31.3.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 84/1

(1)

Skutki przenośnych chorób zwierząt i środki konieczne do zwalczania tych chorób mogą wyrządzać ogromne szkody pojedynczym zwierzętom, całym ich populacjom, posiadaczom zwierząt i gospodarce.

(2)

Jak wynika z ostatnich doświadczeń, przenośne choroby zwierząt mogą również w znacznym stopniu wpływać na zdrowie publiczne i bezpieczeństwo żywności.

(3)

Ponadto można również zaobserwować niepożądane wzajemnie oddziałujące na siebie skutki w odniesieniu do różnorodności biologicznej, zmiany klimatu i innych kwestii związanych ze środowiskiem. Zmiana klimatu może wpływać na pojawianie się nowych chorób, częstość występowania chorób już istniejących oraz na rozmieszczenie geograficzne czynników chorobotwórczych i wektorów, w tym takich, które oddziałują na dziką faunę i florę.

(4)

W celu zapewnienia wysokich norm dotyczących zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego w Unii, racjonalnego rozwoju sektorów rolnictwa i akwakultury oraz w celu podniesienia wydajności przepisy w zakresie zdrowia zwierząt należy ustanowić na poziomie Unii. Przepisy te są niezbędne między innymi do przyczynienia się do urzeczywistnienia rynku wewnętrznego oraz do zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Przepisy te powinny również zapewniać, w możliwie największym stopniu, zachowanie istniejącego statusu zdrowotnego zwierząt w Unii oraz w konsekwencji wspieranie poprawy tego statusu.

(5)

Obecne prawodawstwo Unii w zakresie zdrowia zwierząt składa się z szeregu połączonych i wzajemnie powiązanych aktów podstawowych ustanawiających przepisy w zakresie zdrowia zwierząt dotyczące handlu wewnątrzunijnego, wprowadzania do Unii zwierząt i produktów, likwidacji chorób, kontroli weterynaryjnych, powiadamiania o chorobach i wsparcia finansowego w odniesieniu do poszczególnych gatunków zwierząt, jednak brak jest nadrzędnych ram prawnych, ustanawiających zharmonizowane przepisy dla całego sektora.

(6)

Przepisy finansowe dotyczące wsparcia celów związanych ze zdrowiem zwierząt ustanowiono w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 652/2014 (3) i nie stanowią one części niniejszego rozporządzenia. Ponadto przepisy dotyczące urzędowych kontroli środków w dziedzinie stanu zdrowia zwierząt określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 882/2004 (4) oraz w dyrektywach Rady 89/662/EWG (5), 90/425/EWG (6), 91/496/EWG (7) i 97/78/WE (8) powinny być stosowane do urzędowych kontroli w dziedzinie zdrowia zwierząt.

(7)

Niniejsze rozporządzenie nie zawiera przepisów regulujących dobrostan zwierząt. Zdrowie zwierząt i ich dobrostan są jednak ze sobą powiązane: lepszy stan zdrowia zwierząt sprzyja poprawie ich dobrostanu i odwrotnie. Przy wprowadzaniu zgodnie z niniejszym rozporządzeniem środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania należy uwzględniać ich oddziaływanie na dobrostan zwierząt rozumiany w świetle art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), aby oszczędzić danym zwierzętom wszelkiego możliwego do uniknięcia bólu, dystresu lub cierpienia. Prawodawstwo dotyczące dobrostanu zwierząt, takie jak rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 (9) i (WE) nr 1099/2009 (10), powinno być siłą rzeczy nadal stosowane i należycie wdrożone. Przepisy ustanowione w niniejszym rozporządzeniu nie powinny powielać ani nakładać się na przepisy zawarte w tym prawodawstwie.

(8)

Komunikat Komisji z dnia 19 września 2007 r. dotyczący nowej strategii Unii Europejskiej w zakresie zdrowia zwierząt (2007–2013), zgodnie z którą „lepiej zapobiegać niż leczyć”, ma na celu promowanie zdrowia zwierząt poprzez położenie większego nacisku na środki zapobiegawcze, nadzór nad chorobami, ich zwalczanie i badania nad nimi, aby zmniejszyć zachorowalność na choroby zwierząt i zminimalizować skutki występowania ognisk choroby w przypadku ich wystąpienia. Zaproponowano w nim przyjęcie jednolitych i uproszczonych ram regulacyjnych w zakresie zdrowia zwierząt, dążących do zbieżności z normami międzynarodowymi, a jednocześnie zapewniających zdecydowane zobowiązanie do utrzymania wysokich norm w zakresie zdrowia zwierząt.

(9)

Celem niniejszego rozporządzenia jest realizacja zobowiązań i koncepcji określonych w tej strategii w zakresie zdrowia zwierząt, w tym zasady „Jedno zdrowie”, oraz konsolidacja ram prawnych wspólnej polityki Unii w zakresie zdrowia zwierząt poprzez ustanowienie jednolitych, uproszczonych i elastycznych ram regulacyjnych w zakresie zdrowia zwierząt.

(10)

Zakres chorób zakaźnych lub niezakaźnych, na które mogą cierpieć zwierzęta, jest bardzo szeroki. Wiele chorób można leczyć bądź dotykają one tylko pojedyncze zwierzęta, lub nie przenoszą się na inne zwierzęta ani na ludzi. Z drugiej strony, choroby przenośne mogą w większym stopniu wpływać na zdrowie zwierząt lub zdrowie publiczne, a ich skutki mogą być odczuwalne na poziomie populacji. Przepisy w zakresie zdrowia zwierząt ustanowione niniejszym rozporządzeniem powinny być ograniczone tylko do tych ostatnich chorób.

(11)

Przy ustanawianiu przepisów w zakresie zdrowia zwierząt kluczowe znaczenie ma uwzględnienie powiązań między zdrowiem zwierząt a zdrowiem publicznym, środowiskiem, bezpieczeństwem żywności i paszy, dobrostanem zwierząt, bezpieczeństwem żywnościowym oraz kwestiami gospodarczymi, społecznymi i kulturowymi.

(12)

Porozumienie w sprawie środków sanitarnych i fitosanitarnych (zwane dalej „porozumieniem SPS”), którego Unia jest stroną, reguluje stosowanie środków koniecznych do ochrony życia ludzi, zwierząt i roślin lub zdrowia, tak aby nie wprowadzały one w sposób arbitralny lub nieuzasadniony dyskryminacji między członkami Światowej Organizacji Zdrowia (WTO). Normy międzynarodowe – o ile istnieją – muszą być stosowane jako podstawa dla środków unijnych. Strony porozumienia SPS mają jednak prawo do ustanawiania swoich własnych odpowiednich norm, pod warunkiem że normy te będą się opierały na dowodach naukowych.

(13)

W zakresie zdrowia zwierząt porozumienie SPS odsyła do norm Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE) dotyczących warunków zdrowia zwierząt w handlu międzynarodowym. W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia zakłóceń w handlu unijne środki w zakresie zdrowia zwierząt powinny służyć osiągnięciu odpowiedniego poziomu spójności z normami OIE.

(14)

W szczególnych okolicznościach, gdy istnieje znaczne ryzyko dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego, zaś wątpliwości naukowe utrzymują się, art. 5 ust. 7 porozumienia SPS, który został zinterpretowany na potrzeby Unii w komunikacie Komisji z dnia 2 lutego 2000 r. w sprawie zasady ostrożności, pozwala członkom tego porozumienia na przyjęcie środków tymczasowych na podstawie dostępnych stosownych informacji. W takich okolicznościach zainteresowany członek jest zobowiązany do uzyskania dodatkowych informacji niezbędnych do bardziej obiektywnej oceny ryzyka i do poddania danego środka odpowiedniemu przeglądowi w rozsądnym terminie.

(15)

Ocena ryzyka, na podstawie której wprowadza się środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu, powinna opierać się na dostępnych dowodach naukowych i być przeprowadzana w sposób niezależny, obiektywny i przejrzysty. Należy odpowiednio uwzględniać również opinie Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), ustanowionego na mocy art. 22 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 r. (11).

(16)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 (12) ustanawia w odniesieniu do zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt przepisy dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych, mające na celu zapobieganie ryzyku, jakie te produkty stwarzają dla zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt, oraz zminimalizowanie tego ryzyka, w szczególności w celu ochrony bezpieczeństwa łańcucha żywnościowego i paszowego. W celu uniknięcia nakładania się przepisów Unii niniejsze rozporządzenie powinno zatem mieć zastosowanie jedynie do produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych, w przypadku gdy nie ustanowiono przepisów szczególnych w rozporządzeniu (WE) nr 1069/2009 oraz w przypadku gdy istnieje ryzyko dla zdrowia zwierząt. W rozporządzeniu (WE) nr 1069/2009 nie uregulowano na przykład postępowania z produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego i produktami pochodnymi w kontekście środków zwalczania chorób, a zatem kwestie te zostały objęte zakresem niniejszego rozporządzeniu.

(17)

Ponadto przepisy szczególne dotyczące przenośnych chorób zwierząt, w tym chorób przenoszonych lub przenoszących się na ludzi („chorób odzwierzęcych”), zostały już ustanowione w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 (13), dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/99/WE (14) oraz w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2160/2003 (15), zaś przepisy szczególne dotyczące chorób zakaźnych u ludzi zostały ustanowione w decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1082/2013/UE (16). Akty te powinny pozostać w mocy po przyjęciu niniejszego rozporządzenia. Zgodnie z powyższym, w celu uniknięcia nakładania się przepisów Unii, niniejsze rozporządzenie należy stosować do chorób odzwierzęcych tylko w zakresie, w jakim nie są one uregulowane przepisami szczególnymi już ustanowionymi w innych aktach Unii. Ponadto niniejsze rozporządzenie stosuje się bez uszczerbku dla przepisów przewidzianych w innych unijnych aktach ustawodawczych, np. w dziedzinie medycyny weterynaryjnej i dobrostanu zwierząt.

(18)

Choroby występujące u zwierząt utrzymywanych przez ludzi mogą wywierać poważny wpływ na sektory rolnictwa i akwakultury, na zdrowie publiczne, na środowisko i na różnorodność biologiczną. Ponieważ jednak zwierzęta takie są utrzymywane przez ludzi, stosowanie środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania jest często w przypadku takich zwierząt łatwiejsze niż w przypadku zwierząt dzikich.

(19)

Niemniej jednak choroby występujące w populacjach zwierząt dzikich mogą wywierać szkodliwy wpływ na sektory rolnictwa i akwakultury, na zdrowie publiczne, na środowisko i różnorodność biologiczną. Należy zatem zakresem niniejszego rozporządzenia objąć w takich przypadkach również zwierzęta dzikie, zarówno jako potencjalne ofiary tych chorób, jak i ich wektory. Na potrzeby niniejszego rozporządzenia termin „zwierzęta dzikie” obejmuje wszystkie zwierzęta, które nie są utrzymywane przez ludzi, w tym zwierzęta bezpańskie i zdziczałe, nawet jeżeli należą one do gatunków zwykle udomowionych.

(20)

Choroby zwierząt są przenoszone nie tylko drogą bezpośredniego kontaktu pomiędzy zwierzętami lub zwierzętami a ludźmi. Przenoszą się one także za pomocą dróg wodnych i powietrznych, za pomocą wektorów, takich jak owady, czy nasienie, oocyty i zarodki wykorzystywane do celów sztucznej inseminacji, dawstwa oocytów lub transferu zarodków. Również żywność i inne produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak skóra, futra, pióra, rogi i wszelkie inne materiały pochodzące z ciała zwierzęcia, mogą zawierać czynniki chorobotwórcze. Ponadto również inne przedmioty, takie jak pojazdy transportowe, sprzęt, pasza oraz zielonka i siano mogą rozprzestrzeniać czynniki chorobotwórcze. Z tego względu skuteczne przepisy w zakresie zdrowia zwierząt muszą obejmować wszystkie możliwe drogi zakażenia i materiały z nimi związane.

(21)

Choroby zwierząt mogą mieć szkodliwe skutki dla rozmieszczenia gatunków zwierząt w stanie dzikim, i wpływać w ten sposób na różnorodność biologiczną. Mikroorganizmy wywołujące takie choroby zwierząt mogą zatem być uważane za inwazyjne gatunki obce w ramach Konwencji Narodów Zjednoczonych o różnorodności biologicznej. Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu uwzględniają również różnorodność biologiczną, a zatem zakres niniejszego rozporządzenia powinien również obejmować te gatunki zwierząt i czynniki chorobotwórcze, w tym te zdefiniowane jako inwazyjne gatunki obce, które odgrywają rolę w przenoszeniu chorób objętych niniejszym rozporządzeniem lub zapadają na te choroby.

(22)

W prawodawstwie Unii przyjętym poprzedzającym przyjęcie niniejszego rozporządzenia ustanowiono oddzielne przepisy w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do zwierząt lądowych i wodnych. Dyrektywa Rady 2006/88/WE (17) ustanawia przepisy szczególne dotyczące zwierząt wodnych. Jednak w większości przypadków główne zasady dotyczące dobrego zarządzania zdrowiem zwierząt i dobrych praktyk hodowli zwierząt mają zastosowanie do obydwu grup gatunków zwierząt. Niniejsze rozporządzenie powinno zatem obejmować zarówno zwierzęta lądowe, jak i wodne, oraz dostosować, w stosownych przypadkach, przepisy w zakresie zdrowia zwierząt. Jednak w przypadku niektórych kwestii, w szczególności rejestracji i zatwierdzania zakładów oraz identyfikowalności i przemieszczania zwierząt w obrębie terytorium Unii, w niniejszym rozporządzeniu stosuje się podejście przyjęte w przeszłości, zgodnie z którym ustanawia się oddzielne przepisy w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do zwierząt lądowych i wodnych z uwagi na ich odmienne środowisko życia i w związku z tym odmienne wymagania dotyczące ochrony zdrowia.

(23)

Prawodawstwo Unii poprzedzające przyjęcie niniejszego rozporządzenia, w szczególności dyrektywa Rady 92/65/EWG (18), określa również podstawowe przepisy w zakresie zdrowia zwierząt dla innych gatunków zwierząt nieobjętych innymi aktami unijnymi, takich jak gady, płazy, ssaki morskie i inne, które nie są zwierzętami wodnymi ani lądowymi zgodnie z definicjami zawartymi w niniejszym rozporządzeniu. Zazwyczaj takie gatunki nie stanowią znacznego ryzyka dla zdrowia ludzi lub innych zwierząt i dlatego zastosowanie mają do nich, o ile w ogóle, nieliczne przepisy w zakresie zdrowia zwierząt. Aby uniknąć zbędnego obciążenia administracyjnego i kosztów, niniejsze rozporządzenie powinno zastosować podejście przyjęte w przeszłości, tj. określić ramy prawne umożliwiające ustanowienie szczegółowych przepisów w zakresie zdrowia zwierząt dotyczących przemieszczania takich zwierząt i ich produktów, jeżeli jest to konieczne z uwagi na występujące ryzyka.

(24)

Ludzie często utrzymują w swoich gospodarstwach domowych niektóre gatunki zwierząt jako zwierzęta domowe, aby dotrzymywały im towarzystwa. Utrzymywanie takich zwierząt domowych – w tym ozdobnych zwierząt wodnych w gospodarstwach domowych – do celów czysto prywatnych, w pomieszczeniach i na zewnątrz, zazwyczaj stwarza mniejsze ryzyko dla zdrowia w porównaniu z innymi sposobami utrzymywania lub przemieszczania zwierząt na większą skalę, tak jak ma to miejsce w rolnictwie, akwakulturze, w schroniskach dla zwierząt oraz ogólnie przy transporcie zwierząt. Do tego rodzaju zwierząt domowych nie należy zatem stosować wymagań ogólnych dotyczących rejestracji, prowadzenia dokumentacji i przemieszczania w obrębie terytorium Unii, ponieważ stanowiłoby to nieuzasadnione obciążenie administracyjne i koszty. Wymagania w zakresie rejestracji i prowadzenia dokumentacji nie powinny więc mieć zastosowania do posiadaczy zwierząt domowych. Ponadto przepisy szczególne powinny obowiązywać w odniesieniu do przemieszczania o charakterze niehandlowym zwierząt domowych w obrębie terytorium Unii.

(25)

Niektóre określone grupy zwierząt, do których mają zastosowanie przepisy szczególne w zakresie zdrowia zwierząt ustanowione w niniejszym rozporządzeniu, należy z uwagi na różnorodność danej grupy umieścić w wykazie w załączniku jako gatunek. Ma to miejsce w przypadku grupy ssaków o kończynach zakończonych kopytami, które są klasyfikowane jako kopytne. Wykaz takich zwierząt może wymagać w przyszłości zmian z uwagi na zmiany w taksonomii. W celu uwzględnienia tego rodzaju zmian należy zatem przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia zgodnie z art. 290 TFUE aktów w odniesieniu do wykazu zwierząt kopytnych zamieszczonego w załączniku III do niniejszego rozporządzenia.

(26)

Nie wszystkim przenośnym chorobom zwierząt można lub powinno się zapobiegać i je zwalczać poprzez stosowanie środków regulacyjnych; na przykład, jeżeli choroba jest zbyt powszechnie rozprzestrzeniona, jeżeli nie są dostępne narzędzia diagnostyczne lub jeżeli sektor prywatny może wprowadzić środki, by samodzielnie zwalczać chorobę. Środki regulacyjne mające na celu zapobieganie przenośnym chorobom zwierząt i ich zwalczanie mogą mieć poważne skutki gospodarcze dla odpowiednich sektorów i mogą powodować zakłócenia w handlu. Jest zatem niezmiernie ważne, aby środki te były stosowane jedynie wówczas, gdy są proporcjonalne i konieczne, na przykład gdy choroba stwarza – lub podejrzewa się, że może stwarzać – istotne ryzyko dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego.

(27)

Ponadto środki zapobiegawcze i środki zwalczania dotyczące przenośnych chorób zwierząt powinny być dostosowane do danej choroby, tak aby odpowiadały jej specyficznemu profilowi epidemiologicznemu, jej konsekwencjom oraz jej rozmieszczeniu na terytorium Unii. Przepisy dotyczące zapobiegania i zwalczania, mające zastosowanie do każdego z tych środków, powinny być zatem dostosowane do danej choroby.

(28)

W przypadku przenośnych chorób zwierząt stan choroby zwykle łączy się z klinicznymi lub patologicznymi objawami zakażenia. Jednak na potrzeby niniejszego rozporządzenia, które ma służyć opanowywaniu rozprzestrzeniania się i likwidacji niektórych przenośnych chorób zwierząt, należy rozszerzyć definicję choroby, tak aby objąć nią innych nosicieli czynników chorobotwórczych.

(29)

Niektóre przenośne choroby zwierząt nie przenoszą się łatwo na inne zwierzęta ani na ludzi, a co za tym idzie, nie czynią szkód na dużą skalę w gospodarce czy w różnorodności biologicznej. Nie stanowią zatem poważnego zagrożenia dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego w Unii i dlatego, jeżeli zachodzi taka potrzeba, można je regulować za pomocą przepisów krajowych.

(30)

W przypadku przenośnych chorób zwierząt, które nie są objęte środkami ustanowionymi na poziomie Unii, lecz które mają pewne gospodarcze znaczenie dla sektora prywatnego na poziomie lokalnym, sektor ten powinien – z pomocą właściwych organów państw członkowskich – podjąć działania mające na celu zapobieganie takim chorobom lub ich zwalczanie, na przykład poprzez środki samoregulacji lub opracowanie kodeksów praktyk.

