Nadzorowanie handlu prekursorami narkotykowymi na terenie Unii Europejskiej

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (WE) nr 273/2004 w sprawie prekursorów narkotykowych

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

• W rozporządzeniu wprowadza się obowiązki Unii Europejskiej (UE) na mocy Konwencji Narodów Zjednoczonych o zwalczaniu nielegalnego handlu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi (z 1988 r.), zgodnie z którą należy podjąć środki w celu monitorowania wprowadzania do obrotu prekursorów narkotykowych*.
• Określono w nim środki kontroli i monitorowania handlu prekursorami narkotykowymi na terenie UE.
• Zostało ono zmienione rozporządzeniem (UE) nr 1258/2013, aby doprecyzować pojęcia używane w tym dokumencie, w szczególności pojęcie „substancji sklasyfikowanych”*, „użytkownika”* oraz „podmiotu gospodarczego”*.
• Jest ono uzupełnione rozporządzeniem (WE) nr 111/2005 (zob. streszczenie) dotyczącym handlu prekursorami narkotykowymi w państwach niebędących członkami UE.
• Aktualny stan: przyjęto cztery akty delegowane (rozporządzenia (UE) 2015/1011, (UE) 2016/1443, (UE) 2018/729 i (UE) 2020/1737) zmieniające rozporządzenie oraz jeden akt wykonawczy (rozporządzenie (UE) 2015/1013).

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• W rozporządzeniu dokonano rozróżnienia między sklasyfikowanymi i niesklasyfikowanymi* substancjami.
• W załączniku I do rozporządzenia wymieniono trzy kategorie substancji sklasyfikowanych.
  • Kategoria 1: substancje, z którymi wiąże się największe ryzyko, z których najłatwiej można wytworzyć niedozwolone środki odurzające (np. 1-fenylo-2-propanon, efedryna, piperonal).
  • Kategoria 2: substancje, z którymi wiąże się mniejsze ryzyko (np. podkategoria 2A: bezwodnik octowy; podkategoria 2B: kwas fenylooctowy, kwas antranilowy, piperydyna i nadmanganian potasu).
  • Kategoria 3: chemikalia luzem, które mogą mieć różnego rodzaju zastosowania w procesie wytwarzania (np. aceton, kwas chlorowodorowy).

Obowiązki podmiotów gospodarczych

• Podmioty gospodarcze pragnące wprowadzić do obrotu substancje sklasyfikowane w kategoriach 1 i 2 muszą:
  • wyznaczyć funkcjonariusza odpowiedzialnego za handel substancjami sklasyfikowanymi;
  • zgłosić właściwym organom krajowym dane funkcjonariusza i powiadomić je o ewentualnych zmianach.
• Podmioty gospodarcze zobowiązane są do dokumentowania i oznaczania wszystkich transakcji oraz przechowywania dokumentacji przez okres trzech lat.

Zezwolenie odnośnie do substancji sklasyfikowanych w kategorii 1

• Podmioty gospodarcze i użytkownicy muszą uzyskać zezwolenie od właściwych organów państwa członkowskiego UE, w którym mają siedzibę, zanim będą mogli wejść w posiadanie lub wprowadzić do obrotu substancje sklasyfikowane w kategorii 1. Właściwe organy mogą przyznać zezwolenia specjalne aptekom, punktom wydawania leków weterynaryjnych, niektórym organom władzy publicznej oraz siłom zbrojnym.
• Podmiot gospodarczy posiadający zezwolenie może dostarczać substancje sklasyfikowane w kategorii 1 tylko podmiotom gospodarczym lub użytkownikom, którzy również posiadają zezwolenie i podpisali deklarację klienta (zob. poniżej).
• Przed przyznaniem zezwolenia właściwe organy sprawdzają kompetencje i uczciwość wnioskodawcy.
• Zezwolenie może zostać zawieszone lub unieważnione przez stosowne organy, jeżeli tylko pojawią się uzasadnione podstawy, aby przypuszczać, że jego posiadacz nie jest już właściwą i odpowiednią osobą do posiadania takiego zezwolenia lub też że warunki, na których to zezwolenie zostało przyznane, nie są już spełniane.

