ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 3.7.2020
COM(2020) 278 final
ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
σχετικά με τις «δεσμεύσεις για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές» από μέρους των κρατών μελών, όπως απαιτείται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 223/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 2009
1.Εισαγωγή
1.1.Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 223/2009 σχετικά με τις ευρωπαϊκές στατιστικές
Η παρούσα έκθεση είναι η δεύτερη που καταρτίζεται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 223/2009 σχετικά με τις ευρωπαϊκές στατιστικές 1 , και ιδίως το άρθρο 11 παράγραφος 4 που ορίζει ότι:
«Οι Δεσμεύσεις των κρατών μελών παρακολουθούνται τακτικά από την Επιτροπή βάσει των ετήσιων εκθέσεων που διαβιβάζονται από τα κράτη μέλη και επικαιροποιούνται, εφόσον απαιτείται.
[…]
Η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση σχετικά με τις δημοσιευμένες Δεσμεύσεις και, όπως απαιτείται, εκθέσεις προόδου, έως τις 9 Ιουνίου 2018 και ανά δύο έτη στη συνέχεια.»
Η πρώτη έκθεση δημοσιεύτηκε το 2018 2 .
1.1.Δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές
Η ιδέα της ανάληψης δέσμευσης για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές [δέσμευση για την αξιοπιστία των στατιστικών] (στο εξής: δέσμευση) ξεκίνησε με στόχο τη βελτίωση του πλαισίου διαχείρισης της ποιότητας για τις στατιστικές. Η ιδέα περιγράφηκε για πρώτη φορά σε ανακοίνωση της Επιτροπής το 2011 3 και αποσκοπούσε στην ανάληψη από τις εθνικές κυβερνήσεις μέρους της ευθύνης όσον αφορά τη συμμόρφωση μιας χώρας με τον κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές 4 .
Ο κώδικας ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές είναι το πρότυπο για την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση ευρωπαϊκών στατιστικών. Βασίζεται σε 16 αρχές που καλύπτουν το θεσμικό πλαίσιο, τις στατιστικές διαδικασίες και το στατιστικό προϊόν. Στόχος του κώδικα είναι να διασφαλίσει ότι οι στατιστικές που παράγονται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος δεν είναι μόνο κατάλληλες, έγκαιρες και ακριβείς, αλλά συμμορφώνονται παράλληλα με τις αρχές της επαγγελματικής ανεξαρτησίας, της αμεροληψίας και της αντικειμενικότητας. Οι δεσμεύσεις εξασφάλισαν τη διασύνδεση του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, διασύνδεση η οποία έλειπε ως τότε.
Σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009, οι δεσμεύσεις αποτελούν μέσα που «αποσκοπούν περαιτέρω στη διασφάλιση της εμπιστοσύνης του κοινού στις ευρωπαϊκές στατιστικές και στην επίτευξη προόδου στην εφαρμογή των στατιστικών αρχών που περιλαμβάνονται στον κώδικα ορθής πρακτικής», τα οποία πρόκειται να καθοριστούν τόσο από τα κράτη μέλη όσο και από την Επιτροπή.
Η αιτιολογική σκέψη 17 του τροποποιητικού κανονισμού (ΕΕ) 2015/759 5 αναφέρει επίσης ότι η δέσμευση «θα πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένες υποχρεώσεις για την κυβέρνηση του εν λόγω κράτους μέλους για τη βελτίωση ή διατήρηση των συνθηκών εφαρμογής του κώδικα ορθής πρακτικής».
2.Επισκόπηση των δεσμεύσεων για την εμπιστοσύνη και των εκθέσεων των κρατών μελών
2.1.Γενικές διατάξεις
Σύμφωνα με το άρθρο 11 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009, τα κράτη μέλη πρέπει να καταρτίζουν και να δημοσιεύουν δεσμεύσεις για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές ή, τουλάχιστον, να διαβιβάζουν στην Επιτροπή και να δημοσιεύουν έκθεση προόδου σχετικά με την εφαρμογή του κώδικα ορθής πρακτικής και τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί ώστε να καταρτιστεί δέσμευση. Η Επιτροπή παρακολουθεί τακτικά τις δεσμεύσεις βάσει των ετήσιων εκθέσεων που διαβιβάζονται από τα κράτη μέλη.
Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, πριν από την κατάρτιση δέσμευσης, τα κράτη μέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή και δημοσιεύουν έκθεση προόδου σχετικά με την εφαρμογή του κώδικα ορθής πρακτικής ή, κατά περίπτωση, σχετικά με τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί ώστε να καταρτιστεί δέσμευση. Οι εκθέσεις προόδου πρέπει να επικαιροποιούνται κάθε 2 έτη.
Όπως και στην περίπτωση της έκθεσης της Επιτροπής του 2018 βάσει του άρθρου 11 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009, η πλειονότητα των κρατών μελών, παράλληλα με την έκθεσή τους σχετικά με την εφαρμογή του κώδικα, υπέβαλαν έκθεση σχετικά με τις δράσεις βελτίωσης που προέκυψαν από τον δεύτερο γύρο αξιολογήσεων από ομοτίμους, βάσει των οποίων, κάθε Ιανουάριο, τα κράτη μέλη αναφέρουν στην Επιτροπή (Eurostat) τα μέτρα που έλαβαν για να δώσουν συνέχεια στην αντίστοιχη διαδικασία αξιολόγησης από ομοτίμους.
Προκειμένου να χρησιμεύσει ως έκθεση προόδου για τη δέσμευση, το κράτος μέλος πρέπει να δημοσιεύει το τμήμα της έκθεσης αξιολόγησης από ομοτίμους που χρησιμεύει ως έκθεση για τη δέσμευση.
2.2.Μορφή της δέσμευσης
Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 223/2009 δεν περιέχει κανόνες σχετικά με τη μορφή της δέσμευσης, ωστόσο πρέπει να επιτυγχάνεται ο στόχος της διασφάλισης της εμπιστοσύνης του κοινού χάρη στην ανάληψη κυβερνητικής δέσμευσης για τη δημιουργία των όρων που θα εξασφαλίζουν την υψηλή ποιότητα των στατιστικών.
Όπως καταγράφηκε ήδη στην έκθεση του 2018 βάσει του άρθρου 11 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009, τα περισσότερα κράτη μέλη θεωρούν ότι ορισμένα νομοθετήματά τους συνιστούν τη δέσμευση. Η κατάσταση αυτή επιβεβαιώνεται στην παρούσα έκθεση.
Ο αριθμός των κρατών μελών που έχουν καταρτίσει «αυτοτελείς» δεσμεύσεις αυξήθηκε ελαφρά, αλλά η εν λόγω ομάδα εξακολουθεί να είναι μικρότερη αριθμητικά. Ακολούθως, παρέχεται επισκόπηση των σημαντικών εξελίξεων που αναφέρθηκαν πρόσφατα όσον αφορά και τις δύο ομάδες κρατών μελών:
2.2.1.Εθνικές νομοθετικές ρυθμίσεις που συνιστούν δέσμευση
Τα κράτη μέλη που θεωρούν ότι η δέσμευσή τους συνίσταται σε εθνικές νομοθετικές ρυθμίσεις αναφέρθηκαν στις νομικές διατάξεις που έχουν συνάφεια με τη βελτίωση ή τη διατήρηση των συνθηκών εφαρμογής του κώδικα ορθής πρακτικής και υπέβαλαν έκθεση όσον αφορά τις σχετικές εξελίξεις. Κατά την περίοδο παρατήρησης 2018 έως 2019, οι πιο σημαντικές ή χαρακτηριστικές εξελίξεις που αναφέρθηκαν από τη συγκεκριμένη ομάδα κρατών μελών ήταν οι ακόλουθες:
Βουλγαρία: Η βουλγαρική στατιστική υπηρεσία κατάφερε να βελτιώσει συνολικά το σύστημα διαχείρισης της ποιότητας, τόσο στο εσωτερικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο του γενικότερου εθνικού συστήματος σε ό,τι αφορά τη συνεργασία με άλλες εθνικές αρχές που παράγουν επίσημες στατιστικές. Για παράδειγμα, θέσπισε κοινές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη διάδοση. Όσον αφορά τον συντονιστικό της ρόλο, η εθνική στατιστική υπηρεσία απέκτησε ενισχυμένες συντονιστικές αρμοδιότητες σε ολόκληρο το εθνικό στατιστικό σύστημα.