(31)

W odróżnieniu od przenośnych chorób zwierząt opisanych w motywach 29 i 30 wysoce przenośne choroby zwierząt mogą z łatwością rozprzestrzeniać się ponad granicami, a jeżeli są przy tym chorobami odzwierzęcymi, mogą wywierać wpływ na zdrowie publiczne i bezpieczeństwo żywności. Z tego względu wysoce przenośne choroby zwierząt i choroby odzwierzęce należy objąć zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia.

(32)

Wzrasta oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, rozumiana jako zdolność mikroorganizmów do przeżycia lub rozwijania się przy stężeniu środka przeciwdrobnoustrojowego, które zazwyczaj wystarcza do powstrzymania lub zabicia mikroorganizmów tego samego gatunku. W działaniu nr 5 zalecanym w komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady pt. „Plan działania na rzecz zwalczania rosnącego zagrożenia związanego z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe” podkreślono zapobiegawczą rolę, jaką ma odgrywać niniejsze rozporządzenie i oczekiwane w związku z tym zmniejszenie stosowania antybiotyków u zwierząt. Oporność mikroorganizmów na środki przeciwdrobnoustrojowe, na które mikroorganizmy te wcześniej reagowały, komplikuje leczenie chorób zakaźnych u ludzi i zwierząt, a tym samym może stwarzać zagrożenie dla zdrowia ludzkiego lub zdrowia zwierząt. W rezultacie drobnoustroje, które rozwinęły oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, należy traktować jak choroby przenośne, a co za tym idzie, objąć zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia. Pozwoli to w stosownych i koniecznych przypadkach podjąć działania w zakresie zwalczania organizmów opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe.

(33)

Nowe zagrożenia związane z niektórymi chorobami lub gatunkami mogą się rozwijać w szczególności ze względu na zmiany w strukturze handlu, w środowisku, zmianę klimatu, zmiany w hodowli zwierząt i tradycjach rolniczych, a także na skutek zmian społecznych. Postęp w nauce może również poszerzać wiedzę na temat istniejących chorób i zwiększać świadomość o nich. Ponadto choroby i gatunki, które obecnie odgrywają znaczącą rolę, mogą stracić na znaczeniu w przyszłości. Z tego względu zakres niniejszego rozporządzenia powinien być szeroki, a ustanowione przepisy powinny koncentrować się na chorobach o dużym znaczeniu dla społeczeństwa. OIE, przy wsparciu Komisji Europejskiej, opracowała analizę pt. „Listing and categorisation of priority animal diseases, including those transmissible to humans” („Sporządzanie wykazów i klasyfikacji najważniejszych chorób zwierząt, w tym chorób przenoszących się lub przenoszonych na ludzi”) oraz narzędzie temu służące, w celu opracowania systemu priorytetyzacji i kategoryzacji chorób. Narzędzie to jest przykładem systematycznego podejścia do gromadzenia i oceny informacji na temat chorób zwierząt.

(34)

Konieczne jest ustanowienie zharmonizowanego wykazu przenośnych chorób zwierząt („choroby umieszczone w wykazie”), które stwarzają ryzyko dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego w Unii, niezależnie od tego, czy będzie to ryzyko dla całej Unii, czy jedynie dla jej części. Pięć chorób zidentyfikowanych już w niniejszym rozporządzeniu należy uzupełnić wykazem chorób zamieszczonych w załączniku. Komisja powinna dokonywać przeglądu tego załącznika i zmieniać go zgodnie z zestawem kryteriów. Komisji należy zatem zgodnie z art. 290 TFUE przekazać uprawnienia do przyjmowania aktów zmieniających ten załącznik.

(35)

W przyszłości mogą wystąpić choroby, które mogą stanowić potencjalne poważne ryzyko dla zdrowia publicznego lub zdrowia zwierząt i mieć skutki dla zdrowia, gospodarki lub środowiska. Komisji należy powierzyć uprawnienia wykonawcze do ustanawiania w odniesieniu do takich nowo występujących chorób środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania, aby przyjmowała ona odpowiednie środki w celu zaradzenia ewentualnym negatywnym skutkom takich chorób, nawet jeżeli nie przeprowadzono pełnej oceny pod kątem ich ewentualnego umieszczenia w wykazie. Takie środki pozostają bez uszczerbku dla środków nadzwyczajnych i mogą być dalej stosowane w odniesieniu do nowo występujących chorób w oczekiwaniu na decyzję o ich umieszczeniu w wykazie.

(36)

Choroby umieszczone w wykazie będą wymagały odmiennego podejścia pod względem zarządzania. Niektóre wysoce zaraźliwe choroby, które obecnie nie występują w Unii, wymagają rygorystycznych środków, aby likwidować je natychmiast, gdy tylko się pojawią. W przypadkach gdy choroby takie nie zostaną zlikwidowane natychmiast i staną się endemiczne, konieczny będzie obowiązkowy długoterminowy program likwidacji. W przypadku innych chorób, które mogą już występować na części terytorium Unii, konieczna jest ich obowiązkowa lub nieobowiązkowa likwidacja. W tych przypadkach należy wprowadzić ograniczenia przemieszczania zwierząt i produktów, takie jak zakaz przemieszczania na obszary dotknięte chorobą i z tych obszarów, lub po prostu przeprowadzać badania danych zwierząt lub produktów przed wysyłką. W innych przypadkach wystarczające może okazać się wprowadzenie programu nadzoru rozmieszczenia określonej choroby, bez podejmowania dalszych środków.

(37)

Należy ustalić kryteria w celu zapewnienia, by przy określaniu, które z przenośnych chorób zwierząt należy umieścić w wykazie do celów niniejszego rozporządzenia, uwzględnione zostały wszystkie istotne kwestie.

(38)

Przepisy ustanowione w niniejszym rozporządzeniu w zakresie zapobiegania chorobom i ich zwalczania dotyczące określonych przenośnych chorób zwierząt należy stosować w odniesieniu do gatunków zwierząt, które mogą przenosić daną chorobę, ponieważ na nią zapadają lub pełnią rolę jej wektora. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia, należy ustanowić zharmonizowany wykaz gatunków, w odniesieniu do których należy stosować na poziomie Unii środki w odniesieniu do określonych chorób umieszczonych w wykazie („gatunki umieszczone w wykazie”), a Komisji należy powierzyć uprawnienia wykonawcze w zakresie ustanowienia takiego wykazu.

(39)

Proces kategoryzacji powinien opierać się na zdefiniowanych uprzednio kryteriach, takich jak profil danej choroby umieszczonej w wykazie, rozmiary jej wpływu na zdrowie zwierząt i zdrowie publiczne, na dobrostan zwierząt i na gospodarkę Unii, ryzyko jej rozprzestrzenienia się oraz dostępność środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania w odniesieniu do tej choroby umieszczonej w wykazie. Komisji należy powierzyć uprawnienia wykonawcze w zakresie określania, które choroby umieszczone w wykazie podlegają którym przepisom.

(40)

Przepisy takie powinny obowiązywać w odniesieniu do: chorób umieszczonych w wykazie, które zwykle nie występują w Unii i po wykryciu których bezwzględnie konieczne jest wprowadzenie natychmiastowych środków ich likwidacji, jak w przypadku klasycznego pomoru świń; chorób umieszczonych w wykazie, w przypadku których konieczne jest zwalczanie we wszystkich państwach członkowskich w celu ich likwidacji w całej Unii – można do nich zaliczyć takie choroby jak bruceloza; chorób umieszczonych w wykazie, które mają znaczenie dla niektórych państw członkowskich i w odniesieniu do których potrzebne są środki, aby zapobiec ich rozprzestrzenieniu się na części Unii, które oficjalnie są od nich wolne lub które mają programy likwidacji danej choroby umieszczonej w wykazie – można do nich zaliczyć takie choroby jak zakaźne zapalenie nosa i tchawicy bydła; chorób umieszczonych w wykazie, w odniesieniu do których potrzebne są środki, aby zapobiec ich rozprzestrzenieniu się z uwagi na ich wystąpienie w Unii lub przemieszczanie między państwami członkowskimi – można do nich zaliczyć takie choroby jak niedokrwistość zakaźna koni; a także chorób umieszczonych w wykazie, w odniesieniu do których zachodzi konieczność nadzoru na terytorium Unii – można do nich zaliczyć takie choroby jak wąglik.

(41)

Profil danej choroby może się zmieniać, podobnie jak związane z nią ryzyko oraz inne okoliczności. W takich przypadkach uprawnienia wykonawcze powierzone Komisji powinny obejmować również uprawnienie do modyfikacji kategorii, do której zalicza się daną chorobę, a tym samym środków, jakimi dana choroba jest objęta.

(42)

Podmioty zajmujące się zwierzętami mają najlepsze możliwości obserwowania zwierząt i zapewnienia, aby były one zdrowe oraz monitorowania produktów, za które odpowiadają. Powinny one zatem w pierwszym rzędzie odpowiadać za realizowanie środków w zakresie zapobiegania chorobom i opanowywania rozprzestrzeniania się chorób wśród zwierząt oraz monitorowania produktów, za które odpowiadają.

(43)

Bioasekuracja jest jednym z głównych narzędzi zapobiegania chorobom, jakimi dysponują podmioty i inne osoby pracujące ze zwierzętami, służącym do zapobiegania wprowadzaniu przenośnych chorób zwierząt do populacji zwierząt, rozwojowi tych chorób w tej populacji i ich rozprzestrzenianiu się. Znaczenie bioasekuracji podkreślono również w ocenie skutków regulacji dotyczącej przyjęcia niniejszego rozporządzenia, w której zostały szczegółowo ocenione potencjalne skutki. Przyjęte środki bioasekuracji powinny być wystarczająco elastyczne, odpowiadać rodzajowi produkcji i gatunkom lub kategoriom objętych nimi zwierząt oraz uwzględniać warunki lokalne oraz postęp techniczny. Komisji należy powierzyć uprawnienia wykonawcze do ustanawiania minimalnych wymagań niezbędnych do jednolitego stosowania środków bioasekuracji w państwach członkowskich. Niemniej jednak w mocy podmiotów, państw członkowskich lub Komisji zawsze powinna pozostawać promocja profilaktyki chorób przenośnych dzięki wyższym normom bioasekuracji poprzez opracowanie własnych wytycznych do dobrych praktyk. O ile bioasekuracja może wymagać pewnych inwestycji z góry, rezultat w postaci zmniejszenia występowania choroby zwierząt powinien być zachętą dla podmiotów.

(44)

Produkty biobójcze, takie jak środki dezynfekujące stosowane w weterynarii lub w obszarach związanych z żywnością i paszą, insektycydy, środki odstraszające lub rodentycydy, odgrywają ważną rolę w strategiach bioasekuracji stosowanych w gospodarstwach i w trakcie przewozu zwierząt. Należy je zatem uznać za element bioasekuracji.

(45)

Wiedza na temat zdrowia zwierząt, w tym znajomość objawów chorób, ich skutków i ewentualnych środków zapobiegania, w tym środków bioasekuracji, leczenia i zwalczania, jest wstępnym warunkiem efektywnego zarządzania zdrowiem zwierząt i ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia wczesnego wykrywania chorób zwierząt. Podmioty i osoby zawodowo zajmujące się zwierzętami powinny zatem nabyć taką wiedzę w odpowiednim zakresie. Wiedzę tę można nabyć różnymi sposobami, na przykład w drodze kształcenia formalnego, ale również poprzez system doradztwa rolniczego funkcjonujący w sektorze rolnym, lub przez szkolenie nieformalne, w które cenny wkład mogą wnosić krajowe i unijne stowarzyszenia rolników i inne organizacje.

(46)

Lekarze weterynarii i specjaliści ds. zdrowia zwierząt wodnych odgrywają kluczową rolę we wszystkich kwestiach związanych z zarządzaniem zdrowiem zwierząt, w niniejszym rozporządzeniu należy zatem ustanowić ogólne przepisy dotyczące pełnionej przez nich roli i ich obowiązków.

(47)

Lekarze weterynarii mają wykształcenie i kwalifikacje zawodowe, które poświadczają, że zdobyli odpowiedni poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych, między innymi, do diagnozowania chorób i leczenia zwierząt. Ponadto w niektórych państwach członkowskich, z powodów historycznych lub z braku lekarzy weterynarii specjalizujących się w chorobach zwierząt wodnych, istnieje wyspecjalizowany zawód określany jako „specjalista ds. zdrowia zwierząt wodnych”. Specjaliści ci zwykle nie są lekarzami weterynarii, lecz zajmują się zdrowiem zwierząt wodnych. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem uwzględnić decyzję tych państw członkowskich, które uznają ten zawód. W tych przypadkach na specjalistach ds. zdrowia zwierząt wodnych w ich szczególnej dziedzinie pracy powinny spoczywać takie same zadania i obowiązki jak na lekarzach weterynarii. Takie podejście jest zgodne z Kodeksem zdrowia zwierząt wodnych OIE.

(48)

Państwa członkowskie, a w szczególności ich właściwe organy odpowiedzialne za zdrowie zwierząt, należą do głównych podmiotów zajmujących się zapobieganiem przenośnym chorobom zwierząt i ich zwalczaniem. Właściwy organ ds. zdrowia zwierząt odgrywa ważną rolę w zakresie nadzoru, likwidacji chorób, środków zwalczania chorób, planów gotowości i upowszechniania wiedzy na temat chorób, ułatwiania przemieszczania zwierząt, a także w zakresie handlu międzynarodowego poprzez wystawianie świadectw zdrowia zwierząt. Aby móc wypełniać swoje zadania wynikające z niniejszego rozporządzenia, państwa członkowskie muszą mieć dostęp do odpowiednich zasobów finansowych, infrastruktury i personelu na całym swoim terytorium, w tym do odpowiednich możliwości laboratoryjnych oraz wiedzy naukowej i innej właściwej wiedzy fachowej.

(49)

Z uwagi na ograniczone zasoby właściwe organy nie zawsze są w stanie wykonywać wszystkie czynności wymagane na mocy niniejszego rozporządzenia. Z tego względu niezbędne jest ustanowienie podstawy prawnej do przekazywania uprawnień do przeprowadzania pewnych czynności lekarzom weterynarii, którzy nie są urzędowymi lekarzami weterynarii. Z tego samego powodu państwa członkowskie powinny mieć możliwość upoważnienia osób fizycznych lub prawnych do wykonywania określonych czynności na określonych warunkach.

(50)

W celu zapewnienia, aby zostały określone niezbędne warunki dotyczące powszechnego stosowania środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania w całej Unii, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w zakresie przekazywania przeprowadzania innych czynności, które właściwy organ może przekazać lekarzom weterynarii innym niż urzędowi lekarze weterynarii.

(51)

Optymalne zarządzanie zdrowiem zwierząt można osiągnąć jedynie we współpracy z posiadaczami zwierząt, podmiotami, lekarzami weterynarii, specjalistami ds. zdrowia zwierząt, innymi zainteresowanymi stronami i partnerami handlowymi. Aby zapewnić ich wsparcie, należy w sposób jasny, przejrzysty i integracyjny zorganizować procedury podejmowania decyzji i stosowanie środków przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu.

(52)

Właściwy organ powinien również podejmować odpowiednie kroki w celu regularnego informowania społeczeństwa, zwłaszcza gdy istnieją uzasadnione powody, aby podejrzewać, że zwierzęta lub produkty pochodzenia zwierzęcego mogą stanowić ryzyko dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego lub gdy sprawa leży w interesie publicznym. W takich przypadkach dane zwierzęta lub produkty mogą pochodzić z Unii lub być wwożone spoza Unii. W przypadku produktów mogą być one również przywożone do Unii wraz z bagażem osobistym osób przybywających spoza Unii. Co za tym idzie, informacje przekazywane obywatelom powinny obejmować również ryzyko związane z takimi sytuacjami.

(53)

Aby uniknąć uwalniania czynników chorobotwórczych z laboratoriów, instytutów i innych placówek zajmujących się czynnikami chorobotwórczymi, ważne jest, aby w obiektach tych wprowadzono odpowiednie środki w zakresie bioasekuracji, bezpieczeństwa biologicznego i zabezpieczenia przed tymi czynnikami. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem ustanowić środki bezpieczeństwa, których należy przestrzegać w trakcie zajmowania się czynnikami chorobotwórczymi, szczepionkami i innymi produktami biologicznymi lub w trakcie ich transportu. Obowiązek ustanowiony w tym zakresie powinien mieć zastosowanie również do wszystkich osób prawnych lub fizycznych biorących udział w tego rodzaju działalności. W celu zapewnienia przestrzegania norm bezpieczeństwa w trakcie zajmowania się wysoce zaraźliwymi czynnikami chorobotwórczymi, szczepionkami i innymi produktami biologicznymi, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do środków bezpieczeństwa w tych laboratoriach, instytutach i placówkach oraz w odniesieniu do przemieszczania czynników chorobotwórczych.

(54)

Wczesne wykrywanie chorób i jasny łańcuch powiadamiania o chorobach i sprawozdawczości w ich zakresie mają podstawowe znaczenie dla efektywnego zwalczania chorób. W celu uzyskania skutecznej i szybkiej reakcji państwa członkowskie powinny zapewnić, by właściwy organ był natychmiast powiadamiany o każdym podejrzeniu lub potwierdzeniu wystąpienia ogniska niektórych chorób umieszczonych w wykazie.

(55)

Lekarze weterynarii odgrywają główną rolę w badaniu chorób i są jednym z głównych ogniw łączących podmioty i właściwy organ. Powinni oni zatem być powiadamiani przez dane podmioty o przypadkach nietypowych upadków zwierząt, innych poważnych problemach związanych z chorobą lub o znacznym spadku wskaźników produkcji o nieustalonej przyczynie.

(56)

W celu zapewnienia skutecznego i sprawnego powiadamiania o nietypowych upadkach i innych objawach poważnych chorób oraz wyjaśnienia różnych okoliczności związanych z takimi upadkami i objawami, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do kryteriów, na podstawie których ustala się, kiedy mają miejsce istotne okoliczności wymagające powiadomienia, oraz – w stosownych przypadkach – w odniesieniu do przepisów dotyczących dalszego dochodzenia.

(57)

W przypadku niektórych chorób umieszczonych w wykazie jest bardzo ważne, aby państwo członkowskie natychmiast powiadamiało Komisję i inne państwa członkowskie o wystąpieniu ogniska choroby na jego terytorium. Takie powiadamianie umożliwi państwom sąsiadującym lub innym dotkniętym państwom członkowskim wprowadzenie, w razie konieczności, środków ostrożności.

(58)

Z drugiej strony, w przypadku niektórych chorób natychmiastowe powiadamianie i podjęcie działań nie jest niezbędne. W takich przypadkach zbieranie informacji i sprawozdawczość dotyczące wystąpienia tego rodzaju chorób mają istotne znaczenie dla kontrolowania sytuacji pod względem choroby, a w razie potrzeby umożliwiają wprowadzenie środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania. To wymaganie w zakresie sprawozdawczości może mieć również zastosowanie do chorób, które są przedmiotem unijnego powiadamiania, lecz w przypadku których wprowadzenie skutecznych środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania wymaga dodatkowych informacji. W celu zapewnienia, by w odpowiednich terminach były zbierane prawidłowe informacje i dane potrzebne do zapobiegania rozprzestrzenianiu się poszczególnych chorób lub do ich zwalczania, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do kwestii podlegających sprawozdawczości.