Rejestracja odnośnie do substancji sklasyfikowanych w kategorii 2

• Podmioty gospodarcze muszą zostać zarejestrowane przez właściwe organy państwa członkowskiego, w którym mają siedzibę, zanim będą mogły wprowadzić do obrotu substancje sklasyfikowane w kategorii 2.
• Od 1 lipca 2015 r. użytkownicy muszą zostać zarejestrowani przez właściwe organy państwa członkowskiego, w którym mają siedzibę, przed wejściem w posiadanie substancji sklasyfikowanych w podkategorii 2A. Organy mogą przyznać rejestrację specjalną aptekom, punktom wydawania leków weterynaryjnych, niektórym organom władzy publicznej oraz sił zbrojnych.
• Każdy zarejestrowany podmiot gospodarczy może dostarczać substancje sklasyfikowane w podkategorii 2A jedynie innym podmiotom gospodarczym lub użytkownikom, którzy również są zarejestrowani i podpisali deklarację klienta (zob. poniżej).

Szczegółowe przepisy dotyczące przyznawania zezwoleń i rejestracji określono w rozporządzeniu (UE) 2015/1011.

Deklaracja klienta

• Wszystkie podmioty gospodarcze, które dostarczają klientowi substancje sklasyfikowane w kategorii 1 lub 2, muszą otrzymać deklarację od klienta wykazującą konkretny sposób lub sposoby wykorzystania substancji sklasyfikowanych. Podmiot gospodarczy musi uzyskać oddzielną deklarację dla każdej substancji sklasyfikowanej.
• Podmiot gospodarczy, który dostarcza substancje sklasyfikowane w kategorii 1, przystawia swoją pieczątkę oraz podpisuje kopię deklaracji, potwierdzając tym samym, że jest ona zgodna z oryginałem. Kopia taka musi być zawsze dołączona do tych substancji, które są przewożone w Unii, i musi być okazywana organom na żądanie.

Powiadamianie organów

Podmioty gospodarcze:

• niezwłocznie powiadamiają właściwe organy o wszelkich okolicznościach, takich jak nietypowe zamówienia lub transakcje z udziałem substancji sklasyfikowanych, które mogą budzić podejrzenie, iż takie substancje mogłyby być wykorzystywane do celów nielegalnego wytwarzania środków odurzających lub substancji psychotropowych;
• przekazują właściwym organom stosowne informacje – w zwięzłej formie – dotyczące prowadzonych transakcji z udziałem substancji sklasyfikowanych;
• nie mogą ujawniać jakichkolwiek zgromadzonych danych osobowych podmiotom innym niż właściwe organy.

Właściwe organy państw członkowskich – uprawnienia i zobowiązania

• Państwa członkowskie przyjmują środki mające na celu umożliwienie właściwym organom wykonywanie ich obowiązków w zakresie kontroli i monitorowania. Mogą również przyjąć środki mające na celu umożliwienie właściwym organom kontrolowanie i monitorowanie podejrzanych transakcji z udziałem substancji niesklasyfikowanych. Środki te powinny obejmować w szczególności:
  • uzyskiwanie informacji na temat wszelkich zamówień na substancje sklasyfikowane i niesklasyfikowane oraz operacji dotyczących takich substancji;
  • dostęp do miejsca prowadzenia działalności podmiotu gospodarczego i użytkownika celem uzyskania dowodów na nieprawidłowości;
  • w razie konieczności, zatrzymywanie i konfiskatę wysyłek, które nie spełniają wymogów niniejszego rozporządzenia, lub zapobieganie wykorzystaniu substancji niesklasyfikowanych do nielegalnego wytwarzania środków odurzających lub substancji psychotropowych.
• Państwa członkowskie muszą dopilnować, aby właściwe organy nie naruszały poufnej informacji handlowej, oraz wprowadzić i egzekwować kary za naruszenie przepisów.