Σε ό,τι αφορά την προβλεπόμενη «αυτοτελή» δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές, η εθνική στατιστική υπηρεσία ολοκλήρωσε την εκπόνηση του σχεδίου, το οποίο και διαβίβασε στην κυβέρνηση. Η κυβέρνηση βρίσκεται στο στάδιο έναρξης των συζητήσεων σχετικά με την έγκριση του σχεδίου.
Κροατία: Η διαδικασία θέσπισης, από την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Κροατίας, του νέου νόμου για τις επίσημες στατιστικές βρίσκεται στο τελικό στάδιο.
Ο νέος νόμος αναγνωρίζει ρητά ότι οι επίσημες στατιστικές αναπτύσσονται, παράγονται και διαδίδονται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 223/2009, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο την πλήρη κατάρτιση της δέσμευσης για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές, μέσω της παροχής στην εθνική στατιστική υπηρεσία (Croatian Bureau of Statistics) της επαγγελματικής ανεξαρτησίας και υποστήριξης που χρειάζεται για τη διατήρηση και τη βελτίωση των συνθηκών εφαρμογής του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές.
Δανία: Την 1η Ιουλίου 2018 τέθηκε σε ισχύ αναθεωρημένος νόμος για τις επίσημες στατιστικές και την εθνική στατιστική υπηρεσία (Statistics Denmark). Ο νόμος περιλαμβάνει ειδικές διατάξεις για το καθεστώς του εθνικού στατιστικολόγου, για την ανεξαρτησία των στατιστικών και για τον συντονιστικό ρόλο της Statistics Denmark όσον αφορά τις επίσημες στατιστικές.
Οι διατάξεις προβλέπουν σαφή διαδικασία για την ενσωμάτωση του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές στο σύστημα των επίσημων στατιστικών. Ο εθνικός στατιστικολόγος εκπόνησε ένα σύνολο κατευθυντήριων γραμμών για την ποιότητα με βάση τον κώδικα ορθής πρακτικής, με τις οποίες πρέπει να συμμορφώνονται όλες οι επίσημες στατιστικές.
Η συμμόρφωση με τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές παρακολουθείται από τη Statistics Denmark μέσω ετήσιων αυτοαξιολογήσεων από τις άλλες εθνικές αρχές και τακτικών επισκέψεων αξιολόγησης από ομοτίμους που διενεργεί η Statistics Denmark. Βάσει αυτής της παρακολούθησης, ο εθνικός στατιστικολόγος καταρτίζει κάθε χρόνο έκθεση σχετικά με τη συμμόρφωση προς τις κατευθυντήριες γραμμές, την οποία υποβάλλει στην κυβέρνηση.
Γαλλία: Αποσαφηνίστηκαν περαιτέρω οι αρμοδιότητες της επίσημης στατιστικής υπηρεσίας (Autorité de la statistique publique – ASP), του εποπτικού οργάνου που συστάθηκε το 2009 για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με την αρχή της επαγγελματικής ανεξαρτησίας κατά τον σχεδιασμό, την παραγωγή και τη διάδοση επίσημων στατιστικών 6 :
Ο ρόλος της ASP όσον αφορά τη συμμόρφωση με τον κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές καθορίζεται πλέον με μεγαλύτερη σαφήνεια και, παράλληλα, γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ της διάδοσης των στατιστικών και των υπουργικών ανακοινώσεων. Επιπλέον, η ASP απευθύνει πλέον γνώμη στην επιτροπή ακροάσεων σχετικά με την επαγγελματική επάρκεια στον τομέα της στατιστικής των υποψηφίων προς διορισμό στις πλέον υψηλόβαθμες θέσεις της στατιστικής υπηρεσίας της Γαλλίας. Με τον τρόπο αυτόν, ενισχύονται οι αρμοδιότητες της ASP για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με την αρχή της επαγγελματικής ανεξαρτησίας σε όλο το φάσμα της γαλλικής επίσημης στατιστικής υπηρεσίας.
Ιταλία: Το τελευταίο διάστημα, δίδεται βαρύτητα στη θέσπιση μέτρων για τη βελτίωση της συμμόρφωσης με την αρχή της ποιότητας. Από το 2018, η εθνική στατιστική υπηρεσία (Istat) εφαρμόζει πρόγραμμα για την αξιολόγηση της ποιότητας, μέσω της διενέργειας ελέγχων στις άλλες εθνικές αρχές για την αξιολόγηση των στατιστικών διαδικασιών τους. Επιπλέον, εφαρμόζεται πρόγραμμα κατάρτισης που ενισχύει τις δεξιότητες διαχείρισης της ποιότητας των άλλων εθνικών αρχών.