(59)

Jednym z głównych celów powiadamiania o chorobach i sprawozdawczości w ich zakresie jest zebranie wiarygodnych, przejrzystych i dostępnych danych epidemiologicznych. Należy ustanowić na poziomie Unii komputerowy interaktywny system informacyjny służący skutecznemu gromadzeniu danych z nadzoru i zarządzaniu nimi w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, a w stosownych przypadkach – w odniesieniu do nowo występujących chorób lub patogenów opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe. System ten powinien sprzyjać optymalnej dostępności danych, ułatwianiu ich wymiany i ograniczeniu obciążeń administracyjnych właściwych organów w państwach członkowskich poprzez połączenie powiadamiania o chorobach i sprawozdawczości w ich zakresie w Unii i na poziomie międzynarodowym w jeden proces (zarządzany za pomocą bazy danych OIE). Należy także przedsięwziąć kroki w celu zapewnienia spójności z wymianą informacją zgodnie z dyrektywą 2003/99/WE.

(60)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów Unii dotyczących powiadamiania o chorobach i sprawozdawczości w ich zakresie, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie utworzenia wykazu chorób, które stanowić mają przedmiot powiadamiania unijnego i sprawozdawczości unijnej przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, oraz w zakresie ustanowienia niezbędnych procedur, formatów, wymiany danych i informacji związanych z powiadamianiem o chorobach i sprawozdawczością w ich zakresie.

(61)

Nadzór jest jednym z podstawowych elementów polityki zwalczania chorób. Powinien on umożliwiać wczesne wykrywanie przenośnych chorób zwierząt i sprawne powiadamianie o nich, dzięki któremu zainteresowany sektor i właściwy organ będą mogły na czas wprowadzić, o ile to wykonalne, środki zapobiegania chorobom i ich zwalczania, oraz który pozwoli zlikwidować daną chorobę. Ponadto powinien on dostarczać informacji na temat statusu zdrowotnego zwierząt w każdym państwie członkowskim i na terenie Unii, potwierdzając tym samym poświadczenie stanu wolnego od choroby oraz ułatwiając handel z państwami trzecimi.

(62)

Podmioty regularnie obserwują swoje zwierzęta i są w stanie najłatwiej wykryć nietypowe upadki zwierząt lub inne poważne objawy choroby. Podmioty są zatem podstawą wszelkiego nadzoru i mają kluczowe znaczenie dla nadzoru sprawowanego przez właściwy organ.

(63)

Aby zapewnić ścisłą współpracę i wymianę informacji między podmiotami a lekarzami weterynarii lub specjalistami ds. zdrowia zwierząt wodnych oraz aby uzupełnić nadzór sprawowany przez podmioty, zakłady powinny, w zależności od rodzaju danej produkcji i innych istotnych czynników, podlegać kontrolom stanu zdrowia zwierząt. W celu zapewnienia jednolitych warunków przeprowadzania kontroli stanu zdrowia zwierząt, należy przekazać Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do określania minimalnych wymagań.

(64)

Bardzo ważne jest, aby właściwy organ dysponował systemem nadzoru w odniesieniu do objętych nadzorem chorób umieszczonych w wykazie. Powinno to również mieć zastosowanie do nowo występujących chorób, w przypadku których należy ocenić potencjalne ryzyko dla zdrowia oraz zebrać dane epidemiologiczne na potrzeby tej oceny. Aby zapewnić jak najlepsze wykorzystanie zasobów, należy gromadzić informacje, dzielić się nimi i wykorzystywać je w najskuteczniejszy i najbardziej efektywny sposób.

(65)

Metodykę nadzoru, jego częstotliwość i intensywność należy dostosować do poszczególnych chorób oraz uwzględnić konkretny cel nadzoru, status zdrowotny zwierząt w przedmiotowej strefie i wszelki dodatkowy nadzór sprawowany przez podmioty. Zakres odpowiednich działań dotyczących nadzoru epidemiologicznego mógłby obejmować zwykłe powiadomienie i zgłoszenie wystąpienia lub podejrzenia jednej z chorób umieszczonych w wykazie lub nowo występującej choroby, lub innych anomalii, takich jak nietypowe upadki zwierząt lub inne objawy choroby, aż po szczegółowy i kompleksowy program nadzoru, który zwykle zawierałby dodatkowe schematy pobierania próbek i wykonywania badań.

(66)

W zależności od profilu epidemiologicznego choroby oraz odpowiednich czynników ryzyka konieczne może być ustanowienie szczegółowego programu nadzoru obejmującego określone i ustrukturyzowane działania. W takich przypadkach państwa członkowskie powinny opracować ukierunkowane programy nadzoru. W przypadku gdy takie programy mają znaczenie dla całej Unii, należy ustanowić przepisy dotyczące zharmonizowanego stosowania takich programów.

(67)

Programy takie powinny być spójne z celami Unii, a zatem koordynowane na szczeblu unijnym. W tym celu powinny być przedkładane Komisji. Ponadto państwa członkowskie realizując takie szczegółowe programy nadzoru powinny również regularnie przedstawiać Komisji sprawozdania z wyników tych programów nadzoru. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania programów nadzoru należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie utworzenia wykazu chorób objętych programami nadzoru oraz ustanowienia zharmonizowanych procedur, formatów, danych, wymiany informacji oraz kryteriów, które mają być stosowane do oceny programów nadzoru.

(68)

Często niezbędne będzie podanie szczegółów dotyczących odpowiedniego formatu nadzoru dla różnych chorób, począwszy od tych chorób, w przypadku których nadzór może być ograniczony do działań, takich jak składanie sprawozdań i powiadamianie, aż po choroby, w przypadku których powinien zostać ustanowiony wyczerpujący ogólnounijny szczegółowy program nadzoru. Należy zatem przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do koncepcji nadzoru, kryteriów ustalania znaczenia choroby, która ma zostać objęta programem nadzoru mającym znaczenie dla Unii oraz urzędowego potwierdzania wystąpienia ognisk choroby, definicji przypadków danych chorób oraz wymagań dotyczących programów nadzoru w zakresie ich treści, informacji, które należy zawrzeć w takich programach, i okresu ich stosowania.

(69)

W przypadku państw członkowskich, które nie są wolne lub o których nie wiadomo, czy są wolne od chorób umieszczonych w wykazie, objętych środkami likwidacji choroby określonymi w niniejszym rozporządzeniu, należy wymagać, aby ustanowiły one obowiązkowe programy likwidacji w celu likwidacji tych chorób, których likwidacja jest na terenie Unii obowiązkowa.

(70)

Z drugiej strony istnieją choroby będące przedmiotem zainteresowania Unii, co do których nie jest jednak niezbędne wymaganie od państw członkowskich, aby je zlikwidowały. Państwa członkowskie powinny mieć swobodę ustanowienia nieobowiązkowych programów likwidacji takich chorób, jeżeli uznają, że taka likwidacja jest dla nich istotna. Takie nieobowiązkowe programy likwidacji chorób byłyby uznawane na szczeblu unijnym i wiązałby się z zastosowaniem niektórych odpowiednich środków zwalczania chorób. Mogą one również pozwolić danemu państwu członkowskiemu, z zastrzeżeniem zatwierdzenia przez Komisję, na wprowadzenie wymagania przedstawienia określonych gwarancji przy przyjmowaniu zwierząt z innych państw członkowskich lub z państw trzecich.

(71)

W celu zapewnienia jednolitych warunków realizacji programów likwidacji choroby, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie ustanawiania procedur przedkładania takich programów, wskaźników ich skuteczności i sprawozdawczości.

(72)

Ponadto państwo członkowskie powinno mieć możliwość deklarowania całego swojego terytorium, jego stref lub kompartmentów jako wolnych od jednej lub większej liczby chorób umieszczonych w wykazie, które są objęte przepisami dotyczącymi obowiązkowych lub nieobowiązkowych programów likwidacji, tak aby było ono chronione przed wprowadzeniem takich chorób umieszczonych w wykazie z innych części Unii lub z państw trzecich, lub z terytoriów. Należy zatem w tym celu ustanowić jasną zharmonizowaną procedurę, w tym niezbędne kryteria statusu obszaru wolnego od choroby. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania dotyczących uznawania statusu obszaru wolnego od choroby w Unii, niezbędne jest urzędowe zatwierdzenie takiego statusu obszaru wolnego od choroby, Komisji należy zatem powierzyć uprawnienia wykonawcze w zakresie zatwierdzania takiego statusu.

(73)

OIE wprowadziła pojęcie podziału na kompartmenty w ramach Kodeksu zdrowia zwierząt lądowych oraz Kodeksu zdrowia zwierząt wodnych Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (zwanych dalej „kodeksami OIE”). W prawodawstwie Unii poprzedzającym przyjęcie niniejszego rozporządzenia pojęcie to jest uznawane jedynie w odniesieniu do określonych gatunków zwierząt i chorób, określonych w przepisach szczególnych Unii, a mianowicie dotyczących grypy ptaków i chorób zwierząt wodnych. W niniejszym rozporządzeniu należy stworzyć możliwość stosowania systemu kompartmentów w odniesieniu do innych gatunków zwierząt i chorób. W celu określenia szczegółowych warunków i przepisów dotyczących uznawania i zatwierdzenia kompartmentów oraz dotyczących ich wymagań należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów.

(74)

Państwa członkowskie powinny publicznie ogłosić, które z ich terytoriów, stref i kompartmentów są wolne od choroby, aby poinformować partnerów handlowych i ułatwiać handel.

(75)

W celu określenia szczegółowych warunków uznawania statusu obszaru wolnego od choroby należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do kryteriów i warunków uzyskania takiego statusu, dowodów potrzebnych do wykazania stanu wolnego od choroby, środków szczególnych zapobiegania chorobom i ich zwalczania, w tym – w stosownych przypadkach – statusu nieszczepione, ograniczeń, informacji, które należy dostarczyć, odstępstw i warunków dotyczących utrzymania, zawieszenia, cofnięcia lub przywrócenia statusu obszaru wolnego od choroby.

(76)

W celu zapewnienia jednolitych warunków realizacji procedur uzyskiwania statusu obszaru wolnego od choroby, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie określania chorób umieszczonych w wykazie, które mogą zostać objęte podziałem na kompartmenty oraz w zakresie ustanawiania szczegółowych przepisów dotyczących formatów wykorzystywanych do składania wniosków i wymiany informacji.

(77)

Obecność populacji zwierząt całkowicie nieodpornych, podatnych na niektóre choroby umieszczone w wykazie, wymaga stałego upowszechniania wiedzy na temat chorób i gotowości na wypadek ich wystąpienia. Plany gotowości okazały się być w przeszłości jednym z decydujących narzędzi zapewniających skuteczne zwalczanie chorób w sytuacjach nadzwyczajnych. W celu zapewnienia dostępności takiego skutecznego i efektywnego narzędzia zwalczania chorób w sytuacjach nadzwyczajnych oraz tego, by było ono wystarczająco elastycznie dostosowywane do sytuacji nadzwyczajnych, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do ustalania przepisów niezbędnych do realizacji planów gotowości.

(78)

W przeszłości w sytuacjach kryzysowych w dziedzinie zdrowia zwierząt korzystne okazywało się posiadanie konkretnych, szczegółowych i umożliwiających szybką reakcję procedur zarządzania sytuacjami nadzwyczajnymi związanymi z chorobą. Te procedury organizacyjne powinny zapewnić szybkie i skuteczne reagowanie oraz powinny poprawić koordynację wysiłków wszystkich zaangażowanych stron, a w szczególności właściwych organów i zainteresowanych stron. O ile to wykonalne i stosowne, powinny one obejmować również współpracę z właściwymi organami sąsiadujących państw członkowskich oraz państw trzecich i terytoriów.

(79)

Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie planów gotowości w rzeczywistych sytuacjach nadzwyczajnych, należy przeprowadzać ćwiczenia danych systemów i testować ich działanie. W tym celu właściwe organy państw członkowskich powinny przeprowadzać ćwiczenia symulacyjne we współpracy z właściwymi organami sąsiednich państw członkowskich oraz państw trzecich i terytoriów, tam gdzie to wykonalne i właściwe.

(80)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania planów gotowości i ćwiczeń symulacyjnych, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie określania przepisów dotyczących praktycznej realizacji tych planów i ćwiczeń.

(81)

Weterynaryjne produkty lecznicze, takie jak szczepionki, surowice odpornościowe o wysokim mianie przeciwciał i środki przeciwdrobnoustrojowe, odgrywają ważną rolę w zapobieganiu przenośnym chorobom zwierząt i ich zwalczaniu. W ocenie skutków regulacji przeprowadzonej w kontekście przyjęcia niniejszego rozporządzenia podkreślono w szczególności znaczenie szczepionek jako narzędzia zapobiegania chorobom zwierząt, ich zwalczania i likwidacji.

(82)

Jednak strategie zwalczania niektórych przenośnych chorób zwierząt wymagają, aby stosowanie niektórych weterynaryjnych produktów leczniczych było zakazane lub ograniczone, ponieważ ich stosowanie zmniejszyłoby skuteczność tych strategii. Na przykład niektóre weterynaryjne produkty lecznicze mogą maskować oznaki choroby, uniemożliwiać rozpoznanie czynnika chorobotwórczego lub utrudniać szybką i różnicową diagnozę, zagrażając tym samym prawidłowemu wykryciu choroby.

(83)

Niemniej jednak te strategie zwalczania mogą znacznie się różnić w zależności od choroby umieszczonej w wykazie. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem określić przepisy dotyczące stosowania weterynaryjnych produktów leczniczych do celów zapobiegania określonym chorobom umieszczonym w wykazie i ich zwalczania oraz w odniesieniu do zharmonizowanych kryteriów, które należy brać pod uwagę przy ustalaniu, czy należy stosować szczepionki, surowice odpornościowe o wysokim mianie przeciwciał i środki przeciwdrobnoustrojowe, a jeżeli tak, to w jaki sposób. W celu zapewnienia elastycznego podejścia oraz uwzględnienia specyfiki poszczególnych chorób umieszczonych w wykazie i dostępności skutecznego leczenia należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów dotyczących ograniczeń, zakazów lub obowiązków w zakresie stosowania niektórych weterynaryjnych produktów leczniczych w ramach zwalczania określonych chorób umieszczonych w wykazie. W pilnych przypadkach oraz aby zareagować na nowo występujące ryzyko o potencjalnie wysoce szkodliwych skutkach dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego, gospodarki, społeczeństwa lub środowiska, należy umożliwić przyjmowanie środków w tym zakresie w trybie pilnym.

(84)

W następstwie wniosków zawartych w opinii ekspertów na temat banków szczepionek lub odczynników diagnostycznych w odniesieniu do głównych chorób zwierząt należy również podjąć kroki, aby umożliwić Unii i państwom członkowskim tworzenie rezerw antygenów, szczepionek i odczynników diagnostycznych w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego. Utworzenie unijnego banku antygenów, szczepionek i odczynników diagnostycznych przyczyniłoby się do realizacji celów Unii w zakresie zdrowia zwierząt, ponieważ umożliwiłoby szybkie i skuteczne reagowanie w momencie zapotrzebowania na zasoby banku i pozwoliłoby na efektywne korzystanie z ograniczonych zasobów.

(85)

W celu zapewnienia takiego szybkiego i skutecznego reagowania należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do ustanawiania takich banków i zarządzania nimi oraz norm bezpieczeństwa i wymagań dotyczących ich działania. Niniejsze rozporządzenie nie powinno jednak przewidywać przyjęcia przepisów określających finansowanie środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania, w tym szczepień.

(86)

Należy ustanowić kryteria priorytetowego dostępu do zasobów unijnych banków antygenów, szczepionek i odczynników diagnostycznych, aby zapewnić ich skuteczne rozdysponowanie w sytuacjach nadzwyczajnych.

(87)

Ze względów bezpieczeństwa w związku z bioterroryzmem i agroterroryzmem określone szczegółowe informacje dotyczące unijnych banków antygenów, szczepionek i odczynników diagnostycznych należy traktować jak informacje niejawne, a ich publikowanie powinno być zakazane. W przypadku takiego samego rodzaju informacji w odniesieniu do krajowych banków szczepionek należy przestrzegać konstytucyjnych wymagań poszczególnych państw członkowskich w odniesieniu do prawa dostępu do informacji przy jednoczesnym zapewnieniu ich traktowania jak informacji niejawnych.

(88)

W celu zapewnienia jednolitych warunków zarządzania unijnymi bankami antygenów, szczepionek i odczynników diagnostycznych należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie ustanawiania szczegółowych przepisów w odniesieniu do produktów biologicznych, które powinny być umieszczone w tych bankach oraz do chorób, których powinny one dotyczyć, oraz szczegółowych przepisów dotyczących zaopatrzenia w szczepionki, antygeny i odczynniki diagnostyczne, ich ilości, przechowywania, dostaw oraz dotyczących ich wymagań proceduralnych i technicznych, a także częstotliwości przedkładania informacji Komisji i ich treści.

(89)

W przypadku wystąpienia ogniska choroby umieszczonej w wykazie, co do której uznaje się, że stanowi ona wysokie ryzyko dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego w Unii, państwa członkowskie powinny zapewnić, by zostały wprowadzone natychmiastowe środki zwalczania chorób służące likwidacji danej choroby w celu ochrony zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego.

(90)

Właściwy organ powinien być odpowiedzialny za wszczęcie pierwszych dochodzeń w celu potwierdzenia lub wykluczenia wystąpienia ogniska wysoce zaraźliwej choroby umieszczonej w wykazie, która jest uważana za stwarzającą wysokie ryzyko dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego w Unii.

(91)

Właściwy organ powinien wprowadzić wstępne środki zwalczania chorób, aby zapobiec ewentualnemu rozprzestrzenieniu się choroby umieszczonej w wykazie, i powinien wszcząć dochodzenie epidemiologiczne.

(92)

W momencie potwierdzenia wystąpienia choroby umieszczonej w wykazie właściwy organ powinien wprowadzić niezbędne środki zwalczania chorób, w tym – w razie potrzeby – ustanowić obszary objęte ograniczeniami, aby zlikwidować tę chorobę i zapobiec jej dalszemu rozprzestrzenianiu się.

(93)

Wystąpienie choroby umieszczonej w wykazie u zwierząt dzikich może stanowić ryzyko dla zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt utrzymywanych. Należy zatem ustanowić, w razie potrzeby, przepisy szczególne dotyczące środków zwalczania i likwidacji chorób w odniesieniu do zwierząt dzikich.

(94)

Mogą zdarzyć się sytuacje, gdy w przypadku wystąpienia choroby umieszczonej w wykazie standardowe środki zwalczania chorób mogą być zagrożeniem dla małych populacji niektórych zwierząt, takich jak rzadkie rasy i gatunki. Ochrona takich ras i gatunków może wymagać wprowadzenia przez właściwy organ zmodyfikowanych środków. Takie modyfikacje nie powinny jednak utrudniać zasadniczego zwalczania tej choroby.

