Interoperacyjny system kolei UE

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa (UE) 2016/797 w sprawie interoperacyjności systemu kolei w UE

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

• Dyrektywa określa warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby osiągnąć interoperacyjność* w obrębie systemu kolei Unii Europejskiej (UE), oraz określa podsystemy, zarówno strukturalne*, jak i funkcjonalne*, które tworzą ten system.
• Ma ona na celu usprawnienie, poprawę i rozwój usług transportu kolejowego w UE i w krajach trzecich, tym samym przyczyniając się do urzeczywistnienia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego i przejścia na efektywniejsze rodzaje transportu.
• Dyrektywa stanowi jeden z trzech aktów ustawodawczych obejmujących aspekty techniczne czwartego pakietu kolejowego, dążącego do rewitalizacji sektora kolejowego i zapewnienia usług lepszej jakości oferujących pasażerom więcej możliwości wyboru. Dyrektywa funkcjonuje równolegle z rozporządzeniem (UE) 2016/796 w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej (zob. streszczenie) i dyrektywą (UE) 2016/798 w sprawie bezpieczeństwa kolei (zob. streszczenie).

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres

• Dyrektywa ma zastosowanie do systemów kolei w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w tym do:
  • pojazdów i infrastruktury;
  • energii;
  • systemów sterowania i aplikacji telematycznych* (np. systemy biletowe) dla przewozów towarowych i pasażerskich;
  • dostępu dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej;
  • kwestii hałasu.
• Nie ma ona zastosowania do:
  • metra;
  • tramwajów, pojazdów kolei lekkiej oraz infrastruktury użytkowanej wyłącznie przez te pojazdy;
  • sieci, które są funkcjonalnie wyodrębnione z systemu kolei UE i są przeznaczone tylko na potrzeby pasażerskich przewozów lokalnych, miejskich lub podmiejskich, w tym przedsiębiorstw prowadzących działalność wyłącznie w obrębie tych sieci.

Zharmonizowane wymagania

Niniejsza dyrektywa określa warunki odnoszące się do:

• projektu, budowy, dopuszczenia do eksploatacji, modernizacji, odnowienia, eksploatacji i utrzymania części tego systemu; oraz
• kwalifikacji zawodowych i warunków bezpieczeństwa i higieny pracy personelu mającego udział w jego eksploatacji i utrzymaniu.

Warunki te przyjmują formę zharmonizowanych wymagań obejmujących:

• zasadnicze wymagania w zakresie:
  • bezpieczeństwa (np. części składowych, takich jak hamulce),
  • niezawodności i dostępności (np. monitorowanie i konserwacja zasadniczych elementów),
  • zdrowia ludzi i ochrony środowiska,
  • zgodności technicznej i eksploatacji systemu,
  • dostępności dla niepełnosprawnych;
• techniczne specyfikacje interoperacyjności dla każdego podsystemu lub części podsystemu;
• powiązane normy UE i inne dokumenty zezwalające zainteresowanym organom na udowodnienie zgodności z zasadniczymi wymaganiami i technicznymi specyfikacjami interoperacyjności.

Zgodność

Dyrektywa określa procedury związane z interoperacyjnymi składnikami i systemami, które obejmują:

• warunki wprowadzenia do obrotu;
• zgodność lub odpowiedniość do przeznaczonego użytkowania;
• procedury na wypadek braku zgodności z zasadniczymi wymaganiami.

Szczegółowe aspekty techniczne

Komisja Europejska przyjęła szereg rozporządzeń, które uzupełniają dyrektywę (UE) 2016/797 w odniesieniu do aspektów technicznych.

• Rozporządzenie (UE) nr 1300/2014 w sprawie dostępności dla osób niepełnosprawnych, zmienione rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2019/772, które dotyczy wykazu majątku w celu identyfikacji barier w zakresie dostępności, zapewnienia informacji dla użytkowników oraz monitorowania i oceny postępów w zakresie dostępności.
• Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2019/773 w sprawie podsystemu „Ruch kolejowy”.
• Rozporządzenie (UE) nr 1304/2014 w sprawie podsystemu „Tabor kolejowy – hałas”, zmienione rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2019/774, które w szczególności dotyczy istniejących wagonów towarowych.
• Rozporządzenie (UE) nr 454/2011 w sprawie technicznej specyfikacji interoperacyjności odnoszącej się do podsystemu „Aplikacje telematyczne dla przewozów pasażerskich” transeuropejskiego systemu kolei, zmienione ostatnio rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2019/775.
• Rozporządzenie (UE) nr 2023/1695 w sprawie technicznej specyfikacji interoperacyjności w zakresie podsystemów sterowania i sygnalizacji systemu kolei w Unii Europejskiej.
• Decyzja wykonawcza (UE) 2023/2584 w sprawie norm zharmonizowanych dotyczących interoperacyjności systemów kolejowych.

OD KIEDY PRZEPISY TE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od 15 czerwca 2016 roku i miała zostać transponowana do przepisów państw członkowskich do 16 czerwca 2019 roku.

Państwa członkowskie mogły zawnioskować o przedłużenie okresu transpozycji o jeden rok do 16 czerwca 2020 roku. Ze względu na kryzys związany z pandemią COVID-19 na mocy dyrektywy (UE) 2020/700 umożliwiono państwom członkowskim, które dokonały przedłużenia okresu transpozycji, dodatkowe przedłużenie tego okresu do dnia 31 października 2020 roku.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Transport kolejowy: przełomowe porozumienie zapewni pasażerom lepszą jakość usług kolejowych – komunikat prasowy (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskiej (wersja przekształcona) (Dz.U. L 138 z 26.5.2016, s. 44–101).

Kolejne zmiany dyrektywy (UE) 2016/797 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/1695 z dnia 10 sierpnia 2023 r. w sprawie technicznej specyfikacji interoperacyjności w zakresie podsystemów „Sterowanie” systemu kolei w Unii Europejskiej i uchylające rozporządzenie (UE) 2016/919(Dz.U. L 222 z 8.9.2023, s. 380–560).

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2023/2584 z dnia 15 listopada 2023 r. w sprawie norm zharmonizowanych dotyczących interoperacyjności systemów kolejowych, opracowanych na potrzeby dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797 (Dz.U. L 2023/2584 z 21.11.2023).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/773 z dnia 16 maja 2019 r. w sprawie technicznej specyfikacji interoperacyjności w zakresie podsystemu „Ruch kolejowy” systemu kolei w Unii Europejskiej i uchylające decyzję 2012/757/UE (Dz.U. L 139 I z 27.5.2019, s. 5–88).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/796 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 881/2004 (Dz.U. L 138 z 26.5.2016, s. 1–43).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/798 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei (Dz.U. L 138 z 26.5.2016, s. 102–149).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1300/2014 z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie technicznych specyfikacji interoperacyjności odnoszących się do dostępności systemu kolei Unii dla osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej możliwości poruszania się (Dz.U. L 356 z 12.12.2014, s. 110–178).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1304/2014 z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie technicznych specyfikacji interoperacyjności podsystemu „Tabor kolejowy – hałas”, zmieniające decyzję 2008/232/WE i uchylające decyzję 2011/229/UE (Dz.U. L 356 z 12.12.2014, s. 421–437).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 454/2011 z dnia 5 maja 2011 r. w sprawie technicznej specyfikacji interoperacyjności odnoszącej się do podsystemu „Aplikacje telematyczne dla przewozów pasażerskich” transeuropejskiego systemu kolei (Dz.U. L 123 z 12.5.2011, s. 11–67).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 22.12.2023