Το 2019 διοργανώθηκε εταιρικό συνέδριο στο οποίο μετείχαν όλοι οι εργαζόμενοι της Istat σε όλα τα επίπεδα, από την ανώτατη διοίκηση μέχρι το επιχειρησιακό προσωπικό, με σκοπό την παρουσίαση της νέας οργανωτικής δομής, των στρατηγικών, των προκλήσεων και των ευκαιριών όσον αφορά τη δέσμευση για την ποιότητα.
Οι προσπάθειες για την κατάρτιση «αυτοτελούς» δέσμευσης για την εμπιστοσύνη συνεχίζονται. Πρόκειται να προταθεί εκ νέου ειδική δέσμευση προς συμπερίληψη στο επόμενο τριετές εθνικό στατιστικό πρόγραμμα για την περίοδο 2020-2022, το οποίο πρέπει να εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο μετά από πρόταση του προέδρου του Συμβουλίου και να θεσπιστεί με διάταγμα του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Πολωνία: Δηλώθηκε επισήμως ότι ο νόμος της 29ης Ιουνίου 1995 για τις δημόσιες στατιστικές 7 συνιστά την πολωνική δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές. Ο νόμος αυτός αποτελεί τη σημαντικότερη πολωνική νομική πράξη για τη ρύθμιση της λειτουργίας των επίσημων στατιστικών με ολοκληρωμένο τρόπο και εξασφαλίζει ότι τα πρόσωπα που καταρτίζουν τις στατιστικές έχουν πλήρη ανεξαρτησία από πολιτικές επιρροές, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο την υψηλή ποιότητα των παραγόμενων στατιστικών στοιχείων.
Στον νόμο προβλέπεται η υποχρέωση της πολωνικής δημόσιας διοίκησης να ενεργεί σύμφωνα με τις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου στις οποίες παραπέμπει απευθείας. Ως εκ τούτου, αποσκοπεί στην εξασφάλιση της εμπιστοσύνης του κοινού στις στατιστικές που καταρτίζονται στη χώρα, συμπεριλαμβανομένων των στατιστικών για ευρωπαϊκές ανάγκες.
Επιπλέον, ο νόμος θεσπίζει άμεση υποχρέωση, βάσει της οποίας οι επίσημες πολωνικές στατιστικές πρέπει να παράγονται σύμφωνα με τους κανόνες του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές, γεγονός που εξασφαλίζει το υψηλότερο επίπεδο ποιότητας των στοιχείων.
Ισπανία: Από το 2016, η δέσμευση για την εμπιστοσύνη περιλαμβάνεται σε ειδικό άρθρο κάθε ετήσιου προγράμματος στο πλαίσιο του εθνικού στατιστικού σχεδίου για την περίοδο 2017-2020. Επιπλέον, το 2018 προστέθηκε ειδική σχετική ενότητα στον ιστότοπο της εθνικής στατιστικής υπηρεσίας. Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει περίληψη της δέσμευσης για τους πολίτες, με συνδέσμους προς όλα τα ετήσια προγράμματα.
Οι υπόλοιπες χώρες που θεωρούν ότι η δέσμευσή τους συνίσταται σε εθνικές νομοθετικές ρυθμίσεις δεν συμπεριλήφθηκαν στον ανωτέρω κατάλογο λόγω των λιγότερο σημαντικών εξελίξεων τα τελευταία 2 έτη. Οι χώρες αυτές είναι οι εξής: Γερμανία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Φινλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο.
2.2.2.«Αυτοτελείς» δεσμεύσεις για την εμπιστοσύνη
Οι «αυτοτελείς» δεσμεύσεις που καταρτίστηκαν έχουν διάφορες μορφές, καθεμία από τις οποίες αντικατοπτρίζει τα ειδικά χαρακτηριστικά του εκάστοτε εθνικού στατιστικού συστήματος.
Στην πρώτη έκθεση της Επιτροπής του 2018, παρουσιάστηκαν (με σειρά χρόνου δημοσίευσης) οι ακόλουθες «αυτοτελείς» δεσμεύσεις των κρατών μελών:
Ελλάδα: Η ελληνική δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές 8 υπογράφηκε στις 29 Φεβρουαρίου 2012 από τον Έλληνα πρωθυπουργό και από το μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ήταν αρμόδιο για θέματα φορολογίας και τελωνειακής ένωσης, ελέγχου και καταπολέμησης της απάτης.