(95)

W odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, które nie są wysoce zaraźliwe i które są objęte obowiązkowymi przepisami nakazującymi ich likwidację, należy wprowadzić środki zwalczania chorób w taki sposób, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się danej choroby, w szczególności na obszarach nieobjętych zakażeniem. Jednak środki te mogą być ewentualnie bardziej ograniczone lub różnić się od środków mających zastosowanie do najbardziej niebezpiecznych chorób umieszczonych w wykazie. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem określić przepisy szczególne w odniesieniu do tych mniej niebezpiecznych chorób. Państwa członkowskie, które mają nieobowiązkowy program likwidacji choroby, powinny również wprowadzić tego rodzaju środki zwalczania chorób. W pewnych przypadkach, w zależności od profilu choroby i sytuacji epidemiologicznej, likwidacja choroby może być celem długoterminowym, natomiast celem krótkoterminowym może być zwalczanie danej choroby. Jednak poziom i intensywność środków zwalczania chorób powinny być proporcjonalne i uwzględniać specyfikę danej choroby umieszczonej w wykazie, jej rozmieszczenie i znaczenie dla państwa członkowskiego, które zostało nią dotknięte, i dla całej Unii.

(96)

W celu zapewnienia skutecznego stosowania przez podmioty, posiadaczy zwierząt domowych i właściwe organy środków zwalczania chorób przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu oraz uwzględniając specyfikę środków zwalczania chorób w odniesieniu do poszczególnych chorób umieszczonych w wykazie i związanego z nimi ryzyka, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do szczegółowych środków zwalczania chorób wprowadzanych w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia wystąpienia choroby umieszczonej w wykazie w zakładzie, innych miejscach i na obszarach objętych ograniczeniami.

(97)

W celu umożliwienia tymczasowego wprowadzania przez Komisję środków szczególnych w zakresie zwalczania chorób, w przypadku gdy środki zwalczania chorób przewidziane w niniejszym rozporządzeniu nie są wystarczające lub odpowiednie do zareagowania na występujące ryzyko, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie ustanawiania środków szczególnych w zakresie zwalczania chorób na czas określony.

(98)

Rejestracja niektórych zakładów, w których utrzymywane są zwierzęta lądowe lub które zajmują się materiałem biologicznym oraz rejestracja niektórych przewoźników, którzy przewożą takie zwierzęta lub taki materiał biologiczny, jest niezbędna, aby umożliwić właściwemu organowi sprawowanie odpowiedniego nadzoru oraz zapobieganie przenośnym chorobom zwierząt, ich zwalczanie i likwidację.

(99)

W celu uniknięcia nieuzasadnionych obciążeń i kosztów administracyjnych, państwa członkowskie powinny mieć możliwość, w ograniczonym zakresie, zwolnienia z obowiązku rejestracji niektórych rodzajów zakładów stwarzających niskie ryzyko. Komisji należy powierzyć uprawnienia wykonawcze w celu osiągnięcia zharmonizowanego podejścia do przyznawania takich zwolnień. Takie zharmonizowane podejście jest szczególnie niezbędne, aby zapobiec przypadkom zwalniania niektórych rodzajów zakładów z obowiązku rejestracji. Jest to szczególnie istotne nie tylko w przypadku zakładów stwarzających większe niż nieistotne ryzyko dla zdrowia zwierząt, ale także w przypadku zakładów stwarzających większe niż nieistotne ryzyko dla zdrowia publicznego. Przykładem takiego ryzyka jest utrzymywanie zwierząt, które żyją w bliskim kontakcie z ludźmi lub niedaleko od ludzi, takich jak hodowla psów na poziomie wykazującym pewną ciągłość działalności oraz pewien stopień zorganizowania, przy czym głównym jej celem jest sprzedaż psów, by stały się zwierzętami domowymi w gospodarstwach domowych.

(100)

W przypadku gdy określony rodzaj zakładu, w którym utrzymywane są zwierzęta lądowe lub który zajmuje się materiałem biologicznym lub przechowuje taki materiał stwarza szczególne ryzyko dla zdrowia zwierząt, powinien podlegać on zatwierdzeniu przez właściwy organ.

(101)

Aby uniknąć nieuzasadnionego obciążenia administracyjnego i kosztów, w szczególności dla przedsiębiorstw stwarzających niskie ryzyko, należy uczynić – w miarę możliwości – odpowiednie środki elastycznymi, aby umożliwić dostosowywanie systemu rejestracji i zatwierdzania do warunków lokalnych i regionalnych oraz do modeli produkcji.

(102)

W niektórych przypadkach pożądana lub niezbędna jest harmonizacja niektórych warunków dotyczących rejestracji lub zatwierdzania w całej Unii. Na przykład zakłady zajmujące się materiałem biologicznym oraz gromadzeniem zwierząt powinny spełniać określone warunki i powinny podlegać zatwierdzeniu w celu zapewnienia zgodności z normami międzynarodowymi, tak by Unia mogła przedstawić w handlu z państwami trzecimi gwarancje dotyczące zdrowia zwierząt. Warunki takie powinny również obejmować wymagania dotyczące określonego szkolenia lub kwalifikacji zawodowych w przypadku niektórych wysoce specjalistycznych zakładów lub działań (np. w przypadku zespołów pobierania zarodków) lub nawet obowiązek sprawowania szczególnego nadzoru przez właściwy organ. Komisji należy zatem przekazać zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych w odniesieniu do tych szczegółowych wymagań w celu ustalenia takich warunków szczególnych.

(103)

W celu ograniczenia obciążeń administracyjnych rejestracja i zatwierdzanie powinny w miarę możliwości zostać zintegrowane z ewentualnie istniejącym już w danym państwie członkowskim systemem rejestracji lub zatwierdzania wykorzystywanym do innych celów.

(104)

Podmioty najlepiej znają zwierzęta pozostające pod ich opieką. Z tego względu podmioty te powinny prowadzić aktualną dokumentację, mającą znaczenie dla oceny statusu zdrowotnego zwierząt, identyfikowalności i dochodzenia epidemiologicznego w przypadku wystąpienia choroby umieszczonej w wykazie. Dokumentacja ta powinna być łatwo dostępna dla właściwego organu.

(105)

W celu zapewnienia dostępności aktualnych informacji na temat zarejestrowanych zakładów i podmiotów oraz zatwierdzonych zakładów właściwe organy powinny ustanowić i prowadzić rejestr takich zakładów i podmiotów. Komisji należy przekazać zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do szczegółowych informacji, które mają zostać umieszczone w rejestrze zakładów i podmiotów.

(106)

W celu zatwierdzenia przez właściwy organ, zakład powinien musieć spełniać określone wymagania. Przed dokonaniem zatwierdzenia, właściwy organ powinien sprawdzić w drodze kontroli na miejscu, czy wszystkie wymagania zostały spełnione. W niektórych przypadkach nie wszystkie warunki mogą zostać spełnione natychmiast, ale pozostałe braki nie stwarzają istotnego ryzyka dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego. W takich przypadkach właściwy organ powinien mieć możliwość dokonania warunkowego zatwierdzenia, a następnie przeprowadzić kolejną kontrolę na miejscu, by sprawdzić, czy dokonano postępów. W takich przypadkach właściwy organ powinien udzielić podmiotom prowadzącym dany zakład niezbędnych efektywnych wskazówek, aby dany podmiot zrozumiał, na czym polegają braki i mógł zaplanować ich skuteczne usunięcie.

(107)

Efektywna identyfikowalność jest jednym z podstawowych elementów zwalczania chorób. Należy określić wymagania – szczególne dla każdego gatunku utrzymywanych zwierząt lądowych i materiału biologicznego – w zakresie identyfikacji i rejestracji, aby ułatwić skuteczne stosowanie przepisów dotyczących zapobiegania chorobom i ich zwalczania, określonych w niniejszym rozporządzeniu. Ponadto należy przewidzieć możliwość ustanowienia systemu identyfikacji i rejestracji dla gatunków, dla których w chwili obecnej nie istnieją tego typu rozwiązania, lub na wypadek gdyby wymagały tego zmieniające się okoliczności i ryzyka.

(108)

Dla niektórych gatunków zwierząt, w przypadku których ważna jest identyfikowalność pojedynczych zwierząt lub grup, wymagane powinny być fizyczne środki identyfikacji. Oznacza to, że dane zwierzę będzie fizycznie oznakowane, zaopatrzone w kolczyk, mikroprocesor lub oznakowane w inny sposób, który będzie widoczny lub możliwy do wykrycia na lub w ciele zwierzęcia i który będzie trudny do usunięcia.

(109)

W celu zapewnienia właściwego funkcjonowanie systemu identyfikacji i rejestracji oraz identyfikowalności, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów dotyczących obowiązków w odniesieniu do baz danych, szczegółowych wymagań w zakresie identyfikacji i rejestracji różnych gatunków zwierząt – w tym zwolnień i warunków uzyskiwania takich zwolnień – oraz dokumentów.

(110)

Należy ograniczyć obciążenia administracyjne i koszty oraz zapewnić elastyczność systemu w okolicznościach, w których wymagania w zakresie identyfikowalności można spełnić za pomocą środków innych niż środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu. Komisji należy zatem przekazać zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych w odniesieniu do odstępstw od wymagań dotyczących identyfikacji i rejestracji.

(111)

W celu zapewnienia jednolitych warunki wdrożenia systemu identyfikacji i rejestracji oraz identyfikowalności należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do ustanawiania przepisów w zakresie specyfikacji technicznych baz danych, środków identyfikacji, dokumentów i formatów oraz terminów.

(112)

Ważnym narzędziem zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się przenośnych chorób zwierząt jest stosowanie ograniczeń przemieszczania zwierząt i produktów, które mogą przenosić daną chorobę. Jednak ograniczanie przemieszczania zwierząt i produktów może mieć poważne skutki gospodarcze i zakłócać funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Tego rodzaju ograniczenia należy zatem stosować tylko wtedy, gdy są niezbędne i proporcjonalne w stosunku do istniejącego ryzyka. Podejście to jest zgodne z zasadami zawartymi w porozumieniu SPS i międzynarodowych normach OIE.

(113)

Wymagania ogólne określone w niniejszym rozporządzeniu powinny mieć zastosowanie do wszystkich przemieszczeń zwierząt; wymagania te to np. zakaz przemieszczania zwierząt z zakładu, w którym odnotowano nietypowe upadki zwierząt lub inne objawy choroby o nieustalonej przyczynie, lub wymagania w zakresie zapobiegania chorobom podczas przewozu.

(114)

Ramy prawne obecnie określone w przepisach Unii w dziedzinie zdrowia zwierząt w odniesieniu do przemieszczania zwierząt lądowych i produktów ustanawiają zharmonizowane zasady dotyczące głównie takiego przemieszczania pomiędzy państwami członkowskimi, pozostawiając w gestii państw członkowskich decyzję co do określenia niezbędnych wymagań dotyczących przemieszczania w obrębie ich terytoriów. Porównanie obecnej sytuacji z wariantem, w którym przepisy dotyczące przemieszczania w obrębie terytoriów państw członkowskich zostałyby również zharmonizowane na poziomie Unii, zostało szeroko omówione w ocenie skutków regulacji dotyczącej przyjęcia niniejszego rozporządzenia. Stwierdzono w niej, że należy utrzymać obecne podejście, ponieważ całkowita harmonizacja wszelkich przemieszczeń byłaby bardzo skomplikowana, a korzyści dla ułatwienia przemieszczania pomiędzy państwami członkowskimi nie byłyby większe niż negatywne skutki, jakie mogłoby to mieć dla zdolności zwalczania chorób.

(115)

Do zwierząt przemieszczanych pomiędzy państwami członkowskimi powinno się stosować podstawowe wymagania w zakresie zdrowia zwierząt. W szczególności nie można przemieszczać zwierząt z zakładów, w których odnotowano nietypowe upadki zwierząt lub oznaki choroby o nieznanej przyczynie. Jednak upadków zwierząt, nawet nietypowych, powiązanych z naukowymi procedurami, na które udzielono pozwolenia na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/63/UE (19) i których pochodzenie nie ma charakteru zakaźnego związanego z chorobami umieszczonymi w wykazie, nie należy uznawać za przesłankę do zakazania przemieszczania zwierząt przeznaczonych do celów naukowych.

(116)

Jednak niniejsze rozporządzenie powinno przewidywać elastyczne rozwiązania w celu ułatwienia przemieszczania pomiędzy państwami członkowskimi gatunków i kategorii zwierząt lądowych stwarzających niskie ryzyko rozprzestrzeniania chorób umieszczonych w wykazie. Ponadto należy przewidzieć dalsze możliwości przyznania odstępstw w przypadkach, gdy państwa członkowskie lub podmioty dysponują skutecznymi alternatywnymi środkami zmniejszającymi ryzyko, takimi jak wysoki poziom bioasekuracji i skuteczne systemy nadzoru.

(117)

Zwierzęta kopytne i drób należą do grup zwierząt o dużym znaczeniu gospodarczym i są objęte zakresem wymagań szczególnych dotyczących przemieszczania w ramach prawodawstwa Unii przyjętego przed niniejszym rozporządzeniem, a mianowicie: dyrektywy Rady 64/432/EWG (20), dyrektywy Rady 91/68/EWG (21), dyrektywy Rady 2009/156/WE (22), dyrektywy Rady 2009/158/WE (23) oraz częściowo dyrektywy 92/65/EWG. Zasadnicze przepisy regulujące przemieszczanie tych gatunków należy ustanowić w niniejszym rozporządzeniu. Szczegółowe wymagania, które w dużej mierze zależą od chorób, które mogą być przenoszone przez różne gatunki lub kategorie zwierząt, należy uregulować późniejszymi aktami Komisji, uwzględniając specyfikę przedmiotowych chorób, gatunki i kategorie zwierząt.

(118)

Gromadzenie kopytnych i drobiu stwarza szczególnie wysokie ryzyko choroby; należy zatem ograniczyć liczbę osobników, które mogą być przewożone w ramach jednego przemieszczenia między państwami członkowskimi oraz ustanowić w niniejszym rozporządzeniu przepisy szczególne mające na celu ochronę zdrowia gromadzonych zwierząt i zapobieganie rozprzestrzenianiu się przenośnych chorób zwierząt. Takie gromadzenie zwierząt odbywałoby się zwykle w zakładach zatwierdzonych do tego celu lub też – o ile jest to dozwolone w państwie członkowskim pochodzenia – pierwsze gromadzenie byłoby dokonywane w jednym ze środków transportu, np. w ciężarówce, poprzez zbieranie zwierząt z różnych miejsc w tym państwie członkowskim.

(119)

W zależności od danych chorób umieszczonych w wykazie i gatunków umieszczonych w wykazie niezbędne jest określenie wymagań szczegółowych w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do niektórych gatunków zwierząt innych niż utrzymywane zwierzęta kopytne i drób. Przepisy dotyczące tych gatunków zostały również ustanowione w ramach prawnych mających zastosowanie przed przyjęciem niniejszego rozporządzenia, w szczególności w dyrektywie 92/65/EWG. W dyrektywie tej ustanowiono przepisy szczególne w zakresie przemieszczania gatunków zwierząt, w tym pszczół i trzmieli, małp człekokształtnych, psów i kotów; w niniejszym rozporządzeniu należy zatem przewidzieć podstawę prawną do przyjęcia aktów delegowanych i wykonawczych ustanawiających przepisy szczególne dotyczące przemieszczania tych gatunków zwierząt.

(120)

Zakłady odizolowane, zazwyczaj wykorzystywane do utrzymywania zwierząt doświadczalnych lub zwierząt z ogrodów zoologicznych, zwykle dysponują wysokim poziomem bioasekuracji, mają korzystny i dobrze kontrolowany status zdrowotny i podlegają mniejszej liczbie przemieszczeń lub przemieszczaniu jedynie w zamkniętym obiegu tych zakładów. Status zakładów odizolowanych, o który podmioty mogą ubiegać się dobrowolnie, został po raz pierwszy wprowadzony w dyrektywie 92/65/EWG, w której określono przepisy i wymagania dotyczące zatwierdzenia i przemieszczania dla zatwierdzonych jednostek, instytutów i ośrodków. Ustanowiony w ten sposób system pozwala tym zakładom dokonywać wymiany zwierząt pomiędzy nimi przy mniejszej liczbie wymagań dotyczących przemieszczania, dając jednocześnie gwarancję zdrowia w obiegu zakładów odizolowanych. Z tego względu został on szeroko zaakceptowany przez podmioty i jest wykorzystywany na zasadzie dobrowolności. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem zachować ideę zakładów odizolowanych, a także ustanowić przepisy dotyczące przemieszczania pomiędzy tymi zakładami.

(121)

Do celów naukowych, takich jak cele badawcze lub diagnostyczne, a w szczególności cele, na które wydano pozwolenie zgodnie z dyrektywą 2010/63/UE, niezbędne może okazać się przemieszczanie zwierząt, które nie spełniają określonych w niniejszym rozporządzeniu ogólnych wymagań w zakresie zdrowia zwierząt i stanowią podwyższone ryzyko dla zdrowia zwierząt. Nie należy zakazywać tego rodzaju przemieszczania ani niepotrzebnie go ograniczać niniejszym rozporządzeniem, ponieważ mogłoby to utrudnić dozwolone działania badawcze i opóźniać postęp naukowy. Należy jednak określić w niniejszym rozporządzeniu przepisy mające na celu zapewnienie, by przemieszczanie tych zwierząt odbywało się w bezpieczny sposób.

(122)

Struktura przemieszczeń zwierząt cyrkowych, zwierząt utrzymywanych w ogrodach zoologicznych, zwierząt wystawowych i niektórych innych zwierząt często różni się od struktury przemieszczeń innych utrzymywanych gatunków. Dostosowując przepisy unijne dotyczące przemieszczania zwierząt, szczególną uwagę należy poświęcić takim zwierzętom, uwzględniając określone rodzaje ryzyka i alternatywne środki zmniejszające ryzyko.

(123)

W celu zapewnienia realizacji celów, o których mowa w motywach 112–122 niniejszego rozporządzenia, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów dotyczących środków zapobiegania chorobom podczas transportu, przepisów szczególnych dotyczących przemieszczania niektórych gatunków zwierząt oraz szczególnych okoliczności, takich jak gromadzenie zwierząt lub odrzucone przesyłki, oraz wymagań szczególnych lub odstępstw w odniesieniu do innych rodzajów przemieszczania, jak np. przemieszczanie w celach naukowych.

(124)

W celu zapewnienia możliwości stosowania przepisów szczególnych dotyczących przemieszczania, w przypadku gdy zwykłe przepisy dotyczące przemieszczania nie są wystarczające lub odpowiednie, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się określonej choroby, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze dotyczące ustanawiania tymczasowych przepisów szczególnych dotyczących przemieszczania.

(125)

Przemieszczanie utrzymywanych zwierząt lądowych pomiędzy państwami członkowskimi powinno spełniać wymagania mające zastosowanie do tego rodzaju przemieszczania. Gatunkom zwierząt stwarzającym ryzyko dla zdrowia oraz mającym duże znaczenie gospodarcze powinno towarzyszyć świadectwo zdrowia zwierząt wydane przez właściwy organ.

(126)

Należy korzystać z rozwoju technologicznego, na ile jest to technicznie, praktycznie i finansowo wykonalne, aby zmniejszyć obciążenie administracyjne podmiotów i właściwych organów w odniesieniu do certyfikacji i powiadamiania poprzez korzystanie z technologii informacyjnej w celu zastąpienia dokumentacji papierowej dokumentacją elektroniczną i uproszczenia procedur powiadamiania i jak najszersze wykorzystywanie tych technologii dla różnorodnych celów.

