δηλαδή η εξασφάλιση μιας εναρμονισμένης προσέγγισης όσον αφορά τα μέτρα κατά των μεταφορέων, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορεί όμως, λόγω των συνεπειών του, της πολυπλοκότητάς του, και του διασυνοριακού και διεθνούς χαρακτήρα του, να επιτευχθεί καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης, η Ένωση μπορεί να θεσπίσει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας όπως ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
•Αναλογικότητα
Η πρόταση δεν υπερβαίνει ό,τι είναι απαραίτητο για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου.
•Επιλογή της νομικής πράξης
Προκειμένου να διασφαλιστεί η ομοιόμορφη και αποτελεσματική προστασία των μεταναστών και άλλων προσώπων που πλήττονται από τέτοιες παράνομες δραστηριότητες, οι κανόνες που θα θεσπιστούν στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να λάβουν τη μορφή κανονισμού. Τα παρόντα μέτρα θα πρέπει να συνοδεύονται από κατάλληλα ανθρωπιστικά μέτρα.
3.ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ
Από την έναρξη της κρίσης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία, η ΕΕ αξιοποιεί πλήρως τα διπλωματικά εργαλεία και τα εργαλεία προβολής που έχει στη διάθεσή της τόσο σε πολιτικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο.
Η Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος έχουν εντείνει τις επισκέψεις σε βασικές χώρες καταγωγής και διέλευσης. Στις αρχές των εν λόγω τρίτων χωρών έγινε υπόμνηση των υποχρεώσεών τους βάσει διεθνών συμβάσεων για την εμπορία ανθρώπων και την παράνομη διακίνηση, ειδοποιήθηκαν δε για την κατάσταση στα σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία, για τους κινδύνους εκμετάλλευσης των πολιτών τους και των διερχόμενων ατόμων, για την ανάγκη ενεργού ενημέρωσης των πολιτών τους σχετικά με τους κινδύνους της αντικανονικής μετανάστευσης προς την Ευρώπη, καθώς και για το ενδεχόμενο αρνητικών επιπτώσεων στις σχέσεις τους με την ΕΕ. Η προσέγγιση περιελάμβανε άμεσες επαφές με αεροπορικές εταιρείες και αρχές πολιτικής αεροπορίας.
Όλα τα μέρη που συμμετείχαν στη διαβούλευση συμφώνησαν ως προς την ανάγκη να διασφαλιστεί η ύπαρξη αποτελεσματικών και κατάλληλων εργαλείων για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, ιδίως δε της χρήσης εμπορικών μέσων μεταφοράς στο πλαίσιο αυτό, και να ληφθούν κατάλληλα μέτρα για την προστασία της ζωής και της ασφάλειας των ανθρώπων που εργαλειοποιούνται για πολιτικούς σκοπούς.
•Θεμελιώδη δικαιώματα
Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα πραγματοποιείται κατά τρόπο ώστε να τηρούνται οι υποχρεώσεις για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 9 και στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 10 .
4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η παρούσα πρόταση δεν έχει επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της Ένωσης.
5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων
Τα μέτρα που θεσπίζονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα είναι χρονικά περιορισμένα και θα υπόκεινται σε επανεξέταση σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 2.
•Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης
Η διάρθρωση της πρότασης είναι η ακόλουθη:
Άρθρο 1: Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής
Άρθρο 2: Ορισμοί
Άρθρο 3: Μέτρα σχετικά με τους μεταφορείς
Άρθρο 4: Δικαίωμα ακρόασης
Άρθρο 5: Διαδικαστικοί κανόνες
Άρθρο 6: Συνεργασία με τρίτες χώρες
Άρθρο 7: Ενημέρωση και δικαιώματα των επιβατών
Άρθρο 8: Διαδικασία επιτροπής
Άρθρο 9: Έναρξη ισχύος
2021/0387 (COD)
Πρόταση
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με μέτρα κατά των μεταφορέων που διευκολύνουν ή επιδίδονται σε εμπορία ανθρώπων ή παράνομη διακίνηση μεταναστών σε σχέση με την παράνομη είσοδο στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 91 και το άρθρο 100 παράγραφος 2,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,
Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής 11 ,
Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών 12 ,
Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
1) Η εμπορία ανθρώπων και η παράνομη διακίνηση μεταναστών θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και την ασφάλεια των μεταναστών, και ιδίως των πλέον ευάλωτων ατόμων.