Σουηδία: Η δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές 9 υποβλήθηκε στο πλαίσιο του νομοσχεδίου για τον προϋπολογισμό της σουηδικής κυβέρνησης για το 2017. Στη συνέχεια, δημοσιεύτηκε επίσης στον ιστότοπο της σουηδικής στατιστικής υπηρεσίας.
Σλοβενία: Η κυβέρνηση της Σλοβενίας εξέδωσε τη δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές 10 στις 5 Ιανουαρίου 2017. Στη συνέχεια, η δέσμευση δημοσιεύτηκε, μαζί με την αντίστοιχη περίληψη για τους πολίτες, στον ιστότοπο της σλοβενικής στατιστικής υπηρεσίας.
Ιρλανδία: Η ιρλανδική δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές 11 εκδόθηκε από την κυβέρνηση της Ιρλανδίας στις 30 Μαΐου 2017 και, στη συνέχεια, δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο της ιρλανδικής στατιστικής υπηρεσίας.
Βέλγιο: Στις 31 Μαΐου 2017 η βελγική δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές 12 εγκρίθηκε από την επιτροπή διαβούλευσης, στην οποία εκπροσωπούνται η ομοσπονδιακή κυβέρνηση και οι κυβερνήσεις των περιφερειών και των κοινοτήτων, και, στη συνέχεια, δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο της βελγικής ομοσπονδιακής στατιστικής υπηρεσίας και των περιφερειακών στατιστικών αρχών.
Ρουμανία: Η ρουμανική δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές εκδόθηκε από τη ρουμανική κυβέρνηση κατά τη συνεδρίασή της στις 9 Ιουνίου 2017 13 .
14 Μάλτα: Ο πρωθυπουργός της Μάλτας υπέγραψε τη δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές στις 17 Μαΐου 2018 εκ μέρους της κυβέρνησης της χώρας.
Στο διάστημα που μεσολάβησε, καταρτίστηκαν οι ακόλουθες νέες «αυτοτελείς» δεσμεύσεις:
15 Τσεχία: Η δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές στην Τσεχική Δημοκρατία δημοσιεύτηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2018 στον ιστότοπο της εθνικής στατιστικής αρχής.
Αντικατοπτρίζει τις αντίστοιχες διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 και αναφέρει ότι πληρούνται ήδη από την ισχύουσα νομοθεσία που καθορίζει τις δραστηριότητες της τσεχικής στατιστικής υπηρεσίας, ήτοι κατά κύριο λόγο από τον νόμο αριθ. 89/1995 για την κρατική στατιστική υπηρεσία, αλλά και άλλες πράξεις όπως το Σύνταγμα ή ο εσωτερικός κανονισμός της κυβέρνησης. Το εν λόγω σύστημα κανονισμών εξασφαλίζει τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την εκπλήρωση όλων των αρχών του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές που αφορούν το θεσμικό πλαίσιο.
16 Κύπρος: Η δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 16 Οκτωβρίου 2018. Επιπλέον, το Συμβούλιο εξουσιοδότησε τον υπουργό Οικονομικών να δώσει οδηγίες στον διευθυντή της στατιστικής υπηρεσίας να προβεί στη δημοσίευση της δέσμευσης.
17 Η Ισλανδία, η οποία συμμετέχει στο ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα με την ιδιότητά της ως χώρας μέλους του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), κατήρτισε επίσης «αυτοτελή» δέσμευση: Στα έγγραφα του σχεδίου προϋπολογισμού για την περίοδο 2020-2024 προστέθηκε κείμενο σχετικά με τη δέσμευση για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές, το οποίο εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο της χώρας. Στο κείμενο επιβεβαιώνεται ότι η αξιοπιστία των δημόσιων στατιστικών συγκαταλέγεται μεταξύ των προϋποθέσεων για την εμπιστοσύνη στις οικονομικές και κοινωνικές στατιστικές που χρησιμοποιούνται για τη χάραξη πολιτικής και για την ουδέτερη αξιολόγηση του αντικτύπου των κυβερνητικών αποφάσεων. Το κείμενο αναφέρει επίσης ότι, για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης στις επίσημες στατιστικές, είναι επιτακτική ανάγκη να τηρούνται οι αρχές του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές. Επιπλέον, καθίσταται σαφές ότι η εθνική στατιστική αρχή (Statistics Iceland) διασφαλίζει την επαγγελματική ανεξαρτησία και το περιβάλλον εργασίας που απαιτούνται για την επιβολή των κανόνων αυτών κατά την υλοποίηση νέων έργων, τη συλλογή δεδομένων και την επεξεργασία και διάδοση των στατιστικών.