(127)

Jeżeli nie ustanowiono wymagania wydania przez właściwy organ świadectwa zdrowia zwierząt, podmiot przemieszczający zwierzęta do innego państwa członkowskiego powinien sporządzić deklarację potwierdzającą, że zwierzęta spełniają wymagania dotyczące przemieszczania określone w niniejszym rozporządzeniu.

(128)

W celu zapewnienia realizacji celów, o których mowa w motywach 125, 126 i 127 niniejszego rozporządzenia, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w zakresie przepisów w odniesieniu do treści świadectwa zdrowia zwierząt, obowiązków informacyjnych, odstępstw od wymagań w zakresie certyfikacji zdrowia zwierząt, przepisów szczególnych w zakresie certyfikacji i obowiązków urzędowych lekarzy weterynarii do przeprowadzenia odpowiednich kontroli przed podpisaniem świadectwa zdrowia zwierząt.

(129)

Powiadamianie o przemieszczaniu zwierząt i materiału biologicznego pomiędzy państwami członkowskimi, a w niektórych przypadkach w obrębie terytorium państw członkowskich, jest konieczne, aby zapewnić identyfikowalność danych zwierząt i materiału biologicznego, których przemieszczanie może stwarzać ryzyko rozprzestrzeniania przenośnych chorób zwierząt. Przemieszczanie takie powinno być zatem zgłaszane i rejestrowane za pomocą zintegrowanego skomputeryzowanego systemu weterynaryjnego („TRACES”). System TRACES, w oparciu o decyzje Komisji 2003/24/WE (24) oraz 2004/292/WE (25), integruje w jednej strukturze komputerowe systemy przewidziane odpowiednio w art. 20 dyrektywy 90/425/EWG i w decyzji Rady 92/438/EWG (26).

(130)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów określonych w niniejszym rozporządzeniu dotyczących certyfikacji zdrowia zwierząt oraz powiadamiania o przemieszczaniu, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do ustanawiania przepisów dotyczących wzorów świadectw zdrowia zwierząt, deklaracji, formatów i terminów w odniesieniu do powiadamiania o przemieszczaniu zwierząt lądowych i wodnych, materiału biologicznego oraz, w stosownych przypadkach, produktów pochodzenia zwierzęcego.

(131)

Szczególny charakter przemieszczania zwierząt domowych stwarza ryzyko dla zdrowia zwierząt, które różni się znacznie od ryzyka stwarzanego przez przemieszczanie innych zwierząt utrzymywanych. Należy zatem w niniejszym rozporządzeniu ustanowić przepisy szczególne, mniej rygorystyczne, dotyczące takiego przemieszczania. Takie mniej rygorystyczne przepisy są jednak uzasadnione jedynie wtedy, gdy zwierzę domowe w rzeczywistości towarzyszy swojemu właścicielowi podczas przemieszczania właściciela lub przez ograniczony czas po takim przemieszczeniu, a właściciel przewozi ze sobą jednorazowo nie więcej niż pięć zwierząt domowych, o których mowa w załączniku I część A. W celu zapewnienia, by zwierzęta domowe nie stwarzały istotnego ryzyka rozprzestrzeniania się przenośnych chorób zwierząt oraz sprecyzowania wyjątkowych sytuacji, w których właścicielowi może towarzyszyć więcej niż pięć zwierząt domowych lub w których zwierzę domowe ma być przemieszczane w okresie przed lub po przemieszczeniu się właściciela, Komisji należy przekazać zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do szczegółowych przepisów w zakresie przemieszczania takich zwierząt. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania wymagań w zakresie zdrowia zwierząt określonych w niniejszym rozporządzeniu dotyczących przemieszczania zwierząt domowych, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do ustanawiania przepisów dotyczących środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania, jakie należy wprowadzić w odniesieniu do tego rodzaju przemieszczania.

(132)

Zwierzęta dzikie mogą z różnych przyczyn stwarzać ryzyko dla zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego, na przykład gdy przemieszcza się je do zakładu lub z jednego do innego rodzaju środowiska. Może zachodzić konieczność wprowadzenia odpowiednich środków zapobiegawczych w odniesieniu do przemieszczania tych zwierząt, aby uniknąć rozprzestrzeniania przenośnych chorób zwierząt. W celu zapewnienia, by zwierzęta dzikie nie stwarzały istotnego ryzyka rozprzestrzeniania przenośnych chorób zwierząt, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do dodatkowych wymagań dotyczących przemieszczania dzikich zwierząt lądowych.

(133)

Materiał biologiczny może stwarzać podobne ryzyko rozprzestrzeniania przenośnych chorób zwierząt na żywe zwierzęta. Ponadto pewne właściwości produkcji tego materiału, powiązane z wysokimi wymaganiami w zakresie zdrowia zwierząt hodowlanych, stwarzają konieczność wprowadzenia bardziej rygorystycznych lub szczególnych wymagań w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do zwierząt dawców. W celu zapewnienia bezpiecznego przemieszczania materiału biologicznego, utrzymania jego oczekiwanego wysokiego poziomu zdrowia oraz uwzględnienia określonych szczególnych zastosowań takiego materiału, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do określonych szczegółowych wymagań dotyczących przemieszczania materiału biologicznego określonych gatunków zwierząt, wymagań szczególnych mających zastosowanie do, przykładowo, jego przemieszczania do celów naukowych, oraz odstępstw od obowiązku certyfikacji zdrowia zwierząt.

(134)

Produkty pochodzenia zwierzęcego mogą stwarzać ryzyko rozprzestrzeniania przenośnych chorób zwierząt. Wymagania w zakresie bezpieczeństwa żywności w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego określone w przepisach Unii zapewniają dobre praktyki higieniczne i ograniczają ryzyko dla zdrowia zwierząt stwarzane przez takie produkty. Jednakże w odniesieniu do niektórych rodzajów produktów należy ustanowić w niniejszym rozporządzeniu środki szczególne w zakresie zdrowia zwierząt, takie jak środki zwalczania chorób i środki nadzwyczajne w celu zapewnienia, by produkty pochodzenia zwierzęcego nie rozprzestrzeniały chorób zwierząt. W celu zapewnienia bezpiecznego przemieszczania produktów pochodzenia zwierzęcego w tych szczególnych przypadkach, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do szczegółowych przepisów dotyczących przemieszczania produktów pochodzenia zwierzęcego w powiązaniu z wprowadzonymi środkami zwalczania chorób, obowiązki w zakresie certyfikacji zdrowia zwierząt oraz odstępstw od tych przepisów, jeżeli pozwala na to ryzyko występujące w związku z tego rodzaju przemieszczaniem oraz istniejące środki zmniejszające ryzyko.

(135)

Jeżeli państwa członkowskie wprowadzają krajowe środki dotyczące przemieszczania zwierząt i materiału biologicznego lub postanawiają wprowadzić na swoich terytoriach środki krajowe w celu ograniczenia skutków przenośnych chorób zwierząt innych niż choroby umieszczone w wykazie, środki te nie powinny wpływać na przepisy dotyczące rynku wewnętrznego określone w przepisach Unii. Z tego względu należy ustanowić ramy dla tego rodzaju środków krajowych i zapewnić, by nie wykraczały ona poza granice ustanowione przepisami Unii.

(136)

Rejestracja i zatwierdzanie zakładów akwakultury są niezbędne, aby właściwy organ mógł sprawować odpowiedni nadzór i zapobiegać przenośnym chorobom zwierząt, zwalczać je i likwidować. Dyrektywa 2006/88/WE nakłada na wszystkie zakłady przemieszczające zwierzęta wodne obowiązek uzyskania zatwierdzenia. Ten system zatwierdzania należy utrzymać w niniejszym rozporządzeniu, niezależnie od faktu, że w niektórych językach urzędowych Unii w niniejszym rozporządzeniu stosowane są inne pojęcia, aby odesłać do systemu zatwierdzania, niż używane w dyrektywie 2006/88/WE.

(137)

Ubój i przetwarzanie zwierząt akwakultury, które są objęte środkami zwalczania chorób, może być przyczyną rozprzestrzeniania przenośnych chorób zwierząt, np. w wyniku uwolnienia z zakładów przetwórczych ścieków zawierających patogeny. Niezbędne jest zatem zatwierdzanie zakładów przetwórczych, które realizują środki zmniejszające ryzyko na potrzeby prowadzenia takiego uboju i działań przetwórczych. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem przewidzieć zatwierdzanie zakładów zajmujących się żywnością pochodzącą od lub ze zwierząt wodnych objętych zwalczaniem chorób.

(138)

W celu zapewnienia dostępu publicznego do aktualnych informacji na temat zarejestrowanych i zatwierdzonych zakładów, właściwy organ powinien ustanowić i prowadzić rejestr takich zakładów. Należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do informacji, które mają być zawarte w rejestrach zakładów akwakultury oraz wymagań w zakresie prowadzenia dokumentacji przez zakłady akwakultury i przewoźników.

(139)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonania przepisów określonych w niniejszym rozporządzeniu dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów akwakultury oraz zakładów zajmujących się żywnością pochodzącą od lub ze zwierząt wodnych objętych zwalczaniem chorób oraz prowadzenia dokumentacji i rejestrów zakładów, należy przekazać Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie ustanawiania przepisów dotyczących obowiązków w zakresie informowania, odstępstw i innych przepisów wykonawczych w tym zakresie.

(140)

Z uwagi na fakt, że w większości przypadków identyfikacja poszczególnych zwierząt wodnych jest niemożliwa, prowadzenie dokumentacji w zakładach akwakultury, zakładach zajmujących się żywnością pochodzącą od lub ze zwierząt wodnych objętych zwalczaniem chorób oraz przez przewoźników jest niezbędnym narzędziem, aby zapewnić identyfikowalność zwierząt wodnych. Dokumentacja jest również cenna do celów nadzorowania sytuacji w zakresie zdrowia zwierząt w zakładach.

(141)

Jak ma to miejsce w przypadku zwierząt lądowych należy ustanowić zharmonizowane zasady dotyczące przemieszczania zwierząt wodnych, w tym przepisy w zakresie certyfikacji zdrowia zwierząt i powiadamiania o przemieszczaniu.

(142)

Dyrektywa 2006/88/WE ustanawia przepisy dotyczące przemieszczania zwierząt wodnych, które mają zastosowanie do przemieszczania w obrębie terytoriów państw członkowskich i pomiędzy nimi. Podstawowym czynnikiem branym pod uwagę w odniesieniu do przepisów dotyczących przemieszczania zwierząt wodnych jest status zdrowotny państwa członkowskiego, stref i kompartmentów miejsca przeznaczenia w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie.

(143)

Dyrektywa 2006/88/WE wyklucza jednak z zakresu swojego stosowania dzikie zwierzęta wodne złowione lub zebrane w celu ich bezpośredniego wprowadzenia do łańcucha żywnościowego. W odróżnieniu od tej dyrektywy, zwierzęta te pozostają w zakresie stosowania niniejszego rozporządzenia, ale zostały wyłączone z definicji zwierząt akwakultury. Należy zatem przewidzieć ewentualne środki dotyczące takich zwierząt wodnych, w przypadkach gdy – biorąc pod uwagę ich proporcjonalność – są one uzasadnione ze względu na występujące ryzyko.

(144)

Co za tym idzie, zasada wyjaśniona w motywie 142 powinna być stosowana również do przemieszczania zwierząt wodnych, które nie są zdefiniowane jako zwierzęta akwakultury, ale które są objęte zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia. Ma to zastosowanie, w szczególności, do zwierząt wodnych o nieznanym statusie zdrowotnym lub u których potwierdzono chorobę, niezależnie od ich końcowego wykorzystania. Ponieważ przemieszczanie dzikich zwierząt wodnych o nieznanym statusie zdrowotnym lub u których potwierdzono chorobę, przeznaczonych do spożycia przez ludzi, może również stwarzać ryzyko rozprzestrzeniania się chorób umieszczonych w wykazie lub nowo występujących chorób, powinny mieć do nich zastosowanie te same regulacje. Uwzględnia się tutaj te dzikie zwierzęta wodne zebrane lub złowione z przeznaczeniem do spożycia przez ludzi, które są przemieszczane i tymczasowo utrzymywane w oczekiwaniu na ubój.

(145)

Należy jednak unikać nieproporcjonalnych ograniczeń przemieszczania i zbędnych obciążeń administracyjnych dla zakładów i podmiotów z sektora rybołówstwa komercyjnego. Co za tym idzie, w przypadkach gdy takie żywe dzikie zwierzęta wodne są przeznaczone do spożycia przez ludzi, przedmiotowe przepisy powinny być co do zasady stosowane wyłącznie do przemieszczania żywych dzikich zwierząt wodnych, które stwarzają istotne ryzyko rozprzestrzeniania się chorób umieszczonych w wykazie lub nowo występujących chorób do państw członkowskich, stref lub kompartmentów, które zostały uznane za wolne od niektórych chorób umieszczonych w wykazie lub które zostały objęte programami likwidacji tych chorób.

(146)

Aby zachęcić państwa członkowskie do poprawy statusu zdrowotnego populacji zwierząt wodnych, należy dokonać w niniejszym rozporządzeniu określonych zmian i zwiększyć elastyczność.

(147)

W celu zapewnienia kontroli przemieszczania zwierząt wodnych, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do środków zapobiegania chorobom mających zastosowanie do transportu, przepisów szczególnych mających zastosowanie do przemieszczania określonych kategorii zwierząt wodnych na różne potrzeby, wymagań szczególnych lub odstępstw dotyczących niektórych rodzajów przemieszczeń, takich jak przemieszczanie w celach naukowych, oraz w odniesieniu do dodatkowych wymagań dotyczących przemieszczania dzikich zwierząt wodnych.

(148)

W celu zapewnienia możliwości ustanowienia tymczasowych odstępstw i wymagań szczególnych w odniesieniu do przemieszczania zwierząt wodnych, w przypadku gdy przepisy dotyczące przemieszczania ustanowione w niniejszym rozporządzeniu nie są wystarczające lub odpowiednie, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się określonej choroby umieszczonej w wykazie, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do ustanawiania na czas określony przepisów szczególnych dotyczących przemieszczania lub odstępstw w tym zakresie.

(149)

Unijna produkcja akwakultury jest niezmiernie różnorodna pod względem gatunków i systemów produkcji, a zróżnicowanie to szybko się zwiększa. Może to powodować konieczność przyjęcia na szczeblu państw członkowskich środków krajowych dotyczących chorób innych niż choroby uznane za umieszczone w wykazie zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Jednakże tego rodzaju środki krajowe powinny być uzasadnione, niezbędne i proporcjonalne do założonych celów. Ponadto nie powinny one wpływać na przemieszczanie pomiędzy państwami członkowskimi, chyba że jest to niezbędne, aby uniknąć wprowadzenia choroby lub aby opanowywać jej rozprzestrzenianie się. Środki krajowe mające wpływ na handel pomiędzy państwami członkowskimi należy zatwierdzać i poddawać regularnym przeglądom na poziomie Unii.

(150)

Obecnie choroby umieszczone w wykazie jedynie w bardzo ograniczonym zakresie dotyczą innych gatunków zwierząt niż te zdefiniowane w niniejszym rozporządzeniu jako gatunki lądowe lub wodne, takich jak gady, płazy, owady i inne. Nie należy zatem wymagać, aby wszystkie przepisy niniejszego rozporządzenia miały zastosowanie do tych gatunków zwierząt. Jednakże jeżeli choroba, która dotyczy gatunku innego niż gatunek lądowy lub wodny, zostałaby umieszczona w wykazie, wówczas do tego gatunku należy stosować odpowiednie wymagania w zakresie zdrowia zwierząt określone w niniejszym rozporządzeniu, aby zapewnić możliwość wprowadzenia odpowiednich i proporcjonalnych środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania.

(151)

W celu zapewnienia możliwości ustanowienia przepisów dotyczących przemieszczania zwierząt, które nie są zdefiniowane jako zwierzęta lądowe lub wodne w niniejszym rozporządzeniu, oraz materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego pochodzących od tych zwierząt, jeżeli wymaga tego istniejące ryzyko, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do rejestracji i zatwierdzania zakładów, prowadzenia dokumentacji i rejestrów, wymagań dotyczących identyfikacji, rejestracji i identyfikowalności przemieszczania, obowiązków dotyczących certyfikacji zdrowia zwierząt, deklaracji i powiadamiania o przemieszczaniu odnoszących się do zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego pochodzących od tych gatunków.

(152)

Wszędzie tam, gdzie niezbędne jest zapewnienie jednolitych warunków wykonania wymagań w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do takich innych gatunków zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego pochodzących od nich, należy przekazać Komisji uprawnienia wykonawcze do ustanawiania szczegółowych przepisów dotyczących tych wymagań.

(153)

Aby zapobiec wprowadzaniu chorób umieszczonych w wykazie i nowo występujących chorób do Unii, należy ustanowić efektywne przepisy dotyczące wprowadzania do Unii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego, które mogą przenosić takie choroby.

(154)

Aby zagwarantować status zdrowotny Unii, w niniejszym rozporządzeniu ustanawia się przepisy dotyczące przemieszczania zwierząt i produktów w obrębie terytorium Unii. Stosowne jest zatem – w celu niezagrażania temu statusowi – ustanowienia warunków wprowadzania do Unii zwierząt i produktów, które nie są mniej rygorystyczne niż te mające zastosowanie do przemieszczania w obrębie terytorium Unii.

(155)

W celu zapewnienia, by zwierzęta, materiał biologiczny i produkty pochodzenia zwierzęcego z państw trzecich lub terytoriów spełniały wymagania w zakresie zdrowia zwierząt, które dają gwarancję równoważności z wymaganiami przewidzianymi w przepisach Unii, należy poddać te zwierzęta, materiał biologiczny i produkty odpowiednim kontrolom właściwego organu państwa trzeciego lub terytorium, z których są one przywożone do Unii. W stosownych przypadkach należy zweryfikować status zdrowotny państwa trzeciego lub terytorium miejsca pochodzenia, zanim zezwoli się na wprowadzenie do Unii takich zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego. Konsekwentnie, jedynie państwa trzecie i terytoria, które mogą wykazać spełnienie norm w zakresie zdrowia zwierząt przy wprowadzaniu zwierząt i produktów do Unii, powinny zostać uznane za kwalifikujące się do ich wywozu do Unii i umieszczone w tym celu w wykazie.

(156)

W odniesieniu do niektórych gatunków i kategorii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego nie utworzono w aktach unijnych, poprzedzających przyjęcie niniejszego rozporządzenia, unijnych wykazów państw trzecich i terytoriów, z których dozwolone jest ich wprowadzanie do Unii. W takich przypadkach, do czasu przyjęcia przepisów na podstawie niniejszego rozporządzenia, państwom członkowskim należy zezwolić na określenie, z których państw i terytoriów mogą zezwolić na wprowadzanie na swoje terytoria tych zwierząt, tego materiału biologicznego i tych produktów pochodzenia zwierzęcego. Przy określaniu tych państw trzecich i terytoriów państwa członkowskie powinny uwzględniać kryteria ustanowione w niniejszym rozporządzeniu w odniesieniu do unijnych wykazów państw trzecich i terytoriów.

