Zasada pomocniczości

Zasada pomocniczości została zdefiniowana w art. 5 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej. Jej celem jest zapewnienie, aby decyzje były podejmowane tak blisko obywatela, jak to tylko możliwe, i aby dokonywane były stałe kontrole, sprawdzające, czy działanie na szczeblu Unii Europejskiej (UE) jest uzasadnione w świetle opcji dostępnych na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym.

Zgodnie z tą zasadą UE nie podejmuje działań (z wyjątkiem obszarów należących do jej kompetencji wyłącznych), o ile nie są one bardziej skuteczne niż działania podejmowane na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym.

Ta zasada jest ściśle powiązana z zasadą proporcjonalności, w myśl której żadne działanie podejmowane przez UE nie może wykraczać poza zakres konieczny do osiągnięcia celów traktatów. Kolejna pokrewna zasada, zasada przyznania, stanowi, że wszelkie obszary polityki nieuzgodnione wyraźnie w traktatach przez wszystkie państwa członkowskie UE pozostają w ich zakresie zainteresowania.

Do traktatu lizbońskiego załączone zostały dwa istotne protokoły:

• Protokół nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych zachęca je do większego zaangażowania w działania UE i wymaga, aby dokumenty i projekty UE były bezzwłocznie przekazywane parlamentom narodowym w celu umożliwienia im zapoznania się z ich treścią przed podjęciem decyzji przez Radę Unii Europejskiej.
• Protokół nr 2 nakazuje Komisji Europejskiej uwzględnianie wymiaru lokalnego i regionalnego wszystkich projektów aktów ustawodawczych oraz sporządzanie szczegółowej deklaracji na temat sposobów poszanowania zasady pomocniczości. Protokół daje parlamentom narodowym możliwość zgłaszania sprzeciwu wobec projektu z tej przyczyny, że narusza on tę zasadę, w wyniku czego projekt musi zostać poddany przeglądowi i może zostać utrzymany, zmieniony lub wycofany przez Komisję lub zablokowany przez Parlament Europejski lub Radę.

W razie naruszenia zasady pomocniczości Europejski Komitet Regionów lub państwa członkowskie mogą skierować przyjęty akt bezpośrednio do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

ZOBACZ TEŻ:

• Rada Unii Europejskiej
• Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
• Podział kompetencji
• Komisja Europejska
• Europejski Komitet Regionów
• Parlament Europejski
• Unia Europejska
• Akty ustawodawcze
• Państwa członkowskie
• Parlamenty narodowe i podejmowanie decyzji w UE
• Zasada przyznania
• Zasada proporcjonalności
• Traktaty
• Zasada pomocniczości (streszczenie)
• Traktat z Lizbony (streszczenie)
• Traktat o Unii Europejskiej (streszczenie)
• Zasada pomocniczości (Parlament Europejski).