Τέλος, αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι, αν και δεν είναι μέλη του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος, τρεις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων έχουν επίσης εκδώσει επισήμως δεσμεύσεις για την εμπιστοσύνη στις στατιστικές: η Αλβανία στις 10 Νοεμβρίου 2017, το Μαυροβούνιο στις 22 Φεβρουαρίου 2018 και η Βόρεια Μακεδονία στις 17 Οκτωβρίου 2018.
3.Συμπέρασμα
Στα περισσότερα κράτη μέλη, η δέσμευση αποτελεί εγγενές στοιχείο της στατιστικής νομοθεσίας τους. Από τις εκθέσεις που υπέβαλαν προκύπτει ότι η υποχρέωση κατάρτισης δέσμευσης έχει ως αποτέλεσμα συνεχείς βελτιώσεις της σχετικής στατιστικής νομοθεσίας, με σκοπό την καλύτερη εφαρμογή των αρχών του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές.
Για τη συγκεκριμένη ομάδα κρατών μελών, η τήρηση της κυβερνητικής δέσμευσης όσον αφορά τον κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές, δέσμευση η οποία είναι απαραίτητη για την αύξηση της εμπιστοσύνης του κοινού στις επίσημες στατιστικές, εξασφαλίζεται με τη συμμετοχή των κυβερνήσεων στην κατάρτιση της σχετικής νομοθεσίας. Επιπλέον, η πτυχή αυτή ενυπάρχει στις διατάξεις που προβλέπουν την απευθείας υποβολή εκθέσεων στην κυβέρνηση σχετικά με την εφαρμογή των μέτρων που εξασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τις αρχές του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές.
Όσον αφορά τη μορφή που έχει επιλεγεί, οι διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ των χωρών που έχουν καταρτίσει «αυτοτελείς» δεσμεύσεις ή που βρίσκονται σε αυτή τη διαδικασία αντικατοπτρίζουν τα ειδικά χαρακτηριστικά του εθνικού στατιστικού συστήματος, καθώς και του νομικού συστήματος. Δεδομένου ότι η κατάρτιση της δέσμευσης εξαρτάται από τη λήψη πολιτικής απόφασης, πρόκειται για χρονοβόρα διαδικασία. Οι χώρες που συνεχίζουν τις εργασίες τους για την κατάρτιση «αυτοτελών» δεσμεύσεων σημειώνουν βήματα προόδου. Στο μεταξύ, έχουν βελτιώσει επίσης περαιτέρω την εφαρμογή των αρχών του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές.
Συνολικά, παρατηρείται ότι οι κυβερνήσεις και οι εθνικές στατιστικές αρχές σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση συνειδητοποιούν ολοένα και περισσότερο ότι έχει σημασία να διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη του κοινού στις ευρωπαϊκές στατιστικές μέσω της καλύτερης εφαρμογής των αρχών του κώδικα ορθής πρακτικής. Επιπλέον, προκύπτει σαφώς η σταδιακή και συνεχής βελτίωση των συνθηκών εφαρμογής του κώδικα ορθής πρακτικής.
http://www.scb.se/contentassets/bbe78b2a144143c7955b165f76fb4d52/regeringens-atagande-om-att-skapa-fortroende-for-statistiken.pdf και http://www.scb.se/om-scb/samordning-av-europeisk-statistik-i-sverige/regeringens-atagande-om-att-skapa-fortroende-for-statistiken/ (μόνο στα σουηδικά).
Βλ. επίσης σελίδες 28 και 29 των επίσημων στατιστικών της Σουηδίας– ετήσια έκθεση 2017 http://www.scb.se/contentassets/fd60f41a3abc4d2c8a791e425357ba5b/ov9999_2017a01_br_x43br1802.pdf (περιγραφή της δέσμευσης στα αγγλικά).