(157)

Aby zapewnić spełnienie określonych w niniejszym rozporządzeniu wymagań w zakresie zdrowia zwierząt dotyczących wprowadzenia do Unii i ich zgodność z zasadami kodeksów OIE, wszystkim zwierzętom, materiałowi biologicznemu i produktom pochodzenia zwierzęcego wprowadzanym do Unii powinno towarzyszyć świadectwo zdrowia zwierząt wydane przez właściwy organ państwa trzeciego lub terytorium miejsca pochodzenia, potwierdzające, że spełnione są wszystkie wymagania w zakresie zdrowia zwierząt dotyczące wprowadzania do Unii. Należy jednak zezwolić na odstąpienie od tej zasady w odniesieniu do towarów, które stwarzają niewielkie ryzyko dla zdrowia zwierząt.

(158)

Świadectwa zdrowia zwierząt mogą istnieć samodzielnie, lecz przepisy Unii często zawierają wymaganie certyfikacji dla innych celów, np. w celu poświadczenia, że wymagania w zakresie zdrowia publicznego lub dobrostanu zwierząt zostały spełnione w odniesieniu do zwierząt lub produktów. Należy wziąć to pod uwagę. Aby ograniczyć obciążenia administracyjne i koszty, należy zezwolić na umieszczanie w tych świadectwach zdrowia zwierząt także informacji wymaganych na podstawie innych przepisów Unii dotyczących bezpieczeństwa żywności i paszy oraz dobrostanu zwierząt.

(159)

Choroby mogą się rozprzestrzeniać innymi sposobami niż za pośrednictwem zwierząt, materiału biologicznego, produktów pochodzenia zwierzęcego, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych. Choroby mogą być rozprzestrzeniane, na przykład, za pośrednictwem pojazdów, pojemników wykorzystywanych w transporcie, siana, słomy, produktów roślinnych, materiałów, które mogły mieć kontakt z zakażonymi zwierzętami i sprzętem. W razie potrzeby należy wprowadzić środki zapobiegające przenoszeniu się chorób tymi sposobami.

(160)

W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu szczegółowości wymagań dotyczących wprowadzania do Unii, należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do przyjęcia uzupełniających przepisów dotyczących zatwierdzania zakładów w państwach trzecich i terytoriach oraz odstępstw, wymagań w zakresie zdrowia zwierząt dotyczących wprowadzania do Unii przesyłek z państw trzecich i terytoriów, oraz wymagań w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do czynników chorobotwórczych, innych przedmiotów, środków transportu i sprzętu, które mogą przenosić choroby zwierząt.

(161)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonania wymagań w zakresie zdrowia zwierząt dotyczących wprowadzania do Unii przesyłek zawierających zwierzęta, materiał biologiczny i produkty pochodzenia zwierzęcego, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do ustanawiania przepisów w zakresie, między innymi, wykazu państw trzecich i terytoriów, z których dozwolone jest wprowadzanie do Unii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego, oraz treści i formatów wzorów świadectw zdrowia zwierząt.

(162)

Doświadczenia z przeszłości wykazały, że gdy pojawia się ognisko poważnej choroby w państwach członkowskich lub w państwach trzecich lub na terytoriach, z których wprowadzane są do Unii zwierzęta lub produkty, należy natychmiast wprowadzić środki zapobiegania chorobom i ich zwalczania, aby ograniczyć wprowadzenie i rozprzestrzenianie się choroby. Taka sytuacja nadzwyczajna może pojawić się w związku z chorobami umieszczonymi w wykazie, nowo występującymi chorobami lub innymi zagrożeniami dla zdrowia zwierząt. W tym kontekście należy uściślić, które środki zapobiegania chorobom i ich zwalczania określone w niniejszym rozporządzeniu mogą być stosowane w przypadku wystąpienia ogniska choroby umieszczonej w wykazie lub nowo występującej choroby lub zagrożenia. We wszystkich tych przypadkach jest niezmiernie ważne, aby środki można było wprowadzić w krótkim terminie i niezwłocznie. Ponieważ tego rodzaju środki ograniczyłyby przemieszczanie w obrębie terytorium Unii lub do Unii, należy w miarę możliwości wprowadzać je na poziomie Unii.

(163)

Aby zapewnić skuteczną i szybką reakcję na nowo występujące ryzyka, należy przyznać Komisji uprawnienia wykonawcze do ustanawiania środków nadzwyczajnych.

(164)

Komisja powinna przyjmować w należycie uzasadnionych przypadkach akty wykonawcze mające natychmiastowe zastosowanie dotyczące między innymi środków odnośnie do nowo występujących chorób, procedur tworzenia zapasów, zaopatrywania, przechowywania, dostarczania i innych procedur w odniesieniu do unijnych banków antygenów, szczepionek i odczynników diagnostycznych, ustanawiania na czas określony środków szczególnych w zakresie zwalczania chorób i odstępstw, ustanawiania na czas określony przepisów szczególnych w zakresie przemieszczania zwierząt lądowych i wodnych, stosowania środków nadzwyczajnych oraz sporządzania wykazów państw trzecich i terytoriów w odniesieniu do wprowadzania do Unii.

(165)

Niniejsze rozporządzenie określa przepisy ogólne i szczegółowe dotyczące zapobiegania przenośnym chorobom zwierząt i ich zwalczania i zapewnia zharmonizowane podejście do kwestii zdrowia zwierząt w całej Unii. W niektórych obszarach, takich jak ogólna odpowiedzialność za zdrowie zwierząt, powiadamianie, nadzór, rejestracja i zatwierdzanie lub identyfikowalność, należy zezwolić państwom członkowskim na stosowanie dodatkowych lub bardziej rygorystycznych środków krajowych lub zachęcać je do tego. Należy jednak zezwolić na tego rodzaju środki krajowe jedynie wówczas, gdy nie naruszają one celów dotyczących zdrowia zwierząt określonych w niniejszym rozporządzeniu, nie są niezgodne z określonymi w nim przepisami oraz pod warunkiem, że nie utrudniają przemieszczania zwierząt i produktów pomiędzy państwami członkowskimi, chyba że jest to niezbędne, aby zapobiec wprowadzeniu choroby lub opanować jej rozprzestrzenianie.

(166)

Środki krajowe, o których mowa w motywie 165, powinny być objęte procedurą uproszczonego powiadomienia w celu ograniczenia obciążenia administracyjnego. Doświadczenie wykazało, że ogólna procedura powiadamiania ustanowiona w dyrektywie 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (27) pełni ważną rolę jako wytyczna służąca poprawie jakości krajowych przepisów technicznych w zakresie zwiększonej przejrzystości, czytelności i skuteczności na obszarach nieobjętych harmonizacją lub zharmonizowanych częściowo. Należy zatem stosować tę ogólną procedurę powiadamiania.

(167)

Obecnie przepisy Unii w zakresie zdrowia zwierząt zostały ustanowione w następujących aktach Parlamentu Europejskiego i Rady oraz w późniejszych aktach Komisji przyjętych na ich podstawie:

(168)

W niniejszym rozporządzeniu przewidziano przepisy dotyczące identyfikacji i rejestracji bydła, natomiast poza zakresem jego stosowania pozostają przepisy dotyczące etykietowania wołowiny. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1760/2000 (52) ustanawia przepisy dotyczące identyfikacji i rejestracji bydła oraz przepisy dotyczące etykietowania wołowiny. Należy je zatem zmienić w celu uchylenia jego przepisów dotyczących identyfikacji i rejestracji bydła, w mocy powinny natomiast pozostać przepisy dotyczące etykietowania wołowiny.

(169)

W celu zagwarantowania wiarygodności ustaleń przewidzianych w istniejących rozporządzeniach ustanawiających systemy identyfikacji i rejestracji bydła, owiec i kóz, prawodawstwo to wymaga, aby państwa członkowskie wprowadziły odpowiednie i efektywne środki kontroli. Takie odpowiednie i efektywne środki kontroli urzędowych należy zachować również w przyszłości. W niniejszym rozporządzeniu, będącym częścią pakietu wniosków „Lepsze prawo – bezpieczniejsza żywność”, nie przewidziano przepisów dotyczących kontroli urzędowych, ponieważ przepisy te powinny zostać uwzględnione w ramach proponowanego horyzontalnego prawodawstwa dotyczącego kontroli urzędowych. Gdyby jednak nawet zaproponowane nowe przepisy horyzontalne dotyczące kontroli urzędowych nie weszły w życie jednocześnie z niniejszym rozporządzeniem, istniejące przepisy horyzontalne dotyczące kontroli urzędowych pozwolą Komisji zapewnić równoważny poziom kontroli.

(170)

Przepisy określone w aktach prawnych, o których mowa w motywie 167, mają zostać zastąpione przez niniejsze rozporządzenie i późniejsze akty Komisji przyjęte na podstawie niniejszego rozporządzenia. Należy zatem uchylić te akty ustawodawcze. Jednakże w celu zapewnienia jasności prawa i uniknięcia próżni prawnej uchylenie powinno przede wszystkim stać się skuteczne dopiero wówczas, gdy odpowiednie akty delegowane i wykonawcze zostaną przyjęte na podstawie niniejszego rozporządzenia. Należy zatem upoważnić Komisję do wskazania daty, z którą uchylenie tych aktów prawnych stanie się skuteczne, natomiast prawodawca powinien określić ostateczny termin.

(171)

Następujące akty Rady w dziedzinie zdrowia zwierząt są zdezaktualizowane i należy je uchylić w interesie jasności przepisów Unii: decyzja Rady 78/642/EWG (53); dyrektywa Rady 79/110/EWG (54); dyrektywa Rady 81/6/EWG (55); decyzja Rady 89/455/EWG (56); dyrektywa Rady 90/423/EWG (57); decyzja Rady 90/678/EWG (58); dyrektywa Rady 92/36/EWG (59); dyrektywa Rady 98/99/WE (60).

(172)

Wymagania określone w niniejszym rozporządzeniu nie powinny być stosowane do czasu przyjęcia przez Komisję, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, głównych aktów delegowanych i aktów wykonawczych, z zachowaniem okresu 24 miesięcy między przyjęciem tych głównych aktów a datą rozpoczęcia ich stosowania, co pozwoli państwom członkowskim i podmiotom w należyty sposób dostosować się do nowych przepisów. Ponadto należy dać Komisji okres przynajmniej trzydziestu sześciu miesięcy na opracowanie tych nowych przepisów.

(173)

W celu zapewnienia pewności prawa w odniesieniu do stosowania przepisów dotyczących identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz środków zwalczania chorób w przypadku niektórych chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 TFUE uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do daty zakończenia stosowania rozporządzenia (WE) nr 21/2004 oraz dyrektyw 92/66/EWG, 2000/75/WE, 2001/89/WE, 2002/60/WE, 2003/85/WE, 2005/94/WE i 2008/71/WE, przy jednoczesnym określeniu ostatecznego terminu zakończenia tego stosowania w niniejszym rozporządzeniu.

(174)

Zgodnie z zapobiegawczym podejściem do zdrowia zwierząt propagowanym w niniejszym rozporządzeniu, nadal powinny obowiązywać specjalne środki dotyczące salmonelli, które obowiązywały w odniesieniu do żywych zwierząt wysyłanych do Finlandii i Szwecji przed dniem 20 kwietnia 2016 r., należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (WE) nr 2160/2003.

(175)

Zważywszy na niedawne przyjęcie rozporządzenia (UE) nr 576/2013 pożądany jest długi okres przejściowy poprzedzający rozpoczęcie stosowania odpowiednich przepisów ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu.

(176)

Uprawnienia wykonawcze przewidziane w niniejszym rozporządzeniu powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (61).

(177)

Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

(178)

Niniejsze rozporządzenie nie powinno spowodować nieproporcjonalnego obciążenia administracyjnego lub oddziaływania gospodarczego na małe i średnie przedsiębiorstwa. Zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, na podstawie konsultacji przeprowadzonych z zainteresowanymi stronami, uwzględniono szczególne położenie małych i średnich przedsiębiorstw. Z uwagi na cele polityki publicznej w zakresie ochrony zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego nie rozważano ewentualnego ogólnego odstępstwa od wymagań niniejszego rozporządzenia dla tego rodzaju przedsiębiorstw. Należy jednak przewidzieć szereg odstępstw dla tego rodzaju przedsiębiorstw w odniesieniu do różnych wymagań określonych w niniejszym rozporządzeniu, przy uwzględnieniu występującego ryzyka.

(179)

Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ustanowienie przepisów w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do zwierząt, materiału biologicznego, produktów pochodzenia zwierzęcego, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych w zakresie, w jakim nie są one uregulowane innymi przepisami szczególnymi Unii, oraz w odniesieniu do innych przedmiotów, za pośrednictwem których może dochodzić do rozprzestrzeniania przenośnych chorób zwierząt, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii poprzez wspólne i skoordynowane ramy prawne w zakresie zdrowia zwierząt, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia tych celów,

a)

priorytetyzację chorób stanowiących przedmiot zainteresowania Unii oraz kategoryzację tych chorób, a także określenie obowiązków w zakresie zdrowia zwierząt (część I: art. 1–17);

b)

wczesne wykrywanie chorób, powiadamianie o nich i sprawozdawczość w tym zakresie, nadzór, programy likwidacji choroby i status obszaru wolnego od choroby (część II: art. 18–42);

c)

upowszechnianie wiedzy na temat chorób, gotowość na wypadek ich wystąpienia i ich zwalczanie (część III: art. 43–83);

d)

rejestrację i zatwierdzanie zakładów i przewoźników, przemieszczanie i identyfikowalność zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego w Unii (część IV: art. 84–228 oraz część VI: art. 244–248 i art. 252–256);

e)

wprowadzanie do Unii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego oraz wywóz takich przesyłek z Unii (część V: art. 229–243 oraz część VI: art. 244–246 i 252–256);

f)

przemieszczanie o charakterze niehandlowym zwierząt domowych do państwa członkowskiego z innego państwa członkowskiego lub z państwa trzeciego, lub z terytorium (część VI: art. 244–256);

g)

środki nadzwyczajne wprowadzane w sytuacji nadzwyczajnej związanej z chorobą (część VII: art. 257–262).

a)

mają na celu zapewnienie:

b)

uwzględniają:

a)

zwierząt utrzymywanych i zwierząt dzikich;

b)

materiału biologicznego;

c)

produktów pochodzenia zwierzęcego;

d)

produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych, bez uszczerbku dla przepisów określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1069/2009;

e)

obiektów, środków transportu, sprzętu i wszystkich innych dróg zakażenia oraz przedmiotów, z którymi wiąże się lub potencjalnie może wiązać się rozprzestrzenianie się przenośnych chorób zwierząt.

a)

decyzji nr 1082/2013/UE;

b)

rozporządzeniu (WE) nr 999/2001;

c)

dyrektywie 2003/99/WE;

d)

rozporządzeniu (WE) nr 2160/2003.

a)

zwierząt lądowych oraz zwierząt, które nie są zwierzętami lądowymi, lecz mogą przenosić choroby, na które zapadają zwierzęta lądowe;

b)

materiału biologicznego pozyskanego od zwierząt lądowych;

c)

produktów pochodzenia zwierzęcego pozyskanych od lub ze zwierząt lądowych.

a)

zwierząt wodnych oraz zwierząt, które nie są zwierzętami wodnymi, lecz mogą przenosić choroby, na które zapadają zwierzęta wodne;

b)

produktów pochodzenia zwierzęcego pozyskanych od lub ze zwierząt wodnych.

a)

innych zwierząt;

b)

materiału biologicznego pozyskanego od zwierząt, o których mowa w lit. a), i produktów pochodzenia zwierzęcego pozyskanych od lub z tych zwierząt.

1)

„zwierzęta” oznaczają zwierzęta kręgowe i bezkręgowe;

2)

„zwierzęta lądowe” oznaczają ptaki, ssaki lądowe, pszczoły i trzmiele;

3)

„zwierzęta wodne” oznaczają zwierzęta następujących gatunków, we wszystkich stadiach rozwoju, w tym jaja, plemniki i gamety:

4)

„inne zwierzęta” oznaczają zwierzęta z gatunków innych niż objęte definicją zwierząt lądowych lub zwierząt wodnych;

5)

„zwierzęta utrzymywane” oznaczają zwierzęta, które są utrzymywane przez człowieka, w tym – w przypadku zwierząt wodnych – zwierzęta akwakultury;

6)

„akwakultura” oznacza utrzymywanie zwierząt wodnych, w przypadku którego zwierzęta te pozostają własnością co najmniej jednej osoby fizycznej lub prawnej na etapie chowu lub hodowli, do momentu zbioru i włącznie z nim, z wyłączeniem zbioru lub połowu do celów spożycia przez ludzi dzikich zwierząt wodnych, które są następnie czasowo utrzymywane przed ubojem bez karmienia;

7)

„zwierzęta akwakultury” oznaczają wszelkie zwierzęta wodne utrzymywane w warunkach akwakultury;

8)

„zwierzęta dzikie” oznaczają zwierzęta, które nie są zwierzętami utrzymywanymi;

9)

„drób” oznacza ptaki chowane lub utrzymywane w niewoli do następujących celów:

10)

„ptaki żyjące w niewoli” oznaczają ptaki inne niż drób, utrzymywane w niewoli z innych powodów niż te, o których mowa w pkt 9, w tym ptaki utrzymywane do celów pokazów, wyścigów, wystaw, konkursów, hodowli lub na sprzedaż;

11)

„zwierzę domowe” oznacza zwierzę utrzymywane z gatunku wymienionego w załączniku I, utrzymywane do prywatnych celów o charakterze niehandlowym;

12)

„posiadacz zwierzęcia domowego” oznacza osobę fizyczną, może przy tym obejmować właściciela zwierzęcia domowego, utrzymującą zwierzę domowe;

13)

„właściciel zwierzęcia domowego” oznacza osobę fizyczną wskazaną jako właściciel w dokumencie identyfikacyjnym, o którym mowa w art. 247 lit. c), art. 248 ust. 2 lit. c), art. 249 ust. 1 lit. c) i art. 250 ust. 2 lit. c);

14)

„przemieszczanie o charakterze niehandlowym” oznacza przemieszczanie zwierzęcia domowego towarzyszącego swojemu właścicielowi,

15)

„osoba upoważniona” oznacza osobę fizyczną, którą właściciel zwierzęcia domowego upoważnił na piśmie do przemieszczenia o charakterze niehandlowym zwierzęcia domowego w imieniu właściciela zwierzęcia domowego;

16)

„choroba” oznacza wystąpienie zakażeń i zarażeń pasożytami u zwierząt – z wystąpieniem objawów klinicznych lub zmian patologicznych lub bez takich objawów lub zmian – spowodowane czynnikiem lub kilkoma czynnikami chorobotwórczymi;

17)

„czynnik chorobotwórczy” oznacza patogen przenoszący się lub przenoszony na zwierzęta lub na ludzi, zdolny do wywołania choroby u zwierząt;

18)

„choroby umieszczone w wykazie” oznaczają choroby wpisane do wykazu zgodnie z art. 5 ust. 1;

19)

„profil choroby” oznacza kryteria choroby, o których mowa w art. 7 lit. a);

20)

„gatunek umieszczony w wykazie” oznacza gatunek zwierząt lub grupę gatunków zwierząt umieszczonych w wykazie zgodnie z art. 8 ust. 2 lub, w przypadku nowo występujących chorób, gatunek zwierząt lub grupę gatunków zwierząt, które spełniają określone w art. 8 ust. 2 kryteria dotyczące gatunków umieszczonych w wykazie;

21)

„zagrożenie” oznacza czynnik chorobotwórczy w zwierzęciu lub produkcie, lub stan zwierzęcia lub produktu mogący wywoływać niepożądane skutki dla zdrowa ludzi lub zwierząt;

22)