2) Η εργαλειοποίηση των μεταναστών, στο πλαίσιο της οποίας κρατικοί φορείς διευκολύνουν την αντικανονική μετανάστευση για πολιτικούς σκοπούς, αποτελεί ολοένα και πιο ανησυχητικό φαινόμενο, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει την παράνομη διακίνηση μεταναστών ή την εμπορία ανθρώπων σε σχέση με την παράνομη είσοδο στο έδαφος της Ένωσης, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη ζωή και την ασφάλεια των εν λόγω ατόμων, ενώ παράλληλα συνιστά απειλή για την ασφάλεια των συνόρων της Ένωσης.
3) Αυτές οι παράνομες δραστηριότητες πολύ συχνά βασίζονται σε διαφορετικά μέσα και τρόπους μεταφοράς, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη στόχευση των μεταφορέων για την πρόληψη και την καταπολέμηση των εν λόγω δραστηριοτήτων. Για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και της παράνομης διακίνησης μεταναστών, είναι επομένως αναγκαίο να προβλεφθούν μέτρα για τους εμπορικούς μεταφορείς που διευκολύνουν ή επιδίδονται σε τέτοιες παράνομες δραστηριότητες. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να εφαρμόζονται όχι μόνο στην περίπτωση που οι μεταφορείς χρησιμοποιούν τα μέσα μεταφοράς για την εμπορία ανθρώπων και την παράνομη διακίνηση μεταναστών, αλλά και στις περιπτώσεις που οι μεταφορείς συμμετέχουν ενεργά στις εγκληματικές δραστηριότητες οργανωμένης εγκληματικής ομάδας που δραστηριοποιείται στην εμπορία ανθρώπων και στην παράνομη διακίνηση μεταναστών γνωρίζοντας είτε τον σκοπό και τη γενική δραστηριότητα της εν λόγω οργανωμένης εγκληματικής ομάδας, είτε την πρόθεσή της να διαπράξει τα εγκλήματα αυτά, ή σε περίπτωση που υποβοηθούν ή διευκολύνουν τη διάπραξη των εγκλημάτων αυτών, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων στις οποίες οι εν λόγω μεταφορείς και οι εν λόγω οργανωμένες εγκληματικές ομάδες υποστηρίζονται από κράτος. Τα εν λόγω μέτρα μπορούν να αφορούν τις δραστηριότητες των μεταφορέων ακόμη και στην περίπτωση που οι τελευταίοι δεν μεταφέρουν πρόσωπα ή μετανάστες στην Ένωση. Τα μέτρα αυτά δεν θα πρέπει να επηρεάζουν τις δραστηριότητες των μη εμπορικών μεταφορέων, ειδικότερα δε τις ανθρωπιστικές δραστηριότητες.
4) Λαμβανομένης υπόψη, εν προκειμένω, της πιθανής διάστασης της ασφάλειας, είναι σκόπιμο η συνολική στρατηγική όσον αφορά τα προς λήψη μέτρα να καθοριστεί σε συντονισμό με τον ύπατο εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας.
5) Η διαδικασία θέσπισης μέτρων κατά των μεταφορέων που συμβάλλουν στην εμπορία ανθρώπων ή στην παράνομη διακίνηση μεταναστών θα πρέπει να επιτρέπει την ταχεία λήψη αποφάσεων. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να είναι αναγκαία, αναλογικά και χρονικά περιορισμένα. Σε περίπτωση που είναι αναγκαίο, θα πρέπει να είναι δυνατή η παράταση των μέτρων. Τα είδη των μέτρων που μπορούν να ληφθούν κατά των μεταφορέων θα πρέπει να είναι επαρκώς ευρέα ώστε να θέτουν αποτελεσματικά στο στόχαστρο τις συγκεκριμένες πράξεις του σχετικού μεταφορέα.
6) Σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1071/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 13 και το άρθρο 8 της οδηγίας 87/540/ΕΟΚ του Συμβουλίου 14 , οι διαχειριστές και οι μεταφορείς οφείλουν να παρέχουν εχέγγυα αξιοπιστίας προκειμένου να παράσχουν ορισμένες υπηρεσίες μεταφοράς στην Ένωση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τυχόν μέτρα που λαμβάνει η Επιτροπή σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό κατά την αξιολόγηση του κατά πόσον οι διαχειριστές και οι μεταφορείς πληρούν ή εξακολουθούν να πληρούν την εν λόγω απαίτηση.
7) Προκειμένου να διασφαλιστεί η ταχεία λήψη μέτρων κατά των μεταφορέων, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή για την επιβολή των εν λόγω μέτρων μέσω άμεσα εφαρμοστέων εκτελεστικών πράξεων. Θα πρέπει επίσης να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων σχετικά με τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται πριν από τη θέσπιση των εν λόγω μέτρων. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 15 .
8) Είναι θεμελιώδους σημασίας να διασφαλίζεται ο σεβασμός του δικαιώματος ακρόασης των προσώπων πριν από τη λήψη οποιουδήποτε ατομικού μέτρου εις βάρος τους. Η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει ότι, πριν από τη λήψη μέτρων κατά των μεταφορέων, παρέχεται η δυνατότητα ακρόασης στους εν λόγω μεταφορείς, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τον επείγοντα χαρακτήρα της διαδικασίας. Θα πρέπει επίσης να είναι δυνατόν να καλούνται οι μεταφορείς να παύσουν αμέσως κάθε δραστηριότητα που σχετίζεται με την εμπορία ανθρώπων ή την παράνομη διακίνηση μεταναστών, πριν από τη λήψη μέτρων.
9) Πριν από τη λήψη μέτρων κατά των μεταφορέων που είναι εγκατεστημένοι σε τρίτες χώρες, η Επιτροπή θα πρέπει να διαβουλεύεται με τις αρμόδιες αρχές με κατάλληλο τρόπο, με σκοπό τον συντονισμό των δράσεών τους. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να μπορεί να ζητεί από τις εν λόγω αρχές να λάβουν κάθε σχετικό μέτρο.
10) Τα μέτρα που λαμβάνονται κατά των μεταφορέων δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να γνωστοποιούνται στο κοινό. Οι εκτελεστικές πράξεις που επιβάλλουν τέτοια μέτρα θα πρέπει, επομένως, να δημοσιεύονται χωρίς καθυστέρηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και οι σχετικοί φορείς του τομέα των μεταφορών θα πρέπει να θέτουν τα εν λόγω μέτρα υπόψη των επιβατών, τόσο μέσω των ιστοτόπων τους όσο και, κατά περίπτωση, στις εγκαταστάσεις τους.
11) Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την εφαρμογή της οδηγίας 2011/36/ΕΕ 16 για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της, η οποία θεσπίζει, μεταξύ άλλων, κατάλληλους μηχανισμούς για τον έγκαιρο εντοπισμό, τη συνδρομή και στήριξη των θυμάτων, καθορίζει τις ποινές και ορίζει την ευθύνη των νομικών προσώπων που διαπράττουν εμπορία ανθρώπων.
12) Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να επηρεάζει τα δικαιώματα των επιβατών που έχουν θεσπιστεί στους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 261/2004 17 , (ΕΚ) αριθ. 1107/2006 18 , (ΕΚ) αριθ. 1371/2007 19 , (ΕΕ) αριθ. 181/2011 20 και (ΕΕ) αριθ. 1177/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 21 . Ειδικότερα, θα πρέπει να διασφαλίζονται τα δικαιώματα επιστροφής χρημάτων, μεταφοράς με άλλο δρομολόγιο και αποζημίωσης. Επιπλέον, η ματαίωση των μεταφορών λόγω της εφαρμογής των μέτρων που έλαβε η Επιτροπή δεν θα πρέπει να θεωρείται έκτακτη περίσταση.
13) Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η εξασφάλιση μιας εναρμονισμένης προσέγγισης σε όλη την Ένωση όσον αφορά τα μέτρα κατά των μεταφορέων, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορεί όμως, λόγω των συνεπειών του, της πολυπλοκότητάς του, και του διασυνοριακού και διεθνούς χαρακτήρα του, να επιτευχθεί καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης, η Ένωση μπορεί να θεσπίσει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας όπως ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ιδίου άρθρου, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου αυτού.
14) Ο παρών κανονισμός επηρεάζει μεν την επιχειρηματική ελευθερία που κατοχυρώνεται στο άρθρο 16 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σέβεται ωστόσο την ουσία της ελευθερίας αυτής και την περιορίζει μόνο στον βαθμό που είναι αναγκαίος για την επίτευξη των στόχων της πρόληψης και της καταπολέμησης της χρήσης εμπορικών μέσων μεταφοράς για την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων.
15) Λόγω της επείγουσας ανάγκης που προέκυψε από τις εξαιρετικές συνθήκες που προκλήθηκαν από την κατάσταση στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης με τη Λευκορωσία, θεωρείται σκόπιμη η επίκληση της παρέκκλισης από την περίοδο των οκτώ εβδομάδων που προβλέπει το άρθρο 4 του πρωτοκόλλου αριθ. 1 για τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας.
16) Υπό το πρίσμα της επιτακτικής ανάγκης να αντιμετωπιστεί χωρίς καθυστέρηση οποιαδήποτε εργαλειοποίηση των ευάλωτων ατόμων, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει επειγόντως την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:
Άρθρο 1
Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής
1. Ο παρών κανονισμός θεσπίζει κανόνες για την πρόληψη και την καταπολέμηση της χρήσης εμπορικών μέσων μεταφοράς με σκοπό τη διευκόλυνση και τη συμμετοχή στη διάπραξη παράνομης διακίνησης μεταναστών ή εμπορίας ανθρώπων.
Ειδικότερα, προσδιορίζει κανόνες σχετικά με τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν για την πρόληψη ή τον περιορισμό των δραστηριοτήτων των μεταφορέων οι οποίοι, σε σχέση με την παράνομη είσοδο των εν λόγω μεταναστών και προσώπων στο έδαφος της Ένωσης, είτε:
α) χρησιμοποιούν μεταφορικά μέσα κατά τη διάπραξη της παράνομης διακίνησης μεταναστών ή της εμπορίας ανθρώπων· είτε
β) έχοντας επίγνωση είτε του σκοπού και της γενικής εγκληματικής δραστηριότητας μιας οργανωμένης εγκληματικής ομάδας που δραστηριοποιείται στην παράνομη διακίνηση μεταναστών ή στην εμπορία ανθρώπων είτε της πρόθεσής της να διαπράξει τα εγκλήματα αυτά, συμμετέχουν ενεργά στις εγκληματικές δραστηριότητες μιας τέτοιας ομάδας· είτε
γ) οργανώνουν, κατευθύνουν, υποβοηθούν, υποστηρίζουν, διευκολύνουν ή συμβουλεύουν τη διάπραξη παράνομης διακίνησης μεταναστών ή εμπορίας ανθρώπων στην οποία εμπλέκεται μια οργανωμένη εγκληματική ομάδα.
2. Ο παρών κανονισμός θεσπίζει επίσης μέτρα για να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη, κατά την αξιολόγηση των εχεγγύων αξιοπιστίας των διαχειριστών και των μεταφορέων, λαμβάνουν υπόψη τα μέτρα που λαμβάνει η Επιτροπή υπό το πρίσμα των πράξεων των μεταφορέων που αναφέρονται στην παράγραφο 1.