Europejska baza danych

W ramach rozporządzenia utworzono europejską bazę danych o prekursorach narkotykowych. Ma ona na celu:

• uproszczenie procedury dla państw członkowskich dotyczącej zgłaszania konfiskat i zatrzymanych wysyłek;
• prowadzenie wykazu unijnych podmiotów gospodarczych i użytkowników, którym przyznano zezwolenie lub rejestrację, którzy w sposób legalny wykorzystują prekursory narkotykowe lub handlują nimi;
• umożliwienie podmiotom gospodarczym przekazywania właściwym organom stosownych informacji – w zwięzłej formie – dotyczących prowadzonych transakcji z udziałem substancji sklasyfikowanych.

Akty wykonawcze i delegowane

• W rozporządzeniu (UE) 2015/1013 określono przepisy dotyczące przyznawania licencji i dokonywania rejestracji podmiotów gospodarczych i użytkowników, umieszczania ich w europejskiej bazie danych o prekursorach narkotykowych, dostarczania przez podmioty gospodarcze informacji wymaganych do monitorowania handlu oraz wydawania zezwoleń na wywóz i zezwoleń na przywóz w obszarze prekursorów narkotykowych.
• W rozporządzeniu (UE) 2015/1011:
  • ustanowiono warunki przyznawania licencji i rejestracji;
  • określono przypadki, w których licencja i rejestracja nie są wymagane;
  • ustanowiono kryteria wykazywania zgodności z prawem celów transakcji;
  • określono informacje niezbędne do nadzorowania handlu; oraz
  • określono wymogi dotyczące informacji, które mają być przekazywane w odniesieniu do wykonywania środków monitorowania handlu prekursorami narkotykowymi.
• W rozporządzeniach (UE) 2016/1443, (UE) 2018/729 i (UE) 2020/1737 rozszerzono wykaz substancji sklasyfikowanych w kategorii 1.

Uchylenie

Rozporządzenie uchyla dyrektywę 92/109/EWG, dyrektywy 93/46/EWG, 2001/8/WE i 2003/101/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 1485/96 i (WE) nr 1533/2000.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

• Rozporządzenie (WE) nr 273/2004 ma zastosowanie od 18 sierpnia 2005 r.
• Rozporządzenie zmieniające (UE) nr 1258/2013 ma zastosowanie od 30 grudnia 2013 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Kontrola prekursorów narkotykowych (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie (WE) nr 273/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie prekursorów narkotykowych (Dz.U. L 47 z 18.2.2004, s. 1–10)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 273/2004 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/1013 z dnia 25 czerwca 2015 r. ustanawiające przepisy dotyczące rozporządzenia (WE) nr 273/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prekursorów narkotykowych i rozporządzenia Rady (WE) nr 111/2005 określającego zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy Unią a państwami trzecimi (Dz.U. L 162 z 27.6.2015, s. 33–64)

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/1011 z dnia 24 kwietnia 2015 r. uzupełniające rozporządzenie (WE) nr 273/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prekursorów narkotykowych i rozporządzenie Rady (WE) nr 111/2005 określające zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy Unią a państwami trzecimi oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 1277/2005 (Dz.U. L 162 z 27.6.2015, s. 12–25)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 111/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. określające zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy Wspólnotą a państwami trzecimi (Dz.U. L 22 z 26.1.2005, s. 1–10)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Decyzja Rady 90/611/EWG z dnia 22 października 1990 r. dotycząca podpisania w imieniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej Konwencji Narodów Zjednoczonych o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi (Dz.U. L 326 z 24.11.1990, s. 56–57)

Ostatnia aktualizacja: 20.02.2023