„ryzyko” oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia i prawdopodobną skalę biologicznych i gospodarczych konsekwencji niepożądanych skutków dla zdrowia zwierząt lub zdrowia publicznego;

23)

„bioasekuracja” oznacza całość środków zarządzania i środków fizycznych mających na celu obniżenie ryzyka wprowadzenia, rozwoju i rozprzestrzeniania się chorób do, z lub wśród:

24)

„podmiot” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która odpowiada za zwierzęta lub produkty, w tym w ograniczonym czasie, jednak z wyłączeniem posiadaczy zwierząt domowych i lekarzy weterynarii;

25)

„przewoźnik” oznacza podmiot przewożący zwierzęta na własny rachunek lub na rachunek osoby trzeciej;

26)

„osoba zawodowo zajmująca się zwierzętami” oznacza osobę fizyczną lub prawną związaną zawodowo ze zwierzętami lub produktami, inną niż podmiot lub lekarz weterynarii;

27)

„zakład” oznacza wszelkie pomieszczenia, strukturę lub – w przypadku chowu lub hodowli na wolnym powietrzu – środowisko lub miejsce, w którym – tymczasowo lub stale – utrzymywane są zwierzęta lub przetrzymywany jest materiał biologiczny, z wyjątkiem:

28)

„materiał biologiczny” oznacza:

29)

„produkty pochodzenia zwierzęcego” oznaczają:

30)

„produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego” oznaczają całe ciała zwierząt lub ich części, produkty pochodzenia zwierzęcego lub inne produkty otrzymane od lub ze zwierząt, nieprzeznaczone do spożycia przez ludzi, z wyłączeniem materiału biologicznego;

31)

„produkty pochodne” oznaczają produkty otrzymane w wyniku przynajmniej jednej obróbki, przekształcenia lub etapu przetwarzania produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego;

32)

„produkty” oznaczają:

33)

„kontrola urzędowa” oznacza każdą formę kontroli wykonywanej przez właściwy organ w celu sprawdzenia zgodności z niniejszym rozporządzeniem;

34)

„status zdrowotny” oznacza status w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, które są istotne dla danego gatunku umieszczonego w wykazie, w odniesieniu do:

35)

„strefa” oznacza:

36)

„zlewnia” oznacza obszar lub dorzecze ograniczone naturalnymi cechami ukształtowania terenu, takimi jak wzgórza lub góry, do którego wpadają wszystkie cieki wodne;

37)

„kompartment” oznacza subpopulację zwierząt w jednym zakładzie lub większej ich liczbie, a w przypadku zwierząt wodnych – w jednym zakładzie akwakultury lub większej ich liczbie, objętą wspólnym systemem zarządzania w zakresie bioasekuracji, o odrębnym statusie zdrowotnym w odniesieniu do danej choroby lub chorób i objętą odpowiednimi środkami nadzoru, zwalczania chorób i bioasekuracji;

38)

„kwarantanna” oznacza utrzymywanie zwierząt w izolacji bez bezpośredniego ani pośredniego kontaktu ze zwierzętami spoza jednostki epidemiologicznej, tak by zapewnić nierozprzestrzenianie się jednej określonej choroby lub większej ich liczby, podczas gdy zwierzęta w izolacji podlegają obserwacji przez określony czas oraz – w stosownych przypadkach – badaniom i leczeniu;

39)

„jednostka epidemiologiczna” oznacza grupę zwierząt o takim samym prawdopodobieństwie narażenia na kontakt z czynnikiem chorobotwórczym;

40)

„ognisko choroby” oznacza urzędowo potwierdzone wystąpienie choroby umieszczonej w wykazie lub nowo występującej choroby u co najmniej jednego zwierzęcia w danym zakładzie lub w innym miejscu, w którym są utrzymywane lub znajdują się zwierzęta;

41)

„obszar objęty ograniczeniami” oznacza obszar, na którym stosuje się ograniczenia przemieszczania niektórych zwierząt lub produktów oraz inne środki zwalczania chorób, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się danej choroby na obszary, na których nie stosuje się żadnych ograniczeń; obszar objęty ograniczeniami może w odpowiednich przypadkach obejmować obszary zapowietrzone lub obszary zagrożone;

42)

„obszar zapowietrzony” oznacza obszar znajdujący się wokół ogniska choroby wraz z miejscem tego ogniska, na którym stosuje się środki zwalczania chorób, aby zapobiec rozprzestrzenieniu choroby z tego obszaru;

43)

„obszar zagrożony” oznacza obszar ustanowiony wokół obszaru zapowietrzonego, na którym stosuje się środki zwalczania chorób, aby zapobiec rozprzestrzenieniu choroby z obszaru zapowietrzonego;

44)

„jaja wylęgowe” oznaczają jaja do inkubacji zniesione przez drób lub ptaki żyjące w niewoli;

45)

„zwierzęta kopytne” oznaczają zwierzęta wymienione w załączniku III;

46)

„zakład zajmujący się materiałem biologicznym” oznacza:

47)

„wylęgarnia” oznacza zakład, w którym zbiera się i przechowuje jaja oraz prowadzi się ich inkubację i wylęg w celu dostarczania:

48)

„zakład odizolowany” oznacza stały zakład o wyznaczonych granicach geograficznych, utworzony dobrowolnie i zatwierdzony na potrzeby przemieszczania, w którym zwierzęta:

49)

„gromadzenie” oznacza czynność gromadzenia utrzymywanych zwierząt lądowych z więcej niż jednego zakładu przez okres krótszy niż okres pobytu wymagany dla danego gatunku zwierząt;

50)

„okres pobytu” oznacza minimalny okres niezbędny do zapewnienia, by status zdrowotny zwierzęcia, które zostało wprowadzone do zakładu, nie był niższy niż status zdrowotny zwierząt w tym zakładzie;

51)

„TRACES” oznacza zintegrowany skomputeryzowany system weterynaryjny o jednej architekturze przewidziany w decyzjach 2003/24/WE i 2004/292/WE;

52)

„zakład zajmujący się żywnością pochodzącą od i ze zwierząt wodnych objętych zwalczaniem chorób” oznacza przedsiębiorstwo spożywcze zatwierdzone zgodnie z art. 179;

53)

„urzędowy lekarz weterynarii” oznacza lekarza weterynarii upoważnionego przez właściwy organ i odpowiednio wykwalifikowanego do podejmowania czynności urzędowych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;

54)

„urzędowy lekarz weterynarii w państwie trzecim lub na terytorium” oznacza lekarza weterynarii w państwie trzecim lub na terytorium będącego odpowiednikiem urzędowego lekarza weterynarii, o którym mowa w pkt 53;

55)

„właściwy organ” oznacza centralny organ weterynaryjny państwa członkowskiego odpowiedzialny za organizację kontroli urzędowych i wszelkich innych czynności urzędowych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem lub każdy inny organ, któremu została powierzona taka odpowiedzialność;

56)

„właściwy organ państwa trzeciego lub terytorium” oznacza organ w państwie trzecim lub na terytorium będący odpowiednikiem właściwego organu, o którym mowa w pkt 55.

a)

następujących chorób umieszczonych w wykazie:

b)

chorób umieszczonych w wykazie zamieszczonym w załączniku II.

a)

wszystkie następujące kryteria:

b)

co najmniej jedno z następujących kryteriów:

a)

jest wynikiem ewolucji lub zmiany istniejącego czynnika chorobotwórczego;

b)

jest znaną chorobą rozprzestrzeniającą się na nowy obszar geograficzny, gatunek lub populację;

c)

została zdiagnozowana po raz pierwszy na terytorium Unii; lub

d)

jest wywoływana nierozpoznanym lub nieznanym wcześniej czynnikiem chorobotwórczym.

a)

profil choroby, który obejmuje następujące kwestie:

b)

wpływ choroby na:

c)

potencjalna możliwość wywołania przez chorobę sytuacji kryzysowej oraz jej potencjalne zastosowanie do celów bioterroryzmu;

d)

wykonalność, dostępność i skuteczność następujących środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania:

e)

skutki środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania, uwzględniając:

a)

podatność populacji zwierząt narażonej na ryzyko;

b)

długość okresu inkubacji i okresu zakaźności u danych zwierząt;

c)

zdolność tych zwierząt do przenoszenia tych chorób.

a)

są podatne na daną chorobę umieszczoną w wykazie lub dowody naukowe wskazują na to, że ich podatność na tę chorobę jest prawdopodobna; lub

b)

pełnią rolę wektora lub rezerwuaru danej choroby lub dowody naukowe wskazują na to, że mogą pełnić taką rolę.

a)

choroba umieszczona w wykazie, w związku z którą dany gatunek zwierząt lub grupa gatunków zwierząt zostały umieszczone w wykazie gatunków, została skreślona z wykazu chorób; lub

b)

dowody naukowe wskazują na to, że dany gatunek lub grupa gatunków przestały spełniać kryteria określone w ust. 3.

a)

w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, które zwykle nie występują w Unii i po wykryciu których muszą zostać wprowadzone natychmiastowe środki likwidacji choroby, stosuje się, w odpowiednich przypadkach, następujące przepisy:

W przypadku tych chorób umieszczonych w wykazie stosuje się, w odpowiednich przypadkach, środki określone w lit. b), jak również środki określone w lit. d) i e);

b)

w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, które muszą podlegać zwalczaniu we wszystkich państwach członkowskich w celu ich likwidacji w całej Unii, stosuje się, w odpowiednich przypadkach, następujące przepisy:

W przypadku tych chorób umieszczonych w wykazie stosuje się również, w odpowiednich przypadkach, środki określone w lit. d) i e);

c)

w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, które mają znaczenie dla niektórych państw członkowskich i w odniesieniu do których potrzebne są środki, aby zapobiec ich rozprzestrzenianiu się na te części Unii, które oficjalnie są wolne od choroby lub które mają programy likwidacji danej choroby umieszczonej w wykazie, stosuje się, w odpowiednich przypadkach, następujące przepisy:

W przypadku tych chorób umieszczonych w wykazie stosuje się, w odpowiednich przypadkach, również środki określone w lit. d) i e);

d)

w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, w odniesieniu do których potrzebne są środki, aby zapobiec ich rozprzestrzenianiu się z uwagi na ich wystąpienie w Unii lub przemieszczanie między państwami członkowskimi, stosuje się, w odpowiednich przypadkach, następujące przepisy:

Choroby umieszczone w wykazie, o których mowa w lit. a), b) i c), również uznaje się za choroby umieszczone w wykazie podlegające przepisom niniejszej litery, jak również te choroby, o których mowa w lit. e), jeżeli ryzyko stwarzane przez daną chorobę może być skutecznie i proporcjonalnie ograniczone środkami dotyczącymi przemieszczania zwierząt i produktów;

e)

w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, w odniesieniu do których zachodzi konieczność nadzoru w Unii, stosuje się, w odpowiednich przypadkach, następujące przepisy:

Choroby umieszczone w wykazie, o których mowa w lit. a), b) i c), również uznaje się za choroby umieszczone w wykazie podlegające przepisom niniejszej litery.

a)

w odniesieniu do zwierząt utrzymywanych i produktów, za które odpowiadają, ponoszą odpowiedzialność za:

b)

w stosownych przypadkach wprowadzają takie środki bioasekuracji dotyczące zwierząt utrzymywanych oraz produktów, za które odpowiadają, które są odpowiednie ze względu na:

c)

w stosownych przypadkach, wprowadzają środki bioasekuracji w stosunku do zwierząt dzikich.

a)

środków ochrony fizycznej, które mogą obejmować:

b)

środków zarządzania, które mogą obejmować:

a)

chorobach zwierząt, w tym o chorobach, które przenoszą się lub są przenoszone na ludzi;

b)

zasadach bioasekuracji;

c)

zależnościach między zdrowiem zwierząt, dobrostanem zwierząt i zdrowiem ludzi;

d)

dobrych praktykach hodowli zwierząt dotyczących gatunków zwierząt, nad którymi sprawują opiekę;

e)

oporności na leczenie, w tym oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, i jej implikacjach.

a)

gatunków i kategorii zwierząt utrzymywanych lub produktów, za które odpowiadają podmioty lub osoby zawodowo zajmujące się zwierzętami, oraz charakteru ich zawodowego związku z tymi zwierzętami lub produktami;

b)

rodzaju produkcji;

c)

wykonywanych zadań.

a)

doświadczenie zawodowe lub szkolenia;

b)

istniejące programy w sektorze rolnictwa lub akwakultury, które dotyczą zdrowia zwierząt;

c)

kształcenie formalne;

d)

inne doświadczenie lub inne szkolenia, których wynikiem jest osiągniecie tego samego poziomu wiedzy co określony w lit. a), b) lub c).

a)

wprowadzają wszystkie odpowiednie środki, aby zapobiec wprowadzaniu, rozwojowi i rozprzestrzenianiu się chorób;

b)

podejmują działania w celu zapewnienia wczesnego wykrywania chorób, prowadząc diagnostykę właściwą i diagnostykę różnicową, aby wykluczyć lub potwierdzić chorobę;

c)

biorą aktywny udział w:

d)

współpracują z właściwym organem, podmiotami, osobami zawodowo zajmującymi się zwierzętami i posiadaczami zwierząt domowych w zakresie stosowania środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu.

a)

wykwalifikowanym personelem, obiektami, sprzętem, zasobami finansowymi oraz skuteczną strukturą organizacyjną obejmującą całe terytorium państwa członkowskiego;

b)

dostępem do laboratoriów z wykwalifikowanym personelem, obiektami, sprzętem i zasobami finansowymi, które są potrzebne, aby zapewnić szybką i dokładną diagnostykę i diagnostykę różnicową chorób umieszczonych w wykazie i nowo występujących chorób;

c)

odpowiednio przeszkolonymi lekarzami weterynarii biorącymi udział w wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 12.

a)

praktyczne stosowanie środków w ramach programów likwidacji choroby określonych w art. 32;

b)

wspieranie właściwego organu w wykonywaniu nadzoru określonego w art. 26 lub w odniesieniu do programów nadzoru określonych w art. 28;

c)

czynności związanych z:

a)

wprowadzają odpowiednie środki bioasekuracji, środki bezpieczeństwa biologicznego i środki w zakresie zabezpieczenia przed czynnikami chorobotwórczymi, aby zapobiec ich wydostaniu się, a następnie kontaktowi ze zwierzętami poza laboratorium lub inną placówką zajmującą się czynnikami chorobotwórczymi do tych celów;

b)

zapewniają, aby przemieszczanie czynników chorobotwórczych, szczepionek i innych produktów biologicznych między laboratoriami lub innymi placówkami nie stwarzało ryzyka rozprzestrzeniania się chorób umieszczonych w wykazie i nowo występujących chorób.

a)

środków bioasekuracji, środków bezpieczeństwa biologicznego i środków w zakresie zabezpieczenia przed czynnikami chorobotwórczymi;

b)

wymagań dotyczących przemieszczania czynników chorobotwórczych, szczepionek i innych produktów biologicznych.

a)

natychmiast o jakichkolwiek wynikach wskazujących na podejrzenie lub wykrycie jednej z chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. a);

b)

bez zbędnej zwłoki o jakichkolwiek wynikach wskazujących na podejrzenie lub wykrycie jednej z chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. e) innej niż te, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. a).

a)

niezwłocznie powiadamiały właściwy organ, jeżeli istnieją jakiekolwiek powody, by podejrzewać występowanie u zwierząt choroby umieszczonej w wykazie, o której mowa w art. 9 ust. 1 lit. a), lub jeżeli występowanie takiej choroby zostało u zwierząt wykryte;

b)

tak szybko, jak jest to wykonalne, powiadamiały właściwy organ, jeżeli istnieją jakiekolwiek powody, by podejrzewać występowanie u zwierząt choroby umieszczonej w wykazie, o której mowa w art. 9 ust. 1 lit. e), innej niż te, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. a), lub jeżeli występowanie takiej choroby zostało u zwierząt wykryte;

c)

powiadamiały lekarza weterynarii o nietypowych upadkach zwierząt i o innych objawach poważnej choroby lub o spadku wskaźników produkcji o nieustalonej przyczynie, w celu dalszego dochodzenia, łącznie z pobraniem próbek do badań laboratoryjnych, jeżeli sytuacja tego wymaga.

a)

kryteriów, na podstawie których ustala się, czy zachodzą okoliczności wymagające powiadomienia, o których mowa w ust. 1 lit. c);

b)

szczegółowych przepisów dotyczących dalszego dochodzenia, o którym mowa w ust. 1 lit. c).

a)

czynnik chorobotwórczy i, w odpowiednich przypadkach, podtyp;

b)

odpowiednie daty, w szczególności daty zaistnienia podejrzenia i potwierdzenia wystąpienia ogniska choroby;

c)

rodzaj i lokalizacja ogniska choroby;

d)

wszelkie powiązane ogniska choroby;

e)

zwierzęta, których dotyczy ognisko choroby;

f)

wszelkie środki zwalczania chorób wprowadzone w związku z danym ogniskiem choroby;

g)

możliwe lub znane pochodzenie choroby umieszczonej w wykazie;

h)

zastosowane metody diagnostyczne.

a)

nie jest wymagane natychmiastowe powiadomienie o ognisku choroby zgodnie z art. 19 ust. 1;

b)

wymagane jest natychmiastowe powiadomienie o ognisku choroby zgodnie z art. 19 ust. 1, ale ponadto konieczne jest przedłożenie Komisji i pozostałym państwom członkowskim sprawozdania obejmującego dodatkowe informacje dotyczące:

a)

wykryciu chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w ust. 1;

b)

wynikach nadzoru, o ile jest on wymagany zgodnie z przepisami przyjętymi na podstawie art. 29 lit. d) ppkt (ii) lub art. 30 ust. 1 lit. b) ppkt (ii);

c)

wynikach programów nadzoru, o ile są one wymagane zgodnie z art. 28 ust. 3 oraz przepisami przyjętymi na podstawie art. 29 lit. d) ppkt (ii) lub art. 30 ust 1 lit. b) ppkt (ii);

d)

programach likwidacji choroby, o ile są one wymagane zgodnie z art. 34 i przepisami aktu wykonawczego przyjętego zgodnie z art. 35.

a)

tych chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. e), które są przedmiotem natychmiastowego powiadomienia przez państwa członkowskie, jak również niezbędnych środków dotyczących powiadamiania zgodnie z art. 19;

b)

informacji, które państwa członkowskie mają przedstawiać w ramach sprawozdawczości przewidzianej w art. 20;

c)

procedur tworzenia i stosowania komputerowego systemu informacyjnego, o którym mowa w art. 22, środków przejściowych dotyczących migracji danych i informacji z obecnych systemów do nowego systemu oraz jego pełnej operacyjności;

d)

formatu i struktury danych, które mają być wprowadzane do komputerowego systemu informacyjnego, o którym mowa w art. 22;

e)

terminów i częstotliwości powiadamiania i sprawozdań określonych w art. 19 i 20, które mają się odbywać w takich terminach i z taką częstotliwością, żeby zapewnić przejrzystość i terminowe stosowanie niezbędnych środków zarządzania ryzykiem, w oparciu o profil danej choroby i rodzaj ogniska;

f)

umieszczenia w wykazie regionów do celów powiadamiania i sprawozdawczości, o których mowa w art. 21.