Άρθρο 2
Ορισμοί
Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
α) «εμπορία ανθρώπων»: η στρατολόγηση, μεταφορά, μετακίνηση, απόκρυψη ή παραλαβή ατόμων, μέσω απειλής ή χρήσης βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, μέσω απαγωγής, απάτης, εξαπάτησης, κατάχρησης εξουσίας ή ευάλωτης θέσης ή μέσω χορήγησης ή λήψης πληρωμής ή χορήγησης ή προσπορισμού ωφελημάτων για την εξασφάλιση της συναίνεσης ατόμου που ασκεί έλεγχο επί άλλου ατόμου, με σκοπό την εκμετάλλευση·
β) «παράνομη διακίνηση μεταναστών»: η παροχή παράνομης εισόδου στην Ένωση σε κάποιο πρόσωπο το οποίο δεν είναι υπήκοος ή μόνιμος/-η κάτοικος της Ένωσης, με σκοπό τον άμεσο ή έμμεσο προσπορισμό ωφελήματος·
γ) «σοβαρό έγκλημα»: συμπεριφορά που αποτελεί αδίκημα κολάσιμο με μέγιστη στερητική της ελευθερίας ποινή τουλάχιστον τεσσάρων ετών ή βαρύτερη·
δ) «οργανωμένη εγκληματική ομάδα»: δομημένη και με διαρκή δράση ομάδα τριών ή περισσοτέρων ατόμων, τα οποία ενεργούν από κοινού με σκοπό τη διάπραξη ενός ή περισσοτέρων σοβαρών εγκλημάτων ή αδικημάτων παράνομης διακίνησης μεταναστών ή εμπορίας ανθρώπων, για τον άμεσο ή έμμεσο προσπορισμό ωφελήματος·
ε) «μεταφορέας»: κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που εκτελεί μεταφορές υπό εμπορικούς όρους με οποιονδήποτε τρόπο μεταφοράς, δηλαδή αεροπορικώς, διά θαλάσσης, μέσω εσωτερικών πλωτών οδών, σιδηροδρομικώς ή οδικώς·
στ) «παράνομη είσοδος»: η διέλευση των συνόρων χωρίς να πληρούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις νόμιμης εισόδου στο κράτος μέλος υποδοχής.
Άρθρο 3
Μέτρα σχετικά με τους μεταφορείς
1. Με την επιφύλαξη της εφαρμογής εθνικών ποινικών και διοικητικών μέτρων, όταν ένας μεταφορέας διευκολύνει ή επιδίδεται σε δραστηριότητα που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 1, η Επιτροπή μπορεί, με άμεσα εφαρμοστέες εκτελεστικές πράξεις, να αποφασίσει να λάβει μέτρα κατά του εν λόγω μεταφορέα. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία στην οποία παραπέμπει το άρθρο 8 παράγραφος 2. Δημοσιεύονται άμεσα στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
2. Τα μέτρα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 είναι αναγκαία και αναλογικά και μπορούν να συνίστανται σε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:
α) πρόληψη οποιασδήποτε περαιτέρω επέκτασης ή περιορισμό των τρεχουσών μεταφορών στην αγορά της Ένωσης·
β) αναστολή του δικαιώματος παροχής υπηρεσιών μεταφοράς από, προς ή εντός της Ένωσης·
γ) αναστολή του δικαιώματος πτήσης πάνω από το έδαφος της Ένωσης·
δ) αναστολή του δικαιώματος ανεφοδιασμού ή εκτέλεσης εργασιών συντήρησης εντός της Ένωσης·
ε) αναστολή του δικαιώματος κατάπλου και ελλιμενισμού σε λιμένες της Ένωσης·
στ) αναστολή του δικαιώματος διέλευσης μέσω του εδάφους της Ένωσης·
ζ) αναστολή των αδειών και εγκρίσεων που έχουν χορηγηθεί βάσει του δικαίου της Ένωσης για την εκτέλεση μεταφορών εντός της Ένωσης ή για την άσκηση δραστηριοτήτων διεθνούς μεταφοράς επιβατών.
Η περίοδος εφαρμογής των εν λόγω μέτρων δεν υπερβαίνει το ένα έτος. Τα μέτρα επανεξετάζονται σε περίπτωση που είναι αναγκαίο και ενδέχεται να ανανεωθούν.
3. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη τα μέτρα που λαμβάνει η Επιτροπή σύμφωνα με την παράγραφο 1 κατά την αξιολόγηση των εχεγγύων αξιοπιστίας των διαχειριστών και των μεταφορέων για τους σκοπούς του άρθρου 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1071/2009 και του άρθρου 8 της οδηγίας 87/540/ΕΟΚ.
Άρθρο 4
Δικαίωμα ακρόασης
Η Επιτροπή διασφαλίζει ότι, πριν από τη θέσπιση οποιουδήποτε από τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 3, παρέχεται στον ενδιαφερόμενο μεταφορέα η δυνατότητα ακρόασης, λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης για άμεση δράση. Ο μεταφορέας μπορεί να κληθεί να διακόψει χωρίς καθυστέρηση κάθε δραστηριότητα που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 1.
Άρθρο 5
Διαδικαστικοί κανόνες
Η Επιτροπή μπορεί να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις για τον καθορισμό των διαδικασιών που πρέπει να ακολουθούνται για τη θέσπιση των μέτρων που αναφέρονται στο άρθρο 3. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία στην οποία παραπέμπει το άρθρο 8 παράγραφος 3.
Άρθρο 6
Συνεργασία με τρίτες χώρες
Πριν από τη λήψη μέτρων δυνάμει του άρθρου 3 κατά μεταφορέων εγκατεστημένων σε τρίτες χώρες, η Επιτροπή διαβουλεύεται καταλλήλως με τις αρμόδιες αρχές της εν λόγω χώρας με σκοπό τον συντονισμό των δράσεών τους. Η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από τις εν λόγω αρχές να λάβουν κάθε σχετικό μέτρο.
Άρθρο 7
Ενημέρωση και δικαιώματα των επιβατών
1. Οι εκτελεστικές πράξεις που εκδίδονται από την Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 3 δημοσιεύονται αμέσως στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
2. Οι μεταφορείς, οι εθνικές αρχές επιβολής του νόμου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας, ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα και οι φορείς διαχείρισης λιμένων, αερολιμένων, σταθμών και άλλων σχετικών υποδομών στην επικράτεια των κρατών μελών θέτουν υπόψη των επιβατών τα μέτρα που λαμβάνονται από την Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 3, τόσο μέσω των ιστοτόπων τους όσο και, κατά περίπτωση, στις εγκαταστάσεις τους.
3. Ο παρών κανονισμός δεν επηρεάζει τα δικαιώματα των επιβατών βάσει των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 261/2004, (ΕΚ) αριθ. 1107/2006, (ΕΚ) αριθ. 1371/2007, (ΕΕ) αριθ. 181/2011 και (ΕΕ) αριθ. 1177/2010.
4. Για τους σκοπούς των εν λόγω κανονισμών, η ματαίωση των μεταφορών λόγω της εφαρμογής των μέτρων που έλαβε η Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 3 δεν θεωρείται έκτακτη περίσταση.
Άρθρο 8
Διαδικασία επιτροπής
1. Η Επιτροπή επικουρείται από επιτροπή. Η εν λόγω επιτροπή αποτελεί επιτροπή κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011.
2. Όταν γίνεται παραπομπή στην παρούσα παράγραφο, εφαρμόζεται το άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011, σε συνδυασμό με το άρθρο 5.
3. Όταν γίνεται παραπομπή στην παρούσα παράγραφο, εφαρμόζεται το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011.
Άρθρο 9
Έναρξη ισχύος
Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.
Στρασβούργο,
Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος Ο Πρόεδρος