a)

obserwują stan zdrowia i zachowanie zwierząt, za które odpowiadają:

b)

obserwują zmiany w normalnych parametrach produkcji w zakładach, u zwierząt lub w materiale biologicznym, za które odpowiadają, jeżeli rodzą one podejrzenia, że zmiany te zostały spowodowane chorobą umieszczoną w wykazie lub nowo występującą chorobą;

c)

zwracają uwagę na nietypowe upadki zwierząt i na inne objawy poważnej choroby u zwierząt, za które odpowiadają.

a)

rodzaju zakładu;

b)

gatunków i kategorii zwierząt utrzymywanych w zakładzie;

c)

sytuacji epidemiologicznej panującej w strefie lub regionie w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie i nowo występujących chorób, na które zwierzęta w danym zakładzie są podatne;

d)

innego odpowiedniego nadzoru lub kontroli urzędowych, którym podlegają zwierzęta utrzymywane i dany rodzaj zakładu.

a)

udzielenie danemu podmiotowi porad w zakresie bioasekuracji oraz innych kwestii dotyczących zdrowia zwierząt, stosownie do rodzaju zakładu oraz gatunków i kategorii zwierząt utrzymywanych w zakładzie;

b)

wykrywanie objawów, które wskazują na występowanie chorób umieszczonych w wykazie lub nowo występujących chorób oraz informowanie o nich.

a)

profilu choroby;

b)

występujących czynników ryzyka;

c)

statusu zdrowotnego w:

d)

nadzoru sprawowanego przez podmioty zgodnie z art. 24, w tym kontroli stanu zdrowia zwierząt, o których mowa w art. 25, lub przez inne organy publiczne.

a)

koncepcji, środków, metod diagnostycznych, częstotliwości i intensywności nadzoru, objętych nim docelowych populacji zwierząt oraz schematów pobierania próbek w ramach nadzoru, o których to kwestiach mowa w art. 27;

b)

kryteriów urzędowego potwierdzania i definicji przypadków chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. e), oraz – w odpowiednich przypadkach – nowo występujących chorób;

c)

kryteriów stosowanych do ustalenia znaczenia choroby, która ma zostać objęta programem nadzoru mającym znaczenie dla Unii na potrzeby określone w art. 30 ust. 1 lit. a), z uwzględnieniem profilu choroby i związanego z nią ryzyka;

d)

wymagań dotyczących programów nadzoru, o których mowa w art. 28 ust. 1, w odniesieniu do:

a)

ustalenia, które spośród chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. e), mają zostać objęte programem nadzoru zgodnie z art. 28, wraz z ustaleniem zasięgu geograficznego tych programów;

b)

formatu i procedury:

a)

ustanawiają program, którego celem jest likwidacja danej choroby umieszczonej w wykazie lub wykazanie, że są od niej wolne, realizowany w populacjach zwierząt zapadających na tę chorobę i obejmujący odpowiednie części terytorium tego państwa lub jego odpowiednie strefy lub kompartmenty (zwany dalej „obowiązkowym programem likwidacji choroby”), który obowiązuje do czasu spełnienia warunków przyznania statusu obszaru wolnego od choroby dla terytorium państwa członkowskiego lub danej strefy, zgodnie z art. 36 ust. 1, lub dla kompartmentu, zgodnie z art. 37 ust. 2;

b)

przedkładają Komisji do zatwierdzenia projekt obowiązkowego programu likwidacji choroby.

a)

zostaną spełnione warunki przyznania statusu obszaru wolnego od choroby dla terytorium państwa członkowskiego lub strefy, zgodnie z art. 36 ust. 1, bądź dla kompartmentu, zgodnie z art. 37 ust. 2; lub

b)

ustalono, że warunki przyznania statusu obszaru wolnego od choroby nie mogą zostać spełnione, a program ten nie realizuje już swoich celów; lub

c)

dane państwo członkowskie wycofa ten program.

a)

projekty obowiązkowych programów likwidacji choroby, przedłożonych jej do zatwierdzenia zgodnie z ust. 1;

b)

projekty nieobowiązkowych programów likwidacji choroby, przedłożonych jej do zatwierdzenia zgodnie z ust. 2,

a)

strategii zwalczania chorób, celów pośrednich i końcowych dotyczących poszczególnych chorób oraz okresu stosowania programów likwidacji choroby;

b)

odstępstw od wymagania przedłożenia do zatwierdzenia programów likwidacji choroby, o których mowa w ust. 1 lit. b) i ust. 2 niniejszego artykułu, jeżeli takie zatwierdzenie nie jest niezbędne ze względu na przyjęcie przepisów dotyczące tych programów zgodnie z art. 32 ust. 2 i art. 35;

c)

informacji, które państwa członkowskie mają przekazywać Komisji i pozostałym państwom członkowskim dotyczących odstępstw od wymagania zatwierdzenia programów likwidacji choroby, o których mowa w lit. b) niniejszego ustępu.

a)

środki zwalczania chorób w zakresie likwidacji czynnika chorobotwórczego w zakładach, kompartmentach i strefach, w których występuje choroba, oraz w celu zapobiegania ponownym zakażeniom;

b)

nadzór sprawowany zgodnie z przepisami określonymi w art. 26-30 w celu wykazania:

c)

środki zwalczania chorób wprowadzane w przypadku dodatnich wyników nadzoru.

a)

środki zwalczania chorób, o których mowa w ust. 1 lit. a);

b)

środki zwalczania chorób wprowadzane w celu uniknięcia ponownego zakażenia daną chorobą docelowej populacji zwierząt w zakładach, strefach i kompartmentach;

c)

koncepcja, środki, metody diagnostyczne, częstotliwość i intensywność nadzoru, objęte nim docelowe populacje zwierząt oraz schematy pobierania próbek;

d)

środki zwalczania chorób wprowadzane w przypadku dodatnich wyników nadzoru w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w ust. 1 lit. c);

e)

kryteria szczepienia, tam gdzie jest to stosowne i właściwe dla danej choroby lub danego gatunku.

a)

opis sytuacji epidemiologicznej w odniesieniu do choroby umieszczonej w wykazie objętej danym obowiązkowym lub nieobowiązkowym programem likwidacji choroby;

b)

opis i wyznaczenie granic obszaru geograficznego i administracyjnego lub kompartmentu objętego programem likwidacji choroby;

c)

opis środków zwalczania choroby w ramach programu likwidacji choroby, o których mowa w art. 32 ust. 1 i w przepisach przyjętych na podstawie z art. 32 ust. 2;

d)

opis organizacji, nadzoru i ról stron uczestniczących w programie likwidacji choroby;

e)

szacowany czas trwania programu likwidacji choroby;

f)

cele pośrednie i strategie zwalczania choroby w ramach realizacji programu likwidacji choroby.

a)

sprawozdania umożliwiające Komisji monitorowanie osiągania celów pośrednich realizowanych programów likwidacji choroby, o których to celach mowa w art. 33 lit. f);

b)

sprawozdanie końcowe po zakończeniu danego programu likwidacji choroby.

a)

przedkładania do zatwierdzenia projektów obowiązkowych i nieobowiązkowych programów likwidacji choroby;

b)

wskaźników skuteczności działania;

c)

przedkładania Komisji i innym państwom członkowskim sprawozdań z wyników realizacji obowiązkowych lub nieobowiązkowych programów likwidacji choroby.

a)

na całym terytorium danego państwa członkowskiego lub w odpowiedniej strefie lub w strefach, których dotyczy wniosek w sprawie statusu obszaru wolnego od choroby, nie występuje żaden z umieszczonych w wykazie gatunków podatnych na chorobę, której dotyczy wniosek;

b)

wiadomo, na podstawie kryteriów, o których mowa w art. 39 lit. a) ppkt (ii), że czynnik chorobotwórczy nie jest zdolny do przetrwania na całym terytorium państwa członkowskiego lub w odpowiedniej strefie lub strefach, których dotyczy wniosek;

c)

w przypadku chorób umieszczonych w wykazie przenoszących się wyłącznie przez wektory, na całym terytorium państwa członkowskiego lub w odpowiedniej strefie lub strefach, których dotyczy wniosek, nie występuje żaden z wektorów lub wiadomo, że żaden z wektorów nie jest zdolny do przetrwania na obszarze objętym wnioskiem, na podstawie kryteriów, o których mowa w art. 39 lit. a) ppkt (ii);

d)

stan wolny od choroby umieszczonej w wykazie został wykazany przy pomocy:

a)

stan wolny od choroby umieszczonej w wykazie został wykazany przy pomocy:

b)

wykazano, że szczepienie przeciwko tej chorobie pociągnęłoby za sobą koszty, które przekraczałyby koszty wynikające z utrzymania stanu wolnego od choroby bez prowadzenia szczepień.

a)

na poziomie kompartmentu można skutecznie zapobiegać wprowadzeniu danej choroby lub chorób umieszczonych w wykazie, których dotyczy wniosek, z uwzględnieniem profilu choroby;

b)

kompartment, którego dotyczy wniosek, podlega jednemu wspólnemu systemowi zarządzania bioasekuracją, mającemu na celu zapewnienie wszystkim zakładom wchodzącym w jego skład status obszaru wolnego od choroby; oraz

c)

kompartment, którego dotyczy wniosek, został przez właściwy organ zatwierdzony na potrzeby przemieszczania zwierząt i pozyskanych od nich lub z nich produktów, zgodnie z:

a)

na poziomie kompartmentu można skutecznie zapobiegać, z uwzględnieniem profilu choroby, wprowadzeniu danej choroby lub chorób umieszczonych w wykazie, których dotyczy wniosek;

b)

spełniony jest co najmniej jeden z następujących warunków:

c)

kompartment, którego dotyczy wniosek, podlega jednemu wspólnemu systemowi zarządzania bioasekuracją, mającemu na celu zapewnienie wszystkim zakładom wchodzącym w jego skład status obszaru wolnego od choroby; oraz

d)

kompartment, którego dotyczy wniosek, został przez właściwy organ zatwierdzony na potrzeby przemieszczania zwierząt i pozyskanych od nich lub z nich produktów, zgodnie z:

a)

uznaje, z zastrzeżeniem – w razie potrzeby – niezbędnych zmian, status obszaru wolnego od choroby dla kompartmentów, jeżeli spełnione są warunki, o których mowa w ust. 1 lub 2 oraz 3;

b)

określa, w odniesieniu do których chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. a), b) i c), można ustanawiać kompartmenty wolne od choroby.

a)

wymagań w zakresie uznawania statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentów, jak określono w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, na podstawie profilu chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. a), b) i c); wymagania te dotyczą co najmniej:

b)

szczegółowych przepisów dotyczących zatwierdzania przez właściwy organ statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentów, jak przewidziano w ust. 1 i 2; oraz

c)

przepisów dotyczących kompartmentów, które są położone na terytorium więcej niż jednego państwa członkowskiego.

a)

szczegółowych przepisów dotyczących statusu obszaru wolnego od choroby dla państw członkowskich i ich stref w oparciu o różne profile choroby, w odniesieniu do:

b)

odstępstw od wymagania zatwierdzenia przez Komisję statusu obszaru wolnego od choroby dla jednej lub większej liczby chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. b) i c), o którym mowa w art. 36 ust. 1, jeżeli takie zatwierdzenie nie jest niezbędne ze względu na ustanowienie szczegółowych przepisów dotyczących stanu wolnego od choroby w drodze przepisów przyjętych na podstawie lit. a) niniejszego artykułu;

c)

informacji, które państwa członkowskie mają przekazywać Komisji i pozostałym państwom członkowskim w celu uzasadnienia oświadczeń o statusie obszaru wolnego od choroby, w przypadku gdy nie przyjęto aktu wykonawczego zgodnie z art. 36 ust. 4, jak przewidziano w lit. b) niniejszego artykułu.

a)

wniosków w sprawie uznania statusu obszaru wolnego od choroby dla całego terytorium państwa członkowskiego lub jego stref i kompartmentów;

b)

wymiany informacji między państwami członkowskimi i Komisją w sprawie wolnych od choroby państw członkowskich lub ich stref i kompartmentów.

a)

nadal spełnione są warunki dotyczące statusu obszaru wolnego od choroby określone w art. 36 ust. 1, art. 37 ust. 1 i 2 oraz w przepisach przyjętych na podstawie ust. 3 niniejszego artykułu oraz na podstawie art. 39;

b)

z uwzględnieniem wymagań określonych w art. 27, prowadzi się nadzór w celu sprawdzenia, czy dane terytorium, strefa lub kompartment pozostają wolne od choroby umieszczonej w wykazie, w odniesieniu do której zatwierdzono lub uznano status obszaru wolnego od choroby;

c)

stosuje się ograniczenia przemieszczania zwierząt oraz, w stosownych przypadkach, pozyskanych od nich lub z nich produktów, należących do gatunków umieszczonych w wykazie w odniesieniu do choroby umieszczonej w wykazie, dla której zatwierdzono lub uznano status obszaru wolnego od choroby, do danego terytorium, strefy lub kompartment, zgodnie z przepisami części IV i V;

d)

stosuje się inne środki bioasekuracji, aby zapobiec wprowadzeniu choroby umieszczonej w wykazie, w odniesieniu do której zatwierdzono lub uznano status obszaru wolnego od choroby.

a)

nadzoru, o którym mowa w ust. 1 lit. b);

b)

środków bioasekuracji, o których mowa w ust. 1 lit. d).

a)

w odpowiednich przypadkach, w zależności od stopnia ryzyka, zawiesza lub ogranicza przemieszczanie gatunków umieszczonych w wykazie w odniesieniu do choroby umieszczonej w wykazie, dla której zatwierdzono lub uznano status obszaru wolnego od choroby, do innych państw członkowskich, stref lub kompartmentów o wyższym statusie zdrowotnym w odniesieniu do tej choroby umieszczonej w wykazie;

b)

tam, gdzie jest to istotne dla zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby umieszczonej w wykazie, w odniesieniu do której zatwierdzono lub uznano status obszaru wolnego od choroby, stosuje środki zwalczania chorób przewidziane w części III tytuł II.

a)

podejrzewane naruszenie nie miało miejsca; lub

b)

podejrzewane naruszenie nie miało znaczących skutków, a dane państwo członkowskie może zagwarantować, że warunki utrzymania statusu obszaru wolnego od choroby są ponownie spełnione.

a)

ustanowienie struktury dowodzenia we właściwym organie oraz w stosunku do innych organów publicznych, aby zapewnić szybkość i skuteczność procesu podejmowania decyzji na szczeblu państwa członkowskiego, na szczeblu regionalnym i lokalnym;

b)

ramy współpracy między właściwym organem i innymi organami publicznymi oraz odpowiednimi zainteresowanymi stronami, aby zapewnić spójne i skoordynowane prowadzenie działań;

c)

dostęp do:

d)

dostępność następujących ośrodków i grup posiadających niezbędną wiedzę fachową wspierających właściwy organ:

e)

wdrażanie środków zwalczania chorób przewidzianych w tytule II rozdział 1 w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. a), i do nowo występujących chorób;

f)

w stosownych przypadkach – przepisy dotyczące szczepień interwencyjnych;

g)

zasady wyznaczania granic geograficznych obszarów objętych ograniczeniami ustanowionych przez właściwy organ zgodnie z art. 64 ust. 1;

h)

w stosownych przypadkach – koordynację z sąsiednimi państwami członkowskimi oraz z sąsiednimi państwami trzecimi i terytoriami.

a)

zapewnić w danym państwie członkowskim wysoki poziom wiedzy na temat chorób i gotowości na wypadek jej wystąpienia oraz zdolność do szybkiego reagowania;

b)

sprawdzić funkcjonalność tych planów gotowości.

a)

częstotliwości ćwiczeń symulacyjnych;

b)

ćwiczeń symulacyjnych obejmujących więcej niż jedną chorobę umieszczoną w wykazie, o której mowa w art. 9 ust. 1 lit. a).

a)

zakazy i ograniczenia stosowania weterynaryjnych produktów leczniczych;

b)

obowiązkowe stosowanie weterynaryjnych produktów leczniczych.

a)

profil choroby;

b)

rozmieszczenie choroby umieszczonej w wykazie:

c)

dostępność i skuteczność danych weterynaryjnych produktów leczniczych oraz związane z nimi ryzyko;

d)

dostępność testów diagnostycznych do wykrywania zakażeń u zwierząt leczonych danymi weterynaryjnymi produktami leczniczymi;

e)

gospodarcze oraz społeczne skutki stosowania weterynaryjnych produktów leczniczych oraz ich skutki dla dobrostanu zwierząt i dla środowiska w porównaniu z innymi dostępnymi strategiami zapobiegania chorobom i ich zwalczania.

a)

zakazów i ograniczeń stosowania weterynaryjnych produktów leczniczych;

b)

warunków szczególnych stosowania weterynaryjnych produktów leczniczych w odniesieniu do poszczególnych chorób umieszczonych w wykazie;

c)

środków zmniejszających ryzyko w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób umieszczonych w wykazie za pośrednictwem zwierząt leczonych weterynaryjnymi produktami leczniczymi lub produktów pozyskanych od lub z takich zwierząt;

d)

nadzoru w zakresie określonych chorób umieszczonych w wykazie w następstwie stosowania szczepionek i innych weterynaryjnych produktów leczniczych.

a)

antygenów;

b)

szczepionek;

c)

zapasów szczepów macierzystych szczepionek;

d)

odczynników diagnostycznych.

a)

przechowywały wystarczające zapasy odpowiednich rodzajów antygenów, szczepionek, zapasów szczepu macierzystego szczepionek i odczynników diagnostycznych dla danej choroby umieszczonej w wykazie, z uwzględnieniem potrzeb państw członkowskich oszacowanych w ramach planów gotowości, o których mowa w art. 43 ust. 1;

b)

otrzymywały regularne dostawy i terminowe wymiany antygenów, szczepionek, zapasów szczepu macierzystego szczepionek i odczynników diagnostycznych;

c)

były prowadzone i przemieszczane zgodnie z odpowiednimi wymaganiami dotyczącymi bioasekuracji, bezpieczeństwa biologicznego i środków w zakresie zabezpieczenia przed czynnikami chorobotwórczymi, ustanowionymi w art. 16 ust. 1 oraz zgodnie z aktami delegowanymi przyjętymi na podstawie art. 16 ust. 2.

a)

zarządzania zapasami unijnych banków antygenów, szczepionek i odczynników diagnostycznych, przechowywania i wymiany tych zapasów, jak określono w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu;

b)

wymagań w zakresie bioasekuracji, bezpieczeństwa biologicznego i zabezpieczenia przed czynnikami chorobotwórczymi, niezbędnych do działania tych banków, z poszanowaniem wymagań określonych w art. 16 ust. 1 oraz z uwzględnieniem aktów delegowanych przyjętych na podstawie art. 16 ust. 2.

a)

w pierwszej kolejności – państw członkowskich; oraz

b)

państw trzecich lub na terytoria, o ile taka dostawa ma na celu zapobieganie w pierwszym rzędzie rozprzestrzenieniu się choroby do Unii.

a)

okoliczności choroby, w związku z którymi wystąpiono z wnioskiem;

b)

istnienie krajowego banku antygenów, szczepionek i odczynników diagnostycznych w państwie członkowskim lub państwie trzecim, lub na terytorium, które wystąpiło z wnioskiem;

c)

istnienie unijnych środków dotyczących obowiązkowych szczepień określonych w aktach delegowanych przyjętych na podstawie art. 47.

a)

które z tych produktów biologicznych mają znaleźć się w unijnych bankach antygenów, szczepionek i odczynników diagnostycznych, oraz dla jakich chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. a);